TEDSummit
Ellen Jorgensen: What you need to know about CRISPR
Ellen Jorgensen: Điều bạn cần biết về CRISPR
Filmed:
Readability: 3.8
2,076,993 views
Chúng ta có nên hồi sinh voi ma - mút lông xoăn? Hay chỉnh sửa phôi thai người? Hay quét sạch 1 loài mà chúng ta cân nhắc là nguy hại? Công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR đã làm những câu hỏi khác thường như thế này trở nên hợp pháp - nhưng nó hoạt động như thế nào? Nhà khoa học và người bảo vệ phòng thí nghiệm cộng đồng Ellen Jorgensen đang thực hiện nhiệm vụ để giải thích các bí ẩn và thực tế của CRISPR, cường điệu miễn phí, tới những người không phải nhà khoa học giữa chúng ta.
Ellen Jorgensen - Biologist, community science advocate
Ellen Jorgensen is at the leading edge of the do-it-yourself biotechnology movement, bringing scientific exploration and understanding to the public. Full bio
Ellen Jorgensen is at the leading edge of the do-it-yourself biotechnology movement, bringing scientific exploration and understanding to the public. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So, has everybody heard of CRISPR?
0
850
1903
Vậy, đã ai từng nghe về CRISPR chưa?
00:15
I would be shocked if you hadn't.
1
3883
2602
Tôi sẽ rất ngạc nhiên nếu bạn
chưa từng.
chưa từng.
00:18
This is a technology --
it's for genome editing --
it's for genome editing --
2
6509
3202
Đây là 1 công nghệ chỉnh sửa gene,
00:21
and it's so versatile and so controversial
3
9735
2834
rất tiện lợi và cũng gây nhiều tranh cãi
00:24
that it's sparking all sorts
of really interesting conversations.
of really interesting conversations.
4
12593
3241
vì nó làm dấy lên
nhiều cuộc tranh cãi thú vị.
nhiều cuộc tranh cãi thú vị.
00:28
Should we bring back the woolly mammoth?
5
16631
2063
Chúng ta có nên hồi sinh
voi ma mút lông xoăn?
voi ma mút lông xoăn?
00:31
Should we edit a human embryo?
6
19281
2294
Chúng ta có nên chỉnh sửa
phôi thai loài người?
phôi thai loài người?
00:34
And my personal favorite:
7
22041
2122
Và điều làm tôi hứng thú đó là:
00:36
How can we justify
wiping out an entire species
wiping out an entire species
8
24997
3651
Làm cách nào chúng ta có thể biện hộ
cho việc quét sạch toàn bộ 1 loài
cho việc quét sạch toàn bộ 1 loài
00:40
that we consider harmful to humans
9
28672
2444
mà ta cảm thấy nguy hại cho con người
00:43
off the face of the Earth,
10
31140
1302
khỏi bề mặt Trái Đất,
00:44
using this technology?
11
32466
1517
sử dụng công nghệ này?
00:47
This type of science
is moving much faster
is moving much faster
12
35165
3283
Ngành khoa học này đang phát triển
nhanh hơn so với
nhanh hơn so với
00:50
than the regulatory mechanisms
that govern it.
that govern it.
13
38472
2844
các cơ chế kiểm soát nó.
00:53
And so, for the past six years,
14
41340
2067
Và vì vậy, trong vòng 6 năm gần đây,
00:55
I've made it my personal mission
15
43431
1945
tôi đã tự thực hiện sứ mệnh của mình
00:57
to make sure that as many people
as possible understand
as possible understand
16
45863
3010
để đảm bảo rằng càng nhiều người
hiểu được
hiểu được
01:00
these types of technologies
and their implications.
and their implications.
17
48897
3100
những loại công nghệ này
và sứ mệnh của chúng
và sứ mệnh của chúng
01:04
Now, CRISPR has been the subject
of a huge media hype,
of a huge media hype,
18
52021
4529
CIRSPR hiện giờ trở thành 1 chủ đề
của các phương tiện truyền thông
của các phương tiện truyền thông
01:09
and the words that are used most often
are "easy" and "cheap."
are "easy" and "cheap."
19
57089
4359
và các từ ngữ thường được sử dụng
để miêu tả là "rẻ" và "dễ dàng".
để miêu tả là "rẻ" và "dễ dàng".
