TEDxRiodelaPlata
Eduardo Sáenz de Cabezón: Math is forever
Filmed:
Readability: 4.1
1,878,468 views
With humor and charm, mathematician Eduardo Sáenz de Cabezón answers a question that’s wracked the brains of bored students the world over: What is math for? He shows the beauty of math as the backbone of science — and shows that theorems, not diamonds, are forever. In Spanish, with English subtitles.
Eduardo Sáenz de Cabezón - Math educator
Eduardo Sáenz de Cabezón links science with humor and stories. Full bio
Eduardo Sáenz de Cabezón links science with humor and stories. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Imagine you're in a bar, or a club,
0
1370
5750
Tưởng tượng bạn đang ở trong một quán bar,
hay một câu lạc bộ
hay một câu lạc bộ
và bạn bắt chuyện với một cô gái
00:19
and you start talking, and after a while,
the question comes up,
the question comes up,
1
7120
3010
một lúc sau cô ấy hỏi bạn:
"Thế công việc của anh là gì?"
"Thế công việc của anh là gì?"
00:22
"So, what do you do for work?"
2
10130
1870
00:24
And since you think
your job is interesting,
your job is interesting,
3
12015
2935
Và vì bạn nghĩ rằng
công việc của bạn rất thú vị, bạn nói:
công việc của bạn rất thú vị, bạn nói:
00:26
you say, "I'm a mathematician."
(Laughter)
(Laughter)
4
14950
4280
"Anh là một là nhà toán học"
00:31
And inevitably, during that conversation
5
19690
2390
(Cười)
00:34
one of these two phrases come up:
6
22080
3670
Thế là 33.51% phụ nữ,
00:37
A) "I was terrible at math,
but it wasn't my fault.
but it wasn't my fault.
7
25750
3445
trong khoảnh khắc đó, giả vờ
có một cuộc gọi khẩn cấp và bỏ đi
có một cuộc gọi khẩn cấp và bỏ đi
00:41
It's because the teacher
was awful." (Laughter)
was awful." (Laughter)
8
29195
3418
(cười)
Và 64.69% phụ nữ
00:44
Or B) "But what is math really for?"
9
32613
2969
00:47
(Laughter)
10
35582
1028
cố gắng thay đổi chủ đề trong tuyệt vọng
và bỏ đi
và bỏ đi
00:48
I'll now address Case B.
11
36610
2345
00:50
(Laughter)
12
38955
1555
(cười)
00:52
When someone asks you what math is for,
they're not asking you
they're not asking you
13
40510
4844
0.8% còn lại, bao gồm
em họ, bạn gái và mẹ bạn,
em họ, bạn gái và mẹ bạn,
00:57
about applications
of mathematical science.
of mathematical science.
14
45354
2849
biết rằng công việc của bạn là thứ hơi kì lạ
nhưng không nhớ ra nó là cái gì. (cười)
nhưng không nhớ ra nó là cái gì. (cười)
01:00
They're asking you,
15
48203
1351
01:01
why did I have to study that bullshit
I never used in my life again? (Laughter)
I never used in my life again? (Laughter)
16
49554
3931
Và cuối cùng là 1%
vẫn còn tham gia vào cuộc trò trò chuyện.
vẫn còn tham gia vào cuộc trò trò chuyện.
và không thể tránh khỏi,
trong suốt cuộc trò chuyện đó
trong suốt cuộc trò chuyện đó
01:05
That's what they're actually asking.
17
53485
2439
một trong hai câu sau sẽ xuất hiện:
01:07
So when mathematicians are asked
what math is for,
what math is for,
18
55924
4200
A)"Em học toán dở tệ,
nhưng nó không phải lỗi của em
nhưng nó không phải lỗi của em
01:12
they tend to fall into two groups:
19
60124
2280
thật ra bởi vì giáo viên
dạy dở tệ" (cười)
dạy dở tệ" (cười)
01:14
54.51 percent of mathematicians
will assume an attacking position,
will assume an attacking position,
20
62404
5335
hoặc B)"Nhưng mà môn toán thực sự để làm gì?"
