TEDxMidAtlantic
Elise Roy: When we design for disability, we all benefit
Элиз Рой: Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнд зориулсан загвар хүн бүрт ашигтай
Filmed:
Readability: 4.5
1,366,535 views
"Би сонсголоо алдсанаараа урьд хожид авч байгаагүй бэлгээ авсан хэмээн хувьдаа итгэдэг" гэж Элиз Рой боддог. Тэрээр хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн эрхийг хамгаалах хуульч, загварчлан сэтгэгчийн хувиар дүлий байх нь өөрийгөө илэрхийлэх, ертөнцийг дахин бүтээх буюу бидний томоохон асуудлаас ч шийдвэрлэж болохуйц онцгой арга замыг өгсөн гэдгийг мэддэг. Элиз: "Хэрэв бид хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн төлөө загвар бүтээвэл хөгжлийн бэрхшээлгүй хүнд зориулсан загвараас хамаагүй илүү шийдлийг олж харна" хэмээн онцолж байна.
Elise Roy - Lawyer, artist, human rights advocate
Elise Roy thinks that designers have the capacity and responsibility to address and resolve human problems on micro and macro scales and contribute to social well-being. Full bio
Elise Roy thinks that designers have the capacity and responsibility to address and resolve human problems on micro and macro scales and contribute to social well-being. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
I'll never forget the sound
0
1309
2192
Би найзуудтайгаа хамт инээлдэх
00:15
of laughing with my friends.
1
3525
2062
дуу авиаг хэзээ ч мартахгүй.
00:19
I'll never forget the sound
2
7000
1796
Би унтахынхаа өмнө сонсдог байсан
00:20
of my mother's voice
right before I fell asleep.
right before I fell asleep.
3
8820
3455
ээжийнхээ хоолойг ч мартахгүй.
00:26
And I'll never forget
the comforting sound of water
the comforting sound of water
4
14426
4263
Мөн урсан мяралзах булгийн усны сэтгэлд
00:30
trickling down a stream.
5
18713
2018
тааламжтай дууг ч мартахгүй.
00:34
Imagine my fear, pure fear,
6
22593
3376
Миний айдсыг төсөөл дөө, аймаар айдас...
00:38
when, at the age of 10,
7
26622
1764
Намайг 10 настай байхад
00:40
I was told I was going to lose my hearing.
8
28992
2577
юм сонсохоо болино гэж хэлсэн юм.
00:45
And over the next five years,
9
33386
2064
Үүнээс хойш таван жилийн хугацаанд
00:47
it progressed until I was classified
as profoundly deaf.
as profoundly deaf.
10
35474
4530
улам муудаж, би таг дүлий болсон доо.
00:54
But I believe that losing my hearing
11
42350
3335
Гэхдээ би юм сонсохоо больсон нь
00:57
was one of the greatest gifts
I've ever received.
I've ever received.
12
45709
3453
миний авч байсан хамгийн гайхалтай
бэлгийн нэг гэж итгэдэг.
бэлгийн нэг гэж итгэдэг.
01:02
You see, I get to experience
the world in a unique way.
the world in a unique way.
13
50278
3646
Би хорвоог онцгой байдлаар мэдэрсэн шүү.
01:06
And I believe that
these unique experiences
these unique experiences
14
54901
4028
Миний бодлоор, хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний
01:10
that people with disabilities have
15
58953
2387
олж авсан энэхүү туршлага л
01:13
is what's going to help us
make and design a better world
make and design a better world
16
61364
5020
хөгжлийн бэрхшээлтэй,
бэрхшээлгүй гэж ялгалгүй хүн бүрт
бэрхшээлгүй гэж ялгалгүй хүн бүрт
01:18
for everyone -- both for people
with and without disabilities.
with and without disabilities.
17
66408
5340
таатай, амар ертөнц бүтээхэд хэрэг болно.
01:25
I used to be a disability rights lawyer,
18
73393
2026
Би хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийн
01:27
and I spent a lot of my time
focused on enforcing the law,
focused on enforcing the law,
19
75443
3650
хуульч байхдаа хууль биелүүлэх,
01:31
ensuring that accommodations were made.
20
79117
2151
тохирох хэлцэл хийхэд
маш их цаг зарцуулжээ.
маш их цаг зарцуулжээ.
01:33
And then I had to quickly
learn international policy,
learn international policy,
21
81998
4362
Надад хөгжлийн бэрхшээлтэй
хүнийг хамгаалдаг
хүнийг хамгаалдаг
01:38
because I was asked to work
on the UN Convention
on the UN Convention
22
86384
3882
НҮБ-ын конвенц дээр ажиллах санал ирж
01:42
that protects people with disabilities.
23
90290
2303
олон улсын бодлогыг шахуу судалсан.
