TEDCity2.0
Eric Liu: Why ordinary people need to understand power
Filmed:
Readability: 4.5
2,147,704 views
Far too many Americans are illiterate in power — what it is, how it operates and why some people have it. As a result, those few who do understand power wield disproportionate influence over everyone else. “We need to make civics sexy again,” says civics educator Eric Liu. “As sexy as it was during the American Revolution or the Civil Rights Movement.”
Eric Liu - Civics educator
Eric Liu is founder of Citizen University, which teaches the art of powerful citizenship, and the executive director of the Aspen Institute Citizenship & American Identity Program. Full bio
Eric Liu is founder of Citizen University, which teaches the art of powerful citizenship, and the executive director of the Aspen Institute Citizenship & American Identity Program. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I'm a teacher and a practitioner
0
133
1881
Tôi vừa là giáo viên vừa là nhà thực thi
00:14
of civics in America.
1
2014
2485
quyền công dân ở Mỹ.
00:16
Now, I will kindly ask those of
you who have just fallen asleep
you who have just fallen asleep
2
4499
3072
Giờ tôi mong một vài quý vị đang buồn ngủ
00:19
to please wake up. (Laughter)
3
7571
2112
vui lòng thức dậy nhé. (Cười)
00:21
Why is it that the very word "civics"
4
9683
2291
Tại sao từ "nghiên cứu quyền lợi và bổn phận công dân"
00:23
has such a soporific,
even a narcoleptic effect
even a narcoleptic effect
5
11974
2891
có tác động gây buồn ngủ như vậy
00:26
on us?
6
14865
1306
lên chúng ta?
00:28
I think it's because the very
word signifies something
word signifies something
7
16171
4141
Tôi cho rằng do tự từ đó
biểu thị ý nghĩa nhất định
biểu thị ý nghĩa nhất định
00:32
exceedingly virtuous,
exceedingly important,
exceedingly important,
8
20312
3108
rất đạo lý và quan trọng,
00:35
and exceedingly boring.
9
23420
2410
và cũng cực kì nhàm chán.
00:37
Well, I think it's the responsibility of people like us,
10
25830
3053
Và, tôi nghĩ trách nhiệm của chúng ta,
khi tham dự hội thảo như thế này
00:40
people who show up for gatherings like this
11
28883
1754
00:42
in person or online, in any way we can,
12
30637
2747
trực tiếp hay trực tuyến, bất cứ cách gì
00:45
to make civics sexy again,
13
33384
2901
làm cho từ ấy quyến rũ hơn,
00:48
as sexy as it was during the American Revolution,
14
36285
2826
giống như nó từng làm trong cách mạng Mỹ
00:51
as sexy as it was during the Civil Rights Movement.
15
39111
3443
hay trong suốt phong trào quyền công dân
00:54
And I believe the way we make civics sexy again
16
42554
3206
Và tôi tin cách để ta làm được
00:57
is to make explicitly about the teaching of power.
17
45760
4350
là thật rõ ràng trong giáo dục quyền lực
01:02
The way we do that, I believe,
18
50110
2493
Tôi tin rằng cách để làm vậy,
01:04
is at the level of the city.
19
52603
2394
là thực hiện ở cấp độ thành phố.
01:06
This is what I want to talk about today,
20
54997
1799
Đó là điều hôm nay tôi muốn nói,
01:08
and I want to start by defining some terms
21
56796
2312
và tôi muốn bắt đầu bằng việc định nghĩa vài thuật ngữ
01:11
and then I want to describe the scale
22
59108
2075
và sau đó mô tả quy mô
01:13
of the problem I think we face
23
61183
1863
của vấn đề ta đang gặp phải
01:15
and then suggest the ways that I believe cities
24
63046
2426
và sau đó gợi ý cách mà tôi tin rằng
01:17
can be the seat of the solution.
25
65472
2520
thành phố là trọng tâm của giải pháp.
01:19
So let me start with some definitions.
26
67992
3788
Để tôi bắt đầu với vài định nghĩa.
01:23
By civics, I simply mean the art
27
71780
1777
Quyền công dân, theo tôi đơn giản là nghệ thuật
01:25
of being a pro-social, problem-solving contributor
28
73557
3251
cuả 1 nhà đóng góp trong giải quyết vấn đề và thiện nguyện
01:28
in a self-governing community.
29
76808
2127
trong một cộng đồng chi phối bản thân
01:30
Civics is the art of citizenship,
30
78935
2429
Quyền công dân là nghệ thuật của tư cách công dân
cái mà Bill Gates đơn giản gọi là
01:33
what Bill Gates Sr. calls simply
31
81364
2115
xuất hiện cho đời,
01:35
showing up for life,
32
83479
2092
01:37
and it encompasses three things:
33
85571
2385
và nó gồm ba thứ
01:39
a foundation of values,
34
87956
3544
một nền tảng các giá trị,
01:43
an understanding of the systems
that make the world go round,
that make the world go round,
35
91500
3766
sự hiểu biết về hệ thống mà thế giới tuân theo
01:47
and a set of skills
36
95266
2354
và chuỗi những kĩ năng
01:49
that allow you to pursue goals
37
97620
1484
cho phép bạn theo đuổi mục tiêu
01:51
and to have others join in that pursuit.
38
99104
3673
và để người khác tham gia trong hành trình ấy
01:54
And that brings me to my definition of power,
39
102777
2259
Và nó đưa tôi đến định nghĩa của quyền lực,
01:57
which is simply this:
40
105036
2168
nó chỉ đơn giản là thế này:
01:59
the capacity to make others do
41
107204
2666
khả năng khiến người khác làm
02:01
what you would have them do.
42
109870
2761
những gì bạn muốn họ làm.
02:04
It sounds menacing, doesn't it?
43
112631
2681
Nghe có vẻ hăm dọa, phải không?
02:07
We don't like to talk about power.
