TEDxMidAtlantic
Elise Roy: When we design for disability, we all benefit
Elise Roy: Kiam ni dezajnas por handikapuloj, ni ĉiuj profitas
Filmed:
Readability: 4.5
1,366,535 views
"Mi kredas, ke perdo de mia aŭdado estis unu el la plej gravaj donacoj kiujn mi ricevis," diras Elise Roy. Kiel advokatino por handikapulrajtoj kaj dezajnpensulino, ŝi scias ke surdeco donas al ŝi unikan manieron sperti kaj rekadri la mondon -- vidpunkto kiu povus doni solvon al iuj el niaj grandaj problemoj. Ŝi diras: "Kiam oni dezajnas por handikapuloj unue, oni ofte hazarde trafas solvojn, kiuj estas pli bonaj ol tiuj, kiujn oni dezajnas por la ordinaruloj."
Elise Roy - Lawyer, artist, human rights advocate
Elise Roy thinks that designers have the capacity and responsibility to address and resolve human problems on micro and macro scales and contribute to social well-being. Full bio
Elise Roy thinks that designers have the capacity and responsibility to address and resolve human problems on micro and macro scales and contribute to social well-being. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
I'll never forget the sound
0
1309
2192
Mi neniam forgesos la sonon
00:15
of laughing with my friends.
1
3525
2062
de ridado kun miaj amikoj.
Mi neniam forgesos la voĉon
00:19
I'll never forget the sound
2
7000
1796
00:20
of my mother's voice
right before I fell asleep.
right before I fell asleep.
3
8820
3455
de mia patrino ĝuste antaŭ la ekdormo.
00:26
And I'll never forget
the comforting sound of water
the comforting sound of water
4
14426
4263
Kaj mi neniam forgesos la
kvietigan sonon de akvo
kvietigan sonon de akvo
00:30
trickling down a stream.
5
18713
2018
fluetanta en rivereto.
00:34
Imagine my fear, pure fear,
6
22593
3376
Imagu mian timon, veran timon,
00:38
when, at the age of 10,
7
26622
1764
kiam, je la aĝo de 10,
00:40
I was told I was going to lose my hearing.
8
28992
2577
mi eksciis, ke mi perdos mian aŭdadon.
00:45
And over the next five years,
9
33386
2064
Kaj post la sekvaj 5 jaroj,
00:47
it progressed until I was classified
as profoundly deaf.
as profoundly deaf.
10
35474
4530
la perdo daŭris ĝis kiam mi estis
klasfikita kiel profunde surda.
klasfikita kiel profunde surda.
00:54
But I believe that losing my hearing
11
42350
3335
Sed mi kredas, ke perdi mian aŭdadon
00:57
was one of the greatest gifts
I've ever received.
I've ever received.
12
45709
3453
estis unu el la plej gravaj donacoj
kiujn mi ricevis.
kiujn mi ricevis.
01:02
You see, I get to experience
the world in a unique way.
the world in a unique way.
13
50278
3646
Komprenu, ke mi spertas
la mondon per unika maniero.
la mondon per unika maniero.
01:06
And I believe that
these unique experiences
these unique experiences
14
54901
4028
Kaj mi kredas, ke tiuj unikaj spertoj,
01:10
that people with disabilities have
15
58953
2387
kiujn handikapuloj havas,
01:13
is what's going to help us
make and design a better world
make and design a better world
16
61364
5020
helpos nin fari kaj dezajni
pli bonan mondon
pli bonan mondon
01:18
for everyone -- both for people
with and without disabilities.
with and without disabilities.
17
66408
5340
por ĉiuj -- por homoj kun kaj sen
handikapoj.
handikapoj.
Mi estis advokatino pri handikapulrajtoj
01:25
I used to be a disability rights lawyer,
18
73393
2026
01:27
and I spent a lot of my time
focused on enforcing the law,
focused on enforcing the law,
19
75443
3650
kaj mi uzis multe da tempo
por efikigadi la leĝon,
por efikigadi la leĝon,
01:31
ensuring that accommodations were made.
20
79117
2151
certigi, ke akomodoj estu faritaj.
