ABOUT THE SPEAKER
Joshua Prager - Journalist
Joshua Prager’s journalism unravels historical secrets -- and his own.

Why you should listen

Joshua Prager writes for publications including Vanity Fair, The New York Times and The Wall Street Journal, where he was a senior writer for eight years. George Will has described his work as "exemplary journalistic sleuthing."

His new book, 100 Years, is a list of literary quotations on every age from birth to one hundred. Designed by Milton Glaser, the legendary graphic designer who created the I ♥ NY logo, the book moves year by year through the words of our most beloved authors, revealing the great sequence of life.

His first book, The Echoing Green, was a Washington Post Best Book of the Year. The New York Times Book Review called it “a revelation and a page turner, a group character study unequaled in baseball writing since Roger Kahn’s Boys of Summer some three decades ago.”

His second book, Half-Life, describes his recovery from a bus crash that broke his neck. Dr. Jerome Groopman, staff writer at the New Yorker magazine, called it “an extraordinary memoir, told with nuance and brimming with wisdom.

Joshua was a Nieman fellow at Harvard in 2011 and a Fulbright Distinguished Chair at Hebrew University in 2012. He was born in Eagle Butte, South Dakota, grew up in New Jersey, and lives in New York. He is writing a book about Roe v. Wade.

 

More profile about the speaker
Joshua Prager | Speaker | TED.com
TED2013

Joshua Prager: In search of the man who broke my neck

Joshua Prager: Op zoek naar de man die mijn nek brak

Filmed:
1,498,218 views

Toen Joshua Prager 19 jaar oud was, raakte hij halfzijdig verlamd in een busongeluk. Twintig jaar later keerde hij terug naar Israel om de bestuurder te vinden die destijds zijn wereld op zijn kop had gezet. In dit fascinerende verhaal over hun ontmoeting stelt Prager diepe vragen over aanleg, opvoeding, zelfbedrog en noodlot.
- Journalist
Joshua Prager’s journalism unravels historical secrets -- and his own. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:18
One yearjaar agogeleden, I rentedverhuurd a carauto in JerusalemJeruzalem
0
6463
3019
Een jaar geleden huurde ik
een auto in Jeruzalem
00:21
to go find a man I'd never metleerde kennen
1
9482
2192
om de man te vinden
die ik nog nooit had ontmoet
00:23
but who had changedveranderd my life.
2
11674
2136
maar die mijn leven had veranderd.
00:25
I didn't have a phonetelefoon numberaantal to call to say I was comingkomt eraan.
3
13810
2745
Ik had geen telefoonnummer
om mezelf aan te kondigen.
00:28
I didn't have an exactexact addressadres,
4
16555
2501
Ik had niet het precieze adres,
00:31
but I knewwist his namenaam, AbedAbed,
5
19056
2615
maar ik kende zijn naam, Abed.
00:33
I knewwist that he livedleefden in a townstad- of 15,000, KfarKfar KaraKara,
6
21671
4652
Ik wist dat hij in Kfar Kara woonde,
een stad met 15.000 inwoners.
00:38
and I knewwist that, 21 yearsjaar before, just outsidebuiten this holyHeilige citystad,
7
26323
4811
Ik wist ook dat hij, 21 jaar eerder,
net buiten deze heilige stad
00:43
he brokekapot gegaan my necknek.
8
31134
2221
mijn nek had gebroken.
00:45
And so, on an overcastbewolkt morningochtend- in JanuaryJanuari, I headedopschrift northnoorden
9
33355
4264
Dus reed ik
op een bewolkte ochtend in januari noordwaarts
00:49
off in a silverzilver ChevyChevy to find a man and some peacevrede.
10
37619
4706
in een zilverkleurige Chevrolet
om een man en wat gemoedsrust te vinden.
00:54
The roadweg droppedliet vallen and I exitedverlaten JerusalemJeruzalem.
11
42325
2872
De weg daalde toen ik Jeruzalem verliet.
00:57
I then roundedafgerond the very bendbocht where his blueblauw truckvrachtauto,
12
45197
2640
Ik volgde dezelfde bocht
waar zijn blauwe vrachtwagen,
00:59
heavyzwaar with fourvier tonstons of floorverdieping tilestegels,
13
47837
2326
zwaarbeladen met vier ton vloertegels,
01:02
had bornegedragen down with great speedsnelheid ontonaar the back left cornerhoek
14
50163
2818
zich met grote snelheid
in de linkerachterkant had geboord
01:04
of the minibusminibus where I satza.
15
52981
3138
van het minibusje waarin ik zat.
01:08
I was then 19 yearsjaar oldoud.
16
56119
2654
Ik was toen 19 jaar oud.
01:10
I'd growngegroeid fivevijf inchesinches and donegedaan some 20,000 pushupspush ups
17
58773
3327
In acht maanden tijd
was ik 13 centimeter gegroeid
01:14
in eightacht monthsmaanden, and the night before the crashneerstorten,
18
62100
2944
en had ik 20.000 pushups gedaan.
De avond voor het ongeluk
01:17
I delightedverrukt in my newnieuwe bodylichaam,
19
65044
2166
hield ik van mijn nieuwe lichaam
01:19
playingspelen basketballbasketbal with friendsvrienden
20
67210
2141
terwijl ik basketbal speelde met vrienden
01:21
into the weeWee hoursuur of a MayMei morningochtend-.
21
69351
2106
tot diep in de nacht in mei.
01:23
I palmedvalsche the ballbal in my largegroot right handhand-,
22
71457
2695
Ik hield de bal in mijn grote rechterhand
en toen die hand
01:26
and when that handhand- reachedbereikte the rimRIM, I feltvoelde invincibleonoverwinnelijk.
23
74152
4345
de ring kon aanraken,
voelde ik me onoverwinnelijk.
01:30
I was off in the busbus to get the pizzapizza I'd wonwon on the courtrechtbank.
24
78497
3846
Ik nam de bus om de pizza te halen
die ik had gewonnen.
01:34
I didn't see AbedAbed comingkomt eraan.
25
82343
2548
Ik zag Abed niet aankomen.
01:36
From my seatstoel, I was looking up at a stonesteen townstad-
26
84891
2372
Vanuit mijn stoel
keek ik op naar een stenen stad
01:39
on a hilltopHilltop, brighthelder in the noontimemiddaguur sunzon,
27
87263
2986
bovenop een heuvel,
schitterend in de middagzon,
01:42
when from behindachter there was a great bangknal,
28
90249
2476
toen er van achteren een grote knal klonk,
01:44
as loudluid and violentgewelddadig as a bombbom.
29
92725
2917
zo luid en krachtig als een bom.
01:47
My headhoofd snappedsnauwde back over my redrood seatstoel.
30
95642
2476
Mijn hoofd klapte naar achteren
over mijn rode stoel.
01:50
My eardrumtrommelvlies blewblies. My shoesschoenen flewvlogen off.
31
98118
3086
Mijn trommelvlies scheurde.
Mijn schoenen vlogen uit.
01:53
I flewvlogen too, my headhoofd bobbingdobberende on brokengebroken bonesbeenderen,
32
101204
3254
Ik vloog ook,
mijn hoofd wiebelend op gebroken botten,
01:56
and when I landedgeland, I was a quadriplegicquadriplegic.
33
104458
4216
en toen ik landde,
waren al mijn ledematen verlamd.
02:00
Over the comingkomt eraan monthsmaanden, I learnedgeleerd to breatheademen on my owneigen,
34
108674
2421
In de maanden die volgden,
leerde ik zelfstandig te ademen,
02:03
then to sitzitten and to standstand and to walklopen,
35
111095
3005
te zitten, te staan en te lopen,
02:06
but my bodylichaam was now dividedverdeeld verticallyverticaal.
36
114100
2468
maar mijn lichaam
was nu verticaal verdeeld.
02:08
