TEDGlobal 2012
Neil Harbisson: I listen to color
Neil Harbisson : Tôi lắng nghe màu sắc
Filmed:
Readability: 3.8
2,994,716 views
Artist Neil Harbisson sinh ra hoàn toàn mù màu, nhưng ngày nay một thiết bị gắn vào đầu ông và biến màu sắc thành những tần số nghe được. Thay vì nhìn thế giới với gam màu xám, Harbisson có thể "nghe" bản giao hưởng màu sắc -- và thậm chí "nghe" cả những khuôn mặt và những bức tranh.
Neil Harbisson - Sonochromatic Cyborg Artist
Neil Harbisson's "eyeborg" allows him to hear colors, even those beyond the range of sight. Full bio
Neil Harbisson's "eyeborg" allows him to hear colors, even those beyond the range of sight. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
Well, I was born with a rare visual condition
0
1012
3179
Tôi sinh ra với một tình trạng thị giác hiếm thấy
00:20
called achromatopsia, which is total color blindness,
1
4191
3713
được gọi là archromatopsia, là bệnh mù màu hoàn toàn
00:23
so I've never seen color,
2
7904
1870
vì thế tôi chưa bao giờ nhìn thấy màu sắc,
00:25
and I don't know what color looks like,
3
9774
2523
và tôi không biết màu trông như thế nào,
00:28
because I come from a grayscale world.
4
12297
2975
bởi tôi đến từ một thế giới xám xịt.
00:31
To me, the sky is always gray,
5
15272
2660
với tôi, bầu trời luôn màu xám,
00:33
flowers are always gray,
6
17932
1852
những bông hoa luôn màu xám,
00:35
and television is still in black and white.
7
19784
2202
và tivi lúc nào cũng là đen và trắng.
00:37
But, since the age of 21,
8
21986
2293
Nhưng từ tuổi 21,
00:40
instead of seeing color, I can hear color.
9
24279
4129
thay vì nhìn thấy màu sắc, tôi có thể nghe thấy màu sắc.
00:44
In 2003, I started a project
10
28408
2976
Vào năm 2003, tôi bắt đầu một dự án
00:47
with computer scientist Adam Montandon,
11
31384
2688
với nhà khoa học máy tính Adam Montandon,
00:49
and the result, with further collaborations
12
34072
3167
và kết quả của sự hợp tác
00:53
with Peter Kese from Slovenia
13
37239
2848
với Peter Kese từ Slovenia
00:55
and Matias Lizana from Barcelona,
14
40087
2033
và Matias Lizana từ Barcelona,
00:58
is this electronic eye.
15
42120
2365
là con mắt điện tử này
01:00
It's a color sensor that detects
16
44485
2356
Nó là thiết bị cảm ứng màu có thể dò
01:02
the color frequency in front of me — (Frequency sounds) —
17
46841
3583
tần số màu trước mắt tôi - (Tiếng sóng âm) -
01:06
and sends this frequency to a chip installed
18
50424
2352
và gửi tần số này đến một vi mạch gắn
01:08
at the back of my head, and I hear the color in front of me
19
52776
2991
sau đầu tôi, và tôi nghe được màu đó trước mắt tôi
01:11
through the bone, through bone conduction.
20
55767
2896
qua xương, qua tính dẫn của xương.
01:14
(Frequency sounds) So, for example, if I have, like —
21
58663
3508
(Tiếng sóng âm) Ví dụ, nếu tôi nghe tiếng thế này,
01:21
This is the sound of purple. (Frequency sounds)
22
65724
2967
đây là âm thanh của màu tím. (Tiếng sóng âm)
01:24
For example, this is the sound of grass. (Frequency sounds)
23
68691
7418
Ví dụ, đây là tiếng của cỏ. (Tiếng sóng âm)
01:32
This is red, like TED. (Frequency sounds)
24
76109
2125
Đây là màu đỏ, như TED. (Tiếng sóng âm)
01:34
This is the sound of a dirty sock. (Laughter)
25
78234
4369
Đây là tiếng của một chiếc tất bẩn. (Tiếng cười)
01:38
Which is like yellow, this one.
26
82603
1877
Có vẻ là màu vàng, như cái này.
