ABOUT THE SPEAKER
Jamila Raqib - Peacemaker
Jamila Raqib works on pragmatic approaches to nonviolent action for activists, human rights organizations, academics and governments globally.

Why you should listen

Jamila Raqib is the executive director of the Albert Einstein Institution, which promotes the study and strategic use of nonviolent action worldwide. Since 2002, she has worked closely with Dr. Gene Sharp, the world's foremost scholar on strategic nonviolent action. Together, they developed a curriculum titled Self-Liberation: A Guide to Strategic Planning for Action to End a Dictatorship or Other Oppression. The publication is intended to provide in-depth guidance for planning a strategic nonviolent struggle.

Raqib represents the Institution at a number of domestic and international forums such as the Oslo Freedom Forum and the United Nations Alliance of Civilizations. Her work centers on presenting a pragmatic approach to nonviolent action to activists, human rights organizations, academics and governments. She travels throughout the world conducting consultations and workshops for individuals and groups seeking to achieve diverse goals such as opposing dictatorship, combatting corruption, attaining political rights, economic justice, environmental protection and women's empowerment.

She holds a B.A. in Management from Simmons College in Boston, MA, and is a Research Affiliate of the Center for International Studies at Massachusetts Institute of Technology.


More profile about the speaker
Jamila Raqib | Speaker | TED.com
TED Talks Live

Jamila Raqib: The secret to effective nonviolent resistance

Jamila Raqib: အကြမ်းမဖက်ဘဲ ထိရောက်စွာ ခုခံမှုရဲ့ လျှို့ဝှက်ချက်။

Filmed:
978,122 views

"အကြမ်းဖက်မှုဟာ လူ့ကျင့်ဝတ်အရ မှားယွင်းနေပါတယ်လို့ ပြောခြင်းအားဖြင့်တော့ ကျွန်မတို့ အကြမ်းဖက်ခြင်းကို အဆုံးသတ်နိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူးလို့ Albert Einstein Institution ရဲ့ အမှုဆောင် ဒါရိုက်တာ Jamila Raqib ကဆိုပါတယ်။ ဒီအစား ပဋိပက္ခကို စီမံခန့်ခွဲဖို့အတွက် ထက်မြက်ကာ ထိရောက်မှုရှိတဲ့ အခြားနည်းလမ်းတွေကို ရှာဖွေရန် လိုပါတယ်။ Raqib ကနေပြီး နိုင်လိုမင်းထက်ပြုမှုအောက်မှာ ရှင်သန်နေထိုင်နေသူတွေကို အကြမ်းမဖက် ခုခံမှုကို ထောက်ခံအားပေးထားပြီး လမ်းပေါ်က ကန့်ကွက် ဆန္ဒပြပွဲတွေထက် ပိုလုပ်စရာတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ သူမက ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းကို ပြောင်းလဲဖို့ ဦးတည်စေခဲ့တဲ့ ဆန်းသစ်တဲ့ နည်းဗျူဟာတွေနဲ့ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခမဲ့တဲ့ အနာဂတ်တစ်ခုအတွက် မျှော်လင့်ခြင်း အမှာစကားတစ်ရပ်ကို ကို မျှဝေထားပါတယ်။ သူမပြောတာက "လူ့လောကအတွက် အကြီးကျယ်ဆုံး မျှော်လင့်ချက်က အကြမ်းဖက်ခြင်းကို ဝေဖန်ရှုတ်ချမှု မဟုတ်ပဲ အကြမ်းဖက်ခြင်းဆိုတာကို အသုံးမဝင်တော့အောင် ပြုလုပ်ခြင်းထဲမှာ တည်နေတာပါ"တဲ့။
- Peacemaker
Jamila Raqib works on pragmatic approaches to nonviolent action for activists, human rights organizations, academics and governments globally. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
War has been a part of my life
since I can remember.
0
1197
2995
မှတ်မိနိုင်ကတည်းက စစ်ဟာ
ကျွန်မဘဝ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်ခဲ့တာပါ။
00:16
I was born in Afghanistan,
just six months after the Soviets invaded,
1
4811
4144
ကျွန်မက အာဖဂန်နစ္စတန်ကို ဆိုဗီယက်တွေ
ကျူးကျော်ပြီး ခြောက်လအကြာမှာ မွေးခဲ့ပြီး
00:21
and even though I was too young
to understand what was happening,
2
9526
3281
ဘာဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ နားမလည်
လောက်အောင် ငယ်သေးတာတောင်မှ
00:24
I had a deep sense of the suffering
and the fear around me.
3
12831
3321
ကျွန်မနားမှာ ဒုက္ခနဲ့ ကြောက်ရွံ့မှုရဲ့
နက်ရှိုင်းတဲ့ အသိရှိခဲ့တယ်။
00:29
Those early experiences had a major impact
on how I now think about war and conflict.
