TEDGlobalLondon
Jamie Bartlett: How the mysterious dark net is going mainstream
Jamie Bartlett: W jaki sposób tajemniczy Darknet staje się nurtem dominującym
Filmed:
Readability: 4.7
5,572,598 views
Istnieje równoległy Internet, na który być może jeszcze się nie natknęliście, dostępny za pomocą specjalnej przeglądarki i ukrywający najróżniejsze strony internetowe, począwszy od anonimowego aktywizmu po nielegalną działalność. Raport Jamiego Bartletta z Darknetu.
Jamie Bartlett - Social media analyst
In his book "The Dark Net," Jamie Bartlett investigates Internet subcultures, both legal and illegal. Full bio
In his book "The Dark Net," Jamie Bartlett investigates Internet subcultures, both legal and illegal. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Jeśli chcecie kupić wysokiej jakości
kokainę w niskiej cenie,
kokainę w niskiej cenie,
00:12
If you want to buy high-quality,
low-price cocaine,
low-price cocaine,
0
999
5519
możecie to zrobić tylko w jednym miejscu,
00:18
there really is only one place to go,
1
6542
2837
w Darknecie na anonimowym rynku.
00:21
and that is the dark net
anonymous markets.
anonymous markets.
2
9403
3479
00:25
Now, you can't get to these sites
3
13664
1624
Oczywiście nie można się tam dostać
00:27
with a normal browser --
Chrome or Firefox --
Chrome or Firefox --
4
15312
4463
za pomocą zwykłej przeglądarki,
jak Chrome albo Firefox,
jak Chrome albo Firefox,
bo ta część Internetu
jest ukryta przed światem,
jest ukryta przed światem,
00:31
because they're on this
hidden part of the Internet,
hidden part of the Internet,
5
19799
3133
znana jako ukryte usługi Tor,
00:34
known as Tor hidden services,
6
22956
2102
00:37
where URLs are a string of meaningless
numbers and letters that end in .onion,
numbers and letters that end in .onion,
7
25082
4693
gdzie adres URL jest nic nieznaczącym
ciągiem liczb i liter z .onion na końcu,
ciągiem liczb i liter z .onion na końcu,
a dostęp do niego można uzyskać
00:41
and which you access
with a special browser
with a special browser
8
29799
2806
za pomocą odpowiedniej
przeglądarki zwanej Tor.
przeglądarki zwanej Tor.
00:44
called the Tor browser.
9
32629
1445
00:46
Now, the Tor browser was originally
a U.S. Naval intelligence project.
a U.S. Naval intelligence project.
10
34799
4576
Pierwotnie była projektem
wywiadu marynarki wojennej USA.
wywiadu marynarki wojennej USA.
Potem stała się otwartym oprogramowaniem
00:51
It then became open source,
11
39399
1881
00:53
and it allows anybody to browse the net
12
41304
2587
pozwalającym każdemu przeglądać Internet
00:55
without giving away their location.
13
43915
2452
bez ujawniania swojej lokalizacji.
00:58
And it does this
by encrypting your IP address
by encrypting your IP address
14
46955
3540
Ta przeglądarka szyfruje adres IP,
01:02
and then routing it via several
other computers around the world
other computers around the world
15
50519
3776
a potem przekierowuje go przez kilka
innych komputerów gdzieś na świecie,
innych komputerów gdzieś na świecie,
które używają tego samego oprogramowania.
01:06
that use the same software.
16
54319
2339
01:09
You can use it on the normal Internet,
17
57508
2267
Można używać tej przeglądarki
w klasyczny sposób,
w klasyczny sposób,
01:11
but it's also your key to the dark net.
18
59799
3715
ale jest to także klucz do Darknetu.
01:16
And because of this fiendishly
clever encryption system,
clever encryption system,
19
64438
3070
Ponieważ jest to piekielnie
inteligentny system szyfrowania,
inteligentny system szyfrowania,
01:19
the 20 or 30 -- we don't know exactly --
thousand sites that operate there
thousand sites that operate there
20
67532
5419
tych 20 albo 30 tysięcy stron,
które tam są, nie wiemy dokładnie ile,
które tam są, nie wiemy dokładnie ile,
jest niezmiernie trudno zamknąć.
01:24
are incredibly difficult to shut down.
21
72975
3207
01:28
It is a censorship-free world
visited by anonymous users.
visited by anonymous users.
22
76642
5453
To świat wolny od cenzury,
odwiedzany przez anonimowych użytkowników.
odwiedzany przez anonimowych użytkowników.
01:35
Little wonder, then,
that it's a natural place to go
that it's a natural place to go
23
83268
4318
Nic dziwnego, że jest to miejsce,
do którego uda się osoba
do którego uda się osoba
mająca coś do ukrycia,
01:39
for anybody with something to hide,
24
87610
1912
01:41
and that something, of course,
need not be illegal.
need not be illegal.
