TEDWomen 2015
Robin Morgan: 4 powerful poems about Parkinson's and growing older
Robin Morgan: 4 bài thơi đầy cảm hứng về bệnh Parkinson và việc già đi
Filmed:
Readability: 4.7
1,079,331 views
Khi nhà thơ Robin Morgan phát hiện mình phải đối mặt với bệnh Parkinson, bà truyền những trải nghiệm của mình vào bốn bài thơ đầy sức mạnh - suy ngẫm về tuổi già, sự mất mát, và sức mạnh giản đơn của sự quan tâm.
Robin Morgan - Poet and activist
The former editor-in-chief of Ms., Robin Morgan published the classic "Sisterhood Is Powerful" anthologies. Full bio
The former editor-in-chief of Ms., Robin Morgan published the classic "Sisterhood Is Powerful" anthologies. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
When I was only three or four,
0
817
2444
Khi mới chỉ 3 hay 4 tuổi,
00:15
I fell in love with poetry,
1
3285
2468
tôi đã yêu thích thơ ca,
00:17
with the rhythms
and the music of language;
and the music of language;
2
5777
3111
với nhịp điệu và âm nhạc của ngôn ngữ
00:20
with the power of metaphor and of imagery,
3
8912
3643
với sức mạnh của ẩn dụ và hình ảnh,
00:24
poetry being the essence
of communication --
of communication --
4
12579
2762
thơ chính là cốt lõi của giao tiếp --
00:27
the discipline, the distillation.
5
15365
2707
của kỷ luật, sự chắt lọc
00:30
And all these years later,
the poems I'll read today
the poems I'll read today
6
18999
2962
Và những năm gần đây,
những bài thơ mà tôi đọc
những bài thơ mà tôi đọc
00:33
are from my just-finished
seventh book of poetry.
seventh book of poetry.
7
21985
3301
là từ tập thơ thứ bảy
mà tôi mới hoàn thành
mà tôi mới hoàn thành
00:38
Well, five years ago, I was diagnosed
with Parkinson's disease.
with Parkinson's disease.
8
26199
4127
5 năm trước, tôi được chuẩn đoán
mắc bệnh Parkinson
mắc bệnh Parkinson
00:42
Though there's no cure yet,
9
30874
1920
Mặc dù vẫn chưa có cách chữa trị,
00:44
advances in treatment
are really impressive.
are really impressive.
10
32818
2786
những tiến bộ trong việc điều trị
thật sự rất ấn tượng
thật sự rất ấn tượng
00:47
But you can imagine
that I was appalled to learn
that I was appalled to learn
11
35985
2990
Nhưng bạn có thể tưởng tượng
tôi đã hoảng sợ khi biết rằng
tôi đã hoảng sợ khi biết rằng
00:50
that women are largely
left out of research trials,
left out of research trials,
12
38999
4494
phần lớn phụ nữ bị loại ra khỏi
những nghiên cứu thử nghiệm,
những nghiên cứu thử nghiệm,
00:55
despite gender-specific
medical findings having demonstrated
medical findings having demonstrated
13
43517
3521
dù những nghiên cứu khoa học đã phân biệt
giới tính đã giải thích rằng
giới tính đã giải thích rằng
00:59
that we are not actually just small men --
14
47062
2659
chúng tôi thật ra không phải
những người đàn ông nhỏ bé
những người đàn ông nhỏ bé
01:01
(Laughter)
15
49746
2096
(Tiếng cười)
01:03
who happen to have
different reproductive systems.
different reproductive systems.
16
51866
3252
người tình cờ có
những hệ thống sinh sản khác nhau.
những hệ thống sinh sản khác nhau.
01:07
Gender-specific medicine
is good for men, too.
is good for men, too.
17
55142
2829
Những loại thuốc phân định giới tính
cũng tốt cho đàn ông
cũng tốt cho đàn ông
01:10
But you bring to a crisis
the person you already are,
the person you already are,
18
58325
4753
Nhưng bạn mang đến một cuộc khủng hoảng
người mà bạn đã sẵn là,
người mà bạn đã sẵn là,
01:15
including the, yes, momentum
that you've learned to invoke
that you've learned to invoke
19
63102
3873
bao gồm động lượng
mà bạn đã được học để cầu khẩn
mà bạn đã được học để cầu khẩn
01:18
through passionate caring
and through action,
and through action,
20
66999
3309
thông qua sự chăm sóc nhiệt tình
và qua hành động,
và qua hành động,
01:22
both of which require
but also create energy.
but also create energy.
