TED Talks Live
Eric Haseltine: What will be the next big scientific breakthrough?
Eric Haseltine: Bir sonraki çığır açan bilimsel buluş ne olacak?
Filmed:
Readability: 4.3
1,571,528 views
Tarih boyunca kurgu ve tahmin, güzel ve devrim niteliğinde bilimi ortaya çıkardı, gözlerimizi tamamıyla yeni evrenlere açtı. "Bebek adımlarıyla ilerleyen bilimden bahsetmiyorum," diyor Eric Haseltine. "Devasa sıçrayışlar yapan bilimden bahsediyorum." Bu konuşmada, Haseltine tutkuyla bizleri biri zaten tarih yazmış, diğeri ise hayran kalınası bir hırs ile (ve sağlıklı dozda çoğundan gelen bir skeptisizm ile) insanlığın en büyük sorularından birini araştıran iki farklı fikir beraberinde düşünsel bir arayışın sınırlarına götürüyor.
Eric Haseltine - Author, futurist, innovator
Eric Haseltine applies discoveries about the brain to innovation and forecasting game-changing advances in science and technology. Full bio
Eric Haseltine applies discoveries about the brain to innovation and forecasting game-changing advances in science and technology. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Bu akşam sizlerle bilime olan
tutkumu paylaşacağım.
tutkumu paylaşacağım.
00:12
Tonight, I'm going to share with you
my passion for science.
my passion for science.
0
920
3616
Bebek adımlarıyla ilerleyen
bilimden söz etmiyorum.
bilimden söz etmiyorum.
00:16
I'm not talking about science
that takes baby steps.
that takes baby steps.
1
4560
3016
Devasa sıçrayışlar ile ilerleyen
bilimden bahsediyorum.
bilimden bahsediyorum.
00:19
I'm talking about science
that takes enormous leaps.
that takes enormous leaps.
2
7600
4256
Darwin'den bahsediyorum.
00:23
I'm talking Darwin, I'm talking Einstein,
3
11880
3376
Einstein'dan bahsediyorum.
Dünyanın başını döndüren devrimci
bilimden söz ediyorum.
bilimden söz ediyorum.
00:27
I'm talking revolutionary science
that turns the world on its head.
that turns the world on its head.
4
15280
3600
Hemen şimdi, bunu yapabilecek iki fikir
hakkında konuşacağım.
hakkında konuşacağım.
00:31
In a moment, I'm going to talk
about two ideas that might do this.
about two ideas that might do this.
5
19440
3400
00:35
I say "might"
6
23800
1216
"Yapabilecek" diyorum
00:37
because, with revolutionary ideas,
most are flat wrong,
most are flat wrong,
7
25040
2776
çünkü devrim niteliğindeki fikirlerin
çoğu düpedüz yanlış ve
çoğu düpedüz yanlış ve
00:39
and even those that are right
seldom have the impact
seldom have the impact
8
27840
2456
doğru olanları bile nadiren sahip olmasını
00:42
that we want them to have.
9
30320
1696
istediğimiz etkiye sahip.
00:44
To explain why I picked
two ideas in particular,
two ideas in particular,
10
32040
2496
Neden özellikle bu iki fikri seçtiğimi
açıklamak için
açıklamak için
00:46
I'm going to start with a mystery.
11
34560
1680
gizemli bir hikâye ile başlayacağım.
00:48
1847, Vienna, Austria.
12
36840
3080
1847 yılı, Viyana, Avusturya.
Ignaz Semmelweis, iki tane doğum
kliniği yürüten ağırbaşlı
kliniği yürüten ağırbaşlı
00:53
Ignaz Semmelweis was a somber,
compulsively thorough doctor
compulsively thorough doctor
13
41080
3616
ve rahatsız edici şekilde titiz
bir doktordu.
bir doktordu.
00:56
who ran two maternity clinics.
14
44720
1856
İki klinikte birbirinin aynısıydı,
tek bir şey hariç.
tek bir şey hariç.
00:58
They were identical except for one thing.
15
46600
2440
Doğum ardından kadınlar bir klinikte
diğerinin üç katı kadar
diğerinin üç katı kadar
01:01
Women were dying of high fevers
soon after giving birth
soon after giving birth
16
49720
2656
01:04
three times more often
at one of the clinics than at the other.
at one of the clinics than at the other.
17
52400
3560
daha sıklıkta yüksek ateşten ölüyordu.
01:08
Trying to figure out
what the difference was that caused this,
what the difference was that caused this,
18
56600
2936
Semmelweis, buna sebep olan farklılığı
ortaya çıkarmak için
ortaya çıkarmak için
bakabileceği her şeyi incelemişti.
01:11
Semmelweis looked at everything he could.
19
59560
2016
01:13
Sanitation? No.
