ABOUT THE SPEAKER
Steven Cowley - Physicist
Steven Cowley directs the UK's leading fusion research center. Soon he'll helm new experiments that may make cheap fusion energy real on a commercial scale.

Why you should listen

The promise of fusion seems to have inspired more science-fiction novels than it has real developments in renewable energy, but Steven Cowley has begun to upset that balance. As director of the Culham Fusion Science Center, he's collaborating with the UK Atomic Energy Authority and researchers on the France-based ITER fusion device on projects that may lead to cheap, nearly limitless carbon-free energy.

Fusion (the process by which lightweight atoms under pressure are fused to form heavier atoms, releasing energy) has long been the Holy Grail of renewable energy, but at the moment it only occurs in the cores of stars. Yet Cowley isn't too shy to proclaim that harnessing its power on an Earthly scale is now inevitable. At UCLA, he made observations on some of the most violent phenomena in the local universe -- solar flares, storms in the Earth's magnetosphere --  and now his research is coming directly into play as he plans devices that, theoretically, would contain 100-million-degree gas using powerful magnetic fields.

More profile about the speaker
Steven Cowley | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2009

Steven Cowley: Fusion is energy's future

Steven Cowley: Synteza jądrowa to energia przyszłości

Filmed:
821,041 views

Fizyk Steven Cowley jest pewien, że fuzja nuklearna jest jedynym realnym rozwiązaniem kryzysu energetycznego. Tłumaczy dlaczego fuzja jądrowa będzie sukcesem -- przedstawia nam szczegóły projektu któremu on i wielu innych poświęciło swoje życie walcząc z uciekającym czasem aby stworzyć nowe źródło energii.
- Physicist
Steven Cowley directs the UK's leading fusion research center. Soon he'll helm new experiments that may make cheap fusion energy real on a commercial scale. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
The keyklawisz questionpytanie is, "When are we going to get fusionpołączenie?"
0
0
5000
Kluczowym pytaniem jest "Kiedy otrzymamy fuzję jądrową?"
00:20
It's really been a long time sinceod we'vemamy knownznany about fusionpołączenie.
1
5000
3000
Minęło wiele czasu od odkrycia zjawiska fuzji jądrowej.
00:23
We'veMamy knownznany about fusionpołączenie sinceod 1920,
2
8000
2000
Wiemy o niej od roku 1920
00:25
when SirSir ArthurArthur StanleyStanley EddingtonEddington
3
10000
2000
kiedy Sir Arthur Stanley Eddington
00:27
and the BritishBrytyjskie AssociationStowarzyszenie for the AdvancementPostęp of ScienceNauka
4
12000
3000
i Brytyjskie Stowarzyszenie Rozwoju Nauki
00:30
conjecturedprzypuszczali that that's why the sunsłońce shinesświeci.
5
15000
3000
wysunęło przypuszczenie, że dzięki nej świeci słońce.
00:33
I've always been very worriedzmartwiony about resourceratunek.
6
18000
3000
Zawsze martwiłem się o dostępność surowców naturalnych.
00:36
I don't know about you, but
7
21000
2000
Nie wiem jak wy, ale
00:38
when my mothermama gavedał me foodjedzenie,
8
23000
2000
kiedy moja mama przygotowywała mi posiłki,
00:40
I always sortedposortowane the oneste I dislikednielubiane
9
25000
3000
to, zawsze oddzielałem to czego nie lubię
00:43
from the oneste I likedlubiany.
10
28000
2000
od tego co uwielbiam.
00:45
And I atejadł the dislikednielubiane oneste first,
11
30000
2000
I jadłem to czego nie lubiłem na samym początku,
00:47
because the oneste you like, you want to savezapisać.
12
32000
4000
ponieważ to co lubimy, staramy się zachować na sam koniec.
00:51
And as a childdziecko you're always worriedzmartwiony about resourceratunek.
13
36000
3000
Jako dzieci zawsze martwimy się o surowce naturalne.
00:54
And oncepewnego razu it was sortsortować of explainedwyjaśnione to me
14
39000
3000
I kiedy zostało mi wytłumaczone,
00:57
how fastszybki we were usingza pomocą up the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy resourceszasoby,
15
42000
4000
jak szybko zużywamy surowce naturalne ziemi,
01:01
I got very upsetzdenerwowany,
16
46000
2000
bardzo się tym przejąłem.