21
70332
4368
hai thứ đều cần đến
nhưng cũng tạo ra năng lượng.
nhưng cũng tạo ra năng lượng.
01:27
So as an activist, I began working
with the Parkinson's Disease Foundation --
with the Parkinson's Disease Foundation --
22
75470
4286
Vì vậy, là nhà hoạt động xã hội, tôi
bắt đầu làm việc với Quỹ bệnh Parkinson
bắt đầu làm việc với Quỹ bệnh Parkinson
01:31
that's pdf.org --
23
79780
2181
đó là pdf.org --
01:33
to create a major initiative to put women
on the Parkinson's disease map.
on the Parkinson's disease map.
24
81985
6739
để tạo ra một sáng kiến quan trọng để
đưa phụ nữ vào bản đồ bệnh Parkinson.
đưa phụ nữ vào bản đồ bệnh Parkinson.
01:41
And as a poet, I began working
with this subject matter,
with this subject matter,
25
89819
3225
Và là một nhà thơ, tôi bắt đầu
làm việc với vấn đề này,
làm việc với vấn đề này,
01:45
finding it tragic, hilarious,
sometimes even joyful.
sometimes even joyful.
26
93068
4724
và thấy nó thật bi thảm, hài hước,
đôi khi thậm chí còn hân hoan.
đôi khi thậm chí còn hân hoan.
01:50
I do not feel diminished by Parkinson's;
27
98136
2587
Tôi không cảm thấy nhụt chí
vì bệnh Parkinson
vì bệnh Parkinson
01:52
I feel distilled by it,
28
100747
2625
Tôi cảm thấy được cô đọng bởi nó
01:55
and I actually very much
like the woman I'm distilling into.
like the woman I'm distilling into.
29
103396
4438
và tôi thực sự rất thích người phụ nữ
mà tôi đang cô đọng lại.
mà tôi đang cô đọng lại.
02:01
"No Signs of Struggle"
30
109528
1901
"Không Có Dấu Hiệu Của Đấu Tranh"
02:04
Growing small requires enormity of will:
31
112569
4050
Ngày càng nhỏ bé đòi hỏi ý chí tầm cỡ:
02:08
just sitting still
in the doctor's waiting room
in the doctor's waiting room
32
116643
2588
chỉ ngồi yên trong phòng đợi của bác sĩ
02:11
watching the future shuffle in and out,
33
119255
3586
ngắm nhìn tương lai bấp bênh lên xuống,
02:14
watching it stoop; stare at you
34
122865
2743
xem nó cúi xuống; nhìn thẳng vào bạn
02:17
while you try not to look.
35
125632
1962
trong khi bạn cố không nhìn.
02:20
Rare is an exchange:
36
128213
1643
Nó hiếm khi là một cuộc trao đổi:
02:21
a smile of brief, wry recognition.
37
129880
3143
một nụ cười ngắn ngủi,
sự công nhận châm biếm.
sự công nhận châm biếm.
02:25
You are the new kid on the block.
38
133917
1799
Bạn là đứa trẻ mới trong tòa nhà.
02:28
Everyone here was you once.
39
136192
2160
Mọi người ở đây cũng từng như bạn.
02:30
You are still learning that growing small
requires a largeness of spirit
requires a largeness of spirit
40
138791
4207
Bạn vẫn đang học rằng ngày càng nhỏ
đòi hỏi một nghị lực lớn lao
đòi hỏi một nghị lực lớn lao
02:35
you can't fit into yet:
41
143022
2459
bạn chưa thể hoà nhập:
02:37
acceptance of irritating help
from those who love you;
from those who love you;
42
145505
3949
sự chấp nhận sự giúp đỡ khó chịu
từ những người yêu thương bạn;
từ những người yêu thương bạn;
02:41
giving way and over, but not up.
43
149478
3084
cho đi, trao tay nhưng không từ bỏ
02:45
You've swallowed hard the contents
of the "Drink Me" bottle,
of the "Drink Me" bottle,
44
153494
3228
Bạn đã nuốt xuống những thứ
trong cái lọ "uống tôi đi"
trong cái lọ "uống tôi đi"
02:48
and felt yourself shrink.
