TED Talks Live
Eric Haseltine: What will be the next big scientific breakthrough?
Eric Haseltine: Đột phá khoa học lớn tiếp đến sẽ là gì?
Filmed:
Readability: 4.3
1,571,528 views
Trong lịch sử, chính quá trình nghiên cứu suy luận đã cho ra đời những ý tưởng khoa học mang tính cách mạng đẹp tuyệt vời, từ đó mở ra trước mắt chúng ta một chân trời hoàn toàn mới. "Tôi không nói đến ngành khoa học có bước tiến nhỏ giọt," Eric Haseltine đã nói. "Cái tôi muốn nói chính là ngành khoa học có bước tiến vượt bậc." Trong bài nói chuyện này, Haseltine đã nhiệt tình dẫn chúng ta đến cánh cửa của sự mưu cầu tri thức bằng hai ý tưởng: một trong số đó đã làm nên lịch sử, và ý tưởng còn lại hiện đang đào sâu vào những thắc mắc lớn nhất của nhân loại bằng một tham vọng đáng ngưỡng mộ (cùng với một lượng vừa đủ hoài nghi tới từ nhiều người).
Eric Haseltine - Author, futurist, innovator
Eric Haseltine applies discoveries about the brain to innovation and forecasting game-changing advances in science and technology. Full bio
Eric Haseltine applies discoveries about the brain to innovation and forecasting game-changing advances in science and technology. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Tonight, I'm going to share with you
my passion for science.
my passion for science.
0
920
3616
Tối nay tôi sẽ chia sẻ với mọi người
niềm đam mê khoa học của mình.
niềm đam mê khoa học của mình.
00:16
I'm not talking about science
that takes baby steps.
that takes baby steps.
1
4560
3016
Tôi không nói về ngành khoa học
có bước tiến nhỏ giọt.
có bước tiến nhỏ giọt.
00:19
I'm talking about science
that takes enormous leaps.
that takes enormous leaps.
2
7600
4256
Tôi đang nói về ngành khoa học
mang tính đột phá.
mang tính đột phá.
00:23
I'm talking Darwin, I'm talking Einstein,
3
11880
3376
Tôi muốn nhắc đến Darwin, Einstein,
00:27
I'm talking revolutionary science
that turns the world on its head.
that turns the world on its head.
4
15280
3600
những ngành khoa học mang tính cách mạng
có khả năng xoay chuyển thế giới.
có khả năng xoay chuyển thế giới.
00:31
In a moment, I'm going to talk
about two ideas that might do this.
about two ideas that might do this.
5
19440
3400
Rất nhanh thôi, tôi sẽ bàn về
hai ý tưởng có thể làm được điều này.
hai ý tưởng có thể làm được điều này.
00:35
I say "might"
6
23800
1216
Tôi nói "có thể"
00:37
because, with revolutionary ideas,
most are flat wrong,
most are flat wrong,
7
25040
2776
vì hầu hết các ý tưởng đột phá
đều sai rành rành,
đều sai rành rành,
00:39
and even those that are right
seldom have the impact
seldom have the impact
8
27840
2456
thậm chí những ý tưởng đúng
cũng hiếm khi có được ảnh hưởng
cũng hiếm khi có được ảnh hưởng
00:42
that we want them to have.
9
30320
1696
như ta mong đợi.
00:44
To explain why I picked
two ideas in particular,
two ideas in particular,
10
32040
2496
Để giải thích tại sao tôi chọn
hai ý tưởng cụ thể này,
hai ý tưởng cụ thể này,
00:46
I'm going to start with a mystery.
11
34560
1680
Tôi sẽ bắt đầu với một bí ẩn.
00:48
1847, Vienna, Austria.
12
36840
3080
Vienna, nước Áo, năm 1847.
00:53
Ignaz Semmelweis was a somber,
compulsively thorough doctor
compulsively thorough doctor
13
41080
3616
Ignaz Semmelweis là một
bác sĩ thông thái, chỉn chu
bác sĩ thông thái, chỉn chu
00:56
who ran two maternity clinics.
14
44720
1856
là chủ của hai bệnh viện phụ sản.
00:58
They were identical except for one thing.
15
46600
2440
Hai bệnh viện này giống nhau như đúc,
trừ một chi tiết.
trừ một chi tiết.
01:01
Women were dying of high fevers
soon after giving birth
soon after giving birth
16
49720
2656
Số sản phụ tử vong do sốt cao
ngay sau sinh của bệnh viện này
ngay sau sinh của bệnh viện này
01:04
three times more often
at one of the clinics than at the other.
at one of the clinics than at the other.
17
52400
3560
cao gấp 3 lần so với bệnh viện kia.
01:08
Trying to figure out
what the difference was that caused this,
what the difference was that caused this,
18
56600
2936
Để tìm ra sự khác biệt dẫn tới
tình trạng này,
tình trạng này,
01:11
Semmelweis looked at everything he could.
