TED Talks Live
Sam Kass: Want kids to learn well? Feed them well
Сэм Касс: Хүүхдүүдийг сайн сургахыг хүсвэл тэднийг сайн хоолло
Filmed:
Readability: 3.7
1,687,691 views
Бидний хүүхдүүд өлссөн үедээ эсвэл ямар ч шим тэжээлгүй, чихрээр дүүрэн хоол идэж байхад бид тэднийг юу сурна гэж хүлээх вэ? Цагаан Ордны Ахлах тогоочоор ажиллаж байсан Хоолны бодлого боловсруулагч Сэм Касс нь хүүхдүүдийн оюун ухааныг төдийгүй бие бялдрыг тэжээн хөгжүүлэхэд сургуулийн зүгээс оруулж чадах нөлөөллийн талаар ярьж байна.
Sam Kass - Food entrepreneur
Sam Kass's work connects nutrition and education in an effort to make sure future generations thrive. Full bio
Sam Kass's work connects nutrition and education in an effort to make sure future generations thrive. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Би бол ахлах тогооч
00:12
I am a chef
0
992
1540
бас хоолны бодлого боловсруулагч,
00:14
and a food policy guy,
1
2556
1341
гэхдээ миний гэр бүлийнхэн тэр чигээрээ
багш мэргэжилтэй.
багш мэргэжилтэй.
00:16
but I come from a whole
family of teachers.
family of teachers.
2
4999
3293
Миний эгч Чикагод тусгай боловсролын багш.
00:20
My sister is a special ed
teacher in Chicago.
teacher in Chicago.
3
8316
3295
Миний аав 25 жил 5-р ангийн хүүхдүүдэд
хичээл заасны эцэст тэтгэвэртээ гарсан.
хичээл заасны эцэст тэтгэвэртээ гарсан.
00:23
My father just retired
after 25 years teaching fifth grade.
after 25 years teaching fifth grade.
4
11635
4247
Миний авга ах, эгч хоёр профессор.
00:28
My aunt and uncle were professors.
5
16397
2145
Миний үеэлүүд бүгд л багшилдаг.
00:30
My cousins all teach.
6
18566
1652
Ерөнхийдөө манай гэр бүлд,
надаас бусад бүх л хүн багшилдаг.
надаас бусад бүх л хүн багшилдаг.
00:32
Everybody in my family, basically,
teaches except for me.
teaches except for me.
7
20242
3582
Тэд надад зөв хариулт авах
цорын ганц арга бол
цорын ганц арга бол
00:36
They taught me that the only way
to get the right answers
to get the right answers
8
24998
4844
зөв асуулт тавих гэж зааж өгсөн.
00:41
is to ask the right questions.
9
29866
2545
Тэгэхээр хүүхдүүдийн сурлагын
үр дүнг нэмэгдүүлье гэвэл
үр дүнг нэмэгдүүлье гэвэл
00:45
So what are the right questions
10
33271
1583
00:46
when it comes to improving
the educational outcomes for our children?
the educational outcomes for our children?
11
34878
4159
зөв асуулт нь юу байх юм бол оо?
00:52
There's obviously
many important questions,
many important questions,
12
40532
2325
Мэдээж, маш олон чухал асуултууд бий,
00:54
but I think the following
is a good place to start:
is a good place to start:
13
42881
2529
гэхдээ дараах асуултаар эхэлбэл дээр байх:
00:58
What do we think the connection is
14
46105
2301
Хүүхдүүдийн өсөж буй оюун ухаан
болон өсөж буй бие хоёрын хооронд
болон өсөж буй бие хоёрын хооронд
01:00
between a child's growing mind
15
48430
3280
01:03
and their growing body?
16
51734
1747
ямар холбоос бий гэж боддог вэ?
01:06
What can we expect our kids to learn
17
54054
2702
Тэдний хооллолт ямар ч шим тэжээлгүй,
01:08
if their diets are full of sugar
and empty of nutrients?
and empty of nutrients?
18
56780
3990
чихрээр дүүрэн байхад бид тэдний сурлагын
амжилтад ямар хүлээлттэй байх вэ?
амжилтад ямар хүлээлттэй байх вэ?
01:13
What can they possibly learn
19
61154
2132
Тэдний бие маш их өлсөж байхад
тэд юу сурч чадах вэ?
тэд юу сурч чадах вэ?
01:15
if their bodies
are literally going hungry?
are literally going hungry?
20
63310
4548
01:20
And with all the resources
that we are pouring into schools,
that we are pouring into schools,
21
68677
3807
Мөн сургуулиудад зориулдаг
бүх нөөц бололцоогоо харгалзан
бүх нөөц бололцоогоо харгалзан
01:24
we should stop and ask ourselves:
22
72508
2152
өөрсөддөө дараах
асуултыг тавиад үзээрэй:
асуултыг тавиад үзээрэй:
01:26
Are we really setting our kids
up for success?
up for success?