44
115312
2341
Ta không thích nói chuyện về quyền lực.
02:09
We find it scary. We find it somehow evil.
45
117653
5694
Ta thấy nó đáng sợ, đôi lúc còn kinh khủng.
02:15
We feel uncomfortable naming it.
46
123347
1782
Ta thấy không thoải mái khi gọi tên nó.
02:17
In the culture and mythology of democracy,
47
125129
2413
Theo văn hóa và thần thoại nền dân chủ,
02:19
power resides with the people.
48
127542
1743
quyền lực tập trung ở con người
02:21
Period. End of story.
49
129285
1793
Chấm hết câu chuyện.
02:23
Any further inquiry not necessary
50
131078
1575
Bất cứ điều tra thêm nào cũng không cần thiết
02:24
and not really that welcome.
51
132653
1980
và không thực sự được mong chờ.
02:26
Power has a negative moral valence.
52
134633
4058
Quyền lực có một sức hấp dẫn đạo đức tiêu cực.
02:30
It sounds Machiavellian inherently.
53
138691
2782
Nó vốn dĩ nghe giống như thủ đoạn.
02:33
It seems inherently evil.
54
141473
2634
Nó cũng có vẻ xấu xa.
02:36
But in fact power is no more inherently good or evil
55
144107
3805
Nhưng trên thực tế, quyền thực vốn dĩ không tốt hay xấu
02:39
than fire or physics.
56
147912
3118
hơn lửa và vật lí.
02:43
It just is.
57
151030
2110
Nó chỉ là nó.
02:45
And power governs
58
153140
1206
Và quyền lực chi phối
02:46
how any form of government operates,
59
154346
1601
cách vận hành của bất kì bộ máy chính phủ nào,
02:47
whether a democracy or a dictatorship.
60
155947
3480
nền dân chủ hoặc chuyên chế.
02:51
And the problem we face today,
here in America in particular,
here in America in particular,
61
159427
3241
Và vấn đề ta đang đối mặt ngày nay, đặc biệt ở Mỹ,
cũng như trên toàn thế giới,
02:54
but all around the world,
62
162668
1530
02:56
is that far too many people
are profoundly illiterate
are profoundly illiterate
63
164198
3285
là rằng có quá nhiều người không biết gì
02:59
in power —
64
167483
1980
về quyền lực -
03:01
what it is, who has it,
65
169463
2070
nó là gì, ai có nó,
03:03
how it operates, how it flows,
66
171533
2463
cách nó vận hành và diễn tiến,
03:05
what part of it is visible,
what part of it is not,
what part of it is not,
67
173996
2520
phần nào trong đó là hữu hình, phần nào thì không,
03:08
why some people have it,
why that's compounded.
why that's compounded.
68
176516
3612
tại sao một số người có nó, tại sao nó được tạo thành,
03:12
And as a result of this illiteracy,
69
180128
3489
kết của của sự mù chữ này là,
03:15
those few who do understand
70
183617
2866
số ít những người hiểu được
cách quyền lực vạn hành trong đời sống công dân,
03:18
how power operates in civic life,
71
186483
2490
số ít những người hiểu
03:20
those who understand
72
188973
1338
03:22
how a bill becomes a law, yes,
73
190311
1823
cách một dự thảo biến thành luật, vâng
03:24
but also how a friendship
becomes a subsidy,
becomes a subsidy,
74
192134
4155
mà còn cách tình bạn biến thành món trợ cấp,
03:28
or how a bias becomes a policy,
75
196289
3405
hay thành kiến biến thành một chính sách,
03:31
or how a slogan becomes a movement,
76
199694
2935
hay cách một khẩu hiệu biến thành một phong trào,
03:34
the people who understand those things
77
202629
1980
những người hiểu được những điều đó
03:36
wield disproportionate influence,
78
204609
1571
có sức ảnh hưởng rất lớn,
03:38
and they're perfectly happy
79
206180
1480
và họ thực sự vui mừng khi
03:39
to fill the vacuum created by the ignorance
80
207660
3080
lấp đầy sự rỗng tuếch tạo ra bởi sự ngu dốt
03:42
of the great majority.
81
210740
2547
của đa số mọi người.
03:47
This is why it is so fundamental for us right now
82
215124
3419
Đó là lí do tại sao điều cơ bản cho chúng ta bây giờ
03:50
to grab hold of this idea of power
83
218543
4456
và nắm được ý niệm về quyền lực
03:54
and to democratize it.
84
222999
1756
và dân chủ hóa nó.
03:56
One of the things that is so profoundly exciting
85
224755
4544
Một trong những thứ vô cùng gây hứng thú
04:01
and challenging about this moment
86
229299
1983
và thách thức về khoảnh khắc này
04:03
is that as a result of this power illiteracy
87
231282
3202
là rằng như một kết quả của sự mù tịt về quyền lực
04:06
that is so pervasive,
88
234484
2667
quá tràn lan này,
04:09
there is a concentration
89
237151
3089
có một sự tập trung
04:12
of knowledge, of understanding, of clout.
90
240240
4251
kiến thức, sự hiểu biết và sức ảnh hưởng.
04:16
I mean, think about it:
91
244491
2087
Ý tôi là hãy nghĩ về điều này:
04:18
How does a friendship become a subsidy?
92
246578
3415
Làm thế nào tình bạn có thể trở thành nguồn trợ cấp?
04:21
Seamlessly,
93
249993
1277
Không hề có mối liên quan,
04:23
when a senior government official decides
94
251270
2635
khi một viên chức chính phủ cấp cao quyết định
04:25
to leave government and become a lobbyist
95
253905
2497
rời khỏi chính phủ,trở thành một nhà vận động hành lang (người đưa ra hoặc thông qua một đạo luật ở nghị viện)
04:28
for a private interest
96
256402
1914
vì một sở thích cá nhân
04:30
and convert his or her relationships into capital
97
258316
2702
và biến mối quan hệ của cô/ anh ta thành vốn
04:33
for their new masters.