01:40
So I've been hearing color all the time for eight years,
27
84480
4057
Như thế, tôi đã nghe màu sắc trong suốt tám năm nay,
01:44
since 2004, so I find it completely normal now
28
88537
2635
từ 2004, và giờ đây tôi cảm thấy hoàn toàn bình thường
01:47
to hear color all the time.
29
91172
2479
khi nghe màu sắc vào mọi lúc.
01:49
At the start, though, I had to memorize the names you give
30
93651
4374
Mặc dù lúc đầu, tôi phải ghi nhớ từng cái tên các bạn đặt
01:53
for each color, so I had to memorize the notes,
31
98025
2406
cho mỗi màu, vì thế tôi phải thuộc lòng những ghi chú,
01:56
but after some time, all this information
32
100431
1936
nhưng sau một thời gian, tất cả những thông tin này
01:58
became a perception.
33
102367
1993
trở thành sự nhận thức.
02:00
I didn't have to think about the notes.
34
104360
1759
Tôi không cần phải nhớ những ghi chú đó nữa.
02:02
And after some time, this perception became a feeling.
35
106119
2625
Và sau một thời gian, nhận thức này trở thành cảm giác.
02:04
I started to have favorite colors,
36
108744
2006
Tôi bắt đầu có những màu yêu thích,
02:06
and I started to dream in colors.
37
110750
1774
và tôi bắt đầu có những giấc mơ có màu sắc.
02:08
So, when I started to dream in color is when I felt
38
112524
4275
Và khi tôi bắt đầu có giấc mơ có màu sắc là khi tôi cảm thấy
02:12
that the software and my brain had united,
39
116799
2887
phần mềm đó và não tôi đã hợp nhất,
02:15
because in my dreams, it was my brain creating
40
119686
2956
bởi trong những giấc mơ của tôi, chính là não tôi đã tạo nên
02:18
electronic sounds. It wasn't the software,
41
122642
2361
những âm thanh điện tử, chứ không phải là phần mềm đó,
02:20
so that's when I started to feel like a cyborg.
42
125003
3519
và đó là khi tôi bắt đầu thấy mình như một người máy.
02:24
It's when I started to feel that the cybernetic device
43
128522
3050
Đó là khi tôi bắt đầu cảm thấy thiết bị điều khiển
02:27
was no longer a device.
44
131572
2190
không còn là một thiết bị nữa.
02:29
It had become a part of my body,
45
133762
2415
Nó đã trở thành một phần của cơ thể tôi,
02:32
an extension of my senses,
46
136177
2465
một giác quan mở rộng của tôi,
02:34
and after some time, it even became a part
47
138642
2626
và sau một thời gian, nó trở thành một phần
02:37
of my official image.
48
141268
3527
hình ảnh chính thức của tôi.
02:40
This is my passport from 2004.
49
144795
2346
Đây là hộ chiếu của tôi từ năm 2004.
02:43
You're not allowed to appear on U.K. passports
50
147141
3085
Bạn không được phép xuất hiện trên hộ chiếu Vương quốc Anh
02:46
with electronic equipment, but I insisted
51
150226
2812
với một thiết bị điện tử,nhưng tôi khăng khăng
02:48
to the passport office that what they were seeing
52
153038
2401
với văn phòng hộ chiếu rằng cái họ đang nhìn
02:51
was actually a new part of my body,
53
155439
2504
thực ra là một phần mới của cơ thể tôi,
02:53
an extension of my brain, and they finally accepted me
54
157943
3520
một phần mở rộng của não tôi, và cuối cùng họ cũng chấp nhận
02:57
to appear with the passport photo.
55
161463
2511
cho tôi dùng tấm hình hộ chiếu này.
02:59
So, life has changed dramatically since I hear color,
56
163974
3457
Thế là, cuộc sống đã thay đổi hoàn toàn từ khi tôi nghe được màu sắc,
03:03
because color is almost everywhere,
57
167431
2594
bởi màu sắc có ở khắp nơi,
03:05
so the biggest change for example is
58
170025
2877
ví dụ, điều thay đổi lớn nhất là
03:08
going to an art gallery, I can listen to a Picasso,
59
172902
4538
khi đi đến bảo tàng nghệ thuật, tôi có thể nghe một bức tranh của Picasso,
03:13
for example. So it's like I'm going to a concert hall,
60
177440
2854
Giống như là tôi đang đi đến một buổi hoà nhạc,
03:16
because I can listen to the paintings.