23
74684
2946
"Бид үнэхээр хүүхдүүдээ амжилт руу
хөтөлж байна уу?"
хөтөлж байна уу?"
01:30
Now, a few years ago,
24
78939
1705
Тэгэхээр хэдэн жилийн өмнө
01:32
I was a judge on a cooking
competition called "Chopped."
competition called "Chopped."
25
80668
3149
би "Чоппд" гэдэг нэртэй хоолны тэмцээнд
шүүгчээр ажиллаж байсан юм.
шүүгчээр ажиллаж байсан юм.
01:35
Its four chefs compete
with mystery ingredients
with mystery ingredients
26
83841
3531
Тэнд 4 ахлах тогооч үл мэдэгдэх орцоор
01:39
to see who can cook the best dishes.
27
87396
2518
хэн хамгийн гоё хоол хийхээ шалгаруулдаг.
01:42
Except for this episode --
it was a very special one.
it was a very special one.
28
90965
3505
Маш онцгой нэг дугаар гарсан.
01:47
Instead of four overzealous chefs
trying to break into the limelight --
trying to break into the limelight --
29
95155
3510
Нэр алдрын оргилд хүрэхээр хэт хичээх
4 оролцогч биш байсан.
4 оролцогч биш байсан.
01:50
something that I would know
nothing about --
nothing about --
30
98689
2072
Гэхдээ би энэ талаар
ямар ч ойлголтгүй л дээ.
ямар ч ойлголтгүй л дээ.
01:52
(Laughter)
31
100785
1039
01:53
These chefs were school chefs --
32
101848
1977
(Инээд)
Тэд сургуулийн ахлах тогооч нар байсан юм.
01:56
you know, the women that you used
to call "lunch ladies,"
to call "lunch ladies,"
33
104489
3101
Та нарын "өдрийн хоол бэлтгэгч" хэмээн
дууддаг байсан
дууддаг байсан
01:59
but the ones I insist
we call "school chefs."
we call "school chefs."
34
107614
2732
"сургуулийн ахлах тогооч" нар.
02:03
Now, these women -- God bless
these women --
these women --
35
111083
2942
Тэдгээр эмэгтэйчүүдийг
бурхан ивээг.
бурхан ивээг.
02:06
spend their day cooking
for thousands of kids,
for thousands of kids,
36
114049
3960
Тэд өдөр бүр, мянга мянган хүүхдийн
02:10
breakfast and lunch,
with only $2.68 per lunch,
with only $2.68 per lunch,
37
118033
3854
цай, хоолыг бэлтгэж өнгөрүүлдэг.
Эдгээр нь тус бүр
2.68 доллараар зарагддаг ч,
2.68 доллараар зарагддаг ч,
02:13
with only about a dollar of that
actually going to the food.
actually going to the food.
38
121911
2907
үнэндээ 1 орчим доллараар бүтдэг хоол юм.
02:17
Now, in this episode,
39
125406
2008
02:19
the main course mystery
ingredient was quinoa.
ingredient was quinoa.
40
127438
2496
Тэгэхээр тэр дугаарт
үндсэн хоолны нууц орц нь
киноа хэмээх өвслөг ургамал байв.
киноа хэмээх өвслөг ургамал байв.
02:22
Now, I know it's been a long time
41
130587
1593
02:24
since most of you have had a school lunch,
42
132204
2288
Мэдээж та нарын ихэнх нь
02:26
and we've made a lot
of progress on nutrition,
of progress on nutrition,
43
134516
2175
сургуулийн хоол идээгүй удсан байх.
02:28
but quinoa still is not a staple
in most school cafeterias.
in most school cafeterias.
44
136715
3648
Бид хоолны шим тэжээлийн хувьд
их дэвшил гаргасан ч,
их дэвшил гаргасан ч,
ихэнх сургуулиуд киноаг хэрэглэдэггүй.
02:32
(Laughter)
45
140387
1842
02:34
So this was a challenge.
46
142253
1366
(Инээд)
02:36
But the dish that I will never forget
was cooked by a woman
was cooked by a woman
47
144177
3217
Тэгэхээр их өрсөлдөөнтэй байлаа.
Гэхдээ миний хэзээ ч мартахгүй хоолыг
02:39
named Cheryl Barbara.
48
147418
1511
02:41
Cheryl was the nutrition director
49
149699
1734
Шерил Барбара гэдэг эмэгтэй хийсэн.
02:43
at High School in the Community
in Connecticut.
in Connecticut.
50
151457
2564
Шерил Коннектикут мужид
нэгэн ахлах сургуулийн
нэгэн ахлах сургуулийн
02:46
She cooked this delicious pasta.
51
154045
2505
хоол хүнс хариуцсан захирал байлаа.
Тэр маш амттай паста гоймон хийсэн.
02:48
It was amazing.
