ABOUT THE SPEAKER
Bono - Musician, activist
Bono, the lead singer of U2, uses his celebrity to fight for social justice worldwide: to end hunger, poverty and disease, especially in Africa. His nonprofit ONE raises awareness via media, policy and calls to action.

Why you should listen

Irreverent, funny, iconoclastic and relentless, Bono has proven himself stunningly effective in encouraging and cajoling the world's most powerful leaders to take seriously the challenge of disease and hunger and seize the historic opportunity we now have to beat extreme poverty, especially in Africa, through technological innovation, smart aid, transparency and investments which put citizens in charge. 

As lead singer of U2, Bono performed at Live Aid in 1985, which inspired him to travel to Ethiopia with his wife, Ali. There they spent several weeks helping with a famine relief project. The experience shocked him and ignited a determination to work for change. In Bono's own words, "What are the blind spots of our age? It might be something as simple as our deep-down refusal to believe that every human life has equal worth". In 2005, the year of Make Poverty History, Bono became one of the inaugural winners of the TED Prize; he used his wish to raise awareness and inspire activism.

In 2002, he co-founded DATA (Debt, AIDS, Trade, Africa), which later became the advocacy and campaign organization, ONE. Today ONE has more than 3 million members who pressure politicians around the world to improve policies to empower the poorest. Thanks to these efforts, along with those of partners and grassroots leaders in Africa, these policies have delivered results. For example, eight million people are now on life preserving antiretoviral medications, malarial death rates have been halved in eight target countries, 50 million more children are in school and 5.4 million lives have been saved through vaccines.

In 2006, Bono and Bobby Shriver launched (RED) to engage the private sector in the fight against AIDS in Africa. (RED) Partners direct a portion of their profits from (RED)-branded products, services and events directly to the Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria. In just six years, (RED) has contributed more than $200 million - every penny of which goes directly to HIV/AIDS programs with the goal of eliminating mother-to-child transmission of HIV. To date, (RED) dollars have helped the lives of more than 14 million people in Africa through education, testing, counseling, and treatment programs.

Bono also co-founded EDUN with his wife Ali. EDUN is a global fashion brand which does business in an number of countries in Africa and beyond, sourcing materials and manufacturing clothing. In Uganda, EDUN is supporting over 8,000 farmers in their move from subsistence to sustainable business practices.  

Granted knighthood in 2007 and dubbed a "Man of Peace" in 2008, Bono mobilized in 2010 following the devastating earthquake in Haiti, performing the song "Stranded" with bandmate The Edge -- and Rihanna and Jay-z -- during the for Hope for Haiti Now telethon. The event was watched by 83 million people in the United States alone and raised a reported $58 million for relief.

Bono’s journey in activism spans a generation and where he is coming from, and above all where he is going, is something we should all pay close attention to. 

More profile about the speaker
Bono | Speaker | TED.com
TED2013

Bono: The good news on poverty (Yes, there's good news)

Bono: Dobre wieści w sprawie ubóstwa (tak, mamy dobre wieści)