I was a hemiplegichemiplegisch, and back home in NewNieuw YorkYork,
37
116568
3461
Ik was halfzijdig verlamd,
en eenmaal terug in New York,
02:12
I used a wheelchairrolstoel for fourvier yearsjaar, all throughdoor collegecollege.
38
120029
4635
zat ik vier jaar lang in een rolstoel
terwijl ik naar de universiteit ging.
02:16
CollegeCollege endedbeëindigde and I returnedteruggekeerd to JerusalemJeruzalem for a yearjaar.
39
124664
3478
Toen mijn studie was afgelopen,
ging ik voor een jaar terug naar Jeruzalem.
02:20
There I roseroos from my chairstoel for good,
40
128142
2878
Daar stond ik voor altijd
op uit mijn rolstoel,
02:23
I leanedleunde on my caneCane, and I lookedkeek back,
41
131020
2959
ik leunde op mijn stok
en keek terug op alles,
02:25
findingbevinding all from my fellowkameraad passengerspassagiers in the busbus
42
133979
2981
van mijn medereizigers in de bus
02:28
to photographsfoto's of the crashneerstorten,
43
136960
2791
tot foto's van het ongeluk
02:31
and when I saw this photographfotograaf,
44
139751
3011
en toen ik deze foto zag,
02:36
I didn't see a bloodybloedig and unmovingonbewogen bodylichaam.
45
144208
3361
zag ik geen bloederig en bewegingloos lichaam.
02:39
I saw the healthygezond bulkmassa of a left deltoidDeltoïdeus,
46
147569
3747
Ik zag het gezonde volume van een linker deltaspier,
02:43
and I mournedMourned that it was lostde weg kwijt,
47
151316
2316
en ik betreurde dat die er niet meer was,
02:45
mournedMourned all I had not yetnog donegedaan,
48
153632
2386
betreurde alles wat ik nog niet had gedaan,
02:48
but was now impossibleonmogelijk.
49
156018
3892
maar wat nu onmogelijk was geworden.
02:55
It was then I readlezen the testimonygetuigenis that AbedAbed gavegaf
50
163897
2377
Vervolgens las ik de getuigenverklaring van Abed
02:58
the morningochtend- after the crashneerstorten,
51
166274
2216
die hij de ochtend na het ongeluk aflegde.
03:00
of drivinghet rijden down the right laneLane of a highwaysnelweg towardin de richting van JerusalemJeruzalem.
52
168490
3882
Hij verklaarde dat hij op de rechterbaan
van de snelweg richting Jeruzalem reed.
03:04
ReadingLezing his wordstekst, I welledwelled with angerboosheid.
53
172372
2955
Toen ik zijn woorden las,
borrelde woede in mij op.
03:07
It was the first time I'd feltvoelde angerboosheid towardin de richting van this man,
54
175327
3500
Het was de eerste keer
dat ik boos werd op deze man,
03:10
and it camekwam from magicalmagisch thinkinghet denken.
55
178827
2823
boosheid ontstaan uit magisch denken.
03:13
On this xeroxedgekopieerde piecestuk of paperpapier,
56
181650
2123
Op dit gekopieerde vel papier
03:15
the crashneerstorten had not yetnog happenedgebeurd.
57
183773
3553
moest het ongeluk nog plaatsvinden.
03:19
AbedAbed could still turnbeurt his wheelwiel left
58
187326
2089
Abed kon nog steeds zijn stuur naar links draaien
03:21
so that I would see him whooshwhoosh by out my windowvenster
59
189415
3384
zodat ik hem langs mijn raampje zou zien suizen
03:24
and I would remainblijven wholegeheel.
60
192799
2442
en mij zou niets overkomen.
03:27
"Be carefulvoorzichtig, AbedAbed, look out. SlowVertragen down."
61
195241
3858
"Voorzichtig, Abed, kijk uit.
Langzamer rijden."
03:31
But AbedAbed did not slowlangzaam,
62
199099
2313
Maar Abed ging niet langzamer rijden
03:33
and on that xeroxedgekopieerde piecestuk of paperpapier, my necknek again brokekapot gegaan,
63
201412
3808
en op dat gekopieerde vel papier
brak mijn nek opnieuw
03:37
and again, I was left withoutzonder angerboosheid.
64
205220
4003
en opnieuw verdween mijn boosheid.
03:41
I decidedbeslist to find AbedAbed,
65
209223
2400
Ik besloot Abed op te zoeken.
03:43
and when I finallyTenslotte did,
66
211623
1740
Toen mij dat uiteindelijk lukte,
03:45
he respondedreageerden to my HebrewHebreeuws helloHallo whichwelke suchzodanig nonchalancenonchalance,
67
213363
3553
beantwoordde hij mijn Hebreeuwse ‘hallo’
met dusdanige nonchalance
03:48
it seemedscheen he'dhij zou been awaitingin afwachting van my phonetelefoon call.
68
216916
2175
dat het leek
of hij mijn telefoontje had verwacht.
03:51
And maybe he had.
69
219091
2374
Misschien was dat ook wel zo.
03:53
I didn't mentionnoemen to AbedAbed his priorvoorafgaand drivinghet rijden recordrecord --
70
221465
3173
Ik zei niets tegen Abed
over zijn eerdere strafblad -
03:56
27 violationsschendingen van de by the ageleeftijd of 25,
71
224638
3781
de 27 verkeersovertredingen
die hij had begaan voordat hij 25 werd,
04:00
the last, his not shiftingverplaatsing his truckvrachtauto into a lowlaag gearversnelling on that MayMei day —
72
228419
4691
waarvan de laatste was dat hij op die dag in mei
zijn vrachtwagen niet
in een lagere versnelling had gezet.
04:05
and I didn't mentionnoemen my priorvoorafgaand recordrecord --
73
233110
2093
Ik zei niets over mijn eerdere dossier -
04:07
the quadriplegiatetraplegie and the catheterskatheters,
74
235203
1708
verlamd aan vier ledematen en de katheters,
04:08
the insecurityonzekerheid and the lossverlies
75
236911
2521
de onzekerheid en het verlies.
04:11
and when AbedAbed wentgegaan on about how hurtpijn doen he was in the crashneerstorten,
76
239432
2692
Terwijl Abed maar bleef praten
over hoe gewond hij was geraakt bij het ongeluk
04:14
I didn't say that I knewwist from the policePolitie reportrapport
77
242124
2360
zei ik niet dat ik wist
dat in het politierapport stond
04:16
that he'dhij zou escapedontsnapt seriousernstig injuryletsel.
78
244484
2703
dat hij geen zware verwondingen had opgelopen.
04:19
I said I wanted to meetontmoeten.
79
247187
3733
Ik zei dat ik hem wilde ontmoeten.
04:22
AbedAbed said that I should call back in a fewweinig weeksweken,
80
250920
2643
Abed zei dat ik hem
over een paar weken moest bellen.
04:25
and when I did, and a recordingopname told me
81
253563
2576
Toen ik dat deed,
hoorde ik een bandje
04:28
that his numberaantal was disconnectedlosgekoppeld,
82
256139
2273
dat zei dat het nummer afgesloten was.
04:30
I let AbedAbed and the crashneerstorten go.
83
258412
4976
Ik besloot Abed
en het ongeluk los te laten.
04:35
ManyVeel yearsjaar passedgeslaagd.
84
263388
2230
Vele jaren gingen voorbij.
04:37
I walkedwandelde with my caneCane and my ankleenkel braceBrace and a backpackrugzak
85
265618
4269
Ik liep met mijn stok en mijn enkelprothese.
04:41
on tripstrips in sixzes continentscontinenten.
86
269887
2670
Met mijn rugzak om
bereisde ik zes continenten.
04:44
I pitchedgooide overhandbovenhands in a weeklywekelijks softballSoftbal gamespel
87
272557
3439
Iedere week gooide ik bovenhands
in een partijtje softbal
04:47
that I startedbegonnen in CentralCentrale ParkPark,
88
275996
2228
waarmee ik in Central Park was begonnen.
04:50
and home in NewNieuw YorkYork, I becamewerd a journalistjournalist and an authorauteur,
89
278224
2913
Eenmaal terug in New York
werd ik journalist en schrijver.
04:53