98
261018
2307
cho chủ mới của họ.
04:35
How does a bias become a policy?
99
263325
2425
Làm thế nào một khuynh hướng biến thành một chính sách?
04:37
Insidiously, just the way that
100
265750
3600
Một cách thầm lặng, chỉ cái cách ta
04:41
stop-and-frisk, for instance,
101
269350
2160
đứng lại và đùa giỡn chẳng hạn
04:43
became over time a bureaucratic numbers game.
102
271510
3656
lâu dần trở thành một trò chơi số quan liêu.
04:47
How does a slogan become a movement?
103
275166
3105
Làm thế nào một khẩu hiệu biến thành một phong trào?
04:50
Virally, in the way that the Tea Party, for instance,
104
278271
2981
Như lây nhiễm, chẳng hạn trong cái cách những cuộc biểu tình chống đối
04:53
was able to take the "Don't Tread on Me" flag
105
281252
3466
có thể dành ngọn cờ "Đừng dẫm đạp lên tôi"
04:56
from the American Revolution,
106
284718
1747
từ cuộc cách mạng Mỹ,
04:58
or how, on the other side,
107
286465
1850
hay mặt khác, cái cách
05:00
a band of activists could take a magazine headline,
108
288315
2964
một nhóm nhà hoạt động dành lấy một đầu đề tạp chí,
05:03
"Occupy Wall Street,"
109
291279
1937
"Chiếm lấy phố Wall"
05:05
and turn that into a global meme and movement.
110
293216
2916
và biến nó thành một phong trào và biểu tượng toàn cầu,
05:08
The thing is, though, most people
111
296132
2506
Dù vậy, vấn đề là đa số mọi người
05:10
aren't looking for and don't
want to see these realities.
want to see these realities.
112
298638
3252
đang không tìm kiếm và không muốn nhìn vào thực tế.
05:13
So much of this ignorance, this civic illiteracy,
113
301890
3435
Quá nhiều sự ngu dốt như vậy, sự mù dốt về quyền công dân,
05:17
is willful.
114
305325
1797
là cố ý.
05:19
There are some millennials, for instance,
115
307122
1848
Có những người thế hệ Y (8x, 9x), chẳng hạn
05:20
who think the whole business is just sordid.
116
308970
2666
nghĩ rằng toàn bộ việc kinh doanh chỉ là lừa lọc.
05:23
They don't want to have anything to do with politics.
117
311636
1676
Họ không muốn có dính dáng gì đến chính trị.
05:25
They'd rather just opt out
118
313312
1079
Họ thà đứng ngoài cuộc
05:26
and engage in volunteerism.
119
314391
2788
và tham gia công việc thiện nguyện.
05:29
There are some techies out there
120
317179
2193
Có một số những chuyên gia máy tính ngoài kia
05:31
who believe that the cure-all
121
319372
1296
tin rằng thuốc chữa
05:32
for any power imbalance or power abuse
122
320668
2548
cho bất cứ sự mất cân bằng hay lạm dụng quyền lực nào
05:35
is simply more data,
123
323216
2394
chỉ đơn giản là thêm dữ liệu,
05:37
more transparency.
124
325610
2483
thêm minh bạch hơn.
05:40
There are some on the left who think power resides
125
328093
2215
Một số người chủ trương đổi mới cho rằng quyền lực
05:42
only with corporations,
126
330308
1859
chỉ nằm trong tay những đoàn thể,
05:44
and some on the right who think power
127
332167
1923
và một số chủ trương ôn hòa cho rằng
05:46
resides only with government,
128
334090
1513
quyền lực chỉ thuộc về chính phủ,
05:47
each side blinded by their selective outrage.
129
335603
4361
mỗi bên bị che mắt bởi cơn giận dữ có chọn lọc của họ.
05:51
There are the naive who believe that
130
339964
2044
Có những người rất ngây thơ tin rằng
05:54
good things just happen
131
342008
1307
điều tốt cứ thế xảy ra
05:55
and the cynical who believe
that bad things just happen,
that bad things just happen,
132
343315
3350
và người yếm thế cho rằng điêu xấu sẽ xảy ra,
05:58
the fortunate and unfortunate unlike
133
346665
2352
người may mắn và không may không giống như
06:01
who think that their lot is simply what they deserve
134
349017
3523
những người cho rằng số mệnh của họ đơn giản là những gì họ xứng đáng
06:04
rather than the eminently alterable result
135
352540
3961
hơn là kết quả biến thể tiềm tàng
06:08
of a prior arrangement, an inherited allocation,
136
356501
3282
của những sắp xếp trước đó, một sự sắp đặt kế thừa
06:11
of power.
137
359783
3663
của quyền lực.
06:15
As a result of all of this
creeping fatalism in public life,
creeping fatalism in public life,
138
363446
3676
Như một hệ quả của tất cả thuyết định mệnh trong đời sống công chúng,
06:19
we here, particularly in America today,
139
367122
2137
ta ở đây, đặc biệt ở Mĩ ngày nay,
06:21
have depressingly low levels
140
369259
1882
có một mức độ thấp đáng buồn
06:23
of civic knowledge, civic engagement, participation,
141
371141
3058
về kiến thức công dân, trách nhiệm, sự tham gia
06:26
awareness.
142
374199
3181
ý thức công dân.
06:29
The whole business of politics has been
143
377380
1878
Toàn bộ những vấn đề chính trị đã được
06:31
effectively subcontracted out
to a band of professionals,
to a band of professionals,
144
379258
3692
chuyển tiếp cho một nhóm những người chuyên nghiệp,
06:34
money people, outreach people,
145
382950
1811
những người làm vì tiền, người phục vụ công đồng,
06:36
message people, research people.
