TEDGlobal 2010
Matt Ridley: When ideas have sex
Matt Ridley: Als ideeën seks hebben
Filmed:
Readability: 3.7
2,434,498 views
Op TEDGlobal 2010 toont de auteur Matt Ridley aan hoe door de eeuwen heen het combineren van ideeën tot nieuwe ideeën de drijvende kracht van de menselijke vooruitgang is geweest. Het is niet belangrijk hoe slim individuele mensen zijn, zegt hij; wat echt van belang is, is hoe slim het collectieve brein is.
Matt Ridley - Rational optimist
Matt Ridley argues that, through history, the engine of human progress and prosperity has been, and is, "ideas having sex with each other." Full bio
Matt Ridley argues that, through history, the engine of human progress and prosperity has been, and is, "ideas having sex with each other." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
When I was a student here in Oxford in the 1970s,
0
1000
3000
Toen ik een student was hier in Oxford in de jaren 1970,
00:19
the future of the world was bleak.
1
4000
3000
was de toekomst van de wereld somber.
00:22
The population explosion was unstoppable.
2
7000
2000
De bevolkingsexplosie was niet te stuiten.
00:24
Global famine was inevitable.
3
9000
2000
Wereldwijde hongersnood was onvermijdelijk.
00:26
A cancer epidemic caused by chemicals in the environment
4
11000
3000
Een kanker-epidemie veroorzaakt door chemische stoffen in het milieu
00:29
was going to shorten our lives.
5
14000
3000
ging ons leven verkorten.
00:32
The acid rain was falling on the forests.
6
17000
3000
Zure regen viel op de bossen.
00:35
The desert was advancing by a mile or two a year.
7
20000
2000
De woestijn rukte een mijl of twee per jaar op.
00:37
The oil was running out,
8
22000
2000
De olie raakte op.
00:39
and a nuclear winter would finish us off.
9
24000
3000
En een nucleaire winter zou ons einde inluiden.
00:42
None of those things happened,
10
27000
2000
Geen van die dingen is gebeurd.
00:44
(Laughter)
11
29000
2000
(Gelach)
00:46
and astonishingly, if you look at what actually happened in my lifetime,
12
31000
3000
En verbazingwekkend, als je kijkt naar wat er werkelijk gebeurt tijdens mijn leven,
00:49
the average per-capita income
13
34000
3000
het gemiddelde inkomen per hoofd
00:52
of the average person on the planet,
14
37000
2000
van de gemiddelde mens op de planeet,
00:54
in real terms, adjusted for inflation,
15
39000
2000
in reële termen, gecorrigeerd voor inflatie,
00:56
has tripled.
16
41000
2000
is verdrievoudigd.
00:58
Lifespan is up by 30 percent in my lifetime.
17
43000
3000
De levensduur steeg met 30 procent tijdens mijn leven.
01:01
Child mortality is down by two-thirds.
18
46000
3000
Kindersterfte daalt met twee derde.
01:04
Per-capita food production
19
49000
2000
De productie van levensmiddelen per hoofd
01:06
is up by a third.
20
51000
2000
is met een derde gestegen.
01:08
And all this at a time when the population has doubled.
21
53000
3000
En dit alles op een moment dat de bevolking is verdubbeld.
01:11
How did we achieve that, whether you think it's a good thing or not?
22
56000
2000
Hoe hebben we dat bereikt - of je nu denkt dat dat een goede zaak of niet -
01:13
How did we achieve that?
23
58000
2000
Hoe hebben we dat bereikt?
01:15
How did we become
24
60000
2000
Hoe komt het
01:17
the only species
25
62000
2000
dat we de enige soort zijn
01:19
that becomes more prosperous
26
64000
2000
die steeds welvarender werd
01:21
as it becomes more populous?
27
66000
2000
naarmate ze talrijker werd?
01:23
The size of the blob in this graph represents the size of the population,
28
68000
3000
De grootte van de bobbel in deze grafiek geeft de omvang van de bevolking.
01:26
and the level of the graph
29
71000
2000
En het niveau van de grafiek
01:28
represents GDP per capita.
30
73000
2000
vertegenwoordigt het BBP per inwoner.
01:30
I think to answer that question
31
75000
2000
Ik denk dat om deze vraag te beantwoorden
01:32
you need to understand
32
77000
2000
je moet begrijpen
01:34
how human beings bring together their brains
33
79000
3000
hoe mensen erin slagen hun hersenen samen te brengen
01:37
and enable their ideas to combine and recombine,
34
82000
3000
en daardoor hun ideeën te combineren en recombineren,
01:40
to meet and, indeed, to mate.
35
85000
3000
te ontmoeten en, inderdaad, om te paren.
01:43
In other words, you need to understand
36
88000
2000
Met andere woorden, je moet begrijpen
01:45
how ideas have sex.
37
90000
2000
hoe ideeën seks hebben.
01:48
I want you to imagine
38
93000
2000
Ik wil dat je je voorstelt
01:50
how we got from making objects like this
39
95000
3000
hoe we van het maken van dit soort objecten
01:53
to making objects like this.
40
98000
3000
kwamen tot het maken van deze soort objecten.
01:56
These are both real objects.
41
101000
2000
Beiden zijn echte objecten.
01:58
One is an Acheulean hand axe from half a million years ago
42
103000
2000
De ene is een Acheuleaanse vuistbijl van een half miljoen jaar geleden
02:00
of the kind made by Homo erectus.
43
105000
3000
van het soort dat Homo erectus maakte.
02:03
The other is obviously a computer mouse.
44
108000
2000
Het andere is natuurlijk een computermuis.
02:05
They're both exactly the same size and shape to an uncanny degree.
45
110000
3000
Ze hebben in een griezelige mate allebei precies dezelfde grootte en vorm.
02:08
I've tried to work out which is bigger,
46
113000
3000
Ik heb geprobeerd na te gaan wie groter is,
02:11
and it's almost impossible.
47
116000
2000
en het is bijna onmogelijk.
02:13
And that's because they're both designed to fit the human hand.