typingtypen hundredshonderden of thousandsduizenden of wordstekst with one fingervinger.
90
281137
4086
Ik typte honderdduizenden woorden
met één vinger.
04:57
A friendvriend pointedpuntig out to me that all of my biggroot storiesverhalen
91
285223
2507
Een vriend wees me erop
dat al mijn grote verhalen
04:59
mirroredgespiegeld my owneigen, eachelk centeringcentreren on a life
92
287730
2892
leken op die van mijzelf.
Ze gingen allemaal over een leven
05:02
that had changedveranderd in an instantogenblik,
93
290622
2360
dat in een oogwenk was veranderd
05:04
owingten gevolge van, if not to a crashneerstorten, then to an inheritanceovername,
94
292982
2821
door een ongeluk,
of door een erfenis,
05:07
a swingschommel of the batknuppel, a clickKlik of the shuttersluitertijd, an arrestarresteren.
95
295803
2633
de zwiep van een knuppel,
de klik van een camera, een arrestatie.
05:10
EachElke of us had a before and an after.
96
298436
3974
Elk verhaal had een voor en een na.
05:14
I'd been workingwerkend throughdoor my lot after all.
97
302410
3103
Ik was uiteindelijk
toch met mijn eigen lot bezig.
05:17
Still, AbedAbed was farver from my mindgeest, when last yearjaar,
98
305513
4173
Toch was Abed niet in mijn gedachten
05:21
I returnedteruggekeerd to IsraelIsraël to writeschrijven of the crashneerstorten,
99
309686
2790
toen ik vorig jaar terugkeerde naar Israel
om over het ongeluk te schrijven.
05:24
and the bookboek I then wroteschreef, "Half-LifeHalf-Life,"
100
312476
2632
Het boek wat ik toen schreef
was getiteld ‘Half-Life’.
05:27
was nearlybijna completecompleet when I recognizederkend
101
315108
2948
Het was bijna klaar toen ik erkende
05:30
that I still wanted to meetontmoeten AbedAbed,
102
318056
2437
dat ik Abed toch wou ontmoeten.
05:32
and finallyTenslotte I understoodbegrijpelijk why:
103
320493
2907
Ik begreep eindelijk waarom:
05:35
to hearhoren this man say two wordstekst: "I'm sorry."
104
323400
5329
ik wilde de man drie woorden horen zeggen:
"Het spijt me."
05:40
People apologizeverontschuldigen for lessminder.
105
328729
2918
Mensen bieden hun excuses aan voor minder.
05:43
And so I got a coppolitieagent to confirmbevestigen that AbedAbed still livedleefden
106
331647
2812
Een agent wist te vertellen
dat Abed nog in leven was.
05:46
somewhereergens in his samedezelfde townstad-,
107
334459
2217
Hij woonde in dezelfde stad,
en terwijl ik daarheen reed
05:48
and I was now drivinghet rijden to it with a pottedingegoten yellowgeel roseroos in the back seatstoel,
108
336676
3072
met een gele potroos op de achterbank
05:51
when suddenlyplotseling flowersbloemen seemedscheen a ridiculousbelachelijk offeringoffer.
109
339748
3993
leken die bloemen me opeens
een belachelijke gift.
05:55
But what to get the man who brokekapot gegaan your fuckingneuken necknek?
110
343741
3382
Maar wat geef je aan de man
die je nek heeft gebroken?
05:59
(LaughterGelach)
111
347123
4082
(Gelach)
06:03
I pulledgetrokken into the townstad- of AbuAbu GhoshGhosh,
112
351205
2146
Ik stopte in Abu Ghosh
06:05
and boughtkocht a bricksteen of TurkishTurks delightgenot:
113
353351
2059
en kocht een blok Turks fruit:
06:07
pistachiospimpernoten (pistaches) gluedgelijmd in rosewaterrozenwater. Better.
114
355410
4189
pistachenoten gedrenkt in rozenwater.
Beter.
06:11
Back on HighwaySnelweg 1, I envisionedvoor ogen what awaitedverwachte.
115
359599
3413
Eenmaal terug op Snelweg 1
visualiseerde ik wat me te wachten stond.
06:15
AbedAbed would hugknuffel me. AbedAbed would spitSpit at me.
116
363012
4182
Abed zou me omhelzen.
Abed zou me bespugen.
06:19
AbedAbed would say, "I'm sorry."
117
367194
4197
Abed zou zeggen:
"Het spijt me."
06:23
I then beganbegon to wonderwonder, as I had manyveel timestijden before,
118
371391
3026
Ik begon me af te vragen,
zoals ik zo vaak had gedaan,
06:26
how my life would have been differentverschillend
119
374417
1238
hoe mijn leven eruit had gezien
06:27
had this man not injuredgewond me,
120
375655
1406
als deze man me niet had verwond,
06:29
had my genesgenen been fedgevoed a differentverschillend helpinghelpen of experienceervaring.
121
377061
3881
als mijn genen een andere dosis ervaring
hadden opgedaan.
06:32
Who was I?
122
380942
2213
Wie was ik?
06:35
Was I who I had been before the crashneerstorten,
123
383155
2817
Was ik wie ik voor het ongeluk was geweest,
06:37
before this roadweg dividedverdeeld my life like the spinewervelkolom of an openOpen bookboek?
124
385972
4061
voordat deze weg mijn leven had gespleten
als de rug van een geopend boek?
06:42
Was I what had been donegedaan to me?
125
390033
2289
Was ik wat mij was aangedaan?
06:44
Were all of us the resultsuitslagen of things donegedaan to us, donegedaan for us,
126
392322
4393
Zijn wij allemaal het resultaat
van de dingen die ons zijn aangedaan,
gedaan voor ons,
06:48
the infidelityontrouw of a parentouder or spouseechtgenoot,
127
396715
2340
de ontrouw van een ouder
of een huwelijkspartner,
06:51
moneygeld inheritedgeërfd?
128
399055
2187
geld dat we erven?
06:53
Were we insteadin plaats daarvan our bodieslichamen, theirhun inbornaangeboren endowmentsschenkingen and deficitstekorten?
129
401242
4138
Of zijn we onze lichamen,
hun aangeboren talenten en tekortkomingen?
06:57
It seemedscheen that we could be nothing more than genesgenen and experienceervaring,
130
405380
2965
We leken hoe dan ook niet meer te zijn
dan genen en ervaring,
07:00
but how to teaseTease out the one from the other?
131
408345
3490
maar hoe hou je die twee uit elkaar?
07:03
As YeatsYeats put that samedezelfde universaluniverseel questionvraag,
132
411835
2842
Yeats stelde zichzelf
diezelfde universele vraag:
07:06
"O bodylichaam swayedverleiden to musicmuziek-, o brighteningophelderen glanceoogopslag,
133
414677
3194
"Oh lichaam dat wiegt op de muziek,
oh verhelderende blik,
07:09
how can we know the dancerdanser from the dancedans?"
134
417871
6315
danser en dans, hoe onderscheid ik?"
07:16
I'd been drivinghet rijden for an houruur
135
424186
2259
Ik had al een uur gereden
07:18
when I lookedkeek in my rearviewAchterzichtcamera mirrorspiegel and saw my owneigen brighteningophelderen glanceoogopslag.
136
426445
3727
toen ik in mijn achteruitkijkspiegel keek
en mijn eigen verhelderende blik zag.
07:22
The lightlicht my eyesogen had carriedgedragen for as long as they had been blueblauw.
137
430172
3809
Het licht in mijn ogen was daar al zolang
als mijn ogen blauw waren.
07:25
The predispositionspredisposities and impulsesimpulsen that had propelledPropelled me
138
433981
2558
De neigingen en impulsen
die ervoor hadden gezorgd
07:28
as a toddlerpeuter to try and slipuitglijden over a boatboot into a ChicagoChicago lakemeer,
139
436539
3210
dat ik als kleuter overboord viel
in een meer in Chicago.
07:31
that had propelledPropelled me as a teentiener
140
439749
1640
Dat ik als tiener
07:33
to jumpspringen into wildwild CapeCape CodKabeljauw BayBay after a hurricaneorkaan.