01:45
As the leader of the NGO there,
24
93490
2901
ТББ-ын тэргүүний хувиар ажлын хэсгийнхэнд
01:48
I spent most of my energy
trying to convince people
trying to convince people
25
96415
4658
хөгжлийн бэрхшээлтэй хүн ямар их чадамжтай
01:53
about the capabilities
of people with disabilities.
of people with disabilities.
26
101097
3244
болохыг нотлоход
ихэнх эрч хүчээ зориулсан.
ихэнх эрч хүчээ зориулсан.
01:57
But somewhere along the way,
27
105775
2485
Харин ингэж явах зууртаа, миний ээж, аав
02:00
and after many career transitions
28
108916
2171
намайг олон ажил солихыг таашаагаагүй ч
02:03
that my parents weren't so happy about --
29
111111
2047
би шийдэл олсон юм чинь...
02:05
(Laughter)
30
113182
1586
(Инээд)
02:06
I stumbled upon a solution
31
114792
3107
Миний бодлоор, дэлхийн
хамгийн тулгамдсан асуудлуудыг
хамгийн тулгамдсан асуудлуудыг
02:09
that I believe may be
an even more powerful tool
an even more powerful tool
32
117923
5360
шийдэж чадах, хамаагүй үр нөлөөтэй
арга байж болохуйц
арга байж болохуйц
02:15
to solve some of the world's
greatest problems,
greatest problems,
33
123307
3310
шийдлийг би олсон,
хөгжлийн бэрхшээл ч бай,
үгүй ч бай.
үгүй ч бай.
02:18
disability or not.
34
126641
1680
02:22
And that tool is called design thinking.
35
130207
3796
Үүнийг загварчлан сэтгэх гэдэг.
02:27
Design thinking is a process
for innovation and problem solving.
for innovation and problem solving.
36
135853
4989
Энэ бол инноваци,
асуудал шийдэх процесс юм.
асуудал шийдэх процесс юм.
02:33
There are five steps.
37
141773
1776
Таван алхам бий.
02:35
The first is defining the problem
38
143573
2575
Эхний алхам нь асуудлаа тодорхойлох,
02:38
and understanding its constraints.
39
146821
2606
саад хязгаарыг ойлгоход оршино.
02:41
The second is observing people
in real-life situations
in real-life situations
40
149451
5046
Хоёрт, жинхэнэ амьдрал дээрх хүмүүсийг
02:46
and empathizing with them.
41
154521
2300
ажиглаж, тэднийг ойлгож, мэдрэх болно.
02:48
Third, throwing out hundreds of ideas --
the more the better,
the more the better,
42
156845
3970
Гуравт, санаагаа гаргаад л байх,
илүү олон, илүү галзуу байх тусмаа сайн.
02:52
the wilder the better.
43
160839
1534
02:55
Fourth, prototyping:
gathering whatever you can,
gathering whatever you can,
44
163186
4534
Дөрөвт, анхны загвар гаргах,
цуглуулж чадах бүхнээ
нэг дор цуглуулж,
нэг дор цуглуулж,
02:59
whatever you can find,
45
167744
1452
03:01
to mimic your solution, to test it
46
169220
2599
шийдлээ боловсруулж, туршиж,
03:03
and to refine it.
47
171843
1432
өө сэвийг засаж өнгөлнө.
03:05
And finally, implementation:
48
173968
2441
Эцэст нь, хэрэгжүүлэх буюу таны гаргасан
03:08
ensuring that the solution
you came up with is sustainable.
you came up with is sustainable.
49
176433
5058
шийдэл тогтвортой болохыг баталгаажуулна.
03:15
Warren Berger says that design thinking
teaches us to look sideways,
teaches us to look sideways,
50
183007
6568
Уоррен Бергэр хэлэхдээ:
"Загварчлан сэтгэх нь бидэнд
"Загварчлан сэтгэх нь бидэнд
өөр өнцгөөс харах, дахин хүрээгээ тогтоох,
сайжруулах, турших,
сайжруулах, турших,
03:21
to reframe, to refine, to experiment
51
189599
4000
03:25
and, probably most importantly,
52
193623
2347
магадгүй хамгийн чухал нь
03:27
ask those stupid questions.
53
195994
2557
нөгөө тэнэг асуултуудыг
асууж сургадаг" гэсэн.
асууж сургадаг" гэсэн.
03:31
Design thinkers believe
that everyone is creative.
that everyone is creative.
54
199601
3085
Загварчлан сэтгэгч хүн бүр
бүтээлч сэтгэлгээтэй гэдэгт итгэдэг.
бүтээлч сэтгэлгээтэй гэдэгт итгэдэг.
