TEDGlobal 2013
Andras Forgacs: Leather and meat without killing animals
Անդրաս Ֆորգակս: Կաշի և միս` առանց կենդանիներին սպանելու
Filmed:
Readability: 4.3
1,315,256 views
Մինչև 2050 թվականը 100 միլիարդ կենդանի կպահանջվի` աշխարհի բնակչությանը մսամթերքով, կաթնամթերքով, ձվով և կաշվե իրերով ապահովելու համար : Այս քանակությամբ նախիր պահելը մեր մոլորակի համար ահռելի բեռ կլինի: Իսկ արդյո՞ք չկա այլ ճանապարհ: Նոր հորիզոններ բացահայտող իր այս ելույթում, հյուսվածքային տեխնոլոգիաների ջատագով Անդրաս Ֆորգակսը հավաստիացնում է, որ բիոֆաբրիկատների միջոցով միս և կաշի ստանալը քաղաքակիրթ ճանապարհ է, որի շնորհիվ կարելի է խուսափել համբուրգերների և պայուսակների համար կենդանիներ սպանելուց:
Andras Forgacs - Bioprinting entrepreneur
Andras Forgacs produces animal products -- meat and leather -- without the animal. Full bio
Andras Forgacs produces animal products -- meat and leather -- without the animal. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
When my father and I started a company
0
418
2738
Երբ ես և հայրս հիմնեցինք մեր ընկերությունը,
00:15
to 3D print human tissues and organs,
1
3156
3276
որը պետք է զբաղվեր մարդու հյուսվածքների և օրգանների եռաչափ տպագրությամբ,
00:18
some people initially thought we were a little crazy.
2
6432
3356
սկզբում մարդիկ կարծում էին, որ մենք փոքր-ինչ խելքներս թռցրել ենք:
00:21
But since then, much progress has been made,
3
9788
2691
Սակայն, այդ ժամանակից ի վեր զգալի առաջընթաց է գրանցվել
00:24
both in our lab and other labs around the world.
4
12479
3207
թե՛ մեր լաբորատորիայում, և թե՛ աշխարհի մյուս լաբորատորիաներում:
00:27
And given this, we started getting questions like,
5
15686
3267
Հաշվի առնելով այս ամենը` մեզ սկսեցին հարցեր տալ.
00:30
"If you can grow human body parts,
6
18953
2727
«Եթե կարողանում եք ստեղծել մարդկային մարմնի մասեր,
00:33
can you also grow animal products like meat and leather?"
7
21680
5380
կարո՞ղ եք արդյոք ստեղծել նաև միս և մորթի»:
00:39
When someone first suggested this to me,
8
27060
2442
Երբ առաջին անգամ ինձ նման առաջարկ արեցին,
00:41
quite frankly I thought they were a little crazy,
9
29502
2954
անկեղծ ասած, այս անգամ էլ ես մտածեցի, որ փոքր-ինչ խելքները թռցրել են,
00:44
but what I soon came to realize
10
32456
2103
բայց շուտով գիտակցեցի,
00:46
was that this is not so crazy after all.
11
34559
3246
որ ի վերջո, բոլորովին էլ խելագար միտք չէ:
00:49
What's crazy is what we do today.
12
37805
2969
Խելագարությունը մեր այսօրվա արածն է:
00:52
I'm convinced that in 30 years,
13
40774
2189
Հավատացած եմ, որ 30 տարի անց,
00:54
when we look back on today
14
42963
1722
երբ հետ նայենք մեր այօրվա կյանքին և
00:56
and on how we raise and slaughter billions of animals
15
44685
3610
թե ինչպես ենք բուծում և սպանում միլիարդավոր կենդանիների,
01:00
to make our hamburgers and our handbags,
16
48295
2903
որպեսզի պատրաստենք մեր համբուրգերներն ու պայուսակները,
01:03
we'll see this as being wasteful
17
51198
2182
կհասկանանք, թե ինչքան անիմաստ
01:05
and indeed crazy.
18
53380
2290
և իսկապես, խելագար գաղափար է սա:
01:07
Did you know that today we maintain
19
55670
3112
Արդյոք գիտե՞ք, որ այսօր աշխարհում
01:10
a global herd of 60 billion animals
20
58782
3341
բուծում են 60 միլիարդ կենդանիներ,
01:14
to provide our meat, dairy, eggs and leather goods?