141
441389
4421
in een woeste Cape Cod Bay
was gesprongen na een orkaan.
07:37
But I alsoook saw in my reflectionreflectie
142
445810
2590
Maar ik zag ook in mijn spiegelbeeld
07:40
that, had AbedAbed not injuredgewond me,
143
448400
1847
dat als Abed mij niet had verwond
07:42
I would now, in all likelihoodwaarschijnlijkheid, be a doctordoctor
144
450247
2987
ik nu waarschijnlijk een dokter zou zijn.
07:45
and a husbandman and a fathervader.
145
453234
3523
Een echtgenoot en een vader.
07:48
I would be lessminder mindfulindachtig of time and of deathdood,
146
456757
2478
Ik zou minder bezig zijn met tijd en dood,
07:51
and, oh, I would not be disabledinvalide,
147
459235
1821
en ach ja, ik zou ook niet gehandicapt zijn.
07:53
would not sufferlijden the thousandduizend slingsstroppen and arrowspijlen of my fortunefortuin.
148
461056
3508
Ik zou geen last hebben
van de duizenden beproevingen van mijn lot.
07:56
The frequentveel voorkomend furlFurl of fivevijf fingersvingers, the chipschips in my teethtanden
149
464564
2655
Het steeds weer krommen van vijf vingers,
de hoekjes uit mijn tanden
07:59
come from bitingbijten at all the manyveel things
150
467219
2346
die komen van het bijten op alle dingen
08:01
a solitaryeenzame handhand- cannotkan niet openOpen.
151
469565
2781
die één enkele hand niet kan openen.
08:04
The dancerdanser and the dancedans were hopelesslyhopeloos entwinedverstrengeld.
152
472346
5439
De danser en de dans zijn hopeloos verweven.
08:09
It was approachingnaderen 11 when I exitedverlaten right
153
477785
2126
Het was ongeveer elf uur
toen ik rechtsaf sloeg
08:11
towardin de richting van AfulaAfula, and passedgeslaagd a largegroot quarrysteengroeve
154
479911
2159
richting Afula
en een grote steengroeve passeerde.
08:14
and was soonspoedig in KfarKfar KaraKara.
155
482070
2453
Ik was al snel in Kfar Kara.
08:16
I feltvoelde a pangpang of nerveszenuwen.
156
484523
2463
Opeens was ik zenuwachtig.
08:18
But ChopinChopin was on the radioradio-, sevenzeven beautifulmooi mazurkasMazurkas,
157
486986
3803
Maar Chopin klonk op de radio,
zeven prachtige mazurkas.
08:22
and I pulledgetrokken into a lot by a gasgas- stationstation
158
490789
2230
Ik stopte bij een tankstation
08:25
to listen and to calmkalmte.
159
493019
3341
om te luisteren en rustig te worden.
08:28
I'd been told that in an ArabArabische townstad-,
160
496360
2232
Men had mij gezegd
dat je in een Arabische stad
08:30
one need only mentionnoemen the namenaam of a locallokaal
161
498592
2205
maar de naam van een plaatselijke bewoner
hoeft te noemen
08:32
and it will be recognizederkend.
162
500797
2280
en dat die naam dan herkend zou worden.
08:35
And I was mentioningvermelden AbedAbed and myselfmezelf,
163
503077
2010
Ik vertelde de mensen in deze stad
over Abed en mijzelf,
08:37
notingopmerkend deliberatelymet opzet that I was here in peacevrede,
164
505087
2358
waarbij ik bewust aangaf
dat ik in vrede kwam.
08:39
to the people in this townstad-,
165
507445
2136
Rond het middaguur kwam ik Mohammed tegen
08:41
when I metleerde kennen MohamedMohamed outsidebuiten a postpost officekantoor at noonmiddag.
166
509581
3283
bij een postkantoor.
08:44
He listenedluisterde to me.
167
512864
2442
Hij luisterde naar me.
08:47
You know, it was mostmeest oftenvaak when speakingsprekend to people
168
515306
2824
Het gebeurde wel vaker dat
wanneer ik met mensen sprak
08:50
that I wonderedvroeg me af where I endedbeëindigde and my disabilityhandicap beganbegon,
169
518130
3940
ik mezelf afvroeg waar ikzelf eindigde
en mijn handicap begon
08:54
for manyveel people told me what they told no one elseanders.
170
522070
2878
want vele mensen vertelden mij
wat ze aan niemand anders hadden verteld.
08:56
ManyVeel criedriep.
171
524948
2306
Velen huilden.
08:59
And one day, after a womanvrouw I metleerde kennen on the streetstraat did the samedezelfde
172
527254
2644
Op een dag vroeg ik een vrouw
die ik op straat had ontmoet
09:01
and I laterlater askedgevraagd her why,
173
529898
1896
waarom ze huilde.
09:03
she told me that, bestbeste she could tell, her tearstranen
174
531794
1974
Ze vertelde me dat haar tranen voortkwamen
09:05
had had something to do with my beingwezen happygelukkig and strongsterk,
175
533768
3276
uit het feit dat ik gelukkig en sterk was,
09:09
but vulnerablekwetsbaar too.
176
537044
2687
maar ook kwetsbaar.
09:11
I listenedluisterde to her wordstekst. I supposeveronderstellen they were truewaar.
177
539731
2283
Ik luisterde naar haar woorden.
Ik neem aan dat ze waar waren.
09:14
I was me,
178
542014
2262
Ik was ik
09:16
but I was now me despiteondanks a limpslap,
179
544276
2154
maar ik was nu ik
ondanks het mank lopen.
09:18
and that, I supposeveronderstellen, was what now madegemaakt me, me.
180
546430
4162
Dat was wat mij maakte
tot wie ik ben.
09:22
AnywayHoe dan ook, MohamedMohamed told me
181
550592
1802
Mohammed vertelde me wat hij waarschijnlijk
09:24
what perhapsmisschien he would not have told anothereen ander strangervreemdeling.
182
552394
2781
aan geen andere vreemdeling zou hebben verteld.
09:27
He led me to a househuis of creamroom stuccostucwerk, then drovedreef off.
183
555175
4111
Hij bracht me naar een huis
met crèmekleurig stucwerk en reed weg.
09:31
And as I satza contemplatingoverweegt what to say,
184
559286
2698
Ik zat te bedenken wat ik zou zeggen
09:33
a womanvrouw approachedbenaderde in a blackzwart shawlsjaal and blackzwart robekleed.
185
561984
3434
toen een vrouw naderde in een zwarte sjaal en jurk.
09:37
I steppedgetrapte from my carauto and said "ShalomShalom,"
186
565418
2380
Ik stapte uit mijn auto
en zei: "Sjalom."
09:39
and identifiedgeïdentificeerd myselfmezelf,
187
567798
2037
Ik stelde mezelf voor.
09:41
and she told me that her husbandman AbedAbed
188
569835
1429
Ze vertelde me dat haar man Abed
09:43
would be home from work in fourvier hoursuur.
189
571264
2852
vier uur later thuis zou komen van zijn werk.
09:46
Her HebrewHebreeuws was not good, and she laterlater confessedbekende
190
574116
2516
Haar Hebreeuws was niet goed
en ze bekende later
09:48
that she thought that I had come to installinstalleren the InternetInternet.
191
576632
3140
dat ze dacht dat ik daar was
om het internet te installeren.
09:51
(LaughterGelach)
192
579772
3724
(Gelach)
09:55
I drovedreef off and returnedteruggekeerd at 4:30,
193
583496
3025
Ik reed weg en keerde terug om half vijf,
09:58
thankfuldankbaar to the minaretMinaret up the roadweg
194
586521
1276
dankbaar voor de minaret langs de weg
09:59
that helpedgeholpen me find my way back.
195
587797
2534
die me hielp om de weg terug te vinden.
10:02
And as I approachedbenaderde the frontvoorkant doordeur-,
196
590331
2097
Abed zag me terwijl ik naar de voordeur liep,
10:04
AbedAbed saw me, my jeansjeans and flannelFlanel and caneCane,
197
592428
3425
mijn jeans en flanel en stok,
10:07
