TEDMED 2014
Jeff Iliff: One more reason to get a good night's sleep
Jeff Iliff: İyi bir gece uykusu çekmek için bir neden daha
Filmed:
Readability: 4.3
5,135,628 views
Beyin vücuttaki enerji kaynağının dörtte birini kullanır, lakin bu vücut kütlesinin yüzde ikisine tekabül eder. Peki bu eşsiz organ hayati besinleri nasıl alır, belki de daha da önemlisi, bunlardan nasıl kurtulur? Yapılan yeni araştırmalar bunun uyku ile alakalı olduğunu söylüyor.
Jeff Iliff - Neuroscientist
Jeff Iliff is a neuroscientist who explores the unique functions of the brain. Full bio
Jeff Iliff is a neuroscientist who explores the unique functions of the brain. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Sleep.
0
741
1642
Uyku.
00:14
It's something we spend about
a third of our lives doing,
a third of our lives doing,
1
2383
2821
Hayatımızın üçte birini
bununla harcıyoruz.
bununla harcıyoruz.
00:17
but do any of us really understand what it's all about?
2
5204
3321
Peki bunun ne demek olduğunu
gerçekten anlayan var mı?
gerçekten anlayan var mı?
00:20
Two thousand years ago, Galen,
3
8525
2215
İki bin yıl önce, Galen,
00:22
one of the most prominent medical researchers
4
10740
2140
kendisi eski çağda yaşamış
en önemli
en önemli
00:25
of the ancient world,
5
12880
1059
tıbbi araştırmacılardan
birisidir,
birisidir,
00:26
proposed that while we're awake,
6
13939
2319
uyanık haldeyken
00:28
our brain's motive force, its juice,
7
16258
3362
beynimizin hareket gücünün, özsuyunun,
00:31
would flow out to all the other parts of the body,
8
19620
2570
vücudumuzun diğer
bölümlerine doğru iletildiğini,
bölümlerine doğru iletildiğini,
00:34
animating them but leaving the brain all dried up,
9
22190
4014
onlara hayat verdiğini, ancak
beyni kuruttuğunu ileri sürdü,
beyni kuruttuğunu ileri sürdü,
00:38
and he thought that when we sleep,
10
26204
1616
ve uyuduğumuz zaman
00:40
all this moisture that filled the rest of the body
11
27820
2538
bedenin kalanını dolduran nemin
00:42
would come rushing back,
12
30358
1744
geri geldiğini,
00:44
rehydrating the brain
13
32102
1811
beyni sulandırdığını
00:46
and refreshing the mind.
14
33913
2546
ve zihni tazelediğini düşündü.
00:48
Now, that sounds completely ridiculous to us now,
15
36459
2421
Günümüzde bu bize tamamiyle saçma geliyor,
00:51
but Galen was simply trying to explain
16
38880
2041
ancak Galen uyku hakkında
00:53
something about sleep
17
40921
1607
her gün yaptığımız bir şeyi
00:54
that we all deal with every day.
18
42528
2657
basitçe açıklamaya çalışıyordu.
00:57
See, we all know based on our own experience
19
45185
1924
Hepimiz kendi deneyimlerimize
dayanarak biliyoruz ki,
dayanarak biliyoruz ki,
00:59
that when you sleep, it clears your mind,
20
47109
2712
uyuduğumuz zaman zihnimiz temizlenir
01:02
and when you don't sleep,
21
49821
1462
ve uyumadığımız zaman ise
01:03
it leaves your mind murky.
22
51283
2927
zihnimiz bulanık kalır.
01:06
But while we know a great deal more about sleep now
23
54210
2512
Şu anda uyku ile ilgili, Galen döneminden
01:08
than when Galen was around,
24
56722
1804
çok daha fazlasını bilmemize rağmen
01:10
we still haven't understood why it is that sleep,
25
58526
2880
tüm yaptığımız faaliyetler
içerisinde neden sadece uykunun
içerisinde neden sadece uykunun
01:13
of all of our activities, has this incredible
26
61406
2629
zihin için bu derece muhteşem
güçlendirici bir özelliğe
güçlendirici bir özelliğe
01:16
restorative function for the mind.
27
64035
2719
sahip olduğunu anlamadık.