25
89546
4591
i to niekoniecznie coś nielegalnego.
01:46
On the dark net, you will find
26
94799
1839
W Darknecie można znaleźć
01:48
whistle-blower sites, The New Yorker.
27
96662
2238
strony demaskujące, "The New Yorker",
01:51
You will find political activism blogs.
28
99225
2486
blogi aktywistów politycznych,
01:53
You will find libraries of pirated books.
29
101735
3108
biblioteki z pirackimi książkami,
01:56
But you'll also find the drugs markets,
30
104867
3623
ale także rynek narkotykowy,
02:00
illegal pornography,
commercial hacking services,
commercial hacking services,
31
108514
4105
nielegalną pornografię,
komercyjne usługi hakerskie,
komercyjne usługi hakerskie,
i dużo więcej.
02:04
and much more besides.
32
112643
1597
Darknet jest jednym z najbardziej
interesujących i ekscytujących miejsc
interesujących i ekscytujących miejsc
02:06
Now, the dark net is one of the most
interesting, exciting places
interesting, exciting places
33
114264
5810
w Internecie.
02:12
anywhere on the net.
34
120098
1677
02:13
And the reason is, because
although innovation, of course,
although innovation, of course,
35
121799
3676
Chociaż innowacyjność
pojawia się w dużym biznesie
02:17
takes place in big businesses,
36
125499
2276
02:19
takes place in world-class universities,
37
127799
2399
i na najlepszych uniwersytetach,
zjawia się także na uboczu,
02:22
it also takes place in the fringes,
38
130222
2553
02:24
because those on the fringes --
the pariahs, the outcasts --
the pariahs, the outcasts --
39
132799
4543
bo osoby tam działające,
wygnańcy i wyrzutki,
wygnańcy i wyrzutki,
02:29
they're often the most creative,
because they have to be.
because they have to be.
40
137366
3237
często są najbardziej kreatywni,
bo muszą tacy być.
bo muszą tacy być.
02:33
In this part of the Internet,
41
141619
2433
W tej części Internetu
nie znajdziecie filmików
ze śmiesznymi kotkami
ze śmiesznymi kotkami
02:36
you will not find a single lolcat,
42
144076
2279
czy wyskakujących reklam.
02:38
a single pop-up advert anywhere.
43
146379
2181
02:41
And that's one of the reasons why I think
44
149449
2413
Dlatego uważam,
02:43
many of you here will be
on the dark net fairly soon.
on the dark net fairly soon.
45
151886
3689
że wielu z was niedługo
znajdzie się w Darknecie.
znajdzie się w Darknecie.
02:47
(Laughter)
46
155599
2000
(Śmiech)
02:50
Not that I'm suggesting
anyone in this audience would use it
anyone in this audience would use it
47
158177
3292
Nie sugeruję, że ktokolwiek z was
znajdzie się tam, żeby nabyć
wysokiej jakości narkotyki.
wysokiej jakości narkotyki.
02:53
to go and procure high-quality narcotics.
48
161493
2277
02:56
But let's say for a moment that you were.
49
164405
1985
Załóżmy na chwilę, że tak będzie.
02:58
(Laughter)
50
166414
1573
(Śmiech)
03:00
Bear with me.
51
168440
1151
Już tłumaczę.
03:02
The first thing you will notice
on signing up to one of these sites
on signing up to one of these sites
52
170868
4576
Rejestrując się na jednej z takich stron,
z pewnością zauważycie,
z pewnością zauważycie,
03:07
is how familiar it looks.
53
175468
1585
jak znajomo one wyglądają.
03:10
Every single product --
54
178299
2966
Każdy produkt,
tysiące produktów,
03:13
thousands of products --
55
181289
1864
03:15
has a glossy, high-res image,
56
183177
4016
mają wysokiej jakości zdjęcia,
szczegółowy opis i cenę.
03:19
a detailed product description, a price.
57
187217
2848
03:22
There's a "Proceed to checkout" icon.
58
190414
3080
Znajdziecie przycisk "Przejdź do koszyka".
Jest tam także,
najpiękniejszy ze wszystkich,
najpiękniejszy ze wszystkich,
03:25
There is even, most beautifully of all,
59
193518
2758
przycisk "Zgłoś ten produkt".
03:28
a "Report this item" button.
60
196300
2158
03:30
(Laughter)
61
198482
2707
(Śmiech)
03:33
Incredible.
62
201213
1926
Nieprawdopodobne.
Przeglądasz stronę, wybierasz produkty,
03:35
You browse through the site,
you make your choice,
you make your choice,
63
203163
2387
płacisz za pomocą kryptowaluty bitcoin,
03:37
you pay with the crypto-currency bitcoin,
64
205574
2419
wprowadzasz adres,
najlepiej nie ten domowy,
najlepiej nie ten domowy,
03:40
you enter an address --
preferably not your home address --
preferably not your home address --
65
208017
3029
03:43
and you wait for your product
to arrive in the post,
to arrive in the post,
66
211070
2705
i czekasz, aż zakupione
produkty przyjdą pocztą,
produkty przyjdą pocztą,
co praktycznie zawsze ma miejsce.
