TEDMED 2014
Ramanan Laxminarayan: The coming crisis in antibiotics
Ramanan Laxminarayan: Khủng hoảng sắp tới của thuốc kháng sinh
Filmed:
Readability: 4.7
1,062,693 views
Thuốc kháng sinh có thể cứu người. Nhưng chúng ta đang lạm dụng chúng, vào những mục đích không cần thiết, như chữa cảm cúm hay thậm chí để nuôi gà với chi phí rẻ hơn. Kết quả là, theo nhà nghiên cứu Ramanan Laxminarayan, những loại thuốc này sẽ không có tác dụng với tất cả chúng ta, vì vi khuẩn đã tăng khả năng kháng thuốc. Ông kêu gọi mọi người (bệnh nhân cũng như bác sĩ) hãy suy nghĩ về thuốc kháng sinh — và những tác động hiện tại của chúng— như một nguồn tài nguyên hữu hạn, và hãy suy nghĩ kĩ trước khi sử dụng. Một cái nhìn nghiêm túc về xu hướng phát triển của y học toàn cầu.
Ramanan Laxminarayan - Drug-resistance economist
At the Center for Disease Dynamics, Economics & Policy, economist Ramanan Laxminarayan looks at big-picture issues of global health. Full bio
At the Center for Disease Dynamics, Economics & Policy, economist Ramanan Laxminarayan looks at big-picture issues of global health. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
The first patient to ever be
treated with an antibiotic
treated with an antibiotic
0
602
3558
Bệnh nhân đầu tiên được điều trị
bằng thuốc kháng sinh
bằng thuốc kháng sinh
00:16
was a policeman in Oxford.
1
4160
1533
là một cảnh sát ở Oxford.
00:17
On his day off from work,
2
5693
2107
Vào ngày nghỉ của mình,
00:19
he was scratched by a rose thorn
while working in the garden.
while working in the garden.
3
7800
3373
ông ấy đã bị gai hoa hồng cào xước
trong khi làm vườn.
trong khi làm vườn.
00:23
That small scratch became infected.
4
11173
3675
Vết xước nhỏ đó bị nhiễm trùng.
00:26
Over the next few days,
his head was swollen
his head was swollen
5
14848
2315
Sau đó vài ngày, đầu ông ấy
sưng phồng
sưng phồng
00:29
with abscesses,
6
17163
1721
và mưng mủ.
00:30
and in fact his eye was so infected
7
18884
2283
Mắt ông ấy bị nhiễm trùng nặng
00:33
that they had to take it out,
8
21167
1903
tới mức phải cắt bỏ.
00:35
and by February of 1941,
9
23070
2980
Tháng 2 năm 1941,
00:38
this poor man was on the verge of dying.
10
26050
2437
người đàn ông tội nghiệp này
cận kề cái chết.
cận kề cái chết.
00:40
He was at Radcliffe Infirmary in Oxford,
11
28487
3198
Lúc đó, ông ở nhà thương
Radcliffe ở Oxford
Radcliffe ở Oxford
00:43
and fortunately for him,
12
31685
2306
và may mắn là
00:45
a small team of doctors
13
33991
1050
một nhóm bác sĩ
dưới sự chỉ đạo của Howard Florey
dưới sự chỉ đạo của Howard Florey
00:47
led by a Dr. Howard Florey
14
35041
1889
00:48
had managed to synthesize
15
36930
2067
đã tổng hợp ra
00:50
a very small amount of penicillin,
16
38997
2823
một lượng nhỏ penicillin,
00:53
a drug that had been discovered
17
41820
2081
một loại thuốc đã được tìm ra
00:55
12 years before by Alexander Fleming
18
43901
2322
trước đó 12 năm bởi Alexander Fleming
00:58
but had never actually been
used to treat a human,
used to treat a human,
19
46223
3707
nhưng chưa bao giờ thực sự
thử nghiệm trên con người.
thử nghiệm trên con người.
01:01
and indeed no one even
knew if the drug would work,
knew if the drug would work,
20
49930
2410
Không ai biết
liệu nó có tác dụng hay không.
liệu nó có tác dụng hay không.
01:04
if it was full of impurities
that would kill the patient,
that would kill the patient,
21
52340
3640
Nếu không tinh khiết,
nó có thể gây chết người.
nó có thể gây chết người.
01:07
but Florey and his team figured
22
55980
1914
Nhưng Florey và nhóm của ông
đã nghĩ rằng
đã nghĩ rằng
01:09
if they had to use it,
they might as well use it
they might as well use it
23
57894
1722
nếu phải sử dụng nó,
01:11
on someone who was going to die anyway.