and I saw AbedAbed, an average-lookinggemiddelde ogende man of averagegemiddelde sizegrootte.
198
595853
4786
en ik zag Abed,
een doodgewone man van gemiddelde lengte.
10:12
He woredroeg blackzwart and whitewit: slippersSlippers over sockssokken,
199
600639
3023
Hij droeg zwart en wit,
slippers over sokken,
10:15
pillingPilling sweatpantstrainingsbroek, a piebaldgevlekt sweatertrui,
200
603662
2099
een pluizende joggingbroek,
een gevlekte sweater,
10:17
a stripedgestreept skiski cappet pulledgetrokken down to his foreheadvoorhoofd.
201
605761
3312
een gestreepte skimuts
over zijn hoofd getrokken.
10:21
He'dHij zou been expectingervan uitgaand me. MohamedMohamed had phonedbelde.
202
609073
2497
Hij verwachtte me.
Mohammed had gebeld.
10:23
And so at onceeen keer, we shookschudde handshanden, and smiledglimlachte,
203
611570
4283
Ogenblikkelijk schudden we elkaar
de hand en lachten.
10:27
and I gavegaf him my giftgift,
204
615853
2087
Ik gaf hem mijn cadeau.
10:29
and he told me I was a guestBeoordelingen in his home,
205
617940
1391
Hij zei me dat ik een gast was in zijn huis.
10:31
and we satza besidenaast one anothereen ander on a fabrickleding stof couchdivan.
206
619331
3413
We zaten naast elkaar op een stoffen bank.
10:34
It was then that AbedAbed resumedhervat at onceeen keer
207
622744
2761
Daar ging Abed ogenblikkelijk verder met
10:37
the taleverhaal of woewee he had begunbegonnen over the phonetelefoon
208
625505
1856
zijn dramatische verhaal
dat hij zestien jaar eerder
10:39
16 yearsjaar before.
209
627361
2964
over de telefoon was begonnen.
10:42
He'dHij zou just had surgerychirurgie on his eyesogen, he said.
210
630325
3305
Hij was nog recentelijk geopereerd
aan zijn oog, zei hij.
10:45
He had problemsproblemen with his sidekant and his legsbenen too,
211
633630
2197
Hij had ook problemen met zijn zij
en zijn benen.
10:47
and, oh, he'dhij zou lostde weg kwijt his teethtanden in the crashneerstorten.
212
635827
2542
En, oh ja, hij was zijn tanden verloren in het ongeluk.
10:50
Did I wishwens to see him removeverwijderen them?
213
638369
2971
Of ik wilde zien hoe hij ze uit kon doen?
10:53
AbedAbed then roseroos and turnedgedraaid on the TVTV
214
641340
2530
Abed stond op en deed de tv aan
10:55
so that I wouldn'tzou het niet be alonealleen when he left the roomkamer,
215
643870
2858
zodat ik niet alleen zou zijn
terwijl hij de kamer verliet.
10:58
and returnedteruggekeerd with polaroidspolaroids of the crashneerstorten
216
646728
2239
Hij keerde terug
met polaroid foto's van het ongeluk
11:00
and his oldoud driver'sbestuurder licenselicentie.
217
648967
2610
en zijn oude rijbewijs.
11:03
"I was handsomeknap," he said.
218
651577
3807
"Ik was knap." zei hij.
11:07
We lookedkeek down at his laminatedgelamineerd mugMok.
219
655384
2178
We keken naar zijn gelamineerde politiefoto.
11:09
AbedAbed had been lessminder handsomeknap than substantialwezenlijk,
220
657562
2756
Abed was niet zozeer knap geweest
als wel stevig,
11:12
with thickdik blackzwart hairhaar- and a fullvol facegezicht and a widebreed necknek.
221
660318
3792
met dik zwart haar,
een vol gezicht en een brede nek.
11:16
It was this youthjeugd who on MayMei 16, 1990,
222
664110
2937
Deze jongeman had op 16 mei 1990
11:19
had brokengebroken two necksnek includinginclusief minede mijne,
223
667047
2149
twee nekken gebroken,
waaronder de mijne,
11:21
and bruisedgekneusd one brainhersenen and takeningenomen one life.
224
669196
3948
een hersenpan gekneusd
en een leven genomen.
11:25
Twenty-oneEenentwintig yearsjaar laterlater, he was now thinnerdunner than his wifevrouw,
225
673144
2599
Eenentwintig jaar later
was hij dunner dan zijn vrouw,
11:27
his skinhuid slacktoegestane vertraging on his facegezicht,
226
675743
1749
zijn huid slap rond zijn gezicht,
11:29
and looking at AbedAbed looking at his youngjong selfzelf,
227
677492
2731
terwijl hij keek naar een jonge Abed.
11:32
I rememberedherinnerde looking at that photographfotograaf of my youngjong selfzelf
228
680223
2383
Ik bedacht hoe ik naar de foto
van mijn jonge zelf had gekeken
11:34
after the crashneerstorten, and recognizederkend his longingverlangen.
229
682606
4326
na het ongeluk,
en herkende zijn verlangen.
11:38
"The crashneerstorten changedveranderd bothbeide of our liveslevens," I said.
230
686932
4117
"Het ongeluk heeft ons beider levens veranderd,"
zei ik.
11:43
AbedAbed then showedtoonden me a pictureafbeelding of his mashedpuree truckvrachtauto,
231
691049
2728
Abed liet me vervolgens een foto zien
van zijn verwoeste vrachtwagen.
11:45
and said that the crashneerstorten was the faultschuld of a busbus driverbestuurder
232
693777
2588
Hij zei dat het ongeluk
de schuld was van een buschauffeur
11:48
in the left laneLane who did not let him passslagen voor.
233
696365
3173
op de linkerbaan
die hem niet had willen laten passeren.
11:51
I did not want to recapRecap the crashneerstorten with AbedAbed.
234
699538
2722
Ik wilde het ongeluk
niet nogmaals beleven met Abed.
11:54
I'd hopedgehoopt for something simplereenvoudigere:
235
702260
1769
Ik had gehoopt op iets eenvoudigers:
11:56
to exchangeuitwisseling a TurkishTurks dessertdessert for two wordstekst and be on my way.
236
704029
4805
om mijn Turks fruit om te ruilen voor drie woorden
en er dan weer vandoor te gaan.
12:00
And so I didn't pointpunt out that in his owneigen testimonygetuigenis
237
708834
2589
Dus zei ik niet dat Abed
in zijn eigen getuigenverklaring
12:03
the morningochtend- after the crashneerstorten,
238
711423
2046
de ochtend na het ongeluk,
12:05
AbedAbed did not even mentionnoemen the busbus driverbestuurder.
239
713469
2385
niets had gezegd over de buschauffeur.
12:07
No, I was quietrustig. I was quietrustig because I had not come for truthwaarheid.
240
715854
3364
Ik hield mijn mond omdat ik niet was gekomen
voor de waarheid.
12:11
I had come for remorsespijt.
241
719218
3008
Ik was gekomen voor wroeging.
12:14
And so I now wentgegaan looking for remorsespijt
242
722226
2156
Ik zocht wroeging
12:16
and threwwierp truthwaarheid underonder the busbus.
243
724382
2285
en liet de waarheid links liggen.
12:18
"I understandbegrijpen," I said, "that the crashneerstorten was not your faultschuld,
244
726667
3126
"Ik begrijp dat het ongeluk niet jouw schuld was,"
zei ik,
12:21
but does it make you sadverdrietig that othersanderen sufferedleed?"
245
729793
4389
"maar doet het je pijn
dat andere mensen hebben geleden?"
12:26
AbedAbed spokespaak threedrie quicksnel wordstekst.
246
734182
2395
Abed zei vier snelle woorden.
12:28
"Yes, I sufferedleed."
247
736577
3792
"Ja, ik heb geleden."
12:32
AbedAbed then told me why he'dhij zou sufferedleed.
248
740369
2936
Abed vertelde me waarom hij had geleden.
12:35
He'dHij zou livedleefden an unholyUnholy life before the crashneerstorten,
249
743305
3139
Voor het ongeluk had hij een verdorven leven geleid.
12:38
and so God had ordainedgeordend the crashneerstorten,
