TED2004
Mihaly Csikszentmihalyi: Flow, the secret to happiness
Mihaly Csikszentmihalyi o stanie przepływu
Filmed:
Readability: 4.2
5,809,721 views
Mihaly Csikszentmihalyi pyta: "Co sprawia, że warto żyć?" Pokazuje, że pieniądze nie mogą dać nam szczęścia, a następnie zwraca naszą uwagę ku osobom, które znajdują przyjemność i trwałe poczucie satysfakcji w czynnościach pozwalających wejść w stan "przepływu" (ang. "flow").
Mihaly Csikszentmihalyi - Positive psychologist
Mihaly Csikszentmihalyi has contributed pioneering work to our understanding of happiness, creativity, human fulfillment and the notion of "flow" -- a state of heightened focus and immersion in activities such as art, play and work. Full bio
Mihaly Csikszentmihalyi has contributed pioneering work to our understanding of happiness, creativity, human fulfillment and the notion of "flow" -- a state of heightened focus and immersion in activities such as art, play and work. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I grew up in Europe, and World War II caught me
0
0
5000
Dorastałem w Europie, II wojna światowa
00:17
when I was between seven and 10 years old.
1
5000
4000
skończyła się, gdy miałem 10 lat.
00:21
And I realized how few of the grown-ups that I knew
2
9000
7000
Zdałem sobie sprawę, jak niewielu ze znanych mi dorosłych
00:28
were able to withstand the tragedies that the war visited on them --
3
16000
10000
potrafiło stawić czoła tragediom, które przyniosła im wojna --
00:38
how few of them could even resemble a normal, contented,
4
26000
8000
jak niewielu z nich potrafiło chociażby przypominać swoim zachowaniem normalne,
00:46
satisfied, happy life once their job, their home, their security
5
34000
9000
satysfakcjonujące, szczęśliwe życie, po tym, jak ich praca, dom, bezpieczeństwo,
00:55
was destroyed by the war.
6
43000
2000
zostały zniszczone przez wojnę.
00:57
So I became interested in understanding
7
45000
3000
Dlatego zapragnąłem zrozumieć,
01:00
what contributed to a life that was worth living.
8
48000
5000
co sprawia, że warto żyć.
01:05
And I tried, as a child, as a teenager, to read philosophy
9
53000
6000
Będąc dzieckiem, i jako nastolatek, próbowałem czytać o filozofii
01:11
and to get involved in art and religion and many other ways
10
59000
8000
i zająć się sztuką, religią oraz innymi działaniami,
01:19
that I could see as a possible answer to that question.
11
67000
4000
które postrzegałem jako możliwe odpowiedzi na moje pytanie.
01:23
And finally I ended up encountering psychology by chance.
12
71000
9000
W końcu przypadkowo natknąłem się na psychologię.
01:32
I was at a ski resort in Switzerland without any money
13
80000
5000
Przebywałem wtedy w kurorcie narciarskim w Szwajcarii, bez grosza
01:37
to actually enjoy myself, because the snow had melted and
14
85000
8000
i szansy na jakąkolwiek rozrywkę. Śnieg stopniał,
01:45
I didn't have money to go to a movie. But I found that on the --
15
93000
5000
nie miałem pieniędzy na kino, jednak
01:50
I read in the newspapers that there was to be a presentation
16
98000
5000
przeczytałem w gazecie, że szykował się jakiś wykład
01:55
by someone in a place that I'd seen in the center of Zurich,
17
103000
6000
gdzieś chyba w centrum Zurychu.
02:01
and it was about flying saucers [that] he was going to talk.
18
109000
6000
Ktoś miał mówić o latających talerzach.
02:07
And I thought, well, since I can't go to the movies,
19
115000
2000
Pomyślałem sobie: "Skoro nie mogę iść do kina,
02:09
at least I will go for free to listen to flying saucers.
20
117000
6000
to przynajmniej posłucham za darmo o latających talerzach".
02:15
And the man who talked at that evening lecture was very interesting.
21
123000
9000
Mężczyzna, który dawał tego wieczoru wykład, był bardzo interesujący.
02:24
Instead of talking about little green men,
22
132000
3000
Zamiast opowiadać o małych zielonych istotach,
02:27
he talked about how the psyche of the Europeans
23
135000
5000
mówił o tym, jak psychika Europejczyków została zniszczona
02:32
had been traumatized by the war, and now they're projecting
24
140000
4000
traumą wojny i jak teraz twierdzą, że widzą na niebie
02:36
flying saucers into the sky.