21
62123
5576
որոնք մեզ ապահովում են մսամթեքով, կաթնամթերքով, ձվով և կաշվե իրերով:
01:19
And over the next few decades,
22
67699
2070
Իսկ մի քանի տասնամյակ անց,
01:21
as the world's population expands to 10 billion,
23
69769
2760
երբ աշխարհի բնակչության թիվը հասնի 10 միլիարդի,
01:24
this will need to nearly double
24
72529
1645
այս թիվն անհրաժեշտ կլինի կրկնապատկել`
01:26
to 100 billion animals.
25
74174
2585
հասցնելով 100 միլիարդ կենդանու:
01:28
But maintaining this herd
26
76759
1609
Այս քանակությամբ նախիր պահելը
01:30
takes a major toll on our planet.
27
78368
2299
վատ հետևանքներ կունենա մեր մոլորակի համար:
01:32
Animals are not just raw materials.
28
80667
3619
Կենդանիները պարզապես հումքի աղբյուր չեն:
01:36
They're living beings,
29
84286
1623
Նրանք կենդանի էակներ են,
01:37
and already our livestock
30
85909
1918
որոնք այսօր
01:39
is one of the largest users of land,
31
87827
2579
զգալի տարածք են զբաղեցնում մայրցամաքի վրա,
01:42
fresh water,
32
90406
1352
սպառում ջրի պաշարները.
01:43
and one of the biggest producers of greenhouse gases
33
91758
2733
նրանք արտադրում են ջերմոցային գազեր,
01:46
which drive climate change.
34
94491
1629
որոնք էլ իրենց հերթին բերում է կլիմայի փոփոխմանը:
01:48
On top of this,
35
96120
1330
Բացի դրանից,
01:49
when you get so many animals so close together,
36
97450
3224
երբ այդքան շատ կենդանիների են պահում փոքր տարածքում,
01:52
it creates a breeding ground for disease
37
100674
2470
նպաստալից պայմաններ են ստեղծվում հիվանդությունների տարածման,
01:55
and opportunities for harm and abuse.
38
103144
3583
ինչպես նաև վնասներ հասցնելու և դաժան վերաբերմունքի համար:
01:58
Clearly, we cannot continue on this path
39
106727
2530
Պարզ է, որ չենք կարող շարունակել գնալ այս ճանապարհով,
02:01
which puts the environment, public health,
40
109257
3823
որը վտանգի է ենթարկում շրջակա միջավայրը, հանրային առողջությունը
02:05
and food security at risk.
41
113080
2442
և սննդի ապահովությունը:
02:07
There is another way, because essentially,
42
115522
3566
Կա մեկ այլ ճանապարհ, քանի որ ըստ էության
02:11
animal products are just collections of tissues,
43
119088
4286
կենդանական մթերքներն իրենցից ներկայացնում են պարզապես հյուսվածքների մի խումբ,
02:15
and right now we breed and raise
44
123374
2424
և մենք բուծում, աճեցնում ենք
02:17
highly complex animals
45
125798
1929
այս բարդ կազմությամբ արարածներին,
02:19
only to create products
46
127727
1691
որպեսզի արդյունքում ստանանք արտադրանք,
02:21
that are made of relatively simple tissues.
47
129418
2715
որոնք կազմված են անհամեմատ ավելի պարզ հյուսվածքներից:
02:24
What if, instead of starting with a complex
48
132133
3210
Իսկ եթե բարդ և զգայունակ կենդանիներից
02:27
and sentient animal,
49
135343
2122
սկսելու փոխարեն
02:29
we started with what the tissues are made of,
50
137465
3548
մենք սկսենք նրանից, ինչից բաղկացած են հյուսվածքնե՞րը.
02:33
the basic unit of life,
51
141013
2546
կյանքի տարրական միավորից`
02:35
the cell?
52
143559
2481
բջջից:
02:38
This is biofabrication, where cells themselves
53
146040
3720
Սա կենսամասերի հավաքում է, որը հնարավորություն է տալիս բջիջների օգնությամբ
02:41
can be used to grow biological products
54
149760
2626
ստանալ կենսաբանական արտադրանք,
02:44
like tissues and organs.