01:03
about as upsetzdenerwowany as I did when I realizedrealizowany
17
48000
2000
Przejąłem się tak bardzo, jak wtedy, kiedy zrozumiałem,
01:05
that the EarthZiemia will only last about fivepięć billionmiliard yearslat
18
50000
2000
że planecie Ziemi pozostało jeszcze pięć bilionów lat życia
01:07
before it's swallowedpołknięty by the sunsłońce.
19
52000
3000
zanim zostanie pochłonięta przez słońce.
01:10
BigDuże eventswydarzenia in my life,
20
55000
3000
Wielkie odkrycia w moim życiu.
01:13
a strangedziwne childdziecko.
21
58000
2000
Byłem dziwnym dzieciakiem.
01:15
(LaughterŚmiech)
22
60000
1000
(Śmiech)
01:16
EnergyEnergii, at the momentza chwilę, is dominatedzdominowany by resourceratunek.
23
61000
3000
Energia we współczesnym świecie pochodzi głównie z surowców naturalnych.
01:19
The countrieskraje that make a lot of moneypieniądze out of energyenergia
24
64000
3000
Kraje które czerpią potężne zyski z energii
01:22
have something underneathpod spodem them.
25
67000
3000
Zyskują coś więcej niż pieniądze.
01:25
Coal-poweredZasilane węglem industrialprzemysłowy revolutionrewolucja in this countrykraj --
26
70000
4000
Napędzana wydobyciem węgla rewolucja w danym kraju,
01:29
oilolej, gasgaz, sorry.
27
74000
4000
ropa, gaz, przepraszam.
01:33
(LaughterŚmiech)
28
78000
3000
(Śmiech)
01:36
GasGazu, I'm probablyprawdopodobnie the only personosoba
29
81000
2000
Gaz, prawdopodobnie jestem jedyną osobą,
01:38
who really enjoyscieszy się it when MisterMister PutinPutin
30
83000
2000
która szczerze cieszy się, gdy Putin
01:40
turnsskręca off the gasgaz tapkran, because my budgetbudżet goesidzie up.
31
85000
3000
zakręca kurek z gazem, ponieważ dostaje wtedy więcej pieniędzy na badania.
01:43
We're really dominatedzdominowany now
32
88000
5000
Jesteśmy bardzo uzależnieni
01:48
by those things that we're usingza pomocą up fasterszybciej and fasterszybciej and fasterszybciej.
33
93000
5000
od surowców, które zużywamy coraz szybciej i szybciej.
01:53
And as we try to liftwinda billionsmiliardy of people out of povertyubóstwo
34
98000
3000
Podczas gdy staramy się uwolnić biliony ludzi od biedy
01:56
in the ThirdTrzecie WorldŚwiat, in the developingrozwijanie worldświat,
35
101000
4000
w Trzecim Świecie i krajach rozwijających się,
02:00
we're usingza pomocą energyenergia fasterszybciej and fasterszybciej.
36
105000
2000
zużywamy coraz więcej energii, szybciej i szybciej.
02:02
And those resourceszasoby are going away.
37
107000
2000
I surowce, z których pozyskujemy ją przepadają na zawsze.
02:04
And the way we'lldobrze make energyenergia in the futureprzyszłość
38
109000
2000
I sposób, w jaki będziemy pozyskiwać energię w przyszłości,
02:06
is not from resourceratunek,
39
111000
3000
nie będzie zależeć od eksploatacji surowców naturalnych
02:09
it's really from knowledgewiedza, umiejętności.
40
114000
2000
lecz raczej z umiejętności wykorzystania wiedzy.
02:11
If you look 50 yearslat into the futureprzyszłość,
41
116000
3000
Jeśli spojrzysz w przyszłość za 50 lat
02:14
the way we probablyprawdopodobnie will be makingzrobienie energyenergia
42
119000
2000
sposób, w jaki będziemy pozyskiwać energię,
02:16
is probablyprawdopodobnie one of these threetrzy,
43
121000
3000
będzie prawdopodobnie pochodzić z tych trzech źródeł;
02:19
with some windwiatr, with some other things,
44
124000
2000
dodatkowo trochę z elektrowni wiatrowych, trochę z innych źródeł,
02:21
but these are going to be the basebaza loadobciążenie energyenergia driversSterowniki.
45
126000
3000
ale to będą podstawowe sposoby produkcji energii.
02:24
SolarSolar can do it, and we certainlyna pewno have to developrozwijać solarsłoneczny.
46
129000
5000
Słoneczna energia jest rozwiązaniem i musimy ją udoskonalać.