4
17219
5122
ဒီအစောပိုင်း အတွေ့အကြုံတွေက အခု ကျွန်မ စစ်
ကို တွေးပုံမှာ အဓိက သက်ရောက်မှုရှိခဲ့ပြီး
00:35
I learned that when people
have a fundamental issue at stake,
5
23049
3438
သိလိုက်ရတာက လူတွေဟာ အနိုင်အရှုံး
ပေါ်မှာ အခြေခံကျတဲ့ ပြဿနာရှိတဲ့အခါ
00:38
for most of them,
6
26511
1252
သူတို့အများစုအတွက်
00:39
giving in is not an option.
7
27787
1632
အညံ့ခံတာဟာ ရွေးချယ်မှု မဟုတ်တာပါ။
00:41
For these types conflicts --
8
29971
1612
ဒီပဋိပက္ခမျိုးတွေအတွက်...
00:43
when people's rights are violated,
9
31607
1785
လူ့အခွင့်အရေးတွေ ချိုးဖောက်ခံရတဲ့အခါ
00:45
when their countries are occupied,
10
33416
1770
သူတို့တိုင်းပြည်တွေ အသိမ်းခံရတဲ့အခါ၊
00:47
when they're oppressed and humiliated --
11
35210
2218
ဖိနှိပ်ခံရပြီး အရှက်ခွဲခံရတဲ့အခါ
00:49
they need a powerful way
to resist and to fight back.
12
37452
3158
ခုခံပြီး ပြန်တိုက်ခိုက်ဖို့ အစွမ်းရှိတဲ့
နည်းတစ်နည်း လိုပါတယ်။
00:53
Which means that no matter how destructive
and terrible violence is,
13
41308
4263
ဆိုလိုတာက အကြမ်းဖက်မှုက ဘယ်လောက်
ဖျက်စီးပြီး ဘယ်လို ဆိုးဝါးနေနေပါ၊
00:57
if people see it as their only choice,
14
45595
2424
လူတွေဟာ ဒါကို တစ်ခုတည်းသော
ရွေးစရာအဖြစ်မြင်ရင်
01:00
they will use it.
15
48043
1457
ဒါကို သူတို့ သုံးပါလိမ့်မယ်။
01:02
Most of us are concerned
with the level of violence in the world.
16
50074
3576
အများစုက ကမ္ဘာမှာရှိတဲ့ အကြမ်းဖက်မှု
အဆင့်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပူပန်ကြတယ်။
01:06
But we're not going to end war
17
54045
1454
အကြမ်းဖက်တာဟာ ကျင့်ဝတ်အရ
01:07
by telling people
that violence is morally wrong.
18
55523
2708
မှားတယ်လို့ပြောတာနဲ့ စစ်ကို
အဆုံးသတ်နိုင်မှာ မဟုတ်ပါ။
01:10
Instead, we must offer them a tool
19
58883
2399
ဒီအစား အနည်းဆုံး အကြမ်းဖက်တာလို
01:13
that's at least as powerful
and as effective as violence.
20
61306
3339
စွမ်းအားရှိပြီး ထိရောက်တဲ့
ကိရိယာတစ်ခု သူတို့ကို ပေးရမှာပါ။
01:17
This is the work I do.
21
65574
1486
ဒါ ကျွန်မလုပ်တဲ့ အလုပ်ပါ။
01:19
For the past 13 years,
22
67717
1539
ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၃ နှစ်လုံးလုံး
01:21
I've been teaching people
23
69280
1285
ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက အခက်ခဲဆုံး
01:22
in some of the most difficult
situations around the world
24
70589
3108
အခြေအနေမှာရှိတဲ့ လူတွေကို
ပဋိပက္ခကို စီမံဖို့ အကြမ်းမဖက်တဲ့
01:25
how they can use nonviolent
struggle to conduct conflict.
25
73721
3367
ရုန်းကန်မှုကို ဘယ်လို သုံးနိုင်တယ်
ဆိုတာ သင်ပေးနေတာပါ။
01:30
Most people associate this type of action
with Gandhi and Martin Luther King.
26
78113
4690
အများစုက ဒီလုပ်ရပ်မျိုးကို Gandhi၊
Martin Luther King တိုနဲ့ ဆက်စပ်ကြတယ်။
01:35
But people have been using
nonviolent action for thousands of years.