61
180294
2211
bởi tôi đang nghe những bức tranh.
03:18
And supermarkets, I find this is very shocking,
62
182505
2461
Và siêu thị, tôi cảm thấy sốc,
03:20
it's very, very attractive to walk along a supermarket.
63
184966
2950
bởi đi trong siêu thị thật là cuốn hút.
03:23
It's like going to a nightclub.
64
187916
1488
Nó giống như đi trong một câu lạc bộ đêm.
03:25
It's full of different melodies. (Laughter) Yeah.
65
189404
3256
Có quá nhiều điệu nhạc khác nhau. (Tiếng cười) Thật mà.
03:28
Especially the aisle with cleaning products.
66
192660
2075
Đặc biệt là lối đi ở gian sản phẩm lau chùi.
03:30
It's just fabulous. (Laughter)
67
194735
3351
Thật hoành tráng. (Tiếng cười)
03:33
Also, the way I dress has changed.
68
198086
2472
Và, cách tôi ăn mặc cũng thay đổi.
03:36
Before, I used to dress in a way that it looked good.
69
200558
2408
Trước đây, tôi từng mặc theo cách mà nó trông đẹp.
03:38
Now I dress in a way that it sounds good. (Laughter)
70
202966
4577
Giờ tôi mặc theo cách mà nó nghe hay. (Tiếng cười)
03:43
(Applause)
71
207543
5131
(Vỗ tay)
03:48
So today I'm dressed in C major,
72
212674
2509
Vì thế hôm nay tôi mặc theo âm Đô trưởng,
03:51
so it's quite a happy chord. (Laughter)
73
215183
3309
nên nó là một hợp âm khá vui vẻ. (Tiếng cười)
03:54
If I had to go to a funeral, though,
74
218492
1874
Tuy nhiên, nếu tôi phải đến một đám tang,
03:56
I would dress in B minor, which would be
75
220366
2567
tôi sẽ mặc theo âm Si thứ, sẽ là
03:58
turquoise, purple and orange. (Laughter)
76
222933
8759
màu ngọc lam, tím và da cam. (Tiếng cười)
04:07
Also, food, the way I look at food has changed,
77
231692
4345
Và, ẩm thực, cách tôi nhìn ẩm thực cũng thay đổi,
04:11
because now I can display the food on a plate,
78
236037
3456
bởi giờ đây tôi có thể bày món ăn trên đĩa,
04:15
so I can eat my favorite song. (Laughter)
79
239493
2952
để tôi có thể ăn bài hát yêu thích của mình. (Tiếng cười)
04:18
So depending on how I display it,
80
242445
1229
Vì thế, tùy thuộc vào cách mà tôi bày nó,
04:19
I can hear and I can compose music with food.
81
243674
2750
tôi có thể nghe và sáng tác nhạc với các món ăn.
04:22
So imagine a restaurant where we can have, like,
82
246424
2725
Thử tưởng một nhà hàng nơi chúng ta có thể có,
04:25
Lady Gaga salads as starters. (Laughter) I mean,
83
249149
2984
món khai vị sa lát Lady Gaga. (Tiếng cười). Ý tôi là,
04:28
this would get teenagers to eat their vegetables, probably.
84
252133
3017
điều này có thể khiến bọn trẻ ăn rau chứ.
04:31
And also, some Rachmaninov piano concertos
85
255150
3439
Và rồi vài bản hoà nhạc piano Rachmaninov
04:34
as main dishes, and some Bjork or Madonna desserts,
86
258589
3234
là món chính, rồi món khai vị kiểu Bjork hay Madonna,
04:37
that would be a very exciting restaurant
87
261823
3109
đó sẽ là một nhà hàng rất tuyệt vời
04:40
where you can actually eat songs.
88
264932
2760
nơi bạn có thể thực sự ăn những bài hát.