01:14
So what I want to do is drill down
a little bit deeper
a little bit deeper
20
62337
3139
Vì vậy điều mà tôi muốn làm là đi sâu hơn
1 chút vào vấn đề
1 chút vào vấn đề
01:17
and look into some of the myths
and the realities around CRISPR.
and the realities around CRISPR.
21
65500
4184
và nhìn vào 1 số bí ẩn và thực tế
xung quanh CRISPR.
xung quanh CRISPR.
01:22
If you're trying to CRISPR a genome,
22
70954
1950
Nếu bạn đang cố gắng
chỉnh sửa 1 đoạn gene,
chỉnh sửa 1 đoạn gene,
01:25
the first thing that you have to do
is damage the DNA.
is damage the DNA.
23
73594
2600
điều đầu tiên bạn phải làm
là làm tác động lên DNA.
là làm tác động lên DNA.
01:29
The damage comes in the form
of a double-strand break
of a double-strand break
24
77098
3042
Sự hư hại này ở dạng
phá vỡ cấu trúc sợi đơn DNA
phá vỡ cấu trúc sợi đơn DNA
01:32
through the double helix.
25
80164
1564
qua chuỗi xoắn kép.
01:33
And then the cellular repair
processes kick in,
processes kick in,
26
81752
2752
Và sau đó các quá trình sửa chữa
của tế bào khởi động
của tế bào khởi động
01:37
and then we convince
those repair processes
those repair processes
27
85088
2639
và sau đó chúng tôi khiến cho
các cơ chế sửa chữa này
các cơ chế sửa chữa này
01:39
to make the edit that we want,
28
87751
1876
chỉnh sửa theo ý của chúng tôi,
01:42
and not a natural edit.
29
90054
1542
không phải là một sửa chữa tự nhiên
01:43
That's how it works.
30
91620
1245
Đó là cách CRISPR hoạt động.
01:45
It's a two-part system.
31
93929
1723
Nó là 1 hệ thống có 2 phần.
01:47
You've got a Cas9 protein
and something called a guide RNA.
and something called a guide RNA.
32
95676
3371
Bạn có protein Cas9
và 1 thứ gọi là RNA mồi.
và 1 thứ gọi là RNA mồi.
01:51
I like to think of it as a guided missile.
33
99071
2462
Tôi thích gọi nó là mồi dẫn.
01:53
So the Cas9 --
I love to anthropomorphize --
I love to anthropomorphize --
34
101557
2646
Cas9 này - tôi thích nhân hóa chúng -
01:56
so the Cas9 is kind of this Pac-Man thing
35
104227
3230
vậy nên Cas9 là 1 thứ nhìn giống Pac - Man
01:59
that wants to chew DNA,
36
107481
1545
muốn nhai vụn DNA,
02:01
and the guide RNA is the leash
that's keeping it out of the genome
that's keeping it out of the genome
37
109050
4156
và RNA mồi là dây xích giữ nó
khỏi đoạn gene
khỏi đoạn gene
02:05
until it finds the exact spot
where it matches.
where it matches.
38
113230
2849
cho tới khi nó tìm được vị trí chính xác
nơi nó kết hợp được.
nơi nó kết hợp được.
02:08
And the combination of those two
is called CRISPR.
is called CRISPR.
39
116912
2894
Và sự kết hợp của 2 thứ này
được gọi là CRISPR.
được gọi là CRISPR.
02:11
It's a system that we stole
40
119830
1568
Đây là hệ thống mà chúng tôi mượn lấy
02:13
from an ancient, ancient
bacterial immune system.
bacterial immune system.
41
121422
2894
từ hệ thống miễn dịch của 1 loài vi khuẩn
rất rất cổ.
rất rất cổ.
02:17
The part that's amazing about it
is that the guide RNA,
is that the guide RNA,
42
125469
3740
Phần thú vị về nó chính là RNA mồi,
02:22
only 20 letters of it,
43
130041
1891
chỉ có 20 chữ cái,
02:23
are what target the system.
44
131956
1638
là mục tiêu của hệ thống.
02:26
This is really easy to design,
45
134570
2143
Nó thiết kế rất dễ dàng,
02:28
and it's really cheap to buy.
46
136737
1819
và mua nó với giá rất rẻ.
02:30
So that's the part
that is modular in the system;
that is modular in the system;
47
138985
4005
Đây là 1 phần mô đun của hệ thống;
02:35
everything else stays the same.