03:36
They believe in bringing people
from multiple disciplines together,
from multiple disciplines together,
55
204710
4718
Харилцан адилгүй санаа бодлоо хуваалцах
хүсэлтэй тул янз бүрийн мэдлэгтэй хүмүүс
хүсэлтэй тул янз бүрийн мэдлэгтэй хүмүүс
03:41
because they want to share
multiple perspectives
multiple perspectives
56
209452
3215
нэг дор уулзаж, хамтдаа ажиллах
боломж эрэлхийлж,
боломж эрэлхийлж,
03:44
and bring them together
and ultimately merge them
and ultimately merge them
57
212691
2416
ямар нэгэн шинэ зүйл бүтээхийг
03:47
to form something new.
58
215131
2253
хүсэж байдаг хэмээн
дээрх сэтгэгчид боддог.
дээрх сэтгэгчид боддог.
03:51
Design thinking is such a successful
and versatile tool
and versatile tool
59
219919
3691
Загварчлан сэтгэх нь бараг бүх үйлдвэрлэлд
03:55
that it has been applied
in almost every industry.
in almost every industry.
60
223634
3071
ашиглаж ирсэн амжилттай, нийцтэй арга юм.
04:00
I saw the potential that it had
for the issues I faced,
for the issues I faced,
61
228586
4375
Надад тулгарсан асуудалд хүртэл нийцэхүйц
боломжтойг олж харсан тул би
боломжтойг олж харсан тул би
04:04
so I decided to go back to school
62
232985
3232
сургуульдаа эргэн суралцаж
нийгмийн загварын чиглэлээр
нийгмийн загварын чиглэлээр
04:08
and get my master's in social design.
63
236241
2870
магистрын зэрэг горилохоор шийдсэн юм.
04:11
This looks at how to use design
to create positive change in the world.
to create positive change in the world.
64
239832
5139
Дэлхий дээр эерэг өөрчлөлт бий болгоход
хэрхэн загвар ашиглах тухай судалдаг.
хэрхэн загвар ашиглах тухай судалдаг.
04:18
While I was there,
65
246209
1421
Би тэнд сурч байхдаа
04:19
I fell in love with woodworking.
66
247654
1817
модон урлалд дурлачихсан шүү.
04:22
But what I quickly realized
67
250217
2697
Гэхдээ миний тэр даруй ухаарсан зүйл бол
04:24
was that I was missing out on something.
68
252938
2444
ямар нэгэн зүйл дутуу харснаа мэдсэн.
04:28
As you're working with a tool,
69
256058
2939
Та ямар нэгэн хэрэгсэлтэй ажиллаж байхдаа
04:31
right before it's about
to kick back at you --
to kick back at you --
70
259021
2429
өөр лүү чинь эргэж цохих хүртэл
04:33
which means the piece or the tool
jumps back at you --
jumps back at you --
71
261474
3259
ямар нэг зүйл тань руу үсрэхдээ
04:36
it makes a sound.
72
264757
1166
дуу гаргадаг.
04:38
And I couldn't hear this sound.
73
266992
1590
Би харин үүнийг сонсож чаддаггүй.
04:41
So I decided,
74
269313
1955
Тэгээд би "Яагаад үүнийг туршиж үзээд
шийдчихэж болохгүй гэж?" гэж бодлоо.
04:43
why not try and solve it?
75
271873
1450
04:46
My solution was a pair of safety glasses
76
274363
3484
Миний шийдэл бол зүүсэн хүндээ ямар нэгэн
04:49
that were engineered
to visually alert the user
to visually alert the user
77
277871
3792
авианы өөрчлөлтийг хараазүйн байдлаар
04:53
to pitch changes in the tool,
78
281687
2592
хүний чих сонсож амжихаас өмнө
04:56
before the human ear could pick it up.
79
284303
2872
дохио өгдөг хамгаалалтын шил байлаа.
05:00
Why hadn't tool designers
thought of this before?
thought of this before?
80
288802
3866
Яагаад багажны дизайнерууд энэ талаар
өмнө бодоогүй юм бол оо?
өмнө бодоогүй юм бол оо?
05:04
(Laughter)
81
292692
1903
(Инээд)
05:06
Two reasons: one, I was a beginner.
82
294619
3791
Хоёр шалтгаан бий.
Нэгт, би анхлан суралцагч байсан.
Нэгт, би анхлан суралцагч байсан.
05:10
I wasn't weighed down by expertise
or conventional wisdom.
or conventional wisdom.
83
298856
4555
Надад хувийн туршлага, цэцэн мэргэн
ухаан байсангүй.
ухаан байсангүй.
05:16
The second is: I was Deaf.
84
304284
2445
Хоёрт, би дүлий байсан.
05:20
My unique experience of the world
helped inform my solution.
helped inform my solution.
85
308070
4943
Миний энэ ертөнцөөс олж авсан онцгой
туршлага л шийдэл олоход тусалсан.