Filmed:
1,896,369 views

Ludzie prowadzą kampanię przeciwko nierówności i ubóstwu od 3000 lat. Ale teraz kampania przyspiesza. Bono "odnajduje w sobie ukrytego kujona" i dzieli się z nami inspirującymi danymi, które wskazują, że eliminacja ubóstwa jest na wyciągnięcie ręki... Czy możemy wykorzystać ten pęd?
- Musician, activist
Bono, the lead singer of U2, uses his celebrity to fight for social justice worldwide: to end hunger, poverty and disease, especially in Africa. His nonprofit ONE raises awareness via media, policy and calls to action. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
ChrisChris AndersonAnderson askedspytał me if I could put the last 25 yearslat
0
1043
3565
Chris Anderson zapytał mnie,
czy mógłbym streścić ostatnie 25 lat
00:20
of anti-povertywalki z ubóstwem campaigningprowadzenie kampanii into 10 minutesminuty for TEDTED.
1
4608
4699
kampanii przeciw biedzie
w 10-cio minutowym wystąpieniu.
00:25
That's an EnglishmanAnglik askingpytając an IrishmanIrlandczyk to be succinctzwięzłe.
2
9307
3997
To jakby Anglik prosił Irlandczyka,
żeby się streszczał.
00:29
(LaughterŚmiech)
3
13304
2065
(Śmiech)
00:31
I said, "ChrisChris, that would take a miraclecud."
4
15369
4573
Powiedziałem: "Chris, do tego potrzeba by cudu".
00:35
He said, "BonoBono, wouldn'tnie that be a good use of your messianicmesjańskiej complexzłożony?"
5
19942
5155
On na to: "Bono, to świetnie pasuje
do twojego kompleksu Mesjasza".
00:40
So, yeah.
6
25097
2021
No, tak.
00:43
Then I thought, let's go even furtherdalej than 25 yearslat.
7
27118
3997
Pomyślałem, cofnijmy się
nawet dalej,
00:47
Let's go back before ChristChrystus, threetrzy millenniatysiąclecia,
8
31115
3735
o trzy tysiąclecia,
do czasów przed Chrystusem,
00:50
to a time when, at leastnajmniej in my headgłowa, the journeypodróż for justicesprawiedliwość,
9
34850
4367
do czasów gdy, droga ku sprawiedliwości,
00:55
the marchMarsz againstprzeciwko inequalitynierówność and povertyubóstwo really beganrozpoczął się.
10
39217
4027
marsz przeciw nierównościom
i biedzie naprawdę się zaczął.
00:59
ThreeTrzy thousandtysiąc yearslat agotemu,
11
43244
1483
Trzy tysiące lat temu,
01:00
civilizationcywilizacja just gettinguzyskiwanie startedRozpoczęty on the banksbanki of the NileNil,
12
44727
3053
gdy cywilizacja wzdłuż brzegów Nilu,
dopiero zaczynała powstawać
01:03
some slavesniewolnicy, JewishŻydowskie shepherdsPasterze in this instanceinstancja,
13
47780
3905
kilku niewolników,
śmierdzących owczym łajnem
01:07
smellingzapach of sheepowca shitgówno, I guessodgadnąć,
14
51685
2908
żydowskich pasterzy,
01:10
proclaimedogłoszony to the PharaohFaraon, sittingposiedzenie highwysoki on his thronetron,
15
54593
4579
obwieściło siedzącemu wysoko
na tronie faraonowi:
01:15
"We, your majesty-nessmajestat ness, are equalrówny to you."
16
59172
5484
"My, Wasza Wysokość, jesteśmy Tobie równi".
01:20
And the PharaohFaraon repliesodpowiedzi, "Oh, no.
17
64656
3381
Na co faraon odpowiada:
"O nie...
01:23
You, your miserablenessMiserableness, have got to be kiddingżartuję."
18
68037
3268
Wy, Wasza Ubogość, raczycie żartować".
01:27
And they say, "No, no, that's what it saysmówi here
19
71305
3812
A oni na to: "Nie, nie, tak jest napisane
01:31
in our holyŚwięty bookksiążka."
20
75117
2011
w naszej świętej księdze".
01:33
CutCięcie to our centurystulecie, samepodobnie countrykraj, samepodobnie pyramidspiramidy,
21
77128
2828
Wracając do naszych czasów,
to samo państwo, te same piramidy,
01:35
anotherinne people spreadingrozpościerający się the samepodobnie ideapomysł
22
79956
2238
inni ludzie szerzący te same idee
01:38
of equalityrówność with a differentróżne bookksiążka.
23
82194
1991
równości z innej "książki",
01:40
This time it's callednazywa the FacebookFacebook.
24
84185
3559
z Facebooka.
01:43
CrowdsTłumy are gatheredZebrane in TahrirTahrir SquarePlac.
25
87744
1892
Tłumy zgromadzone na Placu Tahrir
01:45
They turnskręcać a socialspołeczny networksieć from virtualwirtualny to actualrzeczywisty,
26
89636
2413
przenoszą sieć społeczną
ze świata wirtualnego do realnego,
01:47
and kinduprzejmy of rebootedponownie obuty the 21stul centurystulecie.
27
92049
3490
jakby restartując XXI wiek.
01:51
Not to undersellzaniżenia how messyniechlujny and uglybrzydki
28
95539
2483
Nie należy zapominać,
jak paskudne i przerażające
01:53
the aftermathnastępstwa of the ArabEmiraty SpringWiosna has been,
29
98022
2748
były następstwa Arabskiej Wiosny,
01:56
neitherani to oversellmożliowść the rolerola of technologytechnologia,
30
100770
2775
ani też przeceniać roli
jaką odegrała w niej technologia.
01:59
but these things have givendany a sensesens of what's possiblemożliwy
31
103545
3367
Jednak wszystko razem pokazało
do czego może dojść,
02:02
when the age-oldodwieczny modelModel of powermoc, the pyramidpiramida,
32
106912
4359
gdy piramida odwiecznego modelu władzy
02:07
getsdostaje turnedobrócony upsidedo góry down, puttingwprowadzenie the people on topTop
33
111271
2812
zostanie odwrócona, stawiając lud na górze,
02:09
and the pharaohsfaraonów of todaydzisiaj on the bottomDolny, as it were.
34
114083
3800
