Gary Haugen: The hidden reason for poverty the world needs to address now
Gary Haugen: Ukryta przyczyna biedy, którą świat musi się zająć już teraz
As founder of International Justice Mission, Gary Haugen fights the chronically neglected global epidemic of violence against the poor. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
that's been a good thing.
widywałem rzeczy okropne.
horrible things in the world.
o nadużycie władzy przez policję w USA.
police abuse cases in the United States.
prowadziłem z ramienia ONZ
genocide investigation.
niewiele daje w takiej sytuacji.
just aren't much help
to investigate a genocide.
czułem i których musiałem dotknąć
and feel and touch
greatest failures of simple compassion.
porażek światowego współczucia.
comes from two Latin words:
od łacińskiego zwrotu "cum passio",
"to suffer with."
zbliżając się do ludzkiego cierpienia,
to human suffering,
and the rest of the world,
wzruszył się wcześniej.
powstrzymanie ludobójstwa.
z największych triumfów współczucia.
successes of compassion.
global poverty.
spotkał się chyba każdy z nas.
has involved all of us here.
od śpiewania przeboju "We are the world",
"We Are the World,"
czy od darowizny na studnie w Afryce.
on your refrigerator door,
donated for fresh water.
introduction to poverty was
pierwszego zetknięcia z biedą,
mamę z Zambii.
w swoim jedynym ubraniu.
about 12 miles
by opowiedzieć swoją historię.
and to share her story.
które z nią spędziłem,
the world of poverty.
when the coals on the cooking fire
wygasa ostatni kawałek drewna.
of cooking oil finally ran out.
kończy się jedzenie.
despite her best efforts,
cierpi z powodu niedożywienia.
powoli tracą siłę.
into uselessness.
budzą w nas współczucie.
have been moving us to compassion.
chcemy jakoś powstrzymać to cierpienie.
to care about global poverty,
to stop the suffering.
that we haven't done enough,
hasn't been effective enough,
i najdłuższym przejawem współczucia
is probably the broadest,
human phenomenon of compassion
dość szokującym odkryciem,
a pretty shattering insight
zmienić wasze spojrzenie.
you think about that struggle.
co już pewnie wiecie.
you probably already know.
been graduating from high school,
codziennie umiera 40 tys. dzieci.
died because of poverty.
down to 17,000.
nie umrze z powodu biedy.
don't have to die from poverty.
people in our world
które żyją w skrajnej biedzie,
za niewiele ponad dolara dziennie,
about a dollar and a quarter a day,
expectations about what is possible.
feel proud and encouraged
położyć kres cierpieniu milionów ludzi.
actually has the power
the suffering of millions.
o czym możecie nie wiedzieć.
might not hear very much about.
biedy do 2 dolarów na dzień,
up to two dollars a day,
biedaków z czasów mojego liceum
the same two billion people
when I was in high school,
still stuck in such harsh poverty?
Venus for a moment.
moved by common compassion
motywowało mnie i moją żonę
udzielania mikropożyczek
nie zapobiegłoby śmierci jej synka.
none of those approaches
to watch her son die.
że wszystko było dobrze,
sprawiać problemów.
and "cause trouble"
dzień po śmierci jej męża,
Venus' husband died,
Venus and the kids out of the house,
prowadzony przez nią stragan.
their market stall.
into destitution by violence.
że ani pomoc dzieciom, ani mikro-pożyczki,
none of the microloans,
programów walki z biedą
anti-poverty programs
gdy spotkałem Griseldę.
to me when I met Griselda.
z biednej społeczności w Gwatemali.
living in a very poor community
we've learned over the years
out of poverty
"efektem dziewczynki".
nie chodziła do szkoły.
she wasn't going to school.
leaving her home.
gdy wracała z rodziną z kościoła,
from church with her family,
just snatched her off the street,
opportunity to go to school,
bezpiecznie dotrzeć.
i kobiety między 15 a 44 rokiem życia
i przemocy na tle seksualnym.
the everyday violence
do większej liczby zgonów i kalectwa,
for more death and disability
i wojna razem wzięte.
than war combined.
w całych systemach przemocy.
are trapped in whole systems of violence.