туршлага л шийдэл олоход тусалсан.
05:25
And as I went on, I kept running into
more and more solutions
more and more solutions
86
313886
3953
Үүнээс хойш би анхандаа хөгжлийн
бэрхшээлтэй хүмүүст зориулсан
бэрхшээлтэй хүмүүст зориулсан
05:29
that were originally made
for people with disabilities,
for people with disabilities,
87
317863
3572
илүү олон шийдэл олсон ч гэлээ
05:33
and that ended up being picked up,
88
321459
3306
хөгжлийн бэрхшээлтэй,
бэрхшээлгүй олон нийт ч гэсэн
бэрхшээлгүй олон нийт ч гэсэн
05:36
embraced and loved by the mainstream,
89
324789
2922
түүнийг ашиглахаар сонгож,
таатай хүлээн авч,
таатай хүлээн авч,
05:39
disability or not.
90
327735
1205
дурлах болсон билээ.
05:41
This is an OXO potato peeler.
91
329448
2414
Энэ бол ОКСО төмс арилгагч.
05:43
It was originally designed
for people with arthritis,
for people with arthritis,
92
331886
3622
Үүнийг анхандаа үе мөчний өвчтэй
хүмүүст зориулсан ч
хүмүүст зориулсан ч
05:47
but it was so comfortable,
everybody loved it.
everybody loved it.
93
335532
2427
үнэхээр авсаар, амар байсан тул
бүгд таалах болсон.
бүгд таалах болсон.
05:51
Text messaging: that was originally
designed for people who are Deaf.
designed for people who are Deaf.
94
339792
4406
Зурвас бичих бол анх дүлий хүмүүст
зориулсан шийдэл шүү дээ.
зориулсан шийдэл шүү дээ.
05:56
And as you know,
everybody loves that, too.
everybody loves that, too.
95
344817
2250
Та мэднэ дээ, бас л бүгд дуртай.
05:59
(Laughter)
96
347091
1918
(Инээд)
06:01
I started thinking:
97
349033
1713
Би эргэцүүлж эхэллээ.
06:03
What if we changed our mindset?
98
351492
3126
Хэрвээ бид өөрсдийнхөө сэтгэлгээний
хэлбэрээ өөрчилбөл яах вэ?
хэлбэрээ өөрчилбөл яах вэ?
06:07
What if we started designing
for disability first --
for disability first --
99
355578
5128
Хэрвээ бид бэрхшээлгүй хүнд биш, хөгжлийн
бэрхшээлтэй хүмүүст зориулан
бэрхшээлтэй хүмүүст зориулан
06:12
not the norm?
100
360730
1277
загварчилж эхэлбэл яах вэ?
06:14
As you see, when we design
for disability first,
for disability first,
101
362721
3790
Таны харсанчлан бид эхлээд хөгжлийн
бэрхшээлтэй хүмүүст зориулан загварчилбал
бэрхшээлтэй хүмүүст зориулан загварчилбал
06:18
we often stumble upon
solutions that are not only inclusive,
solutions that are not only inclusive,
102
366535
4821
бүх хүн тэгш хүртэх шийдэл байнга
гаргахын зэрэгцээ
гаргахын зэрэгцээ
06:24
but also are often better
than when we design for the norm.
than when we design for the norm.
103
372090
5126
хөгжлийн бэрхшээлгүй хүнд зориулснаас
хамаагүй илүү байх болно.
хамаагүй илүү байх болно.
06:30
And this excites me,
104
378398
1555
Энэ намайг маш их догдлуулдаг.
06:31
because this means that the energy
it takes to accommodate someone
it takes to accommodate someone
105
379977
6324
Яагаад гэвэл хөгжлийн бэрхшээлтэй
хэн нэгний
хэн нэгний
хэрэгцээг хангахад зарцуулсан эрч хүчийг
06:38
with a disability
106
386325
1601
06:39
can be leveraged, molded and played with
107
387950
4863
бүтээлч байдал, инноваци бий болгоход
06:44
as a force for creativity and innovation.
108
392837
4023
хөшүүрэг болгон ашиглаж болно.
06:49
This moves us from the mindset
of trying to change the hearts
of trying to change the hearts
109
397712
5533
Энэ бол биднийг хүний зүрх сэтгэл, хүлцэн
тэвчсэн сэтгэхүйн учир дутагдлыг
тэвчсэн сэтгэхүйн учир дутагдлыг
өөрчлөх гэсэн сэтгэлгээний хэлбэрээсээ
салж, энэ хорвоод эн тэргүүнд
салж, энэ хорвоод эн тэргүүнд
06:55
and the deficiency mindset of tolerance,
110
403269
3123
06:58
to becoming an alchemist,
111
406416
2718
тулгамдсан асуудлуудаа шийдэх
07:01
the type of magician that this world
so desperately needs
so desperately needs
112
409158
3970
эрэлт хэрэгцээтэй бүрэн уялдаж, нэг
төрлийн ид шидтэн буюу хувилгахуйн
төрлийн ид шидтэн буюу хувилгахуйн
билэг оюунтан болгоход хүргэж байна.