20
61600
1736
Sıhhi temizlik miydi? Hayır.
01:15
Medical procedures? No.
21
63360
2000
Tıbbi prosedürler mi? Hayır.
Hava sirkülasyonu mu? Hayır.
01:18
Air flow? No.
22
66000
1920
Bu muamma, Semmelweis, enfekte olmuş
neşter kesiğinden ölen
neşter kesiğinden ölen
01:20
The puzzle went unsolved
until he happened to autopsy a doctor
until he happened to autopsy a doctor
23
68800
3256
bir doktoru otopsi yapana
kadar çözülemedi.
kadar çözülemedi.
01:24
who died of an infected scalpel cut.
24
72080
2000
Doktorun belirtileri, ölen bu annelerin
belirtileri ile aynıydı.
belirtileri ile aynıydı.
01:26
The doctor's symptoms were identical
to those of the mothers who were dying.
to those of the mothers who were dying.
25
74760
3776
01:30
How was that possible?
26
78560
1376
Bu nasıl mümkün olabilirdi?
01:31
How could a male doctor
get the same thing as new mothers?
get the same thing as new mothers?
27
79960
2880
Nasıl erkek bir doktor yeni anneler
ile aynı belirtilere sahipti?
ile aynı belirtilere sahipti?
Semmelweis, doktor hastalanmadan
yaptığı her şeyi
yaptığı her şeyi
01:35
Semmelweis reconstructed
everything the doctor had done
everything the doctor had done
28
83560
3256
yeniden kurdu ve doktorun bir
01:38
right before he got sick,
29
86840
1256
01:40
and he discovered
that he'd been autopsying a corpse.
that he'd been autopsying a corpse.
30
88120
4296
cesede otopsi yaptığını keşfetti.
Yarasına girmiş bir şey mi onu öldürmüştü?
01:44
Had something gotten
in his wound that killed him?
in his wound that killed him?
31
92440
2800
01:48
With growing excitement,
32
96760
1776
Semmelweis büyüyen bir heyecanla,
01:50
Semmelweis looked
for any connection he could
for any connection he could
33
98560
2816
morgtaki ölü bedenler ile
01:53
between dead bodies in the morgue
and dead mothers in his delivery room,
and dead mothers in his delivery room,
34
101400
5376
doğum odasındaki ölü kadınlar arasında
herhangi bir bağlantı aradı ve buldu.
01:58
and he found it.
35
106800
1600
02:01
It turned out that at the hospital
with the high death rate,
with the high death rate,
36
109320
2856
Diğerlerinde değil ancak yüksek ölüm
oranı olan hastanede
oranı olan hastanede
02:04
but not the others,
37
112200
1776
doktorlar morgda cesetlere otopsi
yaptıktan sonra
yaptıktan sonra
02:06
doctors delivered babies immediately
after autopsying corpses in the morgue.
after autopsying corpses in the morgue.
38
114000
5136
bebekleri doğurtuyordu.
02:11
Aha! Corpses were contaminating
the doctors' hands
the doctors' hands
39
119160
3936
İşte bu! Cesetler doktorların
ellerine bulaştırıyordu
ellerine bulaştırıyordu
02:15
and killing his mothers.
40
123120
1240
ve annelerini öldürüyordu.
02:17
So he ordered the doctors
to sterilize their hands,
to sterilize their hands,
41
125240
3055
Dolayısıyla Semmelweis, doktorlara
ellerini sterilize
ellerini sterilize
etmeleri gerektiğini söyledi
ve ölümler durdu.
ve ölümler durdu.
02:20
and the deaths stopped.
42
128320
2280
Dr. Ignaz Semmelweis, bulaşıcı
hastalığı keşfetmişti.
hastalığı keşfetmişti.
02:23
Dr. Ignaz Semmelweis
had discovered infectious disease.
had discovered infectious disease.
43
131400
4400
Ancak zamanın doktorları, onun
çılgın olduğunu düşündüler,
çılgın olduğunu düşündüler,
02:28
But the doctors of the day
thought he was crazy,
thought he was crazy,
44
136400
3416
02:31
because they knew,
and had for hundreds of years,
and had for hundreds of years,
45
139840
3496
çünkü görülmeyen bu varsayımsal
parçacıkların değil,
parçacıkların değil,
02:35
that odorous vapors
called miasmas caused disease,
called miasmas caused disease,
46
143360
5096
yüzyıllar boyunca miazma denilen
hoş kokulu buharın hastalığa
sebebiyet verdiğini biliyorlardı.
sebebiyet verdiğini biliyorlardı.
02:40
not these hypothetical particles
that you couldn't see.
that you couldn't see.
47
148480
3400
02:44
It took 20 years
for Frenchman Louis Pasteur
for Frenchman Louis Pasteur
48
152880
4176
Bir Fransız olan Louis Pasteur'un,
Semmelweis'ın haklı olduğunu
kanıtlaması 20 yıl sürdü.
kanıtlaması 20 yıl sürdü.
