TEDxBeirut
Suzanne Talhouk: Don't kill your language
Сюзанна Талхуқ: Өз тіліңді өлтірме!
Filmed:
Readability: 3.4
1,438,887 views
Сюзана Талхуқ араб тілін күнделікті қолданысқа енгізудің және оны көркем ойды жеткізудің құралы ретінде қолданудың қажеттілігін баяндайды. Ол араб тілінде сөйлейтін елдердегі тілдік болмыстан және оның күрделілігінен қашып жатқандарға тоқталады.
Suzanne Talhouk - Poet and language advocate
Suzanne Talhouk is an advocate for the Arabic language as a tool of power, pride and unity. Full bio
Suzanne Talhouk is an advocate for the Arabic language as a tool of power, pride and unity. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Good morning!
0
1295
1626
Қайырлы таң!
00:15
Are you awake?
1
3340
2549
Қалдарыңыз жақсы ма?
00:18
They took my name tag,
but I wanted to ask you,
but I wanted to ask you,
2
6679
2304
Бейджикке атымды жазбапты,
сұрайын деп едім.
сұрайын деп едім.
00:21
did anyone here write their name
on the tag in Arabic?
on the tag in Arabic?
3
9183
2590
Араларыңызда есімін
арабша жазғандар бар ма?
арабша жазғандар бар ма?
00:23
Anyone! No one?
All right, no problem.
All right, no problem.
4
11900
5394
Ешкім! Ешқайсыңыз?
Жақсы. Түсінікті.
Жақсы. Түсінікті.
00:29
Once upon a time, not long ago,
5
17529
3963
Осыдан бірнеше жыл бұрын
00:33
I was sitting in a restaurant with my friend,
ordering food.
ordering food.
6
21632
4382
құрбыммен мейрамханада
тамаққа тапсырыс беріп отыр едік.
тамаққа тапсырыс беріп отыр едік.
00:38
So I looked at the waiter and said,
7
26477
3520
Даяшыға қарап:
00:42
"Do you have a menu (Arabic)?"
8
30087
2872
"Ас мәзірлеріңіз бар ма?" (арабша) дедім.
00:45
He looked at me strangely,
thinking that he misheard.
thinking that he misheard.
9
33683
3760
Маған аңтарыла қарады.
00:49
He said, "Sorry? (English)."
10
37633
2073
"Sorry?" деді.
00:52
I said,
"The menu (Arabic), please."
"The menu (Arabic), please."
11
40132
3418
Мен оған: "Ас мәзірін беріңізші" дедім
(арабша).
(арабша).
00:56
He replied,
"Don't you know what they call it?"
"Don't you know what they call it?"
12
44110
3293
"Бұның не деп аталатынын
білмейсіз бе?" деп жауап берді.
білмейсіз бе?" деп жауап берді.
00:59
"I do."
13
47714
1294
"Білемін".
01:01
He said, "No! It's called "menu" (English),
or "menu" (French)."
or "menu" (French)."
14
49133
3485
Ол болса: "Жоқ. Бұл меню" деді
ағылшынша. Немесе "меню" (французша)
ағылшынша. Немесе "меню" (французша)
01:04
Is the French pronunciation correct?
15
52688
1925
Французша дұрыс айттым ба?
01:06
"Come, come, take care of this one!"
said the waiter.
said the waiter.
16
54663
2390
"Жақсы. Мына біреуге қызмет көрсетіңіз"
деді даяшы.
деді даяшы.
01:09
He was disgusted when talking to me,
as if he was saying to himself,
as if he was saying to himself,
17
57123
4235
Мені жақтырмай тұрғаны байқалды.
01:13
"If this was the last girl on Earth,
I wouldn't look at her!"
I wouldn't look at her!"
18
61458
3942
"Жер бетіндегі соңғы қыз болса да
қарамас едім" дегендей.
қарамас едім" дегендей.
01:17
What's the meaning
of saying "menu" in Arabic?
of saying "menu" in Arabic?
19
65450
2057
Арабша "меню" дегеннің
астарында не бар?
астарында не бар?
01:19
Two words made a Lebanese young man
judge a girl as being backward
judge a girl as being backward
20
67578
8005
Екі ауыз сөзіммен
ливиялық жігіт үшін
ливиялық жігіт үшін
01:28
and ignorant.
21
76323
2027
ақымақ әрі надан атандым.
01:30
How could she speak that way?
22
78820
5176
Бұлай сөйлеуге қандай хақысы бар?
01:36
At that moment, I started thinking.
23
84346
2685
Болған жайтты көпке дейін
ұмыта алмадым.
ұмыта алмадым.
01:39
It made me mad.