55
152386
1892
օրինակ` հյուսվածքներ կամ օրգաններ:
02:46
Already in medicine,
56
154278
1698
Բժշկության մեջ արդեն իսկ կիրառվում է
02:47
biofabrication techniques have been used
57
155976
2203
կենսամասերի հավաքման տեխնոլոգիան,
02:50
to grow sophisticated body parts,
58
158179
2436
որոնց միջոցով ստանում են մարմնի բարդ մասեր,
02:52
like ears, windpipes, skin, blood vessels and bone,
59
160615
4898
ինչպիսիք են` ականջը, շնչափողը, մաշկը, արյունատար անոթները և ոսկորը:
02:57
that have been successfully implanted into patients.
60
165513
3234
Այս ամենը հաջողությամբ փոխպատվաստվել է հիվանդներին:
03:00
And beyond medicine, biofabrication can be
61
168747
4108
Բժշկությունից զատ, Կենսամասերի հավաքման տեխնոլոգիան կարող է լինել
03:04
a humane, sustainable and scalable new industry.
62
172855
4766
մարդասիրական, կայուն և զարգացման մեծ հեռանկարներ ունեցող մի նոր արտադրական ճյուղ:
03:09
And we should begin by reimagining leather.
63
177621
5810
Մենք պետք է սկսենք` վերապատկերացնելով մորթին:
03:15
I emphasize leather because it is so widely used.
64
183431
4270
Մատնանշում եմ հենց մորթին, քանի որ այն լայն կիրառություն ունի:
03:19
It is beautiful, and it has long been a part of our history.
65
187701
4903
Այն գեղեցիկ է և վաղուց ի վեր մեր պատմության մի մասն է կազմում:
03:24
Growing leather is also technically simpler
66
192604
1901
Բացի այդ, մորթի ստանալը տեխնիկապես համեմատաբար ավելի հեշտ է,
03:26
than growing other animal products like meat.
67
194505
2775
քան կենդանական այլ ապրանքատեսակները, ինչպիսին է օրինակ` միսը:
03:29
It mainly uses one cell type,
68
197280
2110
Դրա համար պահաջվում է միայն մեկ բջջի տեսակ,
03:31
and it is largely two-dimensional.
69
199390
3125
և այն հիմնականում երկչափ տարածական է:
03:34
It is also less polarizing for consumers and regulators.
70
202515
4168
Այն նաև սպառողների և վերահսկիչ մարմինների տեսանկյունից այնքան էլ խնդրահարույց չէ:
03:38
Until biofabrication is better understood,
71
206683
3098
Քանի դեռ կենսամասերի հավաքման տեխնոլոգիան բավականաչափ լավ չի ընկալվել հասարակության կողմից,
03:41
it is clear that, initially at least,
72
209781
2185
բնական է, որ սկզբնական շրջանում
03:43
more people would be willing to wear novel materials
73
211966
4051
մարդիկ առավել հակված կլինեն կրելու նորարարական նյութեր,
03:48
than would be willing to eat novel foods,
74
216017
2635
քան ուտելու նորարարական սնունդ,
03:50
no matter how delicious.
75
218652
1951
որքան էլ որ այն համեղ լինի:
03:52
In this sense, leather is a gateway material,
76
220603
3107
Այդ առումով, մորթին բեկումնային նյութ կարող է հանդիսանալ
03:55
a beginning for the mainstream biofabrication industry.
77
223710
5072
և սկիզբ դնել կենսամասերի հավաքման արդյունաբերությանը:
04:00
If we can succeed here,
78
228782
1884
Եթե այս հարցում կարողանանք հասնել հաջողության,
04:02
it brings our other consumer bioproducts like meat
79
230666
3276
հաջորդ քայլը կլինի այն, որ մեր մյուս կենսաբանական ապրանքները, ինչպիսին մսամթերքն է,
04:05
closer on the horizon.
80
233942
2764
նույնպես կհայտնվեն հորիզոնում:
04:08
Now how do we do it?
81
236706
2465
Իսկ ինչպե՞ս կարելի է դա անել:
04:11
To grow leather, we begin by taking cells
82
239171
3272
Մորթի ստանալու համար պետք է
04:14
from an animal, through a simple biopsy.
