TEDSummit
Jonathan Tepperman: The risky politics of progress
Jonathan Tepperman: Chính trị đầy rủi ro của sự tiến bộ
Filmed:
Readability: 4.9
989,957 views
Các vấn đề toàn cầu như khủng bố, bất bình đẳng, các rối loạn chức năng chính trị không dễ để giải quyết, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta nên dừng đấu tranh. Sự thật, nhà báo Jonathan Tepperman cho rằng, thậm chí chúng ta muốn nghĩ rủi ro hơn. Ông ấy đã đi khắp nơi hỏi một số nhà lãnh đạo thế giới để tìm hiểu cách thức họ đối phó với các vấn đề nan giải -- và đã ngạc nhiên hiểu ra những câu chuyện đầy hy vọng mà ông ấy đã chắt lọc thành 3 công cụ có thể giải quyết các vấn đề.
Jonathan Tepperman - Global affairs thinker
Jonathan Tepperman writes on the world's most pervasive and seemingly intractable challenges. Full bio
Jonathan Tepperman writes on the world's most pervasive and seemingly intractable challenges. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Kiến thức thông thường
về thế giới hiện nay
về thế giới hiện nay
00:12
The conventional wisdom
about our world today
about our world today
0
760
2816
00:15
is that this is a time
of terrible decline.
of terrible decline.
1
3600
3120
cho thấy bây giờ là thời điểm
của sự tuột dốc trầm trọng.
của sự tuột dốc trầm trọng.
00:19
And that's not surprising,
given the bad news all around us,
given the bad news all around us,
2
7640
4056
Và không gì ngạc nhiên, khi những
tin xấu quanh chúng ta,
tin xấu quanh chúng ta,
00:23
from ISIS to inequality,
3
11720
2096
từ ISIS tới sự bất bình đẳng,
00:25
political dysfunction, climate change,
4
13840
2416
căng thẳng chính trị, biến đổi khí hậu,
00:28
Brexit, and on and on.
5
16280
2040
Brexit, và vân vân.
00:31
But here's the thing,
and this may sound a little weird.
and this may sound a little weird.
6
19760
2920
Nhưng đó là vấn đề,
và nghe có vẻ hơi kỳ lạ.
và nghe có vẻ hơi kỳ lạ.
00:35
I actually don't buy
this gloomy narrative,
this gloomy narrative,
7
23640
2360
Tôi thật sự không mua
bản tường thuật u sầu như này,
bản tường thuật u sầu như này,
00:38
and I don't think you should either.
8
26960
1776
và tôi nghĩ bạn cũng không.
00:40
Look, it's not that
I don't see the problems.
I don't see the problems.
9
28760
2496
Nhưng không phải là tôi
không nhìn thấy những vấn đề.
không nhìn thấy những vấn đề.
00:43
I read the same headlines that you do.
10
31280
1840
Tôi cũng đọc tin tức như các bạn.
00:46
What I dispute is the conclusion
that so many people draw from them,
that so many people draw from them,
11
34000
3816
Điều khiến tôi mâu thuẫn là kết luận
mà rất nhiều người đưa ra từ các tin đó,
mà rất nhiều người đưa ra từ các tin đó,
00:49
namely that we're all screwed
12
37840
1896
cụ thể là chúng ta đều quá ảo tưởng
00:51
because the problems are unsolvable
13
39760
3096
bởi vì các vấn đề vẫn chưa thể giải quyết
00:54
and our governments are useless.
14
42880
2336
và chính phủ của chúng ta thì bất lực.
00:57
Now, why do I say this?
15
45240
1376
Tại sao tôi lại nói vậy?
00:58
It's not like I'm particularly
optimistic by nature.
optimistic by nature.
16
46640
3696
Tôi không phải là một người lạc quan.
01:02
But something about the media's
constant doom-mongering
constant doom-mongering
17
50360
3696
Nhưng truyền thông cố gắng chỉ trích
các thương vụ buôn bán
các thương vụ buôn bán
01:06
with its fixation on problems
and not on answers
and not on answers
18
54080
3696
bằng những quy kết ấn định
và không đưa ra câu trả lời
và không đưa ra câu trả lời
01:09
has always really bugged me.
19
57800
2136
tôi luôn bực dọc về điều ấy.
01:11
So a few years ago I decided,
20
59960
2096
Vì thế, vài năm trước tôi đã quyết định
01:14
well, I'm a journalist,
21
62080
1896
trở thành một nhà báo,
01:16
I should see if I can do any better
22
64000
1976
tôi thử xem mình có thể làm tốt hơn không
01:18
by going around the world
and actually asking folks
and actually asking folks
23
66000
3536
bằng cách đi vòng quanh thế giới
và hỏi người dân
và hỏi người dân
01:21
if and how they've tackled
24
69560
1256
về cách thức họ đã xử lý
01:22
their big economic
and political challenges.
and political challenges.
25
70840
2480
những thách thức lớn về
kinh tế lẫn chính trị.
kinh tế lẫn chính trị.
01:26
And what I found astonished me.
26
74760
1840
Và điều khiến tôi ngạc nhiên.
01:29
It turns out that there are remarkable
signs of progress out there,
signs of progress out there,
27
77280
3920
Đó là hóa ra có rất nhiều dấu hiệu
đáng chú ý của sự tiến bộ ngoài xã hội,
đáng chú ý của sự tiến bộ ngoài xã hội,
01:33
often in the most unexpected places,
28
81720
3056
thường xảy ra ở những nơi
ít ngờ tới đến nhất,
ít ngờ tới đến nhất,
01:36
and they've convinced me
that our great global challenges
that our great global challenges
29
84800
3176
và chúng khiến tôi tin rằng những
thách thức toàn cầu hiện nay
thách thức toàn cầu hiện nay
01:40
may not be so unsolvable after all.
30
88000
3016
có lẽ không phải là không thể giải quyết.
01:43
Not only are there theoretical fixes;
31
91040
2696
Không chỉ dựa vào
các giải pháp trên lý thuyết;
các giải pháp trên lý thuyết;
01:45
those fixes have been tried.
32
93760
2096
mà các giải pháp này
đều đã được thử nghiệm.
đều đã được thử nghiệm.
01:47
They've worked.
33
95880
1736
Chúng có vẻ hiệu quả.
01:49
And they offer hope for the rest of us.
34
97640
2000
Và chúng khiến chúng ta có hy vọng.
01:52
I'm going to show you what I mean
35
100400
1616
Và tôi sẽ chỉ cho các bạn thấy
01:54
by telling you about
how three of the countries I visited --
how three of the countries I visited --
36
102040
2856
bằng cách kể về 3 quốc gia
mà tôi đã ghé qua
mà tôi đã ghé qua
01:56
Canada, Indonesia and Mexico --
37
104920
1616
Canada, Indonesia và Mexico
01:58
overcame three supposedly
impossible problems.
impossible problems.
38
106560
3320
các quốc gia đó đã vượt 3 vấn đề
được cho là không thể giải quyết.
được cho là không thể giải quyết.
02:02
Their stories matter because they contain
tools the rest of us can use,
tools the rest of us can use,
39
110720
4096
Câu chuyện của họ đáng quan tâm vì nó
chứa những công cụ mà ta có thể dùng,
chứa những công cụ mà ta có thể dùng,
02:06
and not just for those
particular problems,
particular problems,
40
114840
2936
và không chỉ đối với các vấn đề cụ thể
02:09
but for many others, too.
41
117800
1360
và còn cho nhiều điều khác.
02:13
When most people think
about my homeland, Canada, today,
about my homeland, Canada, today,
42
121120
4216
Những gì mà mọi người nghĩ về
quê hương Canada của tôi hiện nay,
quê hương Canada của tôi hiện nay,
02:17
if they think about Canada at all,
43
125360
1620
nếu họ nghĩ về Canada,
02:19
they think cold, they think boring,
they think polite.
they think polite.