03:45
which it nearly always does.
67
213799
2863
03:49
And the reason it does
is not because of the clever encryption.
is not because of the clever encryption.
68
217281
3858
Nie dzieje się jednak tak
z powodu inteligentnego szyfrowania,
z powodu inteligentnego szyfrowania,
choć to ważne,
03:53
That's important.
69
221163
1165
03:54
Something far simpler than that.
70
222674
3329
ale decyduje o tym
coś bardziej prozaicznego:
coś bardziej prozaicznego:
03:58
It's the user reviews.
71
226027
1225
opinia użytkowników.
(Śmiech)
03:59
(Laughter)
72
227944
1315
Każdy sprzedawca na stronie
04:01
You see, every single vendor
on these sites
on these sites
73
229283
3771
używa pseudonimu, co jest zrozumiałe,
04:05
uses a pseudonym, naturally enough,
74
233078
2318
ale zawsze jednego pseudonimu,
żeby zbudować dobrą reputację.
żeby zbudować dobrą reputację.
04:07
but they keep the same pseudonym
to build up a reputation.
to build up a reputation.
75
235420
3793
04:11
And because it's easy for the buyer
to change allegiance whenever they want,
to change allegiance whenever they want,
76
239610
5300
Ponieważ kupiec w każdej chwili
może zmienić dostawcę,
może zmienić dostawcę,
jedyny sposób, żeby zaufać sprzedawcy,
04:16
the only way of trusting a vendor
77
244934
4273
to historia z pozytywnymi opiniami
04:21
is if they have a good history
of positive feedback
of positive feedback
78
249231
3638
od innych użytkowników strony.
04:24
from other users of the site.
79
252893
1590
Wprowadzenie współzawodnictwa
i możliwości wyboru
i możliwości wyboru
04:27
And this introduction
of competition and choice
of competition and choice
80
255396
4477
tworzy sytuacje przewidziane
przez ekonomistów,
przez ekonomistów,
04:31
does exactly what
the economists would predict.
the economists would predict.
81
259897
4269
04:37
Prices tend to go down,
product quality tends to go up,
product quality tends to go up,
82
265346
4686
czyli ceny spadają,
jakość towarów i usług wzrasta,
jakość towarów i usług wzrasta,
sprzedawcy są troskliwi,
04:42
and the vendors are attentive,
83
270056
2373
04:44
they're polite, they're consumer-centric,
84
272453
2431
uprzejmi, nastawieni na klienta,
04:46
offering you all manner
of special deals, one-offs,
of special deals, one-offs,
85
274908
4312
oferują wachlarz ofert
specjalnych, unikatowych,
specjalnych, unikatowych,
dodatkowy produkt gratis, darmową dostawę.
04:51
buy-one-get-one-frees, free delivery,
86
279244
3171
Wszystko, żeby was uszczęśliwić.
04:54
to keep you happy.
87
282439
1184
04:56
I spoke to Drugsheaven.
88
284953
2918
Rozmawiałem z Drugsheaven.
04:59
Drugsheaven was offering
excellent and consistent marijuana
excellent and consistent marijuana
89
287895
5890
Oferowali doskonałą i zawsze
tej samej jakości marihuanę
tej samej jakości marihuanę
w rozsądnej cenie.
05:05
at a reasonable price.
90
293809
1542
05:08
He had a very generous refund policy,
91
296154
3809
Mieli bardzo szczodrą politykę zwrotu,
szczegółowe warunki kupna
05:11
detailed T's and C's,
92
299987
1788
05:13
and good shipping times.
93
301799
1412
i dobry czas wysyłki.
"Drogi Drugsheaven", napisałem za pomocą
wewnętrznego systemu mailowego,
wewnętrznego systemu mailowego,
05:15
"Dear Drugsheaven," I wrote,
94
303608
2261
05:17
via the internal emailing system
that's also encrypted, of course.
that's also encrypted, of course.
95
305893
3814
oczywiście szyfrowanego.
"Jestem tu nowy. Czy mogę kupić
tylko jeden gram marihuany?"
tylko jeden gram marihuany?"
05:22
"I'm new here. Do you mind
if I buy just one gram of marijuana?"
if I buy just one gram of marijuana?"
96
310397
4141
05:27
A couple of hours later, I get a reply.
97
315450
2124
Kilka godzin później dostałem odpowiedź.
Zawsze odpowiadają.
05:29
They always reply.
98
317598
1186
05:31
"Hi there, thanks for your email.
99
319230
1796
"Cześć. Dzięki za wiadomość.
05:34
Starting small is a wise thing to do.
I would, too, if I were you."
I would, too, if I were you."
