TEDxRiodelaPlata
Eduardo Sáenz de Cabezón: Math is forever
Eduardo Sáenz de Cabezón: Sonsuza kadar matematik !
Filmed:
Readability: 4.1
1,878,468 views
Matematikçi Eduardo Sáenz de Cabezón, esprileri ve sevimliliğiyle, tüm dünyadaki sıkılan öğrencilerin beyinlerini yakan bir soruya cevap veriyor: Matematik ne işe yarıyor ? Matematiğin güzelliğinin bilimin bel kemiği olduğunu ve elmasların değil, teorilerin sonsuz olduğunu gösteriyor. İspanyolca dilinde, Türkçe altyazılarıyla.
Eduardo Sáenz de Cabezón - Math educator
Eduardo Sáenz de Cabezón links science with humor and stories. Full bio
Eduardo Sáenz de Cabezón links science with humor and stories. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Imagine you're in a bar, or a club,
0
1370
5750
Bir barda ya da klüpte
olduğunuzu ve konuşmaya başladığınızı
olduğunuzu ve konuşmaya başladığınızı
hayal edin ve bir süre sonra
bir soru geliyor,
bir soru geliyor,
00:19
and you start talking, and after a while,
the question comes up,
the question comes up,
1
7120
3010
"Peki ne iş yapıyorsun ?"
00:22
"So, what do you do for work?"
2
10130
1870
00:24
And since you think
your job is interesting,
your job is interesting,
3
12015
2935
Ve siz işinizi ilgi çekiçi
bulduğunuz için
bulduğunuz için
00:26
you say, "I'm a mathematician."
(Laughter)
(Laughter)
4
14950
4280
" Matematikçiyim." diyorsunuz
(Gülüşmeler)
(Gülüşmeler)
00:31
And inevitably, during that conversation
5
19690
2390
Konuşma sırasında,
kaçınılmaz olarak,
kaçınılmaz olarak,
00:34
one of these two phrases come up:
6
22080
3670
şu iki kalıptan biri geliyor,
A) "Matematiğim berbattı,
fakat bu benim hatam değildi.
fakat bu benim hatam değildi.
00:37
A) "I was terrible at math,
but it wasn't my fault.
but it wasn't my fault.
7
25750
3445
00:41
It's because the teacher
was awful." (Laughter)
was awful." (Laughter)
8
29195
3418
Bunun sebebi öğretmenin
çok kötü olmasıydı." (Gülüşmeler)
çok kötü olmasıydı." (Gülüşmeler)
00:44
Or B) "But what is math really for?"
9
32613
2969
Ya da B) "Matematik gerçekten
ne işe yarar ki ?"
ne işe yarar ki ?"
00:47
(Laughter)
10
35582
1028
(Kahkahalar)
00:48
I'll now address Case B.
11
36610
2345
Şimdi B olayını ele alacağım.
00:50
(Laughter)
12
38955
1555
(Kahkahalar)
Birisi size matematiğin ne işe
yaradığını sorduğunda,
yaradığını sorduğunda,
00:52
When someone asks you what math is for,
they're not asking you
they're not asking you
13
40510
4844
size matematiksel bilim
uygulamalarını sormaz.
uygulamalarını sormaz.
00:57
about applications
of mathematical science.
of mathematical science.
14
45354
2849
Size şunu sorarlar,
01:00
They're asking you,
15
48203
1351
hayatımda bir sefer daha kullanmayacağım
bunca saçmalığı neden öğreniyorum ?
bunca saçmalığı neden öğreniyorum ?
01:01
why did I have to study that bullshit
I never used in my life again? (Laughter)
I never used in my life again? (Laughter)
16
49554
3931
Sordukları şey aslında budur.
01:05
That's what they're actually asking.
