TED2008
Paul Stamets: 6 ways mushrooms can save the world
Paul Stamets: Dünyayı mantarlarla kurtarmanın 6 yolu
Filmed:
Readability: 5.1
6,118,855 views
Mantarbilimci Paul Stamets, mantar miselyumu (emeç) yoluyla evreni kurtarabilecek 6 yöntemi sıralıyor: kirli toprağın temizlenmesi, böcek zehiri üretimi, çiçek tedavisi ve hatta grip gibi hastalıkların tedavisi... Daha fazla oku.
Paul Stamets - Mycologist
Paul Stamets believes that mushrooms can save our lives, restore our ecosystems and transform other worlds. Full bio
Paul Stamets believes that mushrooms can save our lives, restore our ecosystems and transform other worlds. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
I love a challenge, and saving the Earth is probably a good one.
0
0
4000
Meydan okumayı severim ve dünyayı kurtarmaya çalışmak buna iyi bir örnek.
00:22
We all know the Earth is in trouble.
1
4000
2000
Hepimiz biliyoruz ki, Dünya tehlike altında.
00:24
We have now entered in the 6X,
2
6000
2000
Kısa bir zaman önce 6x adı verilen
00:26
the sixth major extinction on this planet.
3
8000
3000
altıncı soy tükenme devresine girdik.
00:29
I often wondered, if there was a United Organization of Organisms --
4
11000
3000
Eğer bir "Birleşmiş Organizmalar Organizasyonu" olsaydı,
00:32
otherwise known as "Uh-Oh" --
5
14000
2000
kısaltması "Oo!" olan
00:34
(Laughter) -- and every organism had a right to vote,
6
16000
3000
ve her organizmanın bir oy hakkı olsaydı,
00:37
would we be voted on the planet, or off the planet?
7
19000
3000
insanlar bu oylamayı kazanır mıydı, yoksa kaybeder miydi?
00:40
I think that vote is occurring right now.
8
22000
3000
Bence bu oylama şu anda gerçekleşiyor.
00:43
I want to present to you a suite of six mycological solutions,
9
25000
3000
Size, mantarların sunabileceği 6 çözümden bahsetmek istiyorum.
00:46
using fungi, and these solutions are based on mycelium.
10
28000
6000
Bu çözümlerin temelinde, mantarların miselyumları (emeç) yatıyor.
00:53
The mycelium infuses all landscapes,
11
35000
3000
Miselyum, her türlü araziye yayılır.
00:56
it holds soils together, it's extremely tenacious.
12
38000
3000
Toprağı sıkı sıkıya kavrar ve bir arada tutar.
00:59
This holds up to 30,000 times its mass.
13
41000
3000
Kendi kütlesinden 30 bin kat fazlasını taşır.
01:02
They're the grand molecular disassemblers of nature -- the soil magicians.
14
44000
3000
Onlar, doğanın görkemli moleküler ayırıcıları, "toprak sihirbazları"dır.
01:05
They generate the humus soils across the landmasses of Earth.
15
47000
4000
Yeryüzündeki tüm toprak katmanlarına yayılan humusun oluşmasını sağlarlar.
01:09
We have now discovered that there is a multi-directional transfer
16
51000
5000
Yakın zamanda bitkiler ve topraktan aldıkları besin arasında
01:14
of nutrients between plants, mitigated by the mcyelium --
17
56000
4000
miselyum tarafından yönetilen çok-yönlü bir aktarım keşfettik.
01:18
so the mycelium is the mother
18
60000
2000
Miselyum, huşgillerden aldığı besini
01:20
that is giving nutrients from alder and birch trees
19
62000
2000
baldıran, sedir ve Douglas köknarı gibi
01:22
to hemlocks, cedars and Douglas firs.
20
64000
2000
bitkilere dağıtan bir anne gibidir.
01:24
Dusty and I, we like to say, on Sunday, this is where we go to church.
21
66000
5000
Dusty ve benim, Pazar günleri keyifle gittiğimiz kilise işte burasıdır.
01:29
I'm in love with the old-growth forest,
22
71000
2000
Balta girmemiş ormanlara aşığım ve
01:31
and I'm a patriotic American because we have those.
23
73000
4000
vatansever bir Amerikalıyım çünkü bizim böyle ormanlarımız var.
01:35
Most of you are familiar with Portobello mushrooms.
24
77000
3000
Birçoğunuz kültür mantarına aşinasınızdır.
01:38
And frankly, I face a big obstacle.
25
80000
2000
Açıkçası, ne zaman birine mantarlardan bahsetsem
01:40
When I mention mushrooms to somebody,
26
82000
2000
büyük bir engelle karşılaşıyorum.
01:42
they immediately think Portobellos or magic mushrooms,
27
84000
2000
Hemen ya kültür mantarlarını ya da sihirli mantarları anımsıyorlar.
01:44
their eyes glaze over, and they think I'm a little crazy.
28
86000
3000
Gözlerini kaydırarark hafif deli olduğumu düşünüyorlar.
01:47
So, I hope to pierce that prejudice forever with this group.
29
89000
3000
Sizlerle birlikte bu önyargıyı sonsuza dek yıkmayı umuyorum.
01:50
We call it mycophobia,
30
92000
2000
Buna "mantar fobisi" diyoruz:
01:52
the irrational fear of the unknown, when it comes to fungi.
31
94000
5000
mantarlar hakkında, bilinmeyenlere karşı beslenen akıldışı korku.
01:57
Mushrooms are very fast in their growth.
32
99000
3000
Mantarlar çok hızlı büyürler.
02:00
Day 21, day 23, day 25.
33
102000
4000
Bu, 21. gün, 23. gün ve 25. gün.
02:04
Mushrooms produce strong antibiotics.
34
106000
2000
Mantarlar çok güçlü antibiyotikler üretirler.
02:06
In fact, we're more closely related to fungi than we are to any other kingdom.
35
108000
3000
Biz de aslında, diğer âlemlere (bitki, hayvan, bakteri) kıyasla mantarlara daha yakınız.