02:29
But we have a lot of knowledgewiedza, umiejętności to gainzdobyć before we can make solarsłoneczny
47
134000
3000
Ale musimy wiele się jeszcze nauczyć zanim zaczniemy czerpać
02:32
the basebaza loadobciążenie energyenergia supplyDostawa for the worldświat.
48
137000
4000
wymaganą ilość energii z promieni słonecznych.
02:36
FissionRozszczepienie.
49
141000
3000
Rozszczepienie jądra atomu.
02:39
Our governmentrząd is going to put in sixsześć newNowy nuclearjądrowy powermoc stationsstacje.
50
144000
4000
Nasz rząd planuje zbudować sześć nowych elektrowni atomowych.
02:43
They're going to put in sixsześć newNowy nuclearjądrowy powermoc stationsstacje,
51
148000
2000
Zamierzają zbudować sześć nowych elektrowni atomowych
02:45
and probablyprawdopodobnie more after that.
52
150000
2000
i prawdopodobnie o wiele więcej w przyszłości.
02:47
ChinaChiny is buildingbudynek nuclearjądrowy powermoc stationsstacje. EverybodyKażdy is.
53
152000
2000
Chiny budują elektrownie atomowe. Każdy to robi.
02:49
Because they know that that is one sure way
54
154000
3000
Ponieważ zdają sobie sprawę, że to jedyny pewny sposób,
02:52
to do carbon-freeDarmowe węgla energyenergia.
55
157000
4000
aby produkować energię czystą, nie emitującą dwutlenku węgla.
02:56
But if you wanted to know what the perfectidealny energyenergia sourceźródło is,
56
161000
3000
Ale jeśli chcecie wiedzieć, co jest idealnym źródłem energii
02:59
the perfectidealny energyenergia sourceźródło is one
57
164000
2000
Idealne źródło energii to takie,
03:01
that doesn't take up much spaceprzestrzeń,
58
166000
3000
które nie zajmuje dużo miejsca,
03:04
has a virtuallywirtualnie inexhaustibleniewyczerpane supplyDostawa,
59
169000
3000
posiada właściwie niewyczerpalne zasoby
03:07
is safebezpieczny, doesn't put any carbonwęgiel into the atmosphereatmosfera,
60
172000
4000
jest bezpieczne, nie emituje dwutlenku węgla do atmosfery,
03:11
doesn't leavepozostawiać any long-liveddługowieczne radioactiveradioaktywne wastemarnotrawstwo:
61
176000
4000
i nie pozostawia radioaktywnych zanieczyszczeń,
03:15
it's fusionpołączenie.
62
180000
2000
czyli mówimy o fuzji jądrowej.
03:17
But there is a catchłapać. Of coursekurs there is always a catchłapać in these casesprzypadki.
63
182000
2000
Ale jest w tam mały haczyk. Oczywistym jest, że zawsze napotkamy problem,
03:19
FusionFusion is very hardciężko to do.
64
184000
3000
Fuzja jądrowa jest bardzo trudna do uzyskania.
03:22
We'veMamy been tryingpróbować for 50 yearslat.
65
187000
3000
Staramy się już od 50 lat.
03:25
Okay. What is fusionpołączenie? Here comespochodzi the nuclearjądrowy physicsfizyka.
66
190000
3000
OK. Co to jest fuzja jądrowa? Czas na fizykę jądrową.
03:28
And sorry about that, but this is what turnsskręca me on.
67
193000
3000
Przepraszam za to, ale to właśnie mnie nakręca.
03:31
(LaughterŚmiech)
68
196000
2000
(Śmiech)
03:33
I was a strangedziwne childdziecko.
69
198000
4000
Byłem dziwnym dzieciakiem.
03:37
NuclearJądrowego energyenergia comespochodzi for a simpleprosty reasonpowód.
70
202000
4000
Można łatwo wytłumaczyć pozyskiwanie energii nuklearnej.
03:41
The mostwiększość stablestabilny nucleusjądro is ironżelazo, right in the middleśrodkowy of the periodicokresowy tablestół.
71
206000
4000
Najbardziej stabilnym pierwiastkiem jest żelazo znajdujące się pośrodku układu okresowego.
03:45
It's a medium-sizedśrednie nucleusjądro.
72
210000
2000
Posiada średniej wielości jądro.
03:47
And you want to go towardsw kierunku ironżelazo if you want to get energyenergia.
73
212000
4000
I jeśli chcesz uzyskać energię to powinieneś podążać w kierunku żelaza.
03:51
So, uraniumuranu, whichktóry is very bigduży, wants to splitrozdzielać.
74
216000
3000
Więc uran, który jest bardzo duży, chce się rozszczepić, by być mniejszy.