146
384761
2090
người truyện tin, người nghiên cứu.
06:38
The rest of us are meant to feel like amateurs
147
386851
3071
Phần còn lại trong chúng ta được chỉ định thành những kẻ nghiệp dư
06:41
in the sense of suckers.
148
389922
2166
như những kẻ dễ dụ.
06:44
We become demotivated to learn more
149
392088
2526
Ta trở nên nhụt để để tìm hiểu thêm
06:46
about how things work.
150
394614
1382
về cách mọi thứ vận động.
06:47
We begin to opt out.
151
395996
2255
Ta bắt đầu đứng ngoài cuộc
06:53
Well, this problem, this challenge,
152
401590
3631
Tốt thôi, vấn đề, thách thức này,
06:57
is a thing that we must now confront,
153
405221
2689
là một điều ta phải đối mặt,
06:59
and I believe that when you have
154
407910
991
và tôi tin rằng khi bạn có trong mình
07:00
this kind of disengagement, this willful ignorance,
155
408901
2979
sự thiếu nhiệt tâm, sự ngu dốt có chủ ý này,
07:03
it becomes both a cause and a consequence
156
411880
3479
nó vừa trở thành một nguyên nhân và hậu quả
07:07
of this concentration of opportunity
157
415359
2876
của sự tập trung cơ hội
07:10
of wealth and clout that I was
describing a moment ago,
describing a moment ago,
158
418235
2361
giàu có và có ảnh hưởng tôi đã miêu tả ở trên,
07:12
this profound civic inequality.
159
420596
3738
sự bất bình đẳng quyền công dân sâu sắc này.
07:16
This is why it is so important in our time right now
160
424334
3141
Đó là lí do tại sao thời điểm bây giờ là quan trọng
07:19
to reimagine civics as the teaching of power.
161
427475
3447
để hình dung lại quyền công dân như việc giáo dục quyền lực.
07:22
Perhaps it's never been more important
162
430922
2644
Có lẽ chưa bao giờ quan trọng hơn hiện tại
07:25
at any time in our lifetimes.
163
433566
5389
ở bất kì thời điểm nào trong cuộc đời.
07:30
If people don't learn power,
164
438955
1935
Nếu con người không tìm hiểu về quyền lực,
07:32
if people don't wake up,
165
440890
1568
nếu họ không thức tỉnh,
07:34
and if they don't wake up,
166
442458
1755
và nếu họ không thức tỉnh,
07:36
they get left out.
167
444213
2767
tất yếu họ bị loại ra.
07:38
Now, part of the art of practicing power
168
446980
4472
Bây giờ, phần nghệ thuật của việc thực hành quyền lực
07:43
means being awake and having a voice,
169
451452
2060
tức là thức tỉnh và có tiếng nói,
07:45
but it also is about having an arena
170
453512
2385
nhưng cũng liên quan đến việc có một đấu trường
07:47
where you can plausibly practice deciding.
171
455897
4062
nơi bạn có thể trực tiếp thực hành việc quyết định.
07:51
All of civics boils down to the simple question
172
459959
2182
Tất cả về quyền công dân chung quy lại trong câu hỏi đơn giản
07:54
of who decides,
173
462141
1758
về người quyết định,
07:55
and you have to play that out
174
463899
1762
và bạn phải thực hiện điều đó
07:57
in a place, in an arena.
175
465661
2033
ở một nơi, một đấu trường,
07:59
And this brings me to the third
point that I want to make today,
point that I want to make today,
176
467694
2928
Và nó dẫn tôi đến luận điểm tôi muốn đưa ra hôm nay,
08:02
which is simply that there is no better arena
177
470622
3611
đơn giản là chẳng có đầu trường nào tốt hơn
08:06
in our time for the practicing of power
178
474233
3049
trong đời ta để thực hành quyền lực
08:09
than the city.
179
477282
2892
hơn là thành phố.
08:12
Think about the city where you live,
180
480174
1854
Hãy nghĩ về thành phố nơi bạn sống,
08:14
where you're from.
181
482028
1857
gốc gác của bạn.
08:15
Think about a problem in
the common life of your city.
the common life of your city.
182
483885
3251
Nghĩ đến một vấn đề trong đời sống thường nhật của thành phố bạn.
08:19
It can be something small,
183
487136
1033
Nó có thể là chuyện gì đó nhỏ nhặt,
08:20
like where a street lamp should go,
184
488169
2507
như là nơi đặt đèn đường,
08:22
or something medium like
185
490676
1621
hay thứ gì đó trung bình như
08:24
which library should have its hours extended or cut,
186
492297
3937
thư viện nào cần cắt bỏ hay mở rộng giờ mở cửa,
08:28
or maybe something bigger,
187
496234
1570
hoặc có thể thứ gì đó lớn hơn,
08:29
like whether a dilapidated waterfront should be
188
497804
2698
như liệu một bến cảng đổ nát có nên
08:32
turned into a highway or a greenway,
189
500502
2935
biến thành đường cao tốc hay khu đất cải tạo,
08:35
or whether all the businesses in your town
190
503437
1698
hay liệu tất cả những người kinh doanh trong phố bạn
08:37
should be required to pay a living wage.
191
505135
4050
cần được yêu cầu trả một mức lương tối thiểu.
08:41
Think about the change that you want in your city,
192
509185
2351
Hãy nghĩ về những thay đổi bạn muốn trong thành phố của mình,
08:43
and then think about how you would get it,
193
511536
3712
và rôi nghĩ về cách bạn sẽ đạt được nó
08:47
how you would make it happen.
194
515248
3632
cách bạn biến nó thành sự thật.
08:50
Take an inventory of all the forms of power
195
518880
2330
Ví dụ như việc kiểm kê tất cả hình thức của quyền lực
08:53
that are at play in your city's situation:
196
521210
3144
đang diễn ra trong thành phố bạn:
08:56
money, of course, people, yes,
197
524354
4339
tiền, dĩ nhiên, con người, vâng,
09:00
ideas, information, misinformation,
198
528693
4910
ý tưởng, thông tin, báo tin sai,
09:05
the threat of force, the force of norms.