I could drive past this rice mill
przejeżdżałem obok młyna.
dźwigającego 50-kilogramowy wór ryżu.
these 100-pound sacks
że był niewolnikiem,
w tym młynie od 30 lat.
since I was in high school.
trafiający do jego społeczności
right in his community
ani setki innych niewolników
or any of the hundred other slaves
and the torture
i gehenną przemocy w tym młynie.
na rzecz walki z ubóstwem
anti-poverty programs
niż kiedykolwiek w historii.
liczbę niewolników na 35 milionów.
35 million people in slavery today.
w której jesteśmy.
of the entire nation of Canada,
plagę przemocy "efektem szarańczy".
to call this epidemic of violence
niszcząc wszystko.
it just descends like a plague
very, very poor communities,
okazuje się przemoc.
greatest fear is violence.
genocide or the wars,
byłem pewien, że trzeba zmienić prawo.
my first reaction was to think,
got to change all the laws.
w stosunku do ubogich.
against the poor illegal.
tylko brak egzekwowania go.
the poor don't get laws,
are so broken
a report that found
żyje poza ochroną prawa.
outside the protection of the law."
just about no idea
first-hand experience of it.
jest dla nas oczywistością.
is just a total assumption.
more clearly than three simple numbers:
w Kanadzie i USA.
for the emergency police operator
to średnio 10 minut.
to a police 911 emergency call
completely for granted.
law enforcement to protect you?
experienced what this would be like.
kobieta w Oregonie.
dark house on a Saturday night,
dobijać się mężczyzna.
his way into her home.
in the hospital from an assault
po jego napaści 2 tygodnie wcześniej.
and does what any of us would do:
wykręciła 911.
że z powodu cięć budżetowych,
of budget cuts in her county,
nie pracuje w weekendy.
on the weekends.
to send out there.
pani poprosić, by odszedł?
inside the residence and assaults you,
he is intoxicated or anything?
I've already told him I was calling you.
mówiłam że dzwonię na policję.
busted down my door, assaulted me.
safely leave the residence?
pretty much my only way out.
is give you some advice,
i powiadomić szeryfa jutro.
unfortunately has a weapon
lub próbował panią skrzywdzić.
that's a different story.
nie mam kogo wysłać.
doesn't work up there.
brutalnie napadnięta i zgwałcona.
inside that house
outside the rule of law.
of our poorest live.
ubogie dziecko w Boliwii
sexually assaults a poor child,
na skręcenie karku pod prysznicem,
of slipping in the shower and dying
to jail for that crime.
w południowej Azji,
enslave a poor person,
niż trafisz do więzienia.
struck by lightning
to jail for that crime.
violence, it just rages on.
to help billions of people
z piekła życia za 2 dolary.
najróżniejsze dobra i usługi,
all manner of goods and services
którzy im je odbierają przemocą,
of the violent bullies
długofalowe skutki naszych starań.
in the long-term impact of your efforts.
of basic law enforcement
would be a huge priority
światowej walki z ubóstwem.
recently couldn't find
że nawet 1% międzynarodowego wsparcia
to protect the poor
przed przemocą w życiu codziennym.
of everyday violence.
violence against the poor,
wobec biednych w dziwaczny sposób.
opowiada poruszającą historię
a heart-wrenching story
w drodze po wodę pitną.
to fetching water,
the solution of a new well
która znacząco skróci im drogę.
którzy wciąż tam są.
are still right there in the community.
w drodze do biblioteki,
of our college campuses
przeniesienia biblioteki bliżej akademika.
of moving the library closer to the dorm.
this is okay for poor people.
nie wiedzą, co z tym począć.
and poverty alleviation,
zaniedbania ochrony przed przemocą
in the developing world
the developing world, with money,
na Światowym Forum Ekonomicznym
Forum not long ago
robiących tam wielkie interesy.
massive businesses in the developing world
bezpieczeństwo swoim firmom.
and property from all the violence?"
and they said, practically in unison,
w krajach rozwijających się
in the developing world
potężniejsze niż policja.