a dzisiejszych faraonów na dole.
02:13
It's alsorównież shownpokazane us that something as powerfulpotężny
35
117883
3075
Pokazało to także, jak potęgą informacji
02:16
as informationInformacja and the sharingdzielenie się of it can challengewyzwanie inequalitynierówność,
36
120958
4025
oraz siłą jej upowszechniania
można walczyć z nierównością,
02:20
because factsfakty, like people,
37
124983
2963
bo informacje, tak jak ludzie,
02:23
want to be freewolny, and when they're freewolny,
38
127946
2350
chcą móc swobodnie krążyć,
a kiedy mają tą możliwość,
02:26
libertywolność is usuallyzazwyczaj around the cornerkąt,
39
130296
1671
to wolność jest tuż za rogiem
02:27
even for the poorestnajbiedniejszy of the poorubogi --
40
131967
2672
nawet dla najbiedniejszych z biednych...
02:30
factsfakty that can challengewyzwanie cynicismcynizm
41
134639
2545
Fakty rzucające wyzwanie,
02:33
and the apathyapatia that leadswskazówki to inertiabezwładności,
42
137184
2882
prowadzącym do bezwładności,
cynizmowi i apatii,
02:35
factsfakty that tell us what's workingpracujący and,
43
140066
1834
które mówią nam, co działa,
02:37
more importantlyco ważne, what's not, so we can fixnaprawić it,
44
141900
2733
a co ważniejsze, co nie działa,
by móc to naprawić,
02:40
factsfakty that if we hearsłyszeć them and heednależy przestrzegać them could help us
45
144633
2550
fakty, które usłyszane i posłuchane
mogą pomóc
02:43
meetspotykać się the challengewyzwanie that NelsonNelson MandelaMandela madezrobiony
46
147183
3534
sprostać wyzwaniu Nelsona Mandeli
02:46
back in 2005,
47
150717
2525
z 2005 roku,
02:49
when he askedspytał us to be that great generationgeneracja
48
153242
2688
gdy poprosił abyśmy byli tym
wspaniałym pokoleniem,
02:51
that overcomespokonuje that mostwiększość awfulstraszny offenseprzestępstwo to humanityludzkość,
49
155930
3063
które przezwycięży największą zbrodnię
względem ludzkości,
02:54
extremeskrajny povertyubóstwo,
50
158993
1975
skrajną biedę.
02:56
factsfakty that buildbudować a powerfulpotężny momentumpęd.
51
160968
4099
Fakty, które pozwolą zbudować olbrzymi pęd.
03:00
So I thought, forgetzapomnieć the rockskała operaopera,
52
165067
2588
Zapomnijmy o rockowym show
03:03
forgetzapomnieć the bombastbombast, my usualzwykły trickswydziwianie.
53
167655
5126
i patosie, moich standardowych trikach.
03:08
The only thing singingśpiewanie todaydzisiaj would be the factsfakty,
54
172781
4024
Usłyszycie dzisiaj tylko fakty,
03:12
for I have trulynaprawdę embracedobjęty by innerwewnętrzny nerdnerd.
55
176805
5438
bo odkryłem w sobie kujona.
03:18
So exitwyjście the rockskała stargwiazda.
56
182243
6288
Zostawmy gwiazdę rocka.
03:24
EnterWprowadź the evidence-basedoparte na dowodach activistaktywista, the factivistfactivist.
57
188531
9160
Dajmy głos aktywiście opierającym się
na dowodach, "faktywiście".
03:33
Because what the factsfakty are tellingwymowny us
58
197691
4664
Ponieważ fakty mówią nam,
03:38
is that the long, slowpowolny journeypodróż,
59
202355
3277
że ta długa i powolna podróż,
03:41
humanity'sludzkość long, slowpowolny journeypodróż of equalityrówność,
60
205632
2292
wyprawa ludzkości po równość
03:43
is actuallytak właściwie speedingprzyspieszenie up.
61
207924
1763
właśnie przyspiesza.
03:45
Look at what's been achievedosiągnięty.
62
209687
2084
Zobaczcie, co udało się osiągnąć.
03:47
Look at the pictureskino these datadane setszestawy printwydrukować.
63
211771
3350
Spójrzcie na obraz, wyłaniający się z danych.
03:51
SinceOd the yearrok 2000, sinceod the turnskręcać of the millenniumMillennium,
64
215121
2924
Od 2000 roku, od początku tysiąclecia,
03:53
there are eightosiem millionmilion more AIDSAIDS patientspacjenci
65
218045
1894
jest o 8 milionów więcej pacjentów z AIDS
03:55
gettinguzyskiwanie life-savingratujący życie antiretroviralprzeciwretrowirusowe drugsleki.
66
219939
2731
leczonych lekami antyretrowirusowymi.
03:58
MalariaMalarii: There are eightosiem countrieskraje in sub-SaharanSubsaharyjskiej AfricaAfryka
67
222670
3237
Malaria: W 8 państwach Afryki Subsaharyjskiej,
04:01
that have theirich deathśmierć ratesstawki cutciąć by 75 percentprocent.
68
225907
3651
wskaźnik zgonów spadł o 75%.
04:05
For kidsdzieciaki underpod fivepięć, childdziecko mortalityśmiertelność, kidsdzieciaki underpod fivepięć,
69
229558
3680
Śmiertelność wśród dzieci
poniżej 5 roku życia,
04:09
it's down by 2.65 millionmilion a yearrok.
70
233238
3420
spadła o 2,65 miliona rocznie.
04:12
That's a rateoceniać of 7,256 children'sdzieci liveszyje savedzapisane eachkażdy day.
71
236658
6613
To około 7 256 dzieci ocalonych każdego dnia.
04:19
WowWow. WowWow. (ApplauseAplauz)
72
243271
5250
Wow. Wow.
(Brawa)
04:24
Let's just stop for a seconddruga, actuallytak właściwie, and think about that.
73
248521
2288
Zatrzymajmy się na chwilę i pomyślmy.
04:26
Have you readczytać anything anywheregdziekolwiek in the last weektydzień
74
250809
3830
Czy zeszłym tygodniu przeczytaliście cokolwiek,
04:30
that is remotelyzdalnie as importantważny as that numbernumer? WowWow.
75
254639
4320
choćby podobnej wagi, co te dane? Wow.
04:34