24
87059
1048
Намысыма тиді.
01:40
It definitely hurts!
25
88152
1084
Шынымен де өкінішті.
01:41
I'm denied the right to speak
my own language in my own country?
my own language in my own country?
26
89326
3065
Өз елімде туған тілімде сөйлеуге
тиым салып отыр ма?
тиым салып отыр ма?
01:44
Where could this happen?
27
92441
1871
Қалайша?
01:46
How did we get here?
28
94392
3280
Бұған қалайша жол бердік?
01:49
Well, while we are here,
there are many people like me,
there are many people like me,
29
97732
3772
Дәл қазір көптеген адам
01:53
who would reach a stage in their lives,
where they involuntarily give up
where they involuntarily give up
30
101674
3408
өмірде жетістікке жеткенін көрсету үшін
01:57
everything
that has happened to them in the past,
that has happened to them in the past,
31
105132
2288
бұрынғы болғандарын бір сәтте
01:59
just so they can say that they're modern
32
107420
2139
ұмытып, өздерінің озық ойлы
02:01
and civilized.
33
109699
2141
заманға сай екенін көрсеткісі келеді.
02:03
Should I forget all my culture, thoughts,
34
111920
2825
Осы үшін өзімнің ділімнен,
02:06
intellect and all my memories?
35
114835
4605
болмысымнан бас тартуым керек пе?
02:11
Childhood stories might be the best memories
we have of the war!
we have of the war!
36
119690
3305
Балалық шақтағы естелік -
өміріміздің ең қымбат тарихы.
өміріміздің ең қымбат тарихы.
02:15
Should I forget everything
I learned in Arabic, just to conform?
I learned in Arabic, just to conform?
37
123118
5185
Заманға сай болу үшін енді
күллі арабшамды ұмытайын ба?
күллі арабшамды ұмытайын ба?
02:20
To be one of them?
38
128423
3165
Көптің біріне айналуым керек пе?
02:23
Where's the logic in that?
39
131878
2144
Неге?
02:26
Despite all that,
I tried to understand him.
I tried to understand him.
40
134132
3558
Сөйте тұра, әлгі даяшыны
түсінуге тырыстым.
түсінуге тырыстым.
02:29
I didn't want to judge him
with the same cruelty that he judged me.
with the same cruelty that he judged me.
41
137780
6166
Мені жазғырғанындай
оған кінә артқым келмеді.
оған кінә артқым келмеді.
02:35
The Arabic language
doesn't satisfy today's needs.
doesn't satisfy today's needs.
42
143946
3766
Араб тілі бүгінгі күн талабына
жауап бере алмайды.
жауап бере алмайды.
02:39
It's not a language for science,
43
147902
1792
Бұл ғылымның, зерттеудің
02:41
research,
44
149764
1451
тілі емес.
02:43
a language we're used to in universities,
45
151275
1959
Университетте арабша сөйлеспейміз,
02:45
a language we use in the workplace,
46
153294
2080
жұмыста да қолданбаймыз.
02:47
a language we rely on if we were to perform
an advanced research project,
an advanced research project,
47
155694
6104
Ғылыми-зерттеу жобаларымызда
араб тілін қолданбаймыз,
араб тілін қолданбаймыз,
02:53
and it definitely isn't a language
we use at the airport.
we use at the airport.
48
161888
2667
тиісінше, әуежайда да
қолданбаймыз.
қолданбаймыз.
02:56
If we did so,
they'd strip us of our clothes.
they'd strip us of our clothes.
49
164555
2805
Ал егер сөйлей қалсақ,
бізге таңырқап қарайды.
бізге таңырқап қарайды.
03:00
Where can I use it, then?
We could all ask this question!
We could all ask this question!
50
168780
3548
Сонда арабша қайда сөйлесеміз?
Осы сұраққа жауап іздейікші.
Осы сұраққа жауап іздейікші.
03:04
So, you want us to use Arabic.
Where are we to do so?
Where are we to do so?
51
172408
3572
Арабша сөйлейік дейсіз.
Бірақ қай жерде?
Бірақ қай жерде?
03:08
This is one reality.
52
176660
2470
Бұл мәселенің бір қыры.
03:11
But we have another more important reality
that we ought to think about.
that we ought to think about.
53
179240
5248
Екінші қыры
03:16
Arabic is the mother tongue.
54
184878
2929
Араб тілі - ана тіліміз.
03:19
Research says that mastery
of other languages
of other languages
55
187867
5825
Ғалымдар адамның өзге тілді
жетік білуі
жетік білуі
03:25
demands mastery of the mother tongue.
56
193718
3496
туған тілін дұрыс білумен
байланысты дейді.