02:09
A group of 20 eukaryotic microbiologists
36
111000
3000
İki yıl önce, ökaryotları inceleyen 20 kişilik bir grup mikrobiyolog
02:12
published a paper two years ago erecting opisthokonta --
37
114000
3000
"opisthokonta" terimini ortaya atan bir makale yayınladı.
02:15
a super-kingdom that joins animalia and fungi together.
38
117000
3000
Bu terim, hayvan ve mantar âlemini birleştiren bir yüksek-alemi tanımlıyordu.
02:18
We share in common the same pathogens.
39
120000
3000
Biz de mantarlarla aynı patojenleri paylaşıyoruz.
02:21
Fungi don't like to rot from bacteria,
40
123000
2000
Mantarlar patojenik bakteriyi sevmezler ve
02:23
and so our best antibiotics come from fungi.
41
125000
4000
bakterilere karşı en iyi antibiyotikleri üretirler.
02:27
But here is a mushroom that's past its prime.
42
129000
2000
Fakat burada zamanı geçmiş bir mantar görüyoruz.
02:29
After they sporulate, they do rot.
43
131000
2000
Mantarlar, spor ürettikten sonra çürürler.
02:31
But I propose to you that the sequence of microbes
44
133000
3000
Fakat ben, mantarlar çürürken oluşan
02:34
that occur on rotting mushrooms
45
136000
2000
bir dizi mikrobun, ormanın sağlığı için
02:36
are essential for the health of the forest.
46
138000
2000
büyük önem taşıdığını öne sürüyorum.
02:38
They give rise to the trees,
47
140000
2000
Çürüyen mantarlar, ağaçlara hayat verirler;
02:40
they create the debris fields that feed the mycelium.
48
142000
3000
miselyumları besleyen atık alanları oluştururlar.
02:43
And so we see a mushroom here sporulating.
49
145000
3000
Burada, spor üreten bir mantar görüyoruz.
02:46
And the spores are germinating,
50
148000
2000
Sporlar filizleniyor
02:48
and the mycelium forms and goes underground.
51
150000
3000
ve miselyum oluşup yeraltına giriyor.
02:51
In a single cubic inch of soil, there can be more than eight miles of these cells.
52
153000
4000
Yaklaşık 16 cm³ toprak parçasında, 12 km'den fazla miselyum hücresi bulunur.
02:55
My foot is covering approximately 300 miles of mycelium.
53
157000
3000
Ayağım burada, yaklaşık 480 km'lik miselyumun üzerinde.
02:58
This is photomicrographs from Nick Read and Patrick Hickey.
54
160000
5000
Bu mikrograf, Nick Read ve Patrick Hickey'den.
03:03
And notice that as the mycelium grows,
55
165000
2000
Dikkat edin; miselyum büyüdükçe
03:05
it conquers territory and then it begins the net.
56
167000
3000
bir toprak alanını ele geçiriyor ve bir ağ oluşturuyor.
03:11
I've been a scanning electron microscopist for many years,
57
173000
3000
Uzun yıllar taramalı elektron mikroskopu ile çalıştım.
03:14
I have thousands of electron micrographs,
58
176000
2000
Binlerce elektron mikrograflarına baktım ve
03:16
and when I'm staring at the mycelium,
59
178000
2000
ne zaman bir miselyumu incelesem,
03:18
I realize that they are microfiltration membranes.
60
180000
2000
aslında birer mikrosüzücü zar yapılar olduklarının farkına varıyorum.
03:20
We exhale carbon dioxide, so does mycelium.
61
182000
3000
Biz, dışarı karbon dioksit veriyoruz; miselyum da öyle.
03:23
It inhales oxygen, just like we do.
62
185000
3000
O da, aynı bizim gibi oksijen soluyor.
03:26
But these are essentially externalized stomachs and lungs.
63
188000
4000
Ancak bu yapılar, temelde, dışsallaştırılmış mide ve akciğerlerdir.
03:30
And I present to you a concept that these are extended neurological membranes.
64
192000
5000
Bir açıdan, miselyumlar, genişlemiş sinirsel zarlardır.
03:35
And in these cavities, these micro-cavities form,
65
197000
3000
Bu oyukların içinde, daha küçük mikro-oyuklar büyür
03:38
and as they fuse soils, they absorb water.
66
200000
2000
ve toprakla kaynaştıkça, suyu emerler.
03:40
These are little wells.
67
202000
2000
Bunlar küçük kuyulardır.
03:42
And inside these wells, then microbial communities begin to form.
68
204000
3000
Bu kuyuların içinde de mikrobiyal çeşitlilik oluşur.
03:45
And so the spongy soil not only resists erosion,
69
207000
4000
Böylece süngersi toprak hem erozyona direnir,
03:49
but sets up a microbial universe
70
211000
2000
hem de diğer organizmaları destekleyen
03:51
that gives rise to a plurality of other organisms.
71
213000
5000
mikrobiyal bir evren oluşturur.
03:56
I first proposed, in the early 1990s,
72
218000
2000
1990'ların başında, miselyumun dünyanın
03:58
that mycelium is Earth's natural Internet.
73
220000
4000
doğal interneti olduğunu öne sürmüştüm.
04:02
When you look at the mycelium, they're highly branched.
74
224000
5000
Miselyumları incelerseniz, oldukça dallanmış olduklarını göreceksiniz.
04:07
And if there's one branch that is broken, then very quickly,
75
229000
5000
Eğer dallardan biri kırılmışsa,
04:12
because of the nodes of crossing --
76
234000
2000
kesişen diğer düğümler sayesinde -ki internet mühendisleri
04:14
Internet engineers maybe call them hot points --
77
236000
2000
bunlara "sıcak noktalar" derler-
04:16
there are alternative pathways for channeling nutrients and information.
78
238000
5000
besin ve bilgi aktarımının başka yollarını bulurlar.
04:21
The mycelium is sentient.
79
243000
2000
Miselyum duyarlı bir yapıya sahiptir.
04:23
It knows that you are there.
80
245000
2000
Varlığınızı hisseder.
04:25
When you walk across landscapes,
81
247000
2000
Arazide yürüdüğünüz zaman,
04:27
it leaps up in the aftermath of your footsteps trying to grab debris.