(cười)
01:20
and 44.77 percent of mathematicians
will take a defensive position.
will take a defensive position.
21
68609
4950
Giờ tôi sẽ phân tích trường hợp B
(cười)
Khi ai đó hỏi bạn toán học dùng để làm gì,
họ không hỏi bạn
họ không hỏi bạn
01:25
There's a strange 0.8 percent,
among which I include myself.
among which I include myself.
22
73559
3509
01:29
Who are the ones that attack?
23
77068
2087
về các ứng dụng
của khoa học toán học
của khoa học toán học
01:31
The attacking ones are mathematicians
who would tell you
who would tell you
24
79155
2747
Họ đang hỏi bạn,
01:33
this question makes no sense,
25
81902
1947
Tại sao tôi phải học thứ vớ vẩn
mà tôi sẽ không sử dụng lại lần nào nữa trong đời?(cười)
mà tôi sẽ không sử dụng lại lần nào nữa trong đời?(cười)
01:35
because mathematics
have a meaning all their own --
have a meaning all their own --
26
83849
2748
Đó là những điều họ thực sự đang hỏi.
01:38
a beautiful edifice with its own logic --
27
86597
2547
Khi những nhà toán học được hỏi
toán học dùng để làm gì,
toán học dùng để làm gì,
01:41
and that there's no point
28
89144
1867
01:43
in constantly searching
for all possible applications.
for all possible applications.
29
91011
2547
họ sẽ được chia thành 2 nhóm:
01:45
What's the use of poetry?
What's the use of love?
What's the use of love?
30
93558
2289
54.51% các nhà toán học
sẽ chọn ví trí tấn công,
sẽ chọn ví trí tấn công,
01:47
What's the use of life itself?
What kind of question is that?
What kind of question is that?
31
95847
3061
01:50
(Laughter)
32
98908
1621
01:52
Hardy, for instance, was a model
of this type of attack.
of this type of attack.
33
100529
3767
và 44.77% nhà toán học
sẽ chọn vị trí phòng thủ.
sẽ chọn vị trí phòng thủ.
01:56
And those who stand in defense tell you,
34
104296
1946
01:58
"Even if you don't realize it, friend,
math is behind everything."
math is behind everything."
35
106242
4840
0.8% kỳ lạ còn lại,
trong đó có bản thân tôi.
trong đó có bản thân tôi.
Vậy ai là những người tấn công?
02:03
(Laughter)
36
111082
1258
Những người tấn công là các nhà toán học
sẽ nói với bạn rằng
sẽ nói với bạn rằng
02:04
Those guys,
37
112340
1878
02:06
they always bring up
bridges and computers.
bridges and computers.
38
114218
4028
câu hỏi này chẳng có ý nghĩa gì cả,
bởi vì toán học
có ý nghĩa riêng của nó
có ý nghĩa riêng của nó
02:10
"If you don't know math,
your bridge will collapse."
your bridge will collapse."
39
118246
2595
một cấu trúc tuyệt đẹp với tính logic của riêng nó
02:12
(Laughter)
40
120841
1445
và thật là vô lý
02:14
It's true, computers are all about math.
41
122286
3237
khi cứ phải liên tục tìm kiếm
tất cả các ứng dụng.
tất cả các ứng dụng.
02:17
And now these guys
have also started saying
have also started saying
42
125523
2485
Thế ứng dụng của thơ ca là gì?
Thế ứng dụng của tình yêu là gì?
Thế ứng dụng của tình yêu là gì?
02:20
that behind information security
and credit cards are prime numbers.
and credit cards are prime numbers.
43
128013
5037
Thế ứng dụng của bản thân cuộc sống là gì?
Hỏi như vậy là thế nào?
Hỏi như vậy là thế nào?
(cười)
Hardy, ví dụ, là một mô hình
của loại tấn công này
của loại tấn công này
02:25
These are the answers your math teacher
would give you if you asked him.
would give you if you asked him.
44
133710
3669
Và những người chọn vị trí phòng thủ sẽ nói với bạn,
02:29
He's one of the defensive ones.