48
118000
2000
En dat komt omdat ze beide zijn ontworpen om in de menselijke hand te passen.
02:15
They're both technologies. In the end, their similarity is not that interesting.
49
120000
3000
Ze zijn beiden producten van een technologie. Uiteindelijk is hun gelijkenis niet zo bijster interessant.
02:18
It just tells you they were both designed to fit the human hand.
50
123000
2000
Ze vertelt je alleen dat ze beide zijn ontworpen om in de menselijke hand te passen.
02:20
The differences are what interest me,
51
125000
2000
De verschillen zijn wat mij interesseert.
02:22
because the one on the left was made to a pretty unvarying design
52
127000
3000
Omdat die aan de linkerzijde werd gemaakt met een nogal onveranderlijk ontwerp
02:25
for about a million years --
53
130000
2000
voor ongeveer een miljoen jaar -
02:27
from one-and-a-half million years ago to half a million years ago.
54
132000
3000
van anderhalf miljoen jaar geleden tot een half miljoen jaar geleden.
02:30
Homo erectus made the same tool
55
135000
3000
Homo erectus maakte hetzelfde werktuig
02:33
for 30,000 generations.
56
138000
2000
30.000 generaties lang.
02:35
Of course there were a few changes,
57
140000
2000
Natuurlijk waren er een paar veranderingen,
02:37
but tools changed slower than skeletons in those days.
58
142000
3000
maar werktuigen veranderden in die dagen langzamer dan skeletten.
02:40
There was no progress, no innovation.
59
145000
2000
Er was geen vooruitgang, geen innovatie.
02:42
It's an extraordinary phenomenon, but it's true.
60
147000
2000
Het is een bijzonder fenomeen, maar het is waar.
02:44
Whereas the object on the right is obsolete after five years.
61
149000
3000
Terwijl het object aan de rechterkant na vijf jaar achterhaald is.
02:47
And there's another difference too,
62
152000
2000
En er is nog een verschil,
02:49
which is the object on the left is made from one substance.
63
154000
2000
het object aan de linkerkant is gemaakt van een enkele stof.
02:51
The object on the right is made from
64
156000
2000
Het object aan de rechterkant is gemaakt
02:53
a confection of different substances,
65
158000
2000
van verschillende stoffen,
02:55
from silicon and metal and plastic and so on.
66
160000
3000
van silicium en metaal en kunststof en ga zo maar door.
02:58
And more than that, it's a confection of different ideas,
67
163000
3000
En meer dan dat, is het een samenvoeging van verschillende ideeën,
03:01
the idea of plastic, the idea of a laser,
68
166000
2000
het idee van plastic, het idee van een laser,
03:03
the idea of transistors.
69
168000
2000
het idee van transistors.
03:05
They've all been combined together in this technology.
70
170000
3000
Ze zijn allemaal samengebracht in deze technologie.
03:08
And it's this combination,
71
173000
2000
En het is deze combinatie,
03:10
this cumulative technology, that intrigues me,
72
175000
3000
deze cumulatieve technologie, die me intrigeert.
03:13
because I think it's the secret to understanding
73
178000
3000
Omdat ik denk dat dat het geheim is van het begrip
03:16
what's happening in the world.
74
181000
2000
van wat er gebeurt in de wereld.
03:18
My body's an accumulation of ideas too:
75
183000
3000
Mijn lichaam is ook een opeenstapeling van ideeën,
03:21
the idea of skin cells, the idea of brain cells, the idea of liver cells.
76
186000
3000
het idee van huidcellen, het idee van hersencellen, het idee van levercellen.
03:24
They've come together.
77
189000
2000
Ze hebben elkaar gevonden.
03:26
How does evolution do cumulative, combinatorial things?
78
191000
3000
Hoe werkt de evolutie met cumulatieve, combinatorische dingen?
03:29
Well, it uses sexual reproduction.
79
194000
3000
Nou, ze maakt gebruik van geslachtelijke voortplanting.
03:32
In an asexual species, if you get two different mutations in different creatures,
80
197000
3000
In een ongeslachtelijke soort, als je twee verschillende mutaties hebt in verschillende wezens,
03:35
a green one and a red one,
81
200000
2000
een groen en een rood,
03:37
then one has to be better than the other.
82
202000
2000
dan moet de een beter zijn dan de ander.
03:39
One goes extinct for the other to survive.
83
204000
2000
De een sterft uit om de andere te laten overleven.
03:41
But if you have a sexual species,
84
206000
2000
Maar als je een seksuele soort hebt,
03:43
then it's possible for an individual
85
208000
2000
dan is het mogelijk voor een individu
03:45
to inherit both mutations
86
210000
2000
om beide mutaties te erven
03:47
from different lineages.
87
212000
2000
uit verschillende afstammingslijnen.
03:49
So what sex does is it enables the individual
88
214000
3000
Dus seks maakt het mogelijk
03:52
to draw upon
89
217000
2000
dat het individu profiteert van
03:54
the genetic innovations of the whole species.
90
219000
3000
de genetische innovaties van de hele soort.
03:57
It's not confined to its own lineage.
91
222000
2000
Het is niet beperkt tot zijn eigen afstammingslijn.
03:59
What's the process that's having the same effect
92
224000
2000
Wat is nu het proces in de culturele evolutie
04:01
in cultural evolution
93
226000
2000
met hetzelfde effect
04:03
as sex is having in biological evolution?
94
228000
3000
als seks hebben in de biologische evolutie?
04:06
And I think the answer is exchange,
95
231000
2000
En ik denk dat het antwoord uitwisseling is,
04:08
the habit of exchanging one thing for another.
96
233000
3000
de gewoonte van het uitwisselen van een ding voor een ander.
04:11
It's a unique human feature.
97
236000
2000
Het is een unieke menselijke eigenschap.
04:13
No other animal does it.
98
238000
2000
Geen enkel ander dier doet dat.
04:15
You can teach them in the laboratory to do a little bit of exchange --
99
240000
2000
Je kan ze in het laboratorium aanleren om een beetje aan uitwisseling te doen.