04:43
Also, the way I perceive beauty has changed,
89
267692
4450
Và cách tôi nhận thức vẻ đẹp cũng thay đổi,
04:48
because when I look at someone, I hear their face,
90
272142
4680
bởi vì khi tôi nhìn vào một người, tôi nghe khuôn mặt của họ,
04:52
so someone might look very beautiful but sound terrible.
91
276822
5002
như thế, một vài người có thể nhìn thì đẹp nhưng nghe thì kinh khủng.
04:57
(Laughter) And it might happen the opposite,
92
281824
1761
(Tiếng cười) Và cũng có thể là ngược lại,
04:59
the other way around. So I really enjoy creating, like,
93
283585
2248
theo chiều ngược lại. Vì thế tôi thực sự thích tạo ra, như là,
05:01
sound portraits of people.
94
285833
1729
phác họa âm thanh của con người.
05:03
Instead of drawing someone's face, like drawing the shape,
95
287562
3640
Thay vì vẽ mặt của ai đó, như là vẽ khuôn hình,
05:07
I point at them with the eye and I write down
96
291202
2431
tôi hướng vào họ với con mắt và viết xuống
05:09
the different notes I hear, and then I create sound portraits.
97
293633
3271
những nốt khác biệt tôi nghe, và tôi tạo nên phác thảo khuôn mặt bằng âm thanh.
05:12
Here's some faces.
98
296904
1737
Đây là vài khuôn mặt.
05:14
(Musical chords)
99
298641
14527
(Những hợp âm)
05:29
Yeah, Nicole Kidman sounds good. (Laughter)
100
313168
3433
Nicole Kidman nghe hay nhỉ. (Tiếng cười)
05:32
Some people, I would never relate, but they sound similar.
101
316601
3049
Vài người không liên quan gì nhưng họ nghe giống nhau.
05:35
Prince Charles has some similarities with Nicole Kidman.
102
319650
2798
Thái tử Charles có vài điểm giống với Nicole Kidman
05:38
They have similar sound of eyes.
103
322448
2137
Họ có cùng âm thanh của đôi mắt.
05:40
So you relate people that you wouldn't relate,
104
324585
2048
Vì thế bạn có sự liên tưởng những con người mà bạn chưa từng liên tưởng,
05:42
and you can actually also create concerts
105
326633
3513
và bạn cũng có thể thực sự tạo ra những buổi hoà nhạc
05:46
by looking at the audience faces.
106
330146
2640
khi nhìn vào khuôn mặt khán giả.
05:48
So I connect the eye, and then I play the audience's faces.
107
332786
3096
Tôi liên kết với con mắt, và tôi có thể chơi một bản nhạc từ những khuôn mặt khán giả.
05:51
The good thing about this is,
108
335882
1504
Điểm tốt về điều này là
05:53
if the concert doesn't sound good, it's their fault.
109
337386
2967
nếu buổi hoà nhạc đó nghe không hay, đó là lỗi của họ.
05:56
It's not my fault, because — (Laughter)
110
340353
2271
Đâu phải lỗi của tôi - (Tiếng cười)
05:58
And so another thing that happens is that
111
342624
4307
Và một điều khác diễn ra là
06:02
I started having this secondary effect
112
346931
2877
Tôi bắt đầu có một hiệu ứng phụ
06:05
that normal sounds started to become color.
113
349808
3330
là những âm thanh bình thường trở thành màu sắc.
06:09
I heard a telephone tone, and it felt green
114
353138
3761
Tôi nghe tiếng điện thoại, và cảm giác nó xanh
06:12
because it sounded just like the color green.
115
356899
2326
bởi nó nghe như màu xanh lá.
06:15
The BBC beeps, they sound turquoise,
116
359225
3298
Tiếng bíp của BBC, nghe như màu ngọc lam,
06:18
and listening to Mozart became a yellow experience,
117
362523
3127
và nghe Mozart, đó là một trải nghiệm màu vàng,
06:21
so I started to paint music and paint people's voices,
118
365650
4760
thế là tôi bắt đầu vẽ âm nhạc và vẽ giọng của con người,
06:26
because people's voices have frequencies
119
370410
1943
bởi giọng của con người có tần số.
06:28
that I relate to color.
120
372353
1543
mà tôi liên tưởng đến màu sắc.
06:29
And here's some music translated into color.