07:05
to solve some of its greatest problems.
113
413152
2323
Одоо би
07:08
Now, I also believe
114
416860
2034
07:10
that people with disabilities
have great potential to be designers
have great potential to be designers
115
418918
4519
хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүс
загварчлан сэтгэх үйл явцын хүрээнд
загварчлан сэтгэх үйл явцын хүрээнд
07:15
within this design-thinking process.
116
423461
2348
мундаг дизайнерууд болно гэдэгт
итгэж байна.
итгэж байна.
07:18
Without knowing it, from a very early age,
117
426360
2983
Би өөрөө ч мэдэлгүй багаасаа
засаж сайжруулах тал дээр
загварчлан сэтгэгч байжээ.
загварчлан сэтгэгч байжээ.
07:21
I've been a design thinker,
fine-tuning my skills.
fine-tuning my skills.
118
429367
3255
07:25
Design thinkers are, by nature,
problem solvers.
problem solvers.
119
433621
5408
Загварчлан сэтгэгч нь үнэндээ асуудал
шийдэгч юм.
шийдэгч юм.
07:31
So imagine listening to a conversation
120
439580
4305
Хүний яриа сонсохдоо хэлсэн ярьснаас
07:35
and only understanding
50 percent of what is said.
50 percent of what is said.
121
443909
3993
50 хувийг л ойлгодог гэж төсөөлцгөөе.
07:41
You can't ask them to repeat
every single word.
every single word.
122
449640
2898
Та дахиж үг бүрээ давтахыг хүсэж чадахгүй.
07:44
They would just get frustrated with you.
123
452911
2565
Тэд шууд танаас залхаж магад.
07:47
So without even realizing it,
124
455500
2740
Юу болж байгааг ухааралгүйгээр
07:50
my solution was to take
the muffled sound I heard,
the muffled sound I heard,
125
458264
4912
миний шийдэл бол
07:55
that was the beat,
126
463200
1152
цохилт төдий байсан бувтнах авиаг
07:56
and turn it into a rhythm
and place it with the lips I read.
and place it with the lips I read.
127
464376
4510
хэмнэлд оруулж, харж байгаа уруултайгаа
давхцуулдаг нягтлах байсан.
давхцуулдаг нягтлах байсан.
08:01
Years later, someone commented
that my writing had a rhythm to it.
that my writing had a rhythm to it.
128
469908
5673
Хэдэн жилийн дараа нэг хүн надад бичгийн
хэв маань хэмнэлтэй байгааг хэлж билээ.
хэв маань хэмнэлтэй байгааг хэлж билээ.
08:08
Well, this is because I experience
conversations as rhythms.
conversations as rhythms.
129
476105
4961
Учир нь би хүний яриаг хэмнэл гэж
мэдэрдэгтэй холбоотой.
мэдэрдэгтэй холбоотой.
08:14
I also became really,
really good at failing.
really good at failing.
130
482369
5075
Би алдахдаа ч маш мундаг болсон л доо.
08:19
(Laughter)
131
487468
1234
(Инээд)
08:20
Quite literally.
132
488726
1574
Шууд утгаараа.
08:22
My first semester in Spanish, I got a D.
133
490801
3081
Эхний хичээлийн жилийн хагаст
Испани хэл дээр D авлаа.
Испани хэл дээр D авлаа.
08:26
But what I learned
was that when I picked myself up
was that when I picked myself up
134
494569
3814
Гэхдээ миний сурсан зүйл бол
өөрийгөө өөд нь татаад,
өөрийгөө өөд нь татаад,
08:30
and changed a few things around,
135
498407
2300
орчин тойрноо багахан өөрчлөөд л
08:32
eventually, I succeeded.
136
500731
2815
би шууд амжилт гаргасан.
08:37
Similarly, design thinking
encourages people to fail
encourages people to fail
137
505187
4620
Үүнтэй адил загварчлан сэтгэх нь хүмүүс
дахин дахин алдахыг зөвшөөрч,
дахин дахин алдахыг зөвшөөрч,
08:41
and fail often,
138
509831
1636
олон алдааны дараа
08:43
because eventually, you will succeed.
139
511491
3231
та амжилт гаргах болно.
08:47
Very few great innovations in this world
140
515404
3880
Гарын хуруунд багтам цөөн инноваци
08:51
have come from someone succeeding
on the first try.
on the first try.
141
519308
3818
эхний туршилтаараа
амжилттай болсон шүү дээ.