199
533603
3624
đe dọa vũ trang, quyền năng của những tiêu chuẩn.
09:09
All of these form of power are at play.
200
537227
1911
Tất cả những hình thức quyền lực đang diễn ra.
09:11
Now think about how you would activate
201
539138
1542
Giờ hãy nghĩ đến cách bạn se kích hoạt
09:12
or perhaps neutralize these various forms of power.
202
540680
4803
hoặc có lẽ vô hiệu hóa những hình thức ấy.
09:17
This is not some Game of Thrones
203
545483
3206
Đây không giống chuỗi câu hỏi theo cấp độ
09:20
empire-level set of questions.
204
548689
2336
trong trò chơi Vương quyền.
09:23
These are questions that play out
205
551025
1893
Chúng là những câu hỏi có mặt ở
09:24
in every single place on the planet.
206
552918
2746
mọi ngóc ngách trên hành tinh.
09:27
I'll just tell you quickly about two stories
207
555664
2159
Tôi sẽ chỉ kể sơ qua cho các bạn hai câu chuyện
09:29
drawn from recent headlines.
208
557823
2036
rút ra từ những tiêu đề gần đây.
09:31
In Boulder, Colorado,
209
559859
1442
Ở thành phố Boulder, Colorado (Mỹ),
09:33
voters not too long ago approved a process
210
561301
3989
những cử tri không lâu trước đã tán thành một quá trình
09:37
to replace the private power company,
211
565290
2892
thay thế những công ti cầm quyền tư nhân,
09:40
literally the power company,
the electric company Xcel,
the electric company Xcel,
212
568182
2312
nói trắng ra là công ti quyền lực, công ti điện Xcel,
09:42
with a publicly owned utility
213
570494
2296
với một việc sử dụng công
09:44
that would forego profits
214
572790
1346
sẽ theo sau lợi nhuận
09:46
and attend far more to climate change.
215
574136
3709
và quan tâm hơn đến vấn đề biến đổi khí hậu.
09:49
Well, Xcel fought back,
216
577845
2125
Thực ra thì, Xcel đã phản kháng,
09:51
and Xcel has now put in play a ballot measure
217
579970
2360
và Xcel giờ đang thực hiện một cuộc bỏ phiếu kín
09:54
that would undermine or undo
218
582330
1896
nhằm mục đích phá hoại hay gỡ bỏ
09:56
this municipalization.
219
584226
1796
sự đô thị hóa này.
09:58
And so the citizen activists in
Boulder who have been pushing this
Boulder who have been pushing this
220
586022
2614
Và vì thế những nhà hoạt động vì quyền công dân ở Boulder vừa mới thúc đẩy điều này
10:00
now literally have to fight the power
221
588636
2734
giờ đang thực sự phải chống lại quyền lực
10:03
in order to fight for power.
222
591370
2599
để tranh đấu vì quyền lực
10:05
In Tuscaloosa, at the University of Alabama,
223
593969
4373
Ở Tucaloosa, tại Đại học Alabama (Mĩ),
10:10
there's an organization on campus
224
598342
1936
có một tổ chức trong khuôn viên trường
10:12
called, kind of menacingly, the Machine,
225
600278
3873
được gọi một cách khá hăm dọa "Cỗ máy",
10:16
and it draws from largely white sororities
226
604151
3371
và nó xuất phát từ những hội phụ nự da trắng lớn
10:19
and fraternities on campus,
227
607522
1440
và hội sinh viên của trường,
10:20
and for decades, the Machine has dominated
228
608962
2419
và trong hàng thập kỉ, Cỗ máy đã thống trị
10:23
student government elections.
229
611381
1853
các cuộc bầu cử các chức vụ của sinh viên.
10:25
Well now, recently, the Machine
230
613234
2396
Và, gần đây, Cỗ máy
10:27
has started to get involved
231
615630
1297
vừa bắt đầu dính dáng đến
10:28
in actual city politics,
232
616927
1683
chính trị thành phố thực thụ,
10:30
and they've engineered the election
233
618610
1658
và họ dàn xếp cuộc bầu cử
10:32
of a former Machine member,
234
620268
1372
của một cựu thành viên Cỗ máy ,
10:33
a young, pro-business recent graduate
235
621640
2706
một sinh viênchuyên ngành kinh doanh vừa tốt nghiệp gần đây
10:36
to the Tuscaloosa city school board.
236
624346
3514
ngồi vào vị trí hội đồng nhà trường ,
10:39
Now, as I say, these are just two examples
237
627860
2836
Giờ, như tôi nói, có hai ví dụ
10:42
drawn almost at random from the headlines.
238
630696
2704
rút ra một cách ngẫu nhiên từ những đầu đề.
10:45
Every day, there are thousands more like them.
239
633400
3200
Mỗi ngày, có hàng ngàn trường hợp như vậy.
10:48
And you may like or dislike
240
636600
1764
Và bạn có thể thích hay không thích
10:50
the efforts I'm describing here
241
638364
1905
những sự việc tôi đang miêu tả trên đây
10:52
in Boulder or in Tuscaloosa,
242
640269
1329
ở Boulder cũng như Tuscaloosa,
10:53
but you cannot help but admire
243
641598
2642
nhưng bạn không thể không ngưỡng mộ
10:56
the power literacy of the players involved,
244
644240
3071
sự hiểu biết về quyền lực của những người liên quan,
10:59
their skill.
245
647311
1175
kĩ năng của họ.