45
137379
2165
"Thậm chí khi bạn không nhận ra, bạn thân mến,
toán học đứng đằng sau tất cả"
toán học đứng đằng sau tất cả"
02:31
Okay, but who's right then?
46
139544
1840
02:33
Those who say that math
doesn't need to have a purpose,
doesn't need to have a purpose,
47
141384
2606
02:35
or those who say that math
is behind everything we do?
is behind everything we do?
48
143990
2859
(cười)
Những anh chàng đó,
02:38
Actually, both are right.
49
146849
1671
họ luôn luôn xây cầu,
và máy vi tính
và máy vi tính
02:40
But remember I told you
50
148520
1663
02:42
I belong to that strange 0.8 percent
claiming something else?
claiming something else?
51
150183
3543
"Nếu bạn không biết toán,
cây cầu của bạn sẽ sụp đổ"
cây cầu của bạn sẽ sụp đổ"
02:45
So, go ahead, ask me what math is for.
52
153726
3203
(cười)
Đúng vậy, máy tính toàn là về toán học.
02:48
Audience: What is math for?
53
156929
2929
Và giờ những anh chàng này
cũng có thể bắt đầu nói
cũng có thể bắt đầu nói
02:51
Eduardo Sáenz de Cabezón: Okay,
76.34 percent of you asked the question,
76.34 percent of you asked the question,
54
159858
4815
đằng sau mã số bí mật
và thẻ tín dụng là những số nguyên tố.
và thẻ tín dụng là những số nguyên tố.
02:56
23.41 percent didn't say anything,
55
164673
2927
Đây là những câu trả lời mà thầy dạy toán
sẽ trả lời bạn nếu bạn hỏi họ
sẽ trả lời bạn nếu bạn hỏi họ
02:59
and the 0.8 percent --
56
167600
1227
03:00
I'm not sure what those guys are doing.
57
168827
2848
Thầy là một trong những người phòng thủ.
03:03
Well, to my dear 76.31 percent --
58
171675
3500
OK, vậy ai là người đúng?
Những người cho rằng toán học
không cần phải có mục đích,
không cần phải có mục đích,
03:07
it's true that math doesn't need
to serve a purpose,
to serve a purpose,
59
175175
4640
hoặc những người cho rằng toán học
đứng đằng sau tất cả những gì chúng ta làm?
đứng đằng sau tất cả những gì chúng ta làm?
03:11
it's true that it's
a beautiful structure, a logical one,
a beautiful structure, a logical one,
60
179815
2870
Thật ra, cả hai đều đúng.
Nhưng hãy nhớ rằng tôi đã nói với bạn
03:14
probably one
of the greatest collective efforts
of the greatest collective efforts
61
182685
2852
Tôi thuộc vào 0.8% kì lạ
cho rằng có lý do khác?
cho rằng có lý do khác?
03:17
ever achieved in human history.
62
185537
2096
Vì vậy, để tiếp tục, hãy hỏi tôi toán học dùng để làm gì.
03:19
But it's also true that there,
63
187633
2099
03:21
where scientists and technicians
are looking for mathematical theories
are looking for mathematical theories
64
189732
4599
Khán giả: Toán học dùng để làm gì?
Eduardo Sáenz de Cabezón: OK,
76.34% khán giả hỏi câu này,
76.34% khán giả hỏi câu này,
03:26
that allow them to advance,
65
194331
2310
03:28
they're within the structure of math,
which permeates everything.
which permeates everything.
66
196641
3797
23.41% không nói gì cả,
03:32
It's true that we have to go
somewhat deeper,
somewhat deeper,
67
200438
3147
và 0.8%
Tôi không chắc các bạn đó đang làm gì.
03:35
to see what's behind science.
68
203585
1723
Vâng, thưa 76.31% khán giả yêu quí
03:37
Science operates on intuition, creativity.
69
205308
3550
sự thực là toán học không cần
phục vụ cho một mục đích,
phục vụ cho một mục đích,
03:41
Math controls intuition
and tames creativity.
and tames creativity.