45
156746
2185
và cảm thấy mình bị thu nhỏ.
02:51
Now, familiar furniture looms,
46
159576
2743
Bây giờ, những thứ nội thất
quen thuộc trở nên to lớn,
quen thuộc trở nên to lớn,
02:54
floors tilt, and doorknobs yield only
when wrestled round with both hands.
when wrestled round with both hands.
47
162343
4786
mặt sàn nghiêng, tay nắm cửa chỉ nhúc nhích
chỉ khi phải vật lộn với cả hai tay
chỉ khi phải vật lộn với cả hai tay
02:59
It demands colossal patience,
all this growing small:
all this growing small:
48
167685
4870
Nó đòi hỏi sự kiên nhẫn khổng lồ
Tất cả những thứ này ngày càng nhỏ:
Tất cả những thứ này ngày càng nhỏ:
03:04
your diminished sleep at night,
49
172579
1896
bạn thao thức vì mất ngủ về đêm,
03:06
your handwriting, your voice, your height.
50
174499
3429
chữ viết tay của bạn, giọng nói của bạn,
chiều cao của bạn,
chiều cao của bạn,
03:10
You are more the incredible
shrinking woman
shrinking woman
51
178668
3225
Bạn là người phụ nữ nhỏ bé phi thường
03:13
than the Buddhist mystic,
serene, making do with less.
serene, making do with less.
52
181917
3923
hơn là con người thần bí trong Phật giáo,
thanh thản, không phải cố gắng nhiều.
thanh thản, không phải cố gắng nhiều.
03:17
Less is not always more.
53
185864
2781
Ít không phải lúc nào cũng là nhiều.
03:21
Yet in this emptying space,
space glimmers,
space glimmers,
54
189560
4580
Nhưng rồi, trong không gian rỗng này,
những vầng sáng trong không gian,
những vầng sáng trong không gian,
03:26
becoming visible.
55
194164
1634
trở nên hữu hình.
03:28
Here is a place behind the eyes
of those accustomed
of those accustomed
56
196115
3359
Đây là một nơi phía sau đôi mắt
của những người đã quen
của những người đã quen
03:31
by what some would call diminishment.
57
199498
3269
với những gì một số người gọi là
sự thu nhỏ.
sự thu nhỏ.
03:35
It is a place of merciless poetry,
58
203468
3675
Đó là một nơi của dòng thơ tàn nhẫn,
03:39
a gift of presence previously ignored,
59
207167
3319
một món quà của sự hiện diện
trước đây bị ngó lơ,
trước đây bị ngó lơ,
03:42
drowned in the daily clutter.
60
210510
2069
chết chìm trong sự hỗn loạn hàng ngày.
03:45
Here every gesture needs intention,
61
213357
3081
Ở đây mỗi cử chỉ cần sự chú ý,
03:48
is alive with consciousness.
62
216462
2006
tràn đầy sự sống với ý thức.
03:50
Nothing is automatic.
63
218886
1460
Không có gì là tự động.
03:53
You can spot it
in the provocation of a button,
in the provocation of a button,
64
221192
3469
Bạn có thể phát hiện ra nó trong
sự khiêu khích của một nút bấm
sự khiêu khích của một nút bấm
03:56
an arm poking at a sleeve,
65
224685
2213
một cánh tay thò vào một ống tay áo,
03:58
a balancing act at a night-time curb
while negotiating the dark.
while negotiating the dark.
66
226922
4349
đi thăng bằng trên vỉa hè vào
ban đêm trong khi đàm phán với bóng tối
ban đêm trong khi đàm phán với bóng tối
04:04
Feats of such modest valor,
67
232133
3034
Những kì công của sự dũng cảm
khiêm tốn như vậy
khiêm tốn như vậy
04:07
who would suspect them to be exercises
in an intimate, fierce discipline,
in an intimate, fierce discipline,
68
235191
5304
ai ngờ rằng chúng là các nghi lễ
trong sự kỷ luật thân mật, khốc liệt,
trong sự kỷ luật thân mật, khốc liệt,
04:12
a metaphysics of being relentlessly aware?
69
240519
3301
lý thuyết suông của việc
không ngừng nhận thức?
không ngừng nhận thức?