17
53485
2439
Yani matematikçilere matematiğin
ne işe yaradığı sorulduğunda,
ne işe yaradığı sorulduğunda,
01:07
So when mathematicians are asked
what math is for,
what math is for,
18
55924
4200
iki gruba bölünme eğilimi gösterirler:
01:12
they tend to fall into two groups:
19
60124
2280
Matematikçilerin %54.51'i karşı
saldırı pozisyonuna geçer
saldırı pozisyonuna geçer
01:14
54.51 percent of mathematicians
will assume an attacking position,
will assume an attacking position,
20
62404
5335
ve %44.77'si ise savunma
pozisyonuna geçer.
pozisyonuna geçer.
01:20
and 44.77 percent of mathematicians
will take a defensive position.
will take a defensive position.
21
68609
4950
Kendimi de içine kattığım
tuhaf bir %0.8'lik dilim var.
tuhaf bir %0.8'lik dilim var.
01:25
There's a strange 0.8 percent,
among which I include myself.
among which I include myself.
22
73559
3509
Saldıran kişiler kimler ?
01:29
Who are the ones that attack?
23
77068
2087
Saldıran kişiler size sorunun
mantıksız olduğunu çünkü
mantıksız olduğunu çünkü
01:31
The attacking ones are mathematicians
who would tell you
who would tell you
24
79155
2747
01:33
this question makes no sense,
25
81902
1947
matematiğin kendi içinde
anlamı olduğunu,
anlamı olduğunu,
01:35
because mathematics
have a meaning all their own --
have a meaning all their own --
26
83849
2748
kendi mantığıyla beraber
muazzam bir şey olduğunu
muazzam bir şey olduğunu
01:38
a beautiful edifice with its own logic --
27
86597
2547
ve tüm uygulamalar için araştırma
01:41
and that there's no point
28
89144
1867
01:43
in constantly searching
for all possible applications.
for all possible applications.
29
91011
2547
yapmanın gereksiz olduğunu
söyleyen matematikçilerdir.
01:45
What's the use of poetry?
What's the use of love?
What's the use of love?
30
93558
2289
Şiir ne işe yarar ?
Aşk ne işe yarar ?
Aşk ne işe yarar ?
01:47
What's the use of life itself?
What kind of question is that?
What kind of question is that?
31
95847
3061
Hayatın kendisi ne işe yarar ?
Bu nası bir soru ?
Bu nası bir soru ?
01:50
(Laughter)
32
98908
1621
(Kahkahalar)
Örneğin, bu atak tipinin
modeli dayanıklıdır.
modeli dayanıklıdır.
01:52
Hardy, for instance, was a model
of this type of attack.
of this type of attack.
33
100529
3767
01:56
And those who stand in defense tell you,
34
104296
1946
Kendisini savunanlar ise
size şöyle söyler,
size şöyle söyler,
01:58
"Even if you don't realize it, friend,
math is behind everything."
math is behind everything."
35
106242
4840
"Dostum en farkında olmasan bile,
her şeyin arkasında matematik vardır."
her şeyin arkasında matematik vardır."
02:03
(Laughter)
36
111082
1258
(Kahkahalar)
02:04
Those guys,
37
112340
1878
O adamlar,
sürekli köprülerden
ve bilgisayarlardan bahsederler.
ve bilgisayarlardan bahsederler.
02:06
they always bring up
bridges and computers.
bridges and computers.
38
114218
4028
"Matematik bilmezsen,
köprün yıkılıcaktır."
köprün yıkılıcaktır."
02:10
"If you don't know math,
your bridge will collapse."
your bridge will collapse."
39
118246
2595
(Kahkahalar)
02:12
(Laughter)
40
120841
1445
02:14
It's true, computers are all about math.
41
122286
3237
Bu doğru, bilgisayarların tüm
olayı matematiktir.
olayı matematiktir.
Aynı zamanda bu adamlar bilgi
gizliliğinin ve kredi kartlarının
gizliliğinin ve kredi kartlarının
02:17
And now these guys
have also started saying
have also started saying
42
125523
2485
02:20
that behind information security
and credit cards are prime numbers.
and credit cards are prime numbers.