25
144000
3000
latające talerze…
02:40
He talked about how the mandalas of ancient Hindu religion
26
148000
5000
Opisywał, jak mandale w starożytnym hinduizmie
02:45
were kind of projected into the sky as an attempt to regain
27
153000
7000
były jakby kreślone na niebie przez ludzi, jako próba odzyskania
02:52
some sense of order after the chaos of war.
28
160000
4000
jakiegoś poczucia porządku po chaosie wojny.
02:56
And this seemed very interesting to me.
29
164000
3000
Wydało mi się to bardzo ciekawe
02:59
And I started reading his books after that lecture.
30
167000
3000
i po tym wykładzie zacząłem czytać jego książki.
03:02
And that was Carl Jung, whose name or work I had no idea about.
31
170000
8000
Mówcą był Carl Jung, którego osoba i twórczość były mi całkowicie nieznane.
03:10
Then I came to this country to study psychology
32
178000
3000
Potem przybyłem do tego oto kraju, aby studiować psychologię
03:13
and I started trying to understand the roots of happiness.
33
181000
7000
i rozpocząłem badania nad zrozumieniem źródła szczęścia.
03:20
This is a typical result that many people have presented,
34
188000
5000
Oto typowe wyniki, przedstawiane wielokrotnie
03:25
and there are many variations on it.
35
193000
3000
w różnych wersjach.
03:28
But this, for instance, shows that about 30 percent of the people
36
196000
4000
Ten przykład pokazuje, że około 30% ankietowanych
03:32
surveyed in the United States since 1956
37
200000
4000
w Stanach Zjednoczonych od 1965 roku
03:36
say that their life is very happy.
38
204000
4000
twierdzi, że wiodą szczęśliwe życie.
03:40
And that hasn't changed at all.
39
208000
2000
I nic się tu nie zmieniło.
03:42
Whereas the personal income,
40
210000
2000
W tym samym czasie dochód,
03:44
on a scale that has been held constant to accommodate for inflation,
41
212000
6000
przedstawiony w stałej skali uwzględniającej inflację,
03:50
has more than doubled, almost tripled, in that period.
42
218000
4000
wzrósł w tym czasie ponad dwukrotnie, prawie potroił się.
03:54
But you find essentially the same results,
43
222000
4000
Jednak wyniki właściwie się nie zmieniły,
03:58
namely, that after a certain basic point -- which corresponds more or less
44
226000
5000
czyli po pewnym punkcie podstawowym, który odpowiada mniej więcej
04:03
to just a few 1,000 dollars above the minimum poverty level --
45
231000
4000
zaledwie kilku tysiącom dolarów powyżej dolnej granicy ubóstwa,
04:07
increases in material well-being don't seem to affect how happy people are.
46
235000
7000
poprawa sytuacji materialnej nie ma wpływu na poczucie szczęścia.
04:14
In fact, you can find that the lack of basic resources,
47
242000
7000
To prawda, że brak podstawowych środków do życia,
04:21
material resources, contributes to unhappiness,
48
249000
3000
środków materialnych powoduje poczucie nieszczęścia,
04:24
but the increase in material resources does not increase happiness.
49
252000
6000
jednak zwiększenie zasobów materialnych nie podwyższa poziomu szczęścia.
04:30
So my research has been focused more on --
50
258000
5000
W moich badaniach,
04:35
after finding out these things that actually corresponded
51
263000
7000
po odkryciu tych rzeczy, które właściwie zgadzają się
04:42
to my own experience, I tried to understand:
52
270000
3000
z moim własnym doświadczeniem, spróbowałem zrozumieć,
04:45
where -- in everyday life, in our normal experience --
53
273000
6000
kiedy w codziennym życiu, w normalnych doświadczeniach,
04:51
do we feel really happy?
54
279000
3000
czujemy się naprawdę szczęśliwi.
04:54
And to start
55
282000
4000
Na początku tych badań,
04:58
those studies about 40 years ago, I began to look at creative people --
56
286000
5000
około 40 lat temu, zacząłem się przyglądać kreatywnym ludziom --
05:03
first artists and scientists, and so forth -- trying to understand
57
291000
6000
najpierw artystom, potem naukowcom i tak dalej --
05:09
what made them feel that it was worth essentially spending their life
58
297000
10000
co sprawiło, że poczuli, że warto poświęcić swoje życie na robienie rzeczy,
05:19
doing things for which many of them didn't expect either fame or fortune,
59
307000
6000
za które wielu z nich nie spodziewało się uzyskać ani sławy, ani bogactwa,
05:25
but which made their life meaningful and worth doing.