44
127004
3612
họ nghĩ nó lạnh, buồn tẻ,
người Canada khá lịch thiệp.
người Canada khá lịch thiệp.
02:22
They think we say "sorry" too much
in our funny accents.
in our funny accents.
45
130639
3201
Họ cho rằng chúng tôi luôn nói "xin lỗi"
bằng giọng buồn cười.
bằng giọng buồn cười.
02:26
And that's all true.
46
134800
1216
Đó hoàn toàn là sự thật.
02:28
(Laughter)
47
136040
1536
(Tiếng cười)
02:29
Sorry.
48
137600
1216
Xin lỗi.
02:30
(Laughter)
49
138840
1496
(Tiếng cười)
02:32
But Canada's also important
50
140360
1720
Nhưng Canada cũng rất quan trọng
bởi vì thắng lợi của Canada
qua một vấn đề
qua một vấn đề
02:35
because of its triumph over a problem
51
143240
1816
02:37
currently tearing
many other countries apart:
many other countries apart:
52
145080
2656
hiện đang gây chia rẽ
ở rất nhiều nước trên thế giới:
ở rất nhiều nước trên thế giới:
02:39
immigration.
53
147760
1296
vấn đề nhập cư.
02:41
Consider, Canada today is among
the world's most welcoming nations,
the world's most welcoming nations,
54
149080
4416
Canada ngày nay là một trong các nước
chào đón người nhập cư nhiều nhất,
chào đón người nhập cư nhiều nhất,
02:45
even compared to other
immigration-friendly countries.
immigration-friendly countries.
55
153520
3656
thậm chí khi so sánh với các quốc gia
thân thiện với dân nhập cư khác.
thân thiện với dân nhập cư khác.
02:49
Its per capita immigration rate
is four times higher than France's,
is four times higher than France's,
56
157200
4736
Tỷ lệ nhập cư của Canada
cao hơn Pháp 4 lần,
cao hơn Pháp 4 lần,
và tỷ lệ công dân nước ngoài
được sinh ra cũng
được sinh ra cũng
02:53
and its percentage
of foreign-born residents
of foreign-born residents
57
161960
2176
02:56
is double that of Sweden.
58
164160
1896
cao gấp đôi của Thụy Điển.
02:58
Meanwhile, Canada admitted
59
166080
1736
Trong khi, Canada tự nhận
02:59
10 times more Syrian refugees
in the last year
in the last year
60
167840
3736
họ nhận dân tị nạn Syrian
nhiều gấp 10 lần năm ngoái
nhiều gấp 10 lần năm ngoái
03:03
than did the United States.
61
171600
1696
so với Mỹ.
03:05
(Applause)
62
173320
2240
(Tiếng vỗ tay)
03:12
And now Canada is taking even more.
63
180480
2456
Và bây giờ Canada
nhận thêm nhiều người hơn.
nhận thêm nhiều người hơn.
03:14
And yet, if you ask Canadians
64
182960
1856
Tuy nhiên, nếu bạn hỏi người Canada
03:16
what makes them proudest of their country,
65
184840
2656
điều gì làm cho họ tự hào nhất
về đất nước mình,
về đất nước mình,
03:19
they rank "multiculturalism,"
66
187520
2456
họ sẽ nói rằng đó là "sự đa văn hóa"
03:22
a dirty word in most places,
67
190000
2216
một từ đáng khinh tại hầu hết các nơi,
03:24
second,
68
192240
1216
thứ hai,
03:25
ahead of hockey.
69
193480
1560
hơn cả "Hockey".
03:27
Hockey.
70
195720
1216
Hockey.
03:28
(Laughter)
71
196960
2040
(Tiếng cười)
03:31
In other words,
at a time when other countries
at a time when other countries
72
199960
2176
Nói cách khác, khi các quốc gia khác
03:34
are now frantically building
new barriers to keep foreigners out,
new barriers to keep foreigners out,
73
202160
3256
đang điên cuồng xây dựng rào chắn
để ngăn người nhập cư,
để ngăn người nhập cư,
03:37
Canadians want even more of them in.
74
205440
2880
Canada lại muốn mở rộng cửa đón họ vào.
03:41
Now, here's the really interesting part.
75
209320
2176
Và đây là thật sự là một điều thú vị.
03:43
Canada wasn't always like this.
76
211520
2416
Canada không phải lúc nào cũng như vậy.
03:45
Until the mid-1960s, Canada followed
an explicitly racist immigration policy.
an explicitly racist immigration policy.
77
213960
5440
Đến giữa thập niên 60, Canada theo
chính sách phân biệt chủng tộc dân nhập cư
chính sách phân biệt chủng tộc dân nhập cư
03:52
They called it "White Canada,"
78
220480
2296
Họ gọi đó là "Canada Trắng"
03:54
and as you can see, they were not
just talking about the snow.
just talking about the snow.
79
222800
2920
và như bạn có thể thấy,
họ không chỉ nói về tuyết.
họ không chỉ nói về tuyết.
03:59
So how did that Canada
become today's Canada?
become today's Canada?
80
227480
4800
Vậy điều gì đã thay đổi Canada
như ngày hôm nay?
như ngày hôm nay?
04:05
Well, despite what my mom
in Ontario will tell you,
in Ontario will tell you,
81
233320
2416
Dù mẹ tôi ở Ontario có thể
nói với bạn điều gì đó,
nói với bạn điều gì đó,
câu trả lời chẳng liên quan
gì đến đức hạnh.
gì đến đức hạnh.
04:07
the answer had nothing to do with virtue.
82
235760
1976
04:09
Canadians are not inherently
better than anyone else.
better than anyone else.
83
237760
3376
Người Canada vốn không phải
tốt hơn những người khác.
tốt hơn những người khác.
04:13
The real explanation involves the man
who became Canada's leader in 1968,
who became Canada's leader in 1968,
84
241160
4656
Lời giải thích thực sự liên quan đến người
đàn ông từng là lãnh đạo Canada năm 1968,
đàn ông từng là lãnh đạo Canada năm 1968,
04:17
Pierre Trudeau, who is also
the father of the current prime minister.
the father of the current prime minister.
85
245840
3256
Pierre Trudeau, người là cha đẻ
của thủ tướng hiện nay.
của thủ tướng hiện nay.
04:21
(Applause)
86
249120
2400
(Tiếng vỗ tay)
04:25
The thing to know about that first Trudeau
87
253000
2016
Điều chúng ta cần biết đầu tiên về Trudeau
04:27
is that he was very different
from Canada's previous leaders.
from Canada's previous leaders.
88
255040
2895
là ông rất khác
so với các vị lãnh đạo trước.
so với các vị lãnh đạo trước.
04:29
He was a French speaker in a country
long-dominated by its English elite.
long-dominated by its English elite.
89
257959
4497
Ông là một người Pháp tại một nước
bị cai trị lâu năm bởi bộ phận người Anh.
bị cai trị lâu năm bởi bộ phận người Anh.
04:34
He was an intellectual.
90
262480
1576
Ông ấy là người có trí tuệ.
Thậm chí ông ấy cũng rất biết cách ăn mặc.
04:36
He was even kind of groovy.
91
264080
2776
Ý tôi là, thật đấy, ông ấy còn tập Yoga.
04:38
I mean, seriously, the guy did yoga.
92
266880
2656
Ông ấy vui chơi cùng The Beatles.
04:41
He hung out with the Beatles.
93
269560
1381
04:42
(Laughter)
94
270965
1091
(Tiếng cười)
04:44
And like all hipsters,
he could be infuriating at times.
he could be infuriating at times.
95
272080
2960
Và như những người mê nhạc jazz,
ông có thể nổi cáu bất cứ lúc nào.
ông có thể nổi cáu bất cứ lúc nào.
04:48
But he nevertheless pulled off
96
276680
1736
Nhưng ông ấy tạo ra
04:50
one of the most progressive
transformations any country has ever seen.
transformations any country has ever seen.
97
278440
4680
một trong các thay đổi tiến bộ nhất
chưa từng xảy ra tại bất cứ quốc gia nào.
chưa từng xảy ra tại bất cứ quốc gia nào.