100
322154
5268
Rozsądnie jest zaczynać od małych ilości.
Na twoim miejscu zrobiłbym tak samo".
Na twoim miejscu zrobiłbym tak samo".
(Śmiech)
05:39
(Laughter)
101
327446
1762
05:41
"So no problem if you'd like to start
with just one gram.
with just one gram.
102
329232
3121
"Jeśli chcesz zacząć od kupna
jednego grama, nie ma problemu".
jednego grama, nie ma problemu".
Mam nadzieję, że dobijemy interesu.
05:44
I do hope we can do business together.
103
332377
2511
05:46
Best wishes, Drugsheaven."
104
334912
1863
Pozdrawiam serdecznie, Drugsheaven".
05:48
(Laughter)
105
336799
1976
(Śmiech)
Nie wiem, czemu miałby mieć wytworny
angielski akcent, ale tak założyłem.
angielski akcent, ale tak założyłem.
05:50
I don't know why he had a posh
English accent, but I assume he did.
English accent, but I assume he did.
106
338799
3264
05:56
Now, this kind
of consumer-centric attitude
of consumer-centric attitude
107
344279
4496
Ten rodzaj podejścia
nastawionego na klienta
nastawionego na klienta
jest powodem, dla którego,
kiedy przejrzałem 120 000 opinii,
kiedy przejrzałem 120 000 opinii,
06:00
is the reason why, when I reviewed
120,000 pieces of feedback
120,000 pieces of feedback
108
348799
5436
które ludzie zostawili na jednej
ze stron w ciągu trzech miesięcy,
ze stron w ciągu trzech miesięcy,
06:06
that had been left on one of these sites
over a three-month period,
over a three-month period,
109
354259
3980
95 procent użytkowników dawała
pięć gwiazdek na pięć możliwych.
pięć gwiazdek na pięć możliwych.
06:10
95 percent of them were five out of five.
110
358263
3129
06:14
The customer, you see, is king.
111
362563
2541
Jak wiecie "klient nasz pan".
06:17
But what does that mean?
112
365799
1210
Co to oznacza?
Z jednej strony to znaczy,
06:19
Well, on the one hand,
113
367033
1941
że jest więcej narkotyków
łatwiej dostępnych
łatwiej dostępnych
06:20
that means there are more drugs,
more available, more easily,
more available, more easily,
114
368998
4034
dla większej liczby osób.
06:25
to more people.
115
373056
1151
06:26
And by my reckoning,
that is not a good thing.
that is not a good thing.
116
374799
2930
Na mój rozum, to nie jest dobre.
06:30
But, on the other hand,
if you are going to take drugs,
if you are going to take drugs,
117
378799
3713
Z drugiej strony,
jeśli zamierzacie brać narkotyki,
jeśli zamierzacie brać narkotyki,
macie dobry sposób
06:34
you have a reasonably good way
118
382536
3061
06:37
of guaranteeing a certain level
of purity and quality,
of purity and quality,
119
385621
4414
zagwarantowania sobie
dobrej jakości i czystości produkt,
dobrej jakości i czystości produkt,
co ma ogromne znaczenie,
jeśli bierzecie narkotyki.
jeśli bierzecie narkotyki.
06:42
which is incredibly important
if you're taking drugs.
if you're taking drugs.
120
390059
3716
06:45
And you can do so
from the comfort of your own home,
from the comfort of your own home,
121
393799
3118
Możecie to zrobić w zaciszu swojego domu,
06:48
without the risks associated
with buying on the streets.
with buying on the streets.
122
396941
4187
bez ryzyka związanego
z kupowaniem na ulicy.
z kupowaniem na ulicy.
06:53
Now, as I said,
123
401961
1476
Jak już mówiłem,
06:55
you've got to be creative and innovative
to survive in this marketplace.
to survive in this marketplace.
124
403461
4102
trzeba być innowacyjnym i kreatywnym,
żeby przetrwać na tym rynku.
żeby przetrwać na tym rynku.
07:00
And the 20 or so sites
that are currently in operation --
that are currently in operation --
125
408277
3094
Te 20 stron, które obecnie działają...
07:03
by the way, they don't always work,
they're not always perfect;
they're not always perfect;
126
411395
3705
Przy okazji, nie zawsze działają,
nie zawsze są idealne.
nie zawsze są idealne.
07:07
the site that I showed you
was shut down 18 months ago,
was shut down 18 months ago,
127
415124
2602
Strona, którą wam pokazałem,
została zamknięta półtora roku temu,
została zamknięta półtora roku temu,
07:09
but not before it had turned
over a billion dollars' worth of trade.
over a billion dollars' worth of trade.
128
417750
5151
ale dopiero wtedy, kiedy przyniosła
dochód rzędu miliardów dolarów.
dochód rzędu miliardów dolarów.