01:33
And then I had to quickly
learn international policy,
learn international policy,
21
81998
4362
Kaj poste mi devis rapide lerni
internacian politikon,
internacian politikon,
01:38
because I was asked to work
on the UN Convention
on the UN Convention
22
86384
3882
ĉar oni petis min labori pri
la Konvencio de la UN,
la Konvencio de la UN,
01:42
that protects people with disabilities.
23
90290
2303
kiu protektas handikapulojn.
01:45
As the leader of the NGO there,
24
93490
2901
Kiel estro de la NRO tie,
01:48
I spent most of my energy
trying to convince people
trying to convince people
25
96415
4658
mi uzis multe da energio
komprenigi al homoj
komprenigi al homoj
01:53
about the capabilities
of people with disabilities.
of people with disabilities.
26
101097
3244
la kapablojn de handikapuloj.
01:57
But somewhere along the way,
27
105775
2485
Sed ie laŭ la vojo,
02:00
and after many career transitions
28
108916
2171
kaj post kelkaj karieraj ŝanĝoj
02:03
that my parents weren't so happy about --
29
111111
2047
kiuj ne plaĉis al la gepatroj --
02:05
(Laughter)
30
113182
1586
(Ridoj)
02:06
I stumbled upon a solution
31
114792
3107
mi hazarde trafis solvon,
02:09
that I believe may be
an even more powerful tool
an even more powerful tool
32
117923
5360
kiun laŭ mi povus esti
pli potenca ilo
pli potenca ilo
02:15
to solve some of the world's
greatest problems,
greatest problems,
33
123307
3310
por solvi iujn el la plej
grandajn problemojn de la mondo,
grandajn problemojn de la mondo,
02:18
disability or not.
34
126641
1680
rilate al handikapo aŭ ne.
02:22
And that tool is called design thinking.
35
130207
3796
La ilo nomiĝas dezajnpensado.
02:27
Design thinking is a process
for innovation and problem solving.
for innovation and problem solving.
36
135853
4989
Dezajnpensado estas procedo por
novigado kaj problemsolvado.
novigado kaj problemsolvado.
02:33
There are five steps.
37
141773
1776
Ĝi inkluzivas 5 paŝojn.
02:35
The first is defining the problem
38
143573
2575
La unua estas difini la problemon
02:38
and understanding its constraints.
39
146821
2606
kaj kompreni ĝiajn limigojn.
02:41
The second is observing people
in real-life situations
in real-life situations
40
149451
5046
La dua estas observi homojn en
situacio de reala vivo
situacio de reala vivo
02:46
and empathizing with them.
41
154521
2300
kaj simpatii kun ili.
02:48
Third, throwing out hundreds of ideas --
the more the better,
the more the better,
42
156845
3970
Trie, elpensi centojn da ideoj --
ju pli multaj des pli bonaj,
ju pli multaj des pli bonaj,
ju pli ekstravagancaj, des pli bonaj.
02:52
the wilder the better.
43
160839
1534
02:55
Fourth, prototyping:
gathering whatever you can,
gathering whatever you can,
44
163186
4534
Kvare, prototipado: laŭeble
kolekti ĉion ajn,
kolekti ĉion ajn,
02:59
whatever you can find,
45
167744
1452
kion vi povas trovi,
03:01
to mimic your solution, to test it
46
169220
2599
por imiti vian solvon, por provi ĝin
03:03
and to refine it.
47
171843
1432
kaj por rafini ĝin.
03:05
And finally, implementation:
48
173968
2441
Kaj fine, efektivigo:
03:08
ensuring that the solution
you came up with is sustainable.
you came up with is sustainable.
49
176433
5058
certigi, ke la elpensita solvo
estas daŭrigebla.
estas daŭrigebla.
03:15
Warren Berger says that design thinking
teaches us to look sideways,
teaches us to look sideways,
50
183007
6568
Warren Berger diras, ke dezajnpensado
instruas nin rigardi flanken,
instruas nin rigardi flanken,
03:21
to reframe, to refine, to experiment
51
189599
4000
rekadri, rafini, eksperimenti
03:25
and, probably most importantly,
52
193623
2347
kaj, eble plej grave,
03:27
ask those stupid questions.