70
209348
3424
đúng là toán học là một
cấu trúc tuyệt đẹp, logic nhất,
cấu trúc tuyệt đẹp, logic nhất,
03:45
Almost everyone
who hasn't heard this before
who hasn't heard this before
71
213747
2190
có thể là một
trong những nỗ lực tập thể vĩ đại nhất
trong những nỗ lực tập thể vĩ đại nhất
03:47
is surprised when they hear
that if you take
that if you take
72
215937
2710
đạt được trong lịch sử loài người.
03:50
a 0.1 millimeter thick sheet of paper,
the size we normally use,
the size we normally use,
73
218647
4540
Nhưng nó cũng đúng rằng,
khi nhà khoa học và kỹ thuật viên
tìm kiếm giả thuyết toán học
tìm kiếm giả thuyết toán học
03:55
and, if it were big enough,
fold it 50 times,
fold it 50 times,
74
223187
3318
03:58
its thickness would extend almost
the distance from the Earth to the sun.
the distance from the Earth to the sun.
75
226505
5700
cho phép họ cải tiến,
họ trong cấu trúc toán học,
thấm nhuần tất cả mọi thứ.
thấm nhuần tất cả mọi thứ.
04:04
Your intuition tells you it's impossible.
76
232600
2601
thực sự là chúng ta phải
đi sâu hơn,
đi sâu hơn,
04:07
Do the math and you'll see it's right.
77
235201
2421
để thấy những gì đằng sau khoa học.
04:09
That's what math is for.
78
237622
2513
Khoa học hoạt động dựa trên trực giác, sáng tạo.
04:12
It's true that science, all types
of science, only makes sense
of science, only makes sense
79
240135
3782
Toán học kiểm soát trực giác
và thuần hóa sáng tạo.
và thuần hóa sáng tạo.
04:15
because it makes us better understand
this beautiful world we live in.
this beautiful world we live in.
80
243917
3371
Hầu hết mọi người
chưa nghe điều này bao giờ
chưa nghe điều này bao giờ
04:19
And in doing that,
81
247288
1381
04:20
it helps us avoid the pitfalls
of this painful world we live in.
of this painful world we live in.
82
248669
3510
thật là ngạc nhiên khi họ biết rằng
nếu bạn lấy
nếu bạn lấy
một tấm giấy mỏng 0.1milimet,
kích thước mà chúng ta thường sử dụng,
kích thước mà chúng ta thường sử dụng,
04:24
There are sciences that help us
in this way quite directly.
in this way quite directly.
83
252179
3478
04:27
Oncological science, for example.
84
255657
1756
và nếu nó đủ lớn,
cuộn nó lại 50 lần,
cuộn nó lại 50 lần,
04:29
And there are others we look at from afar,
with envy sometimes,
with envy sometimes,
85
257413
3491
độ dày của nó sẽ kéo dài gần như
khoảng cách từ trái đất lên đến mặt trời.
khoảng cách từ trái đất lên đến mặt trời.
04:32
but knowing that we are
what supports them.
what supports them.
86
260904
2560
04:35
All the basic sciences
support them,
support them,
87
263464
2749
Trực giác của bạn cho rằng điều này
là không thể.
là không thể.
04:38
including math.
88
266213
2436
Làm phép tính và bạn sẽ thấy rằng nó đúng.
04:40
All that makes science, science
is the rigor of math.
is the rigor of math.
89
268649
3717
Đó là toán học dùng cho.
04:44
And that rigor factors in
because its results are eternal.
because its results are eternal.
90
272366
4876
Nó đúng rằng khoa học, tất cả các
khoa học, chỉ có ý nghĩa
khoa học, chỉ có ý nghĩa
khi chúng cho phép chúng ta hiểu rõ
thế giới tươi đẹp chúng ta đang sống.
thế giới tươi đẹp chúng ta đang sống.
04:49
You probably said or were told
at some point
at some point
91
277242
2515
04:51
that diamonds are forever, right?