Great newsAktualności. It drivesdyski me nutsorzechy
76
258959
3988
Cudowne wieści. Doprowadza mnie do szału,
04:38
that mostwiększość people don't seemwydać się to know this newsAktualności.
77
262947
2888
że większość ludzi zdaje się
o tym nie wiedzieć.
04:41
SevenSiedem thousandtysiąc kidsdzieciaki a day. Here'sTutaj jest two of them.
78
265835
2859
Siedem tysięcy dzieci dziennie.
To dwoje z nich,
04:44
This is MichaelMichael and BenedictaBenedicta,
79
268694
2678
Michael i Benedicta.
04:47
and they're aliveżywy thanksdzięki in largeduży partczęść
80
271372
2651
Przeżyły głównie dzięki
04:49
to DrDr. PatriciaPatricia AsamoahAsamoah -- she's amazingniesamowity --
81
274023
3885
niesamowitej Dr Patrici Asamoah...
04:53
and the GlobalGlobalny FundFundusz, whichktóry all of you financiallymaterialnie supportwsparcie,
82
277924
2970
I organizacji Global Fund,
którą każdy z was wspiera finansowo,
04:56
whetherczy you know it or not.
83
280894
1536
świadomie bądź nie.
04:58
And the GlobalGlobalny FundFundusz provideszapewnia antiretroviralprzeciwretrowirusowe drugsleki
84
282430
2918
Global Fund dostarcza
leki antyretrowirusowe,
05:01
that stop mothersmatki from passingprzechodzący HIVHIV to theirich kidsdzieciaki.
85
285348
3638
zapobiegające przenoszeniu HIV
z matki na dziecko.
05:04
This fantasticfantastyczny newsAktualności didn't happenzdarzyć by itselfsamo.
86
288986
3175
Te fantastyczne wieści
nie wzięły się z niczego.
05:08
It was foughtwalczył for, it was campaignedkampanię for,
87
292161
1875
Walczono o nie, prowadzono kampanie,
05:09
it was innovatedinnowacyjne for.
88
294036
1671
wprowadzano innowacyjne rozwiązania.
05:11
And this great newsAktualności givesdaje birthnarodziny to even more great newsAktualności,
89
295707
5229
Te wspaniałe wieści dają początek
jeszcze wspanialszym,
05:16
because the historichistoryczny trendtendencja is this.
90
300936
2880
bo tak wygląda historyczny trend.
05:19
The numbernumer of people livingżycie in back-breakingback-breaking,
91
303816
2608
Liczba ludzi żyjących w przytłaczającej,
05:22
soul-crushingkruszenia duszy extremeskrajny povertyubóstwo has declinedodrzucona
92
306424
2587
miażdżącej duszę,
skrajnej biedzie zmalała,
05:24
from 43 percentprocent of the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy populationpopulacja in 1990
93
309011
5090
z 43 procent światowej populacji w 1990 roku,
05:30
to 33 percentprocent by 2000
94
314101
2904
do 33 procent w roku 2000,
05:32
and then to 21 percentprocent by 2010.
95
317005
4771
a następnie do 21 procent w 2010 roku.
05:37
Give it up for that. (ApplauseAplauz)
96
321776
4263
Proszę o brawa! (Brawa)
05:41
HalvedO połowę. HalvedO połowę.
97
326039
3138
Zmalała o połowę!
05:45
Now, the rateoceniać is still too highwysoki -- still too manywiele people
98
329177
4300
Wskaźniki są wciąż za wysokie,
wciąż zbyt wiele ludzi
05:49
unnecessarilyniepotrzebnie losingprzegrywający theirich liveszyje.
99
333477
1978
umiera niepotrzebnie.
05:51
There's still work to do.
100
335455
1121
Wciąż jest wiele do zrobienia.
05:52
But it's heart-stoppingserca zatrzymanie. It's mind-blowingoszałamiający stuffrzeczy.
101
336576
5652
Ale to jest wzruszające. Niewiarygodne.
05:58
And if you liverelacja na żywo on lessmniej than $1.25 a day,
102
342228
4480
Jeśli żyje się za mniej niż 1,25 dolara dziennie,
06:02
if you liverelacja na żywo in that kinduprzejmy of povertyubóstwo,
103
346708
2148
jeśli żyje się w takiej biedzie,
06:04
this is not just datadane.
104
348856
1902
to już nie tylko dane statystyczne.
06:06
This is everything.
105
350758
1879
To absolutnie wszystko!
06:08
If you're a parentrodzic who wants the bestNajlepiej for your kidsdzieciaki -- and I am --
106
352637
5799
Jeśli, jak ja, pragniecie dla swych dzieci jak najlepiej,
06:14
this rapidszybki transitionprzejście is a routetrasa out of despairrozpacz and into hopenadzieja.
107
358436
5330
to tak gwałtowna zmiana jest drogą prowadzącą
z bezradności ku nadziei.
06:19
And guessodgadnąć what? If the trajectorytrajektoria continuestrwa,
108
363766
2869
A jeśli tendencja spadkowa się utrzyma
06:22
look where the amountilość of people livingżycie on $1.25 a day
109
366635
4537
zobaczmy, ile wyniesie liczba osób żyjących
za 1,25 dolara dziennie
06:27
getsdostaje to by 2030.
110
371172
3632
w 2030 roku.
06:30
Can't be trueprawdziwe, can it?
111
374804
3312
Niewiarygodne, prawda?
06:34
That's what the datadane is tellingwymowny us. If the trajectorytrajektoria continuestrwa,
112
378116
4388
Oto co mówią nam dane.
Jeśli tendencja się utrzyma
06:38
we get to, wowłał, the zerozero zonestrefa.
113
382504
5141
to dotrzemy do strefy zero.
06:43
For number-crunchersNumer crunchers like us,
114
387645
1475
Dla takich rachmistrzów jak my,
06:45
that is the erogenouserogenne zonestrefa,
115
389120
3509
to po prostu strefa erogenna
06:48
and it's fairtargi to say that I am, by now,
116
392629
3191
i nie skłamię, jeśli powiem,
06:51
sexuallyseksualnie arousedwzbudziła by the collatingsortowanie of datadane.
117
395820
5049
że analiza tych danych strasznie mnie podnieciła.
06:56
So virtualwirtualny eliminationeliminacja of extremeskrajny povertyubóstwo,