амжилттай болсон шүү дээ.
08:56
I also experienced this lesson in sports.
142
524906
2872
Би энэ сургамжийг спортоос бас олж авсан.
09:01
I'll never forget my coach
saying to my mom,
saying to my mom,
143
529460
2961
Манай дасгалжуулагч ээжид хэлсэн үгийг
би хэзээ ч мартахгүй:
би хэзээ ч мартахгүй:
09:05
"If she just didn't have her hearing loss,
144
533389
3234
"Хэрэв таны охин сонсголтой байсан бол
09:08
she would be on the national team."
145
536647
1684
үндэсний шигшээд байх байсан."
09:12
But what my coach, and what I
didn't even know at the time,
didn't even know at the time,
146
540061
4181
Харин манай дасгалжуулагч, бид хоёрын тэр
үед мэдээгүй нэг зүйл бол
үед мэдээгүй нэг зүйл бол
09:17
was that my hearing loss
actually helped me excel at sports.
actually helped me excel at sports.
147
545019
4704
угтаа би сонсголгүй болсноороо
спортод амжилт гаргасан.
спортод амжилт гаргасан.
09:22
You see, when you lose your hearing,
not only do you adapt your behavior,
not only do you adapt your behavior,
148
550704
5067
Та бод доо. Сонсохоо больсноор өөрийн
ааш авирт нийцэхээс гадна,
ааш авирт нийцэхээс гадна,
09:28
but you also adapt your physical senses.
149
556441
3136
өөрийнхөө бие махбодийн
мэдрэмжид шинээр дасан зохицдог.
мэдрэмжид шинээр дасан зохицдог.
09:32
One example of this
150
560785
1650
Нэг жишээ дурдвал,
09:34
is that my visual
attention span increased.
attention span increased.
151
562459
4503
миний харааны анхаарлын хүрээ улам тэлсэн.
09:39
Imagine a soccer player,
coming down the left flank.
coming down the left flank.
152
567543
4458
Зүүн талаас нэг хөл бөмбөгчин
ирж байна гэж төсөөлье.
ирж байна гэж төсөөлье.
09:44
Imagine being goalkeeper, like I was,
153
572025
2803
Надтай адилхан хаалгач байлаа гэж бодъё.
09:46
and the ball is coming
down the left flank.
down the left flank.
154
574852
2148
Бөмбөг ч зүүн талаас ирж байна.
09:49
A person with normal hearing
would have the visual perspective of this.
would have the visual perspective of this.
155
577024
4784
Энгийн сонсголтой хүний
харах хүрээ ийм байдаг.
харах хүрээ ийм байдаг.
09:54
I had the benefit of a spectrum this wide.
156
582872
3991
Миний хувьд илүү өргөнөөр харах
давуу тал надад үүссэн.
давуу тал надад үүссэн.
09:58
So I picked up the players over here,
157
586887
2437
Иймээс би талбай дээр байгаа тоглогчдоос
10:01
that were moving about
and coming down the field.
and coming down the field.
158
589348
2514
хөдөлж, ойртож байгааг түүгээд харчихдаг.
10:03
And I picked them up quicker,
so that if the ball was passed,
so that if the ball was passed,
159
591886
3674
Би тэднийг хурдан дагуулж харан, бөмбөгөө
дамжуулах юм бол
дамжуулах юм бол
10:07
I could reposition myself
and be ready for that shot.
and be ready for that shot.
160
595584
3593
чиглэн ирэх цохилтод бэлдэн өөрийн
байрлалаа шинээр эзэлдэг.
байрлалаа шинээр эзэлдэг.
10:12
So as you can see,
161
600955
1517
Та бүхний харж байгаачлан,
10:14
I've been a design thinker
for nearly all my life.
for nearly all my life.
162
602496
2666
би бараг насан туршдаа
загварчлан сэтгэдэг байжээ.
загварчлан сэтгэдэг байжээ.
10:18
My observation skills have been honed
so that I pick up on things
so that I pick up on things
163
606788
4558
Миний ажиглах чадвар улам хөгжиж, хүмүүс
анхаарахгүй зүйлсийг ч гэсэн би өөрөө
анхаарахгүй зүйлсийг ч гэсэн би өөрөө
10:23
that others would never pick up on.
164
611370
1983
маш сайн анзаардаг болсон.
10:27
My constant need to adapt
has made me a great ideator
has made me a great ideator
165
615233
3964
Аливаа зүйлтэй дасан зохицох хэрэгцээ минь
намайг санаа гаргагч,
намайг санаа гаргагч,
10:31
and problem solver.
166
619221
1317
асуудал шийдэгч болгожээ.
10:33
And I've often had to do this
within limitations and constraints.
within limitations and constraints.