24
59616
2565
họ nên thử
trên người nào đó sắp chết.
trên người nào đó sắp chết.
01:14
So they gave Albert Alexander,
25
62181
3655
Vì vậy, họ đưa nó cho Albert Alexander
01:17
this Oxford policeman, the drug,
26
65836
2879
-người cảnh sát ở Oxford-
01:20
and within 24 hours,
27
68715
2417
và trong vòng 24 tiếng,
01:23
he started getting better.
28
71132
2262
ông ấy dần hồi phục.
01:25
His fever went down,
his appetite came back.
his appetite came back.
29
73394
3976
Cơn sốt hạ xuống, khẩu vị trở lại.
01:29
Second day, he was doing much better.
30
77370
2313
Ngày thứ 2, ông ấy đỡ hơn rất nhiều.
01:31
They were starting to
run out of penicillin,
run out of penicillin,
31
79683
2238
Họ bắt đầu hết penicillin,
01:33
so what they would do
was run with his urine
was run with his urine
32
81921
2062
nên phải dùng nước tiểu của ông
01:35
across the road to re-synthesize
the penicillin from his urine
the penicillin from his urine
33
83983
2850
để tổng hợp penicillin từ đó
01:38
and give it back to him,
34
86833
1935
và đưa cho ông ấy.
01:40
and that worked.
35
88768
1248
Và nó đã có tác dụng.
01:42
Day four, well on the way to recovery.
36
90016
2480
Ngày thứ 4, ông ấy hồi phục rất nhanh.
01:44
This was a miracle.
37
92496
1638
Đó là một điều kì diệu.
01:46
Day five, they ran out of penicillin,
38
94134
4236
Ngày thứ 5, họ lại hết penicillin
01:50
and the poor man died.
39
98370
2267
và người đàn ông tội nghiệp đã qua đời.
01:52
So that story didn't end that well,
40
100637
2713
Câu chuyện này không kết thúc tốt đẹp,
01:55
but fortunately for
millions of other people,
millions of other people,
41
103350
4350
nhưng may mắn cho hàng triệu người khác,
01:59
like this child who was treated
again in the early 1940s,
again in the early 1940s,
42
107700
3006
như đứa trẻ này - được điều trị
vào những năm 1940 -
vào những năm 1940 -
02:02
who was again dying of a sepsis,
43
110706
3034
bị đe dọa tính mạng
bởi nhiễm trùng máu,
bởi nhiễm trùng máu,
02:05
and within just six days, you can see,
44
113740
3150
và trong vòng 6 ngày,
02:08
recovered thanks to this
wonder drug, penicillin.
wonder drug, penicillin.
45
116890
3353
hồi phục nhờ vào
loại thuốc tuyệt diệu - penicillin.
loại thuốc tuyệt diệu - penicillin.
02:12
Millions have lived,
46
120243
1958
Hàng triệu người đã được cứu sống,
02:14
and global health has been transformed.
47
122201
3584
và sức khỏe toàn cầu biến đổi hoàn toàn.
02:17
Now, antibiotics have been used
48
125785
2793
Ngày nay, thuốc kháng sinh được sử dụng
02:20
for patients like this,
49
128578
3127
cho những bệnh nhân như thế này,
02:23
but they've also been
used rather frivolously
used rather frivolously
50
131705
2137
nhưng cũng được sử dụng phí phạm
02:25
in some instances,
51
133842
1744
cho những trường hợp rất nhẹ,
02:27
for treating someone
with just a cold or the flu,
with just a cold or the flu,
52
135586
2363
như chữa cho người bị cảm, cúm,
02:29
which they might not have
responded to an antibiotic,
responded to an antibiotic,
53
137949
2474
những bệnh không có
phản hồi với thuốc kháng sinh.
phản hồi với thuốc kháng sinh.
02:32
and they've also been
used in large quantities
used in large quantities
54
140423
3738
Và thuốc kháng sinh cũng
được sử dụng với lượng lớn,
được sử dụng với lượng lớn,
02:36
sub-therapeutically, which
means in small concentrations,
means in small concentrations,
55
144161
3642
không mang tính trị liệu,
với nồng độ thấp,
với nồng độ thấp,
02:39
to make chicken and hogs grow faster.
56
147803
3183
để kích thích sinh trưởng
ở gà và lợn.
ở gà và lợn.