03:54
But smallmały atomsatomy want to joinprzyłączyć się togetherRazem,
75
219000
3000
A małe atomy chcą połączyć się ze sobą,
03:57
smallmały nucleijądra want to joinprzyłączyć się togetherRazem
76
222000
2000
małe jądra chcą połączyć się ze sobą,
03:59
to make biggerwiększy oneste to go towardsw kierunku ironżelazo.
77
224000
2000
aby stworzyć większą strukturę taką jaką jest żelazo.
04:01
And you can get energyenergia out this way.
78
226000
2000
I właśnie z tego procesu pozyskujemy energię.
04:03
And indeedw rzeczy samej that's exactlydokładnie what starsgwiazdy do.
79
228000
2000
I właśnie to, dokładnie to robią gwiazdy.
04:05
In the middleśrodkowy of starsgwiazdy, you're joiningłączący hydrogenwodór togetherRazem to make heliumHel
80
230000
4000
Wewnątrz gwiazd łączą się cząsteczki wodoru tworząc hel
04:09
and then heliumHel togetherRazem to make carbonwęgiel,
81
234000
2000
a następnie hel łączy się ze sobą syntezując węgiel,
04:11
to make oxygentlen, all the things that you're madezrobiony of
82
236000
2000
syntezuje tlen i wszystkie te pierwiastki z których jesteśmy zbudowani
04:13
are madezrobiony in the middleśrodkowy of starsgwiazdy.
83
238000
3000
tworzone są wewnątrz gwiazd.
04:16
But it's a hardciężko processproces to do
84
241000
2000
Ale jest to trudny proces do powtórzenia,
04:18
because, as you know, the middleśrodkowy of a stargwiazda is quitecałkiem hotgorąco,
85
243000
3000
ponieważ jak wiecie wnętrze gwiazdy jest bardzo gorące
04:21
almostprawie by definitiondefinicja.
86
246000
4000
niemal z definicji.
04:25
And there is one reactionreakcja
87
250000
3000
Ale istnieje jedna reakcja.
04:28
that's probablyprawdopodobnie the easiestnajłatwiejszy fusionpołączenie reactionreakcja to do.
88
253000
5000
Reakcja, która najprawdopodobniej jest najłatwiejsza do uzyskania.
04:33
It's betweenpomiędzy two isotopesizotopy of hydrogenwodór, two kindsrodzaje of hydrogenwodór:
89
258000
4000
Zachodzi pomiędzy dwoma izotopami wodoru, dwoma rodzajami wodoru,
04:37
deuteriumdeuter, whichktóry is heavyciężki hydrogenwodór,
90
262000
3000
deuterem, znanym też jako ciężki wodór
04:40
whichktóry you can get from seawaterwoda morska,
91
265000
2000
który występuje w wodzie morskiej,
04:42
and tritiumtryt whichktóry is super-heavySuper-ciężki hydrogenwodór.
92
267000
4000
i trytem,który jest super ciężkim izotopem wodoru
04:46
These two nucleijądra, when they're fardaleko apartniezależnie, are chargednaładowany.
93
271000
4000
Oba jądra izotopu wodoru, rozdzielone, są naładowane (dodatnio)
04:50
And you pushPchać them togetherRazem and they repelodeprzeć.
94
275000
3000
Gdy je zbliżasz do siebie, mocno odpychają się.
04:53
But when you get them closeblisko enoughdość,
95
278000
2000
Ale kiedy zbliżysz je do siebie odpowiednio blisko
04:55
something callednazywa the strongsilny forcesiła startszaczyna się to actdziałać
96
280000
2000
Coś zwanego wielką siłą zaczyna działać,
04:57
and pullsciągnie them togetherRazem.
97
282000
2000
i przyciągać je do siebie.
04:59
So, mostwiększość of the time they repelodeprzeć.
98
284000
2000
Więc w większości czasu odpychają się,
05:01
You get them closerbliższy and closerbliższy and closerbliższy and then at some pointpunkt
99
286000
2000
ale zbliżając je do siebie bardziej i bardziej oczekujemy, że w pewnym momencie
05:03
the strongsilny forcesiła gripsuchwyty them togetherRazem.
100
288000
3000
ta potężna siła powoduje, że złączą się ze sobą.
05:06
For a momentza chwilę they becomestają się heliumHel 5,
101
291000
2000
Przez moment stają się helem 5
05:08
because they'veoni got fivepięć particlescząsteczki insidewewnątrz them.