167
621392
4272
Дээрх бүхнээ би өөрийн хүрэх хязгаар,
хийх чадлынхаа хэрээр хийхэд хүрдэг.
хийх чадлынхаа хэрээр хийхэд хүрдэг.
10:38
This is something that designers
also have to deal with frequently.
also have to deal with frequently.
168
626164
4275
Үүнийг дизайнеруудын байнга нүүр тулдаг
асуудалтай адилтгаж болох юм даа.
асуудалтай адилтгаж болох юм даа.
10:44
My work most recently took me to Haiti.
169
632638
2889
Ажил маань намайг хамгийн сүүлд
Гайти руу чиглүүлсэн.
Гайти руу чиглүүлсэн.
10:48
Design thinkers often seek out
extreme situations,
extreme situations,
170
636049
4189
Загварчлан сэтгэгчид цаг ямагт туйлын
онцгой нөхцөл байдал эрэлхийлдэг нь
онцгой нөхцөл байдал эрэлхийлдэг нь
10:52
because that often informs
some of their best designs.
some of their best designs.
171
640262
4255
онцгой байдал тэднээс шилдэг загвар
төрүүлдэгтэй холбоотой.
төрүүлдэгтэй холбоотой.
10:56
And Haiti -- it was like a perfect storm.
172
644541
3039
Гайти бол олон зуунд нэг тохиох завшаан!
11:00
I lived and worked
with 300 Deaf individuals
with 300 Deaf individuals
173
648415
4407
Би 2010 оны газар хөдлөлтийн дараа өөр өөр
газар шилжин суурьшихад хүрсэн 300 гаруй
газар шилжин суурьшихад хүрсэн 300 гаруй
11:05
that were relocated
after the 2010 earthquake.
after the 2010 earthquake.
174
653656
3119
дүлий хүнтэй амьдарч, ажилласан юм.
11:09
But five and a half years later,
175
657805
3166
Таван жил хагасын дараа хүртэл
11:13
there still was no electricity;
176
661566
2132
тэнд ямар ч цахилгаангүй,
11:15
there still was no safe drinking water;
177
663722
2486
ундны аюулгүй цэвэр усаар хангаж чадаагүй,
11:18
there were still no job opportunities;
178
666232
2141
хөдөлмөрлөх ямар ч боломжгүй,
11:21
there was still rampant crime,
and it went unpunished.
and it went unpunished.
179
669120
3309
гэмт хэрэг гаарсан ч ял шийтгэлгүй өнгөрөх
явдал түгээмэл байлаа.
явдал түгээмэл байлаа.
11:25
International aid organizations
came one by one.
came one by one.
180
673069
3471
Олон улсын тусламжийн байгууллагууд нэг
нэгээрээ ирсэн.
нэгээрээ ирсэн.
11:29
But they came
181
677199
1152
Харин тэд өмнө нь
11:30
with pre-determined solutions.
182
678375
2696
урьдчилан тогтсон шийдэлтэй ирсэн.
11:33
They didn't come ready
to observe and to adapt
to observe and to adapt
183
681095
4387
Тэд тухайн хүмүүсийн хэрэгцээг ажиглах,
дасган нийцүүлэхэд
дасган нийцүүлэхэд
11:38
based on the community's needs.
184
686215
3296
өөрсдийгөө бэлтгэж ирээгүй байсан.
11:42
One organization gave them
goats and chickens.
goats and chickens.
185
690750
4039
Нэг байгууллагаас хүмүүст
ямаа, тахиа өгсөн.
ямаа, тахиа өгсөн.
11:47
But they didn't realize
186
695484
1309
Гэтэл тэдгээр хүмүүсийн дунд
11:48
that there was so much hunger
in that community,
in that community,
187
696817
3919
өлсгөлөн нүүрлэсэн болохыг огт
мэдээгүй байсан тул
мэдээгүй байсан тул
11:52
that when the Deaf went to sleep
at night and couldn't hear,
at night and couldn't hear,
188
700760
3826
шөнө дөлөөр дүлий хүмүүс унтаж байх зуур
сонсохгүйг нь далимдуулж,
сонсохгүйг нь далимдуулж,
11:56
people broke into their yards
and their homes
and their homes
189
704610
3264
хүмүүс тэдний хашаа, гэр лүү орж,
11:59
and stole these chickens and goats,
190
707898
2881
тахиа, ямааг нь хулгайлчихав.
12:02
and eventually they were all gone.
191
710803
2541
Удалгүй юу ч үгүй болсон доо.