82
249000
5000
ayakizinizin peşinden giderek bıraktığınız kalıntıları yakalamaya çalışır.
04:34
So, I believe the invention of the computer Internet
83
256000
4000
"Bilgisayar interneti"nin keşfinin,
04:38
is an inevitable consequence
84
260000
2000
biyolojik olarak başarısı çoktan kanıtlanmış bir ağ modelinin
04:40
of a previously proven, biologically successful model.
85
262000
3000
önlenemez bir eseri olduğunu düşünüyorum.
04:43
The Earth invented the computer Internet for its own benefit,
86
265000
4000
Dünya, "bilgisayar internetini" kendi yararı için icat etti
04:47
and we now, being the top organism on this planet,
87
269000
4000
ve şu anda bizler, bu gezegendeki en yüksek organizmalar olarak,
04:51
are trying to allocate resources in order to protect the biosphere.
88
273000
6000
biyosferi korumak için kaynakları bölüştürmeye çalışıyoruz.
04:57
Going way out, dark matter conforms to the same mycelial archetype.
89
279000
5000
Bu süreçte, bu karanlık mevzunun da miselyum modeline uyduğunu görürüz.
05:02
I believe matter begets life;
90
284000
2000
Madde yaşamı vücuda getirirken,
05:04
life becomes single cells; single cells become strings;
91
286000
3000
yaşam tek hücrelere, tek hücreler de dizgilere dönüşür.
05:07
strings become chains; chains network.
92
289000
3000
Bu dizgiler zincire, zincirler de ağ örgüsüne dönüşür.
05:10
And this is the paradigm that we see throughout the universe.
93
292000
5000
Bu, evrenin bütününde gözlediğimiz bir örnek.
05:16
Most of you may not know that fungi were the first organisms to come to land.
94
298000
3000
Birçoğunuz bilmeyebilir ama mantarlar karada yaşamaya başlayan ilk organizmalardır.
05:19
They came to land 1.3 billion years ago,
95
301000
3000
Mantarlar, karaya 1.3 milyar yıl önce çıktılar,
05:22
and plants followed several hundred million years later.
96
304000
3000
ve bitkiler onları ancak birkaç yüz milyon yıl sonra izlediler.
05:25
How is that possible?
97
307000
2000
Bu nasıl mümkün olabilir?
05:27
It's possible because the mycelium produces oxalic acids,
98
309000
3000
Mümkün çünkü miselyum, oksalik asit gibi
05:30
and many other acids and enzymes,
99
312000
2000
kayayı ufalayıp kalsiyum ve diğer minerallere ulaşan
05:32
pockmarking rock and grabbing calcium and other minerals
100
314000
4000
birçok asit ve enzim üretir
05:36
and forming calcium oxalates.
101
318000
2000
ve kalsiyum oksalat oluşturur.
05:38
Makes the rocks crumble, and the first step in the generation of soil.
102
320000
5000
Toprak oluşumunun ilk aşaması olan kayanın parçalanmasını sağlarlar.
05:43
Oxalic acid is two carbon dioxide molecules joined together.
103
325000
4000
Oksalik asit, iki carbon dioksit molekülünün birleşmesinden meydana gelir.
05:47
So, fungi and mycelium
104
329000
2000
Mantar ve miselyum
05:49
sequester carbon dioxide in the form of calcium oxalates.
105
331000
4000
karbon dioksiti, kalsiyum asit formunda bağlar.
05:53
And all sorts of other oxalates
106
335000
2000
Diğer birçok oksalat çeşidi
05:55
are also sequestering carbon dioxide through the minerals
107
337000
3000
karbon dioksitin, kaya birleşimindeki
05:58
that are being formed and taken out of the rock matrix.
108
340000
4000
minerallerle bağlanmasıyla oluşur.
06:02
This was first discovered in 1859.
109
344000
2000
Bu gözlem, ilk kez 1859 yılında yapıldı.
06:04
This is a photograph by Franz Hueber.
110
346000
2000
Bu, 1950'lerde Franz Hueber tarafından
06:06
This photograph's taken 1950s in Saudi Arabia.
111
348000
3000
Suudi Arabistan'da çekilmiş bir fotoğraf.
06:09
420 million years ago, this organism existed.
112
351000
4000
420 milyon yıl önce, bu organizma vardı.
06:13
It was called Prototaxites.
113
355000
2000
Prototaxites adını taşıyordu.
06:15
Prototaxites, laying down, was about three feet tall.
114
357000
4000
Prototaxites yaklaşık 90 cm boyundaydı.
06:19
The tallest plants on Earth at that time were less than two feet.
115
361000
5000
O zamanlar dünyadaki en uzun bitkiler 60 cm'den daha kısaydılar.
06:24
Dr. Boyce, at the University of Chicago,
116
366000
4000
Chicago Universitesi'nden Dr. Boyce,
06:28
published an article in the Journal of Geology
117
370000
3000
geçtiğimiz yıl "Journal of Geology"de
06:31
this past year determining that Prototaxites was a giant fungus,
118
373000
6000
Prototaxites'in, dev bir mantar olduğunu kanıtlayan
06:37
a giant mushroom.
119
379000
2000
bir makale yayınladı.
06:39
Across the landscapes of Earth were dotted these giant mushrooms.
120
381000
4000
Bu dev mantarlar, yeryüzünün birçok bölgesine yayıldılar.
06:43
All across most land masses.
121
385000
3000
On milyonlarca yıl varlıklarını
06:46
And these existed for tens of millions of years.
122
388000
3000
büyük toprak kütlelerinde sürdürdüler.
06:49
Now, we've had several extinction events, and as we march forward --
123
391000
4000
Bugüne kadar birkaç soy tükenme vakası yaşadık ve hala yaşıyoruz.
06:53
65 million years ago -- most of you know about it --
124
395000
3000
Çoğumuzun bildiği gibi, 65 milyon yıl önce,
06:56
we had an asteroid impact.
125
398000
2000
bir astroid etkisiyle karşılaştık.
06:58
The Earth was struck by an asteroid,
126
400000
2000
Dünyaya bir astroid çarptı ve
07:00
a huge amount of debris was jettisoned into the atmosphere.