19
59560
2016
Semmelweis đã xem xét mọi thứ.
01:13
Sanitation? No.
20
61600
1736
Vệ sinh ư? Không.
01:15
Medical procedures? No.
21
63360
2000
Quá trình phẫu thuật? Không.
01:18
Air flow? No.
22
66000
1920
Lưu lượng dòng khí? Cũng không.
01:20
The puzzle went unsolved
until he happened to autopsy a doctor
until he happened to autopsy a doctor
23
68800
3256
Bí ẩn vẫn chưa được giải đáp
tới khi ông phẫu thuật tử thi một bác sĩ
tới khi ông phẫu thuật tử thi một bác sĩ
01:24
who died of an infected scalpel cut.
24
72080
2000
tử vong do vết cắt bị nhiễm trùng.
01:26
The doctor's symptoms were identical
to those of the mothers who were dying.
to those of the mothers who were dying.
25
74760
3776
Triệu chứng của bác sĩ đó giống
với những sản phụ đã tử vong.
với những sản phụ đã tử vong.
01:30
How was that possible?
26
78560
1376
Làm sao có thể?
01:31
How could a male doctor
get the same thing as new mothers?
get the same thing as new mothers?
27
79960
2880
Sao một nam bác sĩ và sản phụ
sau sinh lại chết vì một nguyên nhân?
sau sinh lại chết vì một nguyên nhân?
01:35
Semmelweis reconstructed
everything the doctor had done
everything the doctor had done
28
83560
3256
Semmelweis xem lại những gì
bác sĩ ấy đã làm
bác sĩ ấy đã làm
01:38
right before he got sick,
29
86840
1256
trước thời điểm mắc bệnh,
01:40
and he discovered
that he'd been autopsying a corpse.
that he'd been autopsying a corpse.
30
88120
4296
và ông phát hiện trước đó, bác sĩ ấy đã
tiến hành khám nghiệm tử thi.
tiến hành khám nghiệm tử thi.
01:44
Had something gotten
in his wound that killed him?
in his wound that killed him?
31
92440
2800
Vậy có cái gì tấn công vào vết cắt
và giết ông ta chăng?
và giết ông ta chăng?
01:48
With growing excitement,
32
96760
1776
Với trạng thái phấn khích tột độ,
01:50
Semmelweis looked
for any connection he could
for any connection he could
33
98560
2816
Semmelweis cố gắng tìm kiếm
mọi sự liên hệ
mọi sự liên hệ
01:53
between dead bodies in the morgue
and dead mothers in his delivery room,
and dead mothers in his delivery room,
34
101400
5376
giữa tử thi trong nhà xác, và xác của
sản phụ trong phòng sanh,
sản phụ trong phòng sanh,
01:58
and he found it.
35
106800
1600
và ông đã tìm ra.
02:01
It turned out that at the hospital
with the high death rate,
with the high death rate,
36
109320
2856
Thì ra bệnh viện viện này có tỉ lệ
tử vong cao hơn
tử vong cao hơn
02:04
but not the others,
37
112200
1776
so với bệnh viện kia
02:06
doctors delivered babies immediately
after autopsying corpses in the morgue.
after autopsying corpses in the morgue.
38
114000
5136
vì bác sĩ ở đây tiến hành bảo sanh
ngay sau khi khám nghiệm xác chết.
ngay sau khi khám nghiệm xác chết.
À ha! Chính những xác chết đã
lây khuẩn qua tay của các bác sĩ
lây khuẩn qua tay của các bác sĩ
02:11
Aha! Corpses were contaminating
the doctors' hands
the doctors' hands
39
119160
3936
02:15
and killing his mothers.
40
123120
1240
và giết chết các sản phụ ở đây.
02:17
So he ordered the doctors
to sterilize their hands,
to sterilize their hands,
41
125240
3055
Thế là ông yêu cầu các bác sĩ
khử trùng tay mình,
khử trùng tay mình,
02:20
and the deaths stopped.
42
128320
2280
và số ca tử vong dừng lại.
02:23
Dr. Ignaz Semmelweis
had discovered infectious disease.
had discovered infectious disease.
43
131400
4400
Bác sĩ Ignaz Semmelweis đã phát hiện
ra bệnh lây nhiễm.
ra bệnh lây nhiễm.
02:28
But the doctors of the day
thought he was crazy,
thought he was crazy,
44
136400
3416
Nhưng các bác sĩ thời đó
lại cho rằng ông ấy bị điên,
lại cho rằng ông ấy bị điên,
02:31
because they knew,
and had for hundreds of years,
and had for hundreds of years,
45
139840
3496
vì họ biết, và theo những gì
họ biết hàng trăm năm qua,
họ biết hàng trăm năm qua,
02:35
that odorous vapors
called miasmas caused disease,
called miasmas caused disease,
46
143360
5096
các loại khí có mùi, gọi là khí độc,
mới gây ra bệnh dịch,
mới gây ra bệnh dịch,
02:40
not these hypothetical particles
that you couldn't see.
that you couldn't see.