92
279757
2951
và để làm điều đó,
chúng giúp chúng ta tránh những cạm bẫy
của thế giới đau khổ chúng ta đang sống.
của thế giới đau khổ chúng ta đang sống.
04:56
That depends on
your definition of forever!
your definition of forever!
93
284178
2214
Có những môn khoa học đang giúp đỡ chúng ta
theo cách trực tiếp này.
theo cách trực tiếp này.
04:58
A theorem -- that really is forever.
94
286392
2491
ví dụ như khoa học ung thư chẳng hạn.
05:00
(Laughter)
95
288883
1251
05:02
The Pythagorean theorem is still true
96
290134
3352
Và có những thứ khác chúng ta nhìn từ xa,
đôi khi với sự ghen tị,
đôi khi với sự ghen tị,
05:05
even though Pythagoras is dead,
I assure you it's true. (Laughter)
I assure you it's true. (Laughter)
97
293486
3115
nhưng biết rằng chúng ta
đang hỗ trợ họ.
đang hỗ trợ họ.
Tất cả các khoa học cơ bản
phục vụ chúng,
phục vụ chúng,
05:08
Even if the world collapsed
98
296601
1345
05:09
the Pythagorean theorem
would still be true.
would still be true.
99
297946
2445
bao gồm toán học.
05:12
Wherever any two triangle sides
and a good hypotenuse get together
and a good hypotenuse get together
100
300391
4061
Tất cả những thứ đó làm nên khoa học,
khoa học là sự chặt chẽ của toán học.
khoa học là sự chặt chẽ của toán học.
05:16
(Laughter)
101
304452
1221
Và những nhân tố chặt chẽ đó tồn tại
bởi vì kết quả của nó là vĩnh cửu.
bởi vì kết quả của nó là vĩnh cửu.
05:17
the Pythagorean theorem goes all out.
It works like crazy.
It works like crazy.
102
305673
2861
05:20
(Applause)
103
308534
2821
Bạn có thể nói hoặc được cho biết
vào một lúc nào đó
vào một lúc nào đó
rằng kim cương là mãi mãi, đúng không?
05:27
Well, we mathematicians devote ourselves
to come up with theorems.
to come up with theorems.
104
315535
3872
Điều đó phục thuộc vào
định nghĩa của bạn về mãi mãi!
định nghĩa của bạn về mãi mãi!
Một định lý- nó thực sự bất diệt.
05:31
Eternal truths.
105
319407
1736
05:33
But it isn't always easy to know
the difference between
the difference between
106
321143
2766
(cười)
Định lý Pythagore vẫn đúng
05:35
an eternal truth, or theorem,
and a mere conjecture.
and a mere conjecture.
107
323909
2906
cho dù Phahogoras đã chết,
Tôi bảo đảm với bạn rằng nó là sự thật.(cười)
Tôi bảo đảm với bạn rằng nó là sự thật.(cười)
05:38
You need proof.
108
326815
3014
Cho dù thế giới sụp đổ
05:41
For example,
109
329829
1767
định lý Pythagore
vẫn sẽ đúng.
vẫn sẽ đúng.
05:43
let's say I have a big,
enormous, infinite field.
enormous, infinite field.
110
331596
4827
Mỗi khi hai cạnh bên của tam giác
và một cạnh huyền đứng cạnh nhau
và một cạnh huyền đứng cạnh nhau
05:48
I want to cover it with equal pieces,
without leaving any gaps.
without leaving any gaps.
111
336423
3709
(cười)
là định lý Pythagore xuất hiện.
Nó đúng như điên.
Nó đúng như điên.
05:52
I could use squares, right?
112
340132
2124
(vỗ tay)
05:54
I could use triangles.
Not circles, those leave little gaps.
Not circles, those leave little gaps.
113
342256
3966
05:58
Which is the best shape to use?
114
346777
2357
À, những nhà toán học như chúng tôi cống hiến
để tìm ra những định lý.
để tìm ra những định lý.
06:01
One that covers the same surface,
but has a smaller border.
but has a smaller border.
115
349134
4553
Những sự thật vĩnh cửu.