27
83589
3713
ဒါပေမဲ့ အကြမ်းမဖက်တဲ့ လုပ်ရပ်ကို
ကျင့်သုံးတာ နှစ်ထောင်ချီနေပါပြီ။
01:39
In fact, most of the rights
that we have today in this country --
28
87831
4332
တကယ်က ဒီနိုင်ငံမှာ ဒီနေ့
ကျွန်မတို့မှာရှိတဲ့ အခွင့်အရေးအများစုက
01:44
as women,
29
92187
1151
အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့၊
01:45
as minorities,
30
93362
1151
လူနည်းစုတွေအနေနဲ့၊
01:46
as workers,
31
94537
1348
အလုပ်သမားတွေအနေနဲ့၊
01:47
as people of different sexual orientations
32
95909
2566
မတူညီတဲ့ လိင်ပိုင်း ကိုင်းညွှတ်မှုက
လူတွေအနေနဲ့
01:50
and citizens concerned
with the environment --
33
98499
2458
ဝန်းကျင်နဲ့ စပ်လျဉ်းတဲ့
နိုင်ငံသားတွေအနေနဲ့
01:52
these rights weren't handed to us.
34
100981
1857
ဒီအခွင့်အရေးတွေ ပေးမထားပါဘူး
01:55
They were won by people
who fought for them
35
103226
2160
ဒါတွေအတွက် တိုက်ခိုက်ပြီး
01:57
and who sacrificed for them.
36
105410
1822
ဒါတွေအတွက် စွန့်လွတ်သူတွေ ရတာပါ။
01:59
But because we haven't learned
from this history,
37
107256
2520
ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့ဟာ သမိုင်းကနေ
မသင်ယူထားတာကြောင့်
02:01
nonviolent struggle as a technique
is widely misunderstood.
38
109800
4041
အကြမ်းမဖက် လှုပ်ရှားမှုကို နည်းစနစ်တစ်
ခုအဖြစ် အများက နားလည်မှုလွဲနေတာပါ။
02:06
I met recently with a group
of Ethiopian activists,
39
114488
3122
Ethiopian လှုပ်ရှားသူတစ်စုနဲ့
တစ်လောက ဆုံခဲ့ပြီး
02:09
and they told me something
that I hear a lot.
40
117634
3150
ကျွန်မ အတော်ကို ကြာဖူးတာတစ်ခုကို
ပြောပြတယ်။
02:12
They said they'd already
tried nonviolent action,
41
120808
2326
သူတို့က အကြမ်းမဖက်တဲ့ လုပ်ရပ်ကို
စမ်းပြီးပြီ၊
02:15
and it hadn't worked.
42
123158
1418
အလုပ်မဖြစ်ဘူးလို့ ပြောတယ်။
02:16
Years ago they held a protest.
43
124600
2336
နှစ်အတော်ကြာက ကန့်ကွက်ပွဲတစ်ခု
လုပ်ခဲ့တယ်။
02:18
The government arrested everyone,
and that was the end of that.
44
126960
3708
အစိုးရက လူတိုင်းကို ဖမ်းချုပ်တော့
အဆုံးသတ်သွားခဲ့တယ်။
02:23
The idea that nonviolent struggle
is equivalent to street protests
45
131302
3960
အကြမ်းမဖက် ရုန်းကန်မှုဟာ
လမ်းထွက် ဆန္ဒပြတာနဲ့
02:27
is a real problem.
46
135286
1398
အတူတူပဲဆိုတာဟာ တကယ့်ပြဿနာပါ။
02:29
Because although protests can be a great
way to show that people want change,
47
137204
4400
အကြောင်းက ဆန္ဒပြပွဲတွေတာ လူတွေ ပြောင်း
လဲချင်တာပြဖို့ နည်းကောင်းဖြစ်နိုင်ပေမဲ့
02:33
on their own, they don't
actually create change --
48
141628
2870
သူတို့ချည်းကတော့ ဘာအပြောင်းအလဲမှ
မဖန်တီးနိုင်ပါဘူး၊
02:36
at least change that is fundamental.
49
144522
1968
အနည်းဆုံး အပြောင်းအလဲက အခြေခံလောက်ပါ။
02:38
(Laughter)
50
146514
1188
(ရယ်သံများ)
02:39
Powerful opponents are not going to give
people what they want
51
147726
3109
အာဏာရှိတဲ့ ရန်ဘက်တွေက လူတွေလိုချင်တာကို
ပေးမှာ မဟုတ်လို့ပါ၊
02:42
just because they asked nicely ...
52
150859
1932
အကြောင်းက သူတို့က ချိုသာစွာ တောင်းလို့၊
02:45
or even not so nicely.
53
153519
1877
သိပ် မချိုသာဘူးဆိုတောင်မှပေါ့။
02:47
(Laughter)
54
155420
1133
(ရယ်သံများ)
02:48
Nonviolent struggle works
by destroying an opponent,
55
156577
3044
အကြမ်းမဖက် ရုန်းကန်မှုဟာ ရန်ဘက်ကို
ဖျက်စီးနိုင်တယ်
02:52
not physically,
56
160018
1312
ရုပ်ပိုင်းအရမဟုတ်ပဲ
02:53
but by identifying the institutions
that an opponent needs to survive,
57
161354
4410
သူတို့ ရှင်သန်ဖို့လိုတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကို
ဖော်ထုတ်၊ပြီးတော့ သူတို့ရဲ့
02:57
and then denying them
those sources of power.