60
313000
5000
które jednak nadały ich życiu znaczenie i wartość.
05:30
This was one of the leading composers of American music back in the '70s.
61
318000
6000
Oto jeden z najlepszych kompozytorów w Ameryce w latach 70-tych.
05:36
And the interview was 40 pages long.
62
324000
3000
Wywiad z nim ma 40 stron.
05:39
But this little excerpt is a very good summary
63
327000
4000
Jednak ten krótki cytat bardzo dobrze podsumowuje,
05:43
of what he was saying during the interview.
64
331000
4000
co powiedział w trakcie wywiadu.
05:47
And it describes how he feels when composing is going well.
65
335000
5000
Opisuje w nim swoje uczucia, gdy komponowanie dobrze mu szło.
05:52
And he says by describing it as an ecstatic state.
66
340000
4000
Określa je stanem ekstazy.
05:56
Now, "ecstasy" in Greek meant
67
344000
2000
Ekstaza, w języku greckim, znaczyła
05:58
simply to stand to the side of something.
68
346000
3000
tyle, co stać obok czegoś.
06:01
And then it became essentially an analogy for a mental state
69
349000
7000
Później stało się to analogią dla stanu umysłu,
06:08
where you feel that you are not doing your ordinary everyday routines.
70
356000
6000
w którym czujesz, że nie wykonujesz swoich zwyczajnych, codziennych zajęć.
06:14
So ecstasy is essentially a stepping into an alternative reality.
71
362000
6000
Tak więc ekstaza to zasadniczo przejście do alternatywnej rzeczywistości.
06:20
And it's interesting, if you think about it, how, when we think about
72
368000
5000
Jakby się nad tym zastanowić, to ciekawe, że gdy myślimy
06:25
the civilizations that we look up to as having been pinnacles of human achievement --
73
373000
6000
o cywilizacjach postrzeganych jako twórców największych osiągnięć ludzkości,
06:31
whether it's China, Greece, the Hindu civilization,
74
379000
5000
czy to będą Chiny, Grecja czy Indie,
06:36
or the Mayas, or Egyptians -- what we know about them
75
384000
5000
Majowie czy Egipcjanie, to co o nich wiemy
06:41
is really about their ecstasies, not about their everyday life.
76
389000
5000
dotyczy tak naprawdę ich ekstaz, a nie codziennego życia.
06:46
We know the temples they built, where people could come
77
394000
3000
Znamy ich świątynie, czyli miejsca, gdzie ludzie przychodzili,
06:49
to experience a different reality.
78
397000
2000
aby doświadczyć innej rzeczywistości.
06:51
We know about the circuses,
79
399000
3000
Wiemy o cyrkach,
06:54
the arenas, the theaters.
80
402000
3000
arenach, teatrach...
06:57
These are the remains of civilizations and they are the places that people went
81
405000
8000
te pozostałości po cywilizacjach były miejscami, do których ludzie szli,
07:05
to experience life in a more concentrated, more ordered form.
82
413000
9000
by doświadczyć życia w bardziej skoncentrowanej i uporządkowanej formie.
07:14
Now, this man doesn't need to go to a place like this,
83
422000
4000
Wracając do kompozytora - on nie potrzebuje takich miejsc,
07:18
which is also -- this place, this arena, which is built
84
426000
4000
także takich jak to miejsce tutaj. Ta arena, zbudowana
07:22
like a Greek amphitheatre, is a place for ecstasy also.
85
430000
4000
na wzór greckiego amfiteatru, także jest miejscem ekstazy.
07:26
We are participating in a reality that is different
86
434000
4000
Uczestniczymy w rzeczywistości innej
07:30
from that of the everyday life that we're used to.
87
438000
3000
od codziennego życia, do którego jesteśmy przyzwyczajeni.
07:33
But this man doesn't need to go there.
88
441000
3000
Jednak ten człowiek nie potrzebuje takich miejsc.
07:36
He needs just a piece of paper where he can put down little marks,
89
444000
6000
Wystarcza mu kartka papieru, na której może umieszczać małe znaczki
07:42
and as he does that, he can imagine sounds
90
450000
6000
i gdy to robi, potrafi wyobrażać sobie dźwięki,
07:48
that had not existed before in that particular combination.