52
156574
1178
02:49
It was a pappardelle with Italian sausage,
53
157776
2643
Үнэхээр гайхалтай байсан.
Тэр итали зайдас, өргөн гоймон,
буржгар байцаа,
буржгар байцаа,
02:52
kale, Parmesan cheese.
54
160443
1772
пармезан бяслагаар хийсэн байсан.
02:54
It was delicious, like,
restaurant-quality good, except --
restaurant-quality good, except --
55
162239
3259
Хоол нь маш амттай,
бараг л рестораных шиг байсан ч
бараг л рестораных шиг байсан ч
02:57
she basically just threw the quinoa,
pretty much uncooked,
pretty much uncooked,
56
165522
3760
тэр ганцхан киноаг бараг түүхийгээр нь
хоолондоо хийсэн байв.
хоолондоо хийсэн байв.
03:01
into the dish.
57
169306
1178
03:02
It was a strange choice,
58
170873
1720
Энэ нь их хачин сонголт байсан,
03:04
and it was super crunchy.
59
172617
2473
мөн идэхэд их шаржигнасан.
03:07
(Laughter)
60
175114
2642
(Инээд)
03:09
So I took on the TV accusatory judge thing
that you're supposed to do,
that you're supposed to do,
61
177780
4918
Тэгээд би зэмлэнгүй шүүгчийн ажлаа хийж,
03:14
and I asked her why she did that.
62
182722
1838
яагаад тэгж хийснийг нь асуусан юм.
03:17
Cheryl responded, "Well, first,
I don't know what quinoa is."
I don't know what quinoa is."
63
185314
3319
Шерил хариулахдаа: "Нэгдүгээрт,
би киноа гэж юу болохыг мэдэхгүй."
би киноа гэж юу болохыг мэдэхгүй."
03:20
(Laughter)
64
188657
1010
03:21
"But I do know that it's a Monday,
65
189691
4016
(Инээд)
"Гэхдээ би өнөөдөр даваа гараг
гэдгийг мэднэ,
гэдгийг мэднэ,
03:25
and that in my school,
at High School in the Community,
at High School in the Community,
66
193731
3263
би сургуульдаа даваа гараг бүр
паста гоймон хийдэг" гэв.
паста гоймон хийдэг" гэв.
03:29
I always cook pasta."
67
197018
1892
03:31
See, Cheryl explained
that for many of her kids,
that for many of her kids,
68
199586
2642
Тэгээд Шерил ихэнх сурагчид нь
амралтын өдрөөр
амралтын өдрөөр
03:34
there were no meals on the weekends.
69
202965
2238
хоолгүй байдгийг тайлбарлав.
03:39
No meals on Saturday.
70
207148
1710
Хагас сайнд хоолгүй.
03:42
No meals on Sunday, either.
71
210763
1650
Бүтэн сайнд ч бас хоолгүй.
03:45
So she cooked pasta
because she wanted to make sure
because she wanted to make sure
72
213117
3066
Тийм учраас тэр паста гоймон хийдэг,
03:48
she cooked something she knew
her children would eat.
her children would eat.
73
216207
3693
яагаад гэвэл хүүхдүүд нь иднэ гэдгийг
эргэлзээгүйгээр мэддэг хоол нь
паста гоймон.
паста гоймон.
03:53
Something that would
stick to their ribs, she said.
stick to their ribs, she said.
74
221280
2694
Хүүхдүүдийг цатгаж чадах,
03:57
Something that would fill them up.
75
225402
2256
тэдний гэдсийг дүүргэж чадах хоол.
04:01
By the time Monday came,
76
229165
1837
04:04
her kids' hunger pangs were so intense
77
232137
2601
Шерил хэлэхдээ: "Даваа гараг болоход
04:06
that they couldn't even begin
to think about learning.
to think about learning.
78
234762
2753
хүүхдүүд сурна гэж бодох сөхөөгүй болтлоо
04:10
Food was the only thing on their mind.
79
238566
3493
асар ихээр өлссөн байдаг."
Тэдний толгойд эргэлдэх
ганц зүйл бол хоол.
ганц зүйл бол хоол.
04:16
The only thing.
80
244884
1170
04:18
And unfortunately, the stats --
they tell the same story.
they tell the same story.
81
246538
3167
04:22
So, let's put this
into the context of a child.
into the context of a child.
82
250685
2681
Цорын ганцхан зүйл нь.
Харамсалтай нь, статистик ч бас
адил зүйлийг хэлдэг.
адил зүйлийг хэлдэг.
04:26
And we're going to focus on
83
254803
1306
Тэгэхээр үүнийг хүүхдийн өнцгөөс харъя.
04:28
the most important meal
of the day, breakfast.
of the day, breakfast.
84
256133
2244
04:30
Meet Allison.
85
258401
1311
04:31
She's 12 years old,
86
259736
1504
Тэгээд, хамгийн чухал хоол буюу
өглөөний цайн дээр анхааръя.