02:49
to prove that Semmelweis was right.
49
157080
1960
Pasteur, sütün ve biranın neden
çok sık bozulduğunu
çok sık bozulduğunu
02:51
Pasteur was an agricultural chemist
50
159680
2696
02:54
who tried to figure out
why milk and beer spoiled so often.
why milk and beer spoiled so often.
51
162400
4176
anlamaya çalışan bir tarım kimyageriydi.
02:58
He found that bacteria were the culprits.
52
166600
2440
Bakterinin buna sebep
olduğunu keşfetti.
olduğunu keşfetti.
Kendisi ayrıca bakterinin insanları tıpkı
03:02
He also found that bacteria
could kill people in exactly the same way
could kill people in exactly the same way
53
170160
3856
Semmelweis'ın hastalarının öldüğü şekilde
03:06
that Semmelweis's patients were dying.
54
174040
2320
öldürebileceğini keşfetti.
Şimdiyse bu akşam bahsetmek
istediğim şeye
istediğim şeye
03:09
We now look at what I want
to talk about tonight, in two ideas.
to talk about tonight, in two ideas.
55
177120
4400
iki farklı fikir açısından bakıyoruz.
03:14
We saw it with Semmelweis,
that he was a revolutionary.
that he was a revolutionary.
56
182600
2920
Semmelweis ile kendisinin devrimsel
nitelikte olduğunu görüyoruz.
nitelikte olduğunu görüyoruz.
Bunu ise iki sebep için yaptı.
03:18
He did it for two reasons.
57
186560
1256
03:19
One, he opened our eyes
to a completely new world.
to a completely new world.
58
187840
3240
Birincisi, gözlerimizi tamamıyla
bambaşka bir dünyaya açtı.
bambaşka bir dünyaya açtı.
Bakteriyi 1680'lerden beri biliyorduk.
03:23
We'd known since the 1680s about bacteria.
59
191720
2976
03:26
We just didn't know
that bacteria killed people.
that bacteria killed people.
60
194720
2456
Ancak bakterinin insanları
öldürdüğünü bilmiyorduk.
öldürdüğünü bilmiyorduk.
03:29
And he also demolished fond ideas
that people kept close to their heart.
that people kept close to their heart.
61
197200
5056
Kendisi ayrıca insanların
kendilerine yakın olan ve
kendilerine yakın olan ve
tutkun oldukları fikirleri çürüttü.
03:34
Miasmas didn't kill people.
Bacteria killed people.
Bacteria killed people.
62
202280
3320
Miazma insanları öldürmüyordu.
Bakteri insanları öldürüyordu.
Bakteri insanları öldürüyordu.
03:38
So this brings me to the two ideas
I want to talk about tonight.
I want to talk about tonight.
63
206080
3336
Böylece bu bizi bu akşam konuşmak
istediğim iki fikre getiriyor.
istediğim iki fikre getiriyor.
03:41
One has opened our eyes
to a completely new universe,
to a completely new universe,
64
209440
2816
Biri tamamıyla yeni bir evrene
gözlerimizi açtı ve
gözlerimizi açtı ve
03:44
and the other attacks long-held beliefs.
65
212280
3976
diğeri ise uzun süredir var olan
inançlara saldırıyor.
inançlara saldırıyor.
03:48
Let's get started with Dr. Eric Betzig.
66
216280
1936
Haydi Dr. Eric Betzig ile başlayalım.
03:50
He's a physicist who has opened our eyes
to an entirely new world
to an entirely new world
67
218240
3896
Kendisi fiziğin kurallarını çiğneyerek
tümüyle yeni bir dünyaya
tümüyle yeni bir dünyaya
03:54
by violating the laws of physics.
68
222160
1880
gözlerimizi açtı.
Betzig gerçek bir isyankâr.
03:56
Betzig is a true rebel.
69
224720
1280
Biyoloji için yeni mikroskoplar icat eden
03:58
He quit a job at prestigious
Bell Laboratory
Bell Laboratory
70
226560
2896
saygın Bell Labaratuvarı'ndaki
işinden istifa etti,
işinden istifa etti,
04:01
inventing new microscopes for biology
71
229480
2256
04:03
because he thought scientists
were taking his brilliant inventions
were taking his brilliant inventions
72
231760
4336
çünkü bilim adamlarının onun
harika icatlarını alıp
harika icatlarını alıp
onlarla dandik işler yaptığını düşündü.
04:08
and doing lousy work with them.