47
148480
3400
chứ không phải thứ hạt li ti chưa
kiểm chứng mà mắt ta không thấy.
kiểm chứng mà mắt ta không thấy.
02:44
It took 20 years
for Frenchman Louis Pasteur
for Frenchman Louis Pasteur
48
152880
4176
Phải mất 20 năm để bác sĩ
người Pháp Louis Pasteur
người Pháp Louis Pasteur
02:49
to prove that Semmelweis was right.
49
157080
1960
chứng minh rằng Semmelweis đã đúng.
02:51
Pasteur was an agricultural chemist
50
159680
2696
Pasteur vốn là dược sĩ nông nghiệp
02:54
who tried to figure out
why milk and beer spoiled so often.
why milk and beer spoiled so often.
51
162400
4176
ông luôn cố tìm hiểu tại sao
sữa và bia lại hỏng nhanh thế.
sữa và bia lại hỏng nhanh thế.
02:58
He found that bacteria were the culprits.
52
166600
2440
Ông đã tìm ra thủ phạm chính là vi khuẩn.
03:02
He also found that bacteria
could kill people in exactly the same way
could kill people in exactly the same way
53
170160
3856
Ông cũng phát hiện vi khuẩn
gây chết người theo cách tương tự
gây chết người theo cách tương tự
03:06
that Semmelweis's patients were dying.
54
174040
2320
với cách mà chúng giết
bệnh nhân của Semmelweis.
bệnh nhân của Semmelweis.
03:09
We now look at what I want
to talk about tonight, in two ideas.
to talk about tonight, in two ideas.
55
177120
4400
Giờ chúng ta sẽ xem xét
hai ý tưởng tôi sẽ bàn tới đêm nay.
hai ý tưởng tôi sẽ bàn tới đêm nay.
03:14
We saw it with Semmelweis,
that he was a revolutionary.
that he was a revolutionary.
56
182600
2920
Ta thấy, với trường hợp của
Semmelweis, ông là nhà cách mạng.
Semmelweis, ông là nhà cách mạng.
Ông ấy thành công vì 2 lí do.
03:18
He did it for two reasons.
57
186560
1256
03:19
One, he opened our eyes
to a completely new world.
to a completely new world.
58
187840
3240
Thứ nhất: ông ấy cho ta thấy một
thế giới mới hoàn toàn.
thế giới mới hoàn toàn.
03:23
We'd known since the 1680s about bacteria.
59
191720
2976
Chúng ta đã biết về vi khuẩn
từ những năm 1680.
từ những năm 1680.
03:26
We just didn't know
that bacteria killed people.
that bacteria killed people.
60
194720
2456
Chúng ta chỉ chưa biết rằng chúng
có thể giết người.
có thể giết người.
03:29
And he also demolished fond ideas
that people kept close to their heart.
that people kept close to their heart.
61
197200
5056
Và ông cũng đánh đổ những ý nghĩ
ngây thơ mà người ta coi trọng.
ngây thơ mà người ta coi trọng.
03:34
Miasmas didn't kill people.
Bacteria killed people.
Bacteria killed people.
62
202280
3320
Khí độc không giết người.
Vi khuẩn mới giết người.
Vi khuẩn mới giết người.
03:38
So this brings me to the two ideas
I want to talk about tonight.
I want to talk about tonight.
63
206080
3336
Nên điều này đã thôi thúc tôi chia sẻ
hai ý tưởng sắp tới đây.
hai ý tưởng sắp tới đây.
03:41
One has opened our eyes
to a completely new universe,
to a completely new universe,
64
209440
2816
Một ý tưởng mở ra một thế giới
hoàn toàn mới,
hoàn toàn mới,
03:44
and the other attacks long-held beliefs.
65
212280
3976
ý tưởng còn lại đánh vào niềm tin
từ lâu đời của chúng ta.
từ lâu đời của chúng ta.
03:48
Let's get started with Dr. Eric Betzig.
66
216280
1936
Hãy bắt đầu với tiến sĩ Eric Betzig.
03:50
He's a physicist who has opened our eyes
to an entirely new world
to an entirely new world
67
218240
3896
Ông ấy là nhà vật lý đã mở mang
tầm mắt của ta hoàn toàn
tầm mắt của ta hoàn toàn
03:54
by violating the laws of physics.
68
222160
1880
bằng cách phá vỡ
quy luật của vật lý học.
quy luật của vật lý học.
03:56
Betzig is a true rebel.
69
224720
1280
Betzig là một kẻ nổi loạn thật sự.