118
400869
5261
Oznacza to praktycznie eliminację skrajnej biedy,
07:02
as definedokreślone by people livingżycie on lessmniej than $1.25 a day,
119
406130
3600
zdefiniowanej przez populację żyjącą
za mniej niż 1,25 dolara dziennie,
07:05
adjusteddostosować, of coursekurs, for inflationinflacja from a 1990 baselinelinia podstawowa.
120
409730
4397
uwzględniając oczywiście inflację
poziomu odniesienia z 1990 roku.
07:10
We do love a good baselinelinia podstawowa.
121
414127
3017
Kochamy poziomy odniesienia.
07:13
That's amazingniesamowity.
122
417144
1721
Niesamowite.
07:14
Now I know that some of you think this progresspostęp
123
418865
3900
Pewnie część z was pomyśli,
że ten postęp dotyczy
07:18
is all in AsiaAsia or LatinŁaciński AmericaAmeryka or
124
422765
2691
tylko Azji, Ameryki Południowej
07:21
modelModel countrieskraje like BrazilBrazylia --
125
425456
1332
czy modelowych państw, jak Brazylia...
07:22
and who doesn't love a BrazilianBrazylijski modelModel? --
126
426788
2892
Któż nie kocha brazylijskich modelek?
07:25
but look at sub-SaharanSubsaharyjskiej AfricaAfryka.
127
429680
4110
Ale przyjrzyjmy się Afryce Subsaharyjskiej.
07:29
There's a collectionkolekcja of 10 countrieskraje, some call them the lionsosobliwości miasta,
128
433790
3675
Jest tam 10 państw, nazywanych czasem "Lwami",
07:33
who in the last decadedekada have had a combinationpołączenie
129
437465
2728
którym w ostatniej dekadzie anulowano
07:36
of 100 percentprocent debtdług cancellationAnulowanie rezerwacji,
130
440193
1544
100 procent długu,
07:37
a triplingpotrojenie of aidpomoc, a tenfolddziesięciokrotnie increasezwiększać in FDIFDI --
131
441737
2741
potrojono wsparcie,
dziesięciokrotnie zwiększono BIZ...
07:40
that's foreignobcy directbezpośredni investmentinwestycja --
132
444478
1455
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne...
07:41
whichktóry has unlockedodblokowany a quadruplingczterokrotnie of domestickrajowy resourceszasoby -- that's locallokalny moneypieniądze --
133
445933
3922
Co odblokowało czterokrotność
aktywów waluty miejscowej,
07:45
whichktóry, when spentwydany wiselymądrze -- that's good governancezarządzanie --
134
449855
2664
które wydawane rozsądnie... wpłynęły na
07:48
cutciąć childhooddzieciństwo mortalityśmiertelność by a thirdtrzeci,
135
452519
2270
obniżenie śmiertelności wśród dzieci o 1/3,
07:50
doubledpodwojony educationEdukacja completionzakończenie ratesstawki,
136
454789
1707
podwojenie wskaźników
ukończenia edukacji,
07:52
and they, too, halvedo połowę extremeskrajny povertyubóstwo,
137
456496
3104
oraz zmniejszenie o połowę biedy.
07:55
and at this rateoceniać, these 10 get to zerozero too.
138
459600
4429
W tym tempie, ta dziesiątka także dojdzie do zera.
07:59
So the prideduma of lionsosobliwości miasta
139
464029
2253
Zatem duma lwów
08:02
is the proofdowód of conceptpojęcie.
140
466282
2716
dowodzi słuszności tej idei.
08:04
There are all kindsrodzaje of benefitskorzyści to this.
141
468998
3431
Za tym idą różne inne korzyści.
08:08
For a startpoczątek, you won'tprzyzwyczajenie have to listen
142
472429
3188
Na początek, nie będziecie musieli słuchać
08:11
to an insufferablenieznośny little jumped-upjumped-up JesusJezusa like myselfsiebie.
143
475617
4352
takich małych, nieznośnych,
aroganckich Jezusów, jak ja.
08:15
How about that? (ApplauseAplauz)
144
479969
5208
Co wy na to? (Brawa)
08:21
And 2028, 2030? It's just around the cornerkąt.
145
485177
4038
A rok 2028, 2030? Jest tuż za rogiem.
08:25
I mean, it's about threetrzy RollingToczenia StonesKamienie farewellpożegnanie concertskoncerty away.
146
489215
4281
To zaledwie trzy koncerty pożegnalne Rolling Stonesów.
08:29
(LaughterŚmiech) I hopenadzieja. I'm hopingmieć nadzieję.
147
493496
5327
(Śmiech) Mam nadzieję.
08:34
MakesSprawia, że us look really youngmłody.
148
498823
3687
Wydajemy się naprawdę młodzi.
08:38
So why aren'tnie są we jumpingskoki up and down about this?
149
502510
3026
Dlaczego zatem nie skaczemy z radości?
08:41
Well, the opportunityokazja is realreal, but so is the jeopardyzagrożona.
150
505536
3711
Szansa jest realna,
ale niebezpieczeństwo podobne.
08:45
We can't get this doneGotowe untilaż do we really acceptzaakceptować
151
509247
3814
Nie dokonamy tego,
dopóki naprawdę nie zrozumiemy,
08:48
that we can get this doneGotowe.
152
513061
2475
że możemy to zrobić.
08:51
Look at this graphwykres.
153
515536
2253
Spójrzcie na ten wykres.
08:53
It's callednazywa inertiabezwładności. It's how we screwwkręt it up.
154
517789
4818
To bezwładność. Tak możemy to schrzanić.
08:58
And the nextNastępny one is really beautifulpiękny.
155
522607
1874
Następny jest prawdziwie piękny.
09:00
It's callednazywa momentumpęd.
156
524481
3533
To pęd.
09:03
And it's how we can bendzakręt the arcłuk of historyhistoria
157
528014
4556
Oto jak możemy zgiąć łuk historii
09:08
down towardsw kierunku zerozero,
158
532570
1628
w dół, w stronę zera,
09:10
just doing the things that we know work.
159
534198
2399
robiąc jedynie to, co działa.
09:12
So inertiabezwładności versusprzeciw momentumpęd.
160