48
143014
1798
những thứ khác ở vẫn như vậy
02:37
This makes it a remarkably easy
and powerful system to use.
and powerful system to use.
49
145481
3431
Chuyện này làm nó trở thành
hệ thống sử dụng rất dễ dàng và đầy sức mạnh.
hệ thống sử dụng rất dễ dàng và đầy sức mạnh.
02:42
The guide RNA and the Cas9
protein complex together
protein complex together
50
150047
4240
RNA mồi và protein Cas9 kết hợp với nhau
02:46
go bouncing along the genome,
51
154311
1932
chạy dọc chiều dài đoạn gene,
02:48
and when they find a spot
where the guide RNA matches,
where the guide RNA matches,
52
156267
3493
và khi chúng tìm được 1 vị trí
mà RNA mồi kết hợp được,
mà RNA mồi kết hợp được,
02:51
then it inserts between the two strands
of the double helix,
of the double helix,
53
159784
2855
nó sẽ chèn vào giữa 2 mạch đơn của chuỗi xoắn kép
02:54
it rips them apart,
54
162663
1568
chia đôi nó ra,
02:56
that triggers the Cas9 protein to cut,
55
164692
2688
kích hoạt protein Cas9 cắt,
02:59
and all of a sudden,
56
167962
1419
và đột nhiên,
03:01
you've got a cell that's in total panic
57
169816
1900
bạn có 1 tế bào hoàn toàn bị stress
03:03
because now it's got a piece
of DNA that's broken.
of DNA that's broken.
58
171740
2625
bởi vì bây giờ nó đang có
1 DNA bị bẻ gãy.
1 DNA bị bẻ gãy.
03:07
What does it do?
59
175000
1296
Nó sẽ làm gì đây?
03:08
It calls its first responders.
60
176320
2194
Nó gọi bộ phận phản ứng đầu tiên của nó.
03:10
There are two major repair pathways.
61
178959
2622
Có 2 con đường sửa chữa chính.
03:13
The first just takes the DNA
and shoves the two pieces back together.
and shoves the two pieces back together.
62
181605
5069
Con đường thứ nhất giữ các DNA
và nối 2 mảnh lại với nhau
và nối 2 mảnh lại với nhau
03:18
This isn't a very efficient system,
63
186698
2098
Đây không phải là 1 hệ thống có hiệu quả,
03:20
because what happens is
sometimes a base drops out
sometimes a base drops out
64
188820
2729
bởi vì chuyện xảy ra là
có vài lúc 1 base rơi ra
có vài lúc 1 base rơi ra
03:23
or a base is added.
65
191573
1427
hay 1 base mới được thêm vào.
03:25
It's an OK way to maybe, like,
knock out a gene,
knock out a gene,
66
193024
3793
Điều này chấp nhận được, kiểu như
phá hủy 1 gen
phá hủy 1 gen
03:28
but it's not the way that we really want
to do genome editing.
to do genome editing.
67
196841
3233
nhưng nó không phải là con đường
mà chúng tôi thật sự mong muốn để chỉnh sửa gene.
mà chúng tôi thật sự mong muốn để chỉnh sửa gene.
03:32
The second repair pathway
is a lot more interesting.
is a lot more interesting.
68
200098
2895
Con đường thứ 2 thú vị hơn nhiều.
03:35
In this repair pathway,
69
203017
1636
Cách sửa chữa này,
03:36
it takes a homologous piece of DNA.
70
204677
2681
nó lấy 1 mảnh DNA tương đồng.
03:39
And now mind you, in a diploid
organism like people,
organism like people,
71
207382
2640
Và nhắc các bạn nhớ, trong 1 cơ thể lưỡng bội như con người,
03:42
we've got one copy of our genome
from our mom and one from our dad,
from our mom and one from our dad,
72
210046
4248
chúng ta có 1 bản sao của gene từ cha
và 1 bản sao từ mẹ,
và 1 bản sao từ mẹ,
03:46
so if one gets damaged,
73
214318
1275
vậy nên nếu 1 bản sao bị hư hại,
03:47
it can use the other
chromosome to repair it.
chromosome to repair it.
74
215617
2395
nó có thể sử dụng
chromosome còn lại để sửa chữa.
chromosome còn lại để sửa chữa.