53
195994
2557
fari stultajn demandojn.
03:31
Design thinkers believe
that everyone is creative.
that everyone is creative.
54
199601
3085
Dezajnpensistoj kredas, ke
ĉiu estas kreema.
ĉiu estas kreema.
03:36
They believe in bringing people
from multiple disciplines together,
from multiple disciplines together,
55
204710
4718
Ili kredas je arigi homojn
el diversaj fakoj,
el diversaj fakoj,
03:41
because they want to share
multiple perspectives
multiple perspectives
56
209452
3215
ĉar ili volas dividi
diversajn vidpunktojn,
diversajn vidpunktojn,
03:44
and bring them together
and ultimately merge them
and ultimately merge them
57
212691
2416
arigi ilin kaj
fine kunfandi ilin
fine kunfandi ilin
03:47
to form something new.
58
215131
2253
por formi ion novan.
03:51
Design thinking is such a successful
and versatile tool
and versatile tool
59
219919
3691
Dezajnpensado estas tiel sukcesa
kaj diversutila ilo,
kaj diversutila ilo,
03:55
that it has been applied
in almost every industry.
in almost every industry.
60
223634
3071
ke ĝi jam aplikiĝas en
preskaŭ ĉiu industrio.
preskaŭ ĉiu industrio.
04:00
I saw the potential that it had
for the issues I faced,
for the issues I faced,
61
228586
4375
Mi vidis ĝian potencon por
la problemoj, kiujn mi alfrontis.
la problemoj, kiujn mi alfrontis.
04:04
so I decided to go back to school
62
232985
3232
Tial, mi decidis reveni al lernejo
04:08
and get my master's in social design.
63
236241
2870
por magistriĝi en socia dezajno.
04:11
This looks at how to use design
to create positive change in the world.
to create positive change in the world.
64
239832
5139
Ĝi temas pri la uzado de dezajno por
krei pozitivan ŝanĝon en la mondo.
krei pozitivan ŝanĝon en la mondo.
04:18
While I was there,
65
246209
1421
Dum mi estis tie,
04:19
I fell in love with woodworking.
66
247654
1817
mi ekamis lignoprilaboron.
04:22
But what I quickly realized
67
250217
2697
Sed baldaŭ mi rimarkis,
04:24
was that I was missing out on something.
68
252938
2444
ke io mankas al mi.
04:28
As you're working with a tool,
69
256058
2939
Kiam oni laboras kun ilo,
04:31
right before it's about
to kick back at you --
to kick back at you --
70
259021
2429
ĝuste antaŭ ĝi rebatas al oni --
04:33
which means the piece or the tool
jumps back at you --
jumps back at you --
71
261474
3259
t.e. la ligno aŭ la ilo resaltas al oni --
04:36
it makes a sound.
72
264757
1166
ĝi sonas.
04:38
And I couldn't hear this sound.
73
266992
1590
Kaj mi ne povis aŭdi la sonon.
04:41
So I decided,
74
269313
1955
Tiel mi pensis:
04:43
why not try and solve it?
75
271873
1450
kial ne provi solvi la problemon?
04:46
My solution was a pair of safety glasses
76
274363
3484
Mia solvo estis protektokulvitroj
04:49
that were engineered
to visually alert the user
to visually alert the user
77
277871
3792
kiuj vide avertas la uzanton
04:53
to pitch changes in the tool,
78
281687
2592
pri sonŝanĝo el la ilo,
04:56
before the human ear could pick it up.
79
284303
2872
antaŭ ol homa orelo povas ĝin aŭdi.
Kial ilo-dezajnistoj ne
pensis pri tio antaŭe?
pensis pri tio antaŭe?
05:00
Why hadn't tool designers
thought of this before?
thought of this before?
80
288802
3866
05:04
(Laughter)
81
292692
1903
(Ridoj)
05:06
Two reasons: one, I was a beginner.
82
294619
3791
Pro du kialoj: unue, mi estis komencanto.
05:10
I wasn't weighed down by expertise
or conventional wisdom.
or conventional wisdom.