83
242443
2832
կենդանուց ստանանք բջիջը` պարզ բիոպսիայի միջոցով:
04:17
The animal could be a cow,
84
245275
2008
Դա կարող է լինել կով,
04:19
lamb, or even something more exotic.
85
247283
2697
գառ կամ առավել էկզոտիկ մեկ այլ կենդանի:
04:21
This process does no harm,
86
249980
2052
Այս պրոցեսը վնաս չի հասցնում,
04:24
and Daisy the cow can live a happy life.
87
252032
2902
և Դեյզի անունով կովը կարող է շարունակել երջանիկ ապրել:
04:26
We then isolate the skin cells
88
254934
1735
Ապա առանձնացնում ենք մաշկի բջիջները
04:28
and multiply them in a cell culture medium.
89
256669
2869
և բազմացնում դրանք բջջի աճեցման միջավայրում:
04:31
This takes millions of cells
90
259538
1173
Միլիոնավոր բջիջները
04:32
and expands them into billions.
91
260711
3119
դառնում են միլիարդավոր:
04:35
And we then coax these cells to produce collagen,
92
263830
2614
Այնուհետև օգնում ենք, որպեսզի այս բջիջները սկսեն արտադրել կոլագեն,
04:38
as they would naturally.
93
266444
1427
ինչպես դա տեղի կունենար բնական միջավայրում:
04:39
This collagen is the stuff between cells.
94
267871
2329
Կոլագենը բջիջների արանքում եղած նյութն է:
04:42
It's natural connective tissue.
95
270200
2493
Այն բնական շարակցական հյուսվածք է:
04:44
It's the extracellular matrix,
96
272693
1560
Կոլագենը միջբջջային զանգվածն է,
04:46
but in leather, it's the main building block.
97
274253
3209
որը կաշվի դեպքում հանդիսանում է որպես հիմնական կառուցվածքային նյութ:
04:49
And what we next do is we take the cells and their collagen
98
277462
3713
Այնուհետև, վերցնում ենք բջիջներն իրենց կոլագենի հետ միասին
04:53
and we spread them out to form sheets,
99
281175
1977
և փռում ենք թերթի տեսքով,
04:55
and then we layer these thin sheets on top of one another,
100
283152
3442
որից հետո այս շերտերը շարում ենք մեկը մյուսի վրա`
04:58
like phyllo pastry, to form thicker sheets,
101
286594
3529
բազմաշերտ թխվածքի նման, որպեսզի ստանանք ավելի հաստ թերթիկներ,
05:02
which we then let mature.
102
290123
1854
և թողնում ենք, որպեսզի հասունանա:
05:03
And finally, we take this multilayered skin
103
291977
3212
Եվ ահա վերջում վերցնում ենք այս բազմաշերտ մաշկը
05:07
and through a shorter and much less chemical tanning process,
104
295189
3923
և շատ ավելի քիչ ժամանակ և քիմիական մշակում պահանջող գործընթացի արդյունքում
05:11
we create leather.
105
299112
2176
ստանում ենք մորթի:
05:13
And so I'm very excited to show you,
106
301288
2194
Եվ հիմա, շատ հուզված եմ, քանի որ
05:15
for the first time,
107
303482
2149
առաջին անգամ ցուցադրում եմ
05:17
the first batch of our cultured leather,
108
305631
4010
մեր կողմից ստեղծված և մշակված կաշվի առաջին նմուշները,
05:21
fresh from the lab.
109
309641
1563
որոնք հենց նոր ենք ստացել լաբորատորիայից:
05:23
This is real, genuine leather,
110
311204
3579
Սա իսկական, մաքուր կաշի է,
05:26
without the animal sacrifice.
111
314783
3523
որի համար որևէ կենդանի չի զոհաբերվել:
05:30
It can have all the characteristics of leather
112
318306
3178
Այն կարող է ունենալ կաշվի բոլոր հատկանիշները,
05:33
because it is made of the same cells,
113
321484
3485
քանի որ ստեղծված է նույն բջիջներից,
05:36
and better yet,
114
324969
1949
և դեռ ավելին,
05:38
there is no hair to remove,
115
326918
3875
կարիք չկա մազեր հեռացնել,
05:42
no scars or insect's bites,
116
330793
2533
բացակայում են սպիների կամ միջատների խայթոցների հետքերը,
05:45
and no waste.