73
236120
1520
04:10
So he became a househusband,
74
238880
3040
Böylelikle ev işlerini yapan
bir ev adamı oldu ancak
bir ev adamı oldu ancak
görülmüş veya görülecebilecekten
küçük ve daha da
küçük ve daha da
04:15
but he never lost his passion
for figuring out
for figuring out
75
243360
2576
küçük detayları görecek mikroskopları
nasıl yapacağını
nasıl yapacağını
04:17
how to get microscopes
to see finer and finer details
to see finer and finer details
76
245960
2896
04:20
than had ever been seen before
or ever could be seen.
or ever could be seen.
77
248880
2477
anlamak için asla tutkusunu kaybetmedi.
Eğer hücrelerin nasıl çalıştığını,
kanserin nasıl çalıştığını ve
kanserin nasıl çalıştığını ve
04:23
This is crucial if we're ever
going to understand how cells work,
going to understand how cells work,
78
251960
4456
bir iğnenin ucundan 150 kat
daha küçük olan
daha küçük olan
04:28
and how cancer works,
79
256440
1495
04:29
and how something
150th the size of a head of a pin
150th the size of a head of a pin
80
257959
5417
bir şeyin nasıl protein üretmek
ve giderlerin yerini
ve giderlerin yerini
değiştirmek ve tüm
bunlar gibi harika şeyleri
bunlar gibi harika şeyleri
04:35
can do all these amazing things,
81
263400
2136
04:37
like make proteins
82
265560
1576
nasıl yaptığını anlayacaksak,
04:39
and move charges around
83
267160
1896
bu oldukça önemli.
04:41
and all of those things.
84
269080
1280
Yalnız bir sorun var.
04:43
There's just one problem.
85
271400
1680
Fizik kuralları denilen bir şey var ve
04:46
There's this thing
called the law of physics,
called the law of physics,
86
274040
2976
fiziğin kurallarının bir parçası
kırınım sınırı
kırınım sınırı
04:49
and part of the law of physics
is the thing called the diffraction limit.
is the thing called the diffraction limit.
87
277040
3456
olarak adlandırılır.
Kırınım sınırı tıpkı doktora gittiğinizde
ne kadar iyi gözlükleriniz
ne kadar iyi gözlükleriniz
04:52
The diffraction limit is kind of like
when you go to a doctor's office,
when you go to a doctor's office,
88
280520
3376
olursa olsun, ancak alçalan harflerin
04:55
you can only see so far down,
no matter how good glasses you have.
no matter how good glasses you have.
89
283920
3136
bazılarını görebilmeniz gibidir.
Sözde bu imkânsız bir sorundu.
04:59
This was a so-called impossible problem.
90
287080
3376
Ancak Betzig'in arkadaşlarından
biri, en iyi mikroskobun dahi
biri, en iyi mikroskobun dahi
05:02
But one of Betzig's friends
figured out how to take a tiny molecule
figured out how to take a tiny molecule
91
290480
3176
görebileceğinden daha küçük bir
molekülü ele almanın,
molekülü ele almanın,
05:05
that was smaller than
the best microscope could see
the best microscope could see
92
293680
2416
parlamasının ve yanmasının
yolunu buldu.
yolunu buldu.
05:08
and get it to light up and fluoresce.
93
296120
2136
05:10
"Aha!" Betzig said.
94
298280
2496
"İşte bu!" dedi Betzig. "Belki de fiziğin
kuralları o kadar da kırılmaz
kuralları o kadar da kırılmaz
05:12
"I think maybe the laws of physics
are not so unbreakable after all."
are not so unbreakable after all."
95
300800
4696
değilmiş anlaşılan."
05:17
So he lashed together a microscope
in his friend's living room.
in his friend's living room.
96
305520
4856
Ardından birlikte arkadaşının
salonunda bir mikroskop yaptılar.
salonunda bir mikroskop yaptılar.
Betzig'in kendina ait
bir laboratuvarı yoktu.
bir laboratuvarı yoktu.
05:22
He had no laboratory.
97
310400
1816
05:24
This revolutionary instrument
got different protein molecules
got different protein molecules
98
312240
3576
Bu devrim niteliğindeki araç
farklı protein moleküllerininin
farklı protein moleküllerininin
05:27
to light up in different colors,
99
315840
1560
farklı renklerde yanmasını sağladı
ve bir bilgisayarla
ve bir bilgisayarla
05:30
and with a computer, he was able
to turn very, very fuzzy blurs
to turn very, very fuzzy blurs
100
318080
4696
Betzig çok, çok belirsiz blur şekillerini
oldukça keskin noktalara çevirebildi
oldukça keskin noktalara çevirebildi
05:34
into very sharp dots and produce images
of unprecedented and startling clarity.
of unprecedented and startling clarity.
101
322800
6696
ve eşi benzeri görülmemiş
ve çok şaşırtıcı berraklıkta
ve çok şaşırtıcı berraklıkta
görüntüler üretebildi.