250
746444
2329
Dus had God het ongeluk beschikt.
12:40
but now, he said, he was religiousreligieus, and God was pleasedverheugd.
251
748773
3823
“Nu,” zei hij, “was hij een religieus man
en God was tevreden.”
12:44
It was then that God intervenedingegrepen:
252
752596
3141
Op dat moment besloot God tussenbeide te komen:
12:47
newsnieuws on the TVTV of a carauto wreckwrak that hoursuur before
253
755737
2774
op de tv werd het nieuws getoond
over een verkeersongeluk
12:50
had killedgedood threedrie people up northnoorden.
254
758511
2772
dat uren eerder drie mensen
had gedood in het noorden.
12:53
We lookedkeek up at the wreckagewrak.
255
761283
2373
We keken samen naar het wrak.
12:55
"StrangeVreemd," I said.
256
763656
3021
"Vreemd," zei ik.
12:58
"StrangeVreemd," he agreedAkkoord.
257
766677
2785
"Vreemd," erkende hij.
13:01
I had the thought that there, on RouteRoute 804,
258
769462
2695
Ik had het idee dat daar, op Weg 804,
13:04
there were perpetratorsdaders and victimsslachtoffers,
259
772157
2130
daders en slachtoffers waren,
13:06
dyadsdyads boundgebonden by a crashneerstorten.
260
774287
1736
twee elementen verbonden door een ongeluk.
13:08
Some, as had AbedAbed, would forgetvergeten the datedatum.
261
776023
2461
Sommigen, zoals Abed,
zouden de datum vergeten.
13:10
Some, as had I, would rememberonthouden.
262
778484
3210
Anderen, zoals ik,
zouden deze onthouden.
13:13
The reportrapport finishedgeëindigd and AbedAbed spokespaak.
263
781694
3125
Het nieuwsbericht eindigde en Abed sprak.
13:16
"It is a pityJammer," he said, "that the policePolitie
264
784819
2373
"Het is jammer," zei hij,
"dat de politie in dit land
13:19
in this countryland are not toughtaai enoughgenoeg on badslecht driversstuurprogramma 's."
265
787192
4894
niet strenger is voor wegpiraten."
13:24
I was baffledverbijsterd.
266
792086
3028
Ik was verbijsterd.
13:27
AbedAbed had said something remarkableopmerkelijk.
267
795114
2779
Abed had iets opmerkelijks gezegd.
13:29
Did it pointpunt up the degreemate to whichwelke he'dhij zou absolvedvrijgesproken himselfzichzelf of the crashneerstorten?
268
797893
3466
Wees het op de mate waarin hij zichzelf
had vrijgesproken van het ongeluk?
13:33
Was it evidencebewijsmateriaal of guiltschuld, an assertionbewering
269
801359
1902
Was het een bewijs van schuld, een bevestiging
13:35
that he should have been put away longerlanger?
270
803261
2383
dat hij langer opgesloten had moeten zitten?
13:37
He'dHij zou servedgeserveerd sixzes monthsmaanden in prisongevangenis, lostde weg kwijt his truckvrachtauto licenselicentie for a decadedecennium.
271
805644
3612
Hij had zes maanden in de gevangenis gezeten,
en was zijn vrachtwagenrijbewijs
tien jaar lang kwijtgeraakt.
13:41
I forgotvergeten my discretiondiscretionaire bevoegdheid.
272
809256
2026
Ik liet mijn discretie varen.
13:43
"UmUm, AbedAbed," I said,
273
811282
3444
"Eh, Abed," zei ik,
13:46
"I thought you had a fewweinig drivinghet rijden issueskwesties before the crashneerstorten."
274
814726
4231
"Ik dacht dat je al wat verkeersprobleempjes had
vóór het ongeluk."
13:50
"Well," he said, "I onceeen keer wentgegaan 60 in a 40."
275
818957
3961
"Ach," zei hij,
"ik heb wel eens 60 gereden waar je maar 40 mag."
13:54
And so 27 violationsschendingen van de --
276
822918
3401
Waarmee 27 verkeersovertredingen -
13:58
drivinghet rijden throughdoor a redrood lightlicht, drivinghet rijden at excessivebuitensporig speedsnelheid,
277
826319
2705
rijden door rood licht, veel te hard rijden,
14:01
drivinghet rijden on the wrongfout sidekant of a barrierbarrière,
278
829024
1982
aan de verkeerde kant rijden van een afscheiding,
14:03
and finallyTenslotte, ridingpaardrijden his brakesremmen down that hillheuvel --
279
831006
2040
en tenslotte, remmend van die berg afrijden -
14:05
reducedgereduceerd to one.
280
833046
2458
werden teruggebracht tot één.
14:07
And it was then I understoodbegrijpelijk that no matterer toe doen how starkschril the realityrealiteit,
281
835504
3487
Op dat moment begreep ik dat
ongeacht hoe overduidelijk de waarheid ook is,
14:10
the humanmenselijk beingwezen fitspast bij it into a narrativeverhaal that is palatablesmakelijk.
282
838991
3115
de mens het altijd op een manier vertelt
waarmee hij kan leven.
14:14
The goatgeit becomeswordt the heroheld. The perpetratordader becomeswordt the victimslachtoffer.
283
842106
3917
De zondebok wordt de held.
De dader wordt het slachtoffer.
14:18
It was then I understoodbegrijpelijk that AbedAbed would never apologizeverontschuldigen.
284
846023
6704
Op dat moment begreep ik
dat Abed nooit zijn excuses zou aanbieden.
14:24
AbedAbed and I satza with our coffeekoffie.
285
852727
3296
Abed en ik dronken onze koffie.
14:28
We'dWe zouden spentdoorgebracht 90 minutesnotulen togethersamen,
286
856023
2792
We brachten 90 minuten samen door.
14:30
and he was now knownbekend to me.
287
858815
2362
Ik ken hem nu.
14:33
He was not a particularlyvooral badslecht man
288
861177
2368
Hij was geen bijzonder slecht mens,
14:35
or a particularlyvooral good man.
289
863545
2333
of een bijzonder goed mens.
14:37
He was a limitedbeperkt man
290
865878
2158
Hij was een man met beperkingen
14:40
who'dwie had foundgevonden it withinbinnen himselfzichzelf to be kindsoort to me.
291
868036
3030
die vriendelijk kon zijn voor mij.
14:43
With a nodknik to JewishJoodse customaangepaste,
292
871066
1510
Naar goed Joods gebruik,
14:44
he told me that I should liveleven to be 120 yearsjaar oldoud.
293
872576
3947
wenste hij mij toe
dat ik 120 jaar oud zou worden.
14:48
But it was hardhard for me to relatebetrekking hebben to one who had
294
876523
1821
Maar ik vond het moeilijk
om me verbonden te voelen met iemand
14:50
so completelyhelemaal washedgewassen his handshanden of his owneigen calamitousrampzalige doing,
295
878344
3298
die zijn handen zo schoon had gewassen
van zijn eigen rampzalig handelen.
14:53
to one whosewaarvan life was so unexaminedonderzochte that he said
296
881642
4364
Iemand die zo weinig nadacht over zijn leven
dat hij zei
14:58
he thought two people had diedging dood in the crashneerstorten.
297
886006
4775
dat hij dacht dat er twee mensen
waren omgekomen bij het ongeluk.
15:05
There was much I wishedwenste to say to AbedAbed.
298
893012
3624
Ik had nog heel veel
tegen Abed willen zeggen.
15:08
I wishedwenste to tell him that, were he to acknowledgeerkennen my disabilityhandicap,
299
896636
3705
Ik had hem willen zeggen
dat het goed zou zijn
15:12
it would be okay,
300
900341
2175
als hij mijn handicap zou erkennen.
15:14
for people are wrongfout to marvelwonder
301
902516
1798
Mensen doen er namelijk verkeerd aan
om vol bewondering
15:16
at those like me who smileglimlach as we limpslap.
302
904314
3242
te kijken naar mensen zoals ik
die lachen terwijl we mank lopen.
15:19
People don't know that they have livedleefden throughdoor worseerger,
303
907556
3936