өглөөний цайн дээр анхааръя.
04:33
she's smart as a whip
87
261264
1656
04:34
and she wants to be a physicist
when she grows up.
when she grows up.
88
262944
2763
Алисонтой танилцана уу.
Тэр 12 настай,
04:37
If Allison goes to a school
that serves a nutritious breakfast
that serves a nutritious breakfast
89
265731
4009
тэр их ухаантай ба
том болоод физикч болохыг хүсдэг.
04:41
to all of their kids,
90
269764
1246
04:43
here's what's going to follow.
91
271034
1550
Хэрэв шим тэжээллэг
өглөөний цайтай сургуульд
өглөөний цайтай сургуульд
04:45
Her chances of getting a nutritious meal,
92
273152
3229
Алисон сурдаг байсан бол,
ийм үр дүн гарна.
ийм үр дүн гарна.
04:48
one with fruit and milk,
one lower in sugar and salt,
one lower in sugar and salt,
93
276405
3166
Жимс, сүү ихтэй, чихэр, давс багатай,
04:51
dramatically increase.
94
279595
1586
04:54
Allison will have a lower rate
of obesity than the average kid.
of obesity than the average kid.
95
282157
3544
шим тэжээллэг хоол идэх магадлал
Алисоны хувьд эрс нэмэгдэхэд
04:58
She'll have to visit the nurse less.
96
286568
1784
дундаж хүүхэдтэй харьцуулахад
тэр таргалалт багатай болно.
тэр таргалалт багатай болно.
05:00
She'll have lower levels
of anxiety and depression.
of anxiety and depression.
97
288823
3219
Тэр эмнэлэгт бага очно.
05:04
She'll have better behavior.
98
292066
1516
Түүний айдас, бухимдал багасна.
05:05
She'll have better attendance,
and she'll show up on time more often.
and she'll show up on time more often.
99
293606
3255
Түүний зан авир илүү сайжирна.
05:08
Why?
100
296885
1372
Тэр цагаа илүү сайн баримталж,
хичээлийн ирц нь сайжирна.
хичээлийн ирц нь сайжирна.
05:10
Well, because there's a good meal
waiting for her at school.
waiting for her at school.
101
298281
3000
Яагаад?
05:13
Overall, Allison is in much better health
102
301877
2827
Яагаад гэвэл түүний сургууль дээр
сайхан хоол хүлээж байдаг.
сайхан хоол хүлээж байдаг.
05:17
than the average school kid.
103
305331
1481
Ерөнхийдөө Алисон сургуулийн
дундаж хүүхдээс
дундаж хүүхдээс
05:19
So what about that kid
104
307757
1633
хамаагүй эрүүл саруул байх болно.
05:21
who doesn't have a nutritious
breakfast waiting for him?
breakfast waiting for him?
105
309414
2987
Тэгвэл шим тэжээлгүй өглөөний цай
өгдөг сургуульд
өгдөг сургуульд
05:24
Well, meet Tommy.
106
312425
1408
сурдаг хүүхэд яах вэ?
05:26
He's also 12. He's a wonderful kid.
107
314416
2428
Тэгвэл Томмитой танилцана уу.
05:28
He wants to be a doctor.
108
316868
1480
Тэр ч бас 12 настай.
05:31
By the time Tommy is in kindergarten,
109
319205
1764
Тэр гайхалтай хүүхэд.
05:32
he's already underperforming in math.
110
320993
2829
Тэр эмч болохыг хүсдэг.
Гэвч Томми цэцэрлэгт байх үедээ
аль хэдийн тооны хичээлдээ муу байна.
05:36
By the time he's in third grade,
111
324594
2180
05:38
he's got lower math and reading scores.
112
326798
2597
Тэр гуравдугаар ангид орох үедээ
тооны болон уншлагын хичээлдээ
маш муу дүнтэй байх болно.
маш муу дүнтэй байх болно.
05:42
By the time he's 11,
113
330578
1714
05:44
it's more likely that Tommy will have
to have repeated a grade.
to have repeated a grade.
114
332316
3831
Тэр 11 нас хүрэхдээ
анги улирах магадлал өндөртэй болно.
05:49
Research shows that kids
who do not have consistent nourishment,
who do not have consistent nourishment,
115
337512
3097
05:52
particularly at breakfast,
116
340633
1255
Судалгаагаар шим тэжээл хангалттай
авдаггүй хүүхдүүд,
авдаггүй хүүхдүүд,
05:53
have poor cognitive function overall.
117
341912
3281
ялангуяа өглөөний цай нь
тэжээллэг бус бол
тэжээллэг бус бол
сэтгэн бодох чадвар нь муу байдаг.
05:59
So how widespread is this problem?
118
347170
2134
06:02
Well, unfortunately, it's pervasive.
119
350096
2195
Тэгэхээр энэ асуудал
хэр түгээмэл байдаг вэ?