43
128013
5037
arkasında asal sayıların olduğunu
söylemeye başladılar.
söylemeye başladılar.
Bunlar matematik öğretmeninize
sorduğunuzda size vereceği cevaplar.
sorduğunuzda size vereceği cevaplar.
02:25
These are the answers your math teacher
would give you if you asked him.
would give you if you asked him.
44
133710
3669
O da savunuculardan biri.
02:29
He's one of the defensive ones.
45
137379
2165
Peki hangisi haklı ?
02:31
Okay, but who's right then?
46
139544
1840
Matematiğin bir amaca ihtiyacı
olmadığını söyleyenler mi
olmadığını söyleyenler mi
02:33
Those who say that math
doesn't need to have a purpose,
doesn't need to have a purpose,
47
141384
2606
02:35
or those who say that math
is behind everything we do?
is behind everything we do?
48
143990
2859
yoksa yaptığımız her şeyin
arkasında matematik olduğunu
arkasında matematik olduğunu
söyleyenler mi?
02:38
Actually, both are right.
49
146849
1671
Aslında iki taraf da doğru.
Ama hatırlayın size
Ama hatırlayın size
02:40
But remember I told you
50
148520
1663
başka bir şeyi iddia eden tuhaf bir
%0.8'lik dilime ait olduğumu söylemiştim
%0.8'lik dilime ait olduğumu söylemiştim
02:42
I belong to that strange 0.8 percent
claiming something else?
claiming something else?
51
150183
3543
02:45
So, go ahead, ask me what math is for.
52
153726
3203
Durmayın, bana matematiğin
ne işe yaradığını sorun.
ne işe yaradığını sorun.
Seyirci: Matematik ne işe yarar ?
02:48
Audience: What is math for?
53
156929
2929
Eduardo Sáenz de Cabezón: Tamam
%76.31'iniz soruyu sordu,
%76.31'iniz soruyu sordu,
02:51
Eduardo Sáenz de Cabezón: Okay,
76.34 percent of you asked the question,
76.34 percent of you asked the question,
54
159858
4815
%23.41'iniz hiçbir şey demedi,
02:56
23.41 percent didn't say anything,
55
164673
2927
ve %0.8'iniz..
02:59
and the 0.8 percent --
56
167600
1227
03:00
I'm not sure what those guys are doing.
57
168827
2848
O kişilerin ne yaptığından emin değilim.
03:03
Well, to my dear 76.31 percent --
58
171675
3500
Sevgili %76.31'lik kesimime,
matematiğin bir amaca hizmet
etmek zorunda olmadığı doğru,
etmek zorunda olmadığı doğru,
03:07
it's true that math doesn't need
to serve a purpose,
to serve a purpose,
59
175175
4640
onun çok güzel bir yapı,
mantıklı ve muhtemelen insan
mantıklı ve muhtemelen insan
03:11
it's true that it's
a beautiful structure, a logical one,
a beautiful structure, a logical one,
60
179815
2870
tarihinde elde edilmiş en
03:14
probably one
of the greatest collective efforts
of the greatest collective efforts
61
182685
2852
müşterek çabalardan biri olduğu doğru.
03:17
ever achieved in human history.
62
185537
2096
Ama şu da doğru ki,
03:19
But it's also true that there,
63
187633
2099
bilim adamları ve teknisyenler
ilerlemeleri için gerekli olan
ilerlemeleri için gerekli olan
03:21
where scientists and technicians
are looking for mathematical theories
are looking for mathematical theories
64
189732
4599
matematik teorilerini arıyorlar,
03:26
that allow them to advance,
65
194331
2310
her şey içine işlemiş olan
matematik yapısının içindeler.
matematik yapısının içindeler.
03:28
they're within the structure of math,
which permeates everything.
which permeates everything.