Eric Betzig, bu çalışması için
Eric Betzig, bu çalışması için
05:41
For this work, last year,
102
329520
2296
05:43
Eric Betzig won the Nobel Prize.
103
331840
2600
geçen yıl Nobel ödülü kazandı.
Niçin?
05:47
Why?
104
335360
1216
Çünkü artık daha önce asla
göremediğimiz şeyleri,
göremediğimiz şeyleri,
05:48
Because now we can see
with unprecedented detail
with unprecedented detail
105
336600
4096
eşi benzeri görülmemiş bir
detayla görebiliyoruz ve
detayla görebiliyoruz ve
05:52
things that we never had seen before,
106
340720
1816
05:54
and now doctors can get
a better handle on things like cancer.
a better handle on things like cancer.
107
342560
3840
artık doktorlar kanser türü şeylerin
daha iyi üstesinden gelebiliyor.
daha iyi üstesinden gelebiliyor.
05:59
But do you think
Betzig was satisfied there?
Betzig was satisfied there?
108
347080
2496
Ancak Betzig'in bununla tatmin
olduğunu mu düşünüyorsunuz?
olduğunu mu düşünüyorsunuz?
06:01
No.
109
349600
1296
Hayır.
06:02
He wanted movies.
110
350920
1856
Filmler istiyordu.
06:04
The problem was
111
352800
1216
Ancak sorun şuydu ki;
kendi icat ettiği mikroskoplar bile
kendi icat ettiği mikroskoplar bile
06:06
that even the genius microscopes
that he invented were just too slow.
that he invented were just too slow.
112
354040
3976
çok fazla yavaştı.
Peki o ne yaptı?
Peki o ne yaptı?
06:10
So what did he do?
113
358040
1256
06:11
He came up with a 200-year-old idea
114
359320
3576
Moiré desenleri adlı 200 yıllık
bir fikri ortaya koydu.
bir fikri ortaya koydu.
06:14
called moiré patterns.
115
362920
1696
Bu desenlerin çalışma şekli ise,
eğer çok ince desenleri
eğer çok ince desenleri
06:16
So the way that works is
if you take two very, very fine patterns
if you take two very, very fine patterns
116
364640
3456
alıp birbirlerine karşı hareket
ettirirseniz, başka türlü
ettirirseniz, başka türlü
06:20
and you move them across each other,
117
368120
1776
06:21
you will see a gross pattern
118
369920
3016
göremeyeceğiniz ancak bir
mikroskopun
mikroskopun
06:24
that a microscope can see
119
372960
1480
görebileceği birbirine geçmiş bir
desen görebilirsiniz.
desen görebilirsiniz.
06:27
that otherwise you would not
be able to see.
be able to see.
120
375360
2096
Böylelikle bir hücrenin oldukça blur
06:29
So he applied this technique
to taking a really blurry image of a cell
to taking a really blurry image of a cell
121
377480
3296
bir görüntüsünü alarak ve
yapılanmış açık renkli
yapılanmış açık renkli
06:32
and moving lots of structured
light patterns across it
light patterns across it
122
380800
2576
desenleri birbirine karşı hareket
ettirerek ve o hücre kristal
ettirerek ve o hücre kristal
06:35
until this cell became crystal clear.
123
383400
2440
berraklığa gelene kadar
bu tekniği uyguladı.
bu tekniği uyguladı.
06:38
And here is the result:
124
386840
2016
Ve sonuç ise şöyle:
06:40
a mysterious new world,
125
388880
2736
Ne yaptıklarını bilmediğimiz
bir sürü garip şeylerin
bir sürü garip şeylerin
06:43
full of strange things zipping around
126
391640
2136
vızıldar gibi dolaşmasıyla dolu,
06:45
doing things that
we don't know what they're doing.
we don't know what they're doing.
127
393800
2400
bambaşka gizemli bir dünya.
Ancak bunu anladığımızda, hayatın
kendisini çok daha iyi ele alacağız.
kendisini çok daha iyi ele alacağız.
06:49
But when we figure it out,
we'll have a better handle on life itself.
we'll have a better handle on life itself.
128
397600
3976
06:53
For example, those
green globs that you see?
green globs that you see?
129
401600
2096
Örneğin, bu yeşil topakları
06:55
Those things are called clathrins.
130
403720
1680
görüyor musunuz?
Bunlara klatrin deniliyor.
Bunlara klatrin deniliyor.
Bir hücrenin içinde hareket
ederken diğer
ederken diğer
06:57
They're molecules
that protect other molecules
that protect other molecules
131
405960
2416
molekülleri koruyan moleküllerdir.
07:00
as they move through a cell.
132
408400
1376
Ne yazık ki, virüsler bazen bunları
hücrelere hastalık
hücrelere hastalık
07:01
Unfortunately, viruses sometimes
hijack those to infect cells.
hijack those to infect cells.