102
293000
2000
ponieważ zbudowane są z pięciu cząsteczek.
05:10
So, that's that processproces there. DeuteriumDeuter and tritiumtryt goesidzie togetherRazem
103
295000
2000
To jest ten proces. Deuter i tryt łączą się ze sobą
05:12
makesczyni heliumHel 5.
104
297000
2000
tworząc hel 5.
05:14
HeliumHel splitspodziały out, and a neutronneutronowa comespochodzi out
105
299000
3000
Hel 5 rozpada się, uwalniając neutron
05:17
and lots of energyenergia comespochodzi out.
106
302000
2000
i przy okazji powstaje mnóstwo energii.
05:19
If you can get something to about 150 millionmilion degreesstopni,
107
304000
3000
Jeśli jesteś w stanie uzyskać temperaturę około 150 milionów stopni.
05:22
things will be rattlinggrzechotanie around so fastszybki
108
307000
2000
Wszystkie atomy, zaczną poruszać się bardzo szybko
05:24
that everykażdy time they collidezderzać się in just the right configurationKonfiguracja,
109
309000
4000
i za każdym razem kiedy będą się zderzać ze sobą w odpowiedniej konfiguracji,
05:28
this will happenzdarzyć, and it will releasewydanie energyenergia.
110
313000
2000
nastąpi ta reakcja i uwolnienie energii.
05:30
And that energyenergia is what powersuprawnienie fusionpołączenie.
111
315000
4000
A ta energia jest tym, co napędza fuzję.
05:34
And it's this reactionreakcja that we want to do.
112
319000
3000
I właśnie tą reakcję chcemy uzyskać.
05:37
There is one trickinessjak skomplikowana about this reactionreakcja.
113
322000
3000
Ale pewna przeszkoda stoi nam na drodze do tej reakcji.
05:40
Well, there is a trickinessjak skomplikowana that you have to make it 150 millionmilion degreesstopni,
114
325000
3000
Cóż, pewną przeszkodą jest na pewno uzyskanie temperatury 150 milionów stopni
05:43
but there is a trickinessjak skomplikowana about the reactionreakcja yetjeszcze.
115
328000
3000
ale jest jeszcze coś.
05:46
It's prettyładny hotgorąco.
116
331000
2000
To jest całkiem gorące.
05:48
The trickinessjak skomplikowana about the reactionreakcja is that
117
333000
2000
Przeszkodą do przeprowadzenia reakcji jest to,
05:50
tritiumtryt doesn't exististnieć in natureNatura.
118
335000
2000
że tryt nie występuje w przyrodzie.
05:52
You have to make it from something elsejeszcze.
119
337000
2000
Musisz go stworzyć z czegoś innego.
05:54
And you make if from lithiumlit. That reactionreakcja at the bottomDolny,
120
339000
3000
A produkuje się go z litu. Oto opis reakcji,
05:57
that's lithiumlit 6, plusplus a neutronneutronowa,
121
342000
4000
to jest lit 6, dodajesz jeden neutron
06:01
will give you more heliumHel, plusplus tritiumtryt.
122
346000
2000
i otrzymujesz jeszcze więcej helu oraz tryt.
06:03
And that's the way you make your tritiumtryt.
123
348000
2000
I w ten sposób stworzyłeś swój tryt.
06:05
But fortunatelyna szczęście, if you can do this fusionpołączenie reactionreakcja,
124
350000
3000
Ale na szczęście jeśli jesteś w stanie dokonać fuzji
06:08
you've got a neutronneutronowa, so you can make that happenzdarzyć.
125
353000
4000
masz neutron więc jesteś w stanie to zrobić.
06:12
Now, why the hellpiekło would we botherprzeszkadza to do this?
126
357000
3000
Więc, po co do diabła się tym przejmujemy?
06:15
This is basicallygruntownie why we would botherprzeszkadza to do it.
127
360000
3000
Oto dlaczego się tym przejmujemy.
06:18
If you just plotwątek how much fuelpaliwo
128
363000
4000
Jeśli dowiesz się jak dużo paliwa
06:22
we'vemamy got left, in unitsjednostki of
129
367000
2000
pozostało nam do zużycia
06:24
presentteraźniejszość worldświat consumptionkonsumpcja.
130
369000
2000
na całym świecie.
06:26
And as you go acrossprzez there you see
131
371000
3000
I jeśli dobrze się przyjrzysz to odkryjesz, że
06:29
a fewkilka tenskilkadziesiąt of yearslat of oilolej -- the blueniebieski linelinia, by the way,
132
374000
2000
zostało ropy na kilka dziesięcioleci - niebieski słupek tak na marginesie
06:31
is the lowestnajniższy estimateoszacowanie of existingistniejący resourceszasoby.