66
196641
3797
Bilimin arkasında ne olduğunu
görebilmemiz için
görebilmemiz için
03:32
It's true that we have to go
somewhat deeper,
somewhat deeper,
67
200438
3147
biraz daha derine inmemiz
gerektiği doğru.
gerektiği doğru.
03:35
to see what's behind science.
68
203585
1723
Bilim adamları bir sezgi üzerinde
çalışıyorlar, yaratıcılık.
çalışıyorlar, yaratıcılık.
03:37
Science operates on intuition, creativity.
69
205308
3550
Matematik sezgileri kontrol eder
ve yaratıcılığı evcilleştirir.
ve yaratıcılığı evcilleştirir.
03:41
Math controls intuition
and tames creativity.
and tames creativity.
70
209348
3424
Bunu daha önce duymamış
nerdeyse her insan,
nerdeyse her insan,
03:45
Almost everyone
who hasn't heard this before
who hasn't heard this before
71
213747
2190
0.1 mm kalınlığında bir kağıt parçası
,ki bu normalde kullandığımız kalınlık,
,ki bu normalde kullandığımız kalınlık,
03:47
is surprised when they hear
that if you take
that if you take
72
215937
2710
03:50
a 0.1 millimeter thick sheet of paper,
the size we normally use,
the size we normally use,
73
218647
4540
yeteri kadar büyük olsaydı,
kağıdı 50 kere katladığımızda,
kağıdı 50 kere katladığımızda,
03:55
and, if it were big enough,
fold it 50 times,
fold it 50 times,
74
223187
3318
kağıdın kalınlığının Dünya'dan Güneş'e
olan uzaklık kadar genişleyeceğini
olan uzaklık kadar genişleyeceğini
03:58
its thickness would extend almost
the distance from the Earth to the sun.
the distance from the Earth to the sun.
75
226505
5700
duyduğunda şaşırıyor.
Sezgileriniz size bunun imkansız
olduğunu söyler.
olduğunu söyler.
04:04
Your intuition tells you it's impossible.
76
232600
2601
Hesabı yapın ve
bunun doğru olduğunu görün.
bunun doğru olduğunu görün.
04:07
Do the math and you'll see it's right.
77
235201
2421
İşte matematik bu işe yarar.
04:09
That's what math is for.
78
237622
2513
Bilimin, bilimin her çeşidinin,
mantıklı olduğu doğrudur
mantıklı olduğu doğrudur
04:12
It's true that science, all types
of science, only makes sense
of science, only makes sense
79
240135
3782
çünkü içinde yaşadığımız bu güzel dünyayı
daha iyi anlamamızı sağlarlar.
daha iyi anlamamızı sağlarlar.
04:15
because it makes us better understand
this beautiful world we live in.
this beautiful world we live in.
80
243917
3371
Ve bunu yaparken,
içinde yaşadığımız dünyanın
içinde yaşadığımız dünyanın
04:19
And in doing that,
81
247288
1381
04:20
it helps us avoid the pitfalls
of this painful world we live in.
of this painful world we live in.
82
248669
3510
görünmez tuzaklarını
engellememize yardımcı olurlar.
engellememize yardımcı olurlar.
04:24
There are sciences that help us
in this way quite directly.
in this way quite directly.
83
252179
3478
Bize tamamen bu yönde
yardımcı olan bilimler var.
yardımcı olan bilimler var.
Örneğin tümör bilimi.
04:27
Oncological science, for example.
84
255657
1756
Uzaktan, bazen imrenerek
baktığımız diğerleri de var
baktığımız diğerleri de var
04:29
And there are others we look at from afar,
with envy sometimes,
with envy sometimes,
85
257413
3491
ama onları destekleyenlerin
biz olduğumuzu biliyoruz.
biz olduğumuzu biliyoruz.
04:32
but knowing that we are
what supports them.
what supports them.
86
260904
2560
Tüm basit bilimler onları destekler,
04:35
All the basic sciences
support them,
support them,
87
263464
2749
matematik dahil.