07:17
But these markets,
129
425470
1153
Na tym rynku,
07:18
because of the difficult conditions
in which they are operating,
in which they are operating,
130
426647
3062
z uwagi na trudne warunki,
w których działają,
w których działają,
07:21
the inhospitable conditions,
131
429733
1488
nieprzyjazne warunki,
07:23
are always innovating, always
thinking of ways of getting smarter,
thinking of ways of getting smarter,
132
431245
3348
trzeba nieustannie wprowadzać innowacje,
myśleć, jak być sprytniejszym,
myśleć, jak być sprytniejszym,
07:26
more decentralized, harder to censor,
133
434617
2238
bardziej zdecentralizowanym,
trudniejszym do ocenzurowania,
trudniejszym do ocenzurowania,
07:28
and more customer-friendly.
134
436879
2356
i bardziej przyjaznym klientowi.
07:32
Let's take the payment system.
135
440346
1429
Weźmy pod lupę system płatności.
Oczywiście nie płacisz
za pomocą karty kredytowej.
za pomocą karty kredytowej.
07:34
You don't pay with your credit card,
136
442383
1798
07:36
of course -- that would lead
directly back to you.
directly back to you.
137
444205
2345
To pozwoliłoby cię namierzyć.
07:38
So you use the crypto-currency bitcoin,
138
446574
1977
Używa się kryptowaluty bitcoin,
07:40
which is easily exchanged
for real-world currencies
for real-world currencies
139
448575
4455
którą łatwo można wymienić
na prawdziwą walutę,
na prawdziwą walutę,
a która daje duży poziom anonimowości.
07:45
and gives quite a high degree
of anonymity to its users.
of anonymity to its users.
140
453054
3745
07:49
But at the beginning of these sites,
people noticed a flaw.
people noticed a flaw.
141
457367
2927
Kiedy ludzie zaczynali
korzystać z tych stron, odkryli lukę.
korzystać z tych stron, odkryli lukę.
Niektórzy pozbawieni skrupułów handlarze
uciekali ze zdobytymi bitmonetami,
uciekali ze zdobytymi bitmonetami,
07:52
Some of the unscrupulous dealers
were running away with peoples' bitcoin
were running away with peoples' bitcoin
142
460318
4065
07:56
before they'd mailed the drugs out.
143
464407
1805
zanim wysłali towar.
Społeczność wymyśliła rozwiązanie:
07:59
The community came up with a solution,
called multi-signature escrow payments.
called multi-signature escrow payments.
144
467155
5895
wielopodpisowy rachunek zastrzeżony.
08:07
So on purchasing my item,
145
475135
3493
Kupując produkt,
wysyłam bitcoiny
08:10
I would send my bitcoin
146
478652
3026
do bezpiecznego, neutralnego,
trzeciego wirtualnego portfela.
trzeciego wirtualnego portfela.
08:13
to a neutral, secure third digital wallet.
147
481702
4292
08:18
The vendor, who would see
that I'd sent it,
that I'd sent it,
148
486799
2589
Sprzedawca widzi, że je wysłałem
08:21
would be confident that they
could then send the product to me,
could then send the product to me,
149
489412
2956
i ma gwarancję, że może wysłać produkt.
Kiedy go dostanę,
08:24
and then when I received it,
150
492392
1383
08:25
at least two of the three people
engaged in the transaction --
engaged in the transaction --
151
493799
2976
przynajmniej dwie z trzech osób
zaangażowanych w transakcję,
zaangażowanych w transakcję,
08:28
vendor, buyer, site administrator --
152
496799
2540
sprzedawca, kupiec, administrator strony,
muszą złożyć specjalny wirtualny podpis,
żeby zamknąć transakcję
żeby zamknąć transakcję
08:31
would have to sign the transaction off
153
499363
2412
08:33
with a unique digital signature,
154
501799
2078
i przesłać pieniądze,
08:35
and then the money would be transferred.
155
503901
1975
które przekazywane są sprzedawcy.
08:38
Brilliant!
156
506263
1300
Doskonałe!
Eleganckie.
08:39
Elegant.
157
507587
1151
I skuteczne.
08:40
It works.
158
508762
1151
Potem uświadomiono sobie,
że jest problem z bitcoinami,
że jest problem z bitcoinami,
08:42
But then they realized there was
a problem with bitcoin,
a problem with bitcoin,
159
510877
2651
08:45
because every bitcoin transaction
160
513552
1701
bo każda transakcja bitcoinowa
08:47
is actually recorded publicly
in a public ledger.
in a public ledger.
161
515277
2498
zapisuje się w rejestrze publicznym.
08:49
So if you're clever, you can try
and work out who's behind them.
and work out who's behind them.
162
517799
3277
Jeśli ktoś jest bystry, może się postarać
i rozpracować ich właścicieli.
i rozpracować ich właścicieli.
08:53
So they came up with a tumbling service.
163
521100
3285
Dlatego wymyślono system mieszający.