536597
2045
Bezwład kontra pęd.
09:14
There is jeopardyzagrożona, and of coursekurs,
161
538642
2541
Niebezpieczeństwo istnieje,
i oczywiście
09:17
the closerbliższy you get, it getsdostaje hardertrudniejsze.
162
541183
2372
im bliżej będziemy, tym będzie trudniej.
09:19
We know the obstaclesprzeszkody that are in our way
163
543555
1944
Znamy przeszkody,
które teraz, w trudnych czasach,
09:21
right now, in difficulttrudny timesczasy.
164
545499
2025
stoją nam na drodze.
09:23
In factfakt, todaydzisiaj in your capitalkapitał, in difficulttrudny timesczasy,
165
547524
5141
Dzisiaj, w trudnych czasach,
w waszych stolicach,
09:28
some who mindumysł the nation'snarodu purseportmonetka want to cutciąć
166
552665
2575
ktoś pilnujący narodowego portfela
chce obciąć wydatki
09:31
life-savingratujący życie programsprogramy like the GlobalGlobalny FundFundusz.
167
555240
2405
na ratujące życia programy jak Global Fund.
09:33
But you can do something about that.
168
557645
1813
Ale możemy coś z tym zrobić.
09:35
You can tell politicianspolitycy
169
559458
1984
Możemy powiedzieć politykom,
09:37
that these cutscięcia [can costkoszt] liveszyje.
170
561442
2906
że te cięcia mogą kosztować życie.
09:40
Right now todaydzisiaj, in OsloOslo as it happensdzieje się,
171
564348
3577
Właśnie teraz, w Oslo,
09:43
oilolej companiesfirmy are fightingwalczący to keep secretsekret
172
567925
2367
koncerny naftowe walczą
o utrzymanie w tajemnicy
09:46
theirich paymentspłatności to governmentsrządy
173
570292
1478
ich opłat na rzecz rządów
09:47
for extractingWyodrębnianie oilolej in developingrozwijanie countrieskraje.
174
571770
3717
za wydobywanie ropy w krajach rozwijających się.
09:51
You can do something about that too.
175
575487
1719
Na to też możemy coś poradzić.
09:53
You can joinprzyłączyć się the One CampaignKampanii,
176
577206
1860
Możecie dołączyć do kampanii One
09:54
and leadersprzywódcy like MoMo IbrahimIbrahim, the telecomTelecom entrepreneurprzedsiębiorca.
177
579066
4353
i liderów- przedsiębiorców jak Mo Ibrahim.
09:59
We're pushingpchanie for lawsprawa that make sure that at leastnajmniej some
178
583419
3823
Próbujemy przeforsować przepisy,
które zapewnią, że chociaż część
10:03
of the wealthbogactwo underpod the groundziemia
179
587242
2472
bogactwa pod ziemią
10:05
endskończy się up in the handsręce of the people livingżycie abovepowyżej it.
180
589714
3571
trafi w ręce ludzi żyjących nad nią.
10:09
And right now, we know
181
593285
3767
Teraz wiemy,
10:12
that the biggestnajwiększy diseasechoroba of all
182
597052
3712
że największą chorobą ze wszystkich
10:16
is not a diseasechoroba. It's corruptionkorupcja.
183
600764
2963
nie jest choroba - jest nią korupcja.
10:19
But there's a vaccineszczepionka for that too.
184
603727
1824
Ale na to też jest szczepionka.
10:21
It's callednazywa transparencyprzezroczystość, openotwarty datadane setszestawy,
185
605551
3491
Przejrzystość, otwarte źródła danych,
10:24
something the TEDTED communityspołeczność is really on it.
186
609042
5011
coś, na czym bazuje społeczność TED.
10:29
DaylightŚwiatło dzienne, you could call it, transparencyprzezroczystość.
187
614053
3612
Przejrzystość jak w biały dzień.
10:33
And technologytechnologia is really turbochargingturbodoładowanie this.
188
617665
2562
Oraz technologia, która to napędza.
10:36
It's gettinguzyskiwanie hardertrudniejsze to hideukryć if you're doing badzły stuffrzeczy.
189
620227
4751
Ukrycie złych uczynków, staje się trudniejsze.
10:40
So let me tell you about the U-reportU-raport,
190
624978
2982
Opowiem wam o systemie U-report,
10:43
whichktóry I'm really excitedpodekscytowany about. It's 150,000 millennialsmilenium
191
627960
3607
jestem tym naprawdę podekscytowany.
150 tys. przedstawicieli Pokolenia Y,
10:47
all acrossprzez UgandaUganda, youngmłody people
192
631567
2335
w całej Ugandzie, ludzi młodych
10:49
armedzbrojnych with 2G phonestelefony, an SMSWIADOMOŚCI SMS socialspołeczny networksieć
193
633902
4376
uzbrojonych w telefony 2G,
SMS-ową sieć społeczną
10:54
exposingnarażania governmentrząd corruptionkorupcja
194
638278
3066
ujawnia korupcję rządu
10:57
and demandingwymagające to know what's in the budgetbudżet
195
641344
2596
i żąda informacji na temat budżetu
10:59
and how theirich moneypieniądze is beingistota spentwydany.
196
643940
2863
i tego jak wydaje się ich pieniądze.
11:02
This is excitingekscytujący stuffrzeczy.
197
646803
2675
To ekscytujące.
11:05
Look, oncepewnego razu you have these toolsprzybory,
198
649478
3363
Gdy już masz te narzędzia,
11:08
you can't not use them.
199
652841
1724
nie możesz ich nie użyć.
11:10
OnceRaz you have this knowledgewiedza, umiejętności, you can't un-knowONZ-wiem it.
200
654565
2526
Gdy już masz tę wiedzę,
nie możesz się jej pozbyć.
11:12
You can't deletekasować this datadane from your brainmózg,
201
657091
3275
Nie możesz wymazać danych
ze swojego mózgu,
11:16
but you can deletekasować the clichedbanalnie imageobraz
202
660366
2823
ale możesz usunąć stereotypowy obraz
11:19
of supplicantpetent, impoverishedzubożały peoplesnarody
203
663189
2238
pokornych, zubożałych ludzi