04:17
and indeed there's reciprocity in other animals --
100
242000
2000
En inderdaad is er wederkerigheid bij andere dieren.
04:19
But the exchange of one object for another never happens.
101
244000
3000
Maar de uitwisseling van een object voor een ander gebeurt nooit.
04:22
As Adam Smith said, "No man ever saw a dog
102
247000
2000
Zoals Adam Smith zei: "Niemand zag ooit een hond
04:24
make a fair exchange of a bone with another dog."
103
249000
3000
op een eerlijke manier een bot uitwisselen met een andere hond. "
04:27
(Laughter)
104
252000
3000
(Gelach)
04:30
You can have culture without exchange.
105
255000
2000
Je kan cultuur zonder uitwisseling hebben.
04:32
You can have, as it were, asexual culture.
106
257000
2000
Je kan als het ware een aseksuele cultuur hebben.
04:34
Chimpanzees, killer whales, these kinds of creatures, they have culture.
107
259000
3000
Chimpansees, orka's, enzovoort hebben cultuur.
04:37
They teach each other traditions
108
262000
2000
Ze leren elkaar tradities
04:39
which are handed down from parent to offspring.
109
264000
2000
die van ouder aan nakomelingen wordt doorgegeven.
04:41
In this case, chimpanzees teaching each other
110
266000
2000
In dit geval onderwijzen chimpansees elkaar
04:43
how to crack nuts with rocks.
111
268000
2000
hoe je noten kan kraken met stenen.
04:45
But the difference is
112
270000
2000
Maar het verschil is
04:47
that these cultures never expand, never grow,
113
272000
2000
dat deze culturen nooit uitbreiden, nooit groeien,
04:49
never accumulate, never become combinatorial,
114
274000
2000
nooit accumuleren, nooit combineren.
04:51
and the reason is because
115
276000
2000
En de reden is dat er,
04:53
there is no sex, as it were,
116
278000
2000
als het ware, geen seks is,
04:55
there is no exchange of ideas.
117
280000
2000
er geen uitwisseling van ideeën is.
04:57
Chimpanzee troops have different cultures in different troops.
118
282000
3000
Chimpanseegroepen hebben verschillende culturen in verschillende groepen.
05:00
There's no exchange of ideas between them.
119
285000
3000
Er is geen onderlinge uitwisseling van ideeën.
05:03
And why does exchange raise living standards?
120
288000
2000
En waarom doet uitwisseling de levensstandaard verhogen?
05:05
Well, the answer came from David Ricardo in 1817.
121
290000
3000
Nou, het antwoord kwam van David Ricardo in 1817.
05:08
And here is a Stone Age version of his story,
122
293000
2000
En hier is een stenentijdperkversie van zijn verhaal,
05:10
although he told it in terms of trade between countries.
123
295000
3000
hoewel hij het vertelde in termen van handel tussen landen.
05:13
Adam takes four hours to make a spear and three hours to make an axe.
124
298000
3000
Adam heeft vier uur nodig om een speer en drie uur nodig om een bijl te maken.
05:16
Oz takes one hour to make a spear and two hours to make an axe.
125
301000
3000
Voor Oz is dat een uur voor een speer en twee uur voor om een bijl.
05:19
So Oz is better at both spears and axes than Adam.
126
304000
3000
Dus Oz is zowel in speren als in bijlen beter dan Adam.
05:22
He doesn't need Adam.
127
307000
2000
Hij heeft Adam niet nodig.
05:24
He can make his own spears and axes.
128
309000
2000
Hij kan zijn eigen speren en bijlen maken.
05:26
Well no, because if you think about it,
129
311000
2000
Nou nee, want als je erover nadenkt,
05:28
if Oz makes two spears and Adam make two axes,
130
313000
2000
als Oz twee speren maakt en Adam twee bijlen,
05:30
and then they trade,
131
315000
2000
en ze ruilen ze,
05:32
then they will each have saved an hour of work.
132
317000
3000
dan zullen ze elk een uurtje werk hebben uitgespaard.
05:35
And the more they do this, the more true it's going to be,
133
320000
3000
En hoe meer ze dit doen, des te meer gaan ze winnen.
05:38
because the more they do this, the better Adam is going to get at making axes
134
323000
3000
Want hoe meer ze dit doen, des te beter wordt Adam in het maken van bijlen,
05:41
and the better Oz is going to get at making spears.
135
326000
2000
en Oz in het maken van speren.
05:43
So the gains from trade are only going to grow.
136
328000
2000
Dus de winsten uit de handel gaan alleen maar toenemen.
05:45
And this is one of the beauties of exchange,
137
330000
2000
En het is een van de leukere gevolgen van de uitwisseling,
05:47
is it actually creates the momentum
138
332000
2000
dat ze eigenlijk de drijfveer creëert
05:49
for more specialization,
139
334000
2000
voor meer specialisatie,
05:51
which creates the momentum for more exchange and so on.
140
336000
3000
wat weer leidt naar meer uitwisseling en zo verder.
05:54
Adam and Oz both saved an hour of time.
141
339000
2000
Adam en Oz spaarden beiden een uur tijd uit.
05:56
That is prosperity, the saving of time
142
341000
2000
Dat is welvaart, de besparing van tijd
05:58
in satisfying your needs.
143
343000
3000
om te voldoen aan je behoeften.
06:01
Ask yourself how long you would have to work
144
346000
2000
Vraag jezelf eens af hoe lang je zou moeten werken
06:03
to provide for yourself
145
348000
3000
om voor jezelf
06:06
an hour of reading light this evening to read a book by.
146
351000
3000
één uur licht voor het lezen van een boek te verdienen.
06:09
If you had to start from scratch, let's say you go out into the countryside.
147
354000
3000
Als je bijvoorbeeld moest beginnen met naar het platteland te gaan.
06:12
You find a sheep. You kill it. You get the fat out of it.
148
357000
2000
Een schaap te zoeken. Het te doden. Daar het vet uit te halen.
06:14
You render it down. You make a candle, etc. etc.