91
456000
4000
które nie istniały wcześniej w tej wyjątkowej konfiguracji.
07:52
So once he gets to that point of beginning to create,
92
460000
6000
Kiedy zaczyna tworzyć,
07:58
like Jennifer did in her improvisation,
93
466000
3000
podobnie jak Jennifer podczas improwizacji,
08:01
a new reality -- that is, a moment of ecstasy --
94
469000
5000
nową rzeczywistość, to jest to chwila ekstazy.
08:06
he enters that different reality.
95
474000
3000
Wkracza w inną rzeczywistość.
08:09
Now he says also that this is so intense an experience
96
477000
4000
Mówi, że jest to doświadczenie tak intensywne,
08:13
that it feels almost as if he didn't exist.
97
481000
3000
jakby on sam przestawał istnieć.
08:16
And that sounds like a kind of a romantic exaggeration.
98
484000
6000
Brzmi to jak jakaś romantyczna przesada,
08:22
But actually, our nervous system is incapable of processing
99
490000
4000
jednak w rzeczywistości nasz system nerwowy nie jest w stanie
08:26
more than about 110 bits of information per second.
100
494000
5000
przetwarzać więcej niż 110 bitów informacji na sekundę.
08:31
And in order to hear me and understand what I'm saying,
101
499000
4000
Żeby mnie słuchać i rozumieć, co mówię,
08:35
you need to process about 60 bits per second.
102
503000
4000
musicie przetwarzać około 60 bitów na sekundę.
08:39
That's why you can't hear more than two people.
103
507000
3000
Z tego powodu nie można słuchać więcej niż dwóch osób,
08:42
You can't understand more than two people talking to you.
104
510000
3000
ani zrozumieć, gdy do nas mówią.
08:45
Well, when you are really involved in this completely engaging process
105
513000
11000
Prawdziwe zaangażowanie w ten całkowicie pochłaniający proces
08:56
of creating something new, as this man is,
106
524000
3000
tworzenia czegoś nowego -- jak u tego kompozytora --
08:59
he doesn't have enough attention left over to monitor
107
527000
6000
nie pozostawia mu dość dużo uwagi, żeby monitorować,
09:05
how his body feels, or his problems at home.
108
533000
4000
co czuje jego ciało, czy myśleć o problemach w domu.
09:09
He can't feel even that he's hungry or tired.
109
537000
3000
Nie może nawet odczuwać głodu czy zmęczenia.
09:12
His body disappears,
110
540000
3000
Jego ciało znika,
09:15
his identity disappears from his consciousness,
111
543000
5000
jego własna tożsamość znika ze świadomości,
09:20
because he doesn't have enough attention, like none of us do,
112
548000
4000
bo nie posiada wystarczająco dużo uwagi,
09:24
to really do well something that requires a lot of concentration,
113
552000
6000
podobnie jak nikt z nas, aby robić dobrze coś, co wymaga dużej koncentracji,
09:30
and at the same time to feel that he exists.
114
558000
2000
i jednocześnie czuć, że istnieje.
09:32
So existence is temporarily suspended.
115
560000
4000
Istnienie więc zostaje tymczasowo zawieszone.
09:37
And he says that his hand seems to be moving by itself.
116
565000
5000
Opisuje on, że jego ręka wydaje się sama poruszać.
09:43
Now, I could look at my hand for two weeks, and I wouldn't feel
117
571000
8000
Ja oczywiście mógłbym wpatrywać się w swoją rękę przez dwa tygodnie
09:51
any awe or wonder, because I can't compose. (Laughter)
118
579000
4000
i nie odczułbym żadnego zdziwienia czy zdumienia, bo nie potrafię komponować.
09:55
So what it's telling you here
119
583000
2000
Pokazuje to,
09:57
is that obviously this automatic,
120
585000
7000
szczególnie w innych częściach wywiadu, że ów opisany, automatyczny
10:04
spontaneous process that he's describing can only happen to someone
121
592000
5000
i spontaniczny proces może się wydarzyć komuś
10:09
who is very well trained and who has developed technique.
122
597000
4000
o wysoce rozwiniętych umiejętnościach, kto stworzył własną technikę.
10:13
And it has become a kind of a truism in the study of creativity
123
601000
7000
Jest to pewnego rodzaju truizm w badaniach nad kreatywnością,
10:20
that you can't be creating anything with less than 10 years
124
608000
5000
że nie można stworzyć niczego, nie mając za sobą co najmniej 10 lat
10:25
of technical-knowledge immersion in a particular field.