03:58
He quit a job at prestigious
Bell Laboratory
Bell Laboratory
70
226560
2896
Ông bỏ việc ở
phòng thí nghiệm Bell danh giá
phòng thí nghiệm Bell danh giá
04:01
inventing new microscopes for biology
71
229480
2256
để phát minh ra loại kính hiển vi mới
cho sinh học
cho sinh học
04:03
because he thought scientists
were taking his brilliant inventions
were taking his brilliant inventions
72
231760
4336
vì ông nghĩ các nhà khoa học ở đó
đang làm những chuyện tồi tệ
đang làm những chuyện tồi tệ
04:08
and doing lousy work with them.
73
236120
1520
với các phát minh xuất sắc của mình.
04:10
So he became a househusband,
74
238880
3040
Do đó, ông trở thành ông chồng nội trợ,
04:15
but he never lost his passion
for figuring out
for figuring out
75
243360
2576
nhưng chưa hề mất niềm đam mê
nghiên cứu giải pháp
nghiên cứu giải pháp
04:17
how to get microscopes
to see finer and finer details
to see finer and finer details
76
245960
2896
để kính hiển vi quan sát được
ngày càng nhiều chi tiết hơn
ngày càng nhiều chi tiết hơn
04:20
than had ever been seen before
or ever could be seen.
or ever could be seen.
77
248880
2477
vượt xa những gì trước giờ
từng quan sát được.
từng quan sát được.
04:23
This is crucial if we're ever
going to understand how cells work,
going to understand how cells work,
78
251960
4456
Điều này vô cùng cần thiết để ta hiểu
tế bào hoạt động như thế nào,
tế bào hoạt động như thế nào,
04:28
and how cancer works,
79
256440
1495
ung thư phát triển ra sao,
04:29
and how something
150th the size of a head of a pin
150th the size of a head of a pin
80
257959
5417
và làm sao một thứ nhỏ hơn
đầu kim 150 lần
đầu kim 150 lần
04:35
can do all these amazing things,
81
263400
2136
lại có thể làm được những thứ tuyệt vời,
04:37
like make proteins
82
265560
1576
như tạo ra protein
04:39
and move charges around
83
267160
1896
dẫn năng lượng khắp cơ thể
04:41
and all of those things.
84
269080
1280
và những chuyện khác nữa.
04:43
There's just one problem.
85
271400
1680
Chỉ có một vấn đề ở đây.
04:46
There's this thing
called the law of physics,
called the law of physics,
86
274040
2976
Chính là quy luật của vật lý,
04:49
and part of the law of physics
is the thing called the diffraction limit.
is the thing called the diffraction limit.
87
277040
3456
và có một phần luật vật lý
gọi là giới hạn nhiễu xạ.
gọi là giới hạn nhiễu xạ.
04:52
The diffraction limit is kind of like
when you go to a doctor's office,
when you go to a doctor's office,
88
280520
3376
Giới hạn nhiễu xạ cũng như khi bạn
tới chỗ bác sĩ,
tới chỗ bác sĩ,
04:55
you can only see so far down,
no matter how good glasses you have.
no matter how good glasses you have.
89
283920
3136
càng nhìn xuống hàng dưới, càng
không thấy gì, dù kính có tốt tới đâu.
không thấy gì, dù kính có tốt tới đâu.
04:59
This was a so-called impossible problem.
90
287080
3376
Nên chuyện này từng bị coi là
bất khả thi.
bất khả thi.
05:02
But one of Betzig's friends
figured out how to take a tiny molecule
figured out how to take a tiny molecule
91
290480
3176
Nhưng một người bạn của Betzig đã
tìm ra cách để 1 phân tử nhỏ xíu,
tìm ra cách để 1 phân tử nhỏ xíu,
05:05
that was smaller than
the best microscope could see
the best microscope could see
92
293680
2416
nhỏ hơn cả thứ nhỏ nhất mà
kính hiển vi nhìn thấy được.
kính hiển vi nhìn thấy được.
05:08
and get it to light up and fluoresce.
93
296120
2136
làm phân tử đó sáng lên
và phát huỳnh quang.
và phát huỳnh quang.
05:10
"Aha!" Betzig said.
94
298280
2496
"À ha!" Betzig nói.
05:12
"I think maybe the laws of physics
are not so unbreakable after all."
are not so unbreakable after all."
95
300800
4696
"Tớ nghĩ, suy cho cùng thì phá vỡ quy luật
vật lý cũng không khó lắm."
vật lý cũng không khó lắm."
05:17
So he lashed together a microscope
in his friend's living room.
in his friend's living room.
96
305520
4856
Thế là ông tự ráp một chiếc kính hiển vi
tại phòng khách của người bạn ấy.
tại phòng khách của người bạn ấy.
05:22
He had no laboratory.
97
310400
1816
Vì nhà ông không có phòng thí nghiệm.