Cách thức của ông ấy,
theo tôi hiểu, gồm hai phần.
theo tôi hiểu, gồm hai phần.
04:56
His formula, I've learned,
involved two parts.
involved two parts.
98
284360
2336
04:58
First, Canada threw out
its old race-based immigration rules,
its old race-based immigration rules,
99
286720
3976
Thứ nhất, Canada loại bỏ các quy định
nhập cư dựa theo sắc tộc lỗi thời,
nhập cư dựa theo sắc tộc lỗi thời,
05:02
and it replaced them
with new color-blind ones
with new color-blind ones
100
290720
2816
và thay thế chúng bằng
các chính sách "mù màu" đa dạng hơn
các chính sách "mù màu" đa dạng hơn
05:05
that emphasized education,
experience and language skills instead.
experience and language skills instead.
101
293560
5176
chú trọng vào giáo dục, kinh nghiệm
và các kỹ năng ngôn ngữ.
và các kỹ năng ngôn ngữ.
05:10
And what that did
was greatly increase the odds
was greatly increase the odds
102
298760
2496
Và những điều đó sẽ làm tăng lên
05:13
that newcomers would
contribute to the economy.
contribute to the economy.
103
301280
2680
cơ hội cho người mới đóng góp
cho nền kinh tế nước nhà.
cho nền kinh tế nước nhà.
05:16
Then part two, Trudeau
created the world's first policy
created the world's first policy
104
304680
3536
Phần thứ hai, Trudeau tạo ra
chính sách đầu tiên trên thế giới
chính sách đầu tiên trên thế giới
05:20
of official multiculturalism
to promote integration
to promote integration
105
308240
4176
về sự đa dạng văn hóa để
thúc đẩy hội nhập
thúc đẩy hội nhập
05:24
and the idea that diversity
was the key to Canada's identity.
was the key to Canada's identity.
106
312440
4160
và ý tưởng rằng sự đa dạng
là chìa khóa cho đặc tính của Canada.
là chìa khóa cho đặc tính của Canada.
05:29
Now, in the years that followed,
Ottawa kept pushing this message,
Ottawa kept pushing this message,
107
317560
3456
Và nhiều năm sau đó, Ottawa
đã tiếp tục đẩy mạnh thông điệp này,
đã tiếp tục đẩy mạnh thông điệp này,
05:33
but at the same time, ordinary Canadians
108
321040
2776
nhưng cùng thời điểm đó,
người Canada đã sớm nhận ra
người Canada đã sớm nhận ra
05:35
soon started to see the economic,
the material benefits of multiculturalism
the material benefits of multiculturalism
109
323840
4496
sự thay đổi trong nền kinh tế, những
lợi ích thiết thực của sự đa văn hóa
lợi ích thiết thực của sự đa văn hóa
05:40
all around them.
110
328360
1256
ở xung quanh họ.
05:41
And these two influences soon combined
111
329640
2616
Và những ảnh hưởng tích cực này
đã nhanh chóng kết hợp
đã nhanh chóng kết hợp
05:44
to create the passionately
open-minded Canada of today.
open-minded Canada of today.
112
332280
3600
tạo ra đất nước Canada với tư tưởng
phóng khoáng như ngày hôm nay.
phóng khoáng như ngày hôm nay.
Chúng ta hãy nhìn sang một đất nước khác,
và một vấn đề khác nhạy cảm hơn,
và một vấn đề khác nhạy cảm hơn,
05:49
Let's now turn to another country
and an even tougher problem,
and an even tougher problem,
113
337680
3456
05:53
Islamic extremism.
114
341160
1200
Hồi giáo cực đoan.
05:55
In 1998, the people of Indonesia
took to the streets
took to the streets
115
343440
3256
Năm 1998, người dân
Indonesia đã xuống đường
Indonesia đã xuống đường
05:58
and overthrew
their longtime dictator, Suharto.
their longtime dictator, Suharto.
116
346720
2880
và lật đổ kẻ độc tài lâu năm, Suharto.
06:02
It was an amazing moment,
117
350360
2256
Đó là một giây phút kinh ngạc,
06:04
but it was also a scary one.
118
352640
1736
nhưng cũng đáng sợ vô cùng.
06:06
With 250 million people,
119
354400
1696
Với 250 triệu người,
06:08
Indonesia is the largest
Muslim-majority country on Earth.
Muslim-majority country on Earth.
120
356120
4096
Indonesia là đất nước có cộng đồng
người Hồi Giáo đông nhất trên thế giới.
người Hồi Giáo đông nhất trên thế giới.
06:12
It's also hot, huge and unruly,
121
360240
2976
Là nơi khá nóng, diện tích lớn
và khó kiểm soát,
và khó kiểm soát,
06:15
made up of 17,000 islands,
122
363240
2296
với hơn 17,000 hòn đảo,
06:17
where people speak
close to a thousand languages.
close to a thousand languages.
123
365560
2286
nơi mà mọi người nói
gần 1000 ngôn ngữ.
gần 1000 ngôn ngữ.
Hiện tại thì, Suharto
đã từng là một kẻ độc tài,
đã từng là một kẻ độc tài,
06:20
Now, Suharto had been a dictator,
124
368640
2536
06:23
and a nasty one.
125
371200
1616
một kẻ độc ác.
06:24
But he'd also been
a pretty effective tyrant,
a pretty effective tyrant,
126
372840
3096
Nhưng ông ấy cũng là kẻ bạo chúa
có sức ảnh hưởng,
có sức ảnh hưởng,
06:27
and he'd always been careful
to keep religion out of politics.
to keep religion out of politics.
127
375960
3296
ông luôn cẩn trọng trong việc
giữ tôn giáo ra khỏi chính trị.
giữ tôn giáo ra khỏi chính trị.
06:31
So experts feared that without
him keeping a lid on things,
him keeping a lid on things,
128
379280
3576
Vì vậy các chuyên gia lo sợ nếu ông ấy
không kiểm soát tốt sự tách biệt đó,
không kiểm soát tốt sự tách biệt đó,
06:34
the country would explode,
129
382880
1736
thì có thể Indonesia đã tan vỡ,
06:36
or religious extremists would take over
130
384640
1896
hoặc nhóm cực đoan sẽ
chiếm sự kiểm soát
chiếm sự kiểm soát
06:38
and turn Indonesia
into a tropical version of Iran.
into a tropical version of Iran.
131
386560
3880
và khiến Indonesia thành
một "phiên bản nhiệt đới của Iran"
một "phiên bản nhiệt đới của Iran"
Và đó có vẻ là chính xác những gì
đã xảy ra đầu tiên.
đã xảy ra đầu tiên.
06:43
And that's just what seemed
to happen at first.
to happen at first.
132
391600
2736
06:46
In the country's
first free elections, in 1999,
first free elections, in 1999,
133
394360
3096
Trong kỳ tuyển cử đầu tiên
của Indonesia vào năm 1999,
của Indonesia vào năm 1999,
06:49
Islamist parties scored
36 percent of the vote,
36 percent of the vote,
134
397480
3376
các đảng Hồi giáo đã
đạt được 36% phiếu bầu,
đạt được 36% phiếu bầu,
06:52
and the islands burned
135
400880
1656
và những hòn đảo phải gánh chịu
06:54
as riots and terror attacks
killed thousands.
killed thousands.
136
402560
2920
các cuộc nổi loạn và tấn công
khủng bố giết chết hàng nghìn người.
khủng bố giết chết hàng nghìn người.
06:58
Since then, however,
Indonesia has taken a surprising turn.
Indonesia has taken a surprising turn.
137
406640
4400
Tuy nhiên, kể từ đó
Indonesia đã thay đổi ngoạn mục.
Indonesia đã thay đổi ngoạn mục.