байланысты дейді.
03:29
Mastery of the mother tongue is a prerequisite
for creative expression in other languages.
for creative expression in other languages.
57
197679
6665
Өз тілімізді жақсы білу арқылы
өзге тілде еркін сөйлей аламыз.
өзге тілде еркін сөйлей аламыз.
03:36
How?
58
204514
1305
Қалайша?
03:38
Gibran Khalil Gibran,
59
206199
1700
Джебран Халил Джебран
03:40
when he first started writing,
he used Arabic.
he used Arabic.
60
208489
3901
әуелі арабша жаза бастаған.
03:44
All his ideas, imagination and philosophy
61
212540
6332
Оның барлық ойы, қиялы,
танымы
танымы
03:51
were inspired by this little boy
in the village
in the village
62
219122
3467
ауылдан шыққан кішкентай
баланың
баланың
03:54
where he grew up,
smelling a specific smell,
smelling a specific smell,
63
222869
2111
ерекше түйсінуі
03:57
hearing a specific voice,
64
225150
1211
ерекше дыбыстар естуі
03:58
and thinking a specific thought.
65
226421
1565
ерекше ойлана алуы содан.
04:00
So, when he started writing in English,
he had enough baggage.
he had enough baggage.
66
228206
4581
Ағылшынша жаза бастағанда
оның сүйенер білімі болды.
оның сүйенер білімі болды.
04:04
Even when he wrote in English,
67
232917
2268
Тіпті ол ағылшынша жазса да,
04:07
when you read his writings in English,
you smell the same smell,
you smell the same smell,
68
235265
3711
оның жазғанын оқып,
араб тілінің
араб тілінің
04:11
sense the same feeling.
69
239157
1714
дәмін сезесіз.
04:13
You can imagine that that's him
writing in English,
writing in English,
70
241147
3586
Ағылшынша жазып отырған
адам
адам
04:16
the same boy who came from the mountain.
From a village on Mount Lebanon.
From a village on Mount Lebanon.
71
244813
5264
Ливияның бір қыратындағы ауылда
туып өскен бала екенін білесіз.
туып өскен бала екенін білесіз.
04:22
So, this is an example
no one can argue with.
no one can argue with.
72
250730
6361
Бұған шәк келтіру қиын.
04:29
Second, it's often said
that if you want to kill a nation,
that if you want to kill a nation,
73
257401
4580
Әдетте бір ұлтты жою үшін
04:34
the only way to kill a nation,
74
262060
2781
бір ғана тәсіл,
04:37
is to kill its language.
75
265006
1459
тілін құрту жеткілікті дейді.
04:38
This is a reality
that developed societies are aware of.
that developed societies are aware of.
76
266875
5120
Дамыған елдердің бәрі
бұдан хабардар.
бұдан хабардар.
04:44
The Germans, French, Japanese and Chinese,
all these nations are aware of this.
all these nations are aware of this.
77
272352
6314
Немістер, француздар, жапондар
және қытайлар бұны біледі.
және қытайлар бұны біледі.
04:50
That's why they legislate
to protect their language.
to protect their language.
78
278876
3836
Сол себептен олар
тілдерін қорғау үшін заң шығарады.
тілдерін қорғау үшін заң шығарады.
04:54
They make it sacred.
79
282842
2401
Олар тілдерін қастерлейді.
04:57
That's why they use it in production,
they pay a lot of money to develop it.
they pay a lot of money to develop it.
80
285323
5507
Олар оны өндірісте қолданады,
сол үшін ақша жұмсайды.
сол үшін ақша жұмсайды.
05:03
Do we know better than them?
81
291340
2366
Біздің олардан білеріміз көп пе?
05:06
All right,
82
294116
1000
Жақсы.
05:07
we aren't from the developed world,
83
295122
1827
Біз дамыған ел емеспіз,
05:08
this advanced thinking
hasn't reached us yet,
hasn't reached us yet,
84
296949
2218
санамыз кемеліне жетпеді,
05:11
and we would like to catch up
with the civilized world.
with the civilized world.
85
299257
2644
бірақ дамығандарды
қуып жеткіміз келеді.
қуып жеткіміз келеді.
05:15
Countries that were once like us,
but decided to strive for development,
but decided to strive for development,
86
303181
4043
Біз тәрізді болған елдер
кезінде
кезінде
05:19
do research,
87
307514
1436
дамыған елдерді
05:21
and catch up with those countries,
88
309100
1833
қуып жетеміз деп шешті.
05:22
such as Turkey, Malaysia and others,
89
310994
2779
Бұлар Түркия, Малайзия
және тағы басқа елдер.