125
613000
6000
zanurzenia się w wiedzę techniczną z danej dziedziny.
10:31
Whether it's mathematics or music, it takes that long
126
619000
5000
Czy będzie to matematyka czy muzyka -- potrzeba tak długiego czasu,
10:36
to be able to begin to change something in a way that it's better
127
624000
8000
aby być w stanie zmienić coś tak, by stało się lepsze
10:44
than what was there before.
128
632000
3000
niż wcześniej.
10:47
Now, when that happens,
129
635000
2000
Kiedy do tego dochodzi,
10:49
he says the music just flows out.
130
637000
2000
jak mówi, muzyka płynie sama.
10:51
And because all of these people I started interviewing --
131
639000
4000
Zainspirowany tymi wszystkimi osobami, zacząłem przeprowadzać wywiady.
10:55
this was an interview which is over 30 years old --
132
643000
4000
Ten wywiad ma ponad 30 lat.
11:01
so many of the people described this as a spontaneous flow
133
649000
4000
Tak wielu rozmówców opisywało to, jako spontaniczne płynięcie z prądem,
11:05
that I called this type of experience the "flow experience."
134
653000
5000
że nazwałem ten rodzaj doświadczenia "doświadczeniem przepływu".
11:10
And it happens in different realms.
135
658000
3000
Występuje ono w różnych sferach.
11:13
For instance, a poet describes it in this form.
136
661000
4000
Poeta opisuje je w takiej formie.
11:17
This is by a student of mine who interviewed
137
665000
3000
Zapisał to jeden z moich studentów, który przeprowadził wywiady
11:20
some of the leading writers and poets in the United States.
138
668000
3000
z kilkoma wiodącymi pisarzami i poetami w Stanach.
11:23
And it describes the same effortless, spontaneous feeling
139
671000
6000
Mamy tu do czynienia z tym samym mimowolnym i spontanicznym uczuciem,
11:29
that you get when you enter into this ecstatic state.
140
677000
3000
doświadczanym przy przechodzeniu do ekstatycznego stanu.
11:32
This poet describes it as opening a door that floats in the sky --
141
680000
5000
Ten poeta opisuje je jako otwieranie drzwi, które unoszą się do nieba -
11:37
a very similar description to what Albert Einstein gave
142
685000
3000
obraz bardzo podobny do tego, jak Albert Einstein
11:40
as to how he imagined the forces of relativity,
143
688000
6000
wyobrażał sobie oddziaływanie sił względności,
11:46
when he was struggling with trying to understand how it worked.
144
694000
4000
gdy zmagał się ze zrozumieniem zasad ich działania.
11:50
But it happens in other activities.
145
698000
5000
To samo widzimy także w innych dziedzinach.
11:55
For instance, this is another student of mine,
146
703000
2000
Moja kolejna studentka,
11:57
Susan Jackson from Australia, who did work
147
705000
4000
Susan Jackson z Australii, pracowała
12:01
with some of the leading athletes in the world.
148
709000
4000
z kilkoma najlepszymi sportowcami na świecie.
12:05
And you see here in this description of an Olympic skater,
149
713000
4000
W wyświetlonym opisie pewnego łyżwiarza widzimy
12:09
the same essential description of the phenomenology
150
717000
3000
zasadniczo ten sam opis fenomenologii
12:12
of the inner state of the person.
151
720000
2000
wewnętrznego stanu osoby.
12:14
You don't think; it goes automatically,
152
722000
3000
Nie myślisz, rzeczy dzieją się automatycznie,
12:17
if you merge yourself with the music, and so forth.
153
725000
4000
stajesz się jednym z muzyką, i tym podobne.
12:21
It happens also, actually, in the most recent book I wrote,
154
729000
4000
Zdarza się to także innym. W mojej najnowszej książce,
12:25
called "Good Business," where I interviewed some of the CEOs
155
733000
3000
zatytułowanej "Good Business", zamieściłem wywiady z dyrektorami generalnymi,
12:28
who had been nominated by their peers as being both very successful
156
736000
5000
wskazanymi przez swoich współpracowników, jako łączący sukces zawodowy
12:33
and very ethical, very socially responsible.
157
741000
3000
z bardzo etycznym i odpowiedzialnym postępowaniem.
12:36
You see that these people define success
158
744000
4000
Owi dyrektorzy zdefiniowali sukces,
12:40
as something that helps others and at the same time
159
748000
5000
jako coś, co pomaga innym i jednocześnie
12:45
makes you feel happy as you are working at it.