83
298856
4555
Ne retenis min sperteco aŭ kutimo.
05:16
The second is: I was Deaf.
84
304284
2445
Kaj due: mi estas surda.
05:20
My unique experience of the world
helped inform my solution.
helped inform my solution.
85
308070
4943
Mia unika sperto pri la mondo
helpis determini mian solvon.
helpis determini mian solvon.
05:25
And as I went on, I kept running into
more and more solutions
more and more solutions
86
313886
3953
Daŭrigante, mi trafis
pli kaj pli da solvoj,
pli kaj pli da solvoj,
05:29
that were originally made
for people with disabilities,
for people with disabilities,
87
317863
3572
kiuj estis destinitaj por handikapuloj,
05:33
and that ended up being picked up,
88
321459
3306
kaj fine adoptitaj entuziasme
05:36
embraced and loved by the mainstream,
89
324789
2922
kaj ŝatataj de ĉiuj,
05:39
disability or not.
90
327735
1205
kun aŭ sen handikapo.
05:41
This is an OXO potato peeler.
91
329448
2414
Tio estas OXO terpomsenŝeligilo.
05:43
It was originally designed
for people with arthritis,
for people with arthritis,
92
331886
3622
Ĝi estis originale dezajnita
por artrituloj,
por artrituloj,
05:47
but it was so comfortable,
everybody loved it.
everybody loved it.
93
335532
2427
sed ĝi estas tiel komforta,
ke ĉiuj ŝatas ĝin.
ke ĉiuj ŝatas ĝin.
05:51
Text messaging: that was originally
designed for people who are Deaf.
designed for people who are Deaf.
94
339792
4406
Tekstmesaĝado: tio estis originale
dezajnita por surduloj.
dezajnita por surduloj.
05:56
And as you know,
everybody loves that, too.
everybody loves that, too.
95
344817
2250
Kiel vi scias, ĉiuj uzas ĝin ankaŭ.
05:59
(Laughter)
96
347091
1918
(Ridoj)
06:01
I started thinking:
97
349033
1713
Mi ekpensis:
06:03
What if we changed our mindset?
98
351492
3126
Kio okazus se ni ŝanĝus
nian pensmanieron?
nian pensmanieron?
06:07
What if we started designing
for disability first --
for disability first --
99
355578
5128
Kio okazus se ni ekdezajnus
por handikapuloj unue --
por handikapuloj unue --
06:12
not the norm?
100
360730
1277
ne por ordinaruloj?
06:14
As you see, when we design
for disability first,
for disability first,
101
362721
3790
Kiel vi vidas, kiam oni dezajnas
por handikapuloj unue,
por handikapuloj unue,
06:18
we often stumble upon
solutions that are not only inclusive,
solutions that are not only inclusive,
102
366535
4821
oni ofte hazarde trafas solvojn
kiuj estas ne nur inkluzivigantaj,
kiuj estas ne nur inkluzivigantaj,
06:24
but also are often better
than when we design for the norm.
than when we design for the norm.
103
372090
5126
sed ankaŭ ofte pli bonaj ol
kiam ni dezajnas por ordinaruloj.
kiam ni dezajnas por ordinaruloj.
Kaj tio entuziasmigas min,
06:30
And this excites me,
104
378398
1555
06:31
because this means that the energy
it takes to accommodate someone
it takes to accommodate someone
105
379977
6324
ĉar ĝi signifas, ke la energio uzita
por inkluzivigi iun
por inkluzivigi iun
06:38
with a disability
106
386325
1601
kun handikapo
06:39
can be leveraged, molded and played with
107
387950
4863
povas esti uzita kaj transformita
06:44
as a force for creativity and innovation.
108
392837
4023
en forton por kreemo kaj novigo.
06:49
This moves us from the mindset
of trying to change the hearts
of trying to change the hearts
109
397712
5533
Tiel, anstataŭ provi
ŝanĝi ĉies korojn
ŝanĝi ĉies korojn
06:55
and the deficiency mindset of tolerance,
110
403269
3123
kaj instigi al toleremo,
oni iĝas alkemiisto,
06:58
to becoming an alchemist,
111
406416
2718
07:01
the type of magician that this world
so desperately needs
so desperately needs
112
409158
3970
la tipo de magiisto, kiun la mondo
urge bezonas
urge bezonas
07:05
to solve some of its greatest problems.