133
376000
3000
wskazuje najniższą szacunkową obecnych zasobów.
06:34
And the yellowżółty linelinia is the mostwiększość optimisticoptymistyczny estimateoszacowanie.
134
379000
4000
A żółty słupek wskazuje najbardziej optymistyczne założenia.
06:38
And as you go acrossprzez there you will see
135
383000
2000
I jeśli przyjrzysz się wykresowi to zobaczysz
06:40
that we'vemamy got a fewkilka tenskilkadziesiąt of yearslat, and perhapsmoże 100 yearslat
136
385000
2000
że mamy kilka dziesięcioleci, może 100 lat
06:42
of fossilskamieniałość fuelspaliwa left.
137
387000
3000
aby wykorzystać wszystkie pokłady ropy.
06:45
And god knowswie we don't really want to burnpalić się all of it,
138
390000
2000
Bóg świadkiem że nie chcemy wyeksploatować wszystkich jej pokładów.
06:47
because it will make an awfulstraszny lot of carbonwęgiel in the airpowietrze.
139
392000
2000
Ponieważ spowoduje to ogromną emisję dwutlenku węgla do atmosfery.
06:49
And then we get to uraniumuranu.
140
394000
3000
Zajmijmy się teraz uranem.
06:52
And with currentobecny reactorreaktor technologytechnologia
141
397000
2000
A z obecną technologią atomową
06:54
we really don't have very much uraniumuranu.
142
399000
3000
nie pozostało nam zbyt wiele uranu.
06:57
And we will have to extractwyciąg uraniumuranu from seamorze waterwoda,
143
402000
2000
I będziemy musieli wydobywać uran z oceanów
06:59
whichktóry is the yellowżółty linelinia,
144
404000
2000
co pokazuje żółty słupek
07:01
to make conventionalstandardowy nuclearjądrowy powermoc stationsstacje
145
406000
3000
aby konwencjonalne elektrownie atomowe
07:04
actuallytak właściwie do very much for us.
146
409000
2000
mogły produkować dla nas energię.
07:06
This is a bitkawałek shockingwstrząsający, because in factfakt our governmentrząd
147
411000
2000
To wydaje się trochę szokujące ponieważ faktem jest że nasz rząd
07:08
is relyingOpierając się on that for us to meetspotykać się KyotoKyoto,
148
413000
3000
stara się wypełnić zobowiązania z Kyoto
07:11
and do all those kinduprzejmy of things.
149
416000
2000
i robi wszystkie te rzeczy.
07:13
To go any furtherdalej you would have to have breederhodowcy technologytechnologia.
150
418000
2000
Posuwając się dalej będziesz miał do czynienia z reaktorami powielającymi.
07:15
And breederhodowcy technologytechnologia is fastszybki breedershodowców. And that's prettyładny dangerousniebezpieczny.
151
420000
4000
Technologia reaktorów powielających tworzy paliwo dla reaktorów. A to jest niebezpieczne.
07:19
The bigduży thing, on the right,
152
424000
2000
Ten wysoki słupek po prawej stronie
07:21
is the lithiumlit we have in the worldświat.
153
426000
2000
to zasoby litu jaki mamy na świecie.
07:23
And lithiumlit is in seamorze waterwoda. That's the yellowżółty linelinia.
154
428000
3000
Znajdziemy lit w oceanach. To ten żółty słupek.
07:26
And we have 30 millionmilion yearslat worthwartość of fusionpołączenie fuelpaliwo in seamorze waterwoda.
155
431000
4000
W oceanach jest tyle paliwa że starczy nam na 30 milionów lat jako paliwo do fuzji.
07:30
EverybodyKażdy can get it. That's why we want to do fusionpołączenie.
156
435000
3000
Każdy może z tego skorzystać. Dlatego właśnie chcemy zajmować się fuzją.
07:33
Is it cost-competitivekonkurencyjne?
157
438000
3000
Czy jest to opłacalne?
07:36
We make estimatesszacunki of what we think it would costkoszt
158
441000
2000
Zrobiliśmy obliczenia które jak myślimy przedstawiają koszt
07:38
to actuallytak właściwie make a fusionpołączenie powermoc plantroślina.
159
443000
2000
wybudowania elektrowni termojądrowej.
07:40
And we get withinw ciągu about the samepodobnie pricecena
160
445000
3000
I okazało się ze to prawie te same pieniądze
07:43
as currentobecny electricityElektryczność.