117
333326
1440
և չկա թափոն:
05:46
This leather can be grown in the shape of a wallet,
118
334766
3424
Այս կաշին կարելի է աճեցնել դրամապանակի,
05:50
a handbag or a car seat.
119
338190
3086
պայուսակի կամ ավտոմեքենայի նստատեղի չափսերով:
05:53
It is not limited to the irregular shape of a cow
120
341276
3216
Այն սահմանափակված չէ կովի
05:56
or an alligator.
121
344492
2815
կամ կոկորդիլոսի անկանոն չափսերով:
05:59
And because we make this material,
122
347322
2554
Եվ քանի որ մենք ենք ստանում այս նյութը
06:01
we grow this leather from the ground up,
123
349876
2282
և ստանում ենք այն հենց հիմքից,
06:04
we can control its properties in very interesting ways.
124
352158
3033
մենք կարող ենք ստանալ զանազան հետաքրքիր տարբերակներ:
06:07
This piece of leather
125
355191
2535
Կաշվի այս կտորը
06:09
is a mere seven tissue layers thick,
126
357726
3518
ունի ընդամենը 7 հյուսվածքային շերտ,
06:13
and as you can see, it is nearly transparent.
127
361244
3803
և ինչպես կարող եք տեսնել, այն գրեթե թափանցիկ է:
06:17
And this leather is 21 layers thick and quite opaque.
128
365047
9167
Իսկ այս մյուս կտորն ունի 21 շերտ և բոլորովին թափանցիկ չէ:
06:26
You don't have that kind of fine control
129
374214
3010
Հնարավոր չէ ունենալ այսպիսի կատարյալ վերահսկողություն
06:29
with conventional leather.
130
377224
2289
կաշվի ավանդական արտադրության պայմաններում:
06:31
And we can tune this leather for other desirable qualities,
131
379513
3245
Ըստ մեր ցանկության, այս կաշին կարող է ունենալ նաև այլ հատկանիշներ,
06:34
like softness, breathability,
132
382758
3765
օրինակ` փափկություն, օդաթափանցություն,
06:38
durability, elasticity and even things like pattern.
133
386523
5197
դիմացկունություն, էլաստիկություն կամ նույնիսկ` նախշեր:
06:43
We can mimic nature,
134
391720
2171
Կարող ենք կրկնօրինակել բնությանը,
06:45
but in some ways also improve upon it.
135
393891
3288
իսկ որոշ դեպքերում նույնիսկ կատարելագործել:
06:49
This type of leather can do what today's leather does,
136
397179
3998
Այս տիպի կաշին կարելի է օգտագործել այն նույն նպատակներով, որով օգտագործվում է այսօր սովորական կաշին,
06:53
but with imagination, probably much more.
137
401177
3441
իսկ որոշակի երևակայության դեպքում` միգուցե այն կարող է անել շատ ավելին:
06:56
What could the future of animal products look like?
138
404618
4229
Ինչպիսի՞ն կարող է լինել կենդանական ապրանքների ապագան:
07:00
It need not look like this,
139
408847
2359
Պետք չէ, որ այն լինի այսպիսին,
07:03
which is actually the state of the art today.
140
411206
2733
որը մեր այսօրվա իրականությունն է:
07:05
Rather, it could be much more like this.
141
413939
2992
Այն կարող է լինել այսպիսին:
07:08
Already, we have been manufacturing with cell cultures
142
416931
2233
Մենք արդեն իսկ հազարամյակներ ի վեր
07:11
for thousands of years, beginning with products
143
419164
2765
արտադրում ենք բջիջների աճեցմամբ ստացված ապրանքներ,
07:13
like wine, beer and yogurt.
144
421929
2629
ինչպիսիք են գինին, գարեջուրը և յոգուրտը:
07:16
And speaking of food, our cultured food has evolved,
145
424558
3334
Եթե խոսելու լինենք սննդի մասին, կուլտիվացված սննդատեսակները զարգացել են,
07:19
and today we prepare cultured food
146
427892
2261
և այսօր մենք պատրաստում ենք կուլտիվացված սնունդ
07:22
in beautiful, sterile facilities like this.
147
430153
2318
գեղեցիկ, ստերիլ տարածքներում, ինչպիսին սա է:
07:24
A brewery is essentially a bioreactor.