113
413152
2323
por solvi iujn el ĝiaj grandaj problemoj.
07:08
Now, I also believe
114
416860
2034
Mi ankaŭ kredas,
07:10
that people with disabilities
have great potential to be designers
have great potential to be designers
115
418918
4519
ke handikapuloj havas grandan
kabablon iĝi dezajnistoj
kabablon iĝi dezajnistoj
07:15
within this design-thinking process.
116
423461
2348
per dezajnpensado.
Senscie, ekde juna aĝo,
07:18
Without knowing it, from a very early age,
117
426360
2983
07:21
I've been a design thinker,
fine-tuning my skills.
fine-tuning my skills.
118
429367
3255
mi estis dezajnpensulino,
plibonigante mian lertecon.
plibonigante mian lertecon.
07:25
Design thinkers are, by nature,
problem solvers.
problem solvers.
119
433621
5408
Dezajnpensuloj estas, nature,
problemsolvantoj.
problemsolvantoj.
07:31
So imagine listening to a conversation
120
439580
4305
Do, imagu aŭskulti interparoladon
07:35
and only understanding
50 percent of what is said.
50 percent of what is said.
121
443909
3993
kaj kompreni nur 50% de la diritaĵoj.
07:41
You can't ask them to repeat
every single word.
every single word.
122
449640
2898
Vi ne povas peti, ke oni ripetu
ĉiun vorton.
ĉiun vorton.
07:44
They would just get frustrated with you.
123
452911
2565
Oni koleretus kontraŭ vi.
07:47
So without even realizing it,
124
455500
2740
Do nekonscie, mi trovis solvon:
07:50
my solution was to take
the muffled sound I heard,
the muffled sound I heard,
125
458264
4912
preni la obtuzan sonon,
kiun mi aŭdis,
kiun mi aŭdis,
tio estis la pulso,
07:55
that was the beat,
126
463200
1152
07:56
and turn it into a rhythm
and place it with the lips I read.
and place it with the lips I read.
127
464376
4510
turni ĝin en ritmon kaj
respondigi ĝin al la lipmovadoj.
respondigi ĝin al la lipmovadoj.
08:01
Years later, someone commented
that my writing had a rhythm to it.
that my writing had a rhythm to it.
128
469908
5673
Jaroj poste, iu komentis, ke
mia verkaĵoj havas ritmon.
mia verkaĵoj havas ritmon.
08:08
Well, this is because I experience
conversations as rhythms.
conversations as rhythms.
129
476105
4961
Nu, tiel estas ĉar mi spertas
interparoladojn kiel ritmojn.
interparoladojn kiel ritmojn.
08:14
I also became really,
really good at failing.
really good at failing.
130
482369
5075
Mi ankaŭ iĝis vere, vere
bona je malsukceso.
bona je malsukceso.
08:19
(Laughter)
131
487468
1234
(Ridoj)
08:20
Quite literally.
132
488726
1574
Tute laŭvorte.
Dum mia unua semestro
en la hispana, mi ricevis D.
en la hispana, mi ricevis D.
08:22
My first semester in Spanish, I got a D.
133
490801
3081
08:26
But what I learned
was that when I picked myself up
was that when I picked myself up
134
494569
3814
Sed mi lernis, ke rekuraĝiĝante
08:30
and changed a few things around,
135
498407
2300
kaj priŝanĝante kelkajn aferojn,
08:32
eventually, I succeeded.
136
500731
2815
fine, mi povas sukcesi.
08:37
Similarly, design thinking
encourages people to fail
encourages people to fail
137
505187
4620
Simile, dezajnpensado kuraĝigas
homojn malsukcesi
homojn malsukcesi
08:41
and fail often,
138
509831
1636
kaj malsukcesi ofte,
08:43
because eventually, you will succeed.
139
511491
3231
ĉar fine, ili sukcesos.