04:16
Such understated power here,
70
244667
2785
Chẳng hạn quyền lực tự chủ ở đây
04:19
in these tottering dancers
who exert stupendous effort
who exert stupendous effort
71
247476
4288
ở những vũ công lảo đảo
người tạo ra sự nỗ lực kỳ diệu
người tạo ra sự nỗ lực kỳ diệu
04:23
on tasks most view as insignificant.
72
251788
3086
trong những công việc
phần lớn bị xem thường
phần lớn bị xem thường
04:27
Such quiet beauty here, in these,
73
255572
3341
Vẻ đẹp yên tĩnh như vậy ở đây, ở đó
04:30
my soft-voiced, stiff-limbed people;
74
258937
4273
giọng nói nhẹ nhàng của tôi,
những người tứ chi cứng nhắc;
những người tứ chi cứng nhắc;
04:35
such resolve masked by each placid face.
75
263234
3698
quyết tâm như bị lu mờ
bởi từng nét mặt thờ ơ.
bởi từng nét mặt thờ ơ.
04:39
There is immensity required
in growing small,
in growing small,
76
267937
4593
Ngày càng nhỏ đi cần đến sự phi thường,
04:44
so bent on such unbending grace.
77
272554
3011
bị uốn nắn bởi sự uyển chuyển cứng nhắc.
04:48
(Applause)
78
276020
6299
(vỗ tay)
04:54
Thank you.
79
282343
1578
Cảm ơn các bạn.
04:55
This one is called
"On Donating My Brain to Science."
"On Donating My Brain to Science."
80
283945
3183
Bài thơ này có tên
"Hiến Não Tôi Cho Khoa Học."
"Hiến Não Tôi Cho Khoa Học."
04:59
(Laughter)
81
287152
1192
(tiếng cười)
05:01
Not a problem.
82
289058
1196
Không thành vấn đề.
05:03
Skip over all the pages
reassuring religious people.
reassuring religious people.
83
291349
3513
Bỏ qua tất cả những giáo lí
răn dạy người mộ đạo.
răn dạy người mộ đạo.
05:07
Already a universal donor:
kidneys, corneas, liver, lungs,
kidneys, corneas, liver, lungs,
84
295280
3756
Đã là một nhà hiến tặng phổ thông:
thận, giác mạc, gan, phổi
thận, giác mạc, gan, phổi
05:11
tissue, heart, veins, whatever.
85
299060
2222
mô, tim, mạch máu, bất cứ thứ gì.
05:14
Odd that the modest brain never
imagined its unique value in research,
imagined its unique value in research,
86
302097
5478
Lạ rằng bộ não khiêm tốn chả bao giờ ngờ
giá trị độc đáo của nó trong nghiên cứu
giá trị độc đáo của nó trong nghiên cứu
05:19
maybe saving someone else from what it is
they're not quite sure I have.
they're not quite sure I have.
87
307599
4314
có thể cứu được người nào đó khỏi cái mà
họ không chắc chắn rằng tôi có.
họ không chắc chắn rằng tôi có.
05:23
Flattering, that.
88
311937
1233
Tâng bốc, đúng là vậy.
05:25
So fill in the forms,
89
313673
2145
Vì vậy, điền vào các mẫu đơn,
05:27
drill through the answers,
90
315842
1859
đục lỗ bảng câu trả lời
05:29
trill out a blithe spirit.
91
317725
1963
cất lên một tinh thần phấn khởi.
05:32
And slice me, dice me,
spread me on your slides.
spread me on your slides.
92
320021
3979
Và xẻ tôi ra, thái nhỏ tôi ra,
trải tôi lên những lam kính của bạn
trải tôi lên những lam kính của bạn
05:36
Find what I'm trying to tell you.
93
324703
1963
Kiếm tìm điều tôi đang cố nói với bạn.
05:38
Earn me, learn me, scan me,
squint through your lens.
squint through your lens.
94
326994
4997
Chiếm tôi, tìm hiểu tôi, quét tôi,
nheo mắt qua ống kính của bạn.
nheo mắt qua ống kính của bạn.
05:44
Uncover what I'd hint at if I could.
95
332015
2679
Giải mã những gì tôi muốn gợi ý
nếu tôi có thể.
nếu tôi có thể.
05:46
Be my guest, do your best,
harvest me, track the clues.
harvest me, track the clues.