03:50
So that's where this comes from.
75
218036
1633
Đây là nơi mọi thứ bắt đầu.
03:52
The repair is made,
76
220518
1464
Sự sửa chữa được thực hiện,
03:54
and now the genome is safe again.
77
222006
1951
và bây giờ đoạn gene lại an toàn.
03:56
The way that we can hijack this
78
224616
1523
Cách mà chúng tôi có thể
chiếm quyền điều khiển
chiếm quyền điều khiển
03:58
is we can feed it a false piece of DNA,
79
226497
3708
là chúng tôi có thể cho vào 1
đoạn DNA sai,
đoạn DNA sai,
04:02
a piece that has homology on both ends
80
230229
2144
1 đoạn tương đồng ở 2 đầu tận
04:04
but is different in the middle.
81
232397
1699
nhưng sai khác ở giữa.
04:06
So now, you can put
whatever you want in the center
whatever you want in the center
82
234120
2467
Bây giờ, bạn có thể cho
bất cứ thứ gì bạn muốn vào trung tâm
bất cứ thứ gì bạn muốn vào trung tâm
04:08
and the cell gets fooled.
83
236611
1515
và tế bào sẽ bị đánh lừa.
04:10
So you can change a letter,
84
238150
2119
Vậy nên bạn có thể thay thế 1 chữ cái,
04:12
you can take letters out,
85
240293
1265
bạn có thể lấy bớt chữ ra,
04:13
but most importantly,
you can stuff new DNA in,
you can stuff new DNA in,
86
241582
2924
nhưng quan trọng nhất,
bạn có thể nhét thêm vào 1 DNA mới,
bạn có thể nhét thêm vào 1 DNA mới,
04:16
kind of like a Trojan horse.
87
244530
1749
như 1 kiểu ngựa Trojan.
04:19
CRISPR is going to be amazing,
88
247089
2185
CRISPR sẽ trở nên rất tuyệt vời
04:21
in terms of the number of different
scientific advances
scientific advances
89
249298
3618
trong rất nhiều những cải tiến khoa học
04:24
that it's going to catalyze.
90
252940
1657
mà nó chuẩn bị xúc tác.
04:26
The thing that's special about it
is this modular targeting system.
is this modular targeting system.
91
254621
3221
Thứ làm cho nó trở nên đặc biệt là
hệ thống nhắm mục tiêu theo mô đun này.
hệ thống nhắm mục tiêu theo mô đun này.
04:29
I mean, we've been shoving DNA
into organisms for years, right?
into organisms for years, right?
92
257866
3767
Ý tôi là, chúng tôi đã ghép DNA
vào tế bào hàng chục năm rồi, đúng không?
vào tế bào hàng chục năm rồi, đúng không?
04:33
But because of the modular
targeting system,
targeting system,
93
261657
2127
Nhưng bởi vì hệ thống nhắm mục tiêu theo mô đun,
04:35
we can actually put it
exactly where we want it.
exactly where we want it.
94
263808
2425
chúng tôi có thể đặt chúng vào chính xác nơi chúng tôi muốn
04:39
The thing is that there's
a lot of talk about it being cheap
a lot of talk about it being cheap
95
267423
5669
Vấn đề là có rất nhiều thảo luận
về việc nó quá rẻ
về việc nó quá rẻ
04:45
and it being easy.
96
273116
1742
và dễ dàng của nó.
04:46
And I run a community lab.
97
274882
2812
Và tôi đang điều hành 1 phòng thí nghiệm cộng đồng.
04:50
I'm starting to get emails from people
that say stuff like,
that say stuff like,
98
278242
3556
Tôi đang bắt đầu nhận được email từ nhiều người
nói những thứ đại loại như
nói những thứ đại loại như
04:53
"Hey, can I come to your open night
99
281822
2397
"Hey, tôi có thể tới vào đêm ra mắt
04:56
and, like, maybe use CRISPR
and engineer my genome?"
and engineer my genome?"
100
284243
3617
và có thể sử dụng CRISPR
để thiết kế bộ gene của tôi không?"
để thiết kế bộ gene của tôi không?"
04:59
(Laugher)
101
287884
1110
(cười)
05:01
Like, seriously.
102
289018
1501
Kiểu như, rất nghiêm túc.
05:03
I'm, "No, you can't."