02:42
Just to save a few pennies
on the price of meat,
on the price of meat,
57
150986
3566
Chỉ vì tiết kiệm vài đồng giá thịt,
ta đã dùng quá nhiều
thuốc kháng sinh lên động vật,
thuốc kháng sinh lên động vật,
02:46
we've spent a lot of
antibiotics on animals,
antibiotics on animals,
58
154552
2700
02:49
not for treatment, not for sick animals,
59
157252
2362
không phải để chữa bệnh,
không phải cho động vật bệnh,
không phải cho động vật bệnh,
02:51
but primarily for growth promotion.
60
159614
3116
mà đơn thuần
để kích thích tăng trưởng.
để kích thích tăng trưởng.
02:54
Now, what did that lead us to?
61
162730
2857
Điều này sẽ dẫn đến cái gì?
02:57
Basically, the massive use of antibiotics
62
165587
2711
Căn bản, lượng lớn thuốc kháng sinh
được sử dụng trên toàn thế giới
03:00
around the world
63
168298
1485
03:01
has imposed such large
selection pressure on bacteria
selection pressure on bacteria
64
169783
3804
đã tạo sức ép lớn lên việc
chọn lọc vi khuẩn
chọn lọc vi khuẩn
03:05
that resistance is now a problem,
65
173587
2653
khiến sự kháng thuốc giờ
trở thành 1 vấn đề
trở thành 1 vấn đề
03:08
because we've now selected for just
66
176240
1770
vì chúng ta chỉ chọn lọc
những vi khuẩn kháng thuốc.
những vi khuẩn kháng thuốc.
03:10
the resistant bacteria.
67
178010
1975
03:11
And I'm sure you've all read
about this in the newspapers,
about this in the newspapers,
68
179985
2840
Tôi chắc chắn các bạn
đã đọc điều này trên báo,
đã đọc điều này trên báo,
03:14
you've seen this in every magazine
69
182825
1804
hay thấy trên những cuốn tạp chí
mà bạn có.
mà bạn có.
03:16
that you come across,
70
184629
1899
03:18
but I really want you to appreciate
71
186528
1800
Nhưng tôi rất muốn bạn đánh giá đúng
03:20
the significance of this problem.
72
188328
2171
tầm quan trọng của vấn đề này.
03:22
This is serious.
73
190499
1451
Đây là một vấn đề nghiêm trọng.
03:23
The next slide I'm about to show you is
of carbapenem resistance in acinetobacter.
of carbapenem resistance in acinetobacter.
74
191950
4816
Ở slide tiếp theo, tôi sẽ chỉ ra cơ chế
kháng carbapenem ở vi khuẩn acinetobacter.
kháng carbapenem ở vi khuẩn acinetobacter.
03:28
Acinetobacter is a nasty hospital bug,
75
196766
2388
Acinetobacter là loại bọ bẩn
trong bệnh viện
trong bệnh viện
03:31
and carbapenem is pretty much
76
199154
1333
và carbapenem là
loại kháng sinh mạnh nhất
loại kháng sinh mạnh nhất
03:32
the strongest class of antibiotics
77
200487
1778
03:34
that we can throw at this bug.
78
202265
2456
có thể đánh bại loại bọ này.
03:36
And you can see in 1999
79
204721
3269
Bạn có thể thấy vào năm 1999
03:39
this is the pattern of resistance,
80
207990
2195
đây là số liệu của sự kháng thuốc
03:42
mostly under about 10 percent
across the United States.
across the United States.
81
210185
3033
hầu hết là dưới 10% trên toàn nước Mỹ.
03:45
Now watch what happens
when we play the video.
when we play the video.
82
213218
3997
Giờ hãy xem điều gì xảy ra
trong đoạn video này.
trong đoạn video này.
03:58
So I don't know where you live,
83
226461
2055
Tôi không biết bạn sống ở đâu,
04:00
but wherever it is, it certainly is a lot worse now
84
228516
2902
nhưng dù ở đâu đi nữa,
chắc chắn đều tệ hơn so với năm 1999.
04:03
than it was in 1999,
85
231418
2497
04:05
and that is the problem of antibiotic resistance.
86
233915
3971
Đó là vấn đề của kháng thuốc kháng sinh.
04:09
It's a global issue
87
237886
1687
Một vấn đề toàn cầu
04:11
affecting both rich and poor countries,
88
239573
2428
ảnh hưởng tới
cả nước giàu lẫn nghèo,
cả nước giàu lẫn nghèo,
04:14
and at the heart of it,
you might say, well,
you might say, well,
89
242001
2241
thực sự mà nói
bạn có thể nói, chà
bạn có thể nói, chà
04:16
isn't this really just a medical issue?
90
244242
1928
đây không phải chỉ là
vấn đề y tế sao?
vấn đề y tế sao?