Setki ludzi przesyła swoje
bitcoiny pod jeden adres,
bitcoiny pod jeden adres,
08:56
Hundreds of people send
their bitcoin into one address,
their bitcoin into one address,
164
524409
3391
które tam są mieszane,
08:59
they're tumbled and jumbled up,
165
527824
1975
09:01
and then the right amount
is sent on to the right recipients,
is sent on to the right recipients,
166
529823
3790
a potem właściwa suma jest przesyłana
do odpowiednich odbiorców,
do odpowiednich odbiorców,
z tą różnicą, że są to inne bitcoiny,
09:05
but they're different bitcoins:
167
533637
1822
09:07
micro-laundering systems.
168
535483
1690
taka mała pralnia pieniędzy.
09:09
(Laughter)
169
537197
1534
(Śmiech)
To jest niesamowite.
09:10
It's incredible.
170
538755
1156
Jesteście zainteresowani,
jakie narkotyki są modne w Darknecie?
jakie narkotyki są modne w Darknecie?
09:11
Interested in what drugs are trending
right now on the dark net markets?
right now on the dark net markets?
171
539935
5193
Sprawdźcie wyszukiwarkę Grams.
09:17
Check Grams, the search engine.
172
545152
2077
09:19
You can even buy some advertising space.
173
547253
2165
Możecie nawet wykupić
przestrzeń reklamową.
przestrzeń reklamową.
09:21
(Laughter)
174
549442
2065
(Śmiech)
Jesteś klientem z zasadami etycznymi,
który martwi się o przemysł narkotykowy?
który martwi się o przemysł narkotykowy?
09:23
Are you an ethical consumer worried
about what the drugs industry is doing?
about what the drugs industry is doing?
175
551531
4938
09:29
Yeah.
176
557064
1151
No pewnie.
09:30
One vendor will offer you
fair trade organic cocaine.
fair trade organic cocaine.
177
558592
3394
Jeden sprzedawca oferuje
legalną, organiczną kokainę.
legalną, organiczną kokainę.
(Śmiech)
09:34
(Laughter)
178
562010
1142
09:35
That's not being sourced
from Colombian druglords,
from Colombian druglords,
179
563176
3295
Nie pochodzi od kolumbijskich
baronów narkotykowych,
baronów narkotykowych,
ale od gwatemalskich rolników.
09:38
but Guatemalan farmers.
180
566495
1429
09:39
They even promised to reinvest
20 percent of any profits
20 percent of any profits
181
567948
3312
Obiecują nawet, że 20 procent dochodu
zainwestują w lokalny program edukacyjny.
09:43
into local education programs.
182
571284
1790
09:45
(Laughter)
183
573098
1022
(Śmiech)
Jest nawet "tajemniczy klient".
09:46
There's even a mystery shopper.
184
574144
1979
09:48
Now, whatever you think
about the morality of these sites --
about the morality of these sites --
185
576936
3384
Cokolwiek myślicie o moralnym
aspekcie takich stron,
aspekcie takich stron,
09:52
and I submit that it's not
actually an easy question --
actually an easy question --
186
580344
3315
i przyznaję, to jest poważna sprawa,
09:55
the creation of functioning,
competitive, anonymous markets,
competitive, anonymous markets,
187
583683
5502
stworzenie funkcjonującego,
konkurencyjnego i anonimowego rynku,
konkurencyjnego i anonimowego rynku,
gdzie nikt nie wie, kim jest druga osoba,
10:01
where nobody knows who anybody else is,
188
589209
2566
rynku stale zagrożonego
zamknięciem przez władze,
zamknięciem przez władze,
10:03
constantly at risk of being shut down
by the authorities,
by the authorities,
189
591799
3099
jest zdumiewającym
10:06
is a staggering achievement,
190
594922
2534
i nadzwyczajnym osiągnięciem.
10:09
a phenomenal achievement.
191
597480
2038
10:12
And it's that kind of innovation
192
600579
3414
To są tego typu innowacje,
i dlatego osoby działające na uboczu
10:16
that's why those on the fringes
193
604017
2758
często zwiastują to, co nadejdzie.
10:18
are often the harbingers
of what is to come.
of what is to come.
194
606799
2847
10:22
It's easy to forget
195
610360
2104
Łatwo jest o tym zapomnieć
10:24
that because of its short life,
196
612488
2062
z uwagi na krótką żywotność tych miejsc.
10:26
the Internet has actually
changed many times
changed many times
197
614574
3647
Przez ostatnie 30 lat
Internet zmieniał się już wielokrotnie.
10:30
over the last 30 years or so.
198
618245
1530
W latach 70. był projektem wojskowym.
10:31
It started in the '70s
as a military project,
as a military project,
199
619799
2976
W latach 80. przekształcił się
w sieć akademicką.
w sieć akademicką.