05:24
This revolutionary instrument
got different protein molecules
got different protein molecules
98
312240
3576
Thiết bị đột phá này làm cho những
phân tử protein khác nhau
phân tử protein khác nhau
05:27
to light up in different colors,
99
315840
1560
phát ra ánh sáng có màu khác nhau,
05:30
and with a computer, he was able
to turn very, very fuzzy blurs
to turn very, very fuzzy blurs
100
318080
4696
và bằng máy tính, ông có thể
làm cho những chấm mờ nhất
làm cho những chấm mờ nhất
05:34
into very sharp dots and produce images
of unprecedented and startling clarity.
of unprecedented and startling clarity.
101
322800
6696
trở nên sắc nét chưa từng có,
và tạo được hình ảnh rõ tới giật mình.
và tạo được hình ảnh rõ tới giật mình.
05:41
For this work, last year,
102
329520
2296
Nhờ thành tựu này, năm ngoái,
05:43
Eric Betzig won the Nobel Prize.
103
331840
2600
Eric Betzig đã thắng giải Nobel.
05:47
Why?
104
335360
1216
Tại sao?
05:48
Because now we can see
with unprecedented detail
with unprecedented detail
105
336600
4096
Vì giờ đây ta có thể quan sát
được một cách rõ nét chưa từng có
được một cách rõ nét chưa từng có
05:52
things that we never had seen before,
106
340720
1816
những thứ ta chưa từng thấy trước đây,
05:54
and now doctors can get
a better handle on things like cancer.
a better handle on things like cancer.
107
342560
3840
và giờ đây, các bác sĩ có thể hiểu rõ
hơn về bệnh ung thư.
hơn về bệnh ung thư.
05:59
But do you think
Betzig was satisfied there?
Betzig was satisfied there?
108
347080
2496
Nhưng bạn nghĩ Betzig có dừng lại
ở đây chưa?
ở đây chưa?
06:01
No.
109
349600
1296
Không hề nhé.
06:02
He wanted movies.
110
350920
1856
Ông ấy còn muốn làm phim cơ.
06:04
The problem was
111
352800
1216
Vấn đề ở đây là
06:06
that even the genius microscopes
that he invented were just too slow.
that he invented were just too slow.
112
354040
3976
tới mấy chiếc kính hiển vi
thần thánh của ông cũng còn quá chậm.
thần thánh của ông cũng còn quá chậm.
06:10
So what did he do?
113
358040
1256
Vậy ông làm gì đây?
06:11
He came up with a 200-year-old idea
114
359320
3576
Ông nghĩ tới ý tưởng
đã có từ cách đây 200 năm
đã có từ cách đây 200 năm
06:14
called moiré patterns.
115
362920
1696
gọi là hình vạch sọc.
06:16
So the way that works is
if you take two very, very fine patterns
if you take two very, very fine patterns
116
364640
3456
Đại khái là nếu lấy 2 hình
cực kỳ rõ nét
cực kỳ rõ nét
06:20
and you move them across each other,
117
368120
1776
chồng lên nhau theo đường chéo,
06:21
you will see a gross pattern
118
369920
3016
bạn sẽ thấy được một hình gộp
của cả hai
của cả hai
06:24
that a microscope can see
119
372960
1480
mà kính hiển vi thấy được
06:27
that otherwise you would not
be able to see.
be able to see.
120
375360
2096
nhưng mắt thường không
thể nào nhìn thấy.
thể nào nhìn thấy.
06:29
So he applied this technique
to taking a really blurry image of a cell
to taking a really blurry image of a cell
121
377480
3296
Vậy là ông áp dụng kĩ thuật này
để lấy ảnh cực mờ của một tế bào
để lấy ảnh cực mờ của một tế bào
06:32
and moving lots of structured
light patterns across it
light patterns across it
122
380800
2576
và chồng rất nhiều mẫu hình lên đó
06:35
until this cell became crystal clear.
123
383400
2440
cho đến khi có được hình ảnh
thật rõ nét của tế bào đó.
thật rõ nét của tế bào đó.
06:38
And here is the result:
124
386840
2016
Và đây là kết quả thu được:
06:40
a mysterious new world,
125
388880
2736
một thế giới mới, đầy bí ẩn,
06:43
full of strange things zipping around
126
391640
2136
và những thứ kì lạ xẹt qua nhau
06:45
doing things that
we don't know what they're doing.
we don't know what they're doing.
127
393800
2400
và làm những chuyện mà
ta cũng chẳng biết là làm gì.
ta cũng chẳng biết là làm gì.
06:49
But when we figure it out,
we'll have a better handle on life itself.
we'll have a better handle on life itself.
128
397600
3976
Nhưng khi ta hiểu được chúng,
ta sẽ hiểu hơn về sự sống.
ta sẽ hiểu hơn về sự sống.
06:53
For example, those
green globs that you see?
green globs that you see?
129
401600
2096
Ví dụ, bạn thấy mấy giọt
màu xanh lá đó không?
màu xanh lá đó không?
06:55
Those things are called clathrins.
130
403720
1680
Chúng là protein clathrin.