133
409800
4336
bulaştırmak için gasp ediyor.
07:06
Also, you see those little squiggly
wormlike things moving around?
wormlike things moving around?
134
414160
3096
Ayrıca, şu kıvrımlı solucan gibi şeylerin
etrafta hareket etmesini
etrafta hareket etmesini
07:09
Those are actin molecules.
135
417280
2296
görüyor musunuz?
Bunlara ise aktin molekül deniliyor.
Bunlara ise aktin molekül deniliyor.
07:11
Unfortunately, viruses
also climb down those things
also climb down those things
136
419600
2416
Ne yazık ki, virüsler bunlara
tırmanarak hücrenin
tırmanarak hücrenin
07:14
to get into the cell nucleus
137
422040
1456
çekirdeğine giriyor ve
kendilerini kopyalarak
kendilerini kopyalarak
07:15
to replicate themselves and make you sick.
138
423520
2120
sizi hasta ediyor.
Şimdi ise bir hücrenin derinliklerinde
gerçekten neler
gerçekten neler
07:18
Now that we can look at movies
139
426240
1856
07:20
of what's actually going on
deep inside a cell,
deep inside a cell,
140
428120
2856
olduğunun filmlerini izleyebiliyoruz.
07:23
we have a much better chance
of curing viral diseases like AIDS.
of curing viral diseases like AIDS.
141
431000
4080
AIDS gibi bulaşıcı hastalıkları
tedavi etmek için daha iyi
tedavi etmek için daha iyi
bir fırsatımız var.
Dolayısıyla böyle bir filme baktığınızda
Betzig'in gözlerimizi
Betzig'in gözlerimizi
07:27
So when you look at a movie like this,
142
435680
1856
07:29
it's very clear that Betzig has opened
our eyes to a completely new world.
our eyes to a completely new world.
143
437560
4000
yepyeni bir dünyaya açtığı ortada.
Ancak kendisi el üstünde
tutulan inançların
tutulan inançların
07:34
But he hasn't shattered
any cherished beliefs.
any cherished beliefs.
144
442560
4120
hiçbirini paramparça etmedi.
Bu ise, bizi Cambridge'teki
Dr. Aubrey de Grey'e götürüyor.
Dr. Aubrey de Grey'e götürüyor.
07:39
That leads us to Dr. Aubrey de Grey
145
447200
2936
07:42
at Cambridge.
146
450160
1200
De Grey, ilginç bir fikirle bilim
insanlarını kıvrandırmıştı:
insanlarını kıvrandırmıştı:
07:44
De Grey definitely has scientists
squirming with an interesting idea:
squirming with an interesting idea:
147
452440
4336
Ölümsüz olabiliriz.
07:48
we can be immortal.
148
456800
1376
Yaşlanmayı yenebiliriz.
07:50
We can beat aging.
149
458200
1616
Şu an çoğu bilim insanı onun
çatlak olduğunu düşünüyor.
çatlak olduğunu düşünüyor.
07:51
Now, most scientists
think he's a crackpot.
think he's a crackpot.
150
459840
2560
Her Biyolojiye Giriş dersi öğrencisi,
07:55
Any Biology 101 student knows
151
463320
3296
yaşlanmanın yaşamanın kaçınılmaz
bir sonucu olduğunu bilir.
bir sonucu olduğunu bilir.
07:58
that aging is an inevitable
consequence of living.
consequence of living.
152
466640
4016
Örneğin, yemek yediğimizde,
08:02
For example, when we eat,
153
470680
2096
yemeği alırız, metabolize ederiz ve
08:04
we take in food and we metabolize it,
154
472800
1856
serbest radikal dediğimiz
şeyleri ise atarız.
şeyleri ise atarız.
08:06
and that throws off
what we call free radicals.
what we call free radicals.
155
474680
2376
Bunları duymuş olabilirsiniz.
08:09
You might have heard of those.
156
477080
1456
08:10
Also known as oxygen ions,
157
478560
1936
Ayrıca oksijen iyonları olarak da bilinir,
08:12
those bind to our DNA, cause it to mutate,
158
480520
2376
DNA'mıza bağlanır, mutasyona uğratır ve
saçlarımızın dökülmesine ve
yaşlanmamıza sebep olur.
yaşlanmamıza sebep olur.
08:14
and cause us to get old and lose our hair.
159
482920
2056
08:17
(Laughter)
160
485000
1576
08:18
It's just like, no, it's exactly like
161
486600
2736
Yani tam anlamıyla bu, oksijenin
demire bağlanmasından
demire bağlanmasından
08:21
oxygen binding to iron and making it rust.
162
489360
2176
ve paslatmasından ibaret.
08:23
So you age because you rust out.