06:05
In the year 300, Pappus of Alexandria
said the best is to use hexagons,
said the best is to use hexagons,
116
353687
4709
Nhưng chẳng phải lúc nào cũng dễ dàng để nhận ra
sự khác biệt giữa
sự khác biệt giữa
một sự thật vĩnh cửu, hoặc một định lý,
và một sự phỏng đoán
và một sự phỏng đoán
06:10
just like bees do.
117
358396
1847
Bạn cần chứng minh nó.
06:12
But he didn't prove it.
118
360243
1747
06:13
The guy said, "Hexagons, great!
Let's go with hexagons!"
Let's go with hexagons!"
119
361990
2698
Ví dụ,
tôi có một cánh đồng lớn
vĩ đại, bất tận.
vĩ đại, bất tận.
06:16
He didn't prove it,
it remained a conjecture.
it remained a conjecture.
120
364688
2968
06:19
"Hexagons!"
121
367656
1678
06:21
And the world, as you know,
split into Pappists and anti-Pappists,
split into Pappists and anti-Pappists,
122
369334
3630
Tôi muốn phủ nó bằng những mảnh bằng nhau,
mà không để loại khoảng trống nào.
mà không để loại khoảng trống nào.
06:24
until 1700 years later
123
372964
5289
Tôi có thể sử dụng hình vuông, đúng không?
Tôi có thể sử dụng hình tam giác.
Không phải hình tròn, vì chúng sẽ để lại những khoảng nhỏ.
Không phải hình tròn, vì chúng sẽ để lại những khoảng nhỏ.
06:30
when in 1999, Thomas Hales proved
124
378253
5454
Thế hình nào là tốt nhất?
Hình nào che phủ cùng bề mặt.
nhưng có đường viền nhỏ hơn.
nhưng có đường viền nhỏ hơn.
06:35
that Pappus and the bees were right --
the best shape to use was the hexagon.
the best shape to use was the hexagon.
125
383707
4934
Trong vòng 300 năm, Pappus Alexandria nói rằng
tốt nhất là sử dụng hình lục giác,
tốt nhất là sử dụng hình lục giác,
06:40
And that became a theorem,
the honeycomb theorem,
the honeycomb theorem,
126
388641
2482
06:43
that will be true forever and ever,
127
391123
2060
giống như loài ong sử dụng.
06:45
for longer than any diamond
you may have. (Laughter)
you may have. (Laughter)
128
393183
3041
Nhưng anh ta không chứng minh nó.
Anh ta nói, "Hình lục giác, thật tuyệt!
Hãy sử dụng hình lục giác!"
Hãy sử dụng hình lục giác!"
06:48
But what happens if we go
to three dimensions?
to three dimensions?
129
396229
2804
Anh ta không chứng minh nó,
06:51
If I want to fill the space
with equal pieces,
with equal pieces,
130
399033
3911
"Hình lục giác!"
Và thế giới này, như các bạn đã biết,
chia thành Pappists và phản Pappists,
chia thành Pappists và phản Pappists,
06:55
without leaving any gaps,
131
403464
1341
06:56
I can use cubes, right?
132
404805
1833
cho tới 1700 năm sau
06:58
Not spheres, those leave little gaps.
(Laughter)
(Laughter)
133
406638
3356
07:01
What is the best shape to use?
134
409994
2963
vào năm 1999, Thomas Hales đã chứng minh
07:04
Lord Kelvin, of the famous
Kelvin degrees and all,
Kelvin degrees and all,
135
412957
4060
rằng Pappus và loài ong đã đúng--
hình tốt nhất để sử dụng là hình lục giác,
hình tốt nhất để sử dụng là hình lục giác,
07:09
said that the best was to use
a truncated octahedron
a truncated octahedron
136
417607
5514
Và nó trở thành một định lý,
định lý tổ ong,
định lý tổ ong,
nó sẽ đúng vĩnh viễn và mãi mãi
07:16
which, as you all know --
137
424791
2716
lâu hơn bất kỳ viên kim cương nào
mà bạn có.(cười)
mà bạn có.(cười)
07:19
(Laughter) --
138
427507
1528
07:21
is this thing here!