06:57
They're molecules
that protect other molecules
that protect other molecules
131
405960
2416
Chúng là những phân tử giữ vai trò
bảo vệ các phân tử khác
bảo vệ các phân tử khác
07:00
as they move through a cell.
132
408400
1376
khi đi qua tế bào.
Vậy mà có khi vi khuẩn bắt chúng
để đầu độc các tế bào.
để đầu độc các tế bào.
07:01
Unfortunately, viruses sometimes
hijack those to infect cells.
hijack those to infect cells.
133
409800
4336
07:06
Also, you see those little squiggly
wormlike things moving around?
wormlike things moving around?
134
414160
3096
Còn nữa, bạn thấy mấy thứ như sâu
chạy lòng vòng không?
chạy lòng vòng không?
07:09
Those are actin molecules.
135
417280
2296
Đó là các phân tử actino.
07:11
Unfortunately, viruses
also climb down those things
also climb down those things
136
419600
2416
Không may thay, vi khuẩn lại
dùng chúng làm thang
dùng chúng làm thang
07:14
to get into the cell nucleus
137
422040
1456
để leo xuống nhân tế bào
07:15
to replicate themselves and make you sick.
138
423520
2120
chúng tự nhân lên và làm bạn ốm.
07:18
Now that we can look at movies
139
426240
1856
Giờ đây, khi ta nhìn vào những
đoạn phim ấy
đoạn phim ấy
07:20
of what's actually going on
deep inside a cell,
deep inside a cell,
140
428120
2856
và hiểu chuyện gì đang thực sự
diễn ra trong tế bào,
diễn ra trong tế bào,
07:23
we have a much better chance
of curing viral diseases like AIDS.
of curing viral diseases like AIDS.
141
431000
4080
chúng ta có nhiều cơ hội hơn để chữa
bệnh do vi khuẩn gây ra, như AIDS.
bệnh do vi khuẩn gây ra, như AIDS.
07:27
So when you look at a movie like this,
142
435680
1856
Do đó, khi quan sát một đoạn phim
như thế này,
như thế này,
07:29
it's very clear that Betzig has opened
our eyes to a completely new world.
our eyes to a completely new world.
143
437560
4000
rõ ràng Betzig đã mở rộng
tầm mắt của chúng ta.
tầm mắt của chúng ta.
07:34
But he hasn't shattered
any cherished beliefs.
any cherished beliefs.
144
442560
4120
Nhưng ông ấy chưa hề đập tan
niềm tin nào được ấp ủ.
niềm tin nào được ấp ủ.
07:39
That leads us to Dr. Aubrey de Grey
145
447200
2936
Nên nó sẽ đưa ta tới với Tiến sĩ
Aubrey de Grey
Aubrey de Grey
07:42
at Cambridge.
146
450160
1200
tại đại học Cambridge.
07:44
De Grey definitely has scientists
squirming with an interesting idea:
squirming with an interesting idea:
147
452440
4336
Ý tưởng hay ho của De Grey hoàn toàn
khiến các nhà khoa học lúng túng:
khiến các nhà khoa học lúng túng:
07:48
we can be immortal.
148
456800
1376
chúng ta có thể bất tử.
07:50
We can beat aging.
149
458200
1616
Chúng ta có thể đánh bại lão hoá.
07:51
Now, most scientists
think he's a crackpot.
think he's a crackpot.
150
459840
2560
Giờ thì các nhà khoa học nghĩ
rằng ông ấy thật quái đản.
rằng ông ấy thật quái đản.
07:55
Any Biology 101 student knows
151
463320
3296
Sinh viên năm nhất ngành sinh học
đều biết
đều biết
07:58
that aging is an inevitable
consequence of living.
consequence of living.
152
466640
4016
lão hoá là kết quả không tránh được
của sự sống.
của sự sống.
08:02
For example, when we eat,
153
470680
2096
Chẳng hạn như khi ta ăn,
08:04
we take in food and we metabolize it,
154
472800
1856
ta đưa thức ăn vào,
thực hiện trao đổi chất
thực hiện trao đổi chất
08:06
and that throws off
what we call free radicals.
what we call free radicals.
155
474680
2376
quá trình này tạo ra các gốc tự do.
08:09
You might have heard of those.
156
477080
1456
Chắc bạn nghe điều ấy rồi.
08:10
Also known as oxygen ions,
157
478560
1936
Cũng được xem là
các ion oxy,
các ion oxy,
08:12
those bind to our DNA, cause it to mutate,
158
480520
2376
chúng sẽ bám vào ADN của ta,
biến đổi nó,
biến đổi nó,
08:14
and cause us to get old and lose our hair.
159
482920
2056
và làm ta già đi, rụng tóc.
08:17
(Laughter)
160
485000
1576
(Cười)
08:18
It's just like, no, it's exactly like
161
486600
2736
Cũng tương tự, à, phải nói là y hệt
08:21
oxygen binding to iron and making it rust.