163
491560
2456
Yani paslandığınız için
yaşlanıyorsunuz.
yaşlanıyorsunuz.
08:26
(Laughter)
164
494040
2176
Bilim insanları ayrıca
ölümsüzlük denilen
ölümsüzlük denilen
08:28
Oh, and scientists also know
there is something called immortality:
there is something called immortality:
165
496240
5096
bir şeyin olduğunu biliyorlar;
kanser hücrelerinin içinde.
08:33
in cancer cells.
166
501360
1976
08:35
So if you stop aging,
167
503360
2296
Dolayısıyla eğer yaşlanmanız durursa,
08:37
all of you are going to turn
into giant walking malignant tumors.
into giant walking malignant tumors.
168
505680
3920
hepiniz yürüyen dev bir kötü huylu
tümörlere dönüşeceksiniz.
tümörlere dönüşeceksiniz.
Bunlar elde tutulan inançlar.
08:42
These are cherished beliefs,
but could de Grey be on to something?
but could de Grey be on to something?
169
510680
3160
Ancak De Grey bir şeyin peşinde
olabilir mi?
olabilir mi?
Bence daha yakından
incelenmeyi hak ediyor.
incelenmeyi hak ediyor.
08:47
I think he deserves a closer look.
170
515159
1657
08:48
First of all, I have a really hard time
seeing him as a crackpot.
seeing him as a crackpot.
171
516840
3136
Öncelikle, onu çatlak bir bilim adamı
olarak görmekte zorlanıyorum.
olarak görmekte zorlanıyorum.
08:52
Yeah, he started off life
as a computer scientist,
as a computer scientist,
172
520000
2336
Evet, hayata bilgisayar
uzmanı olarak başladı,
uzmanı olarak başladı,
08:54
not a biologist,
173
522360
1496
bir biyolog olarak değil.
Ama Cambridge'te biyoloji üzerine
Ama Cambridge'te biyoloji üzerine
08:55
but he earned a PhD
in biology from Cambridge,
in biology from Cambridge,
174
523880
3816
bir doktora elde etti ve mitokondriyal
DNA ve diğer
DNA ve diğer
08:59
and he has published
some very significant work
some very significant work
175
527720
2376
birçok şey üzerine oldukça
önemli çalışmalar yayınladı.
önemli çalışmalar yayınladı.
09:02
on mitochondrial DNA
and a bunch of other stuff.
and a bunch of other stuff.
176
530120
2456
İkinci olarak ise,
09:04
Secondly, he started
an antiaging foundation
an antiaging foundation
177
532600
3096
yaşlanmanın yedi farklı sebebini
tanımlayan yaşlanma
karşıtı bir vakıf kurdu.
karşıtı bir vakıf kurdu.
09:07
that has identified
seven different causes of aging,
seven different causes of aging,
178
535720
2576
Bu ise bana oldukça makul geliyor
ve kendisi de
ve kendisi de
09:10
to me, that seem very plausible,
179
538320
2256
09:12
and he is hot in pursuit
of fixes for every single one of them.
of fixes for every single one of them.
180
540600
4136
her bir sebebin tedavisinin peşine
düşmekte çok istekli.
düşmekte çok istekli.
Örneğin, yaşlanmamızın bir sebebi
mitokondriyal DNA'mızın
mitokondriyal DNA'mızın
09:16
For example, one of the reasons we age
is that our mitochondrial DNA mutates,
is that our mitochondrial DNA mutates,
181
544760
5016
mutasyona uğraması ve biz de biraz
yaşlanıyoruz ve
yaşlanıyoruz ve
09:21
and we get kind of old
and our cells lose energy.
and our cells lose energy.
182
549800
2680
hücrelerimiz enerji kaybediyor.
09:25
He believes, and he's made
a convincing case,
a convincing case,
183
553160
2336
De Grey ise şuna inanıyor,
ki ikna edici bir çalışma
ki ikna edici bir çalışma
09:27
that using viruses we can do gene therapy,
184
555520
2536
ortaya koymuştur.
Virüsleri kullanarak
Virüsleri kullanarak
gen terapisi yapabiliriz,
o DNA'yı düzeltebiliriz
o DNA'yı düzeltebiliriz
09:30
fix that DNA
185
558080
1656
09:31
and rejuvenate our cells.
186
559760
1720
ve hücrelerimizi gençleştirebiliriz.
Bir şey daha.
09:35
One more thing.
187
563400
1336
Aşırı uzun ömürlülüğün mümkün olduğuna
dair somut bir kanıtımız var.
dair somut bir kanıtımız var.
09:36
We have an existent proof
188
564760
1856
09:38
that extreme longevity is possible.
189
566640
2720
Bristlecone çam ağaçları, 5.000 yıl
yaşıyor ve bazı ıstakozlar
yaşıyor ve bazı ıstakozlar
09:42
Bristlecone pine trees live 5,000 years,
190
570520
4160
09:47
and some lobsters don't age at all.