127
402000
4000
çok büyük miktarda toprak ve toz parçası atmosfere dağıldı.
07:04
Sunlight was cut off, and fungi inherited the Earth.
128
406000
5000
Güneş ışığı kesilmişti ve mantarlar dünyayı devralmıştı.
07:09
Those organisms that paired with fungi were rewarded,
129
411000
4000
Mantarla işbirliği yapan canlılar şanslıydılar,
07:13
because fungi do not need light.
130
415000
2000
çünkü mantarlar ışığa ihtiyaç duymazlar.
07:16
More recently, at Einstein University,
131
418000
2000
Kısa bir süre önce, Einstein Universitesi'nde
07:18
they just determined that fungi use radiation as a source of energy,
132
420000
5000
bitkilerin ışığı kullandıkları gibi, mantarların enerji üretmek için
07:23
much like plants use light.
133
425000
2000
radyasyonu kullandıkları bulundu.
07:25
So, the prospect of fungi existing on other planets elsewhere,
134
427000
4000
Bu nedenle, mantarların başka gezegenlerde bulunma olasılığı,
07:29
I think, is a forgone conclusion,
135
431000
2000
bence son derece yüksektir.
07:31
at least in my own mind.
136
433000
2000
En azından benim kendi görüşüm bu.
07:33
The largest organism in the world is in Eastern Oregon.
137
435000
3000
Dünyadaki en büyük canlı Doğu Oregon'da.
07:36
I couldn't miss it. It was 2,200 acres in size:
138
438000
3000
89 hektarlık büyüklüğüyle onu gözden kaçırmak imkansız.
07:39
2,200 acres in size, 2,000 years old.
139
441000
4000
89 hektarlık ve 2 bin yıllık...
07:43
The largest organism on the planet is a mycelial mat, one cell wall thick.
140
445000
4000
Bu gezegendeki en büyük organizma, bir hücre duvarı kalınlığındaki miselyum örtüsü.
07:47
How is it that this organism can be so large,
141
449000
5000
Derimizi bile beş veya altı hücre tabakası korurken,
07:52
and yet be one cell wall thick,
142
454000
2000
miselyum; hem bir hücre duvarı kalınlığında olup
07:54
whereas we have five or six skin layers that protect us?
143
456000
2000
hem de nasıl bu kadar büyük bir canlı olabilir?
07:56
The mycelium, in the right conditions, produces a mushroom --
144
458000
3000
Uygun koşullar altında miselyum büyür ve mantar oluşturur
07:59
it bursts through with such ferocity that it can break asphalt.
145
461000
3000
ve asfaltı kıracak şiddette yayılır.
08:02
We were involved with several experiments.
146
464000
3000
Birçok deney yaptık.
08:05
I'm going to show you six, if I can,
147
467000
2000
Size, dünyayı kurtaracak çözümlerin
08:07
solutions for helping to save the world.
148
469000
2000
altısını göstermeye çalışacağım.
08:09
Battelle Laboratories and I joined up in Bellingham, Washington.
149
471000
3000
Bellingham - Washington'daki Battelle Laboratuvarı'nda
08:12
There were four piles saturated with diesel and other petroleum waste:
150
474000
4000
dizel ve diğer petrol artıklarıyla doymuş dört öbek üzerinde çalıştım.
08:16
one was a control pile; one pile was treated with enzymes;
151
478000
4000
Bir tanesi kontrol öbeğiydi. Diğeri de enzimlerle işlenmiş bir öbek.
08:20
one pile was treated with bacteria;
152
482000
4000
Üçüncüsü bakterilerle, bizim olan sonuncu öbek de,
08:24
and our pile we inoculated with mushroom mycelium.
153
486000
2000
mantar miselyumuyla aşılanmış bir öbekti.
08:26
The mycelium absorbs the oil.
154
488000
3000
Miselyum petrolü emdi,
08:29
The mycelium is producing enzymes --
155
491000
2000
enzimler oluşturdu.
08:31
peroxidases -- that break carbon-hydrogen bonds.
156
493000
3000
Bu enzimler, karbon-hidrojen bağını kıran peroksidaz enzimleriydi.
08:34
These are the same bonds that hold hydrocarbons together.
157
496000
3000
Bunlar, aynı zamanda hidrokarbonları birarada tutan aynı bağlardır.
08:37
So, the mycelium becomes saturated with the oil,
158
499000
3000
Miselyum öbeği de petrole doymuştu.
08:40
and then, when we returned six weeks later,
159
502000
3000
Altı hafta sonra tekrar döndüğümüzde
08:43
all the tarps were removed,
160
505000
2000
bütün örtüleri kaldırdık ve
08:45
all the other piles were dead, dark and stinky.
161
507000
2000
diğer üç öbeğin öldüğünü, karardığını ve kokuştuğunu gördük.
08:47
We came back to our pile, it was covered
162
509000
2000
Bizim öbeğimizdeyse,
08:49
with hundreds of pounds of oyster mushrooms,
163
511000
1000
kilolarca kavak mantarı üremişti.
08:50
and the color changed to a light form.
164
512000
3000
Rengi de daha açık bir ton almıştı.
08:53
The enzymes remanufactured the hydrocarbons
165
515000
3000
Enzimler, hidrokarbonları yeniden üretmiş,
08:56
into carbohydrates -- fungal sugars.
166
518000
2000
karbonhidratlara, mantar şekerlerine dönüştürmüştü.
08:58
Some of these mushrooms are very happy mushrooms.
167
520000
2000
Bu mantarlardan bazıları çok sağlıklıydı.
09:00
They're very large.
168
522000
2000
Kocaman oldular.
09:02
They're showing how much nutrition that they could've obtained.
169
524000
2000
Ne kadar iyi beslendiklerinin kanıtıydı bu.
09:04
But something else happened, which was an epiphany in my life.
170
526000
4000
Ama bambaşka birşey daha oldu; o an, resmin tamamını görebilmiştim.
09:08
They sporulated, the spores attract insects,
171
530000
2000
Mantarlar spor üretti, sporlar da böcekleri çekti.