103
291376
1803
Tôi: "Không, anh không thể làm thế."
05:05
(Laughter)
104
293203
1010
(cười)
05:06
"But I've heard it's cheap.
I've heard it's easy."
I've heard it's easy."
105
294237
2355
"Nhưng tôi nghe bảo nó rẻ và dễ lắm mà"
05:08
We're going to explore that a little bit.
106
296616
2183
Chúng ta sẽ tìm hiểu về nó 1 chút.
05:10
So, how cheap is it?
107
298823
1949
Nó rẻ tới mức nào?
05:12
Yeah, it is cheap in comparison.
108
300796
2410
Đúng là nó rẻ. để mà so sánh
05:15
It's going to take the cost of the average
materials for an experiment
materials for an experiment
109
303665
3619
Nó sẽ có mức giá trung bình như vật liệu
cho 1 thí nghiệm
cho 1 thí nghiệm
05:19
from thousands of dollars
to hundreds of dollars,
to hundreds of dollars,
110
307308
2532
từ hàng ngàn đô la tới hàng trăm đô la,
05:21
and it cuts the time a lot, too.
111
309864
1936
và nó cũng rút ngắn thời gian.
05:23
It can cut it from weeks to days.
112
311824
2080
Nó có thể giảm thời gian từ vài tuần
xuống vài ngày.
xuống vài ngày.
05:26
That's great.
113
314246
1492
Thật tuyệt vời.
05:27
You still need a professional lab
to do the work in;
to do the work in;
114
315762
2690
Bạn vẫn cần 1 phòng thí nghiệm chuyên nghiệp
để làm công việc này;
để làm công việc này;
05:30
you're not going to do anything meaningful
outside of a professional lab.
outside of a professional lab.
115
318476
3512
bạn không làm bất cứ thứ gì vô nghĩa
ngoài phòng thí nghiệm chuyên nghiệp.
ngoài phòng thí nghiệm chuyên nghiệp.
05:34
I mean, don't listen to anyone who says
116
322012
2004
Ý tôi là, đừng nghe ai nói rằng
05:36
you can do this sort of stuff
on your kitchen table.
on your kitchen table.
117
324040
2731
bạn có thể làm được điều này
trên bàn bếp nhà bạn.
trên bàn bếp nhà bạn.
05:39
It's really not easy
to do this kind of work.
to do this kind of work.
118
327421
4508
Nó thực sự không dễ dàng để làm được.
05:43
Not to mention,
there's a patent battle going on,
there's a patent battle going on,
119
331953
2308
Chưa kể đến cuộc chiến bằng sáng chế sắp diễn ra,
05:46
so even if you do invent something,
120
334285
1826
ngay cả khi bạn phát minh ra thứ gì đó,
05:48
the Broad Institute and UC Berkeley
are in this incredible patent battle.
are in this incredible patent battle.
121
336135
6636
Viện Broad và UC Berkeley
đang trong cuộc chiến cho bằng sáng chế tuyệt vời này
đang trong cuộc chiến cho bằng sáng chế tuyệt vời này
05:54
It's really fascinating
to watch it happen,
to watch it happen,
122
342795
2388
Rất thú vị khi xem nó diễn ra,
05:57
because they're accusing each other
of fraudulent claims
of fraudulent claims
123
345207
3248
bởi vì họ buộc tội lẫn nhau gian lận
06:00
and then they've got people saying,
124
348479
1731
và sau đó họ có người nói rằng
06:02
"Oh, well, I signed
my notebook here or there."
my notebook here or there."
125
350234
2784
"Ồ, đúng rồi, tôi kí lên cuốn sổ
của tôi ở đây hay ở kia nè."
của tôi ở đây hay ở kia nè."
06:05
This isn't going to be settled for years.
126
353042
2101
Chuyện này sẽ không kết thúc vài năm
06:07
And when it is,
127
355167
1160
Và khi đó,
06:08
you can bet you're going to pay someone
a really hefty licensing fee
a really hefty licensing fee
128
356351
3285
bạn có thể cá rằng bạn sẽ phải trả cho ai đó
1 số tiền lệ phí cấp giấy phép khổng lồ
1 số tiền lệ phí cấp giấy phép khổng lồ
06:11
in order to use this stuff.
129
359660
1349
để sử dụng được nó.
06:13
So, is it really cheap?