12:06
Now, if that organization
had taken the time
had taken the time
192
714896
4529
Хэрэв тухайн байгууллагад дүлий хүмүүс,
тухайн нутгийн иргэдийг ажиглан тандах
тухайн нутгийн иргэдийг ажиглан тандах
12:11
to observe Deaf people,
to observe the community,
to observe the community,
193
719449
4737
цаг хугацаа байсан бол хүмүүст нүүрлэсэн
12:17
they would have realized their problem
194
725029
2220
асуудлыг бүрэн ухаарч,
12:19
and perhaps they would have
come up with a solution,
come up with a solution,
195
727273
4396
аюулгүй байдлаа хангахын тулд нарны
гэрэлд цэнэглэдэг гэрэл тараан өгөх замаар
гэрэлд цэнэглэдэг гэрэл тараан өгөх замаар
12:23
something like a solar light,
196
731693
3078
шөнөдөө пүнзээ гэрэлтүүлж,
12:26
lighting up a secure pen
to put them in at night
to put them in at night
197
734795
4181
боломжийг тэдэнд олгох зэргээр
ямар нэгэн шийдэл
гаргаж болохуйц байсан.
гаргаж болохуйц байсан.
12:31
to ensure their safety.
198
739000
1380
12:34
You don't have to be a design thinker
199
742018
3971
Та өнөөдөр миний хуваалцсан санааг
12:38
to insert the ideas
I've shared with you today.
I've shared with you today.
200
746013
3205
хуулан харуулах загварчлан сэтгэгч
байх албагүй.
байх албагүй.
12:43
You are creative.
201
751387
2664
Та бүтээлч шүү дээ.
12:46
You are a designer --
202
754793
2502
Та бол дизайнер.
12:49
everyone is.
203
757319
1446
Энэ хүн бүрт хамаатай.
12:52
Let people like me help you.
204
760152
3219
Надтай адил нэгэн танд туслахыг
зөвшөөрнө үү.
зөвшөөрнө үү.
12:56
Let people with disabilities
help you look sideways,
help you look sideways,
205
764270
4585
Танд тулгамдсан асуудлуудаа шийдэхэд
хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүс
хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүс
таны анзаараагүйг харахад,
мөн үйл хэрэг болгохыг
мөн үйл хэрэг болгохыг
13:00
and in the process,
206
768879
1562
13:02
solve some of the greatest problems.
207
770465
2609
бидэнд зөвшөөрнө үү.
13:05
That's it. Thank you.
208
773605
1347
За, боллоо. Баярлалаа.
13:06
(Applause)
209
774976
5516
(Алга ташилт)
ABOUT THE SPEAKER
Elise Roy - Lawyer, artist, human rights advocateElise Roy thinks that designers have the capacity and responsibility to address and resolve human problems on micro and macro scales and contribute to social well-being.
Why you should listen
Deaf from the age of ten, Elise Roy has been a design thinker from early on, constantly adapting her environment and its tools to serve her extraordinary abilities.
A Division I athlete in both soccer and lacrosse, Roy participated in the Olympic Development Program for soccer. In the classroom, she learned how to teach herself from books. At Brown University, Roy was recognized as one of the nation's elite soccer goalkeepers. She also began to see herself as an advocate for people with non-normative abilities. During her freshman year, the University tried to take away real time captioning, a cross between closed captions that you see on television and a courtroom stenographer, enabling her to hear and participate in the classroom for the first time. After organizing the other Deaf students at the University and meeting with several deans, Roy was able to secure the real time captioning for the remainder of her time at Brown.
Following Brown, Roy turned down an invitation to play professional soccer and instead opted for law school at Northeastern University. While in law school, Roy became actively involved in gay and lesbian rights, acting as a fellow for the human rights campaign in Washington D.C. Upon graduation, Roy received the highly prestigious Georgetown University Women's Law and Public Policy Fellowship, with alumni and board members that included Supreme Court Justice Ruth Ginsburg as well as D.C. Congresswoman Eleanor Holmes Norton.
Roy was in law school when she began working on the International Disability Rights Treaty at the United Nations, the first such human rights treaty to be passed in the 21st century. She quickly found herself thrust from a mere observer to the leader of her Article on culture, sport, recreation and leisure. The treaty, the first human rights treaty at the United Nations to be passed in the 21st century, was ratified in 2007. Over 155 countries have become signatories. After the treaty was signed in 2007, she traveled the world to see it put into action. Her work took her to Southeast Asia and the Gulf region as well as Africa.
Roy's deafness has always given her a heightened awareness of how profoundly design shapes the social, emotional and physical environment and this led her to study human-centered design in Maryland Institute College of Art's (MICA) Social Design program. Premised on the foundational notion that complex social problems require creative problem solving through design, she completed a master's degree with a thesis that investigated the barriers that exist for individuals with hearing loss in the fabrication technology and design realm. She researched various tools to identify possible adaptations for the Deaf user based on the auditory information emitted.
Roy promotes design thinking as fundamental to progressive social change and is a passionate proponent of applying social impact and human-centered design research to international aid and development work.
Elise Roy | Speaker | TED.com