121
373896
5119
Đây là một số âm nhạc được chuyển thể sang màu sắc.
06:34
For example, Mozart, "Queen of the Night," looks like this.
122
379015
5200
Ví dụ, bản "Queen of the Night" của Mozart, trông như thế này.
06:40
(Music) Very yellow and very colorful,
123
384215
1812
(Tiếng nhạc) Rất vàng và rất màu sắc,
06:41
because there's many different frequencies.
124
386027
2190
bởi vì có rất nhiều tần số khác nhau.
06:44
(Music)
125
388217
2910
(Tiếng nhạc)
06:48
And this is a completely different song.
126
392143
2314
Và đây là một bài hát hoàn toàn khác.
06:50
(Music) It's Justin Bieber's "Baby." (Laughter)
127
394457
3931
(Tiếng nhạc) Là bài "Baby" của Justin Bieber. (Tiếng cười)
06:54
(Music)
128
398388
1731
(Tiếng nhạc)
06:56
It is very pink and very yellow.
129
400119
3570
Nó rất hồng và rất vàng.
06:59
So, also voices, I can transform speeches into color,
130
403689
7167
Như thế, cả giọng nói, tôi có thể chuyển đổi những bài diễn văn thành màu sắc,
07:06
for example, these are two very well-known speeches.
131
410856
3544
ví dụ, đây là hai bài diễn văn nổi tiếng.
07:10
One of them is Martin Luther King's "I Have A Dream,"
132
414400
3737
Một là bài "I Have A Dream" của Martin Luther King,
07:14
and the other one is Hitler.
133
418137
1452
và một bài khác là của Hitler.
07:15
And I like to exhibit these paintings in the exhibition halls
134
419589
3476
Tôi triển lãm những bức tranh này ở những phòng triển lãm
07:18
without labels, and then I ask people,
135
423065
2576
không ghi nhãn, và tôi hỏi mọi người,
07:21
"Which one do you prefer?"
136
425641
1847
"Bạn thích cái nào hơn?"
07:23
And most people change their preference
137
427488
2265
Và hầu hết mọi người thay đổi sở thích của họ,
07:25
when I tell them that the one on the left is Hitler
138
429753
2911
khi tôi nói với họ rằng cái bên trái là của Hitler
07:28
and the one on the right is Martin Luther King.
139
432664
3120
và cái bên phải là của Martin Luther King.
07:31
So I got to a point when I was able to perceive 360 colors,
140
435784
5739
Giờ tôi đã đạt đến mức có thể nhận thức được 360 màu,
07:37
just like human vision.
141
441523
1585
như thị giác của con người.
07:39
I was able to differentiate all the degrees of the color wheel.
142
443108
3595
Tôi có thể phân biệt tất cả cấp bậc của bảng màu.
07:42
But then, I just thought that
143
446703
2082
Nhưng rồi tôi nghĩ rằng
07:44
this human vision wasn't good enough.
144
448785
3239
thị giác con người là không đủ.
07:47
There's many, many more colors around us
145
452024
2211
Có rất, rất nhiều màu xung quanh chúng ta
07:50
that we cannot perceive,
146
454235
1837
mà chúng ta không thể nhận thức,
07:51
but that electronic eyes can perceive.
147
456072
1756
nhưng con mắt điện tử kia có thể nhận thức được.
07:53
So I decided to continue extending my color senses,
148
457828
3729
Vì thế tôi quyết định mở rộng khả năng nhận thức màu của mình,
07:57
and I added infrared and I added ultraviolet
149
461557
4250
và tôi đã thêm vào hồng ngoại và cực tím
08:01
to the color-to-sound scale, so now I can hear colors
150
465807
3358
vào thang màu sắc-âm thanh, nên giờ đây tôi có thể nghe những màu,
08:05
that the human eye cannot perceive.
151
469165
2224
mà mắt người không thể nhận thức được.
08:07
For example, perceiving infrared is good because you can
152
471389
3447
Ví dụ, cảm nhận được tia hồng ngoại là một điều rất tốt vì bạn có thể
08:10
actually detect if there's movement detectors in a room.
153
474836
4068
thực sự nhận ra được có máy dò chuyển động trong căn phòng hay không.
08:14
I can hear if someone points at me with a remote control.