11:00
You cannot help but reckon with and recognize
246
648486
2976
Bạn cũng không thể không cân nhắc và thừa nhận
11:03
the command they have
247
651462
1611
khả năng họ có
11:05
of the elemental questions
248
653073
2535
về những câu hỏi nền tảng
11:07
of civic power —
249
655608
1876
về quyền công dân -
11:09
what objective, what strategy, what tactics,
250
657484
4038
mục tiêu, kế hoạch, mưu mẹo nào,
11:13
what is the terrain, who are your enemies,
251
661522
2978
đâu là căn cứ, những ai là kẻ rhù,
11:16
who are your allies?
252
664500
2150
ai là đồng minh của bạn?
11:18
Now I want you to return
253
666650
1745
Giờ tôi muốn bạn trở lại
11:20
to thinking about that problem or that opportunity
254
668395
3395
suy nghĩ về vấn đề, cơ hội
11:23
or that challenge in your city,
255
671790
2161
hay thách thức đó ở thành phố của bạn,
11:25
and the thing it was that you want to fix
256
673951
1873
và về những thứ bạn muốn sửa đổi
11:27
or create in your city,
257
675824
1811
hay tạo ra trong thành phố của mình,
11:29
and ask yourself,
258
677635
2315
và tự hỏi mình,
11:31
do you have command of these
elemental questions of power?
elemental questions of power?
259
679950
3650
bạn có có quyền làm chủ những câu hỏi sơ đẳng về quyền lực?
11:35
Could you put into practice effectively
260
683600
3050
Bạn có thể thực hành một cách hiệu quả
11:38
what it is that you know?
261
686650
3014
những gì mình biết?
11:41
This is the challenge and the opportunity for us.
262
689664
4397
Đây vửa là thử thách, vừa là cơ hội cho chúng ta.
11:46
We live in a time right now
263
694061
2516
Ta sống trong thời điểm hiện tại
11:48
where in spite of globalization
264
696577
2987
nơi mà mặc dù sự toàn cầu hóa,
11:51
or perhaps because of globalization,
265
699564
2160
hoặc có lẽ là do sự toàn cầu hóa,
11:53
all citizenship is ever more resonantly,
266
701724
2036
tất cả tư cách công dân đang vang vọng
11:55
powerfully local.
267
703760
1780
mang tính vùng miền đầy quyền năng.
11:57
Indeed, power in our time is flowing
268
705540
2708
Thật vậy, quyền lực trong thời đại chúng ta đang chuyển dời
12:00
ever faster to the city.
269
708248
2362
nhanh hơn bao giờ hết ở thành phố.
12:02
Here in the United States, the national government
270
710610
1648
Ở Mỹ đây, chính phủ
12:04
has tied itself up in partisan knots.
271
712258
3001
vừa thắt chặt vấn đề đảng viên.
12:07
Civic imagination and innovation and creativity
272
715259
2922
Sự tưởng tượng, đổi mới và sáng tạo
12:10
are emerging from local ecosystems now
273
718181
2617
ngày nay đang xuất hiện từ những hệ sinh thái địa phương
12:12
and radiating outward,
274
720798
1890
và lan tỏa ra ngoài,
12:14
and this great innovation,
275
722688
3440
và sự đổi mới tuyệt vời này,
12:18
this great wave
276
726128
2927
làn sóng mạnh mẽ
12:21
of localism that's now arriving,
277
729055
3926
của tính chất địa phương đang tiến về,
12:24
and you see it in how people eat
278
732981
1665
và bạn có thể nhận ra nó ở cách người ta ăn uống
12:26
and work and share and buy and move
279
734646
2648
và làm việc, chia sẻ, mua và đi lại,
12:29
and live their everyday lives,
280
737294
1695
sống cuộc sống hằng ngày,
12:30
this isn't some precious parochialism,
281
738989
3153
đây không phải là chủ nghĩa địa phương quý giá,
12:34
this isn't some retreat into insularity, no.
282
742142
3314
cũng không phải là sự ẩn dật vào hoang đảo, không,
12:37
This is emergent.
283
745456
2363
Đây là sự nổi dậy.
12:39
The localism of our time is networked powerfully.
284
747819
3791
Tính chất địa phương của thời đại chúng ta được kết nối rất chặt chẽ,
12:43
And so, for instance,
285
751610
1263
và vì vậy, cho ví dụ,
12:44
consider the ways that strategies
286
752873
2163
hãy xem cách những chiến dịch
12:47
for making cities more bike-friendly
287
755036
2434
làm cho thành phố thân thiện với xe đạp hơn
12:49
have spread so rapidly from Copenhagen
288
757470
2546
đã lan nhanh từ Copenhagen
12:52
to New York to Austin to Boston to Seattle.
289
760016
5122
đển New York, đến Austin, Boston và Seattle.
12:57
Think about how experiments
in participatory budgeting,
in participatory budgeting,
290
765138
3564
Nghĩ về những thử nghiệm về việc thực hiện quyền tự do ngôn luận,
13:00
where everyday citizens get a chance
291
768702
1473
nơi những công dân mỗi ngày có cơ hội
13:02
to allocate and decide upon
292
770175
2801
phân bố và quyết định dựa vào
13:04
the allocation of city funds.
293
772976
2934
sự phân phát của công quỹ thành phố.
13:07
Those experiments have
spread from Porto Alegre, Brazil
spread from Porto Alegre, Brazil
294
775910
3580
Những thứ nghiệm đó đã lan truyền từ Port Alegre, Brazil
13:11
to here in New York City,
to the wards of Chicago.
to the wards of Chicago.
295
779490
4350
đến đây ở thành phố New York, và phía ngoài Chicago.
13:15
Migrant workers from Rome to Los Angeles
296
783853
2138
Những người công dân di trú từ Rome đến Los Angeles
13:17
and many cities between
297
785991
2350
và nhiều thành phố giữa chúng
13:20
are now organizing to stage strikes
298
788341
2283
giờ đang tổ chức những cuộc đình công
13:22
to remind the people who live in their cities
299
790624
2070
để nhắc nhở những người sống trong thành phố của mình
13:24
what a day without immigrants would look like.