07:03
While ordinary folks have grown
more pious on a personal level --
more pious on a personal level --
138
411920
3576
Khi người dân trở nên sùng đạo
hơn ở cấp độ cá nhân
hơn ở cấp độ cá nhân
07:07
I saw a lot more headscarves
on a recent visit
on a recent visit
139
415520
2176
Tôi đã thấy nhiều người mang
khăn trùm đầu hơn
khăn trùm đầu hơn
07:09
than I would have a decade ago --
140
417720
1936
so với 1 thập kỷ trước--
07:11
the country's politics
have moved in the opposite direction.
have moved in the opposite direction.
141
419680
3480
tình hình chính trị của đất nước đã
chuyển sang theo hướng trái ngược.
chuyển sang theo hướng trái ngược.
07:15
Indonesia is now
a pretty decent democracy.
a pretty decent democracy.
142
423960
2520
Indonesia hiện nay là
một nước dân chủ khá khuôn khép.
một nước dân chủ khá khuôn khép.
07:20
And yet, its Islamist parties
have steadily lost support,
have steadily lost support,
143
428320
2936
Tuy nhiên, các đảng Hồi giáo cũng
sụt giảm dần lượng ủng hộ,
sụt giảm dần lượng ủng hộ,
07:23
from a high of about 38 percent in 2004
144
431280
3336
từ mức 38% năm 2004
07:26
down to 25 percent in 2014.
145
434640
3240
xuống 25% năm 2014
07:30
As for terrorism, it's now extremely rare.
146
438600
3416
Như các vụ khủng bố, cũng xảy ra ít hơn.
07:34
And while a few Indonesians
have recently joined ISIS,
have recently joined ISIS,
147
442040
3376
Và trong khi một vài người Indonesia
gần đây đã gia nhập vào ISIS,
gần đây đã gia nhập vào ISIS,
07:37
their number is tiny,
148
445440
1200
thì số lượng cũng khá nhỏ
07:39
far fewer in per capita terms
149
447840
2976
tỷ lệ đầu người ít hơn nhiều
07:42
than the number of Belgians.
150
450840
2200
so với Bỉ.
07:46
Try to think of one other
Muslim-majority country
Muslim-majority country
151
454280
2456
Hãy nghĩ tới một đất nước
cộng đồng hồi giáo khác
cộng đồng hồi giáo khác
07:48
that can say all those same things.
152
456760
2416
có thể nói những điều tương tự.
07:51
In 2014, I went to Indonesia
to ask its current president,
to ask its current president,
153
459200
2896
Năm 2014, tôi đến Indonesia
hỏi vị tổng thống hiện nay,
hỏi vị tổng thống hiện nay,
07:54
a soft-spoken technocrat
named Joko Widodo,
named Joko Widodo,
154
462120
3576
một chuyên gia kỹ thuật
có tên là Joko Widodo,
có tên là Joko Widodo,
07:57
"Why is Indonesia thriving when
so many other Muslim states are dying?"
so many other Muslim states are dying?"
155
465720
4440
"Tại sao Indonesia lại thịnh vượng khi rất
nhiều nước hồi giáo khác đang lụi tàn?"
nhiều nước hồi giáo khác đang lụi tàn?"
"Những gì chúng tôi nhận ra", ông nói,
08:03
"Well, what we realized," he told me,
156
471120
1816
08:04
"is that to deal with extremism,
we needed to deal with inequality first."
we needed to deal with inequality first."
157
472960
4856
"là, để đương đầu với chủ nghĩa cực đoan.
chúng tôi cần xử lý bất bình đẳng trước."
chúng tôi cần xử lý bất bình đẳng trước."
08:09
See, Indonesia's religious parties,
like similar parties elsewhere,
like similar parties elsewhere,
158
477840
3536
Các đảng phái của Indonesia,
như các đảng phái ở những nơi khác,
như các đảng phái ở những nơi khác,
08:13
had tended to focus on things like
reducing poverty and cutting corruption.
reducing poverty and cutting corruption.
159
481400
3880
đều cố gắng tập trung vào các vấn đề như
giảm đói nghèo và chống tham nhũng.
giảm đói nghèo và chống tham nhũng.
08:18
So that's what Joko
and his predecessors did too,
and his predecessors did too,
160
486040
2576
Nên đó là những gì Joko
và những người đi trước đã làm,
và những người đi trước đã làm,
08:20
thereby stealing the Islamists' thunder.
161
488640
1920
bằng cách xóa bỏ sự đe dọa của Hồi giáo.
08:23
They also cracked down hard on terrorism,
162
491480
2616
Họ đàn áp mạnh tay với khủng bố,
08:26
but Indonesia's democrats
have learned a key lesson
have learned a key lesson
163
494120
2576
nhưng đảng dân chủ Indonesia
cũng đã nhận ra bài học
cũng đã nhận ra bài học
08:28
from the dark years of dictatorship,
164
496720
1936
từ những thời kì đen tối của sự độc tài,
08:30
namely that repression
only creates more extremism.
only creates more extremism.
165
498680
4640
cụ thể là, sự đàn áp chỉ
làm gia tăng chủ nghĩa cực đoan hơn.
làm gia tăng chủ nghĩa cực đoan hơn.
08:36
So they waged their war
with extraordinary delicacy.
with extraordinary delicacy.
166
504080
3896
Vì vậy, họ đã tiến hành chiến tranh
với sự khéo léo đặc biệt.
với sự khéo léo đặc biệt.
08:40
They used the police instead of the army.
167
508000
2056
Họ sử dụng cảnh sát thay vì quân đội.
08:42
They only detained suspects
if they had enough evidence.
if they had enough evidence.
168
510080
3016
Họ chỉ giam giữ ai đó khi có đủ bằng chứng
08:45
They held public trials.
169
513120
1576
Tổ chức các phiên tòa công khai.
08:46
They even sent
liberal imams into the jails
liberal imams into the jails
170
514720
2696
Họ còn cử các lãnh tụ Hồi giáo
vào các nhà tù
vào các nhà tù
08:49
to persuade the jihadists
that terror is un-Islamic.
that terror is un-Islamic.
171
517440
2520
để thuyết phục kẻ thánh chiến rằng
khủng bố là không Hồi giáo.
khủng bố là không Hồi giáo.
08:52
And all of this paid off
in spectacular fashion,
in spectacular fashion,
172
520760
3096
Và tất cả những nỗ lực trên cũng
đã được đền đáp xứng đáng,
đã được đền đáp xứng đáng,
08:55
creating the kind of country
that was unimaginable 20 years ago.
that was unimaginable 20 years ago.
173
523880
3480
khi tạo ra một đất nước không thể
tưởng được so với 20 năm về trước.
tưởng được so với 20 năm về trước.
09:00
So at this point,
my optimism should, I hope,
my optimism should, I hope,
174
528600
3096
Và qua ví dụ này, tôi hy vọng,
tính lạc quan của tôi,
tính lạc quan của tôi,
09:03
be starting to make a bit more sense.
175
531720
1816
sẽ bắt đầu làm rõ hơn.
09:05
Neither immigration nor Islamic extremism
are impossible to deal with.
are impossible to deal with.
176
533560
4080
Vấn đề nhập cư hay chủ nghĩa hồi giáo
không phải bất khả thi để giải quyết.
không phải bất khả thi để giải quyết.
09:10
Join me now on one last trip,
177
538440
2056
Giờ hãy theo tôi đến chuyến đi cuối cùng,
09:12
this time to Mexico.
178
540520
1640
đó là Mexico.
09:14
Now, of our three stories,
this one probably surprised me the most,
this one probably surprised me the most,
179
542960
3176
Trong cả 3 câu chuyện,
chuyện này có lẽ làm tôi ngạc nhiên nhất,
chuyện này có lẽ làm tôi ngạc nhiên nhất,
09:18
since as you all know,
180
546160
1416
khi các bạn cũng biết,
09:19
the country is still struggling
with so many problems.
with so many problems.
181
547600
3096
đất nước vẫn đang mắc kẹt
với rất nhiều khó khăn.
với rất nhiều khó khăn.