04:18
If we taught doctors how not
to use antibiotics as much,
to use antibiotics as much,
91
246170
2561
Nếu dạy bác sĩ
hạn chế sử dụng thuốc kháng sinh
hạn chế sử dụng thuốc kháng sinh
04:20
if we taught patients how
not to demand antibiotics,
not to demand antibiotics,
92
248731
2945
nếu dạy bệnh nhân
đừng yêu cầu thuốc kháng sinh
đừng yêu cầu thuốc kháng sinh
có lẽ đây sẽ không còn là vấn đề nữa.
04:23
perhaps this really wouldn't be an issue,
93
251676
1455
04:25
and maybe the pharmaceutical companies
94
253131
1989
Có lẽ những công ty dược phẩm
sẽ phải làm việc chăm chỉ hơn
sẽ phải làm việc chăm chỉ hơn
04:27
should be working harder to develop
95
255120
1755
để tạo ra nhiều loại kháng sinh.
04:28
more antibiotics.
96
256875
1636
04:30
Now, it turns out that there's something
fundamental about antibiotics
fundamental about antibiotics
97
258511
3379
Hóa ra điều căn bản về
thuốc kháng sinh
thuốc kháng sinh
04:33
which makes it different from other drugs,
98
261890
1783
làm chúng khác những loại thuốc khác,
04:35
which is that if I misuse antibiotics
99
263673
2021
là dùng sai
hay dùng đúng,
hay dùng đúng,
04:37
or I use antibiotics,
100
265694
1737
thì không chỉ tôi bị ảnh hưởng
mà những người khác cũng ảnh hưởng theo.
mà những người khác cũng ảnh hưởng theo.
04:39
not only am I affected but
others are affected as well,
others are affected as well,
101
267431
3860
04:43
in the same way as if I
choose to drive to work
choose to drive to work
102
271291
2338
Giống như khi lái xe đi làm
hay bay tới đâu đó,
hay bay tới đâu đó,
04:45
or take a plane to go somewhere,
103
273629
2639
việc tôi ảnh hưởng
đến những người khác
đến những người khác
04:48
that the costs I impose on others
104
276268
1974
04:50
through global climate change go everywhere,
105
278242
2440
thông qua biến đổi khí hậu toàn cầu
luôn xảy ra
luôn xảy ra
04:52
and I don't necessarily take
these costs into consideration.
these costs into consideration.
106
280682
2773
dù tôi có quan tâm đến nó hay không.
04:55
This is what economists might
call a problem of the commons,
call a problem of the commons,
107
283455
2879
Đó là những gì nhà kinh tế
gọi là vấn đề công cộng,
gọi là vấn đề công cộng,
04:58
and the problem of the commons is exactly
108
286334
1980
và vấn đề công cộng chính xác là
những gì ta đối mặt
trong trường hợp của thuốc kháng sinh:
trong trường hợp của thuốc kháng sinh:
05:00
what we face in the case
of antibiotics as well:
of antibiotics as well:
109
288314
2425
05:02
that we don't consider —
110
290739
2150
chúng ta không cân nhắc,
05:04
and we, including individuals, patients,
111
292889
3002
chúng ta, bao gồm các cá nhân, bệnh nhân
05:07
hospitals, entire health systems —
112
295891
3159
bệnh viện, toàn bộ hệ thống sức khỏe-
05:11
do not consider the costs
that they impose on others
that they impose on others
113
299050
2148
không cân nhắc đến việc
gây ảnh hưởng đến người khác
gây ảnh hưởng đến người khác
05:13
by the way antibiotics are actually used.
114
301198
2356
qua cách sử dụng thuốc kháng sinh.
05:15
Now, that's a problem that's similar
115
303554
2405
Vấn đề này tương tự như vấn đề
05:17
to another area that we all know about,
116
305959
1982
trong lĩnh vực khác mà ta đều biết
05:19
which is of fuel use and energy,
117
307941
1929
đó là sử dụng nhiên liệu và năng lượng.
05:21
and of course energy use
118
309870
1499
Tất nhiên là việc đó
05:23
both depletes energy as well as
119
311369
3082
vừa làm cạn kiệt năng lượng
05:26
leads to local pollution
and climate change.
and climate change.
120
314451
3262
vừa dẫn tới ô nhiễm và biến đổi khí hậu.
05:29
And typically, in the case of energy,
121
317713
1810
Điển hình là trong vấn về năng lượng,
05:31
there are two ways in which
you can deal with the problem.
you can deal with the problem.
122
319523
2308
có 2 cách để bạn giải quyết vấn đề.