160
753000
3000
daje ci uczucie szczęścia, gdy nad tym pracujesz.
12:48
And like all of these successful and responsible CEOs say,
161
756000
6000
Każdy z tych utalentowanych i odpowiedzialnych dyrektorów podkreślał,
12:55
you can't have just one of these things be successful
162
763000
5000
że tylko jedna tych rzeczy to za mało, aby odnieść sukces
13:02
if you want a meaningful and successful job.
163
770000
3000
i mieć pracę, w której można się spełnić.
13:05
Anita Roddick is another one of these CEOs we interviewed.
164
773000
5000
Anita Roddick to jeden z dyrektorów cytowanych w książce.
13:10
She is the founder of Body Shop,
165
778000
4000
Jest założycielką sklepu Body Shop,
13:14
the natural cosmetics king.
166
782000
2000
króla wśród kosmetyków naturalnych.
13:16
It's kind of a passion that comes
167
784000
2000
To rodzaj pasji, która wypływa
13:18
from doing the best and having flow while you're working.
168
786000
4000
z robienia czegoś najlepszego i doświadczania uskrzydlenia podczas pracy.
13:22
This is an interesting little quote from Masaru Ibuka,
169
790000
4000
A to interesujący, krótki cytat z Masaru Ibuki,
13:26
who was at that time starting out Sony without any money,
170
794000
5000
który w tamtym czasie rozkręcał firmę Sony -- bez pieniędzy,
13:31
without a product -- they didn't have a product,
171
799000
2000
bez produktu -- nie mieli pomysłu na produkt,
13:33
they didn't have anything, but they had an idea.
172
801000
3000
nie mieli niczego, oprócz jednej idei.
13:36
And the idea he had was to establish a place of work where engineers
173
804000
5000
Ideą tą było stworzenie miejsca pracy, gdzie inżynierowie
13:41
can feel the joy of technological innovation,
174
809000
4000
będą mogli odczuć radość tworzenia technologicznych innowacji,
13:45
be aware of their mission to society and work to their heart's content.
175
813000
5000
wypełniać swoją misję wobec społeczeństwa i osiągnąć pełną satysfakcję z pracy.
13:50
I couldn't improve on this as a good example
176
818000
4000
Nie mógłbym dodać nic więcej do tego doskonałego przykładu,
13:54
of how flow enters the workplace.
177
822000
3000
jak wprowadzić stan przepływu do miejsca pracy.
13:57
Now, when we do studies --
178
825000
3000
Podczas naszych badań
14:00
we have, with other colleagues around the world,
179
828000
4000
wraz z innymi psychologami z całego świata
14:04
done over 8,000 interviews of people -- from Dominican monks,
180
832000
5000
przeprowadziliśmy ponad 8000 wywiadów z różnymi ludźmi -- od braci dominikanów
14:09
to blind nuns, to Himalayan climbers, to Navajo shepherds --
181
837000
7000
i niewidomych zakonnic, przez wspinaczy w Himalajach do pasterzy Nawaho --
14:16
who enjoy their work.
182
844000
2000
którzy lubili swoją pracę.
14:18
And regardless of the culture,
183
846000
2000
Niezależnie od kultury,
14:20
regardless of education or whatever, there are these seven conditions
184
848000
7000
niezależnie od wykształcenia czy czegokolwiek innego, jest siedem oznak
14:27
that seem to be there when a person is in flow.
185
855000
4000
występujących, gdy osoba znajduje się w stanie przepływu.
14:31
There's this focus that, once it becomes intense,
186
859000
4000
Koncentracja, która staje się tak intensywna,
14:35
leads to a sense of ecstasy, a sense of clarity:
187
863000
4000
że prowadzi do uczucia ekstazy, daje pełne zrozumienie,
14:39
you know exactly what you want to do from one moment to the other;
188
867000
3000
wiesz dokładnie co chcesz robić między jedną chwilą a drugą,
14:42
you get immediate feedback.
189
870000
2000
natychmiastowo otrzymujesz informacje zwrotne.
14:44
You know that what you need to do
190
872000
2000
Wiesz, że to co masz zrobić
14:46
is possible to do, even though difficult,
191
874000
3000
jest możliwe, nawet jeśli jest trudne,
14:49
and sense of time disappears, you forget yourself,
192
877000
3000
i znika poczucie czasu, zapominasz o sobie,
14:52
you feel part of something larger.