11:21
not takingnabierający controlkontrola of theirich ownwłasny liveszyje.
204
665427
2072
bez kontroli nad swoim życiem.
11:23
You can erasewymazać that, you really can,
205
667499
2382
To możesz wymazać, naprawdę,
11:25
because it's not trueprawdziwe anymorejuż. (ApplauseAplauz)
206
669881
5477
bo to już nie jest prawdziwe. (Brawa)
11:31
It's transformationaltransformacyjne.
207
675358
2852
To przejściowe.
11:34
2030? By 2030, robotsroboty,
208
678210
3873
2030? Do 2030, roboty
11:37
not just servingporcja us GuinnessGuinness, but drinkingpicie it.
209
682083
2794
nie tylko podające nam Guinnessa,
ale pijące go.
11:40
By the time we get there,
210
684877
2134
Do czasu, gdy tam dojdziemy,
11:42
everykażdy placemiejsce with a roughszorstki semblancepozory of governancezarządzanie
211
687011
3129
każde miejsce, z jakimkolwiek pozorem ładu,
11:46
mightmoc actuallytak właściwie be on theirich way.
212
690140
4030
może być na dobrej drodze.
11:50
So I'm here to -- I guessodgadnąć we're here
213
694170
3805
Jestem tu... Właściwie, jesteśmy tu,
11:53
to try and infectzainfekować you with this virtuouscnotliwy, data-basedopartych na danych viruswirus,
214
697975
5508
aby zarazić was tym prawym,
opartym na danych wirusem,
11:59
the one we call factivismfactivism.
215
703483
2050
który nazywamy "faktywizmem".
12:01
It's not going to killzabić you.
216
705533
1644
Nie zabije was.
12:03
In factfakt, it could savezapisać countlessniezliczony liveszyje.
217
707177
4093
W rzeczywistości może ocalić
niezliczoną ilość żyć.
12:07
I guessodgadnąć we in the One CampaignKampanii would love you
218
711270
2679
W kampanii One chcielibyśmy,
12:09
to be contagiouszaraźliwe, spreadrozpiętość it, sharedzielić it, passprzechodzić it on.
219
713949
5037
żebyście byli zaraźliwi, rozprzestrzeniali to,
dzieli się tym, przekazywali dalej.
12:14
By doing so, you will joinprzyłączyć się us and countlessniezliczony othersinni
220
718986
5210
Przez to dołączycie do nas, i wielu innych,
12:20
in what I trulynaprawdę believe is the greatestnajwiększy adventureprzygoda ever takenwzięty,
221
724196
4963
do czegoś, co uważam za największą przygodę,
12:25
the ever-demandingwysokie journeypodróż of equalityrówność.
222
729159
4238
najbardziej wymagającą wyprawę ku równości.
12:29
Could we really be the great generationgeneracja
223
733397
3237
Czy rzeczywiście możemy być
tym wspaniałym pokoleniem,
12:32
that MandelaMandela askedspytał us to be?
224
736634
1961
o które poprosił nas Mandela?
12:34
MightMoże we answerodpowiedź that clarionClarion call with sciencenauka,
225
738595
3980
Czy możemy odpowiedzieć
na to wezwanie nauką,
12:38
with reasonpowód, with factsfakty,
226
742575
2659
rozsądkiem, faktami
12:41
and, dareodważyć się I say it, emotionsemocje?
227
745234
4038
i śmiem dodać, emocjami?
12:45
Because as is obviousoczywisty, factivistsfactivists have feelingsuczucia too.
228
749272
6132
Przecież "faktywiści" też mają uczucia.
12:51
I'm thinkingmyślący of WaelWael GhonimGhonim, thoughchociaż.
229
755404
2487
Myślę tu o Waelu Ghonim.
12:53
Some of you know him. He setzestaw up one of the FacebookFacebook groupsgrupy
230
757891
2275
Część z was go zna.
Utworzył na Facebooku jedną z grup
12:56
behindza the TahrirTahrir SquarePlac in CairoCairo.
231
760166
4103
związanych z protestem na Placu Tahrir w Kairze.
13:00
He got thrownrzucony in jailwięzienie for it,
232
764269
1550
Poszedł za to siedzieć,
13:01
but I have his wordssłowa tattooedWytatuowany on my brainmózg.
233
765819
4723
ale jego słowa mam wyryte w pamięci:
13:06
"We are going to winzdobyć because we don't understandzrozumieć politicsPolityka.
234
770542
4487
"Wygramy, bo nie rozumiemy polityki.
13:10
We are going to winzdobyć because we don't playgrać theirich dirtybrudny gamesGry.
235
775029
3125
Wygramy, bo nie gramy w ich brudne gierki.
13:14
We are going to winzdobyć because we don't have a partyprzyjęcie politicalpolityczny agendaprogram.
236
778154
3288
Wygramy, bo nie mamy politycznej agendy.
13:17
We are going to winzdobyć because the tearsłzy
237
781442
1971
Wygramy, bo łzy,
13:19
that come from our eyesoczy actuallytak właściwie come from our heartskiery.
238
783413
3106
które płyną z naszych oczu,
naprawdę płyną z naszych serc.
13:22
We are going to winzdobyć because we have dreamsmarzenia,
239
786519
2864
Wygramy, bo mamy marzenia,
13:25
and we're willingskłonny to standstoisko up for those dreamsmarzenia."
240
789383
3510
i jesteśmy gotowi stanąć w ich obronie".
13:28
WaelWael is right.
241
792893
2313
Wael ma rację.
13:31
We're going to winzdobyć
242
795206
1862
Wygramy,
13:32
if we work togetherRazem as one,
243
797068
2232
jeśli będziemy pracować razem jako jedność,
13:35
because the powermoc of the people
244
799300
2444
bo siła ludzi,
13:37
is so much strongersilniejszy than the people in powermoc.
245
801744
3824
jest dużo większa niż ludzie u władzy.
13:41
Thank you.
246
805568
3450
Dziękuję.
13:44
(ApplauseAplauz)
247
809018
2872
(Brawa)
13:47
Thank you so much. (ApplauseAplauz)
248
811890
4000
Dziękuję wam bardzo. (Brawa)
Translated by Lena Gorska
Reviewed by Pawel Andziak