хэр түгээмэл байдаг вэ?
06:05
Let me give you two stats
120
353648
1225
Харамсалтай нь, маш түгээмэл.
06:06
that seem like they're on opposite
ends of the issue,
ends of the issue,
121
354897
2964
Хоёр статистикийн тоо баримт хэлье.
06:09
but are actually two sides
of the same coin.
of the same coin.
122
357885
2148
Энэ нь эсрэг тэсрэг мэт харагддаг ч,
06:12
On the one hand,
123
360560
2014
үнэндээ нэг зоосны хоёр тал.
06:14
one in six Americans are food insecure,
124
362598
3208
Нэг талаас,
06:17
including 16 million children --
almost 20 percent --
almost 20 percent --
125
365830
3241
6 америк хүн тутмын 1 нь
хоолны хомсдолтой.
хоолны хомсдолтой.
16 сая хүүхэд буюу бараг 20 хувь нь
06:21
are food insecure.
126
369814
1390
06:23
In this city alone, in New York City,
127
371228
2087
хоолны хомсдолтой.
06:26
474,000 kids under the age of 18
face hunger every year.
face hunger every year.
128
374593
5196
Зөвхөн Нью Йорк хотод л гэхэд
18 нас хүрээгүй 474 мянган хүүхэд
жил бүр өлсгөлөнд нэрвэгддэг.
жил бүр өлсгөлөнд нэрвэгддэг.
06:33
It's crazy.
129
381304
1175
06:34
On the other hand,
130
382900
1150
Аймшигтай.
06:36
diet and nutrition is the number one cause
of preventable death and disease
of preventable death and disease
131
384923
4109
Нөгөө талаас,
аливаа өвчин ба үхлээс сэргийлж болох
гол арга нь
гол арга нь
06:41
in this country, by far.
132
389056
1703
06:43
And fully a third of the kids
that we've been talking about tonight
that we've been talking about tonight
133
391691
3221
хоол хүнс, шим тэжээл байдаг.
06:46
are on track to have diabetes
in their lifetime.
in their lifetime.
134
394936
2774
Мөн өнөөдөр яригдаж буй
хүүхдүүдийн 1/3 нь
хүүхдүүдийн 1/3 нь
чихрийн шижинтэй болох замдаа явж байгаа.
06:51
Now, what's hard
to put together but is true
to put together but is true
135
399227
2382
06:53
is that, many times,
these are the same children.
these are the same children.
136
401633
2794
Хэлэхэд хэцүү ч, бодит үнэн гэвэл
эдгээр нь нөгөө л хүүхдүүд байдаг.
06:57
So they fill up on the unhealthy
and cheap calories
and cheap calories
137
405275
2899
07:00
that surround them in their communities
and that their families can afford.
and that their families can afford.
138
408198
4116
Тэд гэр бүлийнхээ боломжоос болоод
эрүүл бус, хямд калориор
өөрсдийгөө дүүргэдэг.
өөрсдийгөө дүүргэдэг.
07:04
But then by the end of the month,
139
412972
1957
07:07
food stamps run out
or hours get cut at work,
or hours get cut at work,
140
415977
3565
Тэгээд сарын сүүл гэхэд
07:11
and they don't have the money
to cover the basic cost of food.
to cover the basic cost of food.
141
419566
3077
хоолны талон дуусаж эсвэл
ажлын цаг нь хасагдаад,
ажлын цаг нь хасагдаад,
наад захын хоолны хэрэгцээгээ ч хангах
мөнгөгүй болдог.
мөнгөгүй болдог.
07:16
But we should be able
to solve this problem, right?
to solve this problem, right?
142
424309
3326
07:19
We know what the answers are.
143
427659
1668
Гэхдээ бид энэ асуудлыг
шийдэж чаддаг байх хэрэгтэй, тийм үү?
шийдэж чаддаг байх хэрэгтэй, тийм үү?
07:22
As part of my work at the White House,
we instituted a program
we instituted a program
144
430137
3931
Бид хариулт нь юу болохыг мэднэ.
Цагаан Ордон дахь
ажлынхаа хүрээнд
ажлынхаа хүрээнд
07:26
that for all schools that had
40 percent more low-income kids,
40 percent more low-income kids,
145
434092
3494
бид нэг хөтөлбөр хэрэгжүүлсэн.
07:29
we could serve breakfast and lunch
to every kid in that school
to every kid in that school
146
437610
4658
Хэрвээ сурагчдын 40 болон түүнээс дээш
хувь нь бага орлоготой тохиолдолд,
хувь нь бага орлоготой тохиолдолд,
тухайн сургуулийн бүх хүүхдэд
өглөө болон өдрийн хоолыг
өглөө болон өдрийн хоолыг
07:34
for free.
147
442292
1159
07:35
This program has been
incredibly successful,
incredibly successful,
148
443475
2051
07:37
because it helped us overcome
a very difficult barrier
a very difficult barrier
149
445550
4052
үнэгүй олгох хөтөлбөр байв.