58
165788
2182
အာဏာ အရင်းအမြစ်တွေကို
ငြင်းဆန်ရင်းနဲ့ပါ။
03:00
Nonviolent activists
can neutralize the military
59
168470
2764
အကြမ်းမဖက် လှုပ်ရှားသူတွေဟာ
စစ်သားတွေကို တပ်ထဲကထွက်အောင်
03:03
by causing soldiers to defect.
60
171258
2224
လှုံ့ဆော်ကာ စစ်တပ်
အားလျော့အောင် လုပ်နိုင်တယ်။
03:05
They can disrupt the economy
through strikes and boycotts.
61
173506
3275
သပိတ်မှောက်၊ ဆန္ဒပြတာတွေကနေ
စီးပွားရေးကို နှောင့်ယှက်နိုင်တယ်။
03:09
And they can challenge
government propaganda
62
177190
2302
အခြား မီဒီယာတစ်ခု ဖန်တီးကာ
03:11
by creating alternative media.
63
179516
1866
အစိုးရ ဝါဒဖြန့်မှုကို စိန်ခေါ်နိုင်တယ်။
03:13
There are a variety of methods
that can be used to do this.
64
181829
2844
ဒါလုပ်ဖို့ သုံးနိုင်တဲ့
နည်းလမ်းစုံရှိပါတယ်။
03:17
My colleague and mentor, Gene Sharp,
65
185384
2792
ကျွန်မလုပ်ဖော်နဲ့ ဆရာဖြစ်သူ Gene Sharp က
03:20
has identified 198 methods
of nonviolent action.
66
188200
4627
အကြမ်းမဖက်တဲ့ နည်းလမ်း ၁၉၈ မျိုးကို
ဖော်ထုတ်ထားပါတယ်။
03:26
And protest is only one.
67
194186
1765
ဆန္ဒပြမှုက တစ်ခုတည်းပါ။
03:28
Let me give you a recent example.
68
196376
1997
တစ်လောက နမူနာတစ်ခု ပေးပါရစေ။
03:30
Until a few months ago,
69
198885
1469
လအနည်းငယ် မတိုင်ခင်ကပါ၊
03:32
Guatemala was ruled
by corrupt former military officials
70
200378
3217
Guatemala ဟာ ရာဇဝတ် ဂိုဏ်းတွေနဲ့
ဆက်နွယ်တဲ့ အကျင့်ပျက်
03:35
with ties to organized crime.
71
203619
1811
စစ်အရာရှိတွေ အုပ်ချုပ်တာခံခဲ့ရတယ်။
03:38
People were generally aware of this,
72
206071
1793
ယေဘုယျအားဖြင့် ဒါကို လူတွေ သိပေမဲ့
03:39
but most of them felt powerless
to do anything about it --
73
207888
3350
အများစုက ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး
တစ်ခုခုလုပ်ဖို့ အင်အားမဲ့နေတယ်။
03:44
until one group of citizens,
just 12 regular people,
74
212401
4081
သာမန်လူ ၁၂ ယောက်ပဲ ပါဝင်တဲ့
နိုင်ငံသားအုပ်စုက၊ သူတို့မိတ်ဆွေတွေဆီ
03:48
put out a call on Facebook
to their friends
75
216506
2742
Facebook မှာ တောင်းဆိုချက်ကို
တင်လိုက်ကာ ဗဟိုရင်ပြင်မှာ
03:51
to meet in the central plaza,
holding signs with a message:
76
219272
3239
စာသားရေးထားတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်ကိုင်
ဆုံတွေ့ဖို့ ရေးလိုက်တဲ့ အထိပါ။
03:55
"Renuncia YA" --
77
223046
1385
"Renuncia YA"
03:57
resign already.
78
225024
1416
နုတ်ထွက်လိုက်ပါ။
03:59
To their surprise,
79
227199
1409
သူတို့ အံ့ဩသွားတာက
04:00
30,000 people showed up.
80
228632
1760
လူပေါင်း ၃၀၀၀၀ ရောက်လာကြတယ်။
04:03
They stayed there for months
as protests spread throughout the country.
81
231045
3437
ဆန္ဒပြပွဲတွေ တစ်နိုင်ငံလုံး ပြန့်သွား
လိုက်တာ လနဲချီပြီး အဲဒီမှာ နေကြတယ်။
04:06
At one point,
82
234932
1156
တစ်ချက်မှာတော့
04:08
the organizers delivered hundreds of eggs
to various government buildings
83
236112
4188
စည်းရုံးသူတွေဟာ အစိုးရရုံး အမျိုးမျိုးကို
ရာချီတဲ့ ကြက်ဥတွေ ပို့လိုက်တယ်။
04:12
with a message:
84
240324
1167
စာတိုလေး ရေးထားတာက
04:13
"If you don't have the huevos" --
85
241960
1886
"အကျင့်ပျက် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေ
04:15
the balls --
86
243870
1206
ဝင်ရွေးတာ တားဆီဖို့
04:17
"to stop corrupt candidates
from running for office,
87
245100
3054
ခင်ဗျားတို့မှာ ကြက်ဥတွေ (ဘောတွေ) မရှိရင်
04:20
you can borrow ours."