01:18
So today I want to tell you about
28
66754
1500
Bu nedenle bugün size
01:20
some recent research
29
68254
1356
bu soruya ışık tutabilecek
01:21
that may shed new light on this question.
30
69610
2758
son araştırmalardan bahsetmek istiyorum.
01:24
We've found that sleep may actually be
31
72368
3205
Uykunun beynin bazı temel ihtiyaçlarını
01:27
a kind of elegant design solution
32
75573
2373
karşılayabileceği türden
01:30
to some of the brain's most basic needs,
33
77946
2577
kolay etkili bir yol,
01:32
a unique way that the brain
34
80523
1946
beynin tüm taleplerini yerine getiren
01:34
meets the high demands and the narrow margins
35
82469
2823
ve onu kıl payıyla da olsa
01:37
that set it apart from all the other organs of the body.
36
85292
4999
diğer tüm organlardan
ayrılmasını sağlayan eşsiz bir yöntemdir.
ayrılmasını sağlayan eşsiz bir yöntemdir.
01:42
So almost all the biology that we observe
37
90291
3055
Yani gözlemlediğimiz kadarıyla
tüm bu biyolojik süreç,
tüm bu biyolojik süreç,
01:45
can be thought of as a series of problems
38
93346
2454
bir problemler dizisi
ve de bu problemlerin
ve de bu problemlerin
01:48
and their corresponding solutions,
39
95800
2041
çözümleri olarak düşünülebilir,
01:50
and the first problem that every organ must solve
40
97841
3480
ve her organın
halletmesi gereken ilk sorun
halletmesi gereken ilk sorun
01:53
is a continuous supply of nutrients to fuel
41
101321
2498
tüm vücut hücrelerini çalıştırmak için
gerekli olan
gerekli olan
01:56
all those cells of the body.
42
103819
1741
besin takviyesinin sürekli
bir şekilde sağlanmasıdır.
bir şekilde sağlanmasıdır.
01:57
In the brain, that is especially critical;
43
105560
2578
Özellikle bu süreç beyin için
daha önemlidir;
daha önemlidir;
02:00
its intense electrical activity uses up
44
108138
2217
beyindeki aşırı elektriksel
faaliyet sonucu
faaliyet sonucu
02:02
a quarter of the body's entire energy supply,
45
110355
2858
vücudun tüm enerji kaynağının
dörtte biri kullanılır.
dörtte biri kullanılır.
02:05
even though the brain accounts
46
113213
1630
Beynin, vücut kütlesinin
02:07
for only about two percent of the body's mass.
47
114843
3337
sadece yüzde ikisine
tekabül etmesine rağmen.
tekabül etmesine rağmen.
02:10
So the circulatory system
48
118180
1612
Bu nedenle dolaşım sistemi
02:11
solves the nutrient delivery problem
49
119792
2431
vücudun her bir köşesine oksijen ve besin
02:14
by sending blood vessels to supply nutrients
50
122223
2540
aktarımını sağlamak için kan damarları yardımıyla
02:16
and oxygen to every corner of our body.
51
124763
3343
besin dolaşımı problemini çözmektedir.
02:20
You can actually see it in this video here.
52
128106
3014
Bu olayı bu videoda
bizzat görebilirsiniz.
bizzat görebilirsiniz.
02:23
Here, we're imaging blood vessels
53
131120
1582
Burada, canlı bir
02:24
in the brain of a living mouse.
54
132702
2895
farenin beynindeki kan
damarlarını görüntülüyoruz.
damarlarını görüntülüyoruz.
02:27
The blood vessels form a complex network
55
135597
2520
Kan damarları tüm
beyin hacmini dolduran
beyin hacmini dolduran
02:30
that fills the entire brain volume.
56
138117
2348
karmaşık bir ağ oluşturur.
02:32
They start at the surface of the brain,
57
140465
1801
Bu ağlar beynin yüzeyinde başlar,
02:34
and then they dive down into the tissue itself,
58
142266
2881
ve sonra beyin dokusunun
derinliklerine inerler
derinliklerine inerler
02:37
and as they spread out, they supply nutrients
59
145147
2361
ve de iyice yayılarak, besin ve oksijeni
02:39
and oxygen to each and every cell in the brain.
60
147508
5765
beyindeki her hücreye ulaştırırlar.