130
361343
1781
Vậy nên, nó có thực sự rẻ không?
06:15
Well, it's cheap if you're doing
basic research and you've got a lab.
basic research and you've got a lab.
131
363148
5199
Nó chỉ rẻ khi bạn làm nghiên cứu cơ bản
và bạn có 1 phòng thí nghiệm.
và bạn có 1 phòng thí nghiệm.
06:21
How about easy?
Let's look at that claim.
Let's look at that claim.
132
369220
2276
Vậy còn dễ dàng thì sao?
Hãy nhìn vào mệnh đề này.
Hãy nhìn vào mệnh đề này.
06:24
The devil is always in the details.
133
372417
2488
Quỷ dữ luôn nhìn vào chi tiết.
06:27
We don't really know
that much about cells.
that much about cells.
134
375881
3131
Chúng tôi thực sự không biết nhiều về chúng
trong các tế bào
trong các tế bào
06:31
They're still kind of black boxes.
135
379036
1670
Chúng vẫn là 1 kiểu hộp đen bí ẩn.
06:32
For example, we don't know
why some guide RNAs work really well
why some guide RNAs work really well
136
380730
4860
Ví dụ, chúng tôi không biết
tại sao 1 vài RNA mồi hoạt động thực sự tốt
tại sao 1 vài RNA mồi hoạt động thực sự tốt
06:37
and some guide RNAs don't.
137
385614
2063
và một vài cái khác lại không.
06:39
We don't know why some cells
want to do one repair pathway
want to do one repair pathway
138
387701
3468
Chúng tôi không biết tại sao 1 vài tế bào
muốn sửa chữa theo con đường này
muốn sửa chữa theo con đường này
06:43
and some cells would rather do the other.
139
391193
2458
và 1 số tế bào khác lại không.
06:46
And besides that,
140
394270
1284
Và bên cạnh đó,
06:47
there's the whole problem
of getting the system into the cell
of getting the system into the cell
141
395578
2869
cả 1 vấn đề to lớn
về việc đưa được hệ thống vào 1 tế bào
về việc đưa được hệ thống vào 1 tế bào
06:50
in the first place.
142
398471
1264
trong lần thử đầu tiên.
06:51
In a petri dish, that's not that hard,
143
399759
2002
Trong đĩa petri, điều này không khó lắm,
06:53
but if you're trying to do it
on a whole organism,
on a whole organism,
144
401785
2445
nhưng nếu bạn cố thử làm điều này
trên 1 cơ thể,
trên 1 cơ thể,
06:56
it gets really tricky.
145
404254
1543
nó trở nên rắc rối.
06:58
It's OK if you use something
like blood or bone marrow --
like blood or bone marrow --
146
406224
3186
Nó sẽ được nếu bạn sử dụng thứ gì đó
như máu hay tủy xương -
như máu hay tủy xương -
07:01
those are the targets
of a lot of research now.
of a lot of research now.
147
409434
2227
đây là những mục tiêu
của khá nhiều nghiên cứu hiện nay.
của khá nhiều nghiên cứu hiện nay.
07:03
There was a great story
of some little girl
of some little girl
148
411685
2251
Có 1 câu chuyện tuyệt vời về 1 cô gái nhỏ nào đó
07:05
who they saved from leukemia
149
413960
1652
được cứu sống khỏi căn bệnh máu trắng
07:07
by taking the blood out, editing it,
and putting it back
and putting it back
150
415636
2674
bằng cách rút hết máu ra, chỉnh sửa lại nó,
rồi truyền trả ngược về
rồi truyền trả ngược về
07:10
with a precursor of CRISPR.
151
418334
2049
bằng 1 tiền chất của CRISPR.
07:12
And this is a line of research
that people are going to do.
that people are going to do.
152
420869
2796
Và đây là 1 hướng nghiên cứu mà mọi người đang hướng tới.
07:15
But right now, if you want to get
into the whole body,
into the whole body,
153
423689
2553
Nhưng hiện nay, nếu bạn muốn đưa nó
vào toàn bộ cơ thể,
vào toàn bộ cơ thể,
07:18
you're probably going
to have to use a virus.
to have to use a virus.
154
426266
2144
bạn chắc hẳn phải dùng tới virus.