161
448000
2000
jakie wydajemy konwencjonalną elektryczność.
07:45
So, how would we make it?
162
450000
2000
Więc, jak tego dokonamy?
07:47
We have to holdutrzymać something at 150 millionmilion degreesstopni.
163
452000
3000
Musimy poddać coś temperaturze 150 milionów stopni.
07:50
And, in factfakt, we'vemamy doneGotowe this.
164
455000
3000
I faktem jest że tego dokonaliśmy.
07:53
We holdutrzymać it with a magneticmagnetyczny fieldpole.
165
458000
2000
Wykorzystujemy do tego pole magnetyczne.
07:55
And insidewewnątrz it, right in the middleśrodkowy of this toroidaltoroidalne shapekształt, doughnutPączek shapekształt,
166
460000
5000
W środku, we wnętrzu specjalnego torusa o kształcie pączka
08:00
right in the middleśrodkowy is 150 millionmilion degreesstopni.
167
465000
2000
gdzie panuje temperatura 150 milionów stopni.
08:02
It boilswrze away in the middleśrodkowy at 150 millionmilion degreesstopni.
168
467000
4000
Podgrzewamy to wszystko w temperaturze 150 milionów stopni.
08:06
And in factfakt we can make fusionpołączenie happenzdarzyć.
169
471000
2000
I faktycznie możemy dokonać fuzji jądrowej.
08:08
And just down the roadDroga, this is JETJET.
170
473000
2000
I w końcu dochodzimy do JET
08:10
It's the only machinemaszyna in the worldświat that's actuallytak właściwie doneGotowe fusionpołączenie.
171
475000
2000
To jedyne urządzenie na świecie, w której przeprowadzono fuzję jądrową.
08:12
When people say fusionpołączenie is 30 yearslat away, and always will be,
172
477000
3000
Kiedy ludzie mówią że fuzja jest 30 lat przed nami i zawsze tak będzie
08:15
I say, "Yeah, but we'vemamy actuallytak właściwie doneGotowe it." Right?
173
480000
3000
mówię "Wiesz, właśnie tego dokonaliśmy" Prawda?
08:18
We can do fusionpołączenie. In the centercentrum of this deviceurządzenie
174
483000
2000
Możemy przeprowadzać reakcję termojądrową. W środku tego urządzenia
08:20
we madezrobiony 16 megawattsmegawatów of fusionpołączenie powermoc in 1997.
175
485000
3000
wyprodukowaliśmy energię równą 16 megawatów w 1997 roku.
08:23
And in 2013 we're going to fireogień it up again
176
488000
3000
I w roku 2013 zamierzamy zrobić to ponownie
08:26
and breakprzerwa all those recordsdokumentacja.
177
491000
2000
i pokonać wszystkie dotychczasowe rekordy
08:28
But that's not really fusionpołączenie powermoc. That's just makingzrobienie some fusionpołączenie happenzdarzyć.
178
493000
3000
Ale to dopiero początek. To tylko sama reakcja termojądrowa.
08:31
We'veMamy got to take that, we'vemamy got to make that into a fusionpołączenie reactorreaktor.
179
496000
3000
Musimy ją ulepszyć i przenieść do dużego reaktora termojądrowego.
08:34
Because we want 30 millionmilion yearslat worthwartość of fusionpołączenie powermoc for the EarthZiemia.
180
499000
5000
Ponieważ naszym celem jest energia zabezpieczająca nas na następne 30 milionów lat.
08:39
This is the deviceurządzenie we're buildingbudynek now.
181
504000
2000
Oto elektrownia którą właśnie budujemy
08:41
It getsdostaje very expensivedrogi to do this researchBadania.
182
506000
2000
To bardzo kosztowne badania.
08:43
It turnsskręca out you can't do fusionpołączenie on a tablestół topTop
183
508000
2000
Okazało się że nie można przeprowadzać fuzji na blacie stołu
08:45
despitepomimo all that coldzimno fusionpołączenie nonsensenonsens. Right?
184
510000
3000
mimo tych wszystkich nonsensów o zimnej fuzji. Prawda?
08:48
You can't. You have to do it in a very bigduży deviceurządzenie.
185
513000
3000
Zwyczajnie nie można. Można tego dokonać w wielkim urządzeniu.
08:51
More than halfpół the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy populationpopulacja is involvedzaangażowany in buildingbudynek this deviceurządzenie
186
516000
3000
Ponad połowa światowej populacji zaangażowana jest w tej projekt
08:54
in southernpołudniowy FranceFrancja, whichktóry is a nicemiły placemiejsce to put an experimenteksperyment.