191
575720
3800
hiç yaşlanmıyor bile.
Bu, De Grey'in hayat sürelerimizi
kökten değiştireceği anlamına gelmiyor.
kökten değiştireceği anlamına gelmiyor.
09:52
Now, this doesn't mean that de Grey
is going to revolutionize our lifespans.
is going to revolutionize our lifespans.
192
580640
4336
Demek istediğim, sonuçta biz ağaç
değiliz ve çoğumuz da
değiliz ve çoğumuz da
09:57
I mean, after all, we're not trees,
and most of us are not lobsters.
and most of us are not lobsters.
193
585000
3816
ıstakoz değil.
10:00
(Laughter)
194
588840
1216
Ancak oralarda bir yerlerde Darwinlerin ve
10:02
But I've got to believe that there are
Darwins and Einsteins out there,
Darwins and Einsteins out there,
195
590080
4800
Einsteinların olduğuna inanmak
zorundayım ve size de
zorundayım ve size de
sebebini söyleyeyim.
10:07
and I'll tell you why.
196
595840
1376
Şunu düşünün:
10:09
Consider this:
197
597240
1200
Bugün Darwin'in zamanında olduğundan
yedi kat daha fazla
yedi kat daha fazla
10:11
there are seven times more people
alive today than during Darwin's time.
alive today than during Darwin's time.
198
599160
5296
ve Einstein'in zamanından dört kat
daha fazla yaşayan insan var.
daha fazla yaşayan insan var.
10:16
There are four times as many people
alive today as Einstein.
alive today as Einstein.
199
604480
3456
Nüfustaki bilim insanlarının oranının
birden fırladığını
birden fırladığını
10:19
When you consider
200
607960
1216
10:21
that the proportion of scientists
in the population has skyrocketed,
in the population has skyrocketed,
201
609200
3216
düşündüğünüzde, günümüzde
yedi milyon bilim insanı yaşıyor.
yedi milyon bilim insanı yaşıyor.
10:24
there are now seven million scientists.
202
612440
2376
Şuna inanmak zorundayım ve inanıyorum ki;
10:26
I've got to believe, and I do believe,
that there's one of them out there
that there's one of them out there
203
614840
3440
onlardan birisi şu an
bilinmezliğin ortasında
bilinmezliğin ortasında
10:31
who is working right now in obscurity
204
619720
2336
hayatlarımızı sarsmak için çalışıyor.
10:34
to rock our lives,
and I don't know about you,
and I don't know about you,
205
622080
2416
Seni bilmiyorum ancak sarsılmak
için sabırsızlanıyorum.
için sabırsızlanıyorum.
10:36
but I can't wait to be rocked.
206
624520
1816
Teşekkür ederim.
10:38
Thank you.
207
626360
1256
10:39
(Applause)
208
627640
6961
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Eric Haseltine - Author, futurist, innovatorEric Haseltine applies discoveries about the brain to innovation and forecasting game-changing advances in science and technology.
Why you should listen
Dr. Eric Haseltine is a neuroscientist and futurist who has applied a brain-centered approach to help organizations in aerospace, entertainment, healthcare, consumer products and national security transform and innovate. He is the author of Long Fuse, Big Bang: Achieving Long-Term Success Through Daily Victories. For five years, he wrote a monthly column on the brain for Discover magazine and is a frequent contributor to Psychology Today's web site, where his popular blog on the brain has garnered over 800,000 views. Haseltine received the Distinguished Psychologist in Management Award from the Society of Psychologists in Management and has published 41 patents and patent applications in optics, media and entertainment technology.
In 1992 he joined Walt Disney Imagineering to help found the Virtual Reality Studio, which he ultimately ran until his departure from Disney in 2002. When he left Disney, Haseltine was executive vice president of Imagineering and head of R&D for the entire Disney Corporation, including film, television, theme parks, Internet and consumer products.
In the aftermath of 9/11, Eric joined the National Security Agency to run its Research Directorate. Three years later, he was promoted to associate of director of National Intelligence, where he oversaw all science and technology efforts within the United States Intelligence Community as well as fostering development innovative new technologies for countering cyber threats and terrorism. For his work on counter-terrorism technologies, he received the National Intelligence Distinguished Service Medal in 2007.
Haseltine serves on numerous boards, and is an active consultant, speaker and writer. Over the past three years, he has focused heavily on developing innovation strategies and consumer applications for the Internet of Things, virtual reality and augmented reality.
Haseltine continues to do basic research in neuroscience, with his most recent publications focusing on the mind-body health connection and exploitation of big-data to uncover subtle, but important trends in mental and physical health.
Eric Haseltine | Speaker | TED.com