02:45
Now, just as every cell requires
61
153276
2970
Ayrıca, nasıl ki her bir hücre faaliyete
geçmek için
geçmek için
02:48
nutrients to fuel it,
62
156246
1891
besine ihtiyaç duymaktadırlar,
02:50
every cell also produces waste as a byproduct,
63
158137
3140
aynı zamanda bu hücreler yan ürün olarak
atık üretmektedirler
atık üretmektedirler
02:53
and the clearance of that waste
64
161277
1546
ve bu atığın dışarı atılması
02:55
is the second basic problem
65
162823
2267
her organın çözmesi gereken
02:57
that each organ has to solve.
66
165090
2792
ikinci temel problemdir.
03:00
This diagram shows the body's lymphatic system,
67
167882
2583
Bu diyagram, bu ihtiyacı karşılamak
üzere zaman içinde gelişen,
üzere zaman içinde gelişen,
03:02
which has evolved to meet this need.
68
170465
2430
vücudun lenf sistemini gösterir.
03:05
It's a second parallel network of vessels
69
172895
2812
Bu vücudun her yanına uzanan
03:07
that extends throughout the body.
70
175707
2014
ikinci bir damar ağıdır.
03:09
It takes up proteins and other waste
71
177721
1957
Proteinleri ve diğer atıkları
03:11
from the spaces between the cells,
72
179678
1924
hücreler arasındaki boşluklardan alır,
03:13
it collects them, and then dumps them into the blood
73
181602
2812
onları toplar ve imha edilmek üzere
03:16
so they can be disposed of.
74
184414
2261
onları kana gönderir.
03:18
But if you look really closely at this diagram,
75
186675
1789
Fakat bu diyagrama çok yakın bakarsanız,
03:20
you'll see something
76
188464
1394
pek de mantıklı olmayan
03:22
that doesn't make a lot of sense.
77
189858
2328
bir şey göreceksiniz.
03:24
So if we were to zoom into this guy's head,
78
192186
2757
Eğer bu adamın kafasına yaklaşacak olursak,
03:27
one of the things that you would see there
79
194943
2193
orada göreceklerinizden birisi de
03:29
is that there are no lymphatic vessels in the brain.
80
197136
4162
beyinde hiç lenf damarının olmadığıdır.
03:33
But that doesn't make a lot of sense, does it?
81
201298
3094
Ama bu hiç mantıklı değil, değil mi?
03:36
I mean, the brain is this intensely active organ
82
204392
3205
Yani beyin, aşırı derecede aktif
bir organ olması nedeniyle
bir organ olması nedeniyle
03:39
that produces a correspondingly
large amount of waste
large amount of waste
83
207597
2565
etkili bir şekilde temizlenmesi gereken
03:42
that must be efficiently cleared.
84
210162
2577
büyük miktarda atık üretir.
03:44
And yet, it lacks lymphatic vessels, which means that
85
212739
2962
Ve lenf damarlarının olmaması
03:47
the approach that the rest of the body takes
86
215701
1796
vücudun geri kalanının atıkları
temizlerken
temizlerken
03:49
to clearing away its waste
87
217497
1985
kullandığı yöntemin, beyinde
03:51
won't work in the brain.
88
219482
3009
işe yaramayacağı anlamına geliyor.
03:54
So how, then, does the brain solve
89
222491
2048
Peki o zaman, beyin atık temizleme
03:56
its waste clearance problem?
90
224539
1754
problemini nasıl çözüyor?
03:58
Well, that seemingly mundane question
91
226293
3689
Görünüşte sıradan olan bu soru,
04:02
is where our group first jumped into this story,
92
229982
3408
ekibimizin ilk işe koyulduğu nokta
olmuştur,
olmuştur,
04:05
and what we found
93
233390
2021
Sinirler ve kan damarları arasından
04:07
as we dove down into the brain,
94
235411
2335
beynin derinlerine indikçe,
04:09
down among the neurons and the blood vessels,
95
237746
2891
bulduğumuz şey
04:12
was that the brain's solution
96
240637
2183
beynin bu atık temizleme problemine
04:15
to the problem of waste clearance,
97
242820
2563
bulduğu çözüm oldu.
04:17
it was really unexpected.
98
245383
1817
Bu gerçekten umulmadık bir şeydi.