және тағы басқа елдер.
05:25
they carried their language with them
as they were climbing the ladder,
as they were climbing the ladder,
90
313933
3671
Олар жоғары өрмелеп бара жатып,
тілдерін сақтап қалды,
тілдерін сақтап қалды,
05:29
protected it like a diamond.
91
317724
3287
көздерінің қарашығындай қорғады.
05:33
They kept it close to them.
92
321131
1509
Киелі тұтты.
05:34
Because if you get any product
from Turkey or elsewhere
from Turkey or elsewhere
93
322690
4250
Түркиядан немесе
басқа елден алған затыңызда
басқа елден алған затыңызда
05:39
and it's not labeled in Turkish,
94
327030
2076
түрікше жазу тұрмаса,
05:41
then it isn't a local product.
95
329616
2449
бұл өнім олардікі
емес деген сөз.
емес деген сөз.
05:44
You wouldn't believe it's a local product.
96
332195
2583
Бұл жергілікті өнім емес болар
деп күдіктене бастайсыз.
деп күдіктене бастайсыз.
05:47
They'd go back to being consumers,
97
335168
2472
Бұл елдер өздерін
сатып алушы орнына қойды.
сатып алушы орнына қойды.
05:49
clueless consumers, like we are
most of the time.
most of the time.
98
337800
5353
Біз тәрізді күмәншіл,
дөрекі сатып алушы көрді.
дөрекі сатып алушы көрді.
05:55
So, in order for them to innovate and produce,
they had to protect their language.
they had to protect their language.
99
343463
5871
Олар жаңа тауар өндіру үшін
тілдерін қорғап жатыр.
тілдерін қорғап жатыр.
06:03
If I say, "Freedom, sovereignty,
independence (Arabic),"
independence (Arabic),"
100
351187
4334
Егер мен арабша:
"Еркіндік. Тәуелсіздік. Егемендік"
"Еркіндік. Тәуелсіздік. Егемендік"
06:08
what does this remind you of?
101
356101
2454
десем, не ойлайсыз?
06:12
It doesn't ring a bell, does it?
102
360625
1616
Бұл сөздердің арабшасында күш жоқ.
06:14
Regardless of the who, how and why.
103
362819
3701
Әлдекімнің сөзді қашан,
неге айтқанына қарамастан
неге айтқанына қарамастан
06:19
Language isn't just for conversing,
just words coming out of our mouths.
just words coming out of our mouths.
104
367580
6078
тіл тек қана біздің аузымыздан
дыбыстар шығу үшін
дыбыстар шығу үшін
06:25
Language represents specific stages
in our lives,
in our lives,
105
373798
4702
ғана емес.
06:30
and terminology
that is linked to our emotions.
that is linked to our emotions.
106
378690
5033
Тіл қоғам дамуының кезеңдерін
көрсетеді
көрсетеді
06:35
So when we say,
"Freedom, sovereignty, independence,"
"Freedom, sovereignty, independence,"
107
383723
2432
және соған байланысты
көңіл-күйімізді көрсетеді.
көңіл-күйімізді көрсетеді.
06:38
each one of you draws a specific image
in their own mind,
in their own mind,
108
386155
3410
Біздер: "Еркіндік. Егемендік. Тәуелсіздік"
06:41
there are specific feelings
109
389778
2596
сөздерін естігенде санамызда
ұғым пайда болады.
ұғым пайда болады.
06:44
of a specific day
in a specific historical period.
in a specific historical period.
110
392444
2557
Ерекше сезім баурайды.
06:47
Language isn't one, two
or three words or letters put together.
or three words or letters put together.
111
395121
3304
Ел тарихындағы бір кезеңді
еске түсіреді.
еске түсіреді.
06:50
It's an idea inside
that relates to how we think,
that relates to how we think,
112
398765
2574
Тіл екі-үш сөз не
әріптер жиынтығы емес.
әріптер жиынтығы емес.
06:53
and how we see each other
and how others see us.
and how others see us.
113
401339
5664
Бұл біздің санамыздағы идеяны,
бір-бірімізді, өзгелерді
бір-бірімізді, өзгелерді
06:59
What is our intellect?
114
407003
1704
қалай танитынымызды
көрсетеді.
көрсетеді.
07:00
How do you say
whether this guy understands or not?
whether this guy understands or not?
115
408977
2522
Біздің біліміміз не нәрсеге сүйенген?
07:03
So, if I say, "Freedom, sovereignty,
independence (English),"
independence (English),"
116
411639
7729
Егер, "Freedom, sovereignity,
Independence" десем
Independence" десем
07:12
or if your son came up to you and said,
117
420164
1989
немесе ұлыңыз сізге келіп,
07:14
"Dad, have you lived through the period of
the freedom (English) slogan?"
the freedom (English) slogan?"