300
792694
3286
một ngày sẽ ra sao nếu không có dân nhập cư.
13:27
In China, all across that country,
301
795980
2458
Ở Trung Quốc, khắp cả nước,
13:30
members of the New Citizens' Movement
302
798438
2208
những thành viên của phong trào công dân kiểu mới
13:32
are beginning to activate and organize
303
800646
1586
đang bắt đầu khởi động và tổ chức
13:34
to fight official corruption and graft,
304
802232
2654
để phản đối công chức tham nhũng hối lộ,
13:36
and they're drawing the ire of officials there,
305
804886
2104
và họ chọc giận những nhà chức trách ở đó,
13:38
but they're also drawing the attention
306
806990
1743
nhưng họ cũng thu hút sự chú ý
13:40
of anti-corruption activists all around the world.
307
808733
3555
của những nhà hoạt động chống tham nhũng trên toàn thế giới.
13:44
In Seattle, where I'm from,
308
812288
1935
Ở Seattle, quê hương tôi,
13:46
we've become part of a great global array of cities
309
814223
2446
chúng tôi vừa trở thành một phần của quy hoạch đô thị toàn cầu
13:48
that are now working together
310
816669
1559
ở những thành phố đang làm việc cùng nhau
13:50
bypassing government altogether,
311
818228
1530
gạt đi chính phủ,
13:51
national government altogether,
312
819758
2380
cũng như chính phủ quốc gia
13:54
in order to try to meet the carbon reduction goals
313
822138
2349
để cố đạt được mục tiêu cắt giảm cac-bon
13:56
of the Kyoto Protocol.
314
824487
2140
của hiệp định thư Kyoto.
13:58
All of these citizens, united,
315
826627
3043
Tất cả những công dân này, hợp lại
14:01
are forming a web,
316
829670
1675
đang hình thành một mạng lưới
14:03
a great archipelago of power
317
831345
2013
một quốc đảo đầy quyền lực
14:05
that allows us to bypass
318
833358
2407
cho phép chúng ta phớt lờ
14:07
brokenness and monopolies of control.
319
835765
3904
sự phá vỡ và toàn quyền kiếm soát.
14:11
And our task now is to accelerate this work.
320
839669
2881
Và nhiệm vụ của ta bây giờ là đẩy nhanh tiến trình này.
14:14
Our task now is to bring more and more people
321
842550
2114
Trách nhiệm của ta là kéo thêm nhiều người
14:16
into the fold of this work.
322
844664
2031
vào thành phần này.
14:18
That's why my organization, Citizen University,
323
846695
2749
Đó là lí do tại sao tổ chức của tôi, Đại học Công dân,
14:21
has undertaken a project now
324
849444
2004
giờ đang đảm nhận một dự án
14:23
to create an everyman's curriculum
325
851448
2845
nhằm tạo một chương trình dạy của riêng mỗi người
14:26
in civic power.
326
854293
2317
về quyền công dân.
14:28
And this curriculum starts with this triad
327
856610
2205
Và chương trình này bắt đầu với bộ ba
14:30
that I described earlier of values,
328
858815
2015
mà tôi đã miêu tả ở trên: giá trị,
14:32
systems and skills.
329
860830
3126
hệ thống và kĩ năng.
14:35
And what I'd like to do is to invite all of you
330
863956
2852
Và điều tôi muốn làm là mời tất cả các bạn
14:38
to help create this curriculum
331
866808
2650
giúp tạo ra chương trình này
14:41
with the stories and the experiences
332
869458
2427
với những câu chuyện và trải nghiệm
14:43
and the challenges that each of you lives and faces,
333
871885
3257
và thử thách mà mỗi người trong các bạn đang trải nghiệm và đối mặt,
14:47
to create something powerfully collective.
334
875142
3004
để tạo ra thứ gì mang tính tập thể cao.
14:50
And I want to invite you in particular to try
335
878146
2411
Và tôi muốn mời các bạn đặc biệt cố gắng
14:52
a simple exercise drawn
336
880557
2099
a bài tập đơn giản trích ra từ
14:54
from the early frameworks of this curriculum.
337
882656
2543
cái sườn ban đầu của chương trình này.
14:57
I want you to write a narrative,
338
885199
2431
Tôi muốn mời các bạn viết một bài văn tự sự,
14:59
a narrative from the future of your city,
339
887630
3050
một lời thuật từ tương lai thành phố của chính các bạn,
15:02
and you can date it, set it out one year from now,
340
890680
3541
và bạn có thể chọn ngày cho nó, sắp xếp nó kể từ giờ đến một,
15:06
five years from now, a decade from now,
341
894221
1744
năm năm hay một thập kỉ sau,
15:07
a generation from now,
342
895965
1801
hay thậm chí một thế hệ sau,
15:09
and write it as a case study looking back,
343
897766
3845
và xem nó như một nghiên cứu tình huống nhìn lại,
15:13
looking back at the change
344
901611
1645
nhìn lại những thay đổi
15:15
that you wanted in your city,
345
903256
2096
bạn muốn có trong thành phố của mình,
15:17
looking back at the cause
that you were championing,
that you were championing,
346
905352
2739
nhìn lại mục đích bạn đã đạt được,
15:20
and describing the ways that that change
347
908091
2734
và mô tả cái cách mà sự đổi thay
15:22
and that cause came, in fact, to succeed.
348
910825
4211
và mục tiêu đó trên thực tế đã làm thành công.
15:27
Describe the values
349
915036
1912
Mô tả những giá trí
15:28
of your fellow citizens that you activated,
350
916948
2385
của những công dân bạn đã hoạt hóa,
15:31
and the sense of moral purpose
that you were able to stir.
that you were able to stir.
351
919333
3607
và mục đích đạo đức bạn đã có thể làm lay động.