Энэ хөтөлбөр маш амжилттай байсан.
07:41
when it came to getting kids
a nutritious breakfast.
a nutritious breakfast.
150
449626
3145
Яагаад гэвэл хүүхдүүдэд шим тэжээллэг
өглөөний цай хүргэхэд саад болж байсан
өглөөний цай хүргэхэд саад болж байсан
07:44
And that was the barrier of stigma.
151
452795
2717
маш хэцүү бэрхшээлийг давахад тусалсан.
07:48
See, schools serve
breakfast before school,
breakfast before school,
152
456939
2832
Энэ нь маш ичгүүртэй бэрхшээл байлаа.
07:53
and it was only available
for the poor kids.
for the poor kids.
153
461398
4048
Сургуулиуд өглөөний цайгаа
хичээлийн өмнө өгдөг ба
хичээлийн өмнө өгдөг ба
07:58
So everybody knew who was poor
and who needed government help.
and who needed government help.
154
466991
3329
энэ нь зөвхөн амьдралын боломжгүй
хүүхдүүдэд л хамаатай.
хүүхдүүдэд л хамаатай.
08:03
Now, all kids, no matter how much
or how little their parents make,
or how little their parents make,
155
471217
4800
Хэн ядуу, хэнд төрийн
тусламж хэрэгтэйг хүн бүр мэддэг байлаа.
тусламж хэрэгтэйг хүн бүр мэддэг байлаа.
08:08
have a lot of pride.
156
476041
1360
Харин одоо эцэг эхийн орлогын
их багаас үл хамааран
их багаас үл хамааран
08:10
So what happened?
157
478727
1277
08:12
Well, the schools that have
implemented this program
implemented this program
158
480597
2468
бүх хүүхэд сэтгэл хангалуун байдаг.
08:15
saw an increase in math and reading
scores by 17.5 percent.
scores by 17.5 percent.
159
483089
4617
Тэгэхээр юу болсон бэ?
Энэ хөтөлбөрийг хэрэгжүүлсэн сургуулиудын
08:20
17.5 percent.
160
488277
1915
тоо болон уншлагын хичээлийн дүнд
17.5 хувийн ахиц ажиглагдсан.
17.5 хувийн ахиц ажиглагдсан.
08:23
And research shows that when kids
have a consistent, nutritious breakfast,
have a consistent, nutritious breakfast,
161
491110
4439
17.5 хувь.
08:29
their chances of graduating
increase by 20 percent.
increase by 20 percent.
162
497152
3662
Судалгаагаар хэрвээ хүүхэд тогтмол
шим тэжээллэг өглөөний цай уудаг бол
шим тэжээллэг өглөөний цай уудаг бол
08:33
20 percent.
163
501683
1591
тэдний сургуулиа төгсөх магадлал
20 хувиар нэмэгддэг гэдгийг харуулсан.
20 хувиар нэмэгддэг гэдгийг харуулсан.
08:36
When we give our kids
the nourishment they need,
the nourishment they need,
164
504382
3759
08:40
we give them the chance to thrive,
165
508165
2086
20 хувь.
Бид хүүхдүүддээ хэрэгтэй
шим тэжээлийг нь өгөхдөө,
шим тэжээлийг нь өгөхдөө,
08:43
both in the classroom and beyond.
166
511325
2081
08:46
Now, you don't have to trust me on this,
167
514270
2966
тэдэнд сургууль болон түүнээс гадуур
өсөн дэвжих боломж олгож байдаг.
08:50
but you should talk to Donna Martin.
168
518014
1955
08:52
I love Donna Martin.
169
520619
1747
Надад итгэхгүй байж болох ч
08:54
Donna Martin is the school nutrition
director at Burke County
director at Burke County
170
522390
3677
Донна Мартинтай ярьж үзэх хэрэгтэй.
08:58
in Waynesboro, Georgia.
171
526091
1682
Би Донна Мартинд хайртай.
Донна Мартин бол Жиоржиа мужийн
Вэйнбород хотын
Вэйнбород хотын
09:01
Now, Burke County
is one of the poorest districts
is one of the poorest districts
172
529223
2613
09:03
in the fifth-poorest state in the country,
173
531860
2705
Бёрк дүүргийн сургуулийн
хоол хүнс хариуцсан захирал.
хоол хүнс хариуцсан захирал.
Бёрк бол улсын хэмжээнд ядуурлаараа
5 дугаарт ордог мужийн
5 дугаарт ордог мужийн
09:07
and about 100 percent of Donna's students
live at or below the poverty line.
live at or below the poverty line.
174
535337
5742
хамгийн ядуу дүүргүүдийн нэг ба
Доннагийн сурагчдын бараг 100 хувь нь
амьжиргааны түвшнээс доогуур амьдралтай.