05:33
One is, we can make better
use of the oil that we have,
use of the oil that we have,
123
321831
3745
Một là dùng dầu
một cách tốt hơn
một cách tốt hơn
05:37
and that's analogous to making better use
124
325576
2115
tương tự như việc sử dụng
thuốc kháng sinh hiện có một cách tốt hơn.
thuốc kháng sinh hiện có một cách tốt hơn.
05:39
of existing antibiotics,
125
327691
1548
05:41
and we can do this in a number of ways
126
329239
1691
Chúng ta có thể làm theo nhiều cách
mà sau đây tôi sẽ nói,
mà sau đây tôi sẽ nói,
05:42
that we'll talk about in a second,
127
330930
2230
nhưng lựa chọn khác là "khoan tiếp"
05:45
but the other option is the
"drill, baby, drill" option,
"drill, baby, drill" option,
128
333160
3687
05:48
which in the case of antibiotics
is to go find new antibiotics.
is to go find new antibiotics.
129
336847
4191
trong trường hợp thuốc kháng sinh
là tìm ra những loại thuốc mới.
là tìm ra những loại thuốc mới.
05:53
Now, these are not separate.
130
341050
2050
Đây không phải là vấn đề tách biệt.
05:55
They're related, because if we invest heavily
131
343100
3422
Chúng liên quan đến nhau,
vì nếu đầu tư mạnh
vì nếu đầu tư mạnh
05:58
in new oil wells,
132
346522
2284
vào những mỏ dầu mới,
06:00
we reduce the incentives
for conservation of oil
for conservation of oil
133
348806
2954
chúng ta giảm sự khuyến khích
cho việc tiết kiệm dầu
cho việc tiết kiệm dầu
06:03
in the same way that's going
to happen for antibiotics.
to happen for antibiotics.
134
351760
2526
điều tương tự cũng sẽ xảy ra
với thuốc kháng sinh.
với thuốc kháng sinh.
06:06
The reverse is also going
to happen, which is that
to happen, which is that
135
354286
2168
Điều ngược lại sẽ xảy ra
06:08
if we use our antibiotics appropriately,
136
356454
2338
nếu ta sử dụng thuốc kháng sinh
đúng cách,
đúng cách,
06:10
we don't necessarily have
to make the investments
to make the investments
137
358792
2781
và không cần phải đầu tư
cho những loại thuốc mới.
cho những loại thuốc mới.
06:13
in new drug development.
138
361573
2177
06:15
And if you thought that these two were entirely,
139
363750
2716
Nếu bạn nghĩ 2 điều này
hoàn toàn cân bằng
hoàn toàn cân bằng
06:18
fully balanced between these two options,
140
366466
1822
giữa 2 lựa chọn
06:20
you might consider the fact that
141
368288
2183
thì bạn nên suy xét thực tế rằng
06:22
this is really a game that we're playing.
142
370471
2272
đây là một ván cờ thực sự
mà ta đang chơi.
mà ta đang chơi.
06:24
The game is really one of coevolution,
143
372743
2441
Ván cờ này là sự đồng tiến hóa
06:27
and coevolution is, in
this particular picture,
this particular picture,
144
375184
2932
và trong bức tranh này,
06:30
between cheetahs and gazelles.
145
378116
2356
là đồng tiến hóa giữa beo và nai.
06:32
Cheetahs have evolved to run faster,
146
380472
1618
Beo tiến hóa để chạy nhanh hơn,
06:34
because if they didn't run faster,
147
382090
1577
vì nếu không chạy nhanh,
chúng sẽ không có bữa trưa.
chúng sẽ không có bữa trưa.
06:35
they wouldn't get any lunch.
148
383667
1946
Nai tiến hóa để chạy nhanh hơn,
06:37
Gazelles have evolved to run faster because
149
385613
2687
06:40
if they don't run faster, they would be lunch.
150
388300
3209
vì nếu không chạy nhanh,
chúng sẽ trở thành bữa trưa.
chúng sẽ trở thành bữa trưa.
06:43
Now, this is the game we're
playing against the bacteria,
playing against the bacteria,
151
391509
2886
Đây chính là cuộc đua
của chúng ta với vi khuẩn,
của chúng ta với vi khuẩn,
06:46
except we're not the cheetahs,
152
394395
2057
chỉ khác là chúng ta không phải beo,
06:48
we're the gazelles,
153
396452
1477
chúng ta là nai.
06:49
and the bacteria would,
154
397929
2787
Và những con vi khuẩn
(chỉ trong thời gian của bài nói này)
(chỉ trong thời gian của bài nói này)
06:52
just in the course of this little talk,
155
400716
1833
sẽ sinh sôi nảy nở
06:54
would have had kids and grandkids
156
402549
1426
06:55
and figured out how to be resistant
157
403975
2385
và tìm ra cách để kháng thuốc
06:58
just by selection and trial and error,
158
406360
2474
chỉ bằng chọn lọc, thử, và lỗi,
07:00
trying it over and over again.