149
359000
3000
Je braadt het uit. Je maakt een kaars, enz. enz.
06:17
How long is it going to take you? Quite a long time.
150
362000
2000
Hoe lang gaat dat duren? Een behoorlijk lange tijd.
06:19
How long do you actually have to work
151
364000
2000
Hoe lang moet je eigenlijk werken
06:21
to earn an hour of reading light
152
366000
2000
om één uur leeslicht te verdienen
06:23
if you're on the average wage in Britain today?
153
368000
2000
aan het gemiddelde loon in Groot-Brittannië vandaag?
06:25
And the answer is about half a second.
154
370000
3000
En het antwoord is ongeveer een halve seconde.
06:28
Back in 1950,
155
373000
2000
Terug in 1950,
06:30
you would have had to work for eight seconds on the average wage
156
375000
2000
zou je acht seconden hebben moeten werken aan het gemiddelde loon
06:32
to acquire that much light.
157
377000
2000
om zoveel licht te krijgen.
06:34
And that's seven and a half seconds of prosperity that you've gained
158
379000
3000
Dat is dus zeven en een halve seconde van toegenomen welvaart
06:37
since 1950, as it were,
159
382000
2000
sinds 1950, als het ware.
06:39
because that's seven and a half seconds in which you can do something else,
160
384000
3000
Want dat is zeven en een halve seconde waarin je iets anders kan gaan doen.
06:42
or you can acquire another good or service.
161
387000
2000
Of je een ander goed of dienst kant aanschaffen.
06:44
And back in 1880,
162
389000
2000
En weer terug in 1880,
06:46
it would have been 15 minutes
163
391000
2000
kostte het 15 minuten om
06:48
to earn that amount of light on the average wage.
164
393000
2000
die hoeveelheid licht te verdienen aan het gemiddelde loon.
06:50
Back in 1800,
165
395000
2000
Terug in 1800,
06:52
you'd have had to work six hours
166
397000
2000
had je zes uur moeten werken
06:54
to earn a candle that could burn for an hour.
167
399000
3000
om een kaars één uur te laten branden.
06:57
In other words, the average person on the average wage
168
402000
2000
Met andere woorden, de gemiddelde persoon op het gemiddelde loon
06:59
could not afford a candle in 1800.
169
404000
3000
kon zich in 1800 geen een kaars veroorloven.
07:02
Go back to this image of the axe and the mouse,
170
407000
3000
Ga terug naar deze afbeelding van de bijl en de muis,
07:05
and ask yourself: "Who made them and for who?"
171
410000
3000
en vraag jezelf af: "Wie heeft hen gemaakt en voor wie?"
07:08
The stone axe was made by someone for himself.
172
413000
2000
De stenen bijl is door iemand voor zichzelf gemaakt.
07:10
It was self-sufficiency.
173
415000
2000
Het was zelfvoorziening.
07:12
We call that poverty these days.
174
417000
2000
Nu noemen we dat armoede.
07:14
But the object on the right
175
419000
2000
Maar het object rechts
07:16
was made for me by other people.
176
421000
3000
is voor mij door andere mensen gemaakt.
07:19
How many other people?
177
424000
2000
Hoeveel andere mensen?
07:21
Tens? Hundreds? Thousands?
178
426000
2000
Tientallen? Honderden? Duizenden?
07:23
You know, I think it's probably millions.
179
428000
2000
Weet je, ik denk dat het er waarschijnlijk miljoenen zijn.
07:25
Because you've got to include the man who grew the coffee,
180
430000
2000
Omdat je ook de man die de koffie teelde,
07:27
which was brewed for the man who was on the oil rig,
181
432000
3000
die werd gebrouwen voor de man die op het olieplatform,
07:30
who was drilling for oil, which was going to be made into the plastic, etc.
182
435000
3000
naar olie boorde; olie, die zou worden verwerkt tot plastic, enz.
07:33
They were all working for me,
183
438000
2000
Ze waren allemaal voor mij aan het werk,
07:35
to make a mouse for me.
184
440000
2000
om voor mij een muis te maken .
07:37
And that's the way society works.
185
442000
3000
En dat is de manier waarop de maatschappij werkt.
07:40
That's what we've achieved as a species.
186
445000
3000
Dat is wat we hebben bereikt als soort.
07:44
In the old days, if you were rich,
187
449000
2000
In de oude dagen, als je rijk was,
07:46
you literally had people working for you.
188
451000
2000
had je letterlijk mensen die werkzaam waren voor jou.
07:48
That's how you got to be rich; you employed them.
189
453000
2000
Zo werd je rijk, door hen te gebruiken.
07:50
Louis XIV had a lot of people working for him.
190
455000
2000
Lodewijk XIV had een heleboel mensen die voor hem werkten.
07:52
They made his silly outfits, like this,
191
457000
2000
Om onnozele outfits, zoals deze, te maken.
07:54
(Laughter)
192
459000
2000
(Gelach)
07:56
and they did his silly hairstyles, or whatever.
193
461000
3000
En zij verzorgden zijn domme kapsels, of wat dan ook.
07:59
He had 498 people
194
464000
2000
Hij had 498 mensen
08:01
to prepare his dinner every night.
195
466000
2000
om elke avond zijn eten te bereiden.
08:03
But a modern tourist going around the palace of Versailles
196
468000
2000
Maar een moderne toerist die het paleis van Versailles
08:05
and looking at Louis XIV's pictures,
197
470000
3000
en foto's van Lodewijk XIV gaat bekijken,
08:08
he has 498 people doing his dinner tonight too.
198
473000
2000
heeft ook 498 mensen die zich om zijn diner vanavond bekommeren.
08:10
They're in bistros and cafes and restaurants
199
475000
2000
Ze zitten in de bistro's, cafés, restaurants
08:12
and shops all over Paris,
200
477000
2000
en winkels van Parijs.
08:14
and they're all ready to serve you at an hour's notice with an excellent meal
201
479000
3000
En ze staan allemaal klaar om je terstond een uitstekende maaltijd op te dienen
08:17
that's probably got higher quality
202
482000
2000
waarschijnlijk van een hogere kwaliteit
08:19
than Louis XIV even had.