118
422265
4586
"Әкешім, еркіндік ұраны дәуірлеген тұста
өмір сүрдіңіз бе?" десе
өмір сүрдіңіз бе?" десе
07:18
How would you feel?
119
426971
1680
Не дейсіз?
07:21
If you don't see a problem,
120
429741
3724
Егер ештеңе ұқпасаңыз
осы жерден доғарып,
осы жерден доғарып,
07:25
then I'd better leave,
and stop talking in vain.
and stop talking in vain.
121
433665
3479
сөзімді шығындамай
кете берейін.
кете берейін.
07:29
The idea is that these expressions
remind us of a specific thing.
remind us of a specific thing.
122
437334
5266
Бұл ұғымдар біздерге
қасиетті мән үстейді.
қасиетті мән үстейді.
07:35
I have a francophone friend
who's married to a French man.
who's married to a French man.
123
443250
5336
Французға тұрмысқа шыққан құрбым
07:40
I asked her once how things were going.
124
448946
3217
бірде мынадай жайтты айтты:
07:44
She said,
"Everything is fine,
"Everything is fine,
125
452253
1536
"Отбасымызда бәрі жақсы, тек
07:45
but once, I spent a whole night
asking and trying to translate
asking and trying to translate
126
453921
4449
бірде бір күн уақытымды
07:50
the meaning of the word
'toqborni' for him."
'toqborni' for him."
127
458370
2600
taqborni деген сөзді түсіндіруге кетті"
дейді.
дейді.
07:52
(Laughter)
128
460970
1389
(Күлкі)
07:54
(Applause)
129
462385
3110
(Қол шапалақтау)
08:02
The poor woman had mistakenly told him
"toqborni,"
"toqborni,"
130
470013
3350
Абайсызда toqborni деп айтып қалып
08:05
and then spent the whole night
trying to explain it to him.
trying to explain it to him.
131
473483
2852
байғұс әйел түсіндіру үшін
бір күнін жұмсапты.
бір күнін жұмсапты.
08:08
He was puzzled by the thought:
"How could anyone be this cruel?
"How could anyone be this cruel?
132
476335
3528
Ол: "Мұнша қатыгез болуға бола ма екен?
08:12
Does she want to commit suicide?
133
480093
1686
Өле алмай жүр ме? деп ойлапты.
08:14
'Bury me?' (English)"
134
482369
2216
"Мені көміп таста?"
08:17
This is one of the few examples.
135
485085
2448
Бұл көп мысалдың біреуі ғана.
08:19
It made us feel that she's unable to tell
that word to her husband,
that word to her husband,
136
487623
3149
Ол күйеуіне бұл сөзді айтпауы керек еді
08:22
since he won't understand,
137
490772
2689
себебі ол түсінбейді,
08:25
and he's right not to;
his way of thinking is different.
his way of thinking is different.
138
493461
2921
оның ойлауы басқаша ғой.
08:28
She said to me,
"He listens to Fairuz with me,
"He listens to Fairuz with me,
139
496862
3314
Ол болса: "Ол менімен
Файрузды тыңдайды.
Файрузды тыңдайды.
08:32
and one night,
I tried to translate for him
I tried to translate for him
140
500446
4415
Бірде мен оған
аударып бермек болдым.
аударып бермек болдым.
08:36
so he can feel what I feel when
I listen to Fairuz."
I listen to Fairuz."
141
504991
3259
Файруздың не құдіреті барын
ұқсын дедім"
ұқсын дедім"
08:40
The poor woman tried to translate
this for him:
this for him:
142
508310
2190
Байғұс әйел мына бір жолдарды
аудармақшы болды:
аудармақшы болды:
08:42
"From them I extended my hands
and stole you --"
and stole you --"
143
510590
4105
"Сөйтіп, қолымды созып,
сені ұрламақшы болдым"
сені ұрламақшы болдым"
08:46
(Laughter)
144
514755
1075
(Күлкі)
08:48
And here's the pickle:
145
516000
1405
Мынау мүлдем керемет:
08:49
"And because you belong to them,
I returned my hands and left you."
I returned my hands and left you."
146
517405
4095
"Сен соларға тиесілі болғандықтан
қолымды қайтарып, қалдырдым"
қолымды қайтарып, қалдырдым"
08:53
(Laughter)
147
521500
1116
(Күлкі)
08:54
Translate that for me.
148
522765
1315
Аударып беріңдерші.
08:56
(Applause)
149
524140
7534
(Қол шапалақтау)
09:03
So, what have we done to protect
the Arabic language?
the Arabic language?