159
408834
1912
thử lại lần này qua lần khác.
07:02
Whereas how do we stay
ahead of the bacteria?
ahead of the bacteria?
160
410746
3772
Trong khi đó chúng ta làm thế nào
để tránh xa chúng?
để tránh xa chúng?
07:06
We have drug discovery processes,
161
414518
2054
Ta có quy trình tìm ra loại thuốc mới,
07:08
screening molecules,
162
416572
1630
sàng lọc các phân tử,
07:10
we have clinical trials,
163
418202
1728
thử nghiệm trong phòng khám ,
07:11
and then, when we think we have a drug,
164
419930
2148
và rồi ta nghĩ rằng đã tìm ra thuốc,
07:14
then we have the FDA regulatory process.
165
422078
3745
rồi ta có quy trình quản lý FDA.
07:17
And once we go through all of that,
166
425823
2178
Khi trải qua những thứ đó,
07:20
then we try to stay one step ahead
167
428001
2265
ta cố đi trước vi khuẩn một bước.
07:22
of the bacteria.
168
430266
2296
Rõ ràng không phải là
trò chơi mà ta có thể chống đỡ
trò chơi mà ta có thể chống đỡ
07:24
Now, this is clearly not a
game that can be sustained,
game that can be sustained,
169
432562
2777
07:27
or one that we can win
170
435339
1137
hay chiến thắng
chỉ bởi đơn thuần là đi trước.
chỉ bởi đơn thuần là đi trước.
07:28
by simply innovating to stay ahead.
171
436476
1837
07:30
We've got to slow the pace of coevolution down,
172
438313
3305
Ta phải giảm tốc độ đồng tiến hóa
07:33
and there are ideas that we
can borrow from energy
can borrow from energy
173
441618
3682
và có nhiều ý tưởng
vay mượn từ ngành năng lượng
vay mượn từ ngành năng lượng
07:37
that are helpful in thinking about
174
445300
1770
để nghĩ ra cách giải quyết
trong trường hợp của thuốc kháng sinh.
trong trường hợp của thuốc kháng sinh.
07:39
how we might want to do this in the case
175
447070
1537
07:40
of antibiotics as well.
176
448607
1546
Nếu bạn nghĩ về cách đối phó
với giá thành năng lượng,
với giá thành năng lượng,
07:42
Now, if you think about how we deal with
177
450153
2240
07:44
energy pricing, for instance,
178
452393
1423
07:45
we consider emissions taxes,
179
453816
1849
ví dụ ta cân nhắc thuế phát thải,
nghĩa là đánh thuế việc gây ô nhiễm
nghĩa là đánh thuế việc gây ô nhiễm
07:47
which means we're imposing
the costs of pollution
the costs of pollution
180
455665
2584
07:50
on people who actually use that energy.
181
458249
2831
lên người thực sự dùng năng lượng đó.
07:53
We might consider doing that for antibiotics as well,
182
461080
2980
Ta có thể cân nhắc việc đó
cho thuốc kháng sinh.
cho thuốc kháng sinh.
07:56
and perhaps that would make sure that antibiotics
183
464060
2711
Và nó có thể đảm bảo rằng
thuốc kháng sinh
thuốc kháng sinh
07:58
actually get used appropriately.
184
466771
2401
được sử dụng 1 cách chính đáng.
08:01
There are clean energy subsidies,
185
469172
2028
Có những trợ cấp cho nguồn
năng lượng sạch,
năng lượng sạch,
08:03
which are to switch to fuels
which don't pollute as much
which don't pollute as much
186
471200
3055
được dùng để thay thế nhiên liệu
mà gây ít ô nhiễm hơn
mà gây ít ô nhiễm hơn
08:06
or perhaps don't need fossil fuels.
187
474255
2845
hay không cần nhiên liệu hóa thạch.
08:09
Now, the analogy here is, perhaps we need
188
477100
2860
Và sự giống nhau ở đây là
08:11
to move away from using antibiotics,
189
479960
2260
cần hạn chế sử dụng thuốc kháng sinh,
08:14
and if you think about it, what are
good substitutes for antibiotics?
good substitutes for antibiotics?
190
482220
3716
bạn nghĩ xem, thứ gì có thể thay thế
thuốc kháng sinh?
thuốc kháng sinh?