96
334718
4464
Hãy đừng khách sáo, cố gắng hết sức,
thu hoạch từ tôi, dò theo từng manh mối.
thu hoạch từ tôi, dò theo từng manh mối.
05:51
This was a good brain while alive.
97
339206
2474
Đây là một bộ não tốt khi còn sống.
05:53
This was a brain that paid its dues.
98
341704
2356
Đây là bộ não đã trả hết nợ của mình.
05:56
So slice me, dice me,
smear me on your slides,
smear me on your slides,
99
344084
4891
Vì thế xẻ tôi ra, thái nhỏ tôi ra,
vấy tôi lên lam kính của bạn
vấy tôi lên lam kính của bạn
06:00
stain me, explain me, drain me like a cup.
100
348999
3521
nhuốm màu tôi, giải thích cho tôi,
để ráo tôi như một cái cốc.
để ráo tôi như một cái cốc.
06:04
Share me, hear me:
101
352544
2076
Chia sẻ tôi, nghe tôi
06:06
I want to be used
I want to be used
I want to be used
102
354644
2600
Tôi muốn được sử dụng
Tôi muốn được sử dụng
Tôi muốn được sử dụng
06:09
I want to be used
up.
up.
103
357268
2046
Tôi muốn được sử dụng hết.
06:12
(Applause)
104
360395
2538
(tiếng vỗ tay)
06:19
(Applause ends)
105
367435
1825
(tiếng vỗ tay kết thúc)
06:21
And this one's called "The Ghost Light."
106
369669
2862
Và bài thơ này được gọi là
"Ánh Sáng Ma Mị"
"Ánh Sáng Ma Mị"
06:26
Lit from within is the sole secure way
107
374229
3550
Thắp sáng từ bên trong
là cách an toàn duy nhất
là cách an toàn duy nhất
06:29
to traverse dark matter.
108
377803
1994
để vượt qua thứ vật chất tối tăm.
06:32
Some life forms -- certain mushrooms,
snails, jellyfish, worms --
snails, jellyfish, worms --
109
380424
4997
Vài sinh vật sống - vài loài nấm,
ốc, sứa, sâu --
ốc, sứa, sâu --
06:37
glow bioluminescent,
110
385445
2272
phát sáng phát quang sinh học,
06:39
and people as well;
111
387741
1769
và con người cũng thế;
06:41
we emit infra-red light
from our most lucent selves.
from our most lucent selves.
112
389534
4252
chúng ta phát ra ánh sáng hồng ngoại
từ bản chất sáng ngời nhất của mình.
từ bản chất sáng ngời nhất của mình.
06:46
Our tragedy is we can't see it.
113
394676
2926
Bi kịch của chúng ta là
ta không thể thấy nó.
ta không thể thấy nó.
06:50
We see by reflecting.
114
398406
1852
Chúng ta nhìn thấy qua những cử chỉ.
06:52
We need biofluorescence
to show our true colors.
to show our true colors.
115
400972
3729
Chúng ta cần huỳnh quang
để hiển thị phẩm chất thực sự của ta.
để hiển thị phẩm chất thực sự của ta.
06:57
External illumination can distort, though.
116
405400
3103
Mặc dù chiếu sáng ngoài trời
có thể bóp méo.
có thể bóp méo.
07:00
When gravity bends light,
117
408527
2002
Khi lực hấp dẫn bẻ cong ánh sáng,
07:02
huge galaxy clusters
can act as telescopes,
can act as telescopes,
118
410553
3609
những cụm thiên hà
tựa như thấu kính thiên văn,
tựa như thấu kính thiên văn,
07:06
elongating background images
of star systems to faint arcs --
of star systems to faint arcs --
119
414186
5177
kéo dài ảnh nền của các chòm sao
thành hình cung mờ nhạt
thành hình cung mờ nhạt
07:11
a lensing effect
120
419387
1154
một hiệu ứng thấu kính
07:12
like viewing distant street lamps
through a glass of wine.
through a glass of wine.
121
420565
3943
như xem đèn đường từ nơi xa
qua một ly rượu vang.
qua một ly rượu vang.