08:47
Very few great innovations in this world
140
515404
3880
Tre malmulte da gravaj novigoj
08:51
have come from someone succeeding
on the first try.
on the first try.
141
519308
3818
venis de iu, kiu sukcesis
je la unua provo.
je la unua provo.
08:56
I also experienced this lesson in sports.
142
524906
2872
Mi ankaŭ konstatis tion en sportoj.
09:01
I'll never forget my coach
saying to my mom,
saying to my mom,
143
529460
2961
Mi neniam forgesos, kiam mia trejnistno
diris al mia panjo,
diris al mia panjo,
09:05
"If she just didn't have her hearing loss,
144
533389
3234
"Se ŝi ne estus surda,
09:08
she would be on the national team."
145
536647
1684
ŝi povus esti en la nacia teamo."
09:12
But what my coach, and what I
didn't even know at the time,
didn't even know at the time,
146
540061
4181
Sed tio, kion mia trejnisto kaj
mi ne sciis tiutempe,
mi ne sciis tiutempe,
09:17
was that my hearing loss
actually helped me excel at sports.
actually helped me excel at sports.
147
545019
4704
estas ke, perdo de aŭdado fakte
helpis min esti bona je sportoj.
helpis min esti bona je sportoj.
09:22
You see, when you lose your hearing,
not only do you adapt your behavior,
not only do you adapt your behavior,
148
550704
5067
Kiam oni perdas aŭdadon, oni
adaptas ne nur sian konduton,
adaptas ne nur sian konduton,
09:28
but you also adapt your physical senses.
149
556441
3136
sed ankaŭ la korpajn sensojn.
09:32
One example of this
150
560785
1650
Unu ekzemplo estas,
09:34
is that my visual
attention span increased.
attention span increased.
151
562459
4503
ke mia vidkampo pligrandiĝis.
09:39
Imagine a soccer player,
coming down the left flank.
coming down the left flank.
152
567543
4458
Imagu, ke futbalisto venas
de la maldesktra flanko.
de la maldesktra flanko.
09:44
Imagine being goalkeeper, like I was,
153
572025
2803
Imagu, ke vi estas golulo, kiel mi,
09:46
and the ball is coming
down the left flank.
down the left flank.
154
574852
2148
kaj la pilko venas
de la maldekstra flanko.
de la maldekstra flanko.
09:49
A person with normal hearing
would have the visual perspective of this.
would have the visual perspective of this.
155
577024
4784
Homo kun normala aŭdado
havus tian vidangulon.
havus tian vidangulon.
09:54
I had the benefit of a spectrum this wide.
156
582872
3991
Mi havis vidangulon tiel larĝa.
09:58
So I picked up the players over here,
157
586887
2437
Tiel mi rimarkis de fore la ludistojn,
10:01
that were moving about
and coming down the field.
and coming down the field.
158
589348
2514
kiuj movis kaj kuris al mi.
10:03
And I picked them up quicker,
so that if the ball was passed,
so that if the ball was passed,
159
591886
3674
Mi rimarkis ilin pli rapide.
Se ili pasigis la pilkon,
Se ili pasigis la pilkon,
10:07
I could reposition myself
and be ready for that shot.
and be ready for that shot.
160
595584
3593
mi povis sekvi la movon kaj
esti preta por la pafo.
esti preta por la pafo.
10:12
So as you can see,
161
600955
1517
Kiel vi vidas,
10:14
I've been a design thinker
for nearly all my life.
for nearly all my life.
162
602496
2666
mi estis dezajnpensulino
dum preskaŭ la tuta vivo.
dum preskaŭ la tuta vivo.
10:18
My observation skills have been honed
so that I pick up on things
so that I pick up on things
163
606788
4558
Mi lertas je observo, tial
mi rimarkas aferojn
mi rimarkas aferojn
10:23
that others would never pick up on.
164
611370
1983
kiujn aliaj ne rimarkas.
10:27
My constant need to adapt
has made me a great ideator
has made me a great ideator
165
615233
3964
Mia daŭra bezono por adapti
igas min bona elpensulo
igas min bona elpensulo
10:31
and problem solver.
166
619221
1317
kaj problemsolvanto.