88
248178
1458
ကျုပ်တို့ဟာတွေ ငှားနိင်တယ်။"
04:21
(Laughter)
89
249660
1659
(ရယ်သံများ)
04:23
(Applause)
90
251343
3355
(လက်ခုပ်သံများ)
04:28
President Molina responded
91
256469
1519
သမ္မတ Monila က ဘယ်တော့မှ
04:30
by vowing that we would never step down.
92
258012
2136
မဆင်းပေးဘူဆိုပြီး သစ္စာပြု
တုံ့ပြန်လိုက်တယ်။
04:32
And the activists realized
that they couldn't just keep protesting
93
260674
3601
လှုပ်ရှားသူတွေက ဆက်ပြီး ဆန္ဒပြမှုဟာ
မလုံလောက်တာ သဘောပေါက်ပြီး
04:36
and ask the president to resign.
94
264299
2014
သမ္မတကို ထွက်ဖို့ တောင်းဆိုကြတယ်။
04:38
They needed to leave him no choice.
95
266337
1996
သူ့ကို ရွေးချယ်ခွင့် မပေးလိုကြပါဘူး။
04:40
So they organized a general strike,
96
268793
1931
ဒါနဲ့ အထွေထွေ သပိတ်ကြီး စီစဉ်ခဲ့တယ်၊
04:42
in which people throughout
the country refused to work.
97
270748
2647
တစ်နိုင်ငံလုံးက လူတွေ
အလုပ်လုပ်ဖို့ ငြင်းဆိုကြတယ်။
04:45
In Guatemala City alone,
98
273419
1402
Guatemala City မှာတင်ပဲ
04:46
over 400 businesses
and schools shut their doors.
99
274845
2949
လုပ်ငန်းပေါင်း ၄၀၀ ကျော်နဲ့
ကျောင်းတွေ ပိတ်ခဲ့ရတယ်။
04:50
Meanwhile,
100
278367
1181
တစ်ချိန်တည်းမှာ
04:51
farmers throughout the country
blocked major roads.
101
279572
2629
တစ်နိုင်ငံလုံးက လယ်သမားတွေဟာ
အဓိကလမ်းတွေကို ပိတ်ခဲ့တယ်။
04:54
Within five days,
102
282225
1478
ငါးရက်အတွင်းမှာပဲ
04:55
the president,
103
283727
1177
သမ္မတနဲ့အတူ
04:56
along with dozens of other
government officials,
104
284928
2723
ဒါဇင်ချီတဲ့အခြား အစိုးရ အရာရှိတွေ
04:59
resigned already.
105
287675
1469
ထွက်သွားလိုက်ရတယ်။
05:01
(Applause)
106
289168
4283
(လက်ခုပ်သံများ)
05:05
I've been greatly inspired
107
293475
1603
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတိုင်းက အကြမ်းမဖက်
05:07
by the creativity and bravery
of people using nonviolent action
108
295102
3903
လုပ်ရပ်သုံးသူတွေရဲ့ တီထွင်မှုနဲ့ သတ္တိကနေ
ကျွန်မ စေ့ဆော်မှု
05:11
in nearly every country in the world.
109
299029
2223
အများကြီးရခဲ့တယ်။
05:13
For example,
110
301718
1151
ဥပမာ၊
05:14
recently a group of activists in Uganda
111
302893
2557
တစ်လောက Uganda က လှုပ်ရှားသူ တစ်စုကနေ
05:17
released a crate of pigs in the streets.
112
305474
2133
ဝက်သေတ္တာတစ်လုံး လမ်းတွေထဲ လွှတ်လိုက်တယ်။
05:20
You can see here that the police
are confused about what to do with them.
113
308096
3438
ဒီမှာ ရဲတွေ ဒါတွေကို ဘာလုပ်ရမှန်း
မသိ စိတ်ရှုပ်သွားတာ သိနိုင်ပါတယ်။
05:23
(Laughter)
114
311558
1036
(ရယ်သံများ)
05:24
The pigs were painted
the color of the ruling party.
115
312618
2616
ဝက်တွေကို အာဏာရပါတီရဲ့
အရောင်နုဲ့ ဆေးချယ်ထားတယ်။
05:27
One pig was even wearing a hat,
116
315617
2278
ဝက်တစ်ကောင်ဆို ဦးထုပ်တောင် ဆောင်းထားတယ်၊
05:29
a hat that people recognized.