04:38
including math.
88
266213
2436
Bilim olan her şey, bilim
matematiğin şiddetidir.
matematiğin şiddetidir.
04:40
All that makes science, science
is the rigor of math.
is the rigor of math.
89
268649
3717
Şiddet faktörleri vardır çünkü
sonuçları sonsuzdur.
sonuçları sonsuzdur.
04:44
And that rigor factors in
because its results are eternal.
because its results are eternal.
90
272366
4876
Bazen size şöyle demiş olabillirler
ya da siz şöyle demiş olabilirsiniz,
ya da siz şöyle demiş olabilirsiniz,
04:49
You probably said or were told
at some point
at some point
91
277242
2515
04:51
that diamonds are forever, right?
92
279757
2951
elmaslar sonsuzdur, değil mi?
04:56
That depends on
your definition of forever!
your definition of forever!
93
284178
2214
Sonsuzluğu nasıl tanımladığınıza
göre değişir !
göre değişir !
04:58
A theorem -- that really is forever.
94
286392
2491
Gerçekten sonsuz olan bir teorem.
05:00
(Laughter)
95
288883
1251
05:02
The Pythagorean theorem is still true
96
290134
3352
(Kahkahalar)
Pisagor teoremi hala doğru
05:05
even though Pythagoras is dead,
I assure you it's true. (Laughter)
I assure you it's true. (Laughter)
97
293486
3115
Pisagor ölmüş olsa da, sizi temin
ederim ki, doğru. (Kahkahalar)
ederim ki, doğru. (Kahkahalar)
05:08
Even if the world collapsed
98
296601
1345
Dünya enkaz haline gelse bile,
05:09
the Pythagorean theorem
would still be true.
would still be true.
99
297946
2445
Pisagor teoremi hala doğru olurdu.
05:12
Wherever any two triangle sides
and a good hypotenuse get together
and a good hypotenuse get together
100
300391
4061
İki üçgen kenarı ve iyi bir hipotenüs
nerede bir araya gelirlerse gelsinler
nerede bir araya gelirlerse gelsinler
05:16
(Laughter)
101
304452
1221
(Kahkahaka)
05:17
the Pythagorean theorem goes all out.
It works like crazy.
It works like crazy.
102
305673
2861
Pisagor her zaman devrede olacak.
Deli gibi çalışıyor.
Deli gibi çalışıyor.
05:20
(Applause)
103
308534
2821
(Alkış)
05:27
Well, we mathematicians devote ourselves
to come up with theorems.
to come up with theorems.
104
315535
3872
Biz matematikçiler, kendimizi
teorem bulmaya adadık.
teorem bulmaya adadık.
Sonsuz doğruluklar.
05:31
Eternal truths.
105
319407
1736
Ama sonsuz doğrular, teoremler ve
önemsiz varsayımlar arasındaki
önemsiz varsayımlar arasındaki
05:33
But it isn't always easy to know
the difference between
the difference between
106
321143
2766
05:35
an eternal truth, or theorem,
and a mere conjecture.
and a mere conjecture.
107
323909
2906
farkı bilmek her zaman kolay değildir.
Kanıta ihtiyacınız var.
05:38
You need proof.
108
326815
3014
Örneğin,
05:41
For example,
109
329829
1767
hadi diyelim benim kocaman,
devasa, sonsuz bir alanım varmış.
devasa, sonsuz bir alanım varmış.
05:43
let's say I have a big,
enormous, infinite field.
enormous, infinite field.
110
331596
4827
O alanı eşit parçalara bölmek istiyomuşum,
ama hiç boşluk kalmadan.
ama hiç boşluk kalmadan.
05:48
I want to cover it with equal pieces,
without leaving any gaps.
without leaving any gaps.
111
336423
3709
05:52
I could use squares, right?
112
340132
2124
Kareler kullanırım, değil mi ?