08:17
Well, turns out that anything that reduces
191
485936
2164
Chà, hóa ra là có thể sử dụng bất cứ
thứ gì giảm nhu cầu thuốc kháng sinh
thứ gì giảm nhu cầu thuốc kháng sinh
08:20
the need for the antibiotic would really work,
192
488100
2243
bao gồm cải thiện kiểm soát
nhiễm khuẩn trong bệnh viện
nhiễm khuẩn trong bệnh viện
08:22
so that could include improving
hospital infection control
hospital infection control
193
490343
3142
08:25
or vaccinating people,
194
493485
2895
hay tiêm vacxin cho người,
08:28
particularly against
the seasonal influenza.
the seasonal influenza.
195
496380
2297
cụ thể là chống cúm theo mùa.
08:30
And the seasonal flu is probably
196
498677
2531
Bệnh cúm theo mùa có lẽ
08:33
the biggest driver of antibiotic use,
197
501208
3004
là nguồn tiêu thụ kháng sinh lớn nhất,
08:36
both in this country as well
as in many other countries,
as in many other countries,
198
504212
2919
trong nước ta cũng như rất nhiều nước khác
08:39
and that could really help.
199
507131
2020
và nó thực sự có hiệu quả.
08:41
A third option might include
something like tradeable permits.
something like tradeable permits.
200
509151
4103
Lựa chọn thứ 3 bao gồm thứ gì đó
như là giấy phép giao dịch.
như là giấy phép giao dịch.
08:45
And these seem like faraway scenarios,
201
513254
4246
Đây có thể là viễn cảnh xa vời,
08:49
but if you consider the
fact that we might not
fact that we might not
202
517500
2427
nhưng nếu nghĩ đến việc
08:51
have antibiotics for many
people who have infections,
people who have infections,
203
519927
3383
có thể không có kháng sinh
cho những người bị bệnh
cho những người bị bệnh
08:55
we might consider the fact that we might
204
523310
2237
chúng ta phải cân nhắc
việc phân phát cho người cần thuốc hơn
việc phân phát cho người cần thuốc hơn
08:57
want to allocate who actually gets to use
205
525547
2311
so với những người khác,
08:59
some of these antibiotics over others,
206
527858
2714
09:02
and some of these might have to
be on the basis of clinical need,
be on the basis of clinical need,
207
530572
3326
và 1 vài trường hợp cần phải
điều trị lâm sàng
điều trị lâm sàng
không chỉ vì nhu cầu y tế
mà còn vì giá cả.
mà còn vì giá cả.
09:05
but also on the basis of pricing.
208
533898
1935
Tất nhiên cần phải
giáo dục người tiêu dùng.
giáo dục người tiêu dùng.
09:07
And certainly consumer education works.
209
535833
1910
09:09
Very often, people overuse antibiotics
210
537743
2601
Người ta thường xuyên
sử dụng thuốc kháng sinh quá liều
sử dụng thuốc kháng sinh quá liều
09:12
or prescribe too much without necessarily
211
540344
2277
hay kê đơn nhiều không cần thiết
mà không hay biết,
mà không hay biết,
09:14
knowing that they do so,
212
542621
1606
và cơ chế phản hồi
được nhìn nhận là có ích
được nhìn nhận là có ích
09:16
and feedback mechanisms
213
544227
1431
09:17
have been found to be useful,
214
545658
1902
cả trong trường hợp năng lượng.
09:19
both on energy —
215
547560
1929
09:21
When you tell someone that they're using
216
549489
1540
Nếu bạn nói với ai đó rằng
09:23
a lot of energy during peak hour,
217
551029
1917
họ dùng quá nhiều năng lượng
trong giờ cao điểm
trong giờ cao điểm
09:24
they tend to cut back,
218
552946
1470
họ sẽ cắt giảm,
09:26
and the same sort of example has been performed
219
554416
1767
và ví dụ tương tự cũng xảy ra
09:28
even in the case of antibiotics.
220
556183
1810
đối với thuốc kháng sinh.
09:29
A hospital in St. Louis basically would put up
221
557993
1981
Một bệnh viện ở St. Louis
09:31
on a chart the names of surgeons
222
559974
4192
đã viết tên bác sĩ phẫu thuật lên bảng
theo thứ tự lượng thuốc kháng sinh
mà họ dùng trong tháng trước.
mà họ dùng trong tháng trước.