117
317919
1880
လူတွေ မှတ်မိနေတဲ့ ဦးထုပ်တစ်လုံးပါ။
05:32
(Laughter)
118
320321
1063
(ရယ်သံများ)
05:34
Activists around the world
are getting better at grabbing headlines,
119
322264
3369
ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက လှုပ်ရှားသူတွေဟာ
သတင်းခေါင်းစီးတွေ ယူရာမှာ ပိုတော်လာတယ်
05:37
but these isolated actions do very little
120
325657
2663
ဒါပေမဲ့ ပိုကြီးမားတဲ့ နည်းဗျူဟာရဲ့
အစိတ် အပိုင်းမဟုတ်ရင်
05:40
if they're not part of a larger strategy.
121
328344
2183
ဒီကွက်ကြား လုပ်ရပ်တွေက မထိရောက်ပါဘူး။
05:42
A general wouldn't march
his troops into battle
122
330914
2239
စစ်ပွဲနိုင်ဖို့ အကြံမရှိရင်
ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟာ
05:45
unless he had a plan to win the war.
123
333177
2131
သူ့တပ်တွေကို တိုက်ပွဲ
ဝင်ခိုင်းမှာ မဟုတ်ပါ။
05:47
Yet this is how most of the world's
nonviolent movements operate.
124
335332
3111
အဲဒါက ကမ္ဘာ့ အကြမ်းမဖက်
လှုပ်ရှားမှု အများစု ဆောင်ရွက်ပုံပါ။
05:50
Nonviolent struggle is just as complex
as military warfare,
125
338896
4320
အကြမ်းမဖက် ရုန်းကန်မှုဟာ စစ်ရေး
စစ်ရာလို သိမ်မွေ့နက်နဲပါတယ်၊
05:55
if not more.
126
343240
1198
မပိုရင်တောင်
05:56
Its participants must be well-trained
and have clear objectives,
127
344462
4195
ပါဝင်သူတွေဟာ ကောင်းကောင်း လေ့ကျင့်ကာ
ရှင်းလင်းတဲ့ ရည်မှန်းချက်တွေ ရှိရမယ်၊
06:00
and its leaders must have a strategy
of how to achieve those objectives.
128
348681
3832
ခေါင်းဆောင်တွေမှာ ဒီရည်မှန်းချက်တွေကို
အောင်မြင်ဖို့ နည်းဗျူဟာ ရှိရပါမယ်။
06:05
The technique of war has been developed
over thousands of years
129
353242
3266
စစ်​ရေးနည်းပညာဟာ ကြီးမားတဲ့
အရင်းအမြစ်တွေနဲ့အတူ ဖွံ့ဖြိုးခဲ့တာ
06:08
with massive resources
130
356532
1547
နှစ်ထောင်ချီရှိနေပြီး
06:10
and some of our best minds
dedicated to understanding
131
358103
3246
အတော်ဆုံး ပညာရှင်တစ်ချို့က
ဒါလုပ်ဆောင်ပုံကို နားလည်ခြင်းနဲ့
06:13
and improving how it works.
132
361373
1725
တိုးတက်ခြင်းကို ရည်စူးထားကြတယ်။
06:15
Meanwhile, nonviolent struggle
is rarely systematically studied,
133
363608
4582
တစ်ချိန်တည်းမှာ အကြမ်းမဖက် ရုန်းကန်မှုကို
စနစ်တကျ လေ့လာခဲ့ကာ
06:20
and even though the number is growing,
134
368214
2010
အရေအတွက် တိုးလာတယ်ဆိုတာတောင်
06:22
there are still only a few dozen people
in the world who are teaching it.
135
370248
3785
ကမ္ဘာမှာ ဒါကို သင်ကြားပေးသူတွေဟာ
ဒါဇင်အနည်းငယ်ပဲ ရှိတာပါ။
06:26
This is dangerous,
136
374849
1293
ဒါက အန္တရာယ်ပါ၊
06:28
because we now know that our old
approaches of dealing with conflict
137
376166
4168
အကြောင်းက ပဋိပက္ခကို ကိုင်တွယ်တဲ့ နည်း
ဟောင်းတွေဟာ ကျွန်မတို့ ရငိဆိုင်နေရတဲ့
06:32
are not adequate for the new
challenges that we're facing.
138
380358
3418
စိန်ခေါ်မှုအသစ်တွေအတွက်
မလုံလောက်တာ အခု ကျွန်မတို့ သိကြလို့ပါ။
06:35
The US government recently admitted
139
383800
2083
US အစိုးရက မကြာခင်က ဝန်ခံခဲ့တာက
06:37
that it's in a stalemate
in its war against ISIS.
140
385907
2913
ISIS ကို ဆန့်ကျင်တဲ့ စစ်ထဲမှာ
မတိုးသာ မဆုတ်သာဖြစ်နေတာကိုပါ။
06:41
But what most people don't know
141
389318
1744
ဒါပေမဲ့ လူအများစု မသိတာက
06:43
is that people have stood up to ISIS
using nonviolent action.