04:19
It was ingenious,
99
247200
2850
Dahiyane idi,
04:22
but it was also beautiful.
100
250050
3118
fakat çok da güzeldi.
04:25
Let me tell you about what we found.
101
253168
1667
Ne bulduğumuzu size anlatayım.
04:27
So the brain has this large pool
102
254835
2554
Beynin içerisinde
beyin omurilik sıvısı diye bilinen
beyin omurilik sıvısı diye bilinen
04:29
of clean, clear fluid called cerebrospinal fluid.
103
257389
3461
temiz, berrak bir sıvıdan
oluşan geniş bir havuz var.
oluşan geniş bir havuz var.
04:33
We call it the CSF.
104
260850
1319
Biz buna BOS diyoruz.
04:34
The CSF fills the space that surrounds the brain,
105
262169
3980
BOS beyni çevreleyen boşluğu doldurur
04:38
and wastes from inside the brain
106
266149
1523
ve beynin içindeki atıklar
04:39
make their way out to the CSF,
107
267672
2222
BOS'a doğru ilerler,
04:42
which gets dumped, along with
the waste, into the blood.
the waste, into the blood.
108
269894
3263
BOS diye adlandırılan bu sıvı da
atıklarla birlikte kana karışır.
atıklarla birlikte kana karışır.
04:45
So in that way, it sounds a lot like
109
273157
1120
Bu yöntem, lenf sistemine
04:46
the lymphatic system, doesn't it?
110
274277
2592
oldukça benziyor, değil mi?
04:49
But what's interesting is that the fluid and the waste
111
276869
2756
Fakat ilginç olan, beynin içinden gelen
04:51
from inside the brain,
112
279625
1732
sıvı ve atıklar,
04:53
they don't just percolate their way randomly
113
281357
2407
gelişigüzel bir şekilde BOS'a doğru
04:55
out to these pools of CSF.
114
283764
2374
yol almamaktadır.
04:58
Instead, there is a specialized network of plumbing
115
286138
3723
Onun yerine, bu süreci düzenleyen
ve kolaylaştıran
ve kolaylaştıran
05:02
that organizes and facilitates this process.
116
289861
3892
özelleşmiş bir tesisat ağı bulunuyor.
05:05
You can see that in these videos.
117
293753
2149
Bunu videolarda görebilirsiniz.
05:08
Here, we're again imaging into the brain
118
295902
3038
Burada, canlı bir farenin beynini
05:11
of living mice.
119
298940
1484
görüntülüyoruz.
05:12
The frame on your left shows
120
300424
1923
Solunuzdaki kare
05:14
what's happening at the brain's surface,
121
302347
2059
beynin yüzeyinde olanları gösteriyor.
05:16
and the frame on your right shows
122
304406
1564
Ve sağınızdaki kare ise
05:18
what's happening down below the surface of the brain
123
305970
1946
beyin yüzeyinin altındaki dokularda
05:20
within the tissue itself.
124
307916
1723
neler olduğunu gösteriyor.
05:21
We've labeled the blood vessels in red,
125
309639
2259
Kan damarlarını kırmızı ile işaretledik
05:24
and the CSF that's surrounding the brain
126
311898
2024
ve beyni çevreleyen BOSu ise
05:26
will be in green.
127
313922
1823
yeşil renkte.
05:27
Now, what was surprising to us
128
315745
1800
Şimdi, bizi şaşırtan şey ise
05:29
was that the fluid on the outside of the brain,
129
317545
3251
beynin dışındaki sıvının
05:32
it didn't stay on the outside.
130
320796
2812
dışarıda kalmaması idi.
05:35
Instead, the CSF was pumped back into
131
323608
3403
Bunun yerine, BOS
05:39
and through the brain
132
327011
1873
kan damarlarının
dış yüzeyleri aracılığıyla
dış yüzeyleri aracılığıyla
05:41
along the outsides of the blood vessels,
133
328884
3032
beynin içine geri pompalandı,
05:44
and as it flushed down into the brain
134
331916
2384
ayrıca bu damarların dış yüzeyleri vasıtasıyla
05:46
along the outsides of these vessels,
135
334300
1800
beyne geri pompalanırken,
05:48
it was actually helping to clear away,
136
336100
2812
aslında beyin hücreleri arasındaki
05:51
to clean the waste from the spaces
137
338912
2441
boşluklardan gelen atıkların
05:53
between the brain's cells.