203
484000
2000
dan zelfs die van Lodewijk XIV.
08:21
And that's what we've done, because we're all working for each other.
204
486000
3000
En dat is wat we hebben bereikt, omdat we allemaal werken voor elkaar.
08:24
We're able to draw upon specialization and exchange
205
489000
3000
We kunnen een beroep doen op specialisatie en uitwisseling
08:27
to raise each other's living standards.
206
492000
3000
om elkaars levensstandaard te verhogen.
08:30
Now, you do get other animals working for each other too.
207
495000
3000
Nu zijn er ook andere dieren die voor elkaar werken.
08:33
Ants are a classic example; workers work for queens and queens work for workers.
208
498000
3000
Mieren zijn een klassiek voorbeeld; werkers werken voor koninginnen en koninginnen werken voor de werkers.
08:36
But there's a big difference,
209
501000
2000
Maar er is een groot verschil,
08:38
which is that it only happens within the colony.
210
503000
2000
omdat het alleen gebeurt binnen de kolonie.
08:40
There's no working for each other across the colonies.
211
505000
2000
Er wordt niet voor elkaar gewerkt tussen de koloniën.
08:42
And the reason for that is because there's a reproductive division of labor.
212
507000
3000
En de reden daarvoor is de reproductieve taakverdeling.
08:45
That is to say, they specialize with respect to reproduction.
213
510000
3000
Dat wil zeggen, zij specialiseren met betrekking tot de voortplanting.
08:48
The queen does it all.
214
513000
2000
De koningin doet het allemaal.
08:50
In our species, we don't like doing that.
215
515000
2000
In onze soort houden we daar niet zo van.
08:52
It's the one thing we insist on doing for ourselves, is reproduction.
216
517000
3000
Het enige waarop we aandringen om het voor onszelf te doen is de voortplanting.
08:55
(Laughter)
217
520000
3000
(Gelach)
08:58
Even in England, we don't leave reproduction to the Queen.
218
523000
3000
Zelfs in Engeland laten we dat niet over aan de Koningin.
09:01
(Applause)
219
526000
4000
(Applaus)
09:05
So when did this habit start?
220
530000
2000
Wanneer is deze gewoonte van uitwisselen begonnen?
09:07
And how long has it been going on? And what does it mean?
221
532000
2000
En hoe lang gaat dat al door? En wat betekent het?
09:09
Well, I think, probably, the oldest version of this
222
534000
3000
Nou, ik denk, waarschijnlijk de oudste versie ervan
09:12
is probably the sexual division of labor.
223
537000
2000
waarschijnlijk de seksuele arbeidsverdeling is.
09:14
But I've got no evidence for that.
224
539000
2000
Maar ik heb daar geen aanwijzingen voor.
09:16
It just looks like the first thing we did
225
541000
2000
Het lijkt net alsof het eerste wat we deden
09:18
was work male for female and female for male.
226
543000
3000
het werken van mannen voor vrouwen en vice versa was.
09:21
In all hunter-gatherer societies today,
227
546000
2000
In alle jager-verzamelaarssamenlevingen van vandaag,
09:23
there's a foraging division of labor
228
548000
2000
bestaat er een foerageer arbeidsverdeling
09:25
between, on the whole, hunting males and gathering females.
229
550000
2000
in meestal de jacht door mannen en het verzamelen door vrouwen.
09:27
It isn't always quite that simple,
230
552000
2000
Het is niet altijd zo eenvoudig.
09:29
but there's a distinction between
231
554000
2000
Maar er is een onderscheid tussen
09:31
specialized roles for males and females.
232
556000
2000
gespecialiseerde rolverdeling tussen mannen en vrouwen.
09:33
And the beauty of this system
233
558000
2000
En het mooie van dit systeem
09:35
is that it benefits both sides.
234
560000
3000
is dat het beide kanten voordelen biedt.
09:38
The woman knows
235
563000
2000
De vrouw weet
09:40
that, in the Hadzas' case here --
236
565000
2000
dat, in geval van de Hadzas hier -
09:42
digging roots to share with men in exchange for meat --
237
567000
2000
wortels opgraven en met mannen ruilen voor vlees -
09:44
she knows that all she has to do to get access to protein
238
569000
3000
ze weet, dat alles wat ze moet doen om toegang te krijgen tot eiwitten
09:47
is to dig some extra roots and trade them for meat.
239
572000
3000
is wat extra wortels opgraven en ze te ruilen voor wat vlees.
09:50
And she doesn't have to go on an exhausting hunt
240
575000
2000
En ze hoeft niet op een vermoeiende jacht te gaan
09:52
and try and kill a warthog.
241
577000
2000
om een wrattenzwijn proberen te doden.
09:54
And the man knows that he doesn't have to do any digging
242
579000
2000
En de man weet, dat hij niet hoeft te graven
09:56
to get roots.
243
581000
2000
om wat wortels te krijgen.
09:58
All he has to do is make sure that when he kills a warthog
244
583000
2000
Het enige wat hij moet doen is ervoor te zorgen dat wanneer hij een wrattenzwijn doodt
10:00
it's big enough to share some.
245
585000
2000
het groot is genoeg om wat uit te delen.
10:02
And so both sides raise each other's standards of living
246
587000
3000
En dus verhogen beide zijden elkaars levensstandaard
10:05
through the sexual division of labor.
247
590000
2000
door middel van de seksuele arbeidsverdeling.
10:07
When did this happen? We don't know, but it's possible
248
592000
3000
Wanneer is dit gebeurd? We weten het niet, maar het is mogelijk
10:10
that Neanderthals didn't do this.
249
595000
2000
dat de Neanderthalers het niet deden.
10:12
They were a highly cooperative species.
250
597000
2000
Ze waren een zeer coöperatieve soort.
10:14
They were a highly intelligent species.
251
599000
2000
Ze waren een zeer intelligente soort.