154
478904
3453
Tôi có thể nghe thấy nếu có ai đó chỉ cái điều khiển từ xa vào tôi.
08:18
And the good thing about perceiving ultraviolet is that
155
482357
3150
Và điểm tốt về việc nhận thức được tia cực tím là
08:21
you can hear if it's a good day or a bad day to sunbathe,
156
485507
4965
bạn có thể nghe được hôm nay là một ngày đẹp hay một ngày tồi tệ để tắm nắng,
08:26
because ultraviolet is a dangerous color,
157
490472
2157
bởi vì cực tím là một màu nguy hiểm,
08:28
a color that can actually kill us, so I think we should all have this wish
158
492629
3984
một màu có thể thực sự giết chết chúng ta, vì thế tôi nghĩ chúng ta nên có mong muốn
08:32
to perceive things that we cannot perceive.
159
496613
2961
nhận thức được những thứ chúng ta không thể nhận thức.
08:35
That's why, two years ago,
160
499574
1735
Đó là lý do hai năm trước,
08:37
I created the Cyborg Foundation,
161
501309
1681
tôi thành lập Quỹ Người máy,
08:38
which is a foundation that tries to help people
162
502990
2442
là một tổ chức giúp con người
08:41
become a cyborg, tries to encourage people
163
505432
2697
trở thành một người máy, khuyến khích con người
08:44
to extend their senses
164
508129
1377
mở rộng giác quan của họ
08:45
by using technology as part of the body.
165
509506
3071
bằng cách sử dụng công nghệ như một phần của cơ thể.
08:48
We should all think that knowledge comes from our senses,
166
512577
3903
Chúng ta đều nghĩ rằng kiến thức đến từ các giác quan,
08:52
so if we extend our senses,
167
516480
1976
vì thế nếu chúng ta mở rộng giác quan của chúng ta,
08:54
we will consequently extend our knowledge.
168
518456
3088
chúng ta sẽ mở rộng kiến thức của mình.
08:57
I think life will be much more exciting
169
521544
2793
Tôi cho rằng cuộc sống sẽ thú vị hơn rất nhiều
09:00
when we stop creating applications for mobile phones
170
524337
3224
khi chúng ta ngừng tạo ra ứng dụng cho điện thoại di động
09:03
and we start creating applications for our own body.
171
527561
3401
mà bắt đầu tạo ra những ứng dụng cho chính cơ thể của chúng ta.
09:06
I think this will be a big, big change
172
530962
1816
Tôi nghĩ đây sẽ là một thay đổi lớn
09:08
that we will see during this century.
173
532778
2078
mà chúng ta sẽ chứng kiến trong thế kỉ này.
09:10
So I do encourage you all to think about which senses
174
534856
3915
Vì thế tôi khuyến khích các bạn hãy nghĩ về giác quan nào
09:14
you'd like to extend.
175
538771
1419
mà bạn muốn mở rộng.
09:16
I would encourage you to become a cyborg.
176
540190
3173
Tôi khuyến khích bạn trở thành một người máy.
09:19
You won't be alone. Thank you. (Applause)
177
543363
4648
Bạn sẽ không một mình. Cảm ơn. (Vỗ tay)
09:23
(Applause)
178
548011
6520
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Neil Harbisson - Sonochromatic Cyborg ArtistNeil Harbisson's "eyeborg" allows him to hear colors, even those beyond the range of sight.
Why you should listen
Born with the inability to see color, Neil Harbisson wears a prosthetic device — he calls it an "eyeborg" — that allows him to hear the spectrum, even those colors beyond the range of human sight. His unique experience of color informs his artwork — which, until he met cyberneticist Adam Montandon at a college lecture, was strictly black-and-white. By working with Montandon, and later with Peter Kese, Harbisson helped design a lightweight eyepiece that he wears on his forehead that transposes the light frequencies of color hues into sound frequencies.
Harbisson's artwork blurs the boundaries between sight and sound. In his Sound Portraits series, he listens to the colors of faces to create a microtonal chord. In the City Colours project, he expresses the capital cities of Europe in two colors (Monaco is azure and salmon pink; Bratislava yellow and turquoise).
Neil Harbisson | Speaker | TED.com