07:17
A glass of wine or two now makes me weave
122
425535
2707
Một hoặc hai ly rượu vang
khiến tôi chao đảo
khiến tôi chao đảo
07:20
as if acting the drunkard's part;
123
428266
2862
như đang hành động như một kẻ say;
07:23
as if, besotted with unrequited love
124
431152
3346
như thể, mê đắm với mối tình đơn phương
07:26
for the dynamic Turner canvasses
spied out by the Hubble,
spied out by the Hubble,
125
434522
4085
với bức tranh vải Turner sinh động
do Hubble khám phá ra,
do Hubble khám phá ra,
07:30
I could lurch down a city street set
126
438631
2281
Tôi có thể đi lảo đảo xuống đường phố
07:32
without provoking
every pedestrian walk-on stare.
every pedestrian walk-on stare.
127
440936
3919
mà không khiêu khích những ánh mắt
dò xét của người đi đường.
dò xét của người đi đường.
07:37
Stare as long as you need to.
128
445924
2000
Cứ nhìn lâu đến chừng nào bạn muốn.
07:40
If you think about it, walking,
even standing, is illogical --
even standing, is illogical --
129
448442
5399
Nếu bạn nghĩ về nó, đi bộ,
thậm chí đứng, là vô lý --
thậm chí đứng, là vô lý --
07:45
such tiny things, feet! --
130
453865
1976
những điều nhỏ như vậy, như bàn chân! --
07:47
(Laughter)
131
455865
1917
(Tiếng cười)
07:49
especially when one's body
is not al dente anymore.
is not al dente anymore.
132
457806
3911
đặc biệt là khi cơ thể của một người
không phải là rắn chắc nữa.
không phải là rắn chắc nữa.
07:53
(Laughter)
133
461741
3586
(tiếng cười)
07:57
Besides, creature of extremes and excess,
134
465729
3122
Bên cạnh đó, sinh vật cực đoan và dư thừa,
08:00
I've always thought Apollo
beautiful but boring,
beautiful but boring,
135
468875
3036
Tôi đã luôn luôn nghĩ rằng Apollo
đẹp nhưng nhàm chán,
đẹp nhưng nhàm chán,
08:03
and a bit of a dumb blonde.
136
471935
1984
hơi giống một ả tóc vàng ngu ngốc.
08:06
Dionysians don't do balance.
137
474771
2977
Sự mất kiềm chế không bao gồm cân bằng.
08:10
Balance, in other words,
has never been my strong point.
has never been my strong point.
138
478923
3651
Sự cân bằng, nói cách khác,
chưa bao giờ là điểm mạnh của tôi.
chưa bao giờ là điểm mạnh của tôi.
08:15
But I digress.
139
483104
1168
Nhưng tôi lạc đề.
08:16
More and more these days,
140
484296
1215
Ngày càng nhiều hơn,
08:17
digression seems
the most direct route through
the most direct route through
141
485535
2998
lạc đề có vẻ là con đường
trực tiếp nhất
trực tiếp nhất
08:20
from where I've lost or found myself
142
488557
2077
từ nơi tôi đánh mất
hay tìm thấy bản thân
hay tìm thấy bản thân
08:22
out of place, mind, turn, time.
143
490658
3691
lạc lõng, mất hết lí trí,
cạn kiệt thời gian.
cạn kiệt thời gian.
08:27
Place your foot just so,
mind how you turn:
mind how you turn:
144
495222
4336
Đặt chân xuống đất, chú ý
đến cách bạn xoay:
đến cách bạn xoay:
08:31
too swift a swivel can bring you down.
145
499582
2777
xoay quá nhanh và mạnh có thể bạn sẽ ngã.
08:35
Take your time ushering the audience out,
146
503206
2928
Cứ tận dụng thời gian đưa
những thính giả ra ngoài,
những thính giả ra ngoài,
08:38
saying goodbye to the actors.
147
506158
2032
nói lời tạm biệt với những diễn viên.
08:41
The ghost light
148
509048
1151
Ánh sáng ma mị
08:42
is what they call the single bulb
149
510223
1786
là cách họ gọi một bóng đèn
08:44
hanging above the bare stage
in an empty theater.
in an empty theater.
150
512033
3601
treo trên sân khấu trống không
trong nơi nhà hát vắng người.
trong nơi nhà hát vắng người.