139
429035
1779
Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta
sử dụng không gian ba chiều?
sử dụng không gian ba chiều?
07:22
(Applause)
140
430814
2939
Nếu bạn muốn phủ không gian
bằng những phần bằng nhau,
bằng những phần bằng nhau,
07:27
Come on.
141
435778
1447
mà không để lại khoảng trống nào,
Tôi có thể sử dụng khối vuông, đúng không?
07:30
Who doesn't have a truncated
octahedron at home? (Laughter)
octahedron at home? (Laughter)
142
438025
2837
Không phải khối cầu, chúng để lại khoảng nhỏ.
(cười)
(cười)
07:32
Even a plastic one.
143
440862
1227
07:34
"Honey, get the truncated octahedron,
we're having guests."
we're having guests."
144
442089
2757
Hình nào tốt nhất để sử dụng?
07:36
Everybody has one!
(Laughter)
(Laughter)
145
444846
1394
Lord Kelvin, nổi tiếng với
độ Kelvin và tất cả,
độ Kelvin và tất cả,
07:38
But Kelvin didn't prove it.
146
446240
2374
07:40
It remained a conjecture --
Kelvin's conjecture.
Kelvin's conjecture.
147
448614
4041
cho rằng thứ tốt nhất để sử dụng là
một khối tám mặt cắt ngắn
một khối tám mặt cắt ngắn
07:44
The world, as you know, then split into
Kelvinists and anti-Kelvinists
Kelvinists and anti-Kelvinists
148
452655
5522
là cái mà, như các bạn đều biết
07:50
(Laughter)
149
458177
1422
07:51
until a hundred or so years later,
150
459599
3897
(cười)
là thứ này đây!
(vỗ tay)
07:58
someone found a better structure.
151
466203
3869
Thôi nào.
08:02
Weaire and Phelan
found this little thing over here --
found this little thing over here --
152
470917
5109
Ai mà chẳng có một khối
tám mặt cắt ngắn ở nhà?(cười)
tám mặt cắt ngắn ở nhà?(cười)
Thậm chí là cái bằng nhựa.
"Em yêu, lấy cái khối tám mặt cắt ngắn ra đây,
chúng ta đang có khách."
chúng ta đang có khách."
08:08
(Laughter) --
153
476026
1639
08:09
this structure to which they gave
the very clever name
the very clever name
154
477665
3544
Ai cũng có một!
(cười)
(cười)
Nhưng Kelvin không chứng minh nó.
08:13
"the Weaire-Phelan structure."
155
481209
2166
Nó vẫn là một phỏng đoán--
phỏng đoán của Kelvin.
phỏng đoán của Kelvin.
08:15
(Laughter)
156
483375
2536
Thế giới, như các bạn biết đấy, sẽ chia
thành Kevin và phản Kevin
thành Kevin và phản Kevin
08:17
It looks like a strange object,
but it isn't so strange,
but it isn't so strange,
157
485911
2657
08:20
it also exists in nature.
158
488568
1671
08:22
It's very interesting that this structure,
159
490239
2605
(cười)
cho tới một trăm năm nữa hoặc hơn,
08:24
because of its geometric properties,
160
492844
2193
08:27
was used to build the Aquatics Center
for the Beijing Olympic Games.
for the Beijing Olympic Games.
161
495037
5192
ai đó tìm thấy một cấu trúc tốt hơn
08:32
There, Michael Phelps
won eight gold medals,
won eight gold medals,
162
500969
2745
08:35
and became the best swimmer of all time.
163
503714
3161
Weaire và Phelan
tìm thấy thứ nhỏ bé ở đây này
tìm thấy thứ nhỏ bé ở đây này
08:38
Well, until someone better
comes along, right?
comes along, right?
164
506875
3741
(cười)
08:42
As may happen
with the Weaire-Phelan structure.
with the Weaire-Phelan structure.