138
341353
2846
temizlenmesine yardımcı oluyordu.
05:56
If you think about it,
139
344199
1912
Eğer düşünecek olursak,
05:58
using the outsides of these blood vessels like this
140
346111
3477
kan damarlarının dış yüzeylerinin
bu şekilde kullanılması
bu şekilde kullanılması
06:01
is a really clever design solution,
141
349588
2519
gerçekten çok akıllıca
tasarlanmış bir yöntemdir,
tasarlanmış bir yöntemdir,
06:04
because the brain is enclosed
142
352107
2722
çünkü beyin sert bir kafatası ile
06:07
in a rigid skull
143
354829
1823
kuşatılmıştır
06:08
and it's packed full of cells,
144
356652
2103
ve hücrelerle doludur.
06:10
so there is no extra space inside it
145
358755
2745
Yani, içinde lenf sistemi gibi
06:13
for a whole second set of vessels
like the lymphatic system.
like the lymphatic system.
146
361500
3600
ikinci bir damar kümesi için
ekstra bir boşluk yoktur.
ekstra bir boşluk yoktur.
06:17
Yet the blood vessels,
147
365100
1259
Buna rağmen, kan damarları
06:18
they extend from the surface of the brain
148
366359
1958
beyin yüzeyinden aşağıya doğru
06:20
down to reach every single cell in the brain,
149
368317
2609
inip beynin her bir hücresine uzanmaktadır.
06:23
which means that fluid
150
370926
1238
Bu da demektir ki sıvı
06:24
that's traveling along the outsides of these vessels
151
372164
3296
bu damarların dış yüzeyleri
boyunca yol alırken
boyunca yol alırken
06:27
can gain easy access to the entire brain's volume,
152
375460
3800
beynin tamamına
kolayca erişebilir.
kolayca erişebilir.
06:31
so it's actually this really clever way
153
379260
2184
Yani bir grup damar ağını,
06:33
to repurpose one set of vessels, the blood vessels,
154
381444
3765
kan damarlarını, ikinci bir
damar ağının, lenf sisteminin,
damar ağının, lenf sisteminin,
06:37
to take over and replace the function
155
385209
2789
yerini alarak ona ihtiyaç
duymayacak şekilde
duymayacak şekilde
06:40
of a second set of vessels, the lymphatic vessels,
156
387998
3183
amaca uygun
hale getirmesi
hale getirmesi
06:43
to make it so you don't need them.
157
391181
2411
çok akıllıca bir yol.
06:45
And what's amazing is that no other organ
158
393592
2317
Ve hayret verici olan şeyse,
06:48
takes quite this approach
159
395909
1641
bu gibi bir yöntemle
06:49
to clearing away the waste from between its cells.
160
397550
3060
hücreleri arasındaki atıkları temizleyen
başka hiçbir organ yok.
başka hiçbir organ yok.
06:52
This is a solution that is entirely unique to the brain.
161
400610
5820
Bu tamamen beyne has bir yöntemdir.
06:58
But our most surprising finding
162
406430
2268
Fakat bunlar arasında bulduğumuz
07:00
was that all of this,
163
408698
2103
en şaşırtıcı şey,
07:03
everything I just told you about,
164
410801
2350
az önce de size anlattığım gibi
07:05
with all this fluid rushing through the brain,
165
413151
3318
tüm bu sıvının beyne pompalanmasının
07:08
it's only happening in the sleeping brain.
166
416469
4184
sadece uyuyan beyinde gerçekleşmesidir.
07:12
Here, the video on the left
167
420653
1450
İşte, soldaki video
07:14
shows how much of the CSF is moving
168
422103
2261
uyanık bir farenin beyninde
07:16
through the brain of a living mouse while it's awake.
169
424364
3606
ne kadar BOS'un hareket ettiğini gösteriyor.
07:20
It's almost nothing.
170
427970
1873
Neredeyse hiç.
07:22
Yet in the same animal,
171
429843
1575
Lakin aynı hayvanda,
07:23
if we wait just a little while until it's gone to sleep,
172
431418
3205
uyuması için biraz daha
beklediğimizde
beklediğimizde
07:26
what we see is that the CSF
173
434623
2757
gördüğümüz şey BOS'un
07:29
is rushing through the brain,
174
437380
2418
beyne hücum etmesidir.