Mensen weten niet dat zijzelf
veel ergere dingen hebben meegemaakt,
15:23
that problemsproblemen of the hearthart- hitraken with a forcedwingen greatergroter than a runawayWeglopen truckvrachtauto,
304
911492
3662
dat hartepijn veel harder aankomt
dan een op hol geslagen vrachtwagen.
15:27
that problemsproblemen of the mindgeest are greatergroter still,
305
915154
2351
Dat problemen van de geest nog groter zijn,
15:29
more injuriousschadelijke, than a hundredhonderd brokengebroken necksnek.
306
917505
4176
vele malen meer verwonden
dan honderd gebroken nekken.
15:33
I wishedwenste to tell him that what makesmerken mostmeest of us who we are
307
921681
2850
Ik wilde hem vertellen
15:36
mostmeest of all
308
924531
1501
dat wat ons vooral maakt tot wat we zijn
15:38
is not our mindsgeesten and not our bodieslichamen
309
926032
2433
niet in onze geest zit en ook niet in ons lichaam.
15:40
and not what happensgebeurt to us,
310
928465
1808
Niet wat ons overkomt,
15:42
but how we respondreageren to what happensgebeurt to us.
311
930273
2862
maar hoe we daarmee omgaan.
15:45
"This," wroteschreef the psychiatristpsychiater ViktorViktor FranklFrankl,
312
933135
2578
"Dit," schreef psychiater Viktor Frankl,
15:47
"is the last of the humanmenselijk freedomsvrijheden:
313
935713
1817
"is de laatste van de menselijke vrijheden:
15:49
to chooseKiezen one'séén is attitudehouding in any givengegeven setreeks of circumstancessituatie."
314
937530
4900
om je houding te kiezen onder elke omstandigheid."
15:54
I wishedwenste to tell him that not only paralyzersparalyzers
315
942430
2824
Ik wou hem vertellen dat niet alleen de verlammers
15:57
and paralyzeesparalyzees mustmoet evolveevolueren, reconcileverzoenen to realityrealiteit,
316
945254
3871
en verlamden verder moeten gaan en zich moeten
16:01
but we all mustmoet --
317
949125
1977
verzoenen met de realiteit, maar wij allemaal -
16:03
the agingveroudering and the anxiousangstig and the divorcedgescheiden and the baldingkalende
318
951102
4886
zij die oud zijn, bezorgd, gescheiden, kalend,
16:07
and the bankruptbankroet and everyoneiedereen.
319
955988
3845
of failliet. Iedereen.
16:11
I wishedwenste to tell him that one does not have to say
320
959833
2605
Ik wou hem vertellen dat je niet hoeft te zeggen
16:14
that a badslecht thing is good,
321
962438
2016
dat een slecht ding goed is,
16:16
that a crashneerstorten is from God and so a crashneerstorten is good,
322
964454
2548
dat een ongeluk van God komt
en een ongeluk dus goed is,
16:19
a brokengebroken necknek is good.
323
967002
1691
dat een gebroken nek goed is.
16:20
One can say that a badslecht thing suckszuigt,
324
968693
3260
Je kunt zeggen
dat een slecht ding waardeloos is,
16:23
but that this naturalnatuurlijk worldwereld- still has manyveel gloriesglorie.
325
971953
4122
maar dat deze wereld
nog steeds veel te bieden heeft.
16:28
I wishedwenste to tell him that, in the endeinde, our mandatemandaat is clearduidelijk:
326
976075
5026
Ik wou hem zeggen
dat onze opdracht uiteindelijk helder is:
16:33
We have to risestijgen abovebovenstaand badslecht fortunefortuin.
327
981101
3227
we moeten boven tegenspoed staan.
16:36
We have to be in the good and enjoygenieten the good,
328
984328
3026
We moeten goed zijn
en genieten van het goede.
16:39
studystudie and work and adventureavontuur and friendshipvriendschap -- oh, friendshipvriendschap --
329
987354
5884
Van onderwijs en werk en avontuur
en vriendschap - oh vriendschap -
16:45
and communitygemeenschap and love.
330
993238
3769
en van de mensen om je heen en van liefde.
16:49
But mostmeest of all, I wishedwenste to tell him
331
997007
2759
Maar bovenal wou ik hem de woorden van
16:51
what HermanHerman MelvilleMelville wroteschreef,
332
999766
2369
Herman Melville meegeven.
16:54
that "trulywerkelijk to enjoygenieten bodilylichamelijk warmthwarmte,
333
1002135
2927
Hij zei dat
"om werkelijk te genieten van lichamelijke warmte,
16:57
some smallklein partdeel of you mustmoet be coldkoude,
334
1005062
3057
een klein deel van jezelf koud moet zijn,
17:00
for there is no qualitykwaliteit in this worldwereld-
335
1008119
2303
want geen enkele eigenschap in deze wereld
17:02
that is not what it is merelyalleen by contrastcontrast."
336
1010422
3292
staat op zichzelf."
17:05
Yes, contrastcontrast.
337
1013714
2441
Inderdaad, het gaat om het contrast.
17:08
If you are mindfulindachtig of what you do not have,
338
1016155
2339
Als je bedenkt wat je niet hebt,
17:10
you maymei be trulywerkelijk mindfulindachtig of what you do have,
339
1018494
3228
ben je je werkelijk bewust
van wat je wel hebt,
17:13
and if the godsgoden are kindsoort, you maymei trulywerkelijk enjoygenieten what you have.
340
1021722
3894
en als de goden je goedgezind zijn,
kun je zelfs genieten van wat je hebt.
17:17
That is the one singularenkelvoud giftgift you maymei receivete ontvangen
341
1025616
2429
Dat is het unieke geschenk dat je kunt krijgen
17:20
if you sufferlijden in any existentialexistentiële way.
342
1028045
2971
als je op enige manier daadwerkelijk lijdt.
17:23
You know deathdood, and so maymei wakewekken eachelk morningochtend-
343
1031016
2329
Je kent de dood,
en dus word je iedere ochtend wakker,
17:25
pulsingpulserende with readyklaar life.
344
1033345
2030
bruisend van leven.
17:27
Some partdeel of you is coldkoude,
345
1035375
1595
Een deel van jezelf is koud,
dus kan een ander deel
17:28
and so anothereen ander partdeel maymei trulywerkelijk enjoygenieten what it is to be warmwarm,
346
1036970
3499
werkelijk genieten van hoe het voelt om warm
17:32
or even to be coldkoude.
347
1040469
2922
of zelfs koud te zijn.
17:35
When one morningochtend-, yearsjaar after the crashneerstorten,
348
1043391
2024
Als ik op een ochtend,
jaren na het ongeluk,
17:37
I steppedgetrapte ontonaar stonesteen and the undersideonderzijde of my left footvoet
349
1045415
2783
op stenen sta en de onderkant van mijn linkervoet
17:40
feltvoelde the flashflash of coldkoude, nerveszenuwen at last awakewakker,
350
1048198
3463
de plotselinge kou voelt,
mijn zenuwen eindelijk wakker,
17:43
it was exhilaratingspannende, a gustGust of snowsneeuw.
351
1051661
5287
dan is dat fantastisch, als een sneeuwbui.
17:48
But I didn't say these things to AbedAbed.
352
1056948
3236
Deze dingen zei ik echter niet tegen Abed.
17:52
I told him only that he had killedgedood one man, not two.
353
1060184
4801
Ik vertelde hem alleen maar dat hij niet twee,
maar één man had gedood.
17:56
I told him the namenaam of that man.
354
1064985
4474
Ik vertelde hem de naam van die man.
18:01
And then I said, "GoodbyeTot ziens."
355
1069459
3813
En ik zei: "Tot ziens."
18:05
Thank you.
356
1073272
1917
Dank u.
18:07
(ApplauseApplaus)
357
1075189
6735
(Applaus)
18:13
ThanksBedankt a lot.
358
1081924
2736
Dank u wel.
18:16
(ApplauseApplaus)
359
1084660
4000
(Applaus)
Translated by Claudia Bijlhout
Reviewed by Rik Delaet