162
489360
2176
Oxi bám vào sắt và sắt bị gỉ sét.
08:23
So you age because you rust out.
163
491560
2456
Cho nên bạn già đi
vì bạn đang phân huỷ.
vì bạn đang phân huỷ.
08:26
(Laughter)
164
494040
2176
(Cười)
08:28
Oh, and scientists also know
there is something called immortality:
there is something called immortality:
165
496240
5096
À, và các nhà khoa học cũng biết rằng
có thứ tồn tại vĩnh viễn:
có thứ tồn tại vĩnh viễn:
08:33
in cancer cells.
166
501360
1976
là tế bào ung thư.
08:35
So if you stop aging,
167
503360
2296
Nên nếu bạn không già đi,
08:37
all of you are going to turn
into giant walking malignant tumors.
into giant walking malignant tumors.
168
505680
3920
tất cả chúng ta sẽ biến thành
khối u ác tính khổng lồ di động.
khối u ác tính khổng lồ di động.
08:42
These are cherished beliefs,
but could de Grey be on to something?
but could de Grey be on to something?
169
510680
3160
Đây là những niềm tin quen thuộc,
vậy niềm tin của de Grey có gì mới?
vậy niềm tin của de Grey có gì mới?
08:47
I think he deserves a closer look.
170
515159
1657
Tôi nghĩ ý tưởng của ông
đáng lưu tâm.
đáng lưu tâm.
08:48
First of all, I have a really hard time
seeing him as a crackpot.
seeing him as a crackpot.
171
516840
3136
Trước hết, tôi không thể nào
coi ông ấy là quái gở được.
coi ông ấy là quái gở được.
08:52
Yeah, he started off life
as a computer scientist,
as a computer scientist,
172
520000
2336
Phải thôi, ông ấy xuất thân là
nhà khoa học máy tính,
nhà khoa học máy tính,
08:54
not a biologist,
173
522360
1496
chứ đâu phải nhà sinh vật,
08:55
but he earned a PhD
in biology from Cambridge,
in biology from Cambridge,
174
523880
3816
nhưng sau đó ông lãnh
bằng tiến sĩ sinh học của Cambridge,
bằng tiến sĩ sinh học của Cambridge,
08:59
and he has published
some very significant work
some very significant work
175
527720
2376
và cũng công khai vài công trình
vô cùng xuất sắc
vô cùng xuất sắc
09:02
on mitochondrial DNA
and a bunch of other stuff.
and a bunch of other stuff.
176
530120
2456
về ADN ty thể và
một đống thứ khác.
một đống thứ khác.
09:04
Secondly, he started
an antiaging foundation
an antiaging foundation
177
532600
3096
Thứ hai, ông ấy đặt
nền tảng cho sự chống lão hoá
nền tảng cho sự chống lão hoá
09:07
that has identified
seven different causes of aging,
seven different causes of aging,
178
535720
2576
đã phát hiện ra 7 nguyên nhân
khác nhau dẫn đến lão hoá,
khác nhau dẫn đến lão hoá,
09:10
to me, that seem very plausible,
179
538320
2256
với tôi, điều đó rất đáng hoan nghênh.
09:12
and he is hot in pursuit
of fixes for every single one of them.
of fixes for every single one of them.
180
540600
4136
và ông ấy rất háo hức muốn
tìm giải pháp cho mỗi nguyên nhân đó.
tìm giải pháp cho mỗi nguyên nhân đó.
09:16
For example, one of the reasons we age
is that our mitochondrial DNA mutates,
is that our mitochondrial DNA mutates,
181
544760
5016
Ví dụ, một trong những nguyên nhân
lão hoá là do biến đổi của ADN ty thể,
lão hoá là do biến đổi của ADN ty thể,
09:21
and we get kind of old
and our cells lose energy.
and our cells lose energy.
182
549800
2680
và chúng ta già đi,
tế bào mất đi năng lượng.
tế bào mất đi năng lượng.
09:25
He believes, and he's made
a convincing case,
a convincing case,
183
553160
2336
Ông ấy tin rằng, và cũng đã
chứng minh thuyết phục rằng
chứng minh thuyết phục rằng
09:27
that using viruses we can do gene therapy,
184
555520
2536
vi khuẩn có thể dùng
để trị liệu cho gen,
để trị liệu cho gen,
09:30
fix that DNA
185
558080
1656
để sửa ADN bị hỏng
09:31
and rejuvenate our cells.
186
559760
1720
và trẻ hoá lại tế bào của chúng ta.
09:35
One more thing.
187
563400
1336
Một điều nữa.
09:36
We have an existent proof
188
564760
1856
Chúng ta có bằng chứng sống
09:38
that extreme longevity is possible.
189
566640
2720
rằng sống cực lâu là điều có thể.