07:31
and we discovered that at the same time
175
439798
2160
Ve aynı zamanda
07:34
when the brain goes to sleep,
176
441958
2612
beyin uykuya daldığında
07:36
the brain cells themselves seem to shrink,
177
444570
2663
beyin hücrelerinin ufaldığını,
07:39
opening up spaces in between them,
178
447233
2037
aralarındaki boşlukların açılarak
07:41
allowing fluid to rush through
179
449270
2137
sıvının akmasını ve atıkların
07:43
and allowing waste to be cleared out.
180
451407
2733
temizlenmesini sağladığını keşfettik.
07:46
So it seems that Galen may actually have been
181
454140
2514
Yani görünüşe göre Galen aslında
07:48
sort of on the right track when he wrote about
182
456654
2256
uyku halindeyken beyne
07:51
fluid rushing through the brain
183
458910
2700
sıvının hücum ettiğini yazarken
07:53
when sleep came on.
184
461610
1642
doğru bir iz üzerindeymiş.
07:55
Our own research, now it's 2,000 years later,
185
463252
3453
Kendi araştırmamız
- ki bu 2.000 yıl sonrasıdır -
- ki bu 2.000 yıl sonrasıdır -
07:58
suggests that what's happening is that
186
466705
2070
şunun olduğunu öne sürüyor;
08:00
when the brain is awake
187
468775
2059
beynimiz uyanık
08:03
and is at its most busy,
188
470834
2114
ve en meşgul halindeyken
08:05
it puts off clearing away the waste
189
472948
2362
hücreleri arasındaki
08:07
from the spaces between its cells until later,
190
475310
3071
atıkları temizlemeyi erteler.
08:10
and then, when it goes to sleep
191
478381
1859
Sonra uyuduğunda
08:12
and doesn't have to be as busy,
192
480240
2348
ve o kadar meşgul olmadığında
08:14
it shifts into a kind of cleaning mode
193
482588
2577
hücreleri arasındaki boşluklarda
08:17
to clear away the waste
194
485165
1687
gün boyunca biriken
08:19
from the spaces between its cells,
195
486852
1508
atıkları temizlemek için
08:20
the waste that's accumulated throughout the day.
196
488360
2417
bir çeşit temizleme moduna geçer.
08:22
So it's actually a little bit like how you or I,
197
490777
2408
Bu aslında biraz siz veya ben gibi.
08:25
we put off our household chores during the work week
198
493185
3082
Haftaiçi zamanımız olmadığında
08:28
when we don't have time to get to it,
199
496267
1462
ufak tefek ev işlerini savsaklarız
08:29
and then we play catch up on all
the cleaning that we have to do
the cleaning that we have to do
200
497729
3261
ve sonra hafta sonu gelince
yapmamız gereken
yapmamız gereken
08:33
when the weekend rolls around.
201
500990
2758
tüm temizlik işleri ile
boğuşmak zorunda kalırız.
boğuşmak zorunda kalırız.
08:35
Now, I've just talked a lot about waste clearance,
202
503748
3272
Atık temizlemesi hakkında çok konuştum
08:39
but I haven't been very specific
203
507020
1452
ama sağlıklı kalmak için
08:40
about the kinds of waste
204
508472
1394
uyku boyunca beyinden
08:42
that the brain needs to be clearing
205
509866
2295
temizlenmesi gereken atık çeşitleri
08:44
during sleep in order to stay healthy.
206
512161
2543
konusunda çok ayrıntı vermedim.
08:46
The waste product that these recent studies
207
514704
1597
Son çalışmaların daha
çok odaklandığı atık ürün
çok odaklandığı atık ürün
08:48
focused most on is amyloid-beta,
208
516301
2418
beyinde sürekli üretilen
08:50
which is a protein that's made
in the brain all the time.
in the brain all the time.
209
518719
3195
bir protein olan amyloid-beta.
08:54
My brain's making amyloid-beta right now,
210
521914
1858
Şu anda beynim amyloid-beta üretiyor,
08:55
and so is yours.
211
523772
2158
sizinki de öyle.
08:58
But in patients with Alzheimer's disease,
212
525930
2002
Fakat Alzheimer hastalarında
09:00
amyloid-beta builds up and aggregates
213
527932
2599
amyloid-beta birikir ve beyin hücreleri
09:02
in the spaces between the brain's cells,
214
530531
2013
arasındaki boşluklarda kümeleşir,
09:04
instead of being cleared away
like it's supposed to be,
like it's supposed to be,
215
532544
3426
ve normalde olması beklenen
temizlenme işlemi gerçekleşmez.
temizlenme işlemi gerçekleşmez.
09:08
and it's this buildup of amyloid-beta
216
535970
2010
İşte bu amyloid-beta birikiminin,
09:10
that's thought to be one of the key steps
217
537980
2213
bu korkunç hastalığın gelişmesindeki
09:12
in the development of that terrible disease.
218
540193
2621
önemli nedenlerden
biri olduğu düşünülüyor.
biri olduğu düşünülüyor.
09:15
So we measured how fast amyloid-beta is cleared
219
542814
3094
Bu yüzden uyku ve uyanıklık sırasında
09:18
from the brain when it's awake
220
545908
1732
amyloid-beta'nın ne kadar hızlı
09:19
versus when it's asleep,
221
547640
1778
temizlendiğini karşılaştırdık.
09:21
and we found that indeed,
222
549418
1878
Ve sonuç olarak
09:23
the clearance of amyloid-beta
223
551296
1890
amyloid-beta'nın uyku sırasında
09:25
is much more rapid from the sleeping brain.
224
553186
4519
çok daha hızlı temizlendiğini bulduk.
09:29
So if sleep, then,
225
557705
1679
Yani, o zaman uyku,
09:31
is part of the brain's solution
226
559384
1958
atık temizleme problemine dair
09:33
to the problem of waste clearance,
227
561342
2010
beynin kullandığı bir çözüm ise,
09:35
then this may dramatically change how we think
228
563352
2376
o zaman bu, bizim amyloid-beta, uyku
09:37
about the relationship between sleep,
229
565728
2235
ve Alzheimer arasındaki ilişki hakkındaki
09:40
amyloid-beta, and Alzheimer's disease.
230
567963
3356
düşüncelerimizi önemli
ölçüde değiştirecektir.
ölçüde değiştirecektir.
09:43
A series of recent clinical studies
231
571319
1958
Son yapılan klinik çalışmalar,
09:45
suggest that among patients
232
573277
1833
Alzheimer hastalığına henüz
09:47
who haven't yet developed Alzheimer's disease,
233
575110
3094
yakalanmamış olan hastalar arasında
09:50
worsening sleep quality and sleep duration
234
578204
3066
kötüye giden uyku kalitesi
ve uyku süresinin
ve uyku süresinin
09:53
are associated with a greater amount
235
581270
2018
beyinde çok miktarda amyloid-beta
09:55
of amyloid-beta building up in the brain,
236
583288
2812
birikmesiyle ilişkili olduğunu gösteriyor.
09:58
and while it's important to point out
237
586100
1867
Fakat bu çalışmalar,
10:00
that these studies don't prove
238
587967
1710
uyku yetersizliğinin veya
kalitesiz uykunun,
kalitesiz uykunun,
10:01
that lack of sleep or poor sleep
239
589677
2189
Alzheimer hastalığına
10:04
cause Alzheimer's disease,
240
591866
2407
neden olduğunu kanıtlamasa da,
10:06
they do suggest that the failure of the brain
241
594273
2610
beynin amyloid-beta gibi
10:09
to keep its house clean
242
596883
1912
atıklardan arınıp
10:10
by clearing away waste like amyloid-beta
243
598795
2756
hanesini temiz tutmayı
başaramaması durumu,
başaramaması durumu,
10:13
may contribute to the development
244
601551
1902
Alzheimer gibi sorunların
oluşumuna
oluşumuna
10:15
of conditions like Alzheimer's.
245
603453
3617
yol açabileceğini göstermektedirler.