larger than the public police force.
na kontynencie jest firma ochroniarska.
on the continent now is private security.
i mogą się bogacić.
and can keep getting richer,
and they're left totally unprotected
to the ground.
z początku jest niewydolny i skorumpowany,
wielkim wysiłkiem i zaangażowaniem.
by fierce effort and commitment.
traktujmy powstrzymanie przemocy
to the fight against poverty.
about global poverty
pomijającą ten problem
of violence must be deemed not serious.
poważne środki i podzielić się wiedzą,
to seriously invest resources
the developing world
publiczny system sprawiedliwości
public systems of justice,
dałby wszystkim szanse na bezpieczeństwo.
are actually possible
i już się zdarzają.
w jednym z największych miast Filipin,
funded a project
of the Philippines,
and local law enforcement
tak przeobrazili kulejące sądy i policję,
and broken courts so drastically,
ilość dzieci zmuszanych do prostytucji
against poor kids by 79 percent.
and inexcusable
niezrozumiałe i niewybaczalne?
składający się z naszych wnuków,
a tribunal of our grandchildren
"Babciu, dziadku, gdzie byliście?
uciekających przed nazizmem
the Jews were fleeing Nazi Germany
when they were marching
Japończyków w USA?
off to internment camps?
when they were beating
za to, że chcieli głosować?".
to register to vote?"
grzęzły w bezprawiu i przemocy?
were drowning in a lawless chaos
that we raised our voice,
że współczuliśmy i zabraliśmy głos,
to make the violence stop.
że powstrzymaliśmy przemoc.
by poprawić wyszkolenie policji.
some of the things
for example, boost police training.
things that's starting to happen now
że rozpad tych służb staje się oczywisty.
and the consequences are becoming obvious.
political will to do that.
środki i doświadczenie.
of resources and transfer of expertise.
that's going to take place as well,
ale jest do wygrania.
around the world
na świecie obiecujące przykłady.
that are very encouraging.
poprawa pracy policji?
how much it costs
to police, for example --
we've started a project there
szkolenia policji, sędziów i prokuratorów,
and court system, prosecutors,
skutecznie prowadzić takie sprawy.
actually effectively bring these cases.
sprawcom przemocy na tle seksualnym
perpetrators of sexual violence
rzędu miliona dolarów rocznie.
at about a million dollars a year,
na poddźwignięcie całego systemu,
you can get for your buck
a criminal justice system
dzięki szkoleniu, motywacji i prowadzeniu.
trained and motivated and led,
zwłaszcza klasa średnia widzi,
especially a middle class
really no future
i prywatyzacji bezpieczeństwa.
total privatization of security
a window for change.
to look at each part in the chain --
istotny jest cały łańcuch.
about law enforcement,
ona jest u źródeł tego procesu,
of the pipeline of justice,
a oni dalej sądom.
hand it off to the courts,
mieć instytucjonalne wsparcie.
have to be supported by social services
that pulls that all together.
ale dowody od policji były beznadziejne.
of training of the courts,
from the police,
na narkotykach i terroryzmie,
that has to do with narcotics or terrorism
jak zapewnić ochronę zwykłym ludziom.
the common poor person
mogą być chronieni przez prawo jak my.
in very poor communities
own experience, for sure,
jest szansa, że ktoś cię ochroni.
that you can call 911
a spectacular job
świetnej roboty,
zarówno w książce, jak i tutaj.
ABOUT THE SPEAKER
Gary Haugen - Human rights attorneyAs founder of International Justice Mission, Gary Haugen fights the chronically neglected global epidemic of violence against the poor.
Why you should listen
While a member of the 1994 United Nations team investigating war crimes in Rwanda, Gary Haugen’s eyes were opened to the appalling extent of violence in the developing world. Upon his return to the US, he founded International Justice Mission, an organization devoted to rescuing victims of global violence including trafficking and slavery.
In The Locust Effect, Haugen outlines the catastrophic effect of everyday violence on the lives of the impoverished, and shows how rampant violence is undermining efforts to alleviate poverty.
Gary Haugen | Speaker | TED.com