165
510616
2399
cấu trúc này được họ đặt
một cái tên rất thông thái
một cái tên rất thông thái
08:45
It's the best
until something better shows up.
until something better shows up.
166
513015
2618
"cấu trúc Weaire-Phelan"
08:47
But be careful, because this one
really stands a chance
really stands a chance
167
515633
4592
(cười)
Nhìn nó có vẻ lạ lùng,
nhưng nó không lạ đến mức đó
nhưng nó không lạ đến mức đó
08:52
that in a hundred or so years,
or even if it's in 1700 years,
or even if it's in 1700 years,
168
520225
4980
Nó cũng tồn tại trong tự nhiên.
Điều thú vị là cấu trúc này,
08:57
that someone proves
it's the best possible shape for the job.
it's the best possible shape for the job.
169
525205
5398
bởi vì có tính hình học,
nó được sử dụng để xây dựng trung tâm
thể thao dưới nước cho thế vận hội Bắc Kinh
thể thao dưới nước cho thế vận hội Bắc Kinh
09:02
It will then become a theorem,
a truth, forever and ever.
a truth, forever and ever.
170
530978
4370
Tại đây, Michael Phelps
giành 8 huy chương vàng,
giành 8 huy chương vàng,
09:07
For longer than any diamond.
171
535348
2954
và trở thành vận động viên bơi lội giỏi nhất mọi thời đại
09:10
So, if you want to tell someone
172
538837
3730
À, cho tới khi một ai đó tốt hơn
xuất hiện, đúng không?
xuất hiện, đúng không?
Và điều này có thể xảy ra,
với cấu trúc Weaire-Phelan
với cấu trúc Weaire-Phelan
09:15
that you will love them forever
173
543777
3046
Nó là tốt nhất
cho tới khi thứ khác tốt hơn xuất hiện
cho tới khi thứ khác tốt hơn xuất hiện
09:18
you can give them a diamond.
174
546823
2067
Nhưng hãy cẩn thận, bởi vì thứ này
có thể có cơ hội
có thể có cơ hội
09:20
But if you want to tell them
that you'll love them forever and ever,
that you'll love them forever and ever,
175
548890
3531
09:24
give them a theorem!
176
552421
1751
trong vòng một trăm năm,
thậm chí trong 1700 năm,
thậm chí trong 1700 năm,
09:26
(Laughter)
177
554172
1091
09:27
But hang on a minute!
178
555263
2590
ai đó chứng minh rằng
nó là hình dạng tốt nhất cho việc này.
nó là hình dạng tốt nhất cho việc này.
09:30
You'll have to prove it,
179
558783
1400
09:32
so your love doesn't remain
180
560183
2283
09:34
a conjecture.
181
562466
1833
Thì nó sẽ trở thành định lý,
một sự thật, vĩnh viễn.
một sự thật, vĩnh viễn.
09:36
(Applause)
182
564299
3244
Lâu hơn bất kỳ viên kim cương nào.
Nên, nếu bạn muốn nói với một ai đó
rằng bạn sẽ yêu họ mãi mãi
bạn có thể đưa họ kim cương.
Nhưng nếu bạn muốn nói với họ
rằng bạn sẽ yêu họ vĩnh viễn,
rằng bạn sẽ yêu họ vĩnh viễn,
hãy đưa cho họ một định lý!
(cười)
Nhưng khoan đã!
Bạn sẽ phải chứng minh nó,
như vậy tình yêu của bạn không còn
là một phỏng đoán.
(vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Eduardo Sáenz de Cabezón - Math educatorEduardo Sáenz de Cabezón links science with humor and stories.
Why you should listen
Eduardo Sáenz de Cabezón links science with humor and stories. He studied theology and has a PhD in mathematics from the University of La Rioja. He speaks on these two topics in universities and secondary schools as a storyteller for children, youth and adults. Sáenz de Cabezón has also been a professor of Computer Information Systems, Discrete Mathematics and Algebra at the University of La Rioja since 2010.
He won the FameLab contest for scientific monologues in Spain in 2013.
Eduardo Sáenz de Cabezón | Speaker | TED.com