Üçgenler kullanırım. Daireler kullanmam,
onlar küçük boşluklar bırakır.
onlar küçük boşluklar bırakır.
05:54
I could use triangles.
Not circles, those leave little gaps.
Not circles, those leave little gaps.
113
342256
3966
Kullanılacak en iyi şekil hangisi ?
05:58
Which is the best shape to use?
114
346777
2357
Aynı alanı kaplayıp, daha küçük
kenarlara sahip olan.
kenarlara sahip olan.
06:01
One that covers the same surface,
but has a smaller border.
but has a smaller border.
115
349134
4553
300 yılında, İskenderiye'nin Pappus'u,
kullanılacak en iyi şeklin altıgen
kullanılacak en iyi şeklin altıgen
06:05
In the year 300, Pappus of Alexandria
said the best is to use hexagons,
said the best is to use hexagons,
116
353687
4709
olduğunu söyledi,
arıların yaptığı gibi.
arıların yaptığı gibi.
06:10
just like bees do.
117
358396
1847
Ama bunu kanıtlamadı.
06:12
But he didn't prove it.
118
360243
1747
O, "Altıgenler harika !
Haydı altıgen kullanalım !" dedi.
Haydı altıgen kullanalım !" dedi.
06:13
The guy said, "Hexagons, great!
Let's go with hexagons!"
Let's go with hexagons!"
119
361990
2698
06:16
He didn't prove it,
it remained a conjecture.
it remained a conjecture.
120
364688
2968
Bunu kanıtlamadı,
bu bir varsayım olarak kaldı.
bu bir varsayım olarak kaldı.
"Altıgenler !"
06:19
"Hexagons!"
121
367656
1678
06:21
And the world, as you know,
split into Pappists and anti-Pappists,
split into Pappists and anti-Pappists,
122
369334
3630
Bildiğiniz gibi dünya
1700 yılına kadar
1700 yılına kadar
Pappusçular ve Pappusçu olmayanlar
olarak ikiye ayrılırdı ta ki 1999 yılında,
olarak ikiye ayrılırdı ta ki 1999 yılında,
06:24
until 1700 years later
123
372964
5289
Thomas Hales, Pappus ve arıların
haklı olduğunu kanıtlayana kadar--
haklı olduğunu kanıtlayana kadar--
06:30
when in 1999, Thomas Hales proved
124
378253
5454
kullanılacak en iyi şekil altıgendi.
06:35
that Pappus and the bees were right --
the best shape to use was the hexagon.
the best shape to use was the hexagon.
125
383707
4934
Böylece bir teorem oldu,
bal peteği teoremi,
bal peteği teoremi,
06:40
And that became a theorem,
the honeycomb theorem,
the honeycomb theorem,
126
388641
2482
sonsuza kadar doğru kalacak,
06:43
that will be true forever and ever,
127
391123
2060
sahip olabileceğiniz herhangi
bir elmastan daha uzun bir süre.
bir elmastan daha uzun bir süre.
06:45
for longer than any diamond
you may have. (Laughter)
you may have. (Laughter)
128
393183
3041
(Kahkahalar)
Peki ya 3 boyutumuz olsa ?
Peki ya 3 boyutumuz olsa ?
06:48
But what happens if we go
to three dimensions?
to three dimensions?
129
396229
2804
Boşluğu eşit parçalarla
doldurmak istesek,
doldurmak istesek,
06:51
If I want to fill the space
with equal pieces,
with equal pieces,
130
399033
3911
yine hiç aralık kalmadan.
06:55
without leaving any gaps,
131
403464
1341
Küpler kullanabilirim, değil mi ?
06:56
I can use cubes, right?
132
404805
1833
06:58
Not spheres, those leave little gaps.
(Laughter)
(Laughter)
133
406638
3356
Küreler değil, onlar küçük
boşluklar bırakır. (Kahkahalar)
boşluklar bırakır. (Kahkahalar)
07:01
What is the best shape to use?