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Bono - Musician, activist
Bono, the lead singer of U2, uses his celebrity to fight for social justice worldwide: to end hunger, poverty and disease, especially in Africa. His nonprofit ONE raises awareness via media, policy and calls to action.

Why you should listen

Irreverent, funny, iconoclastic and relentless, Bono has proven himself stunningly effective in encouraging and cajoling the world's most powerful leaders to take seriously the challenge of disease and hunger and seize the historic opportunity we now have to beat extreme poverty, especially in Africa, through technological innovation, smart aid, transparency and investments which put citizens in charge. 

As lead singer of U2, Bono performed at Live Aid in 1985, which inspired him to travel to Ethiopia with his wife, Ali. There they spent several weeks helping with a famine relief project. The experience shocked him and ignited a determination to work for change. In Bono's own words, "What are the blind spots of our age? It might be something as simple as our deep-down refusal to believe that every human life has equal worth". In 2005, the year of Make Poverty History, Bono became one of the inaugural winners of the TED Prize; he used his wish to raise awareness and inspire activism.

In 2002, he co-founded DATA (Debt, AIDS, Trade, Africa), which later became the advocacy and campaign organization, ONE. Today ONE has more than 3 million members who pressure politicians around the world to improve policies to empower the poorest. Thanks to these efforts, along with those of partners and grassroots leaders in Africa, these policies have delivered results. For example, eight million people are now on life preserving antiretoviral medications, malarial death rates have been halved in eight target countries, 50 million more children are in school and 5.4 million lives have been saved through vaccines.

In 2006, Bono and Bobby Shriver launched (RED) to engage the private sector in the fight against AIDS in Africa. (RED) Partners direct a portion of their profits from (RED)-branded products, services and events directly to the Global Fund to Fight AIDS, Tuberculosis and Malaria. In just six years, (RED) has contributed more than $200 million - every penny of which goes directly to HIV/AIDS programs with the goal of eliminating mother-to-child transmission of HIV. To date, (RED) dollars have helped the lives of more than 14 million people in Africa through education, testing, counseling, and treatment programs.

Bono also co-founded EDUN with his wife Ali. EDUN is a global fashion brand which does business in an number of countries in Africa and beyond, sourcing materials and manufacturing clothing. In Uganda, EDUN is supporting over 8,000 farmers in their move from subsistence to sustainable business practices.  

Granted knighthood in 2007 and dubbed a "Man of Peace" in 2008, Bono mobilized in 2010 following the devastating earthquake in Haiti, performing the song "Stranded" with bandmate The Edge -- and Rihanna and Jay-z -- during the for Hope for Haiti Now telethon. The event was watched by 83 million people in the United States alone and raised a reported $58 million for relief.

Bono’s journey in activism spans a generation and where he is coming from, and above all where he is going, is something we should all pay close attention to. 

More profile about the speaker
Bono | Speaker | TED.com