193
880000
3000
czujesz się częścią czegoś większego.
14:55
And once the conditions are present,
194
883000
3000
Kiedy powyższe warunki zaistnieją razem,
14:58
what you are doing becomes worth doing for its own sake.
195
886000
5000
to co robisz staje się celem samo w sobie.
15:03
In our studies, we represent the everyday life of people in this simple scheme.
196
891000
6000
W naszych badaniach przedstawiamy codzienne ludzkie życie używając tego prostego schematu.
15:09
And we can measure this very precisely, actually,
197
897000
4000
Okazuje się, że możemy to zmierzyć bardzo dokładnie,
15:13
because we give people electronic pagers that go off 10 times a day,
198
901000
4000
ponieważ rozdajemy pagery, na które wysyłamy wiadomości 10 razy dziennie,
15:17
and whenever they go off you say what you're doing, how you feel,
199
905000
5000
i za każdym razem osoba mówi, co robi, jak się czuje,
15:22
where you are, what you're thinking about.
200
910000
2000
gdzie jest i o czym myśli.
15:24
And two things that we measure is the amount of challenge
201
912000
3000
My zaś mierzymy dwie rzeczy: poziom trudności
15:27
people experience at that moment and the amount of skill
202
915000
4000
doświadczany w tym momencie oraz ocenę
15:31
that they feel they have at that moment.
203
919000
3000
własnego poziomu umiejętności w danej chwili.
15:34
So for each person we can establish an average,
204
922000
3000
Tak więc dla każdej osoby możemy ustalić średnią,
15:37
which is the center of the diagram.
205
925000
3000
która stanowi środek schematu.
15:40
That would be your mean level of challenge and skill,
206
928000
3000
Jest to średni poziom trudności i umiejętności,
15:43
which will be different from that of anybody else.
207
931000
3000
unikalny dla tej konkretnej osoby.
15:46
But you have a kind of a set point there, which would be in the middle.
208
934000
5000
Przy czym każdy ma pewien stały punkt, mniej więcej na środku.
15:51
If we know what that set point is,
209
939000
2000
Poznanie tego punktu
15:53
we can predict fairly accurately when you will be in flow,
210
941000
5000
pozwala dość skutecznie przewidzieć, kiedy nastąpi przepływ,
15:58
and it will be when your challenges are higher than average
211
946000
3000
a będzie to, gdy trudności będą większe niż średnie
16:01
and skills are higher than average.
212
949000
2000
i umiejętności będą większe niż średnie.
16:03
And you may be doing things very differently from other people,
213
951000
4000
Różne osoby mogą wykonywać bardzo różne rzeczy,
16:07
but for everyone that flow channel, that area there,
214
955000
4000
jednak dla wszystkich kanał przepływu, o tutaj,
16:11
will be when you are doing what you really like to do --
215
959000
4000
powstanie podczas robienia czegoś, co się naprawdę lubi --
16:15
play the piano, be with your best friend, perhaps work,
216
963000
6000
gry na pianinie, rozmowy z najlepszym przyjacielem, może podczas pracy,
16:21
if work is what provides flow for you.
217
969000
4000
jeśli praca zapewnia ci wejście w stan przepływu.
16:25
And then the other areas become less and less positive.
218
973000
4000
Pozostałe obszary stają się coraz mniej pozytywne.
16:29
Arousal is still good because you are over-challenged there.
219
977000
5000
Pobudzenie jest dobre, bo gdy poziom trudności jest znacznie podwyższony,
16:34
Your skills are not quite as high as they should be,
220
982000
2000
a umiejętności nie są wystarczająco duże,
16:36
but you can move into flow fairly easily
221
984000
3000
można w miarę łatwo przejść do stanu przepływu
16:39
by just developing a little more skill.
222
987000
3000
zwiększając odrobinę swoje umiejętności.
16:42
So, arousal is the area where most people learn from,
223
990000
4000
Tak więc pobudzenie to obszar, w którym najwięcej osób się uczy,
16:46
because that's where they're pushed beyond their comfort zone
224
994000
6000
ponieważ znajdują się poza strefą komfortu
16:52
and to enter that -- going back to flow --
225
1000000
3000
i aby wejść lub wrócić do stanu przepływu --
16:55
then they develop higher skills.
226
1003000
2000
rozwijają swoje umiejętności.
16:57
Control is also a good place to be,
227
1005000
4000
Poczucie kontroli to także dobry obszar,
17:01
because there you feel comfortable, but not very excited.