134
409994
2963
Kullanılacak en iyi şekil nedir ?
Ünlü Kelvin derecelerinin
ve dahasının Lord Kelvin'i,
ve dahasının Lord Kelvin'i,
07:04
Lord Kelvin, of the famous
Kelvin degrees and all,
Kelvin degrees and all,
135
412957
4060
tepesi kesilmiş sekizyüzlü
kullanmamız gerektiğini söyler.
kullanmamız gerektiğini söyler.
07:09
said that the best was to use
a truncated octahedron
a truncated octahedron
136
417607
5514
ki o, hepinizin bildiği --
(Kahkahalar)
07:16
which, as you all know --
137
424791
2716
buradaki şey !
07:19
(Laughter) --
138
427507
1528
07:21
is this thing here!
139
429035
1779
(Alkış)
07:22
(Applause)
140
430814
2939
07:27
Come on.
141
435778
1447
Hadi ama.
07:30
Who doesn't have a truncated
octahedron at home? (Laughter)
octahedron at home? (Laughter)
142
438025
2837
Kim evinde tepesi kesilmiş bir
sekizyüzlü bulundurmaz ki ?
sekizyüzlü bulundurmaz ki ?
07:32
Even a plastic one.
143
440862
1227
(Kahkahalar)
Hatta plastik bir tane bile.
Hatta plastik bir tane bile.
07:34
"Honey, get the truncated octahedron,
we're having guests."
we're having guests."
144
442089
2757
"Tatlım, tepesi kesilmiş sekizyüzlüyü
getir, misafirlerimiz var."
getir, misafirlerimiz var."
07:36
Everybody has one!
(Laughter)
(Laughter)
145
444846
1394
Herkeste bir tane vardır!
(Kahkahalar)
(Kahkahalar)
07:38
But Kelvin didn't prove it.
146
446240
2374
Ama Kelvin bunu kanıtlayamadı.
07:40
It remained a conjecture --
Kelvin's conjecture.
Kelvin's conjecture.
147
448614
4041
Bir varsayım olarak kaldı --
Kelvin'in varsayımı.
Kelvin'in varsayımı.
07:44
The world, as you know, then split into
Kelvinists and anti-Kelvinists
Kelvinists and anti-Kelvinists
148
452655
5522
Bildiğiniz gibi, dünya Kelvinistler
ve anti-Kelvinistler olarak ayrılır.
ve anti-Kelvinistler olarak ayrılır.
(Kahkahalar)
07:50
(Laughter)
149
458177
1422
ta ki yüzyıl ya da daha sonrasına kadar,
07:51
until a hundred or so years later,
150
459599
3897
birisi daha iyi bir yapı buldu.
07:58
someone found a better structure.
151
466203
3869
Weaire ve Phelan, oradaki
küçük şeyi buldular.
küçük şeyi buldular.
08:02
Weaire and Phelan
found this little thing over here --
found this little thing over here --
152
470917
5109
(Kahkahalar)
08:08
(Laughter) --
153
476026
1639
bu yapıya çok zekice bir isim verdiler,
08:09
this structure to which they gave
the very clever name
the very clever name
154
477665
3544
"Weaire-Phelan Yapısı."
08:13
"the Weaire-Phelan structure."
155
481209
2166
(Kahkahalar)
08:15
(Laughter)
156
483375
2536
Tuhaf bir nesne gibi görünebilir,
ama o kadar da tuhaf değil,
ama o kadar da tuhaf değil,
08:17
It looks like a strange object,
but it isn't so strange,
but it isn't so strange,
157
485911
2657
08:20
it also exists in nature.
158
488568
1671
doğada da bulunuyor.