10:34
morphed in the 1980s
to an academic network,
to an academic network,
200
622799
3976
W latach 90. dołączyły firmy komercyjne,
aż w pierwszej dekadzie XXI wieku
aż w pierwszej dekadzie XXI wieku
10:38
co-opted by commercial
companies in the '90s,
companies in the '90s,
201
626799
2462
10:41
and then invaded by all of us
via social media in the noughties,
via social media in the noughties,
202
629285
3455
wszyscy podbiliśmy go za pomocą
mediów społecznościowych.
mediów społecznościowych.
10:44
but I think it's going to change again.
203
632764
1929
Wydaje mi się, że znowu się zmieni.
10:47
And I think things
like the dark net markets --
like the dark net markets --
204
635179
2596
Sądzę, że takie miejsca
jak rynek Darknetu,
jak rynek Darknetu,
10:49
creative, secure, difficult to censor --
205
637799
3976
kreatywne, bezpieczne, nieocenzurowane,
to jest przyszłość,
10:53
I think that's the future.
206
641799
1602
chociażby z tego powodu,
10:56
And the reason it's the future
207
644929
1628
10:58
is because we're all worried
about our privacy.
about our privacy.
208
646581
2668
że wszyscy martwimy się
o swoją prywatność.
o swoją prywatność.
Badania nieustannie ukazują
niepokoje związane z prywatnością.
niepokoje związane z prywatnością.
11:01
Surveys consistently show
concerns about privacy.
concerns about privacy.
209
649273
3225
11:04
The more time we spend online,
the more we worry about them,
the more we worry about them,
210
652522
3959
Im więcej czasu spędzamy online,
tym bardziej się o to martwimy.
tym bardziej się o to martwimy.
Pokazują również, że niepokoje wzrastają.
11:08
and those surveys show
our worries are growing.
our worries are growing.
211
656505
2270
Martwimy się o to,
co dzieje się z naszymi danymi
co dzieje się z naszymi danymi
11:10
We're worried about
what happens to our data.
what happens to our data.
212
658799
2116
11:12
We're worried about
who might be watching us.
who might be watching us.
213
660939
2109
i kto może nas oglądać.
11:15
Since the revelations from Edward Snowden,
214
663072
2568
Od afery z Edwardem Snowdenem
11:17
there's been a huge increase
in the number of people
in the number of people
215
665664
2446
wzrosła liczba ludzi
11:20
using various privacy-enhancing tools.
216
668134
3092
używających narzędzi
chroniących prywatność.
chroniących prywatność.
11:23
There are now between two
and three million daily users
and three million daily users
217
671250
3237
Dwa do trzech milionów
użytkowników korzysta dziennie
użytkowników korzysta dziennie
z przeglądarki Tor.
11:26
of the Tor browser,
218
674511
1275
11:27
the majority of which use
is perfectly legitimate,
is perfectly legitimate,
219
675810
5167
W większości jest to
całkowicie uzasadnione użycie,
całkowicie uzasadnione użycie,
11:33
sometimes even mundane.
220
681001
1759
żeby nie powiedzieć banalne.
11:35
And there are hundreds of activists
around the world
around the world
221
683658
3151
Są setki aktywistów na świecie
pracujących nad technikami i narzędziami
zapewniającymi prywatność w Internecie,
zapewniającymi prywatność w Internecie,
11:38
working on techniques and tools
to keep you private online --
to keep you private online --
222
686833
5266
11:45
default encrypted messaging services.
223
693111
2481
tak zwane domyślne
szyfrowanie komunikatorów.
szyfrowanie komunikatorów.
11:47
Ethereum, which is a project
which tries to link up
which tries to link up
224
695616
4023
Ethereum – projekt, który próbuje połączyć
11:51
the connected but unused hard drives
of millions of computers around the world,
of millions of computers around the world,
225
699663
5078
podłączone, ale nieużywane dyski
milionów komputerów na całym świecie,
milionów komputerów na całym świecie,
żeby stworzyć rozprzestrzeniony Internet,
którego nikt nie kontroluje.
którego nikt nie kontroluje.
11:56
to create a sort of distributed Internet
that no one really controls.
that no one really controls.
226
704765
3871
Oczywiście istnieją już
obliczenia rozproszone.
obliczenia rozproszone.
12:00
Now, we've had distributed
computing before, of course.
computing before, of course.
227
708660
2893
Używamy ich do wszystkiego,
12:03
We use it for everything from Skype
to the search for extraterrestrial life.
to the search for extraterrestrial life.
228
711577
4198
od Skype'a po poszukiwania
życia pozaziemskiego.
życia pozaziemskiego.
12:07
But you add distributed computing
and powerful encryption --
and powerful encryption --
229
715799
4489
Połączenie obliczeń
rozproszonych i szyfrowania
rozproszonych i szyfrowania
jest niezmiernie trudne
do kontrolowania i cenzurowania.
do kontrolowania i cenzurowania.
12:12
that's very, very hard
to censor and control.
to censor and control.