10:19
So what this new research tells us, then,
246
607070
1905
Öyleyse bu araştırmanın bizlere
söylemek istediği,
söylemek istediği,
10:21
is that the one thing that all of you
247
608975
2327
uyku hakkında
10:23
already knew about sleep,
248
611302
1408
hepinizin bildiği
10:24
that even Galen understood about sleep,
249
612710
2653
ve Galen'in de anladığı bir şey,
10:27
that it refreshes and clears the mind,
250
615363
3071
uykunun zihni tazelediği ve temizlediği,
10:30
may actually be a big part
251
618434
1541
ve bu düşüncenin uykunun
gerçekte ne olduğunun
gerçekte ne olduğunun
10:32
of what sleep is all about.
252
619975
2317
önemli bir parçasını
teşkil etmesi mümkündür.
teşkil etmesi mümkündür.
10:34
See, you and I, we go to sleep
253
622292
1518
Siz ve ben, uyuruz,
10:36
every single night,
254
623810
1733
her gece,
10:37
but our brains, they never rest.
255
625543
3003
ama beyinlerimiz hiç dinlenmez.
10:40
While our body is still
256
628546
1834
Vücudumuz sabitken
10:42
and our mind is off walking in dreams somewhere,
257
630380
3071
ve zihnimiz rüyada bir yerlerde geziniyorken,
10:45
the elegant machinery of the brain
258
633451
1676
beynin zarif mekanizması
10:47
is quietly hard at work
259
635127
1980
yoğun bir şekilde çalışarak
10:49
cleaning and maintaining
260
637107
2193
bu inanılmaz derecedeki karmaşık makineyi
10:51
this unimaginably complex machine.
261
639300
2835
temizliyor ve bakımını yapıyor.
10:54
Like our housework,
262
642135
1041
Ev işlerimiz gibi,
10:55
it's a dirty and a thankless job,
263
643176
2749
kirli ve nankör bir iş,
10:58
but it's also important.
264
645925
2255
ama çok da önemli.
11:00
In your house, if you stop cleaning your kitchen
265
648180
2403
Evinizde, mutfağınızı bir aylığına
temizlemeyi
temizlemeyi
11:02
for a month,
266
650583
1908
bırakırsanız
11:04
your home will become completely unlivable
267
652491
2439
eviniz hızlı bir şekilde, tamamiyle
11:07
very quickly.
268
654930
1607
yaşanmaz bir hale gelecektir.
11:08
But in the brain, the consequences
269
656537
2088
Fakat beyinde, geç kalmanın sonuçları
11:10
of falling behind may be much greater
270
658625
2931
kirli tezgahların vereceği utançtan
11:13
than the embarrassment of dirty countertops,
271
661556
2728
çok daha büyük olabilir.
11:16
because when it comes to cleaning the brain,
272
664284
2564
Çünkü konu beynin temizlenmesi olunca,
11:19
it is the very health and function
273
666848
2376
zihnin ve bedenin
11:21
of the mind and the body that's at stake,
274
669224
2945
işlevi ve sağlığı söz konusu.
11:24
which is why understanding these
275
672169
2241
Ki bu yüzden, bugün beynin
11:26
very basic housekeeping functions of the brain today
276
674410
4272
bu çok temel olan
temizlik fonksiyonlarını anlamak
temizlik fonksiyonlarını anlamak
11:30
may be critical for preventing and treating
277
678682
2993
yarının zihinsel hastalıklarının
önlenmesinde
önlenmesinde
11:33
diseases of the mind tomorrow.
278
681675
3028
ve tedavisinde çok kritik olabilir.
11:36
Thank you.
279
684703
2048
Teşekkür ederim.
11:38
(Applause)
280
686751
1767
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Jeff Iliff - NeuroscientistJeff Iliff is a neuroscientist who explores the unique functions of the brain.
Why you should listen
Neuroscientist Jeff Iliff 's research follows two main paths. The first is the exploration of how the brain’s support cells, called glia, contribute to maintaining the proper environment for neuronal function and how their failure in conditions like vascular dementia, stroke, and traumatic brain injury leads to neurodegeneration. The second seeks to define the basic cellular mechanisms by which brain blood flow is coordinated up and down the vascular tree. Now an Assistant Professor of Anesthesiology and Perioperative Medicine at Oregon Health & Science University, Jeff was a part of a University of Rochester Medical Center team that discovered a brain cleansing system, which they dubbed the “glymphatic system.”
More profile about the speakerJeff Iliff | Speaker | TED.com