142
391086
3514
လူတွေဟာ ISIS ကို အကြမ်းမဖက်တဲ့
လုပ်ရပ်နဲ့ ရင်ဆိုင်ရဲတာပါ။
06:47
When ISIS captured Mosul in June 2014,
143
395120
3810
ဇွန်လ ၂၀၁၄ မှာ ISIS က Mosul ကို သိမ်းတော့
06:50
they announced that they were putting
in place a new public school curriculum,
144
398954
3731
သူတိူ့ရဲ့ အစွန်းရောက် သဘော
တရားကို အခြေခံတဲ့ ပြည်သူ့ကျောင်း
06:54
based on their own extremist ideology.
145
402709
2130
သင်ရိုးအသစ် ရုပ်လုံးဖေါ်မယ်လို့ ကြေညာတယ်။
06:57
But on the first day of school,
146
405556
1540
ဒါပေမဲ့ ကျောင်းရဲ့ ပထမရက်မှာ
06:59
not a single child showed up.
147
407672
1686
ကလေးတစ်ယောက်မှ ပေါ်မလာဘူး။
07:02
Parents simply refused to send them.
148
410222
2822
မိဘတွေက ကလေးတွေကို ပို့ဖို့
ငြင်းဆန်လိုက်တာပါပဲ။
07:05
They told journalists they would rather
homeschool their children
149
413068
3192
သူတို့ သတင်းစာသမားတွေကို ပြောတာက
ကလေးတွေ ဦးနှောက်ဆေးခံရတာထက်
07:08
than to have them brainwashed.
150
416284
1556
အိမ်မှာပဲ သင်ပေးချင်တယ်တယ်တဲ့။
07:10
This is an example
of just one act of defiance
151
418689
3009
ဒါက မြို့တစ်မြိုထဲမှာပဲ
အာဏာဖီဆန်တဲ့ လုပ်ရပ်ရဲ့
07:13
in just one city.
152
421722
1355
ဥပမာတစ်ခုပါ။
07:15
But what if it was coordinated
153
423659
1445
ဒါပေမဲ့ ISIS ဆန့်ကျင်မှု
07:17
with the dozens of other acts
of nonviolent resistance
154
425128
2622
ဖြစ်ပွားတဲ့ အကြမ်းမဖက်
ခုခံမှုရဲ့ ဒါဇင်ချီတဲ့
07:19
that have taken place against ISIS?
155
427774
2055
အခြား လုပ်ရပ်တွေနဲ့ ချိတ်ဆက်လိုက်ရင်ရော။
07:21
What if the parents' boycott
was part of a larger strategy
156
429853
3435
မိဘတွေရဲ့ သပိတ်မှောက်မှုဟာ ISIS
လည်ပတ်ဖို့လိုတဲ့ အရင်းအမြစ်တွေကို
07:25
to identify and cut off the resources
that ISIS needs to function;
157
433312
4226
ဖော်ထုတ်၊ ဖြတ်တောက်ဖို့ ပိုကြီးမားတဲ့
နည်းဗျူဟာရဲ့ အစိတ်အပိုင်းဆိုရင်ရော။
07:30
the skilled labor needed to produce food;
158
438157
2496
အစာထုတ်လုပ်ဖို့လိုတဲ့
ကျွမ်းကျင်လုပ်သားတွေ၊
07:32
the engineers needed
to extract and refine oil;
159
440677
3589
ရေနံ ထုတ်ယူ၊ သန်စင်ဖို့လိုတဲ့
အင်ဂျင်နီယာတွေ၊
07:36
the media infrastructure
and communications networks
160
444290
2593
မီဒီယာ အခြေခံ အဆောက်အဦနဲ့
ဆက်သွယ်ရေး ကွန်ရက်တွေ၊
07:38
and transportation systems,
161
446907
1973
သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး စနစ်တွေ၊
07:40
and the local businesses
that ISIS relies on?
162
448904
2504
ISIS မှီခိုတဲ့ ဒေသတွင်း
စီးပွားရေး လုပ်ငန်းတွေပေါ့။
07:43
It may be difficult
to imagine defeating ISIS
163
451911
3121
အကြမ်းမဖက်တဲ့ လုပ်ရပ်နဲ့
ISIS ကို အနိုင်တိုက်ဖို့
07:47
with action that is nonviolent.
164
455056
1911
စိတ်ကူးဖို့်ဟာ ခက်ကောင်းခက်ပါလိမ့်မယ်။
07:49
But it's time we challenge
the way we think about conflict
165
457511
3108
ဒါပေမဲ့ ပဋိပက္ခကိုတွေးပုံနဲ့
ဒါကို ရင်ဆိုင်ရာမှာ ကိုယ်မှာရှိတဲ့
07:52
and the choices we have in facing it.