09:22
And yet, a few years ago,
Mexico did something
Mexico did something
182
550720
2656
Tuy nhiên, vài năm trước đây,
Mexico đã làm điều
Mexico đã làm điều
09:25
that many other countries
from France to India to the United States
from France to India to the United States
183
553400
5136
mà nhiều quốc gia khác
từ Pháp, Ấn Độ hay cả Mỹ
từ Pháp, Ấn Độ hay cả Mỹ
09:30
can still only dream of.
184
558560
1896
chỉ có thể mơ đến.
09:32
It shattered the political paralysis
that had gripped it for years.
that had gripped it for years.
185
560480
3560
Nó phá vỡ sự tê liệt chính trị
đã áp bức trong suốt thời gian dài
đã áp bức trong suốt thời gian dài
09:37
To understand how,
we need to rewind to the year 2000,
we need to rewind to the year 2000,
186
565200
2976
Để hiểu được điều đó,
chúng ta cần trở lại thời gian năm 2000,
chúng ta cần trở lại thời gian năm 2000,
09:40
when Mexico finally became a democracy.
187
568200
2576
khi Mexcico cuối cùng cũng
trở thành nước dân chủ.
trở thành nước dân chủ.
09:42
Rather than use their new freedoms
to fight for reform,
to fight for reform,
188
570800
4176
Thay vì sử dụng sự tự do mới
để đấu tranh cải cách,
để đấu tranh cải cách,
09:47
Mexico's politicians used them
to fight one another.
to fight one another.
189
575000
3336
Các nhà chính trị Mexico đã dùng nó
để giải quyết vấn đề khác.
để giải quyết vấn đề khác.
09:50
Congress deadlocked,
and the country's problems --
and the country's problems --
190
578360
2936
Quốc hội bế tắc,
và các vấn đề của đất nước --
và các vấn đề của đất nước --
09:53
drugs, poverty, crime, corruption --
191
581320
3056
thuốc phiện, nghèo đói,
tội phạm, tham nhũng --
tội phạm, tham nhũng --
09:56
spun out of control.
192
584400
1576
xoay khỏi tầm kiểm soát.
09:58
Things got so bad that in 2008,
193
586000
2616
Mọi chuyện trở nên tệ đi vào năm 2008,
10:00
the Pentagon warned
that Mexico risked collapse.
that Mexico risked collapse.
194
588640
2880
Lầu Năm Góc cảnh báo
rằng Mexico có nguy cơ bị sụp đổ.
rằng Mexico có nguy cơ bị sụp đổ.
10:04
Then in 2012, this guy
named Enrique Peña Nieto
named Enrique Peña Nieto
195
592680
4376
Đến 2012, một người tên Enrique Pena Nieto
10:09
somehow got himself elected president.
196
597080
1880
bằng cách nào đó ông
được bầu làm tổng thống.
được bầu làm tổng thống.
10:11
Now, this Peña hardly inspired
much confidence at first.
much confidence at first.
197
599600
4080
Trước hết, Pena hầu như không lấy
cảm hứng nhiều từ sự tự tin của ông ấy.
cảm hứng nhiều từ sự tự tin của ông ấy.
10:16
Sure, he was handsome,
198
604680
1240
Chắc chắn, ông ấy đẹp trai
10:18
but he came from Mexico's
corrupt old ruling party, the PRI,
corrupt old ruling party, the PRI,
199
606960
3896
nhưng ông bước ra từ đảng mục nát Mexico
trong thời gian lãnh đạo, PRI,
trong thời gian lãnh đạo, PRI,
10:22
and he was a notorious womanizer.
200
610880
2840
và ông ta nổi danh vì
sự lăng nhăng của mình.
sự lăng nhăng của mình.
10:26
In fact, he seemed
like such a pretty boy lightweight
like such a pretty boy lightweight
201
614520
3056
Thực tế, ông ấy trông như một
anh chàng dễ thương thấp bé nhẹ cân
anh chàng dễ thương thấp bé nhẹ cân
10:29
that women called him "bombón," sweetie,
202
617600
2776
nên phụ nữ thường gọi
ông ấy là "bombon", cưng,
ông ấy là "bombon", cưng,
10:32
at campaign rallies.
203
620400
1200
trong chiến dịch tranh cử.
10:35
And yet this same bombón
soon surprised everyone
soon surprised everyone
204
623360
3616
Tuy nhiên "bombon" này
đã sớm làm mọi người ngạc nhiên
đã sớm làm mọi người ngạc nhiên
10:39
by hammering out a truce
205
627000
1256
bởi đưa ra lệnh ngừng bắn
10:40
between the country's
three warring political parties.
three warring political parties.
206
628280
3016
giữa ba đảng phái mâu thuẫn
chính trị của đất nước.
chính trị của đất nước.
10:43
And over the next 18 months,
they together passed
they together passed
207
631320
2576
Và trong 18 tháng tiếp theo,
họ cùng nhau trải qua
họ cùng nhau trải qua
một sự cải cách toàn diện đáng kinh ngạc.
10:45
an incredibly comprehensive
set of reforms.
set of reforms.
208
633920
2936
Họ đã phá vỡ sự xuất hiện các
mầm mống độc quyền âm ỉ ở Mexico.
mầm mống độc quyền âm ỉ ở Mexico.
10:48
They busted open Mexico's
smothering monopolies.
smothering monopolies.
209
636880
3056
10:51
They liberalized
its rusting energy sector.
its rusting energy sector.
210
639960
2640
Họ tự do hóa lĩnh vực năng lượng gỉ.
10:55
They restructured
its failing schools, and much more.
its failing schools, and much more.
211
643200
3216
Họ tái cấu trúc từ
trường học đến nhiều thứ khác.
trường học đến nhiều thứ khác.
10:58
To appreciate the scale
of this accomplishment,
of this accomplishment,
212
646440
2216
Để đánh giá mức thành tựu cải cách này,
11:00
try to imagine the US Congress
passing immigration reform,
passing immigration reform,
213
648680
4216
hãy cố gắng tưởng tượng quốc hội Hoa kỳ
thông qua việc cải cách vấn đề nhập cư,
thông qua việc cải cách vấn đề nhập cư,
11:04
campaign finance reform
and banking reform.
and banking reform.
214
652920
2936
vận động cải cách tài chính và ngân hàng.
11:07
Now, try to imagine Congress
doing it all at the same time.
doing it all at the same time.
215
655880
3440
Bây giờ, hãy tưởng tượng Quốc hội
đang làm điều đó cùng một thời điểm.
đang làm điều đó cùng một thời điểm.
11:11
That's what Mexico did.
216
659920
1200
Đó là điều Mexico đã làm.
11:14
Not long ago, I met with Peña
and asked how he managed it all.
and asked how he managed it all.
217
662160
3360
Không lâu trước đây, tôi đã gặp Pena
và hỏi ông đã quản lý nó như nào.
và hỏi ông đã quản lý nó như nào.
11:18
The President flashed me
his famous twinkly smile --
his famous twinkly smile --
218
666320
3096
Tổng thống chiếu rọi tôi
với nụ cười đầy hào quang của ông --
với nụ cười đầy hào quang của ông --
11:21
(Laughter)
219
669440
1760
(Tiếng cười)
11:24
and told me that the short answer
was "compromiso," compromise.
was "compromiso," compromise.
220
672640
4936
và trả lời ngắn gọn rằng,
đó là "sự thỏa thiệp".
đó là "sự thỏa thiệp".
11:29
Of course, I pushed him for details,
221
677600
1736
Tất nhiên, tôi đã hỏi chi tiết hơn,
11:31
and the long answer
that came out was essentially
that came out was essentially
222
679360
2536
và câu trả lời đầy đủ hơn
thốt ra rằng
thốt ra rằng
11:33
"compromise, compromise
and more compromise."
and more compromise."
223
681920
2600
"thỏa hiệp, thỏa hiệp
và thỏa hiệp nhiều hơn."
và thỏa hiệp nhiều hơn."