10:33
And I've often had to do this
within limitations and constraints.
within limitations and constraints.
167
621392
4272
Kaj ofte mi devas fari tion kun limigoj.
10:38
This is something that designers
also have to deal with frequently.
also have to deal with frequently.
168
626164
4275
Tion ankaŭ dezajnistoj
devas fari ofte.
devas fari ofte.
10:44
My work most recently took me to Haiti.
169
632638
2889
Lastatempe, mia laboro
irigis min al Haitio.
irigis min al Haitio.
10:48
Design thinkers often seek out
extreme situations,
extreme situations,
170
636049
4189
Dezajnpensuloj ofte serĉas
eksterordinarajn situaciojn,
eksterordinarajn situaciojn,
10:52
because that often informs
some of their best designs.
some of their best designs.
171
640262
4255
ĉar el tiuj ofte venas iuj
el la plej bonaj dezajnoj.
el la plej bonaj dezajnoj.
10:56
And Haiti -- it was like a perfect storm.
172
644541
3039
Kaj Haitio -- ĝi estis
perfekta kunteksto por tio.
perfekta kunteksto por tio.
11:00
I lived and worked
with 300 Deaf individuals
with 300 Deaf individuals
173
648415
4407
Mi loĝis kaj laboris kun
300 gesurduloj,
300 gesurduloj,
11:05
that were relocated
after the 2010 earthquake.
after the 2010 earthquake.
174
653656
3119
kiujn delokis
la tertremo de 2010.
la tertremo de 2010.
11:09
But five and a half years later,
175
657805
3166
Post 5 jaroj kaj duono,
11:13
there still was no electricity;
176
661566
2132
ankoraŭ ne revenis elektro;
11:15
there still was no safe drinking water;
177
663722
2486
mankis pura trinkakvo;
11:18
there were still no job opportunities;
178
666232
2141
ne ekzistis laboreblecoj;
11:21
there was still rampant crime,
and it went unpunished.
and it went unpunished.
179
669120
3309
regis krimo ĉie, kaj
ĝi restis nepunita.
ĝi restis nepunita.
11:25
International aid organizations
came one by one.
came one by one.
180
673069
3471
Internacia helporganizaĵoj
venis unu post alia.
venis unu post alia.
11:29
But they came
181
677199
1152
Sed ili venis
11:30
with pre-determined solutions.
182
678375
2696
kun antaŭdeciditaj solvoj.
11:33
They didn't come ready
to observe and to adapt
to observe and to adapt
183
681095
4387
Ili ne venis por observi pri
kaj adapti al
kaj adapti al
11:38
based on the community's needs.
184
686215
3296
la bezonoj de la komunumo.
11:42
One organization gave them
goats and chickens.
goats and chickens.
185
690750
4039
Iu organizaĵo donis
kaprojn kaj kokojn.
kaprojn kaj kokojn.
Sed ĝi ne sciis, ke
11:47
But they didn't realize
186
695484
1309
11:48
that there was so much hunger
in that community,
in that community,
187
696817
3919
la komunumo tiel suferis pro malsato,
11:52
that when the Deaf went to sleep
at night and couldn't hear,
at night and couldn't hear,
188
700760
3826
ke kiam la surduloj dormis nokte
ili ne povis aŭdi
ili ne povis aŭdi
11:56
people broke into their yards
and their homes
and their homes
189
704610
3264
kiam aliuloj enrompis en iliajn
kortojn kaj domojn
kortojn kaj domojn
11:59
and stole these chickens and goats,
190
707898
2881
kaj ŝtelis tiujn kokojn kaj kaprojn,
12:02
and eventually they were all gone.
191
710803
2541
ĝis ne plu restis eĉ unu.
12:06
Now, if that organization
had taken the time
had taken the time
192
714896
4529
Nun, se tiu organizaĵo uzus
iom da tempo
iom da tempo
12:11
to observe Deaf people,
to observe the community,
to observe the community,
193
719449
4737
por observi la surdulojn,
observi la komunumon,
observi la komunumon,
12:17
they would have realized their problem
194
725029
2220
ili povus kompreni iliajn problemojn
12:19
and perhaps they would have
come up with a solution,
come up with a solution,
195
727273
4396
kaj eble malkovri solvon,
12:23
something like a solar light,
196
731693
3078
kiel gvardlumo per sunpaneloj
12:26
lighting up a secure pen
to put them in at night
to put them in at night
197
734795
4181
por prilumi la bestujon dumnokte
12:31
to ensure their safety.