10:16
Their brains on average, by the end, were bigger than yours and mine
252
601000
2000
Hun hersenen waren uiteindelijk gemiddeld groter
10:18
in this room today.
253
603000
2000
dan de jouwe en de mijne.
10:20
They were imaginative. They buried their dead.
254
605000
2000
Ze waren fantasierijk. Zij begroeven hun doden.
10:22
They had language, probably,
255
607000
2000
Ze hadden waarschijnlijk taal,
10:24
because we know they had the FOXP2 gene of the same kind as us,
256
609000
2000
omdat we weten dat hun FOXP2-gen van dezelfde aard als het onze,
10:26
which was discovered here in Oxford.
257
611000
2000
dat hier in Oxford werd ontdekt.
10:28
And so it looks like they probably had linguistic skills.
258
613000
3000
En ze hadden waarschijnlijk taalkundige vaardigheden.
10:31
They were brilliant people. I'm not dissing the Neanderthals.
259
616000
3000
Het waren briljante mensen. Ik wil niet afgeven op de Neanderthalers.
10:35
But there's no evidence
260
620000
2000
Maar er is geen bewijs
10:37
of a sexual division of labor.
261
622000
2000
van een seksuele arbeidsverdeling.
10:39
There's no evidence of gathering behavior by females.
262
624000
3000
Er is geen bewijs voor verzamelgedrag bij de vrouwen.
10:42
It looks like the females were cooperative hunters with the men.
263
627000
3000
Het lijkt erop dat de vrouwen samen met de mannen jaagden.
10:46
And the other thing there's no evidence for
264
631000
2000
En het andere waarvoor er geen bewijs is
10:48
is exchange between groups,
265
633000
2000
is de uitwisseling tussen groepen.
10:51
because the objects that you find in Neanderthal remains,
266
636000
3000
Omdat de objecten die je kunt vinden bij Neanderthalerresten
10:54
the tools they made,
267
639000
2000
hun werktuigen
10:56
are always made from local materials.
268
641000
2000
altijd gemaakt zijn van lokale materialen.
10:58
For example, in the Caucasus
269
643000
2000
Bijvoorbeeld, in de Kaukasus
11:00
there's a site where you find local Neanderthal tools.
270
645000
3000
is er een site waar je lokale Neanderthal werktuigen kan vinden.
11:03
They're always made from local chert.
271
648000
2000
Ze zijn altijd gemaakt van lokale vuursteen.
11:05
In the same valley there are modern human remains
272
650000
2000
In dezelfde vallei zijn er ook resten van moderne mensen
11:07
from about the same date, 30,000 years ago,
273
652000
2000
van ongeveer dezelfde datum, 30.000 jaar geleden.
11:09
and some of those are from local chert,
274
654000
2000
En sommige van deze zijn gemaakt van lokale vuursteen,
11:11
but more -- but many of them are made
275
656000
2000
maar wat meer is - velen zijn gemaakt
11:13
from obsidian from a long way away.
276
658000
2000
uit obsidiaan van ver daarvandaan.
11:15
And when human beings began
277
660000
2000
En het feit dat mensen
11:17
moving objects around like this,
278
662000
2000
objecten als dit begonnen rond te dragen,
11:19
it was evidence that they were exchanging between groups.
279
664000
3000
is een bewijs voor uitwisseling tussen groepen.
11:22
Trade is 10 times as old as farming.
280
667000
3000
Handel is 10 keer zo oud als de landbouw.
11:25
People forget that. People think of trade as a modern thing.
281
670000
3000
Mensen vergeten dat. Mensen denken dat handel iets moderns is.
11:28
Exchange between groups has been going on
282
673000
2000
Uitwisseling tussen groepen gebeurt al
11:30
for a hundred thousand years.
283
675000
3000
zo'n een honderdduizend jaar.
11:33
And the earliest evidence for it crops up
284
678000
2000
En de eerste bewijzen ervoor vinden we
11:35
somewhere between 80 and 120,000 years ago in Africa,
285
680000
3000
ergens tussen 80 en 120.000 jaar geleden in Afrika,
11:38
when you see obsidian and jasper and other things
286
683000
3000
als je ziet hoe obsidiaan, jaspis en andere materialen
11:41
moving long distances in Ethiopia.
287
686000
3000
over lange afstanden in Ethiopië worden verplaatst.
11:44
You also see seashells --
288
689000
2000
Je ziet ook schelpen -
11:46
as discovered by a team here in Oxford --
289
691000
2000
zoals ontdekt door een team hier in Oxford -
11:48
moving 125 miles inland
290
693000
2000
200 kilometer naar het binnenland
11:50
from the Mediterranean in Algeria.
291
695000
3000
van de Middellandse Zee in Algerije verplaatst worden.
11:53
And that's evidence that people
292
698000
2000
En dat is bewijs dat mensen
11:55
have started exchanging between groups.
293
700000
2000
zijn begonnen met de uitwisseling tussen groepen.
11:57
And that will have led to specialization.
294
702000
2000
En dat zal hebben geleid tot specialisatie.
11:59
How do you know that long-distance movement
295
704000
2000
Hoe weet je nu dat dit langeafstandverkeer
12:01
means trade rather than migration?
296
706000
3000
nu kwam door handelsverkeer in plaats van door migratie?
12:04
Well, you look at modern hunter gatherers like aboriginals,
297
709000
2000
Nou, kijk naar moderne jagers-verzamelaars, zoals aboriginals,
12:06
who quarried for stone axes at a place called Mount Isa,
298
711000
3000
die naar stenen voor bijlen groeven op een plaats genaamd Mt. Isa,
12:09
which was a quarry owned by the Kalkadoon tribe.
299
714000
3000
dat is een steengroeve in handen van de Kalkadoonstam.
12:12
They traded them with their neighbors
300
717000
2000
Ze ruilden ze met hun buren
12:14
for things like stingray barbs,
301
719000
2000
voor dingen als stekelrog weerhaken.
12:16
and the consequence was that stone axes
302
721000
2000
En het gevolg was dat de stenen bijlen
12:18
ended up over a large part of Australia.