амьжиргааны түвшнээс доогуур амьдралтай.
09:14
A few years ago,
175
542042
1211
09:15
Donna decided to get out ahead
of the new standards that were coming,
of the new standards that were coming,
176
543277
3954
09:19
and overhaul her nutrition standards.
177
547255
2286
Хэдэн жилийн өмнө
Донна шим тэжээлийн
шинэ стандартаас урьтаж,
шинэ стандартаас урьтаж,
09:22
She improved and added
fruit and vegetables and whole grains.
fruit and vegetables and whole grains.
178
550570
4651
хуучин стандартаа сайжруулсан юм.
09:27
She served breakfast in the classroom
to all of her kids.
to all of her kids.
179
555245
2945
Тэр жимс, ногоо, бүтэн үр зэргийг нэмж
09:30
And she implemented a dinner program.
180
558744
1824
бүх хүүхдүүдэд ангид нь
өглөөний цайгаар үйлчилсэн.
өглөөний цайгаар үйлчилсэн.
09:32
Why?
181
560592
1157
09:34
Well, many of her kids didn't have
dinner when they went home.
dinner when they went home.
182
562706
3094
Мөн оройн хоолны хөтөлбөр хэрэгжүүлсэн.
Яагаад гээч?
09:38
So how did they respond?
183
566345
2209
Яагаад гэвэл түүний ихэнх сурагчид
гэртээ хариад идэх хоолгүй байдаг.
гэртээ хариад идэх хоолгүй байдаг.
09:40
Well, the kids loved the food.
184
568578
2621
09:43
They loved the better nutrition,
185
571947
1688
Сурагчид ямар хариу үйлдэл үзүүлсэн гээч?
09:45
and they loved not being hungry.
186
573659
1973
Хүүхдүүдэд хоол маш их таалагдсан.
09:49
But Donna's biggest supporter came
from an unexpected place.
from an unexpected place.
187
577129
3657
Тэдэнд шим тэжээл болон
өлсөхгүй байгаа нь маш их таалагдсан.
09:53
His name from Eric Parker,
188
581425
2084
Доннагийн хамгийн том дэмжигч нь
төсөөлөөгүй газраас гарч ирсэн.
төсөөлөөгүй газраас гарч ирсэн.
09:55
and he was the head football coach
for the Burke County Bears.
for the Burke County Bears.
189
583533
3528
Түүний нэрийг Эрик Паркер гэдэг ба
10:00
Now, Coach Parker had coached
mediocre teams for years.
mediocre teams for years.
190
588038
3065
"Бёркийн Баавгайнууд" багийн
хөл бөмбөгийн ерөнхий дасгалжуулагч.
хөл бөмбөгийн ерөнхий дасгалжуулагч.
10:03
The Bears often ended
in the middle of the pack --
in the middle of the pack --
191
591127
2923
Тэр сулхан багуудыг олон жилийн
турш дасгалжуулсан.
турш дасгалжуулсан.
10:06
a big disappointment in one
of the most passionate football states
of the most passionate football states
192
594074
3162
Багийнхан нь ихэнхдээ тоглоомын
дундаас гарчихдаг байлаа.
дундаас гарчихдаг байлаа.
10:09
in the union.
193
597260
1168
10:10
But the year Donna changed the menus,
194
598912
4608
Улсдаа хөл бөмбөгөөр
сайндаа тооцогддог мужийн хувьд
сайндаа тооцогддог мужийн хувьд
үнэхээр урам хугармаар.
10:15
the Bears not only won their division,
195
603544
3507
Гэхдээ Донна хоолны цэсийг
өөрчилсөн тэр жил
өөрчилсөн тэр жил
10:19
they went on to win
the state championship,
the state championship,
196
607075
2439
багийнхан зөвхөн өөрсдийн хэсэгтээ
ялагч болоод зогсохгүй,
ялагч болоод зогсохгүй,
10:21
beating the Peach County Trojans
197
609538
2183
10:23
28-14.
198
611745
1505
мужийн аваргын тоглолтонд
"Пийчийн Трожанууд" багийг
"Пийчийн Трожанууд" багийг
10:25
(Laughter)
199
613274
2244
10:27
And Coach Parker,
200
615542
1514
28-14 харьцаатайгаар ялж
аварга болсон юм.
аварга болсон юм.
10:30
he credited that championship
to Donna Martin.
to Donna Martin.
201
618203
3162
(Инээд)
Тэгээд дасгалжуулагч Паркер
ялалтын шалтгаан бол
Донна Мартин гэж мэдэгдсэн юм.
Донна Мартин гэж мэдэгдсэн юм.
10:35
When we give our kids
the basic nourishment,
the basic nourishment,
202
623994
2761
10:38
they're gonna thrive.
203
626779
1299
10:41
And it's not just up
to the Cheryl Barbaras
to the Cheryl Barbaras
204
629030
3040
Бид хүүхдүүддээ гол
шим тэжээлийг нь өгөхөд
шим тэжээлийг нь өгөхөд
тэд сайн өсч торних болно.