09:42
Bristlecone pine trees live 5,000 years,
190
570520
4160
Cây Tùng Dai sống được
5,000 năm,
5,000 năm,
09:47
and some lobsters don't age at all.
191
575720
3800
và có vài loài tôm không hề già đi.
09:52
Now, this doesn't mean that de Grey
is going to revolutionize our lifespans.
is going to revolutionize our lifespans.
192
580640
4336
Điều này không có nghĩa là de Grey sẽ
lập tức cải thiện tuổi thọ của ta ngay.
lập tức cải thiện tuổi thọ của ta ngay.
09:57
I mean, after all, we're not trees,
and most of us are not lobsters.
and most of us are not lobsters.
193
585000
3816
Sau cùng, ý tôi là, chúng ta không
phải là cây, và hầu hết không phải tôm.
phải là cây, và hầu hết không phải tôm.
10:00
(Laughter)
194
588840
1216
(Cười)
10:02
But I've got to believe that there are
Darwins and Einsteins out there,
Darwins and Einsteins out there,
195
590080
4800
Nhưng tôi tin rằng ngoài kia tồn tại
các Darwin và Einstein thời nay,
các Darwin và Einstein thời nay,
10:07
and I'll tell you why.
196
595840
1376
và tôi sẽ giải thích ngay.
10:09
Consider this:
197
597240
1200
Bạn thử nghĩ xem:
10:11
there are seven times more people
alive today than during Darwin's time.
alive today than during Darwin's time.
198
599160
5296
dân số ngày nay gấp 7 lần dân số
vào thời của Darwin.
vào thời của Darwin.
10:16
There are four times as many people
alive today as Einstein.
alive today as Einstein.
199
604480
3456
So với thời của Einstein thì thời nay
dân số nhiều gấp 4 lần.
dân số nhiều gấp 4 lần.
10:19
When you consider
200
607960
1216
Chỉ cần bạn nhìn, sẽ thấy
10:21
that the proportion of scientists
in the population has skyrocketed,
in the population has skyrocketed,
201
609200
3216
rõ ràng số nhà khoa học đã
tăng nhanh như tên lửa,
tăng nhanh như tên lửa,
10:24
there are now seven million scientists.
202
612440
2376
hiện giờ có 7 triệu nhà khoa học rồi.
10:26
I've got to believe, and I do believe,
that there's one of them out there
that there's one of them out there
203
614840
3440
Tôi phải tin, và tôi thật sự tin, rằng
một người như họ đang ở ngoài kia
một người như họ đang ở ngoài kia
người đó đang làm việc trong bóng tối
10:31
who is working right now in obscurity
204
619720
2336
để thay đổi cuộc đời chúng ta,
và dù tôi không biết bạn là ai,
và dù tôi không biết bạn là ai,
10:34
to rock our lives,
and I don't know about you,
and I don't know about you,
205
622080
2416
10:36
but I can't wait to be rocked.
206
624520
1816
tôi rất sẵn sàng để được bạn thay đổi.
10:38
Thank you.
207
626360
1256
Cám ơn.
10:39
(Applause)
208
627640
6961
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Eric Haseltine - Author, futurist, innovatorEric Haseltine applies discoveries about the brain to innovation and forecasting game-changing advances in science and technology.
Why you should listen
Dr. Eric Haseltine is a neuroscientist and futurist who has applied a brain-centered approach to help organizations in aerospace, entertainment, healthcare, consumer products and national security transform and innovate. He is the author of Long Fuse, Big Bang: Achieving Long-Term Success Through Daily Victories. For five years, he wrote a monthly column on the brain for Discover magazine and is a frequent contributor to Psychology Today's web site, where his popular blog on the brain has garnered over 800,000 views. Haseltine received the Distinguished Psychologist in Management Award from the Society of Psychologists in Management and has published 41 patents and patent applications in optics, media and entertainment technology.
In 1992 he joined Walt Disney Imagineering to help found the Virtual Reality Studio, which he ultimately ran until his departure from Disney in 2002. When he left Disney, Haseltine was executive vice president of Imagineering and head of R&D for the entire Disney Corporation, including film, television, theme parks, Internet and consumer products.
In the aftermath of 9/11, Eric joined the National Security Agency to run its Research Directorate. Three years later, he was promoted to associate of director of National Intelligence, where he oversaw all science and technology efforts within the United States Intelligence Community as well as fostering development innovative new technologies for countering cyber threats and terrorism. For his work on counter-terrorism technologies, he received the National Intelligence Distinguished Service Medal in 2007.
Haseltine serves on numerous boards, and is an active consultant, speaker and writer. Over the past three years, he has focused heavily on developing innovation strategies and consumer applications for the Internet of Things, virtual reality and augmented reality.
Haseltine continues to do basic research in neuroscience, with his most recent publications focusing on the mind-body health connection and exploitation of big-data to uncover subtle, but important trends in mental and physical health.
Eric Haseltine | Speaker | TED.com