303
723000
2000
uiteindelijk over een groot deel van Australië verspreid werden.
12:20
So long-distance movement of tools
304
725000
2000
Dus langeafstandverkeer van werktuigen
12:22
is a sign of trade, not migration.
305
727000
3000
is een teken van handel, niet van migratie.
12:25
What happens when you cut people off from exchange,
306
730000
3000
Wat gebeurt er als je mensen afsnijdt van de uitwisseling,
12:28
from the ability to exchange and specialize?
307
733000
3000
van de mogelijkheid om uit te wisselen en zich te specialiseren?
12:31
And the answer is that
308
736000
2000
En het antwoord is dat,
12:33
not only do you slow down technological progress,
309
738000
2000
je niet alleen de technologische vooruitgang vertraagt,
12:35
you can actually throw it into reverse.
310
740000
3000
eigenlijk gooi je hem in de achteruit.
12:38
An example is Tasmania.
311
743000
2000
Een voorbeeld is Tasmanië.
12:40
When the sea level rose and Tasmania became an island 10,000 years ago,
312
745000
3000
Toen de zeespiegel steeg en Tasmanië 10.000 jaar geleden een eiland werd,
12:43
the people on it not only experienced
313
748000
2000
ondervonden de mensen daar niet alleen
12:45
slower progress than people on the mainland,
314
750000
3000
langzamere groei dan de mensen op het vasteland,
12:48
they actually experienced regress.
315
753000
2000
zij boorden daadwerkelijk achteruit.
12:50
They gave up the ability to make stone tools
316
755000
2000
Ze verloren de vaardigheid om benen werktuigen te maken
12:52
and fishing equipment and clothing
317
757000
2000
alsook visgerei en kleding
12:54
because the population of about 4,000 people
318
759000
3000
omdat de populatie van ongeveer 4.000 mensen
12:57
was simply not large enough
319
762000
2000
gewoon niet groot genoeg was
12:59
to maintain the specialized skills
320
764000
2000
om de gespecialiseerde vaardigheden te behouden,
13:01
necessary to keep the technology they had.
321
766000
3000
die nodig zijn om de technologie die ze hadden te kunnen bewaren.
13:04
It's as if the people in this room were plonked on a desert island.
322
769000
2000
Het is alsof de mensen in deze zaal zouden worden neergepoot op een onbewoond eiland.
13:06
How many of the things in our pockets
323
771000
2000
Hoeveel van de dingen in onze zakken
13:08
could we continue to make after 10,000 years?
324
773000
3000
zouden we na 10.000 jaar nog kunnen maken?
13:12
It didn't happen in Tierra del Fuego --
325
777000
2000
Het gebeurde niet in Tierra del Fuego -
13:14
similar island, similar people.
326
779000
2000
een soortgelijk eiland met soortgelijke mensen.
13:16
The reason: because Tierra del Fuego
327
781000
2000
De reden is dat Tierra del Fuego
13:18
is separated from South America by a much narrower straight,
328
783000
3000
van Zuid-Amerika gescheiden is door een veel nauwere zee-engte.
13:21
and there was trading contact across that straight
329
786000
2000
En er waren handelscontacten over die engte
13:23
throughout 10,000 years.
330
788000
2000
gedurende de laatste 10.000 jaar.
13:25
The Tasmanians were isolated.
331
790000
3000
De Tasmaniërs waren geïsoleerd.
13:28
Go back to this image again
332
793000
2000
Bekijk deze afbeelding opnieuw
13:30
and ask yourself, not only who made it and for who,
333
795000
3000
en vraag jezelf eens af, niet alleen wie deze dingen heeft gemaakt en voor wie,
13:33
but who knew how to make it.
334
798000
3000
maar ook wie wist hoe ze te maken.
13:36
In the case of the stone axe, the man who made it knew how to make it.
335
801000
3000
In het geval van de stenen bijl wist de man die ze maakte ook hoe hij ze moest maken.
13:39
But who knows how to make a computer mouse?
336
804000
3000
Maar wie weet hoe je een computermuis maakt?
13:42
Nobody, literally nobody.
337
807000
3000
Niemand, letterlijk niemand.
13:45
There is nobody on the planet who knows how to make a computer mouse.
338
810000
3000
Er is niemand op de planeet die weet hoe je een computermuis maakt.
13:48
I mean this quite seriously.
339
813000
2000
Ik bedoel dit heel serieus.
13:50
The president of the computer mouse company doesn't know.
340
815000
2000
De voorzitter van het computermuisbedrijf weet het niet.
13:52
He just knows how to run a company.
341
817000
3000
Hij weet precies hoe je een bedrijf moet runnen.
13:55
The person on the assembly line doesn't know
342
820000
2000
De persoon aan de assemblagelijn weet het ook niet
13:57
because he doesn't know how to drill an oil well
343
822000
2000
omdat hij niet weet hoe je een olieput moet boren om
13:59
to get oil out to make plastic, and so on.
344
824000
3000
de olie eruit te halen om plastic te maken, en zo verder.
14:02
We all know little bits, but none of us knows the whole.
345
827000
3000
We weten allemaal kleine stukjes, maar niemand van ons kent het geheel.
14:05
I am of course quoting from a famous essay
346
830000
2000
Natuurlijk citeer ik uit een beroemd essay
14:07
by Leonard Read, the economist in the 1950s,
347
832000
3000
van Leonard Reed, die econoom uit de jaren 1950,
14:10
called "I, Pencil"
348
835000
2000
"Ik, Potlood" genaamd
14:12
in which he wrote about how a pencil came to be made,
349
837000
3000
waarin hij schreef over hoe een potlood werd gemaakt,
14:15
and how nobody knows even how to make a pencil,
350
840000
3000
en hoe niemand nog weet hoe je een potlood maakt,
14:18
because the people who assemble it don't know how to mine graphite,
351
843000
3000
omdat de mensen die ze monteren niet weten hoe grafiet te ontginnen.
14:21
and they don't know how to fell trees and that kind of thing.