07:20
So you take the virus,
you put the CRISPR into it,
you put the CRISPR into it,
155
428434
2373
Bạn lấy 1 con virus, cho CRISPR vào trong nó,
07:22
you let the virus infect the cell.
156
430831
1706
cho virus lây nhiễm vào tế bào.
07:24
But now you've got this virus in there,
157
432561
2143
Nhưng bây giờ bạn có virus trong đó rồi,
07:26
and we don't know what the long-term
effects of that are.
effects of that are.
158
434728
2688
và chúng ta không biết tác dụng lâu dài
của việc đó là gì.
của việc đó là gì.
07:29
Plus, CRISPR has some off-target effects,
159
437440
2268
Thêm nữa, CRISPR có một vài tác dụng không mong muốn,
07:31
a very small percentage,
but they're still there.
but they're still there.
160
439732
2961
một tỉ lệ rất nhỏ, nhưng nó vẫn có.
07:34
What's going to happen
over time with that?
over time with that?
161
442717
2798
Chuyện gì sẽ xảy ra theo thời gian với điều này?
07:38
These are not trivial questions,
162
446039
2212
Đây không phải là những câu hỏi dễ dàng
07:40
and there are scientists
that are trying to solve them,
that are trying to solve them,
163
448275
2640
và có những nhà khoa học
đang cố gắng trả lời nó,
đang cố gắng trả lời nó,
07:42
and they will eventually,
hopefully, be solved.
hopefully, be solved.
164
450939
2286
và họ hy vọng sẽ giải quyết được nó.
07:45
But it ain't plug-and-play,
not by a long shot.
not by a long shot.
165
453249
3634
Nhưng nó không phải là thứ cắm vào là chạy,
không phải bằng 1 cú đá dài hơi.
không phải bằng 1 cú đá dài hơi.
07:48
So: Is it really easy?
166
456907
1759
Vậy nên: nó có thật sự dễ dàng?
07:51
Well, if you spend a few years
working it out in your particular system,
working it out in your particular system,
167
459032
4333
Nếu bạn dành 1 vài năm
làm việc trên 1 hệ thống cụ thể của bạn,
làm việc trên 1 hệ thống cụ thể của bạn,
07:55
yes, it is.
168
463389
1425
thì câu trả lời là "Có".
07:57
Now the other thing is,
169
465426
2084
Bây giờ, thứ còn lại là
07:59
we don't really know that much about how
to make a particular thing happen
to make a particular thing happen
170
467534
6359
chúng ta không thật sự biết nhiều về việc
cụ thể để làm ra được
cụ thể để làm ra được
08:05
by changing particular spots
in the genome.
in the genome.
171
473917
2905
bằng cách thay thế 1 vài điểm cụ thể
trong đoạn gene.
trong đoạn gene.
08:09
We're a long way away from figuring out
172
477306
2167
Chúng tôi còn cách rất xa với việc tìm ra
08:11
how to give a pig wings, for example.
173
479497
2369
Ví dụ: làm cách nào để cho 1 con heo mọc cánh.
08:14
Or even an extra leg -- I'd settle
for an extra leg.
for an extra leg.
174
482364
2864
Hay thậm chí có thêm 1 cái chân nữa.
08:17
That would be kind of cool, right?
175
485252
1646
Điều này tuyệt vời đúng không?
08:18
But what is happening
176
486922
1536
Nhưng chuyện đang xảy ra là
08:20
is that CRISPR is being used
by thousands and thousands of scientists
by thousands and thousands of scientists
177
488482
4350
CRISPR đang được sử dụng bởi
hàng chục ngàn nhà khoa học
hàng chục ngàn nhà khoa học
08:24
to do really, really important work,
178
492856
2372
để thực hiện các công việc thật sự quan trọng,
08:27
like making better models
of diseases in animals, for example,
of diseases in animals, for example,
179
495252
5444
như làm các mô hình bệnh học tốt hơn trên động vật,
08:32
or for taking pathways
that produce valuable chemicals
that produce valuable chemicals
180
500720
4982
hay tìm ra chu trình tổng hợp nên các chất giá trị
08:37
and getting them into industrial
production and fermentation vats,
production and fermentation vats,
181
505726
3882
và đưa vào sản xuất công nghiệp
trong các thùng lên men,
trong các thùng lên men,
08:42
or even doing really basic research
on what genes do.
on what genes do.