230
720312
3887
MaidSafe, Twister i inni
12:16
Another called MaidSafe
works on similar principles.
works on similar principles.
231
724625
2813
12:19
Another called Twister,
and so on and so on.
and so on and so on.
232
727462
3448
pracują na podobnych zasadach.
12:23
And here's the thing --
233
731396
1990
Sęk w tym,
że im więcej z nas się przyłącza,
12:25
the more of us join,
234
733410
1464
tym bardziej interesujące
robią się te strony,
robią się te strony,
12:26
the more interesting those sites become,
235
734898
2451
12:29
and then the more of us join, and so on.
236
737373
2488
a wtedy dołączają kolejni,
i tak w kółko.
i tak w kółko.
12:32
And I think that's what's going to happen.
237
740268
2025
Sądzę, że to właśnie się stanie.
To już się dzieje.
12:34
In fact, it's already happening.
238
742317
2148
Darknet nie jest już kryjówką dilerów
12:36
The dark net is no longer
a den for dealers
a den for dealers
239
744489
3876
12:40
and a hideout for whistle-blowers.
240
748389
2567
i demaskatorów.
Na naszych oczach
staje się głównym nurtem.
staje się głównym nurtem.
12:42
It's already going mainstream.
241
750980
1687
Niedawno muzyk Aphex Twin
wypuścił nowy album na stronie Darknetu.
wypuścił nowy album na stronie Darknetu.
12:45
Just recently, the musician Aphex Twin
released his album as a dark net site.
released his album as a dark net site.
242
753698
6574
12:52
Facebook has started a dark net site.
243
760296
3953
Facebook odpalił stronę w Darknecie.
12:56
A group of London architects
have opened a dark net site
have opened a dark net site
244
764273
3633
Grupa londyńskich architektów
ma stronę w Darknecie
ma stronę w Darknecie
12:59
for people worried
about regeneration projects.
about regeneration projects.
245
767930
2845
dla ludzi martwiących się
o projekty rewitalizacji.
o projekty rewitalizacji.
Darknet staje się głównym nurtem.
13:02
Yes, the dark net is going mainstream,
246
770799
2573
13:05
and I predict that fairly soon,
every social media company,
every social media company,
247
773396
3617
Przewiduję, że za niedługo,
każda platforma społecznościowa,
każda platforma społecznościowa,
każda główna stacja informacyjna,
13:09
every major news outlet,
248
777037
1435
13:10
and therefore most of you
in this audience,
in this audience,
249
778496
3084
i dlatego również większość z was,
będzie również używała Darknetu.
13:13
will be using the dark net, too.
250
781604
2356
13:16
So the Internet is about to get
more interesting,
more interesting,
251
784942
3029
Internet stanie się jeszcze ciekawszy,
13:19
more exciting, more innovative,
252
787995
2780
bardziej ekscytujący i innowacyjny,
bardziej przerażający
13:22
more terrible,
253
790799
1725
i destrukcyjny.
13:24
more destructive.
254
792548
1354
To dobre wieści dla tych,
którym zależy na wolności,
którym zależy na wolności,
13:27
That's good news
if you care about liberty.
if you care about liberty.
255
795140
2273
na swobodzie,
13:29
It's good news if you care about freedom.
256
797437
1970
na demokracji.
13:31
It's good news if you care
about democracy.
about democracy.
257
799431
2119
To także dobre wieści dla tych,
13:33
It's also good news
258
801574
1378
13:34
if you want to browse
for illegal pornography
for illegal pornography
259
802976
2446
którzy szukają nielegalnej pornografii,
13:37
and if you want to buy and sell drugs
260
805446
2329
albo chcą bezkarnie kupować
lub sprzedawać narkotyki.
lub sprzedawać narkotyki.
13:39
with impunity.
261
807799
1293
13:41
Neither entirely dark, nor entirely light.
262
809876
3899
Ani całkiem nielegalny,
ani w pełni legalny.
ani w pełni legalny.
13:45
It's not one side or the other
that's going to win out, but both.
that's going to win out, but both.
263
813799
3677
To nie walka o zwycięstwo
jednej lub drugiej ze stron, ale obydwu.
jednej lub drugiej ze stron, ale obydwu.
13:50
Thank you very much, indeed.
264
818352
1888
Dziękuję bardzo.
13:52
(Applause)
265
820240
3710
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Jamie Bartlett - Social media analystIn his book "The Dark Net," Jamie Bartlett investigates Internet subcultures, both legal and illegal.
Why you should listen
As the director of the Centre for the Analysis of Social Media at Demos, a leading UK think tank, Jamie Bartlett is currently involved in projects on crypto-currencies, surveillance and counter-surveillance methods and ISIS’s use of social media for propaganda and recruitment. He is a vocal columnist and commentator and the author of The Dark Net, a book on legal and illegal internet subcultures. Previously, he conducted field research in Pakistan and Bangladesh.
Jamie Bartlett | Speaker | TED.com