187
519000
3000
w południowej Francji. To piękne miejsce aby przeprowadzić nasz eksperyment.
08:57
SevenSiedem nationsnarody are involvedzaangażowany in buildingbudynek this.
188
522000
4000
Siedem narodów jest zaangażowanych w budowę tej elektrowni.
09:01
It's going to costkoszt us 10 billionmiliard. And we'lldobrze produceprodukować halfpół a gigawattGW of fusionpołączenie powermoc.
189
526000
4000
Będzie nas to kosztować 10 miliardów. Wyprodukujemy ½ gigawata energii.
09:05
But that's not electricityElektryczność yetjeszcze.
190
530000
3000
Ale to nie jest jeszcze elektryczność konsumencka.
09:08
We have to get to this.
191
533000
2000
Musimy ją jeszcze dopracować.
09:10
We have to get to a powermoc plantroślina.
192
535000
2000
Potrzebna jest nam elektrownia.
09:12
We have to startpoczątek puttingwprowadzenie electricityElektryczność on the gridkrata
193
537000
2000
Musimy zacząć dostarczać energię do sieci elektrycznej.
09:14
in this very complexzłożony technologytechnologia.
194
539000
2000
w tej skomplikowanej technologii.
09:16
And I'd really like it to happenzdarzyć a lot fasterszybciej than it is.
195
541000
3000
I bardzo bym chciał aby stało się to szybciej.
09:19
But at the momentza chwilę, all we can imaginewyobrażać sobie is sometimeczasami in the 2030s.
196
544000
5000
Ale na dzień dzisiejszy przewidujemy że będzie to w roku 2030,
09:24
I wishżyczenie this were differentróżne. We really need it now.
197
549000
2000
Chciałbym aby było inaczej. Bardzo potrzebujemy tego już teraz.
09:26
We're going to have a problemproblem with powermoc
198
551000
2000
Będziemy mieli problemy z dostępnością energii
09:28
in the nextNastępny fivepięć yearslat in this countrykraj.
199
553000
2000
w ciągu następnych pięciu lat w tym kraju.
09:30
So 2030 lookswygląda like an infinityInfinity away.
200
555000
4000
Więc 2030 brzmi jak odległa przyszłość.
09:34
But we can't abandonporzucić it now; we have to pushPchać forwardNaprzód,
201
559000
2000
Ale nie możemy teraz przerwać, musimy przeć naprzód
09:36
get fusionpołączenie to happenzdarzyć.
202
561000
2000
spowodować, że fuzja będzie rzeczywistością.
09:38
I wishżyczenie we had more moneypieniądze, I wishżyczenie we had more resourceszasoby.
203
563000
2000
Chciałbym abyśmy mieli więcej pieniędzy, więcej surowców.
09:40
But this is what we're aimingcelem at,
204
565000
2000
Ale zmierzamy do tego
09:42
sometimeczasami in the 2030s --
205
567000
2000
by kiedyś w 2030
09:44
realreal electricelektryczny powermoc from fusionpołączenie. Thank you very much.
206
569000
2000
uzyskać prawdziwą energię z fuzji. Dziękuję bardzo.
09:46
(ApplauseAplauz)
207
571000
3000
(Oklaski)
Translated by Grzegorz Krzeszowski
Reviewed by Dawid Madon

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Steven Cowley - Physicist
Steven Cowley directs the UK's leading fusion research center. Soon he'll helm new experiments that may make cheap fusion energy real on a commercial scale.

Why you should listen

The promise of fusion seems to have inspired more science-fiction novels than it has real developments in renewable energy, but Steven Cowley has begun to upset that balance. As director of the Culham Fusion Science Center, he's collaborating with the UK Atomic Energy Authority and researchers on the France-based ITER fusion device on projects that may lead to cheap, nearly limitless carbon-free energy.

Fusion (the process by which lightweight atoms under pressure are fused to form heavier atoms, releasing energy) has long been the Holy Grail of renewable energy, but at the moment it only occurs in the cores of stars. Yet Cowley isn't too shy to proclaim that harnessing its power on an Earthly scale is now inevitable. At UCLA, he made observations on some of the most violent phenomena in the local universe -- solar flares, storms in the Earth's magnetosphere --  and now his research is coming directly into play as he plans devices that, theoretically, would contain 100-million-degree gas using powerful magnetic fields.

More profile about the speaker
Steven Cowley | Speaker | TED.com