09:10
the insects laid eggs, eggs became larvae.
172
532000
4000
Böcekler yumurtalarını bıraktı, yumurtalar larva halini aldı.
09:14
Birds then came, bringing in seeds,
173
536000
2000
Ardından kuşlar geldi; tohumları da beraberinde getirdiler.
09:16
and our pile became an oasis of life.
174
538000
2000
Ve öbeğimiz tam bir yaşam vahasına dönüştü.
09:18
Whereas the other three piles were dead, dark and stinky,
175
540000
4000
Diğer üç öbekse ölü, kararmış ve kokuşmuştu.
09:22
and the PAH's -- the aromatic hydrocarbons --
176
544000
3000
Aromatik hidrokarbonlar (PAH'lar) da
09:25
went from 10,000 parts per million to less than 200 in eight weeks.
177
547000
4000
sekiz hafta içinde, milyonda 10 bin parçadan 200'e düştü.
09:29
The last image we don't have.
178
551000
3000
Şu anda gösteremediğim son karede öbek,
09:32
The entire pile was a green berm of life.
179
554000
2000
yemyeşil bir yaşam adasına dönüşmüştü.
09:34
These are gateway species,
180
556000
2000
Bunlar, "ağ geçidi türleri";
09:36
vanguard species that open the door for other biological communities.
181
558000
5000
yani, diğer biyolojik çeşitliliğe kapıları açan öncü kuvvetler.
09:41
So I invented burlap sacks, bunker spawn --
182
563000
4000
Ben de çuval bezlerini kullandım,
09:45
and putting the mycelium -- using storm blown debris,
183
567000
3000
miselyumu fırtına kalıntılarının üzerine aşıladım
09:48
you can take these burlap sacks and put them downstream
184
570000
3000
ve bu çuvalları akış yönünde yerleştirdim.
09:51
from a farm that's producing E. coli, or other wastes,
185
573000
3000
E. coli ile diğer artıkların çıktığı bir çiftlikte
09:54
or a factory with chemical toxins,
186
576000
2000
ve kimyasal toksinlerin yayıldığı bir fabrikada yapabilirsiniz bunları.
09:56
and it leads to habitat restoration.
187
578000
2000
Sonunda, doğal yaşam alanını onabilirsiniz.
09:58
So, we set up a site in Mason County, Washington,
188
580000
3000
Bu amaçla, Washington'daki Mason vilayetinde bir çalışma sahası oluşturduk
10:01
and we've seen a dramatic decrease in the amount of coliforms.
189
583000
3000
ve burada koliform bakterilerin miktarında ciddi bir düşüş tespit ettik.
10:04
And I'll show you a graph here.
190
586000
3000
Size bir grafik göstereceğim.
10:07
This is a logarithmic scale, 10 to the eighth power.
191
589000
2000
Bu, 10 üzeri 8 kuvvetinde logaritmik bir oran.
10:09
There's more than a 100 million colonies per gram,
192
591000
3000
Her gramda 100 milyondan fazla koloni var
10:12
and 10 to the third power is around 1,000.
193
594000
3000
ve 10³'te de yaklaşık 1000 civarında.
10:15
In 48 hours to 72 hours, these three mushroom species
194
597000
4000
48 ila 72 saat içinde bu üç mantar türü,
10:19
reduced the amount of coliform bacteria 10,000 times.
195
601000
4000
koliform bakteri miktarını 10 bin kat azaltmış durumda.
10:23
Think of the implications.
196
605000
2000
Bunun sonuçlarını bir düşünün.
10:25
This is a space-conservative method that uses storm debris --
197
607000
4000
Burası, fırtına kalıntıları üzerinde çalıştığımız korunaklı bir alan.
10:29
and we can guarantee that we will have storms every year.
198
611000
2000
Her yıl bir fırtına atlatacağımız da kesin görünüyor.
10:31
So, this one mushroom, in particular, has drawn our interest over time.
199
613000
5000
Bu süre içinde özellikle bir mantar dikkatimizi çekti.
10:36
This is my wife Dusty,
200
618000
2000
Bu eşim Dusty.
10:38
with a mushroom called Fomitopsis officinalis -- Agarikon.
201
620000
2000
Yanındaki de, Agaricon olarak bilinen Fomitopsis officinalis mantarı.
10:40
It's a mushroom exclusive to the old-growth forest
202
622000
3000
Yalnızca balta girmemiş ormanlara özgü,
10:43
that Dioscorides first described in 65 A.D.
203
625000
2000
ilk kez M.S. 65'te verem tedavisine iyi geldiği
10:45
as a treatment against consumption.
204
627000
2000
Dioscorides tarafından tespit edilmiş bir mantar.
10:47
This mushroom grows in Washington State, Oregon,
205
629000
3000
Bu mantar, Washington eyaleti, Oregon, Kuzey Kaliforniya ve
10:50
northern California, British Columbia, now thought to be extinct in Europe.
206
632000
3000
Britanya Kolumbiyası'nda yetişiyor ve Avrupa'da soyunun tükendiği düşünülüyor.
10:53
May not seem that large --
207
635000
2000
O kadar da büyük görünmüyor,
10:55
let's get closer.
208
637000
2000
isterseniz biraz yaklaşalım.
10:57
This is extremely rare fungus.
209
639000
2000
Bu, çok ender görülen bir tür.
10:59
Our team -- and we have a team of experts that go out --
210
641000
3000
Çok sık araziye çıkan bir ekibimiz var.
11:02
we went out 20 times in the old-growth forest last year.
211
644000
3000
Geçtiğimiz yıl 20 kez bakir ormanlarda dolandık durduk.
11:05
We found one sample to be able to get into culture.
212
647000
3000
Kültüre alınabilecek tek bir mantar türü bulduk.
11:08
Preserving the genome of these fungi in the old-growth forest
213
650000
4000
Bu bakir ormanlarda yetişen mantarların genomlarını korumanın,
11:12
I think is absolutely critical for human health.
214
654000
3000
insan sağlığı için çok büyük önem taşıdığını düşünüyorum.
11:15
I've been involved with the U.S. Defense Department BioShield program.
215
657000
4000
Bir ara ABD Savunma Bakanlığı'nın "BioKalkan" programına katıldım.
11:19
We submitted over 300 samples of mushrooms that were boiled in hot water,
216
661000
3000
Bakanlığa, sıcak suda kaynatılmış 300'ün üzerinde mantar örneği
11:22
and mycelium harvesting these extracellular metabolites.
217
664000
3000
ve hücredışı metabolitleri hasat eden miselyum sunduk.
11:25
And a few years ago,
218
667000
3000
Birkaç yıl önce
11:28
we received these results.
219
670000
2000
bu işlemlerin sonuçlarını aldık.
11:31
We have three different strains of Agarikon mushrooms
220
673000
5000
Elimizde üç farklı Agaricon türü vardı.
11:36
that were highly active against poxviruses.
221
678000
2000
Çiçek hastalığı virüsüne karşı oldukça etkinlerdi.
11:38
Dr. Earl Kern, who's a smallpox expert
222
680000
3000
Çiçek hastalığı uzmanı olan,
11:41
of the U.S. Defense Department, states that any compounds
223
683000
2000
ABD Savunma Bakanlığı'ndan Dr. Earl Kern, iki veya daha fazla
11:43
that have a selectivity index of two or more are active.
224
685000
3000
seçicilik indeksi olan bileşiklerin aktif olduğunu belirtti.
11:46
10 or greater are considered to be very active.
225
688000
2000
10 veya daha fazlasının da oldukça aktif olduğu düşünülüyor.
11:48
Our mushroom strains were in the highly active range.
226
690000
4000
Mantar türlerimiz oldukça aktif olanlar sınıfındandı.
11:52
There's a vetted press release that you can read --
227
694000
3000
Bu çalışmayla ilgili basın bildirisini bulabilirsiniz.
11:55
it's vetted by DOD --
228
697000
2000
ABD Savunma Bakanlığı'nın bildirisini,
11:57
if you Google "Stamets" and "smallpox."
229
699000
2000
Google'a "Stamets" ve "smallpox" yazarak bulabilirsiniz.
11:59
Or you can go to NPR.org and listen to a live interview.
230
701000
3000
Veya NPR.org sitesine girerek oradaki röportajı dinleyebilirsiniz.
12:02
So, encouraged by this, naturally we went to flu viruses.
231
704000
5000
Bu sonuçtan güç alarak bu kez grip virüslerine eğildik.
12:07
And so, for the first time, I am showing this.
232
709000
3000
Sonucu da ilk kez burada gösteriyorum:
12:10
We have three different strains of Agarikon mushrooms
233
712000
3000
Üç farklı Agaricon mantar türümüz var
12:13
highly active against flu viruses.
234
715000
2000
ve üçü de grip virüslerine karşı oldukça etkili.
12:15
Here's the selectivity index numbers --
235
717000
2000
Seçicilik indeksi de şöyle:
12:17
against pox, you saw 10s and 20s -- now against flu viruses,
236
719000
3000
Çiçek hastalığına karşı 10'larda ve 20'lerde olan rakamlar,
12:20
compared to the ribavirin controls,
237
722000
2000
ribavirin kontrollerine oranla,
12:22
we have an extraordinarily high activity.
238
724000
3000
grip virüslerine karşı sıradışı bir etkinlik gösterdi.
12:25
And we're using a natural extract
239
727000
2000
Kullandığımız doğal bir esans,
12:27
within the same dosage window as a pure pharmaceutical.
240
729000
2000
eczacılıkta kullanılan dozajlarla aynı miktarda.
12:29
We tried it against flu A viruses -- H1N1, H3N2 --
241
731000
4000
Bunu A tipi grip virüsüne karşı denedik: H1N1, H3N2.
12:33
as well as flu B viruses.
242
735000
2000
Ve bir de B tipi grip virüsünde.
12:35
So then we tried a blend,
243
737000
2000
Ardından bir karışım denedik
12:37
and in a blend combination we tried it against H5N1,
244
739000
4000
ve bu karışımı, H5N1'e karşı uyguladık.
12:41
and we got greater than 1,000 selectivity index.
245
743000
4000
Sonunda 1000'den fazla seçicilik indeksini elde ettik.
12:45
(Applause)
246
747000
1000
(Alkış)
12:46
I then think that we can make the argument
247
748000
5000
Sonuç olarak, argümanı şu şekilde kurabiliriz:
12:51
that we should save the old-growth forest
248
753000
2000
Balta girmemiş ormanları,
12:53
as a matter of national defense.
249
755000
4000
ulusal savunma meselesi olarak korumalıyız.
12:57
(Applause)
250
759000
3000
(Alkış)
13:00
I became interested in entomopathogenic fungi --
251
762000
4000
Bir süredir entomopatojenik mantarlarla ilgileniyorum;
13:04
fungi that kill insects.
252
766000
2000
böcekleri öldüren mantarlarla...
13:06
Our house was being destroyed by carpenter ants.
253
768000
2000
"Marangoz karıncaları" bir ara evimizi yerle bir etmişti.
13:08
So, I went to the EPA homepage, and they were recommending studies
254
770000
3000
Ben de EPA web sitesine girip önerilerini inceledim.
13:11
with metarhizium species of a group of fungi
255
773000
3000
Sitede, Metarhizium mantar türlerinin
13:14
that kill carpenter ants, as well as termites.
256
776000
3000
karıncaları ve kanatlı karıncaları yok ettiği belirtiliyordu.
13:17
I did something that nobody else had done.
257
779000
2000
Daha önce hiç kimsenin yapmadığı birşeyi yaptım.
13:19
I actually chased the mycelium, when it stopped producing spores.
258
781000
3000
Miselyumu, spor üretmeyi bırakana kadar takip ettim.
13:22
These are spores -- this is in their spores.
259
784000
2000
Bunlar sporlar; burada görebilirsiniz.
13:24
I was able to morph the culture
260
786000
2000
Sonunda kültürü biçimlendirmiş ve
13:26
into a non-sporulating form.
261
788000
2000
spor üretmeyen bir şekle sokmuştum.
13:28
And so the industry has spent over 100 million dollars
262
790000
3000
Böylece endüstri, evinizin karıncalar tarafından yenmesini önlemek için
13:31
specifically on bait stations to prevent termites from eating your house.
263
793000
4000
özellikle de kontrol istasyonlarındaki çalışmalara 100 milyon dolar yatırdı.
13:35
But the insects aren't stupid,
264
797000
2000
Ama böcekler aptal değil tabii ki;
13:37
and they would avoid the spores when they came close,
265
799000
2000
sporların yanına yaklaşmıyorlar.
13:39
and so I morphed the cultures into a non-sporulating form.
266
801000
3000
Bu yüzden ben de, kültürü, spor üretmeyen forma soktum.
13:42
And I got my daughter's Barbie doll dish,
267
804000
2000
Kızımın Barbie setindeki tabağı aldım
13:44
I put it right where a bunch of carpenter ants
268
806000
2000
ve marangoz karıncalarının her gün evimin içinde
13:46
were making debris fields, every day,
269
808000
2000
birikinti yaptığı alanlara koydum.
13:48
in my house, and the ants were attracted to the mycelium,
270
810000
4000
Karıncalar, miselyumun çekiciliğine kapıldılar
13:52
because there's no spores.
271
814000
2000
çünkü onlar spor üretmiyorlardı.
13:54
They gave it to the queen.
272
816000
1000
Miselyumu kraliçeye sundular.
13:55
One week later, I had no sawdust piles whatsoever.
273
817000
3000
Bir hafta sonra, talaş tozuna benzer hiçbir şey kalmamıştı evde.
13:58
And then -- a delicate dance between dinner and death --
274
820000
6000
Akşam yemeğiyle ölüm arasında gidip gelen bir dans şeklinde,
14:04
the mycelium is consumed by the ants,
275
826000
3000
karıncalar miselyumu yiyip bitirdiler.
14:07
they become mummified, and, boing, a mushroom pops out of their head.
276
829000
4000
Önce mumya halini aldılar ve başlarının hemen üzerinden mantarlar fırladı.
14:11
(Laughter)
277
833000
1000
(Kahkaha)
14:12
Now after sporulation, the spores repel.
278
834000
4000
Artık spor üretiminden sonra bile, sporlar geri püskürtüyorlar.
14:16
So, the house is no longer suitable for invasion.
279
838000
4000
Bu nedenle artık evimiz, istilaya uygun değil.
14:20
So, you have a near-permanent solution for reinvasion of termites.
280
842000
4000
Artık elimizde, böceklerin istilasına karşı kalıcıya yakın bir çözüm var.
14:24
And so my house came down, I received my first patent
281
846000
3000
Sonunda evimizi yıktırdık; marangoz ve kanatlı karıncalara,
14:27
against carpenter ants, termites and fire ants.
282
849000
2000
ateş karıncalarına yönelik ilk patentimi aldım.
14:29
Then we tried extracts, and lo and behold,
283
851000
3000
Sonunda farklı esanslar denedik ve olanlara bakın!
14:32
we can steer insects to different directions.
284
854000
2000
Böcekleri farklı noktalara yöneltebildik.
14:34
This has huge implications.
285
856000
2000
Bunun çok büyük sonuçları oldu.
14:36
I then received my second patent -- and this is a big one.
286
858000
2000
İkinci ve çok daha önemli olan patentimi de daha sonra aldım:
14:38
It's been called an Alexander Graham Bell patent.
287
860000
2000
Alexander Graham Bell patenti...
14:40
It covers over 200,000 species.
288
862000
2000
Bu patent, 200 binden fazla türü kapsıyor.
14:42
This is the most disruptive technology --
289
864000
2000
Haşere ilacı endüstrisinde çalışan üst düzey yetkililer,
14:44
I've been told by executives of the pesticide industry --
290
866000
3000
bu yöntemin, bugüne kadar gördükleri
14:47
that they have ever witnessed.
291
869000
2000
en yıkıcı teknoloji olduğunu söylediler.
14:49
This could totally revamp the pesticide industries throughout the world.
292
871000
3000
Bu yöntem, dünya çapındaki haşere ilacı endüstrini tamamen yenileyebilir.
14:52
You could fly 100 Ph.D. students under the umbrella of this concept,
293
874000
4000
100 doktora öğrencisini bu alanda çalışmaya yöneltebilirsiniz.
14:56
because my supposition is that entomopathogenic fungi,
294
878000
3000
Çünkü varsayımlarıma göre entomopatojenik mantarlar,
14:59
prior to sporulation, attract the very insects
295
881000
2000
normalde sporların geri püskürttüğü böcekleri,
15:01
that are otherwise repelled by those spores.
296
883000
3000
spor üretmeden hemen önce cezbediyorlar.
15:04
And so I came up with a Life Box, because I needed a delivery system.
297
886000
4000
Sonunda, bir tür sevkiyat sistemine ihtiyacım olduğu için Life Box fikrini buldum.
15:08
The Life Box -- you're gonna be getting a DVD of the TED conference --
298
890000
4000
TED konferansından sonra DVD'sini alabileceğiniz Life Box'ın içindekilerle
15:12
you add soil, you add water,
299
894000
2000
toprak ve su ilave ederek,
15:14
you have mycorrhizal and endophytic fungi as well as spores,
300
896000
5000
mikorizal ve endofitik mantar ve spor elde edebilirsiniz;
15:19
like of the Agarikon mushroom.
301
901000
2000
tıpkı Agaricon mantarında olduğu gibi.
15:21
The seeds then are mothered by this mycelium.
302
903000
3000
Tohumlar, miselyum tarafından sahiplenilecektir.
15:24
And then you put tree seeds in here,
303
906000
3000
Ardından ağaç tohumlarını aynı yere yerleştireceksiniz
15:27
and then you end up growing -- potentially --
304
909000
3000
ve sonunda, bir mukavva kutudan
15:30
an old-growth forest from a cardboard box.
305
912000
2000
potansiyel bir bakir orman yaratacaksınız.
15:32
I want to reinvent the delivery system,
306
914000
3000
Sevkiyat sistemine ve kutuların dünya çapında kullanımına
15:35
and the use of cardboard around the world,
307
917000
2000
yeniden şekil vermek istiyorum.
15:37
so they become ecological footprints.
308
919000
2000
Böylece bunlar, gerçek birer ekolojik ayakizi olabilirler.
15:39
If there's a YouTube-like site that you could put up,
309
921000
3000
YouTube'a benzer bir sayfa hazırlayıp
15:42
you could make it interactive, zip code specific --
310
924000
2000
bunu interaktif hale getirebilir ve insanların biraraya gelebileceği,
15:44
where people could join together,
311
926000
2000
posta kodu odaklı bir özellik ekleyebilirseniz,
15:46
and through satellite imaging systems,
312
928000
2000
Virtual Earth veya Google Earth gibi
15:48
through Virtual Earth or Google Earth,
313
930000
2000
uydu görüntüleme sistemleri kullanabilirseniz,
15:50
you could confirm carbon credits are being sequestered
314
932000
2000
Life Box'lardan çıkan ağaçlar yoluyla
15:52
by the trees that are coming through Life Boxes.
315
934000
3000
karbon kredilerinin müsadere edildiğini görebilirsiniz.
15:55
You could take a cardboard box delivering shoes,
316
937000
3000
Siz de herhangi bir ayakkabı kutusunu alıp toprak ve su ekleyerek
15:58
you could add water -- I developed this for the refugee community --
317
940000
4000
-mülteciler için geliştirdiğim bu tekniği deneyebilirsiniz-
16:02
corns, beans and squash and onions.
318
944000
2000
mısır, fasulye, balkabağı ve soğan yetiştirebilirsiniz.
16:04
I took several containers -- my wife said, if I could do this, anybody could --
319
946000
4000
Ben birkaç kap daha ayarladım; eşim, bunu herkesin yapabileceğini söylüyor.
16:08
and I ended up growing a seed garden.
320
950000
2000
Sonunda bir tohum bahçesi yarattım.
16:10
Then you harvest the seeds --
321
952000
2000
Ardından çıkan tohumları ektim
16:12
and thank you, Eric Rasmussen, for your help on this --
322
954000
4000
ve Eric Rasmussen'in sayesinde -yardımların için teşekkürler Eric-
16:16
and then you're harvesting the seed garden.
323
958000
2000
tohum bahçesini hasat ettim.
16:18
Then you can harvest the kernels, and then you just need a few kernels.
324
960000
4000
Bir sonraki aşamada çekirdekleri hasat ettim ve birkaç çekirdek daha ekledim.
16:22
I add mycelium to it, and then I inoculate the corncobs.
325
964000
4000
Bunlara miselyum katarak mısır koçanlarını aşıladım.
16:26
Now, three corncobs, no other grain --
326
968000
3000
Başka hiçbir hububat kullanmadan, üç mısır koçanı üzerinde
16:29
lots of mushrooms begin to form.
327
971000
2000
bir sürü mantar türemeye başladı.
16:31
Too many withdrawals from the carbon bank,
328
973000
3000
Karbon bankasından birçok karbon düşmüş olduk
16:34
and so this population will be shut down.
329
976000
2000
ve şimdilik bunlara son verdik.
16:36
But watch what happens here.
330
978000
2000
Ama bakın burada ne oldu:
16:40
The mushrooms then are harvested,
331
982000
2000
Mantarlar hasat ediliyor.
16:42
but very importantly,
332
984000
4000
Ama daha da önemlisi,
16:46
the mycelium has converted the cellulose into fungal sugars.
333
988000
3000
miselyum, selülozu mantar şekerlerine dönüştürüyor.
16:49
And so I thought, how could we address the energy crisis in this country?
334
991000
5000
Bu sonuçtan hareketle, bu ülkenin enerji krizini nasıl ele alabileceğimizi düşündüm.
16:56
And we came up with Econol.
335
998000
3000
Sonunda "Econol" çözümünü bulduk.
16:59
Generating ethanol from cellulose using mycelium as an intermediary --
336
1001000
5000
Miselyumu aracı olarak kullanarak, selülozdan etanol üretebilirsiniz
17:04
and you gain all the benefits that I've described to you already.
337
1006000
3000
ve size bahsettiğim tüm avantajları elde edebilirsiniz.
17:07
But to go from cellulose to ethanol is ecologically unintelligent,
338
1009000
5000
Ama selülozdan etanole geçiş, ekolojik olarak pek de zekice değil.
17:12
and I think that we need to be econologically intelligent
339
1014000
4000
Aynı zamanda yakıt üretiminde
17:16
about the generation of fuels.
340
1018000
2000
mantıklı ekonomik çözümler bulmamız gerektiğini düşünüyorum.
17:18
So, we build the carbon banks on the planet, renew the soils.
341
1020000
3000
Biz de toprakları yenileyerek, yeryüzünde karbon bankaları oluşturmuş olduk.
17:21
These are a species that we need to join with.
342
1023000
3000
Bunlar, işbirliği yapmamız gereken asıl türler.
17:24
I think engaging mycelium can help save the world.
343
1026000
5000
Miselyumla işbirliği yaptığımızda, dünyayı kurtarabileceğimizi düşünüyorum.
17:29
Thank you very much.
344
1031000
2000
Çok teşekkür ederim.
17:31
(Applause)
345
1033000
2000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Paul Stamets - MycologistPaul Stamets believes that mushrooms can save our lives, restore our ecosystems and transform other worlds.
Why you should listen
Entrepreneurial mycologist Paul Stamets seeks to rescue the study of mushrooms from forest gourmets and psychedelic warlords. The focus of Stamets' research is the Northwest's native fungal genome, mycelium, but along the way he has filed 22 patents for mushroom-related technologies, including pesticidal fungi that trick insects into eating them, and mushrooms that can break down the neurotoxins used in nerve gas.
There are cosmic implications as well. Stamets believes we could terraform other worlds in our galaxy by sowing a mix of fungal spores and other seeds to create an ecological footprint on a new planet.
Paul Stamets | Speaker | TED.com