11:37
See, Peña knew that he needed
to build trust early,
to build trust early,
224
685280
2776
Thấy không, Pena biết ông ấy
cần sớm xây dựng lòng tin.
cần sớm xây dựng lòng tin.
11:40
so he started talking to the opposition
just days after his election.
just days after his election.
225
688080
3776
thế nên ông bắt đầu bàn với phe đối lập
vài ngày sau đợt bầu cử của ông.
vài ngày sau đợt bầu cử của ông.
11:43
To ward off pressure
from special interests,
from special interests,
226
691880
2336
Để tránh khỏi áp lực
từ các lợi ích đặc biệt,
từ các lợi ích đặc biệt,
11:46
he kept their meetings small and secret,
227
694240
2776
ông ấy giữ những cuộc gặp
của họ nhỏ và bí mật,
của họ nhỏ và bí mật,
11:49
and many of the participants
later told me that it was this intimacy,
later told me that it was this intimacy,
228
697040
4296
và rất nhiều người tham gia sau đó
đã nói rằng đó là cuộc gặp mặt riêng tư,
đã nói rằng đó là cuộc gặp mặt riêng tư,
11:53
plus a lot of shared tequila,
229
701360
1656
tràn ngập thứ rượu tequila,
11:55
that helped build confidence.
230
703040
1920
nó đã giúp xây dựng sự tự tin.
11:57
So did the fact that all decisions
had to be unanimous,
had to be unanimous,
231
705600
2856
Nên sự thật tất cả các quyết định
cũng phải được nhất trí,
cũng phải được nhất trí,
12:00
and that Peña even agreed to pass
some of the other party's priorities
some of the other party's priorities
232
708480
4136
và Pena còn đồng ý thông qua
vài sự ưu tiên của các đảng khác
vài sự ưu tiên của các đảng khác
12:04
before his own.
233
712640
1200
trước cái của ông.
12:06
As Santiago Creel,
an opposition senator, put it to me,
an opposition senator, put it to me,
234
714800
3056
Thượng nghị sĩ Santiago Creel,
nói với tôi,
nói với tôi,
12:09
"Look, I'm not saying that I'm special
or that anyone is special,
or that anyone is special,
235
717880
4656
"Nhìn xem, tôi không nói tôi đặc biệt
hay là bất cứ ai đặc biệt",
hay là bất cứ ai đặc biệt",
12:14
but that group, that was special."
236
722560
2840
nhưng nhóm đó, thật sự đặc biệt."
12:18
The proof?
237
726040
1216
Bằng chứng ư?
12:19
When Peña was sworn in, the pact held,
238
727280
3336
Khi Pena tuyên thệ, hiệp ước giữ vững,
12:22
and Mexico moved forward
for the first time in years.
for the first time in years.
239
730640
3160
và Mexico đã tiến lên
lần đầu sau nhiều năm.
lần đầu sau nhiều năm.
12:27
Bueno.
240
735520
1216
Bueno.
12:28
So now we've seen
how these three countries
how these three countries
241
736760
2296
Vậy chúng ta đã thấy
làm sao ba quốc gia này
làm sao ba quốc gia này
12:31
overcame three of their great challenges.
242
739080
2536
trải qua ba thử thách lớn lao của họ.
12:33
And that's very nice for them, right?
243
741640
1816
Và nó rất tốt họ, phải không?
12:35
But what good does it do the rest of us?
244
743480
2680
Nhưng ý tưởng tích cực gì cho chúng ta?
12:39
Well, in the course of studying these
and a bunch of other success stories,
and a bunch of other success stories,
245
747000
3576
Trong khóa học nghiên cứu những thứ này
và hàng ngàn chuyện thành công khác,
và hàng ngàn chuyện thành công khác,
12:42
like the way Rwanda pulled itself
back together after civil war
back together after civil war
246
750600
4136
như cách Rwanda cùng tự kéo
bản thân về sau cuộc nội chiến
bản thân về sau cuộc nội chiến
12:46
or Brazil has reduced inequality,
247
754760
2736
hoặc Brazil đã giảm đi sự bất bình đẳng,
12:49
or South Korea has kept its economy
growing faster and for longer
growing faster and for longer
248
757520
3736
hoặc Hàn quốc đã giữ nền kinh tế
của họ phát triển nhanh và xa
của họ phát triển nhanh và xa
12:53
than any other country on Earth,
249
761280
1936
hơn bất kỳ nước nào trên trái đất này,
12:55
I've noticed a few common threads.
250
763240
2456
tôi đã chú ý một vài mối đe dọa phổ biến.
Trước khi trình bày chúng,
tôi báo trước điều này.
tôi báo trước điều này.
12:57
Now, before describing them,
I need to add a caveat.
I need to add a caveat.
251
765720
3096
Tôi nhận ra, dĩ nhiên,
tất cả các quốc gia đều độc nhất.
tất cả các quốc gia đều độc nhất.
13:00
I realize, of course,
that all countries are unique.
that all countries are unique.
252
768840
2616
Nên bạn không thể đơn giản
lấy những gì đã làm ở một nước,
lấy những gì đã làm ở một nước,
13:03
So you can't simply
take what worked in one,
take what worked in one,
253
771480
2696
13:06
port it to another
and expect it to work there too.
and expect it to work there too.
254
774200
2696
áp dụng nó vào nước khác và
mong nó cũng hiệu quả như thế.
mong nó cũng hiệu quả như thế.
13:08
Nor do specific solutions work forever.
255
776920
2336
Không giải pháp cụ thể nào
hiệu quả được mãi mãi.
hiệu quả được mãi mãi.
13:11
You've got to adapt them
as circumstances change.
as circumstances change.
256
779280
2760
Bạn cần thích nghi chúng vì
sự thay đổi hoàn cảnh.
sự thay đổi hoàn cảnh.
13:14
That said, by stripping
these stories to their essence,
these stories to their essence,
257
782880
3616
Đã nói, bằng cách tẩy xóa những
câu chuyện này đến bản chất của chúng,
câu chuyện này đến bản chất của chúng,
13:18
you absolutely can distill
a few common tools for problem-solving
a few common tools for problem-solving
258
786520
4656
bạn hoàn toàn có thể lọc ra
một vài công cụ để giải quyết vấn đề
một vài công cụ để giải quyết vấn đề
13:23
that will work in other countries
259
791200
2936
mà nó sẽ hiệu quả ở các nước khác
13:26
and in boardrooms
260
794160
1296
và trong phòng họp
13:27
and in all sorts of other contexts, too.
261
795480
2320
và trong các bối cảnh khác nhau.
13:30
Number one, embrace the extreme.
262
798640
3296
Số một, nắm lấy điểm tột cùng.
13:33
In all the stories we've just looked at,
263
801960
1936
Trong tất cả các ví dụ mà chúng ta xem,
13:35
salvation came at a moment
of existential peril.
of existential peril.
264
803920
2920
sự cứu vớt đến từ thời điểm
sự nguy hiểm tồn tại.
sự nguy hiểm tồn tại.
13:39
And that was no coincidence.
265
807760
1856
Và nó không phải trùng hợp.
13:41
Take Canada: when Trudeau took office,
he faced two looming dangers.
he faced two looming dangers.
266
809640
4320
Như Canada: khi Trudeau lên nắm quyền,
ông ấy đối diện với hai nguy cơ tiềm ẩn.
ông ấy đối diện với hai nguy cơ tiềm ẩn.
13:46
First, though his vast,
underpopulated country
underpopulated country
267
814640
2656
Đầu tiên, dù đất nước
rộng lớn và thưa dân của ông
rộng lớn và thưa dân của ông
13:49
badly needed more bodies,
268
817320
1616
rất cần thêm nhân số,
13:50
its preferred source
for white workers, Europe,
for white workers, Europe,
269
818960
2616
nguồn cung cấp công nhân
da trắng của nó, Châu Âu,
da trắng của nó, Châu Âu,
13:53
had just stopped exporting them
as it finally recovered from World War II.
as it finally recovered from World War II.