08:48
In the empty theater of such a night,
151
516655
2313
Nhà hát vắng người vào một buổi đêm,
08:50
waking to meet no external radiance,
152
518992
3818
chợt tỉnh giấc và chỉ thấy khoảng không
tăm tối,
tăm tối,
08:54
this is the final struggle left to win,
153
522834
3192
đây là lần chống cự cuối cùng
để chiến thắng,
để chiến thắng,
08:58
this the sole beacon
to beckon the darkness in
to beckon the darkness in
154
526050
3235
là ngọn đèn hiệu duy nhất vẫy gọi
bóng tối đến gần,
bóng tối đến gần,
09:01
and let the rest begin,
155
529309
2645
và để những thứ còn lại bắt đầu,
09:03
this the lens through which at last
to see both Self and Other
to see both Self and Other
156
531978
4953
đây là lăng kính mà qua đó có thể
thấy được Bản Thân và Người Khác
thấy được Bản Thân và Người Khác
09:08
arrayed with the bright stain
of original sin:
of original sin:
157
536955
4620
dàn trận với vết nhơ của
tội lỗi nguyên thuỷ:
tội lỗi nguyên thuỷ:
09:13
lit from within.
158
541599
1452
thắp sáng bên trong.
09:16
(Applause)
159
544870
6955
(Tiếng vỗ tay)
09:24
And this is the last one.
160
552725
1382
Và đây là bài thơ cuối cùng.
09:26
"This Dark Hour"
161
554639
1464
"Thời Khắc Tăm Tối"
09:29
Late summer, 4 A.M.
162
557513
2515
Ngày hè muộn, 4 giờ sáng.
09:32
The rain slows to a stop,
163
560674
2346
Mưa rơi từ từ đến hồi dứt,
09:35
dripping still from the broad leaves
164
563044
2248
nhỏ từng giọt mưa xuống phiến lá to
09:37
of blue hostas unseen
in the garden's dark.
in the garden's dark.
165
565316
3187
của cây ngọc trâm xanh lam
ẩn mình trong khu vườn tối.
ẩn mình trong khu vườn tối.
09:41
Barefoot, careful
on the slick slate slabs,
on the slick slate slabs,
166
569259
3694
Bàn chân trần, thật cẩn trọng
với ván sàn gỗ trơn trợt,
với ván sàn gỗ trơn trợt,
09:44
I need no light, I know the way,
167
572977
3283
Không cần ánh sáng, tôi biết đường đi,
09:48
stoop by the mint bed,
168
576284
1879
quì xuống cạnh chiếc
giường mùi bạc hà,
giường mùi bạc hà,
09:50
scoop a fistful of moist earth,
169
578187
2805
xúc một nắm đất ẩm thật đầy,
09:53
then grope for a chair,
170
581016
1708
rồi quơ lấy một chiếc ghế,
09:54
spread a shawl, and sit,
171
582748
2654
trải một chiếc khăn lên, rồi ngồi xuống,
09:57
breathing in the wet green August air.
172
585426
3758
hít vào một luồng gió tháng Tám
ẩm ướt mùi cỏ.
ẩm ướt mùi cỏ.
10:02
This is the small, still hour
173
590240
2990
Đây là một cung giờ trầm lặng, ngắn ngủi
10:05
before the newspaper
lands in the vestibule like a grenade,
lands in the vestibule like a grenade,
174
593254
3814
trước khi tờ báo được ném vào
sân như một quả lựu đạn,
sân như một quả lựu đạn,
10:09
the phone shrills, the computer screen
blinks and glares awake.
blinks and glares awake.
175
597092
4571
những cú điện thoại bận rộn, màn hình
máy tính chớp nháy và đôi mắt tỉnh ngủ.
máy tính chớp nháy và đôi mắt tỉnh ngủ.
10:14
There is this hour:
176
602643
2180
Có những thời khắc này:
10:16
poem in my head, soil in my hand:
177
604847
3976
bài thơ trong đầu, nắm đất trong tay:
10:20
unnamable fullness.
178
608847
1946
sự đong đầy không thể gọi tên.
10:23
This hour, when blood of my blood
179
611662
2583
Thời khắc này, khi máu
của dòng máu tôi
của dòng máu tôi
10:26
bone of bone, child grown
to manhood now --
to manhood now --
180
614269
4032
khúc xương của khúc xương,
đứa trẻ lớn đến tuổi trưởng thành --
đứa trẻ lớn đến tuổi trưởng thành --
10:30
stranger, intimate,
not distant but apart --
not distant but apart --
181
618325
5464
người lạ, thân mật, không
lạnh nhạt nhưng xa cách --
lạnh nhạt nhưng xa cách --
10:35
lies safe, off dreaming melodies
182
623813
3734
nằm yên, mơ về những giai điệu
10:39
while love sleeps, safe, in his arms.