150
531804
4045
Сонымен араб тілін сақтау үшін
не істедік?
не істедік?
09:08
We turned this into a concern
of the civil society,
of the civil society,
151
536129
3136
Біз қоғам арасында пікірталқы
бастадық.
бастадық.
09:11
and we launched a campaign to preserve
the Arabic language.
the Arabic language.
152
539495
2704
Араб тілін сақтап қалу қозғалысын
қолға алдық.
қолға алдық.
09:14
Even though many people told me,
"Why do you bother?
"Why do you bother?
153
542279
3315
Көпшілігі: "Бұның не керегі бар?
09:17
Forget about this headache
and go have fun."
and go have fun."
154
545644
3033
Басыңды қатырып қайтесің" десе де.
09:20
No problem!
155
548717
1537
Мәселе онда емес!
09:22
The campaign to preserve Arabic
launched a slogan that says,
launched a slogan that says,
156
550434
3093
Араб тілін сақтап қалу үшін
мынадай ұран қолдандық:
мынадай ұран қолдандық:
09:25
"I talk to you from the East,
but you reply from the West."
but you reply from the West."
157
553527
2833
"Шығыстан тіл қаттым,
Батыстан жауап бердің"
Батыстан жауап бердің"
09:28
We didn't say,
"No! We do not accept this or that."
"No! We do not accept this or that."
158
556620
7308
Біз ештеңеден бас тартамыз демедік.
09:36
We didn't adopt this style because
that way, we wouldn't be understood.
that way, we wouldn't be understood.
159
564188
4865
Себебі бізді жұрт түсінбес те,
қабылдамас та еді.
қабылдамас та еді.
09:41
And when someone talks to me that way,
I hate the Arabic language.
I hate the Arabic language.
160
569203
3444
Әлдебіреу маған: "Араб тілін жек көремін"
09:44
We say--
161
572947
1332
дей бастаса, біз оған:
09:46
(Applause)
162
574359
2822
(Қол шапалақ)
09:49
We want to change our reality,
163
577271
2382
Біз айналамызды өзгеркіміз келеді.
09:51
and be convinced in a way that reflects
our dreams, aspirations and day-to-day life.
our dreams, aspirations and day-to-day life.
164
579703
4682
Таңдаған жолымыз арманымызбен үндес
09:56
In a way that dresses like us
and thinks like we do.
and thinks like we do.
165
584655
5295
екеніне көз жеткізгіміз келеді.
10:01
So, "I talk to you from the East,
but you reply from the West"
but you reply from the West"
166
589950
2873
"Мен Шығыстан үн қатамын,
Сен Батыстан жауап бересің"
Сен Батыстан жауап бересің"
10:04
has hit the spot.
167
592823
1653
деген үндеу бәріне
ұнап қалды.
ұнап қалды.
10:06
Something very easy,
yet creative and persuasive.
yet creative and persuasive.
168
594476
3693
Түсінікке де қабылдауға да
жеңіл.
жеңіл.
10:10
After that,
we launched another campaign
we launched another campaign
169
598579
3098
Бұдан соң тағы бір жоба
бастадық.
бастадық.
10:14
with scenes of letters on the ground.
170
602277
3408
Жер бетіне әріптерді шашып тастадық.
10:17
You've seen an example of it outside,
171
605795
2309
Сырттан үлгісін көре аласыз.
10:20
a scene of a letter surrounded
by black and yellow tape
by black and yellow tape
172
608284
4382
Әріптерді сары, қара жолақтармен
қоршап
қоршап
10:24
with "Don't kill your language!"
written on it.
written on it.
173
612666
2842
"Өз тіліңді өлтірме!"
деп жазып қойдық.
деп жазып қойдық.
10:27
Why?
Seriously, don't kill your language.
Seriously, don't kill your language.
174
615508
3614
Неге?
Неге тіліңді өлтіріп жатырсың?
Неге тіліңді өлтіріп жатырсың?
10:31
We really shouldn't kill our language.
175
619212
2914
Тілімізді өлтіруге болмайды.
10:34
If we were to kill the language,
we'd have to find an identity.
we'd have to find an identity.
176
622266
5038
Егер тілімізді өлтірсек,
жаңа болмыс табуымыз керек.
жаңа болмыс табуымыз керек.
10:39
We'd have to find an existence.
177
627424
1889
Жаңа атау іздеу керек.
10:41
We'd go back to the beginning.
178
629383
2315
Қауымдық кезеңге
қайта ораламыз.
қайта ораламыз.
10:43
This is beyond just missing our chance
of being modern and civilized.
of being modern and civilized.