270
821600
4056
đã dừng việc xuất khẩu họ khi
nó cuối cùng đã phục hồi từ Thế Chiến II.
nó cuối cùng đã phục hồi từ Thế Chiến II.
13:57
The other problem was
that Canada's long cold war
that Canada's long cold war
271
825680
2496
Vấn đề còn lại đó là
chiến tranh lạnh của Canada
chiến tranh lạnh của Canada
14:00
between its French
and its English communities
and its English communities
272
828200
2816
giữa cộng đồng Pháp và Anh
14:03
had just become a hot one.
273
831040
1640
đã trờ thành cuộc chiến nóng.
14:05
Quebec was threatening to secede,
274
833280
2176
Quebec đang đe dọa rút khỏi,
14:07
and Canadians were actually
killing other Canadians over politics.
killing other Canadians over politics.
275
835480
3776
và chính người Canada thật sự giết
những người Canada khác qua chính trị.
những người Canada khác qua chính trị.
14:11
Now, countries face
crises all the time. Right?
crises all the time. Right?
276
839280
3456
Hiện giờ, các quốc gia luôn đối đầu
với những khủng hoảng. Phải không?
với những khủng hoảng. Phải không?
14:14
That's nothing special.
277
842760
1240
Không có gì đặc biệt cả.
14:16
But Trudeau's genius
was to realize that Canada's crisis
was to realize that Canada's crisis
278
844960
3776
Nhưng sự thiên tài của Trudeau là
nhận ra rằng cuộc khủng hoảng Canada
nhận ra rằng cuộc khủng hoảng Canada
14:20
had swept away all the hurdles
that usually block reform.
that usually block reform.
279
848760
3560
đã càn quét tất cả bức rào
thường cản trở cuộc cải cách.
thường cản trở cuộc cải cách.
14:24
Canada had to open up. It had no choice.
280
852880
3360
Canada đã phải mở cửa.
Nó không có sự lựa chọn.
Nó không có sự lựa chọn.
14:29
And it had to rethink its identity.
281
857000
1816
Và họ phải cân nhắc tính đồng nhất.
14:30
Again, it had no choice.
282
858840
1696
Lần nữa, nó không có sự lựa chọn.
14:32
And that gave Trudeau
a once-in-a-generation opportunity
a once-in-a-generation opportunity
283
860560
3536
và nó đã đem lại cơ hội
ngàn năm có một cho Trudeau
ngàn năm có một cho Trudeau
14:36
to break the old rules and write new ones.
284
864120
2600
để phá vỡ quy tắc cũ
và viết ra quy tắc mới.
và viết ra quy tắc mới.
14:39
And like all our other heroes,
he was smart enough to seize it.
he was smart enough to seize it.
285
867360
3480
Và cũng như những anh hùng khác,
ông ấy đủ thông minh để nắm bắt nó.
ông ấy đủ thông minh để nắm bắt nó.
14:44
Number two, there's power
in promiscuous thinking.
in promiscuous thinking.
286
872360
2760
Số hai, sức mạnh trong
những suy nghĩ pha tạp.
những suy nghĩ pha tạp.
14:48
Another striking similarity
among good problem-solvers
among good problem-solvers
287
876200
2936
Điểm tương đồng nổi bật khác
giữa những người xử lý vấn đề tốt
giữa những người xử lý vấn đề tốt
14:51
is that they're all pragmatists.
288
879160
2016
đó là, họ đều là những người thực dụng.
14:53
They'll steal the best answers
from wherever they find them,
from wherever they find them,
289
881200
3176
Họ sẽ lấy những câu trả lời tốt nhất
từ bất cứ nơi nào họ tìm được,
từ bất cứ nơi nào họ tìm được,
14:56
and they don't let details
290
884400
1376
và họ sẽ không đưa chi tiết
14:57
like party or ideology
or sentimentality get in their way.
or sentimentality get in their way.
291
885800
5336
như là buổi tiệc hay tư tưởng
hay sự đa cảm lấn vào con đường của họ.
hay sự đa cảm lấn vào con đường của họ.
15:03
As I mentioned earlier,
Indonesia's democrats were clever enough
Indonesia's democrats were clever enough
292
891160
3296
Như tôi đã đề cập lúc đầu,
đảng viên dân chủ Indonesia đủ khéo léo
đảng viên dân chủ Indonesia đủ khéo léo
15:06
to steal many of the Islamists'
best campaign promises for themselves.
best campaign promises for themselves.
293
894480
4776
để trộm lấy nhiều lời hứa vận động hay
nhất của người Hồi Giáo cho bản thân họ.
nhất của người Hồi Giáo cho bản thân họ.
15:11
They even invited some of the radicals
into their governing coalition.
into their governing coalition.
294
899280
3896
Họ còn mời một vài đảng viên Cấp Tiến
vào liên minh cai trị của họ.
vào liên minh cai trị của họ.
15:15
Now, that horrified
a lot of secular Indonesians.
a lot of secular Indonesians.
295
903200
3520
Hiện giờ, nó khiến nhiều
giáo sĩ thế tục Indonesia phát sợ.
giáo sĩ thế tục Indonesia phát sợ.
15:19
But by forcing the radicals
to actually help govern,
to actually help govern,
296
907840
4856
Nhưng bởi cưỡng ép đảng viên
Cấp Tiến để giúp thống trị,
Cấp Tiến để giúp thống trị,
15:24
it quickly exposed the fact
that they weren't any good at the job,
that they weren't any good at the job,
297
912720
3856
nó nhanh chóng đưa ra sự thật
họ không giỏi ở công việc này,
họ không giỏi ở công việc này,
15:28
and it got them mixed up
in all of the grubby compromises
in all of the grubby compromises
298
916600
3016
và nó xáo trộn họ lên
trong tất cả các thỏa hiệp bẩn thỉu
trong tất cả các thỏa hiệp bẩn thỉu
15:31
and petty humiliations
that are part of everyday politics.
that are part of everyday politics.
299
919640
3056
và nỗi nhục nhã hèn hạ
là một phần của chính trị hiện nay.
là một phần của chính trị hiện nay.
15:34
And that hurt their image so badly
that they've never recovered.
that they've never recovered.
300
922720
3400
Và nó xúc phạm hình ảnh của họ rất nhiều
đến nỗi không bao giờ sửa được.
đến nỗi không bao giờ sửa được.
15:39
Number three,
301
927240
1376
Số ba,
15:40
please all of the people some of the time.
302
928640
2840
làm mọi người vui lòng
trong vài thời điểm.
trong vài thời điểm.
15:44
I know I just mentioned how crises
can grant leaders extraordinary freedoms.
can grant leaders extraordinary freedoms.
303
932200
5096
Tôi biết tôi đã nêu cách khủng hoảng
cấp cho các lãnh đạo nền tự do đặc biệt.
cấp cho các lãnh đạo nền tự do đặc biệt.
Và đúng vậy, nhưng sự giải quyết vấn đề
thường đòi hỏi nhiều hơn là sự dũng cảm.
thường đòi hỏi nhiều hơn là sự dũng cảm.
15:49
And that's true, but problem-solving
often requires more than just boldness.
often requires more than just boldness.
304
937320
3976
Nó cũng cần thể hiện sự kiềm chế,
15:53
It takes showing restraint, too,
305
941320
2576
chỉ khi đó là thứ cuối cùng
bạn muốn làm.
bạn muốn làm.
15:55
just when that's
the last thing you want to do.
the last thing you want to do.
306
943920
2656
Như Trudeau: khi ông nhậm chức,
15:58
Take Trudeau: when he took office,
307
946600
1936
ông ấy dễ dàng đặt các cử tri
cốt lõi của ông lên hàng đầu,
cốt lõi của ông lên hàng đầu,
16:00
he could easily have put
his core constituency,
his core constituency,
308
948560
2576
16:03
that is Canada's French community, first.
309
951160
2656
đó là cộng đồng Pháp của Canada.