183
627571
3529
trong khi say ngủ, bình yên,
trong vòng tay của anh ấy.
trong vòng tay của anh ấy.
10:43
To have come to this place,
184
631735
2605
Để đến được nơi đây,
10:46
lived to this moment:
185
634364
2091
sống đến thời điểm này:
10:48
immeasurable lightness.
186
636479
2115
sự nhẹ nhàng không thể đong đếm.
10:51
The density of black starts to blur umber.
187
639392
2921
Sự đặc quánh của bóng tối
ngày càng tăng lên.
ngày càng tăng lên.
10:54
Tentative, a cardinal's coloratura,
188
642789
2978
Ngập ngừng, nữ danh ca sáng giá,
10:57
then the mourning dove's elegy.
189
645791
2011
rồi khúc bi ca gật gù của chú bồ câu.
11:00
Sable glimmers toward grey;
190
648390
2390
Màu đen óng ánh thành màu xám;
11:02
objects emerge, trailing shadows;
191
650804
3168
sự vật dần hiện hình,
bóng trải dài trên mặt đất;
bóng trải dài trên mặt đất;
11:05
night ages toward day.
192
653996
1975
màn đêm nhường chỗ cho ngày sáng.
11:08
The city stirs.
193
656540
1466
Thành phố thức giấc.
11:10
There will be other dawns,
nights, gaudy noons.
nights, gaudy noons.
194
658958
3900
Sẽ có những bình minh, những
màn đêm, những buổi trưa chói nắng khác.
màn đêm, những buổi trưa chói nắng khác.
11:15
Likely, I'll lose my way.
195
663460
1957
Có vẻ như, tôi sẽ mất phương hướng.
11:17
There will be stumbling, falling,
196
665860
2412
Sẽ có những sự chật vật, sa ngã,
11:20
cursing the dark.
197
668296
1241
chửi rủa bóng đêm.
11:22
Whatever comes,
198
670490
1620
Những gì đang tới,
11:24
there was this hour when nothing mattered,
199
672134
3947
có một khoảnh khắc mà chẳng có gì
đáng bận tâm nữa,
đáng bận tâm nữa,
11:28
all was unbearably dear.
200
676105
2681
tất cả đã quá đỗi thân yêu.
11:31
And when I'm done with daylights,
201
679890
2226
Và khi tôi chán chường
với ánh sáng ban ngày,
với ánh sáng ban ngày,
11:34
should those who loved me
grieve too long a while,
grieve too long a while,
202
682140
4961
nhỡ khi có những ai yêu mến tôi
đau xót cho tôi quá lâu,
đau xót cho tôi quá lâu,
11:39
let them remember that I had this hour --
203
687125
3229
hãy để họ nhớ rằng tôi
đã có khoảnh khắc này --
đã có khoảnh khắc này --
11:42
this dark, perfect hour --
204
690378
3608
thời khắc tăm tối, hoàn hảo này --
11:46
and smile.
205
694010
1402
và mỉm cười.
11:48
Thank you.
206
696418
1154
Xin cảm ơn.
11:49
(Applause)
207
697596
6352
(Tiếng vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Robin Morgan - Poet and activistThe former editor-in-chief of Ms., Robin Morgan published the classic "Sisterhood Is Powerful" anthologies.
Why you should listen
Poet, author, editor and activist Robin Morgan has published more than 20 books, including the Sisterhood Is Powerful anthologies, the best-selling The Demon Lover: The Roots of Terrorism, and six books of poetry. The recipient of the National Endowment for the Arts Prize (Poetry) and other honors, and the former editor-in-chief of Ms., she cofounded (with Simone de Beauvoir) the Sisterhood Is Global Institute and cofounded (with Jane Fonda and Gloria Steinem) the Women's Media Center.
She hosts Women's Media Center Live with Robin Morgan, a nationally syndicated radio program with a global audience on iTunes and www.WMCLive.com. Her just-finished book, Dark Matter: New Poems, is due out in 2016.
Robin Morgan | Speaker | TED.com