166
460643
2415
ရွေးချယ်မှုတွေကို စိန်ခေါ်ဖို့ အချိန်
ရောက်လာပါပြီ။
07:56
Here's an idea worth spreading:
167
464194
2271
ဒါက ပျံ့နှံထိုက်တဲ့ စိတ်ကူးတစ်ခုပါ။
07:58
let's learn more about where
nonviolent action has worked
168
466489
3155
ဘယ်မှာ အကြမ်းမဖက် လုပ်ဆောင်မှု
အလုပ်ဖြစ်တယ်ဆိုတာနဲ့ ဒါကို ဘယ်လို
08:01
and how we can make it more powerful,
169
469668
2517
ပိုအားကောင်းအောင်
လုပ်နိုင်တာကို ပိုလေ့လာကြပါစို့။
08:04
just like we do with other
systems and technologies
170
472209
3044
လူသား လိုအပ်ချက်တွေနဲ့ ပိုကိုက်ညီဖို့
အဆက်မပြတ် မွမ်းမံနေတဲ့
08:07
that are constantly being refined
to better meet human needs.
171
475277
3559
အခြားစနစ်တွေ၊ နည်းပညာတွေနဲ့
ကျွန်မတို့ လုပ်ကြသလိုပါပဲ။
08:11
It may be that we can improve
nonviolent action
172
479446
3459
ဖြစ်နိုင်တာက စစ်အစား အကြမ်းမဖက်
လုပ်ဆောင်မှုကို တိုးတိုးသုံးလာမယ့်
08:14
to a point where it is increasingly
used in place of war.
173
482929
3251
အဆင့်မျိုးဆီကို တိုးမြှင့်အောင်
လုပ်နိုင်ပါတယ်။
08:18
Violence as a tool of conflict
could then be abandoned
174
486838
4075
လေးတွေနဲ့ မြားတွေကို စွန့်လွတ်ခဲ့ကြသလိုပဲ
ပဋိပက္ခအတွက် လက်နက် တစ်ခုအဖြစ်
08:22
in the same way that bows and arrows were,
175
490937
2407
အကြမ်းဖက်မှုကို စွန့်လွှတ်နိုင်လောက်ပါတယ်။
08:25
because we have replaced them
with weapons that are more effective.
176
493368
3344
အကြောင်းက ပိုထိရောက်တဲ့လက်နက်
တွေနဲ့ ဒါတွေကို အစားထိုးနိုင်ခဲ့လို့ပါ။
08:29
With human innovation, we can make
nonviolent struggle more powerful
177
497427
4879
လူးသားရဲ့ တီထွင်မှုနဲ့အတူ အကြမ်းမဖက်
ရုန်းကန်မှုကို အသစ်ဆုံး၊ ခေတ်အမီဆုံး
08:34
than the newest and latest
technologies of war.
178
502330
2624
လက်နက်တွေထက် ပိုအားကောင်းအောင်
လုပ်နိုင်ပါတယ်။
08:38
The greatest hope for humanity
lies not in condemning violence
179
506010
4463
လူ့လောကအတွက် အကြီးဆုံး မျှော်လင့်ချက်က
အကြမ်းဖက်တာကို ရှုတ်ချခြင်းမှာ မဟုတ်ပဲ
08:42
but in making violence obsolete.
180
510497
2363
အကြမ်းဖက်တာကို အသုံးမဝင်အောင်
လုပ်ပစ်မှုထဲမှာပါ။
08:46
Thank you.
181
514365
1151
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
08:47
(Applause)
182
515540
8395
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Jamila Raqib - Peacemaker
Jamila Raqib works on pragmatic approaches to nonviolent action for activists, human rights organizations, academics and governments globally.

Why you should listen

Jamila Raqib is the executive director of the Albert Einstein Institution, which promotes the study and strategic use of nonviolent action worldwide. Since 2002, she has worked closely with Dr. Gene Sharp, the world's foremost scholar on strategic nonviolent action. Together, they developed a curriculum titled Self-Liberation: A Guide to Strategic Planning for Action to End a Dictatorship or Other Oppression. The publication is intended to provide in-depth guidance for planning a strategic nonviolent struggle.

Raqib represents the Institution at a number of domestic and international forums such as the Oslo Freedom Forum and the United Nations Alliance of Civilizations. Her work centers on presenting a pragmatic approach to nonviolent action to activists, human rights organizations, academics and governments. She travels throughout the world conducting consultations and workshops for individuals and groups seeking to achieve diverse goals such as opposing dictatorship, combatting corruption, attaining political rights, economic justice, environmental protection and women's empowerment.

She holds a B.A. in Management from Simmons College in Boston, MA, and is a Research Affiliate of the Center for International Studies at Massachusetts Institute of Technology.


More profile about the speaker
Jamila Raqib | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee