TEDxPennQuarter
Christopher McDougall: Are we born to run?
Christopher McDougall: Có phải chúng ta được sinh ra để chạy?
Filmed:
Readability: 3.6
3,807,943 views
Christopher McDougall khám phá những bí ẩn trong khát khao chạy của loài người. Việc chạy đã giúp con người tiền sử sống sót ra sao -- và những gì tổ tiên chúng ta khuyến khích ngày nay? Tại TEDxPennQuarter, McDougall sẽ kể câu chuyện về một vận động viên chạy ma-ra-tông với trái tim vàng, á quân chạy cừ khôi, và một bộ lạc bí ẩn tại Me-xi-cô chạy để tồn tại.
Christopher McDougall - Journalist, runner
Christopher McDougall is the author of "Born to Run: A Hidden Tribe, Super Athletes, and the Greatest Race the World Has Never Seen." Full bio
Christopher McDougall is the author of "Born to Run: A Hidden Tribe, Super Athletes, and the Greatest Race the World Has Never Seen." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Running -- it's basically just right, left, right, left -- yeah?
0
0
3000
Việc chạy bộ: chỉ đơn giản là rẽ phải, trái, phải, trái -- có phải vậy không?
00:18
I mean, we've been doing it for two million years,
1
3000
2000
Nghĩa là, chúng ta đã làm như vậy trong hai triệu năm,
00:20
so it's kind of arrogant to assume
2
5000
3000
thật kiêu ngạo khi thừa nhận điều đó
00:23
that I've got something to say
3
8000
2000
tôi có một vài thứ để nói
00:25
that hasn't been said and performed better a long time ago.
4
10000
3000
những điều chưa được nói ra và thực hiện tốt hơn trước đó.
00:28
But the cool thing about running, as I've discovered,
5
13000
2000
Điều thú vị về chạy bộ, như tôi đã khám phá ra,
00:30
is that something bizarre happens
6
15000
2000
đó là có một điều kì lạ xảy ra
00:32
in this activity all the time.
7
17000
2000
trong hoạt động này mọi lúc.
00:34
Case in point: A couple months ago, if you saw the New York City Marathon,
8
19000
3000
Cụ thể là: Một vài tháng trước, nếu bạn đã nhìn thấy tôi ở cuộc thi chạy ma-ra-tông tại thành phố New York,
00:37
I guarantee you, you saw something
9
22000
2000
tôi chắc rằng bạn nhìn thấy một điều
00:39
that no one has ever seen before.
10
24000
3000
mà không ai nhận ra trước đó.
00:42
An Ethiopian woman named Derartu Tulu
11
27000
2000
Một phụ nữ người Ethiopia tên là Derartu Tulu
00:44
turns up at the starting line.
12
29000
2000
đã bắt đầu tại vạch xuất phát.
00:46
She's 37 years old,
13
31000
2000
Cô ấy 37 tuổi,
00:48
she hasn't won a marathon of any kind in eight years,
14
33000
2000
chưa từng nhận được một giải thưởng chạy ma-ra-tông nào trong vòng 8 năm,
00:50
and a few months previously
15
35000
2000
và một vài tháng trước
00:52
she almost died in childbirth.
16
37000
2000
cô ấy gần như chết đi trong khi sinh con.
00:54
Derartu Tulu was ready to hang it up and retire from the sport,
17
39000
3000
Dararty Tulu đã sẵn sàng bỏ cuộc và nghỉ lưu trong lĩnh vực thể thao,
00:57
but she decided she'd go for broke
18
42000
2000
nhưng cô quyết định quyết tâm hết mình
00:59
and try for one last big payday
19
44000
2000
và cố gắng lần cuối cho ngày cuối cùng
01:01
in the marquee event,
20
46000
2000
trong vòng loại sự kiện,
01:03
the New York City Marathon.
21
48000
2000
cuộc thi chạy ma-ra-tông tại thành phố New York.
01:05
Except -- bad news for Derartu Tulu -- some other people had the same idea,
22
50000
3000
Ngoại trừ một điều -- tin xấu với Daratu Tulu -- một vài người khác cũng có ý nghĩ tương tự,
01:08
including the Olympic gold medalist
23
53000
2000
bao gồm người đã đạt huy chương vàng Olympic
01:10
and Paula Radcliffe, who is a monster,
24
55000
3000
và Paula Radcliffe, một "con quỷ",
01:13
the fastest woman marathoner in history by far.
25
58000
4000
nữ vận động viên chạy ma-ra-tông nhanh nhất trong lịch sử.
01:17
Only 10 minutes off the men's world record,
26
62000
2000
Với chỉ 10 phút vượt qua cả kỉ lục của giới vận động viên nam,
01:19
Paula Radcliffe is essentially unbeatable.
27
64000
3000
Paula Radcliffe thực sự là vô địch.
01:22
That's her competition.
28
67000
2000
Đó là cuộc thi của cô.
01:24
The gun goes off, and she's not even an underdog.
29
69000
3000
Khi tiếng súng cất lên, thậm chí không hề tỏ ra thua kém;
01:27
She's under the underdogs.
30
72000
2000
cô vượt qua sự thua kém đó.
01:29
But the under-underdog hangs tough,
31
74000
2000
Những điều đó thật quá khó khăn.
01:31
and 22 miles into a 26-mile race,
32
76000
3000
Và 22 dặm trong vòng chạy 26 dặm,
01:34
there is Derartu Tulu
33
79000
2000
đó là thành tích của Derartu Tulu
01:36
up there with the lead pack.
34
81000
2000
vượt qua cả đối thủ dẫn đầu.
01:38
Now this is when something really bizarre happens.
35
83000
3000
Ở đây có một điều thực sự kì lạ xảy ra
01:41
Paula Radcliffe, the one person who is sure to snatch the big paycheck
36
86000
3000
Paula Radcliffe, người chắc chắn ẵm khoản tiền thưởng lớn
01:44
out of Derartu Tulu's under-underdog hands,
37
89000
3000
đã bị thua bởi cánh tay bất lực của Derartu Tulu,
01:47
suddenly grabs her leg and starts to fall back.
38
92000
3000
đột nhiên nắm lấy chân của mình và bị ngã.
01:50
So we all know what to do in this situation, right?
39
95000
2000
Chúng ta hẳn đều biết phải làm gì trong trường hợp này chứ?
01:52
You give her a quick crack in the teeth with your elbow
40
97000
2000
Bạn cho cô ta một cú huých bất chợt vào răng với khuỷu tay của mình
01:54
and blaze for the finish line.
41
99000
2000
và cán đích.
01:57
Derartu Tulu ruins the script.
42
102000
2000
Derartu Tulu làm hỏng kế hoạch.
01:59
Instead of taking off,
43
104000
2000
Thay vì đi tắt,
02:01
she falls back, and she grabs Paula Radcliffe,
44
106000
2000
cô ngã xuống, tóm lấy khuỷu tay Paula Radcliffe,
02:03
says, "Come on. Come with us. You can do it."
45
108000
2000
và nói,"Thôi nào. Hãy tiếp tục với chúng tôi. Cô có thể làm được mà."
02:05
So Paula Radcliffe, unfortunately, does it.
46
110000
2000
Paula Radcliffe, thật không may, đã đứng dậy được.
02:07
She catches up with the lead pack
47
112000
2000
Cô vượt lên vị trí dẫn đầu.
02:09
and is pushing toward the finish line.
48
114000
2000
và chạy nhanh về vạch đích.
02:11
But then she falls back again.
49
116000
2000
Nhưng cô lại bị ngã lần nữa.
02:13
And the second time Derartu Tulu grabs her and tries to pull her.
50
118000
2000
Và lần thứ hai Derartu Tulu nắm lấy cô và cố gắng kéo cô dậy.
02:15
And Paula Radcliffe at that point says,
51
120000
2000
lúc đó Paula Radcliffe đã nói,
02:17
"I'm done. Go."
52
122000
2000
"Tôi thua rồi. Hãy chạy tiếp đi."
02:19
So that's a fantastic story, and we all know how it ends.
53
124000
3000
Đó là một câu chuyện thú vị, và tất cả chúng ta đều biết nó kết thúc ra sao.
02:22
She loses the check,
54
127000
2000
Cô ấy mất giải thưởng,
02:24
but she goes home with something bigger and more important.
55
129000
2000
nhưng trở về nhà với một thứ còn lớn lao và quan trọng hơn nhiều.
02:26
Except Derartu Tulu ruins the script again --
56
131000
3000
Ngoại trừ việc Derarty Tulu lại làm hỏng kế hoạch lần nữa.
02:29
instead of losing, she blazes past the lead pack and wins,
57
134000
3000
Thay vì thua cuộc, cô ấy vượt qua vị trí dẫn đầu và chiến thắng,
02:32
wins the New York City Marathon,
58
137000
2000
trong cuộc thi chạy ma-ra-tông thành phố New York,
02:34
goes home with a big fat check.
59
139000
2000
trở về nhà với một tờ séc giá trị lớn.
02:36
It's a heartwarming story,
60
141000
2000
Đó là một câu chuyện cảm động,
02:38
but if you drill a little bit deeper,
61
143000
2000
nhưng nếu bạn tìm hiểu sâu hơn một chút,
02:40
you've got to sort of wonder about what exactly was going on there.
62
145000
3000
bạn sẽ phân vân chính xác điều gì đã diễn ra tại đó.
02:43
When you have two outliers in one organism,
63
148000
2000
Khi bạn có hai ngoại lệ trong một sinh vật,
02:45
it's not a coincidence.
64
150000
2000
đó không phải là trùng hợp ngẫu nhiên.
02:47
When you have someone who is more competitive and more compassionate
65
152000
3000
Khi bạn có một người cạnh tranh và khoan dung hơn
02:50
than anybody else in the race, again, it's not a coincidence.
66
155000
3000
bất kì người nào khác trong cuộc thi, đó càng không phải là một sự trùng hợp.
02:53
You show me a creature with webbed feet and gills;
67
158000
3000
Bạn chỉ cho tôi xem một sinh vật với đôi chân như màng bơi và có mang,
02:56
somehow water's involved.
68
161000
2000
nước đóng một vai trò nào đó.
02:58
Someone with that kind of heart, there's some kind of connection there.
69
163000
3000
Một người có trái tim nhân hậu như vậy, khi đó đã có một sự nối kết.
03:01
And the answer to it, I think,
70
166000
2000
Và câu trả lời cho vấn đề này, theo tôi,
03:03
can be found down in the Copper Canyons of Mexico,
71
168000
3000
có thể được làm sáng tỏ tại Dãy Hẻm Copper tại Mexico,
03:06
where there's a tribe, a reclusive tribe,
72
171000
2000
nơi có một bộ lạc, một bộ tộc ẩn dật,
03:08
called the Tarahumara Indians.
73
173000
2000
được gọi là Indians Tarahumara.
03:10
Now the Tarahumara are remarkable for three things.
74
175000
3000
Người Tarahumara nổi tiếng vì ba điều.
03:13
Number one is,
75
178000
2000
Thứ nhất,
03:15
they have been living essentially unchanged
76
180000
2000
cách sống của họ hầu như không thay đổi
03:17
for the past 400 years.
77
182000
2000
trong suốt 400 năm qua.
03:19
When the conquistadors arrived in North America you had two choices:
78
184000
3000
Khi những người đi chinh phụ đặt chân đến Bắc Mĩ, bạn có hai lựa chọn:
03:22
you either fight back and engage or you could take off.
79
187000
3000
hoặc là chống lại và tham gia hoặc là đầu hàng.
03:25
The Mayans and Aztecs engaged,
80
190000
2000
Người Maya và người Aztec đã tham gia,
03:27
which is why there are very few Mayans and Aztecs.
81
192000
3000
đó là lí do tại sao
03:30
The Tarahumara had a different strategy.
82
195000
2000
Người Tarahumara có một chiến thuật khác.
03:32
They took off and hid
83
197000
2000
Họ đã bỏ cuộc và trốn tránh
03:34
in this labyrinthine, networking,
84
199000
2000
trong mạng lưới phức tạp này
03:36
spiderwebbing system of canyons
85
201000
2000
hệ thống mạng nhện các hẻm núi
03:38
called the Copper Canyons,
86
203000
2000
được gọi là Dãy Hẻm Copper,
03:40
and there they remained since the 1600s --
87
205000
3000
và họ tồn tại cho đến những năm 1600s --
03:43
essentially the same way they've always been.
88
208000
4000
về cơ bản giống như cách họ đã thường làm.
03:47
The second thing remarkable about the Tarahumara
89
212000
3000
Điều thứ hai đáng nói về người Tarahumara
03:50
is, deep into old age -- 70 to 80 years old --
90
215000
3000
đó là, ở độ tuổi già -- 70 tới 80 --
03:53
these guys aren't running marathons;
91
218000
2000
những người này không phải là vận động viên chạy ma-ra-tông,
03:55
they're running mega-marathons.
92
220000
2000
họ chạy còn hơn cả ma-ra-tông.
03:57
They're not doing 26 miles;
93
222000
2000
Họ không chạy 26 dặm,
03:59
they're doing 100, 150 miles at a time,
94
224000
3000
mà là 100, 150 dặm một lần,
04:02
and apparently without injury, without problems.
95
227000
3000
và hầu như không có thương tích, không có vấn đề gì cả.
04:05
The last thing that's remarkable about the Tarahumara
96
230000
2000
Điều cuối cùng đáng nói về người Tarahumara
04:07
is that all the things that we're going to be talking about today,
97
232000
2000
đó là tất cả những gì chúng ta sẽ nói về ngày hôm nay,
04:09
all the things that we're trying to come up with
98
234000
2000
tất cả những gì chúng ta đang cố để đạt được
04:11
using all of our technology and brain power to solve --
99
236000
3000
sử dụng công nghệ và sức mạnh trí não để giải quyết--
04:14
things like heart disease and cholesterol and cancer
100
239000
2000
những thứ như bệnh tim mạch, cholesterol và ung thư,
04:16
and crime and warfare and violence and clinical depression --
101
241000
3000
tội phạm, chiến tranh, bạo lực và bệnh trầm cảm lâm sàng--
04:19
all this stuff, the Tarahumara don't know what you're talking about.
102
244000
3000
người Tarahumara không biết về những điều đó.
04:22
They are free
103
247000
2000
Họ được tách khỏi
04:24
from all of these modern ailments.
104
249000
2000
tất cả các chứng bệnh hiện đại.
04:26
So what's the connection?
105
251000
2000
Vậy đâu là sự kết nối?
04:28
Again, we're talking about outliers --
106
253000
2000
Chúng ta một lần nữa nói về những kẻ ngoài cuộc.
04:30
there's got to be some kind of cause and effect there.
107
255000
2000
Có một vài lí do và ảnh hưởng ở đây.
04:32
Well, there are teams of scientists
108
257000
2000
Những nhóm các nhà khoa học
04:34
at Harvard and the University of Utah
109
259000
2000
tại Harvard và Đại học Utah
04:36
that are bending their brains to try to figure out
110
261000
2000
đang vắt óc để cố gắng tìm ra
04:38
what the Tarahumara have known forever.
111
263000
3000
những gì người Tarahumara đã biết.
04:41
They're trying to solve those same kinds of mysteries.
112
266000
3000
Họ đang cố gắng lí giải một vài những bí mật.
04:44
And once again, a mystery wrapped inside of a mystery --
113
269000
3000
Và một lần nữa, một bí mật lại được gói gọn trong một bí mật khác--
04:47
perhaps the key to Derartu Tulu and the Tarahumara
114
272000
3000
có lẽ chìa khoá liên kết giữa Derartu Tulu và người Tarahumara
04:50
is wrapped in three other mysteries, which go like this:
115
275000
3000
được ẩn trong ba bí mật khác, giống như đây:
04:53
three things -- if you have the answer, come up and take the microphone,
116
278000
2000
Ba điều -- nếu bạn có câu trả lời, hãy nói qua mic,
04:55
because nobody else knows the answer.
117
280000
2000
bởi vì không ai khác biết câu trả lời.
04:57
And if you know it, then you are smarter than anybody else on planet Earth.
118
282000
3000
Và nếu bạn biết, bạn sẽ thông minh hơn bất kì ai trên Trái Đất này.
05:00
Mystery number one is this:
119
285000
2000
Điều bí ẩn số một:
05:02
Two million years ago the human brain exploded in size.
120
287000
3000
Hai triệu năm về trước não người to lên về kích thước.
05:05
Australopithecus had a tiny little pea brain.
121
290000
2000
Người Australopithecus có bộ não nhỏ bằng hạt đậu.
05:07
Suddenly humans show up -- Homo erectus --
122
292000
2000
Đột nhiên loài người xuất hiện -- Homo erectus --
05:09
big, old melon-head.
123
294000
2000
cái đầu to bằng quả dưa.
05:11
To have a brain of that size,
124
296000
2000
Để có một bộ não với kích thước đó,
05:13
you need to have a source of condensed caloric energy.
125
298000
3000
bạn cần một nguồn năng lượng calo cô đặc.
05:16
In other words, early humans are eating dead animals --
126
301000
2000
Nói cách khác, loài người xa xưa ăn động vật chết --
05:18
no argument, that's a fact.
127
303000
2000
không cần phải bàn cãi, đó là thực tế.
05:20
The only problem is,
128
305000
2000
Duy có một vấn đề đó là,
05:22
the first edged weapons only appeared about 200,000 years ago.
129
307000
3000
loại vũ khí có viền chỉ mới xuất hiện vào khoảng 200,000 năm trước.
05:25
So, somehow, for nearly two million years,
130
310000
3000
Vậy là theo một cách nào đó trong vòng gần hai triệu năm,
05:28
we are killing animals without any weapons.
131
313000
3000
chúng ta giết động vật mà không cần tới bất kì loại vũ khí nào.
05:31
Now we're not using our strength
132
316000
2000
Ngày nay chúng ta không sử dụng sức mạnh của mình
05:33
because we are the biggest sissies in the jungle.
133
318000
2000
bởi vì chúng ta là những sinh vật lớn nhất trong sinh giới.
05:35
Every other animal is stronger than we are --
134
320000
2000
tất cả các động vật khác đều mạnh hơn chúng ta.
05:37
they have fangs, they have claws, they have nimbleness, they have speed.
135
322000
3000
Chúng có răng nanh,móng vuốt, sự nhanh nhẹn, tốc độ.
05:40
We think Usain Bolt is fast. Usain Bolt can get his ass kicked by a squirrel.
136
325000
3000
Chúng ta nghĩ rằng Usain Bolt chạy nhanh. Usain Bolt có thể bị đánh bại bởi một con sóc.
05:43
We're not fast.
137
328000
2000
Chúng ta không nhanh.
05:45
That would be an Olympic event: turn a squirrel loose --
138
330000
2000
Đó là một sự kiện Olympic: đánh bại một con sóc.
05:47
whoever catches the squirrel, you get a gold medal.
139
332000
3000
Bất kì ai đuổi kịp con sóc sẽ nhận được huy chương vàng.
05:50
So no weapons, no speed, no strength, no fangs, no claws --
140
335000
3000
Vì thế không vũ khí, không tốc độ, không sức mạnh, không răng nanh, không móng vuốt, không
05:53
how were we killing these animals? Mystery number one.
141
338000
3000
Chúng ta đang giết các động vật đó như thế nào? Đó là điều bí ẩn thứ nhất.
05:56
Mystery number two:
142
341000
2000
Điều bí ẩn thứ hai:
05:58
Women have been in the Olympics for quite some time now,
143
343000
3000
Cho đến nay phụ nữ đã được ghi nhận tại Olympic từ khá lâu rồi,
06:01
but one thing that's remarkable about all women sprinters --
144
346000
2000
nhưng có một điều đáng nói về tất cả các vận động viên chạy nước rút nữ --
06:03
they all suck; they're terrible.
145
348000
2000
họ đều tệ hại kinh khủng.
06:05
There's not a fast woman on the planet
146
350000
2000
Không có một người phụ nữ nhanh nhất hành tinh
06:07
and there never has been.
147
352000
2000
và đã không bao giờ có.
06:09
The fastest woman to ever run a mile did it in 4:15.
148
354000
3000
Người phụ nữ nhanh nhất chạy được một dặm trong vòng 4 phút 15 giây.
06:12
I could throw a rock and hit a high school boy
149
357000
2000
Tôi có thể ném đá và cốc vào đầu một nam sinh trung học
06:14
who can run faster than 4:15.
150
359000
2000
có thể chạy nhanh hơn 4 phút 15 giây.
06:16
For some reason you guys are just really slow.
151
361000
2000
Vì một vài lí do chúng ta thực ra rất chậm.
06:18
(Laughter)
152
363000
2000
(Tiếng cười)
06:20
But you get to the marathon we were just talking about --
153
365000
3000
Những khi tham gia chạy ma-ra-tông chúng ta chỉ nói về --
06:23
you guys have only been allowed to run the marathon for 20 years.
154
368000
2000
việc bạn đã được phép chạy ma-ra-tông trong 20 năm.
06:25
Because, prior to the 1980s,
155
370000
2000
Bởi vì, trước những năm 1980,
06:27
medical science said that if a woman tried to run 26 miles --
156
372000
3000
ngành khoa học y tế đã chỉ ra rằng nếu một phụ nữ cố chạy 26 dặm --
06:30
does anyone know what would happen if you tried to run 26 miles,
157
375000
2000
có ai biết rằng điều gì sẽ xảy ra nếu bạn chạy được 26 dặm,
06:32
why you were banned from the marathon before the 1980s?
158
377000
4000
và tại sao bạn bị cấm chạy ma-ra-tông trước những năm 1980?
06:36
(Audience Member: Her uterus would be torn.) Her uterus would be torn.
159
381000
3000
(Tiếng của khán giả: Tử cung của cô ấy sẽ bị rách.) Tử cung của cô ấy sẽ bị rách.
06:39
Yes. You would have torn reproductive organs.
160
384000
2000
Vâng. Bạn sẽ bị rách các cơ quan nội tạng.
06:41
The uterus would fall out, literally fall out of the body.
161
386000
3000
Tử cung sẽ bị bong ra, nghĩa đen là rơi ra khỏi cơ thể.
06:44
Now I've been to a lot of marathons,
162
389000
2000
Tôi đã tham gia rất nhiều cuộc chạy ma-ra-tông
06:46
and I've yet to see any ...
163
391000
2000
và chưa thấy điều gì như vậy cả.
06:48
(Laughter)
164
393000
3000
(Tiếng cười)
06:51
So it's only been 20 years that women have been allowed to run the marathon.
165
396000
3000
Vậy là phụ nữ đã được phép tham gia chạy ma-ra-tông được 20 năm.
06:54
In that very short learning curve,
166
399000
2000
Trong khúc cua ngắn như vậy,
06:56
you guys have gone from broken organs
167
401000
3000
các bạn đã tránh khỏi việc bị rách nội tạng
06:59
up to the fact that you're only 10 minutes off
168
404000
2000
dẫn đến thực tế là bạn chỉ kém có 10 phút
07:01
the male world record.
169
406000
2000
trong kỉ lục nam thế giới.
07:03
Then you go beyond 26 miles,
170
408000
2000
Bạn vượt qua giới hạn 26 dặm,
07:05
into the distance that medical science also told us would be fatal to humans --
171
410000
3000
đạt tới một khoảng cách mà khoa học y tế đã chứng minh rằng nó nguy hiểm tới con người --
07:08
remember Pheidippides died when he ran 26 miles --
172
413000
2000
hãy nhớ rằng Pheidippdies đã chết khi anh chạy được 26 dặm --
07:10
you get to 50 and 100 miles,
173
415000
2000
bạn đạt tới 50 và 100 dặm,
07:12
and suddenly it's a different game.
174
417000
2000
và đột nhiên đó lại là một trò chơi khác.
07:14
You can take a runner like Ann Trason, or Nikki Kimball, or Jenn Shelton,
175
419000
3000
Bạn có thể hình dung Ann Trason, hay Nikki Kimball, hay Jenn Shelton,
07:17
you put them in a race of 50 or 100 miles against anybody in the world
176
422000
3000
bạn đặt họ vào một cuộc thi chạy 50 hay 100 dặm chống lại bất kì ai trên thế giới
07:20
and it's a coin toss who's going to win.
177
425000
2000
và đó là một cái tung đồng xu xem ai sẽ thắng.
07:22
I'll give you an example.
178
427000
2000
Tôi sẽ đưa ra một ví dụ.
07:24
A couple years ago, Emily Baer signed up for a race
179
429000
2000
Một vài năm trước, Emily Baer đăng kí tham gia một cuộc thi chạy
07:26
called the Hardrock 100,
180
431000
2000
được gọi là Hardrock 100,
07:28
which tells you all you need to know about the race.
181
433000
3000
nói cho bạn tất cả những gì bạn cần biết về cuộc thi.
07:31
They give you 48 hours to finish this race.
182
436000
2000
Họ cho bạn 48 giờ đồng hồ để hoàn thành phần thi.
07:33
Well Emily Baer -- 500 runners --
183
438000
2000
Emily Baer -- 500 vận động viên chạy --
07:35
she finishes in eighth place, in the top 10,
184
440000
2000
đã ở vị trí thứ 8 trong top 10,
07:37
even though she stopped at all the aid stations
185
442000
2000
ngay cả khi cô dừng lại ở tất cả các trạm y tế.
07:39
to breastfeed her baby during the race --
186
444000
3000
để cho con bú trong quá trình thi --
07:42
and yet, beat 492 other people.
187
447000
2000
và tuy vậy, cô đã vượt qua 492 người.
07:44
So why is it that women get stronger
188
449000
2000
Điều bí ẩn cuối cùng: Vì thế tại sao phụ nữ lại mạnh mẽ hơn
07:46
as distances get longer?
189
451000
2000
khi mà con đường chạy dài hơn?
07:48
The third mystery is this:
190
453000
2000
Điều bí ẩn thứ ba là:
07:50
At the University of Utah, they started tracking finishing times
191
455000
3000
Ở trường Đại học Utah, họ bắt đầu bấm giờ
07:53
for people running the marathon.
192
458000
2000
cho những người tham gia chạy ma-ra-tông.
07:55
And what they found
193
460000
2000
Và những gì họ nhận ra
07:57
is that, if you start running the marathon at age 19,
194
462000
2000
đó là, nếu bạn bắt đầu chạy ma-ra-tông khi 19 tuổi,
07:59
you will get progressively faster, year by year,
195
464000
2000
hàng năm bạn sẽ càng ngày càng chạy nhanh hơn
08:01
until you reach your peak at age 27.
196
466000
2000
cho đến khi bạn đạt tới tuổi 27.
08:03
And then after that, you succumb
197
468000
2000
Và sau đó, bạn ngã quỵ
08:05
to the rigors of time.
198
470000
2000
trước sự khắc nghiệt của thời gian.
08:07
And you'll get slower and slower,
199
472000
2000
Bạn trở nên càng ngày càng chậm đi,
08:09
until eventually you're back to running the same speed you were at age 19.
200
474000
3000
cho đến khi bạn quay lại chạy với tốc độ khi còn 19 tuổi.
08:12
So about seven years, eight years to reach your peak,
201
477000
2000
Khoảng 7 năm, tám năm để đạt được đỉnh cao,
08:14
and then gradually you fall off your peak,
202
479000
2000
và rồi bạn trượt khỏi đỉnh cao đó,
08:16
until you go back to the starting point.
203
481000
3000
cho tới khi quay về vị trí ban đầu.
08:19
You would think it might take eight years to go back to the same speed,
204
484000
3000
Bạn nghĩ rằng sẽ mất tám năm đề quay lại tốc độ ban đầu,
08:22
maybe 10 years -- no, it's 45 years.
205
487000
3000
có lẽ là 10 năm -- không, là 45 năm.
08:25
64-year-old men and women
206
490000
2000
những người đàn ông và phụ nữ 60 tuổi
08:27
are running as fast as they were at age 19.
207
492000
3000
chạy như khi họ 19 tuổi.
08:30
Now I defy you to come up with any other physical activity --
208
495000
3000
Bây giờ tôi sẽ thách thức bạn với bất kì hoạt động thể lực khác --
08:33
and please don't say golf -- something that actually is hard --
209
498000
4000
và làm ơn đừng nói là golf -- thứ nào đó mà thực sự nặng nhọc --
08:37
where geriatrics are performing
210
502000
2000
nơi các lão khoa đang tiến hành
08:39
as well as they did as teenagers.
211
504000
3000
cũng như họ làm như những thiếu niên.
08:42
So you have these three mysteries.
212
507000
2000
Giờ bạn có ba bí mật.
08:44
Is there one piece in the puzzle
213
509000
2000
Liệu có một mảnh trong bức tranh xếp hình đó
08:46
which might wrap all these things up?
214
511000
2000
có thể gói gọn tất cả những thứ này lại không?
08:48
You've got to be really careful any time
215
513000
2000
Bạn phải luôn cẩn thận
08:50
someone looks back in prehistory and tries to give you some sort of global answer,
216
515000
3000
phòng việc ai đó lật lại lịch sử và cố gắng đưa cho bạn câu trả lời toàn cầu,
08:53
because, it being prehistory,
217
518000
2000
bởi vì, ở tiền lịch sử,
08:55
you can say whatever the hell you want and get away with it.
218
520000
2000
bạn có thể nói bất cứ cái quái gì bạn muốn và đi xa khỏi nó.
08:57
But I'll submit this to you:
219
522000
2000
Nhưng tôi sẽ nói cho bạn điều này:
08:59
If you put one piece in the middle of this jigsaw puzzle,
220
524000
2000
Nếu bạn đặt một mảnh ghép vào giữa trò chơi ghép hình này,
09:01
suddenly it all starts to form a coherent picture.
221
526000
3000
lập tức tất cả sẽ tạo thành một bức tranh hoàn chỉnh.
09:04
If you wonder, why it is the Tarahumara don't fight
222
529000
2000
Nếu bạn băn khoăn, thế tại sao người Tarahumara không đánh nhau
09:06
and don't die of heart disease,
223
531000
2000
và không chết vì bệnh tim mạch,
09:08
why a poor Ethiopian woman named Derartu Tulu
224
533000
3000
tại sao một người phụ nữ Ê-ti-ô-pi-a nghèo tên là Derartu Tulu
09:11
can be the most compassionate and yet the most competitive,
225
536000
3000
có thể khoan dung và có tính cạnh tranh cao,
09:14
and why we somehow were able
226
539000
2000
và tại sao theo một cách nào đó chúng ta có thể
09:16
to find food without weapons,
227
541000
2000
tìm thức ăn không cần đến vũ khí,
09:18
perhaps it's because humans,
228
543000
2000
có lẽ đó chỉ bởi loài người,
09:20
as much as we like to think of ourselves as masters of the universe,
229
545000
3000
cũng như chúng ta nghĩ bản thân mình như là bá chủ của vũ trụ này,
09:23
actually evolved as nothing more
230
548000
2000
thực sự chẳng có phát triển gì nhiều hơn
09:25
than a pack of hunting dogs.
231
550000
2000
một đàn chó săn.
09:27
Maybe we evolved
232
552000
2000
Có thể chúng ta tiến hoá
09:29
as a hunting pack animal.
233
554000
2000
như một bầy động vật đi săn.
09:31
Because the one advantage we have in the wilderness --
234
556000
2000
Bởi vì một ưu điểm chúng ta có trong tự nhiên --
09:33
again, it's not our fangs and our claws and our speed --
235
558000
2000
một lần nữa, đó không phải là răng nanh, móng vuốt hay tốc độ --
09:35
the only thing we do really, really well is sweat.
236
560000
3000
thứ duy nhất chúng ta thực sự, thực sự giỏi đó là mồ hôi.
09:38
We're really good at being sweaty and smelly.
237
563000
3000
Chúng ta thực sự giỏi trong việc có mồ hôi và mùi vị.
09:41
Better than any other mammal on Earth, we can sweat really well.
238
566000
3000
Tốt hơn bất cứ loài động vật có vú nào trên Trái Đất, chúng ta có thể tiết mồ hôi rất tốt.
09:44
But the advantage
239
569000
2000
Nhưng ưu điểm đó
09:46
of that little bit of social discomfort
240
571000
2000
chỉ đem lại một chút khó chịu về cộng đồng
09:48
is the fact that, when it comes to running
241
573000
2000
đó là trên thực tế, khi tiến hành chạy
09:50
under hot heat for long distances,
242
575000
3000
dưới điều kiện nắng nóng trong một quãng đường dài,
09:53
we're superb, we're the best on the planet.
243
578000
3000
chúng ta là vô địch, chúng ta giỏi nhất trên hành tinh.
09:56
You take a horse on a hot day,
244
581000
2000
Bạn cưỡi ngựa trong một ngày nắng nóng,
09:58
and after about five or six miles, that horse has a choice.
245
583000
2000
và sau năm hay sáu dặm, con ngựa đó có lựa chọn.
10:00
It's either going to breathe or it's going to cool off,
246
585000
3000
Hoặc là tiếp tục thở, hoặc là đi vào chỗ mát để nghỉ ngơi,
10:03
but it ain't doing both -- we can.
247
588000
2000
nhưng nó không thể làm cả hai việc -- còn chúng ta có thể.
10:05
So what if we evolved as hunting pack animals?
248
590000
3000
Vậy điều gì xảy ra nếu chúng ta tiến hoá như những loài động vật đi săn?
10:08
What if the only natural advantage we had in the world
249
593000
4000
Điều gì sẽ đến nếu chúng ta chỉ có mỗi một ưu điểm tự nhiên trên thế giới
10:12
was the fact that we could get together as a group,
250
597000
2000
đó là thực tế chúng ta không thể tụ tập thành một nhóm,
10:14
go out there on that African Savannah, pick out an antelope
251
599000
3000
đi ra ngoài kia Savannah Châu Phi, bắt một con linh dương
10:17
and go out as a pack and run that thing to death?
252
602000
3000
và đi chơi theo bầy đàn, chạy cho đến chết?
10:20
That's all we could do.
253
605000
2000
Đó là tất cả những gì chúng ta có thể làm;
10:22
We could run really far on a hot day.
254
607000
2000
chúng ta có thể chạy khá xa trong một ngày nắng nóng.
10:24
Well if that's true, a couple other things had to be true as well.
255
609000
3000
Vậy nếu đó là sự thật, một vài thứ khác cũng đã có thể đúng.
10:27
The key to being part of a hunting pack is the word "pack."
256
612000
3000
Chìa khoá cho việc trở thành một phần của đàn đi săn đó là từ "bầy đàn."
10:30
If you go out by yourself, and you try to chase an antelope,
257
615000
2000
Nếu bạn đi một mình, và cố gắng rượt theo một con linh dương,
10:32
I guarantee you there's going to be two cadavers out there in the Savannah.
258
617000
3000
Tôi cá rằng sẽ có hai xác chết ở Savannah
10:35
You need a pack to pull together.
259
620000
2000
Bạn cần một bầy đàn để hỗ trợ lẫn nhau.
10:37
You need to have those 64-, 65-year-olds
260
622000
2000
Bạn cần những người 64, 65 tuổi.
10:39
who have been doing this for a long time
261
624000
2000
những người đã từng làm việc này trong một thời gian dài
10:41
to understand which antelope you're actually trying to catch.
262
626000
2000
để biết bạn thực sự tóm được con linh dương nào.
10:43
The herd explodes and it gathers back again.
263
628000
3000
Bầy đàn bùng nổ và tập hợp nhau lại một lần nữa.
10:46
Those expert trackers have got to be part of the pack.
264
631000
2000
Các nhà theo dõi xuất sắc là một phần của đàn.
10:48
They can't be 10 miles behind.
265
633000
2000
Họ không thể đứng sau cáchd dó 10 dặm.
10:50
You need to have the women and the adolescents there
266
635000
2000
Bạn cần có phụ nữ và thanh thiếu niên
10:52
because the two times in your life you most benefit from animal protein
267
637000
3000
vì bạn được lợi hai lần trong đời từ prôtêin động vật
10:55
is when you are a nursing mother and a developing adolescent.
268
640000
3000
đó là khi bạn là một bà mẹ cho con bú và một thiếu niên đang lớn.
10:58
It makes no sense to have the antelope over there dead
269
643000
2000
Chẳng có nghĩa gì khi để con linh dương kia chết
11:00
and the people who want to eat it 50 miles away.
270
645000
2000
và tộc người muốn ăn nó cách đó 50 dặm.
11:02
They need to be part of the pack.
271
647000
2000
Họ cần phải thuộc một bầy đàn.
11:04
You need to have those 27-year-old studs at the peak of their powers
272
649000
2000
Bạn cần có những học sinh 27 tuổi này ở đỉnh cao sức mạnh của họ
11:06
ready to drop the kill,
273
651000
2000
sẵn sàng giết mồi,
11:08
and you need to have those teenagers there
274
653000
2000
và bạn cần có thanh niên
11:10
who are learning the whole thing all involved.
275
655000
2000
những người học tất cả những thứ có liên quan.
11:12
The pack stays together.
276
657000
2000
Đàn sẽ ở bên cạnh nhau.
11:14
Another thing that has to be true about this pack: this pack cannot be really materialistic.
277
659000
3000
Một điều nữa khá đúng: bầy đàn này không thể quá thực tế.
11:17
You can't be hauling all your crap around, trying to chase the antelope.
278
662000
3000
Bạn không thế theo tất cả các khúc cua xung quanh, cố gắng săn con linh dương.
11:20
You can't be a pissed-off pack. You can't be bearing grudges,
279
665000
3000
Bạn không thể là một bầy đầy giận dữ. Bạn không thể mang thù hận.
11:23
like, "I'm not chasing that guy's antelope.
280
668000
2000
Giống như là, "Tôi đang không săn con linh dương của anh kia.
11:25
He pissed me off. Let him go chase his own antelope."
281
670000
2000
Anh ấy giận tôi. Hãy để anh ấy săn con linh dương của mình."
11:27
The pack has got to be able to swallow its ego,
282
672000
3000
Bầy đàn phải có khả năng tự xoa dịu,
11:30
be cooperative and pull together.
283
675000
2000
hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau.
11:32
What you end up with, in other words,
284
677000
3000
Những gì bạn phải hứng chịu, nói cách khác,
11:35
is a culture remarkably similar
285
680000
2000
là khá giống nhau
11:37
to the Tarahumara --
286
682000
2000
như người Tarahumara --
11:39
a tribe that has remained unchanged
287
684000
2000
một bộ lạc không hề thay đổi
11:41
since the Stone Age.
288
686000
2000
từ thời Đồ Đá.
11:43
It's a really compelling argument
289
688000
2000
Đó thực sự là một cuộc tranh luận quyết liệt
11:45
that maybe the Tarahumara are doing
290
690000
2000
rằng có thể người Tarahumara đang làm
11:47
exactly what all of us had done for two million years,
291
692000
3000
đúng như những gì tất cả chúng ta đã làm trong hai triệu năm.
11:50
that it's us in modern times who have sort of gone off the path.
292
695000
3000
Đó là chúng ta trong thời hiện đại với những người đi chệch hướng.
11:53
You know, we look at running as this kind of alien, foreign thing,
293
698000
3000
Chúng ta xem việc chạy nhnw là một thứ ngoại lai,
11:56
this punishment you've got to do because you ate pizza the night before.
294
701000
3000
sự trừng phạt bạn đang phải gánh chịu là bạn ăn pizza vào tối hôm trước.
11:59
But maybe it's something different.
295
704000
2000
Nhưng có thể đó là thứ hoàn toàn khác.
12:01
Maybe we're the ones who have taken this natural advantage we had
296
706000
3000
Chúng ta có thể là những người lấy đi ưu điểm này của mình
12:04
and we spoiled it.
297
709000
2000
và phá hỏng nó.
12:06
How do we spoil it? Well how do we spoil anything?
298
711000
3000
Phá hỏng như thế nào? Chúng ta đã phá hỏng một thứ gì đó ra sao?
12:09
We try to cash in on it.
299
714000
2000
Chúng ta cố gắng quy nó ra tiền mặt.
12:11
We try to can it and package it and make it "better"
300
716000
2000
Cố gắng cân nó, đóng gói và làm cho no trở nên tốt đẹp hơn
12:13
and sell it to people.
301
718000
2000
và bán nó cho mọi người.
12:15
And what happened was we started creating
302
720000
2000
Và điều xảy ra là chúng ta đang bắt đầu tạo ra
12:17
these fancy cushioned things,
303
722000
2000
những thứ êm ái lạ mắt này,
12:19
which can make running "better," called running shoes.
304
724000
3000
chúng giúp việc chạy tốt hơn, được gọi là giầy chạy.
12:22
The reason I get personally pissed-off about running shoes
305
727000
3000
Lý do cá nhân tôi ghét giày chạy
12:25
is because I bought a million of them and I kept getting hurt.
306
730000
3000
là bởi vì tôi đã mua một triệu đôi giày và tôi liên tục bị đau.
12:28
And I think that, if anybody in here runs --
307
733000
2000
Tôi nghĩ rằng, nếu ai đó ở đây chạy --
12:30
and I just had a conversation with Carol;
308
735000
2000
tôi có một cuộc trò chuyện với Carol;
12:32
we talked for two minutes backstage, and she's talking about plantar fasciitis.
309
737000
3000
chúng tôi nói trong hậu trường khoảng 2 phút, và cô ấy nói về chấn thương chân.
12:35
You talk to a runner, I guarantee, within 30 seconds,
310
740000
3000
Bạn hãy nói với một vận động viên chạy, tôi đảm bảo, trong vòng 30 giây,
12:38
the conversation turns to injury.
311
743000
2000
cuộc nói chuyện biến thành chấn thương.
12:40
So if humans evolved as runners, if that's our one natural advantage,
312
745000
3000
Vậy nếu con người tiến hoá thành vận động viên chạy, nếu đó là một lợi thế của chúng ta,
12:43
why are we so bad at it? Why do we keep getting hurt?
313
748000
3000
vậy thì tại sao chúng ta lại kém như vậy? Tại sao chúng ta liên tục bị chấn thương?
12:46
Curious thing about running and running injuries
314
751000
2000
Điều gây tò mò về việc chạy và chấn thương trong khi chạy
12:48
is that the running injury is new to our time.
315
753000
3000
đó là chấn thương trong khi chạy là mới mẻ trong thời đại của chúng ta.
12:51
If you read folklore and mythology,
316
756000
2000
Nếu bạn đọc văn học dân gian và thần thoại,
12:53
any kind of myths, any kind of tall tales,
317
758000
2000
bất kì bí ấn nào, bất kì loại truyện nào,
12:55
running is always associated
318
760000
2000
việc chạy thường có liên quan
12:57
with freedom and vitality and youthfulness and eternal vigor.
319
762000
3000
đến sự tự do, sự sống, sức trẻ và sức sống vĩnh cửu.
13:00
It's only in our lifetime
320
765000
2000
Chỉ trong thời đại của chúng ta
13:02
that running has become associated with fear and pain.
321
767000
2000
việc chạy mới trở nên gắn với sự sợ hãi và đau đớn.
13:04
Geronimo used to say
322
769000
2000
Geronimo đã từng nói
13:06
that, "My only friends are my legs. I only trust my legs."
323
771000
3000
"Những người bạn duy nhất của tôi là đôi chân. Tôi chỉ tin đôi chân của mình."
13:09
That's because an Apache triathlon
324
774000
2000
Đó là bởi vì một vận động viên ba môn thể thao phối hợp người Apache
13:11
used to be you'd run 50 miles across the desert,
325
776000
2000
đã nói bạn chạy 50 dặm vượt qua sa mạc,
13:13
engage in hand-to-hand combat, steal a bunch of horses
326
778000
2000
tham gia chiến đấu tay không, bắt trộm một đàn ngựa
13:15
and slap leather for home.
327
780000
2000
để lấy da mang về nhà.
13:17
Geronimo was never saying, "Ah, you know something,
328
782000
2000
Geronimo không bao giờ nói, "À, bạn biết đấy,
13:19
my achilles -- I'm tapering. I got to take this week off,"
329
784000
3000
gót chân Asin của tôi -- tôi nói nhỏ nhẹ. Tôi cần phải vượt qua tuần này,"
13:22
or "I need to cross-train.
330
787000
2000
hoặc "Tôi cần qua đào tạo.
13:24
I didn't do yoga. I'm not ready."
331
789000
3000
Tôi không tập yoga. Tôi chưa sẵn sàng."
13:27
Humans ran and ran all the time.
332
792000
2000
Con người luôn chạy và chạy.
13:29
We are here today. We have our digital technology.
333
794000
2000
Chúng ta ở đây ngày hôm nay. Chúng ta có công nghệ số.
13:31
All of our science comes from the fact
334
796000
2000
Tất cả các ngành khoa học được rút ra từ thực tế
13:33
that our ancestors were able
335
798000
2000
rằng tổ tiên chúng ta có thể
13:35
to do something extraordinary every day,
336
800000
2000
làm những điều phi thường hàng ngày,
13:37
which was just rely on their naked feet and legs
337
802000
2000
chỉ dựa trên đôi chân trần
13:39
to run long distances.
338
804000
2000
chạy những quãng xa.
13:41
So how do we get back to that again?
339
806000
2000
Vậy làm thế nào chúng ta có thể quay lại thời kì đó lần nữa?
13:43
Well, I would submit to you the first thing is
340
808000
2000
Tôi sẽ đưa cho bạn điều đầu tiên, đó là
13:45
get rid of all packaging, all the sales, all the marketing.
341
810000
3000
hãy tránh khỏi một thứ đóng gói, bán hàng, tiếp thị.
13:48
Get rid of all the stinking running shoes.
342
813000
2000
Tránh khỏi tất cả những đôi giày chạy bốc mùi.
13:50
Stop focusing on urban marathons,
343
815000
2000
Ngừng việc tập trung vào các cuộc thi chạy ma-ra-tông,
13:52
which, if you do four hours, you suck.
344
817000
3000
mà nếu bạn chạy trong bốn giờ, mẹ kiếp.
13:55
If you do 3:59:59, you're awesome,
345
820000
2000
Nếu là trong vòng 13.59.59 phút, bạn thật tuyệt vời
13:57
because you qualified for another race.
346
822000
2000
vì bạn đủ tiêu chuẩn cho một cuộc chạy khác.
13:59
We need to get back to that sense of playfulness and joyfulness
347
824000
3000
Chúng ta cần lấy lại cảm giác khôi hài và vui sướng
14:02
and, I would say, nakedness,
348
827000
3000
tôi nói rằng, sự trần trụi
14:05
that has made the Tarahumara
349
830000
2000
đã làm cho người Tarahumara
14:07
one of the healthiest and serene cultures in our time.
350
832000
3000
trở thành nền văn hoá khoẻ mạnh và thanh bình nhất trong thời đại chúng ta.
14:10
So what's the benefit? So what?
351
835000
2000
Vậy đâu là lợi ích? Vậy thì đã sao?
14:12
So you burn off the Haagen-Dazs from the night before?
352
837000
3000
Có phải bạn đã đốt cháy Haagen-Dazs vào đêm hôm trước?
14:15
But maybe there's another benefit there as well.
353
840000
3000
Nhưng có lẽ cũng có một lợi ích khác.
14:18
Without getting a little too extreme about this,
354
843000
3000
Không cần phải bàn quá sâu về vấn đề này,
14:21
imagine a world
355
846000
2000
hãy tưởng tượng một thế giới
14:23
where everybody could go out their door
356
848000
2000
nơi tất cả mọi người có thể
14:25
and engage in the kind of exercise
357
850000
2000
và phá triển bằng bài tập này
14:27
that's going to make them more relaxed, more serene,
358
852000
3000
làm cho họ cảm thấy thoải mái hơn, thanh bình hơn,
14:30
more healthy,
359
855000
2000
khoẻ mạnh hơn,
14:32
burn off stress --
360
857000
2000
tránh khỏi stress --
14:34
where you don't come back into your office a raging maniac anymore,
361
859000
2000
nơi bạn không cần phải quay lại văn phòng như một thằng điên nữa,
14:36
where you don't go back home with a lot of stress on top of you again.
362
861000
2000
nơi bạn không phải trở về nhà với bao lo toan đặt lên đầu nữa.
14:38
Maybe there's something between what we are today
363
863000
3000
Có lẽ có một thứ gì đó trong chúng ta ngày nay
14:41
and what the Tarahumara have always been.
364
866000
3000
và đó là những gì người Tarahumara luôn có.
14:44
I don't say let's go back to the Copper Canyons
365
869000
2000
Tôi không nói rằng chúng ta quay lại Hẻm Copper
14:46
and live on corn and maize, which is the Tarahumara's preferred diet,
366
871000
3000
để sống bằng ngô, chế độ ăn uống của người Tarahumara,
14:49
but maybe there's somewhere in between.
367
874000
2000
nhưng có một điều ở trong đó.
14:51
And if we find that thing,
368
876000
2000
Và nếu chúng ta tìm ra nó,
14:53
maybe there is a big fat Nobel Prize out there.
369
878000
3000
sẽ có một giải Nobel cỡ bự trao cho bạn.
14:56
Because if somebody could find a way
370
881000
3000
Vì nếu một ai đó có thể tìm ra cách
14:59
to restore that natural ability
371
884000
2000
phục hồi bản năng tự nhiên
15:01
that we all enjoyed for most of our existence,
372
886000
2000
điều mà chúng ta đã hưởng thụ trong suốt quãng thời gian tồn tại của mình,
15:03
up until the 1970s or so,
373
888000
2000
chúng ta hưởng thụ nó cho đến những năm 1970 hoặc tương tự như vậy,
15:05
the benefits, social and physical
374
890000
2000
những lợi ích đó, xã hội và thể chất
15:07
and political and mental,
375
892000
3000
chính trị và đầu óc,
15:10
could be astounding.
376
895000
2000
sẽ là đáng kinh ngạc.
15:12
So what I've been seeing today is there is a growing subculture
377
897000
3000
Vậy những gì tôi đã nhìn thấy ngày hôm nay là những gì của một tiểu văn hoá đang phát triển
15:15
of barefoot runners, people who got rid of their shoes.
378
900000
3000
gồm những vận động viên chạy chân trần, mọi người tháo bỏ giày.
15:18
And what they have found uniformly is
379
903000
2000
Và những gì họ cùng nhận ra là
15:20
you get rid of the shoes, you get rid of the stress,
380
905000
3000
bạn bỏ giày, bạn thoát khỏi stress,
15:23
you get rid of the injuries and the ailments.
381
908000
2000
bạn thoát khỏi những chấn thương và bệnh tật.
15:25
And what you find is something
382
910000
2000
Và điều bạn tìm ra là có một thứ
15:27
the Tarahumara have known for a very long time,
383
912000
2000
mà người Tarahumara đã biết trong suốt một thời gian dài,
15:29
that this can be a whole lot of fun.
384
914000
2000
điều khá thú vị.
15:31
I've experienced it personally myself.
385
916000
2000
Tôi đã tự mình trải nghiệm điều đó.
15:33
I was injured all my life, and then in my early 40s I got rid of my shoes
386
918000
3000
Tôi làm tổn thương cả đời bình, và khi gần đạt ngưỡng tuổi 40 tôi tháo bỏ những đôi giày
15:36
and my running ailments have gone away too.
387
921000
2000
và bệnh tật của tôi cũng không còn nữa.
15:38
So hopefully it's something we can all benefit from.
388
923000
2000
Hi vọng đó là những gì chúng ta có thể được lợi.
15:40
And I appreciate you guys listening to this story. Thanks very much.
389
925000
3000
Tôi rất cảm khích các bạn vì đã nghe hết câu chuyện này. càm ơn các bạn râaat nhiều.
15:43
(Applause)
390
928000
2000
(Tiếng vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Christopher McDougall - Journalist, runnerChristopher McDougall is the author of "Born to Run: A Hidden Tribe, Super Athletes, and the Greatest Race the World Has Never Seen."
Why you should listen
Longtime reporter Christopher McDougall is also a longtime runner -- and he brings his reporter's passion and eye for detail to the mysteries of running in his latest book. "Born to Run" examines humanity's inborn need to run and sweat, and it's filled with passion, odd facts, oddly pertinent digressions and deeply engaging journeys to running subcults (and cults-of-one). The book has inspired at least one fan site.
McDougall writes for Outside, Men's Health, New York and other magazines. His other, equally intriguing book, is Girl Trouble: The True Saga of Superstar Gloria Trevi and the Secret Teenage Sex Cult That Stunned the World.
Christopher McDougall | Speaker | TED.com