179
631768
6492
Өзіміздің өркениетімізді
жоғалтамыз.
жоғалтамыз.
10:51
After that we released photos
of guys and girls wearing the Arabic letter.
of guys and girls wearing the Arabic letter.
180
639260
5940
Содан кейін араб әріптерін киген
қыздар мен жігіттердің суреттерін шығардық
қыздар мен жігіттердің суреттерін шығардық
10:57
Photos of "cool" guys and girls.
181
645620
2513
Сымбатты да әдемі жастар.
11:00
We are very cool!
182
648263
2161
Біз де әдеміміз!
11:02
And to whoever might say,
"Ha! You used an English word!"
"Ha! You used an English word!"
183
650904
4294
"Өзіңіз де ағылшынша
сөз қосасыз ғой" дейтіндерге
сөз қосасыз ғой" дейтіндерге
11:07
I say,
"No! I adopt the word 'cool.'"
"No! I adopt the word 'cool.'"
184
655278
3792
айтарым мынау:
"Бар болғаны "cool" сөзін бейімдедім"
"Бар болғаны "cool" сөзін бейімдедім"
11:11
Let them object however they want,
but give me a word that's nicer
but give me a word that's nicer
185
659120
3745
Бүгінгі шындықты жақсы
суреттейтін
суреттейтін
11:14
and matches the reality better.
186
662895
2636
маған басқа сөз тауып берші.
11:17
I will keep on saying "Internet"
187
665591
1974
"Интернет" сөзін қолдана беремін.
11:19
I wouldn't say:
"I'm going to the world wide web"
"I'm going to the world wide web"
188
667565
2824
"Ғаламторға кетіп бара жатырмын"
демеймін.
демеймін.
11:22
(Laughs)
189
670399
1776
(Күлкі)
11:24
Because it doesn't fit!
We shouldn't kid ourselves.
We shouldn't kid ourselves.
190
672175
3271
Мағынасын бермейді.
Өзімізді алдап керек емес.
Өзімізді алдап керек емес.
11:27
But to reach this point,
we all have to be convinced
we all have to be convinced
191
675686
3669
Бірақ осы түсінікке жету үшін
11:31
that we shouldn't allow anyone
who is bigger
who is bigger
192
679885
2135
Мына жайтқа бәріміз келісейік
11:34
or thinks they have any authority over us
when it comes to language,
when it comes to language,
193
682020
3336
Бізден жоғары яки астам тұрғандар,
мәселе тілге қатысты келгенде,
мәселе тілге қатысты келгенде,
11:37
to control us or make us think and feel
what they want.
what they want.
194
685356
5459
біздің ойымыз бен сезімімізде
шаруалары болмасын.
шаруалары болмасын.
11:43
Creativity is the idea.
195
691685
3758
Шығармашылық бәріне жауап
бола алады.
бола алады.
11:47
So, if we can't reach space
or build a rocket and so on,
or build a rocket and so on,
196
695653
2560
Біз ғарышты игермесек те,
кемесін құрастырмасақ та
кемесін құрастырмасақ та
11:50
we can be creative.
197
698213
1900
шығармашылығымызды
ешкім тежей алмайды.
ешкім тежей алмайды.
11:52
At this moment, every one of you
is a creative project.
is a creative project.
198
700113
3767
Бүгіннен бастап, әрқайсыңыз
шығармашылық жобасыз.
шығармашылық жобасыз.
11:55
Creativity in your mother tongue
is the path.
is the path.
199
703950
2518
Туған тіліңіздегі шығармашылық
ең даңғыл жол.
ең даңғыл жол.
11:58
Let's start from this moment.
200
706798
3446
Осы сәттен, бүгіннен бастайық.
12:02
Let's write a novel
or produce a short film.
or produce a short film.
201
710534
2002
Кітап жазайық,
шағын кино түсірейік.
шағын кино түсірейік.
12:04
A single novel could make us global again.
202
712596
3278
Бір кітаптың өзі бізді әлемге танытады.
12:07
It could bring the Arabic language
back to being number one.
back to being number one.
203
715934
3766
Араб тілін қайтадан
бірінші тілге айналдыра алады.
бірінші тілге айналдыра алады.
12:12
So, it's not true that there's no solution;
there is a solution!
there is a solution!
204
720380
3851
Мәселенің шешімі жоқ
дейтіндердікі - өтірік.
дейтіндердікі - өтірік.
12:16
But we have to know that, and be convinced
that a solution exists,
that a solution exists,
205
724231
3999
Бірақ біз мәселенің шешімі
бар екеніне, әрі сол шешімнің
бар екеніне, әрі сол шешімнің
12:20
that we have a duty
to be part of that solution.
to be part of that solution.