148
432471
3200
Գարեջրի գործարանն ըստ էության բիոռեակտոր է:
07:27
It is where cell culture takes place.
149
435671
2769
Հենց այստեղ է տեղի ունենում կուլտիվացումը:
07:30
Imagine that in this facility,
150
438440
2545
Պատկերացրեք, եթե այս տարածքում
07:32
instead of brewing beer,
151
440985
1746
գարեջուր պատրաստելու փոխարեն
07:34
we were brewing leather
152
442731
2581
կաշի պատրաստեինք
07:37
or meat.
153
445312
2697
կամ միս:
07:40
Imagine touring this facility,
154
448009
2645
Պատկերացրեք այս տարածքում շրջայց կատարելը`
07:42
learning about how the leather or meat is cultured,
155
450654
3731
ծանոթանալով կաշվի կամ մսի կուլտիվացման պրոցեսին
07:46
seeing the process from beginning to end,
156
454385
2761
սկզբից մինչև վերջ,
07:49
and even trying some.
157
457146
1396
կամ նույնիսկ փորձելով դրանք:
07:50
It's clean, open and educational,
158
458542
3106
Այն մաքուր է, բաց և ուսուցողական,
07:53
and this is in contrast to the hidden,
159
461648
2420
որը թաքցված, հեռավոր վայրերում տեղակայված
07:56
guarded and remote factories
160
464068
2078
և հսկվող տարածքների ճիշտ հակառակն է,
07:58
where leather and meat is produced today.
161
466146
3481
այն տարածքների, որտեղ այսօր արտադրվում է կաշին և միսը:
08:01
Perhaps biofabrication
162
469627
2827
Թերևս, կենսամասերի հավաքման տեխնոլոգիան
08:04
is a natural evolution of manufacturing for mankind.
163
472454
4280
մարդկության համար արտադրության բնական էվոլյուցիայի արդյունքէ:
08:08
It's environmentally responsible,
164
476734
2453
Այն շրջակա միջավայրի նկատմամբ պատասխանատու,
08:11
efficient and humane.
165
479187
3162
արդյունավետ և մարդասիրական վերաբերմունք է:
08:14
It allows us to be creative.
166
482349
2194
Այն մեզ օգնում է ստեղծարար լինել:
08:16
We can design new materials, new products,
167
484543
3220
Կարող ենք ստանալ նոր նյութեր, ապրանքատեսակներ և
08:19
and new facilities.
168
487763
3199
նոր շինություններ:
08:22
We need to move past just killing animals
169
490962
3840
Մենք պետք է քայլ առաջ կատարենք` կենդանիներին որպես ռեսուրս
08:26
as a resource
170
494802
1833
օգտագործելուց և սպանելուց
08:28
to something more civilized and evolved.
171
496635
5921
անցնելով ավելի զարգացած և քաղաքակիրթ տարբերակի:
08:34
Perhaps we are ready for something
172
502556
2685
Թերևս արդեն պատրաստ ենք
08:37
literally and figuratively more cultured.
173
505241
5585
կուլտուրային ավելի մոտ կանգնել` ուղիղ և անուղղակի իմաստներով:
08:42
Thank you.
174
510826
1381
Շնորհակալություն:
08:44
(Applause)
175
512207
5970
(Ծափահարություններ)
ABOUT THE SPEAKER
Andras Forgacs - Bioprinting entrepreneurAndras Forgacs produces animal products -- meat and leather -- without the animal.
Why you should listen
An entrepreneur in tissue engineering, Andras Forgacs is the co-founder and CEO of Modern Meadow, a company developing novel biomaterials. These include cultured meat and leather which, as they put it, "will require no animal slaughter and much lower inputs of land, water, energy and chemicals". This approach involves sourcing cells from living animals, multiplying these cells into billions, and then assembling them into the tissue precursors of meat or leather. The products, for now, are at a prototype stage.
Previously, Andras co-founded Organovo, which uses 3D bioprinting to create human tissues for pharmaceutical research and medical applications, such as drug development and replacement tissues. Organovo’s bioprinting technology was recognized by MIT Technology Review on its TR50 list of most innovative companies for 2012.
Andras Forgacs | Speaker | TED.com