Bu yapı, geometrik özellikleri
sebebiyle
sebebiyle
08:22
It's very interesting that this structure,
159
490239
2605
08:24
because of its geometric properties,
160
492844
2193
Pekin Olimpiyat Oyunları için
Su Sporları merkezinin inşaatında
Su Sporları merkezinin inşaatında
08:27
was used to build the Aquatics Center
for the Beijing Olympic Games.
for the Beijing Olympic Games.
161
495037
5192
kullanıldı.
Michael Phelps sekiz
altın madalya kazandı
altın madalya kazandı
08:32
There, Michael Phelps
won eight gold medals,
won eight gold medals,
162
500969
2745
08:35
and became the best swimmer of all time.
163
503714
3161
ve tüm zamanların
en iyi yüzücüsü oldu.
en iyi yüzücüsü oldu.
08:38
Well, until someone better
comes along, right?
comes along, right?
164
506875
3741
Ondan daha iyi
birisi çıkana kadar, değil mi ?
birisi çıkana kadar, değil mi ?
Tıpkı Weaire-Phelan yapısına olan gibi.
08:42
As may happen
with the Weaire-Phelan structure.
with the Weaire-Phelan structure.
165
510616
2399
08:45
It's the best
until something better shows up.
until something better shows up.
166
513015
2618
Daha iyisi çıkana kadar
en iyisi bu.
en iyisi bu.
Ama dikkatli olun, bu şeyin
yüzyıllık da olsa hatta 1700
yüzyıllık da olsa hatta 1700
08:47
But be careful, because this one
really stands a chance
really stands a chance
167
515633
4592
yılında bile olsa şansı var,
08:52
that in a hundred or so years,
or even if it's in 1700 years,
or even if it's in 1700 years,
168
520225
4980
birisinin onun kullanılacak en iyi
şekil olduğunu kanıtlama şansı.
şekil olduğunu kanıtlama şansı.
08:57
that someone proves
it's the best possible shape for the job.
it's the best possible shape for the job.
169
525205
5398
Sonrasında teoremden gerçeğe
dönüşecek, sonsuza kadar
dönüşecek, sonsuza kadar
09:02
It will then become a theorem,
a truth, forever and ever.
a truth, forever and ever.
170
530978
4370
Herhangi bir elmastan daha uzun.
Eğer birisine
09:07
For longer than any diamond.
171
535348
2954
onu sonsuza kadar
sevdiğinizi söylemek isterseniz
sevdiğinizi söylemek isterseniz
09:10
So, if you want to tell someone
172
538837
3730
09:15
that you will love them forever
173
543777
3046
ona elmas verebilirsiniz.
09:18
you can give them a diamond.
174
546823
2067
Ama onları sonsuzluktan da öte
sevdiğinizi söylemek isterseniz
sevdiğinizi söylemek isterseniz
09:20
But if you want to tell them
that you'll love them forever and ever,
that you'll love them forever and ever,
175
548890
3531
09:24
give them a theorem!
176
552421
1751
onlara bir teorem verin !
09:26
(Laughter)
177
554172
1091
(Alkış)
09:27
But hang on a minute!
178
555263
2590
Ama bir dakika !
Bunu kanıtlamak zorundasınız,
09:30
You'll have to prove it,
179
558783
1400
09:32
so your love doesn't remain
180
560183
2283
böylece aşkınız
bir varsayım olarak kalmaz.
09:34
a conjecture.
181
562466
1833
09:36
(Applause)
182
564299
3244
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Eduardo Sáenz de Cabezón - Math educatorEduardo Sáenz de Cabezón links science with humor and stories.
Why you should listen
Eduardo Sáenz de Cabezón links science with humor and stories. He studied theology and has a PhD in mathematics from the University of La Rioja. He speaks on these two topics in universities and secondary schools as a storyteller for children, youth and adults. Sáenz de Cabezón has also been a professor of Computer Information Systems, Discrete Mathematics and Algebra at the University of La Rioja since 2010.
He won the FameLab contest for scientific monologues in Spain in 2013.
Eduardo Sáenz de Cabezón | Speaker | TED.com