228
1009000
4000
czujemy się w nim komfortowo, choć bez większego entuzjazmu.
17:05
It's not very challenging any more.
229
1013000
3000
Sytuacja nie jest już wymagająca.
17:08
And if you want to enter flow from control,
230
1016000
2000
Aby przejść z obszaru kontroli do przepływu,
17:10
you have to increase the challenges.
231
1018000
3000
potrzeba zwiększyć poziom trudności.
17:13
So those two are ideal and complementary areas
232
1021000
4000
Są to więc doskonałe i uzupełniające się obszary,
17:17
from which flow is easy to go into.
233
1025000
4000
z których łatwo można przejść w stan przepływu.
17:21
The other combinations of challenge and skill
234
1029000
3000
Pozostałe konfiguracje trudności i umiejętności
17:24
become progressively less optimal.
235
1032000
3000
stają się stopniowo coraz mniej optymalne.
17:27
Relaxation is fine -- you still feel OK.
236
1035000
2000
Odprężenie jest w porządku -- nadal czujemy się OK.
17:29
Boredom begins to be very aversive
237
1037000
5000
Znudzenie zaczyna już być bardzo awersyjne,
17:34
and apathy becomes very negative:
238
1042000
4000
zaś apatia jest bardzo negatywna --
17:38
you don't feel that you're doing anything,
239
1046000
4000
masz poczucie, że nic nie robisz,
17:42
you don't use your skills, there's no challenge.
240
1050000
2000
nie wykorzystujesz swoich umiejętności, nie ma wyzwania.
17:44
Unfortunately, a lot of people's experience is in apathy.
241
1052000
5000
Niestety, bardzo wiele osób doświadcza apatii.
17:49
The largest single contributor to that experience
242
1057000
7000
Najczęstszym czynnikiem wywołującym ją
17:56
is watching television; the next one is being in the bathroom, sitting.
243
1064000
6000
jest oglądanie telewizji, kolejny to siedzenie w łazience.
18:02
Even though sometimes watching television
244
1070000
6000
I mimo, że nawet czasami przy oglądaniu telewizji
18:08
about seven to eight percent of the time is in flow,
245
1076000
4000
około siedem do ośmiu procent czasu to stan przepływu,
18:12
but that's when you choose a program you really want to watch
246
1080000
3000
jednak tylko wtedy, gdy wybierzemy program, który naprawdę chcemy oglądać
18:15
and you get feedback from it.
247
1083000
3000
i dostarczy nam on pożądanych informacji.
18:18
So the question we are trying to address -- and I'm way over time --
248
1086000
6000
Pytanie, na które próbujemy znaleźć odpowiedź -- już znacznie przekroczyłem swój czas --
18:24
is how to put more and more of everyday life in that flow channel.
249
1092000
6000
to jak przenosić coraz więcej codziennego życia do stanu przepływu.
18:30
And that is the kind of challenge that we're trying to understand.
250
1098000
5000
To właśnie staramy się zrozumieć.
18:35
And some of you obviously know how to do that spontaneously
251
1103000
3000
Oczywiście, niektórzy z was wiedzą spontanicznie jak to robić,
18:38
without any advice, but unfortunately a lot of people don't.
252
1106000
4000
bez żadnej pomocy, jednak niestety wielu ludzi nie wie.
18:42
And that's what our mandate is, in a way, to do.
253
1110000
6000
I to właśnie motywuje nas do badań.
18:48
Thank you.
254
1116000
1000
Dziękuję.
18:49
(Applause)
255
1117000
1000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Mihaly Csikszentmihalyi - Positive psychologistMihaly Csikszentmihalyi has contributed pioneering work to our understanding of happiness, creativity, human fulfillment and the notion of "flow" -- a state of heightened focus and immersion in activities such as art, play and work.
Why you should listen
Mihaly Csikszentmihalyi says creativity is a central source of meaning in our lives. A leading researcher in positive psychology, he has devoted his life to studying what makes people truly happy: "When we are involved in [creativity], we feel that we are living more fully than during the rest of life." He is the architect of the notion of "flow" -- the creative moment when a person is completely involved in an activity for its own sake.
Csikszentmihalyi teaches psychology and management at Claremont Graduate University, focusing on human strengths such as optimism, motivation and responsibility. He's the director the Quality of Life Research Center there. He has written numerous books and papers about the search for joy and fulfillment.
Mihaly Csikszentmihalyi | Speaker | TED.com