16:05
He could have pleased
some of the people all of the time.
some of the people all of the time.
310
953840
3440
Ông ấy đã có thể làm hài lòng
một vài người vào mọi thời điểm.
một vài người vào mọi thời điểm.
16:09
And Peña could have used his power
to keep attacking the opposition,
to keep attacking the opposition,
311
957920
3536
Và Pena đã có thể sử dụng khả năng
của ông để tấn công đối thủ,
của ông để tấn công đối thủ,
16:13
as was traditional in Mexico.
312
961480
1776
như nó là truyền thống ở Mexico.
16:15
Yet he chose to embrace
his enemies instead,
his enemies instead,
313
963280
3136
Nhưng thay vào đó,
ông đã chọn ôm lấy kẻ thù,
ông đã chọn ôm lấy kẻ thù,
16:18
while forcing his own party to compromise.
314
966440
2496
trong khi bắt buộc đảng của ông thỏa hiệp.
16:20
And Trudeau pushed everyone
to stop thinking in tribal terms
to stop thinking in tribal terms
315
968960
4176
Và Trudeau buộc mọi người dừng
nghĩ đến những điều hạn bộ tộc
nghĩ đến những điều hạn bộ tộc
16:25
and to see multiculturalism,
not language and not skin color,
not language and not skin color,
316
973160
4496
và nhìn nhận sự đa văn hóa,
không phải ngôn ngữ và màu da,
không phải ngôn ngữ và màu da,
16:29
as what made them
quintessentially Canadian.
quintessentially Canadian.
317
977680
2480
như những gì làm họ trở thành
người Canada chân chính.
người Canada chân chính.
16:32
Nobody got everything they wanted,
318
980960
2496
Không ai hiểu mọi thứ họ muốn,
16:35
but everyone got just enough
that the bargains held.
that the bargains held.
319
983480
3320
nhưng mọi người chỉ đủ hiểu
rằng sự thương lượng đã nắm quyền.
rằng sự thương lượng đã nắm quyền.
16:40
So at this point you may be thinking,
320
988560
2416
Thế nên ngay tại điểm này
bạn có thể đang nghĩ,
bạn có thể đang nghĩ,
16:43
"OK, Tepperman,
321
991000
1216
"Được, Tepperman,
16:44
if the fixes really are out there
like you keep insisting,
like you keep insisting,
322
992240
2736
nếu các giải pháp ngoài đó
như anh cứ khăng khăng đòi,
như anh cứ khăng khăng đòi,
16:47
then why aren't more countries
already using them?"
already using them?"
323
995000
2520
thì vì sao nhiều quốc gia
không sử dụng chúng?"
không sử dụng chúng?"
Không như họ đòi hỏi
năng lực đặc biệt để thành công.
năng lực đặc biệt để thành công.
16:50
It's not like they require
special powers to pull off.
special powers to pull off.
324
998640
2576
Ý tôi, không một nhà lãnh đạo nào
chúng ta đã thấy là siêu anh hùng cả.
chúng ta đã thấy là siêu anh hùng cả.
16:53
I mean, none of the leaders
we've just looked at were superheroes.
we've just looked at were superheroes.
325
1001240
3576
Họ không hoàn thành
bất cứ điều gì nhờ bản thân họ,
bất cứ điều gì nhờ bản thân họ,
16:56
They didn't accomplish
anything on their own,
anything on their own,
326
1004840
2136
16:59
and they all had plenty of flaws.
327
1007000
2176
và họ đều có rất nhiều sai lầm.
17:01
Take Indonesia's
first democratic president,
first democratic president,
328
1009200
2416
Như tổng thống đảng dân chủ
đầu tiên của Indonesia,
đầu tiên của Indonesia,
17:03
Abdurrahman Wahid.
329
1011640
1656
Abdurrahman Wahid.
17:05
This man was so powerfully uncharismatic
330
1013320
3216
Người đàn ông này rất thiếu sức lôi cuốn
17:08
that he once fell asleep
331
1016560
2096
ông một lần đã ngủ gục
17:10
in the middle of his own speech.
332
1018680
1776
ngay giữa bài diễn văn của mình.
17:12
(Laughter)
333
1020480
1616
(Tiếng cười)
17:14
True story.
334
1022120
1200
Câu chuyện có thật.
17:19
So what this tells us
is that the real obstacle is not ability,
is that the real obstacle is not ability,
335
1027960
3696
Vậy điều này cho chúng ta biết
rằng trở ngại thật không phải là khả năng,
rằng trở ngại thật không phải là khả năng,
17:23
and it's not circumstances.
336
1031680
1816
và cũng không phải là tình thế.
17:25
It's something much simpler.
337
1033520
2056
Đôi khi nó đơn giản hơn nhiều
17:27
Making big changes
involves taking big risks,
involves taking big risks,
338
1035599
3977
Tạo ra những sự thay đổi lớn
bao gồm giữ lấy những rủi ro lớn,
bao gồm giữ lấy những rủi ro lớn,
17:31
and taking big risks is scary.
339
1039599
2041
và giữ lấy các rủi ro lớn khá đáng sợ.
17:34
Overcoming that fear requires guts,
340
1042480
3336
Trải qua nỗi sợ ấy cần sự can đảm,
17:37
and as you all know,
341
1045839
1336
và như bạn biết,
17:39
gutsy politicians are painfully rare.
342
1047200
2440
các nhà chính trị dũng cảm rất hiếm.
Nhưng không có nghĩa là chúng ta, cử tri
17:43
But that doesn't mean we voters
343
1051120
2096
không thể đòi hỏi dũng khí từ
nhà lãnh đạo chính trị của mình.
nhà lãnh đạo chính trị của mình.
17:45
can't demand courage
from our political leaders.
from our political leaders.
344
1053240
2736
17:48
I mean, that's why we put them
in office in the first place.
in office in the first place.
345
1056000
2810
Mà đó là lý do vì sao chúng ta đưa
họ nhậm chức ngay đầu tiên.
họ nhậm chức ngay đầu tiên.
17:51
And given the state of the world today,
there's really no other option.
there's really no other option.
346
1059520
3440
Và như tình hình thế giới hiện nay,
thật sự không có sự lựa chọn khác.
thật sự không có sự lựa chọn khác.
17:55
The answers are out there,
347
1063880
2816
Câu trả lời đang ở ngoài kia,
17:58
but now it's up to us
348
1066720
2336
nhưng bây giờ nó tùy vào chúng ta
18:01
to elect more women and men
349
1069080
2536
bầu chọn giới nữ hơn và giới nam
18:03
brave enough to find them,
350
1071640
2376
đủ can đảm để tìm họ,
18:06
to steal them
351
1074040
1376
để trộm lấy họ
18:07
and to make them work.
352
1075440
1616
và để bắt họ làm việc.
18:09
Thank you.
353
1077080
1376
Cảm ơn.
18:10
(Applause)
354
1078480
5311
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Tepperman - Global affairs thinkerJonathan Tepperman writes on the world's most pervasive and seemingly intractable challenges.
Why you should listen
Jonathan Tepperman is the managing editor of Foreign Affairs, the bimonthly journal published by the Council on Foreign Relations.
Tepperman started his career in international affairs as a speechwriter at the UN in Geneva, and he has written for publications including the New York Times, the Washington Post, the Wall Street Journal, The Atlantic and Newsweek. He has interviewed numerous world leaders including Syria's Bashar al-Assad, Japan’s Shinzo Abe, Brazil's Luiz Inacio Lula da Silva, Mexico's Enrique Peña Nieto, Indonesia's Joko Widodo and Rwanda’s Paul Kagame.
Tepperman's new book The Fix: How Nations Survive and Thrive in a World in Decline explores ten of the world's more pervasive and seemingly intractable challenges (such as economic stagnation, political gridlock, corruption and terrorism) and shows that, contrary to general consensus, each has a solution, one that has already been implemented somewhere in the world.
Jonathan Tepperman | Speaker | TED.com