206
728230
2999
бір бөлшегі екенімізге
жауапты екенімізді мойындайық.
жауапты екенімізді мойындайық.
12:23
In conclusion, what can you do today?
207
731929
2787
Қорыта айтсақ, біз бүгін не істей аламыз?
12:26
Now, tweets, who's tweeting?
208
734836
3164
Қазір, туиттер, тиуттер жазып отырған
кім бар?
кім бар?
12:32
Please, I beg of you,
even though my time has finished,
even though my time has finished,
209
740060
5275
Уақытым аяқталып қалса да
12:37
either Arabic, English, French
or Chinese.
or Chinese.
210
745430
5057
арабша, ағылшынша, французша
немесе қытайша жаз.
немесе қытайша жаз.
12:42
But don't write Arabic
with Latin characters mixed with numbers!
with Latin characters mixed with numbers!
211
750577
5581
Бірақ арабшаны латын әріптерімен
және сандарымен жазбашы!
және сандарымен жазбашы!
12:48
(Applause)
212
756298
4060
(қол шапалақтау)
12:52
It's a disaster!
That's not a language.
That's not a language.
213
760408
3148
Бұл - масқара!
Бұл тіл емес.
Бұл тіл емес.
12:55
You'd be entering a virtual world
with a virtual language.
with a virtual language.
214
763866
3546
Виртуалды әлемге виртуалды тілмен ендік.
12:59
It's not easy to come back
from such a place and rise.
from such a place and rise.
215
767562
2682
Бір көтеріліп, бір құлап,
қайта тұру оңай емес.
қайта тұру оңай емес.
13:02
That's the first thing we can do.
216
770724
2082
Бірақ бұл алғашқы қадамымыз.
13:04
Second, there are many other things
that we can do.
that we can do.
217
772896
2603
Екіншіден, істер шаруа шаш етектен.
13:07
We're not here today to convince
each other.
each other.
218
775499
2405
Бұл жерге бір-бірімізді
көндіру үшін келмедік.
көндіру үшін келмедік.
13:09
We're here to bring attention
to the necessity of preserving this language.
to the necessity of preserving this language.
219
777904
3534
Бұл жерге тілімізді сақтап қалуға
назар аударту үшін жиналдық.
назар аударту үшін жиналдық.
13:13
Now I will tell you a secret.
220
781438
2875
Сіздермен бір құпияммен бөлісейін.
13:17
A baby first identifies its father
221
785303
5187
Нәресте ең бірінші әкесін
13:22
through language.
222
790490
2067
тілі арқылы таниды.
13:24
When my daughter is born, I'll tell her,
"This is your father, honey (Arabic)."
"This is your father, honey (Arabic)."
223
792557
5159
Қызым туғанда: "Алтыным,
мынау сенің әкең" дедім.
мынау сенің әкең" дедім.
13:29
I wouldn't say,
"This is your dad, honey (English)."
"This is your dad, honey (English)."
224
797796
4528
Ағылшыншалап:
"This is your dad, honey" демедім.
"This is your dad, honey" демедім.
13:34
And in the supermarket,
I promise my daughter Noor,
I promise my daughter Noor,
225
802585
3185
Супермаркетте жүргенде
қызым Нұрға уәде бердім.
қызым Нұрға уәде бердім.
13:37
that if she says to me,
"Thanks (Arabic),"
"Thanks (Arabic),"
226
805770
2216
Егер маған арабша
"Рахмет" десе,
"Рахмет" десе,
13:40
I won't say, "Dis, 'Merci, Maman,'"
and hope no one has heard her.
and hope no one has heard her.
227
808086
4667
Мен оған "Dis, 'Merci, Maman"
демеймін.
демеймін.
13:44
(Applause)
228
812813
3087
(Қол шапалақтау)
13:55
Let's get rid of this cultural cringe.
229
823980
4897
Бұл масқарадан құтылайық.
14:01
(Applause)
230
829297
3046
(Қол шапалақтау)
ABOUT THE SPEAKER
Suzanne Talhouk - Poet and language advocateSuzanne Talhouk is an advocate for the Arabic language as a tool of power, pride and unity.
Why you should listen
Raised in war-torn Lebanon, Suzanne Talhouk has a masters in physics and a passion for poetry; she has released two collections of poems. Dismayed by what she saw as a lack of power during the recent war in the Middle East, Talhouk saw the Arabic language as medium to unite and empower the Arab world. She launched Feil Amer, an organization that aims to preserve the Arabic language, and to reinstate the pride in young Arabs towards their language.
Suzanne Talhouk | Speaker | TED.com