15:34
Recount all the different ways
352
922940
1662
Đếm lại tất cả những cách khác nhau
15:36
that you engaged the systems of government,
353
924602
2628
mà bạn dính dáng với hệ thống chính phủ,
15:39
of the marketplace,
354
927230
1511
thị trường,
15:40
of social institutions, of faith organizations,
355
928741
2205
thuyết định chế, tổ chức tín ngưỡng,
15:42
of the media.
356
930946
3202
hay giới truyền thông.
15:46
Catalog all the skills you had to deploy,
357
934148
3965
Lập danh mục tất cả những kĩ năng bạn đã áp dụng,
15:50
how to negotiate, how to advocate,
358
938113
2414
cách để thương thảo, ủng hộ,
15:52
how to frame issues,
359
940527
1395
cách để điều tiết vấn đề,
15:53
how to navigate diversity in conflict,
360
941922
2541
để đưa vào sự đa dạng trong xung đột,
15:56
all those skills that enabled you
361
944463
1819
tất cảnhững kĩ năng tạo điều kiện cho bạn
15:58
to bring folks on board
362
946282
2071
ủng hộ những người khác
16:00
and to overcome resistance.
363
948353
2697
và vượt qua sự kháng cự.
16:03
What you'll be doing when you write that narrative
364
951050
3372
Những việc bạn sẽ làm khi viết một bản tường thuật
16:06
is you'll be discovering how to read power,
365
954422
4079
là bạn sẽ phát hiện ra cách để hiểu được quyền lực,
16:10
and in the process, how to write power.
366
958501
5197
và trong quá trình, cách để tạo ra quyền lực.
16:15
So share what you write,
367
963698
2205
Vậy nên hãy chia sẻ những gì bạn viết,
16:17
do you what you write,
368
965903
1338
làm những gì bạn đã viết ra,
16:19
and then share what you do.
369
967241
3817
và sau đó chia sẻ những việc bạn làm.
16:23
I invite you to literally share
370
971058
1994
Tôi mời các bạn thẳng thắn chia sẻ
16:25
the narratives that you create
371
973052
1894
bản tự thuật của mình
16:26
on our Facebook page for Citizen University.
372
974946
2944
trên trang Facebook của Đại học Công dân.
16:29
But even beyond that, it's in the conversations
373
977890
2682
Nhưng hơn hết, nó ở trong cuộc nói chuyện
16:32
that we have today
374
980572
1556
chúng ta có hôm nay
16:34
all around the world in the simultaneous gatherings
375
982128
2261
trên toàn thế thới trong những cuộc họp đồng thời
16:36
that are happening on this topic at this moment,
376
984389
2850
đang diễn ra cùng lúc về chủ đề này,
16:39
and to think about how we can become
377
987239
1751
và nghĩ về cách ta có thể trở thành
16:40
one another's teachers and students in power.
378
988990
3600
một giáo viên và học trò của người khác về quyền lực.
16:44
If we do that, then together
379
992590
2273
Làm được điều đó, cùng nhau
16:46
we can make civics sexy again.
380
994863
2413
ta có thể khiến khái niệm quyền công dân phổ biến trở lại.
16:49
Together, we can democratize democracy
381
997276
2402
Cùng nhau, ta có thể dân chủ hóa nền dân chủ
16:51
and make it safe again for amateurs.
382
999678
3210
và khiến nó trở lại an toàn với những người nghiệp dư.
16:54
Together, we can create a great network of city
383
1002888
4349
Cùng nhau, ta có thể tạo ra một mạng lưới thành phố
16:59
that will be the most powerful collective laboratory
384
1007237
2532
mà sẽ là phòng thí nghiệm cộng đồng lớn nhất
17:01
for self-government this planet has ever seen.
385
1009769
3466
cho sự tự quản chế hành tinh này chưa từng chứng kiến.
17:05
We have the power to do that.
386
1013235
2986
Ta có quyền năng làm vậy.
17:08
Thank you very much.
387
1016221
2469
Cảm ơn mọi người rất nhiều.
17:10
(Applause)
388
1018690
3243
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Eric Liu - Civics educatorEric Liu is founder of Citizen University, which teaches the art of powerful citizenship, and the executive director of the Aspen Institute Citizenship & American Identity Program.
Why you should listen
Eric Liu is an author, educator and civic entrepreneur. He is the founder and CEO of Citizen University, which promotes and teaches the art of great citizenship through a portfolio of national programs, and the executive director of the Aspen Institute Citizenship and American Identity Program.
Liu's books include the national bestsellers The Gardens of Democracy, and The True Patriot, co-authored with Nick Hanauer. His most recent book is A Chinaman's Chance, published in July, 2014. His first book, The Accidental Asian: Notes of a Native Speaker, was a New York Times Notable Book featured in the PBS documentary "Matters of Race." His other books include Guiding Lights: How to Mentor – and Find Life's Purpose, the Official Book of National Mentoring Month; and Imagination First, co-authored with Scott Noppe-Brandon of the Lincoln Center Institute, which explores ways to unlock imagination in education, politics, business and the arts.
Liu served as a White House speechwriter for President Bill Clinton and later as the President's deputy domestic policy adviser. After the White House, he was an executive at the digital media company RealNetworks. In 2002 he was named one of the World Economic Forum’s Global Leaders of Tomorrow, and in 2010 he was awarded the Bill Grace Leadership Legacy Award by the Center for Ethical Leadership.
Liu lives in Seattle, where he teaches civic leadership at the University of Washington and hosts Citizen University TV, a television program about civic power. In addition to speaking regularly at venues across the country, he also serves on numerous nonprofit and civic boards. He is the co-founder of the Washington Alliance for Gun Responsibility. A board member of the Corporation for National and Community Service, he is a graduate of Yale College and Harvard Law School.
Eric Liu | Speaker | TED.com