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Joshua Prager - Journalist
Joshua Prager’s journalism unravels historical secrets -- and his own.

Why you should listen

Joshua Prager writes for publications including Vanity Fair, The New York Times and The Wall Street Journal, where he was a senior writer for eight years. George Will has described his work as "exemplary journalistic sleuthing."

His new book, 100 Years, is a list of literary quotations on every age from birth to one hundred. Designed by Milton Glaser, the legendary graphic designer who created the I ♥ NY logo, the book moves year by year through the words of our most beloved authors, revealing the great sequence of life.

His first book, The Echoing Green, was a Washington Post Best Book of the Year. The New York Times Book Review called it “a revelation and a page turner, a group character study unequaled in baseball writing since Roger Kahn’s Boys of Summer some three decades ago.”

His second book, Half-Life, describes his recovery from a bus crash that broke his neck. Dr. Jerome Groopman, staff writer at the New Yorker magazine, called it “an extraordinary memoir, told with nuance and brimming with wisdom.

Joshua was a Nieman fellow at Harvard in 2011 and a Fulbright Distinguished Chair at Hebrew University in 2012. He was born in Eagle Butte, South Dakota, grew up in New Jersey, and lives in New York. He is writing a book about Roe v. Wade.

 

More profile about the speaker
Joshua Prager | Speaker | TED.com