198
739000
1380
kaj sekurigi la bestojn.
12:34
You don't have to be a design thinker
199
742018
3971
Vi ne devas esti dezajnpensulo
12:38
to insert the ideas
I've shared with you today.
I've shared with you today.
200
746013
3205
por proponi la ideojn, kiujn
mi ĵus skizis.
mi ĵus skizis.
12:43
You are creative.
201
751387
2664
Vi estas kreemaj.
12:46
You are a designer --
202
754793
2502
Vi estas dezajnistoj --
12:49
everyone is.
203
757319
1446
ĉiuj estas.
12:52
Let people like me help you.
204
760152
3219
Lasu homojn kiel mi helpi vin.
12:56
Let people with disabilities
help you look sideways,
help you look sideways,
205
764270
4585
Lasu handikapulojn
helpi vin rigardi novige,
helpi vin rigardi novige,
13:00
and in the process,
206
768879
1562
kaj samtempe,
13:02
solve some of the greatest problems.
207
770465
2609
solvi kelkajn el la grandaj problemoj.
13:05
That's it. Thank you.
208
773605
1347
Dankon.
13:06
(Applause)
209
774976
5516
(Aplaŭdo)
ABOUT THE SPEAKER
Elise Roy - Lawyer, artist, human rights advocateElise Roy thinks that designers have the capacity and responsibility to address and resolve human problems on micro and macro scales and contribute to social well-being.
Why you should listen
Deaf from the age of ten, Elise Roy has been a design thinker from early on, constantly adapting her environment and its tools to serve her extraordinary abilities.
A Division I athlete in both soccer and lacrosse, Roy participated in the Olympic Development Program for soccer. In the classroom, she learned how to teach herself from books. At Brown University, Roy was recognized as one of the nation's elite soccer goalkeepers. She also began to see herself as an advocate for people with non-normative abilities. During her freshman year, the University tried to take away real time captioning, a cross between closed captions that you see on television and a courtroom stenographer, enabling her to hear and participate in the classroom for the first time. After organizing the other Deaf students at the University and meeting with several deans, Roy was able to secure the real time captioning for the remainder of her time at Brown.
Following Brown, Roy turned down an invitation to play professional soccer and instead opted for law school at Northeastern University. While in law school, Roy became actively involved in gay and lesbian rights, acting as a fellow for the human rights campaign in Washington D.C. Upon graduation, Roy received the highly prestigious Georgetown University Women's Law and Public Policy Fellowship, with alumni and board members that included Supreme Court Justice Ruth Ginsburg as well as D.C. Congresswoman Eleanor Holmes Norton.
Roy was in law school when she began working on the International Disability Rights Treaty at the United Nations, the first such human rights treaty to be passed in the 21st century. She quickly found herself thrust from a mere observer to the leader of her Article on culture, sport, recreation and leisure. The treaty, the first human rights treaty at the United Nations to be passed in the 21st century, was ratified in 2007. Over 155 countries have become signatories. After the treaty was signed in 2007, she traveled the world to see it put into action. Her work took her to Southeast Asia and the Gulf region as well as Africa.
Roy's deafness has always given her a heightened awareness of how profoundly design shapes the social, emotional and physical environment and this led her to study human-centered design in Maryland Institute College of Art's (MICA) Social Design program. Premised on the foundational notion that complex social problems require creative problem solving through design, she completed a master's degree with a thesis that investigated the barriers that exist for individuals with hearing loss in the fabrication technology and design realm. She researched various tools to identify possible adaptations for the Deaf user based on the auditory information emitted.
Roy promotes design thinking as fundamental to progressive social change and is a passionate proponent of applying social impact and human-centered design research to international aid and development work.
Elise Roy | Speaker | TED.com