182
510021
3461
hay thậm chí làm những nghiên cứu
cực kì cơ bản về sự hoạt động của gene.
cực kì cơ bản về sự hoạt động của gene.
08:46
This is the story of CRISPR
we should be telling,
we should be telling,
183
514022
2929
Đây là câu chuyện của CRISPR
mà chúng tôi nên kể,
mà chúng tôi nên kể,
08:48
and I don't like it
that the flashier aspects of it
that the flashier aspects of it
184
516975
3464
và tôi không thích
các phương diện hào nhoáng của nó
các phương diện hào nhoáng của nó
08:52
are drowning all of this out.
185
520463
1756
đang nhấn chìm tất cả những thứ này đi.
08:54
Lots of scientists did a lot of work
to make CRISPR happen,
to make CRISPR happen,
186
522243
4574
Rất nhiều các nhà khoa học làm rất nhiều nghiên cứu
để biến CRISPR thành hiện thực
để biến CRISPR thành hiện thực
08:58
and what's interesting to me
187
526841
1619
và thứ thu hút tôi là
09:00
is that these scientists
are being supported by our society.
are being supported by our society.
188
528484
4510
những nhà khoa học này
đang được xã hội chúng ta hỗ trợ.
đang được xã hội chúng ta hỗ trợ.
09:05
Think about it.
189
533423
1159
Hãy nghĩ về điều đó đi.
09:06
We've got an infrastructure that allows
a certain percentage of people
a certain percentage of people
190
534606
4019
Chúng tôi đã có cơ sở hạ tầng cho phép
1 tỉ lệ dân số nhất định
1 tỉ lệ dân số nhất định
09:10
to spend all their time doing research.
191
538983
3309
dành toàn bộ thời gian làm nghiên cứu.
09:14
That makes us all the inventors of CRISPR,
192
542984
3371
Điều này làm chúng tôi trở thành
người phát minh ra CRISPR,
người phát minh ra CRISPR,
09:18
and I would say that makes us all
the shepherds of CRISPR.
the shepherds of CRISPR.
193
546998
4468
và tôi muốn nói điều này làm chúng tôi
trở thành người trông nom CRISPR.
trở thành người trông nom CRISPR.
09:23
We all have a responsibility.
194
551490
1807
Tất cả chúng tôi đều có trách nhiệm với nó.
09:25
So I would urge you to really learn
about these types of technologies,
about these types of technologies,
195
553749
3956
Vậy nên tôi mong bạn thực sự tìm hiểu
về những loại công nghệ này,
về những loại công nghệ này,
09:30
because, really, only in that way
196
558010
2019
bởi vì, thật sự, chỉ có cách đó
09:32
are we going to be able to guide
the development of these technologies,
the development of these technologies,
197
560415
4352
chúng ta mới có thể dẫn đường cho
sự phát triển của các công nghệ này,
sự phát triển của các công nghệ này,
09:36
the use of these technologies
198
564791
1932
lợi ích của các công nghệ này
09:38
and make sure that, in the end,
it's a positive outcome --
it's a positive outcome --
199
566747
3755
và đảm bảo rằng, cuối cùng,
đây là kết quả khả quan
đây là kết quả khả quan
09:43
for both the planet and for us.
200
571034
3132
cho cả hành tinh và chúng ta.
09:46
Thanks.
201
574698
1192
Cảm ơn.
09:47
(Applause)
202
575914
3902
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Ellen Jorgensen - Biologist, community science advocateEllen Jorgensen is at the leading edge of the do-it-yourself biotechnology movement, bringing scientific exploration and understanding to the public.
Why you should listen
In 2009, after many years of working as a molecular biologist in the biotech industry, together with TED Fellow Oliver Medvedik, Jorgensen founded Genspace, a nonprofit community laboratory dedicated to promoting citizen science and access to biotechnology. Despite criticism that bioresearch should be left to the experts, the Brooklyn-based lab continues to thrive, providing educational outreach, cultural events and a platform for science innovation at the grassroots level. At the lab, amateur and professional scientists conduct award-winning research on projects as diverse as identifying microbes that live in Earth's atmosphere and (Jorgensen's own pet project) DNA-barcoding plants, to distinguish between species that look alike but may not be closely related evolutionarily. Fast Company magazine named Genspace one of the world's "Top 10 innovative companies in education."
Ellen Jorgensen | Speaker | TED.com