352
846000
3000
Of niet weten niet hoe bomen te vellen en dat soort dingen.
14:24
And what we've done in human society,
353
849000
2000
En wat we gedaan hebben in de menselijke samenleving,
14:26
through exchange and specialization,
354
851000
2000
door middel van uitwisseling en specialisatie,
14:28
is we've created
355
853000
2000
is dat we erin geslaagd zijn om
14:30
the ability to do things that we don't even understand.
356
855000
3000
dingen te doen die wij niet eens begrijpen.
14:33
It's not the same with language.
357
858000
2000
Het is niet hetzelfde met taal.
14:35
With language we have to transfer ideas
358
860000
2000
Met taal brengen we ideeën over
14:37
that we understand with each other.
359
862000
3000
zodat we elkaar begrijpen.
14:40
But with technology,
360
865000
2000
Maar met technologie,
14:42
we can actually do things that are beyond our capabilities.
361
867000
2000
kunnen we dingen doen die eigenlijk onze mogelijkheden overstijgen.
14:44
We've gone beyond the capacity of the human mind
362
869000
3000
We hebben in buitengewone mate
14:47
to an extraordinary degree.
363
872000
2000
de capaciteit van de menselijke geest voorbijgestoken.
14:49
And by the way,
364
874000
2000
En terzijde,
14:51
that's one of the reasons that I'm not interested
365
876000
3000
dat is een van de redenen dat ik niet geïnteresseerd ben
14:54
in the debate about I.Q.,
366
879000
2000
in het debat over IQ,
14:56
about whether some groups have higher I.Q.s than other groups.
367
881000
3000
over de vraag of sommige groepen een hoger IQ hebben dan andere.
14:59
It's completely irrelevant.
368
884000
2000
Het is volstrekt irrelevant.
15:01
What's relevant to a society
369
886000
3000
Wat relevant is voor een samenleving
15:04
is how well people are communicating their ideas,
370
889000
3000
is hoe goed mensen erin slagen hun ideeën te communiceren,
15:07
and how well they're cooperating,
371
892000
2000
en hoe goed ze samenwerken,
15:09
not how clever the individuals are.
372
894000
2000
niet hoe slim elk individu is.
15:11
So we've created something called the collective brain.
373
896000
2000
We hebben iets gemaakt dat we het collectieve brein noemen.
15:13
We're just the nodes in the network.
374
898000
2000
We zijn slechts knooppunten in dat netwerk.
15:15
We're the neurons in this brain.
375
900000
3000
We zijn de neuronen van dit brein.
15:18
It's the interchange of ideas,
376
903000
2000
Het is de uitwisseling van ideeën,
15:20
the meeting and mating of ideas between them,
377
905000
2000
de onderlinge ontmoeting en de paring van ideeën,
15:22
that is causing technological progress,
378
907000
3000
die de oorzaak is van technologische vooruitgang,
15:25
incrementally, bit by bit.
379
910000
2000
stapsgewijs, beetje bij beetje.
15:27
However, bad things happen.
380
912000
2000
Slechte dingen gebeuren echter ook.
15:29
And in the future, as we go forward,
381
914000
3000
En in de toekomst, als we verdergaan,
15:32
we will, of course, experience terrible things.
382
917000
3000
zullen we natuurlijk vreselijke dingen meemaken.
15:35
There will be wars; there will be depressions;
383
920000
2000
Er zullen oorlogen, depressies,
15:37
there will be natural disasters.
384
922000
2000
natuurrampen gebeuren.
15:39
Awful things will happen in this century, I'm absolutely sure.
385
924000
3000
Afschuwelijke dingen zullen in deze eeuw gebeuren, daar ben ik absoluut zeker van.
15:42
But I'm also sure that, because of the connections people are making,
386
927000
3000
Maar, omdat mensen contacten leggen
15:45
and the ability of ideas
387
930000
2000
en ook door het vermogen van ideeën
15:47
to meet and to mate
388
932000
2000
om samen te komen en te combineren
15:49
as never before,
389
934000
2000
als nooit tevoren,
15:51
I'm also sure
390
936000
2000
ben ik er ook zeker van
15:53
that technology will advance,
391
938000
2000
dat de technologie,
15:55
and therefore living standards will advance.
392
940000
2000
en dus ook de levensstandaard, zullen vooruitgaan.
15:57
Because through the cloud,
393
942000
2000
Omdat door de 'cloud',
15:59
through crowd sourcing,
394
944000
2000
door middel van 'crowd sourcing',
16:01
through the bottom-up world that we've created,
395
946000
2000
via de wereld-van-onder-af die we hebben gecreërd,
16:03
where not just the elites but everybody
396
948000
3000
waar niet alleen de elite, maar iedereen
16:06
is able to have their ideas
397
951000
2000
in staat is om ideeën te hebben
16:08
and make them meet and mate,
398
953000
2000
en ze samen te brengen en elkaar te bevruchten,
16:10
we are surely accelerating the rate of innovation.
399
955000
3000
versnellen we zeker de mate van vernieuwing.
16:13
Thank you.
400
958000
2000
Dank u.
16:15
(Applause)
401
960000
4000
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Matt Ridley - Rational optimistMatt Ridley argues that, through history, the engine of human progress and prosperity has been, and is, "ideas having sex with each other."
Why you should listen
British author Matt Ridley knows one thing: Through history, the engine of human progress and prosperity has been, and is, the mating of ideas. The sophistication of the modern world, says Ridley, lies not in individual intelligence or imagination; it is a collective enterprise. In his book The Rational Optimist, Ridley (whose previous works include Genome and Nature via Nurture) sweeps the entire arc of human history to powerfully argue that "prosperity comes from everybody working for everybody else."
It is our habit of trade, idea-sharing and specialization that has created the collective brain which set human living standards on a rising trend. This, he says, "holds out hope that the human race will prosper mightily in the years ahead -- because ideas are having sex with each other as never before."
Watch his 2010 TEDTalk, "When Ideas Have Sex."
Matt Ridley | Speaker | TED.com