10:44
and the Donna Martins of the world.
205
632094
1855
Энэ нь дэлхий дээр зөвхөн Шерил Барбара,
10:46
It's on all of us.
206
634759
1356
10:48
And feeding our kids the basic nutrition
is just the starting point.
is just the starting point.
207
636859
4486
Донна Мартин шиг хүмүүст хамаатай биш.
Энэ бид бүгдээс хамаарна.
Хүүхдүүддээ шим тэжээлтэй хоол
өгөх нь зөвхөн анхны алхам.
өгөх нь зөвхөн анхны алхам.
10:54
What I've laid out is really a model
208
642237
1965
10:56
for so many of the most pressing
issues that we face.
issues that we face.
209
644226
3075
Миний ярьсан зүйл бол
11:00
If we focus on the simple goal
of properly nourishing ourselves,
of properly nourishing ourselves,
210
648903
5220
бидний нүүр тулдаг
маш олон асуудлын шийдэл.
маш олон асуудлын шийдэл.
Бид зөв зохистой шим тэжээл авахыг
энгийн зорилгоо болгож чадвал
энгийн зорилгоо болгож чадвал
11:07
we could see a world
that is more stable and secure;
that is more stable and secure;
211
655234
3161
11:11
we could dramatically improve
our economic productivity;
our economic productivity;
212
659649
3168
илүү тогтвортой, аюулгүй
хорвоо дэлхийг харж,
хорвоо дэлхийг харж,
11:15
we could transform our health care
213
663743
2551
эдийн засгийн бүтээмжээ ихэд
сайжруулж,
сайжруулж,
11:19
and we could go a long way
214
667456
1595
эрүүл мэндийн халамжийг өөрчилж,
11:21
in ensuring that the Earth can provide
for generations to come.
for generations to come.
215
669075
3045
11:24
Food is that place
where our collective efforts
where our collective efforts
216
672144
4750
цаашид олон үеийн хүмүүст хүртээмжтэй
олон зүйлд хүрч чадна.
11:28
can have the greatest impact.
217
676918
1873
Бидний хамтын хичээл зүтгэл
11:32
So we have to ask ourselves:
What is the right question?
What is the right question?
218
680545
3085
хамгийн их нөлөө үзүүлэх салбар бол хоол.
11:35
What would happen
219
683654
1528
11:37
if we fed ourselves more nutritious,
more sustainably grown food?
more sustainably grown food?
220
685206
5525
Тэгэхээр бид өөрсдөөсөө
"Зөв асуулт нь юу вэ?" гэж асуух хэрэгтэй.
"Зөв асуулт нь юу вэ?" гэж асуух хэрэгтэй.
Хэрвээ бид илүү эрүүл,
11:43
What would be the impact?
221
691422
1364
тэжээллэг хоолловол яах вэ?
11:45
Cheryl Barbara,
222
693904
1415
11:48
Donna Martin,
223
696629
1622
Ямар нөлөө үзүүлж болох вэ?
11:50
Coach Parker and the Burke County Bears --
224
698275
2159
Шерил Барбара,
11:53
I think they know the answer.
225
701259
1644
Донна Мартин,
11:54
Thank you guys so very much.
226
702927
1611
дасгалжуулагч Паркер болон
"Бёркийн Байвгайнууд" баг
"Бёркийн Байвгайнууд" баг
11:56
(Applause)
227
704562
4472
хариултыг нь мэдэж байгаа гэж
бодож байна.
бодож байна.
Та бүгдэд маш их баярлалаа.
(Алга ташилт)
ABOUT THE SPEAKER
Sam Kass - Food entrepreneurSam Kass's work connects nutrition and education in an effort to make sure future generations thrive.
Why you should listen
Food entrepreneur Sam Kass is a former White House Chef and Senior Policy Advisor for Nutrition. He is the founder of TROVE and a partner in Acre Venture Partners.
Kass joined the White House kitchen staff in 2009 as Assistant Chef and, in 2010, became Food Initiative Coordinator. During his White House tenure, he took on several additional roles including Executive Director of First Lady Michelle Obama's "Let’s Move!" campaign and senior White House Policy Advisor for Nutrition. Kass is the first person in the history of the White House to have a position in the Executive Office of the President and the Residence. As one of the First Lady’s longest-serving advisors, he served as Senior Policy Advisor for Healthy Food Initiatives and he helped the First Lady create the first major vegetable garden at the White House since Eleanor Roosevelt’s victory garden.
In 2011, Fast Company included Sam in their list of "100 Most Creative People," and in 2012, he helped create the American Chef Corps, which is dedicated to promoting diplomacy through culinary initiatives. He is also an MIT Media lab fellow, entrepreneur and advisor.
Sam Kass | Speaker | TED.com