09:36
in the ordering of how much antibiotics they'd used
223
564166
2219
09:38
in the previous month,
224
566385
1944
Chỉ là một cách lưu lại thông tin
không hề đánh giá,
không hề đánh giá,
09:40
and this was purely an
informational feedback,
informational feedback,
225
568329
2342
09:42
there was no shaming,
226
570671
1183
nhưng thực sự
đã gửi đi vài tín hiệu
đã gửi đi vài tín hiệu
09:43
but essentially that provided
some information back
some information back
227
571854
2135
cho các bác sĩ phẫu thuật
rằng có lẽ họ nên nghĩ lại
rằng có lẽ họ nên nghĩ lại
09:45
to surgeons that maybe they could rethink
228
573989
1954
09:47
how they were using antibiotics.
229
575943
2229
cách dùng thuốc kháng sinh.
09:50
Now, there's a lot that can be done
230
578172
2014
Có rất nhiều việc có thể làm
về mặt cung cấp.
về mặt cung cấp.
09:52
on the supply side as well.
231
580186
2149
Nhìn vào giá của penicillin,
giá điều trị một ngày khoảng 10 cent.
giá điều trị một ngày khoảng 10 cent.
09:54
If you look at the price of penicillin,
232
582335
1777
09:56
the cost per day is about 10 cents.
233
584112
1651
09:57
It's a fairly cheap drug.
234
585763
1758
Đó là loại thuốc khá rẻ.
09:59
If you take drugs that have
been introduced since then —
been introduced since then —
235
587521
2137
Nếu bạn dùng thuốc
được sản xuất sau này
được sản xuất sau này
10:01
linezolid or daptomycin —
236
589658
2644
như linezoid hay daptomycin,
10:04
those are significantly more expensive,
237
592302
1878
chúng đắt hơn rất nhiều.
10:06
so to a world that has been used to
paying 10 cents a day for antibiotics,
paying 10 cents a day for antibiotics,
238
594180
5451
Vì vậy, đối với một thế giới đã quen
trả 10 cent một ngày cho thuốc kháng sinh
trả 10 cent một ngày cho thuốc kháng sinh
10:11
the idea of paying 180 dollars per day
239
599633
2530
thì trả 180 đô một ngày
có vẻ là rất nhiều.
có vẻ là rất nhiều.
10:14
seems like a lot.
240
602163
1567
10:15
But what is that really telling us?
241
603730
1987
Nhưng nó thực sự nói lên điều gì?
10:17
That price is telling us
242
605717
1965
Giá thành nói cho ta biết
10:19
that we should no longer
243
607682
1898
không nên coi giá rẻ và tính hiệu quả
của thuốc kháng sinh là đương nhiên
của thuốc kháng sinh là đương nhiên
10:21
take cheap, effective
antibiotics as a given
antibiotics as a given
244
609580
4117
trong thời gian sắp tới.
10:25
into the foreseeable future,
245
613697
1767
10:27
and that price is a signal to us
246
615464
2530
Giá thành là một tín hiệu rằng
10:29
that perhaps we need to be paying
247
617994
1609
có lẽ cần lưu tâm nhiều hơn
10:31
much more attention to conservation.
248
619603
2553
tới sự bảo quản.
10:34
That price is also a signal
249
622156
2704
Giá thành cũng là một tín hiệu rằng
10:36
that maybe we need to start
looking at other technologies,
looking at other technologies,
250
624860
2875
có lẽ cần bắt đầu
tìm hiểu những công nghệ khác
tìm hiểu những công nghệ khác
10:39
in the same way that
gasoline prices are a signal
gasoline prices are a signal
251
627735
2652
giống như việc giá xăng dầu
là tín hiệu
là tín hiệu
10:42
and an impetus, to, say,
252
630387
2590
và là sự thúc đẩy
cho sự phát triển của ô tô điện.
cho sự phát triển của ô tô điện.
10:44
the development of electric cars.
253
632977
1868
Giá thành là tín hiệu quan trọng
10:46
Prices are important signals
254
634845
1777
10:48
and we need to pay attention,
255
636622
1586
và ta cần tập trung vào,
10:50
but we also need to consider the fact that
256
638208
2452
nhưng cũng cần cân nhắc rằng
10:52
although these high prices
seem unusual for antibiotics,
seem unusual for antibiotics,
257
640660
4252
mặc dù thuốc kháng sinh giá cao
là bất thường
là bất thường
10:56
they're nothing compared to the price per day
258
644912
2239
nhưng cũng không là gì
so với giá mỗi ngày
so với giá mỗi ngày
10:59
of some cancer drugs,
259
647151
1384
của một vài loại thuốc ung thư,
11:00
which might save a patient's life only
for a few months or perhaps a year,
for a few months or perhaps a year,
260
648535
3370
dù nó chỉ cứu sống bệnh nhân
trong vài tháng hay 1 năm.
trong vài tháng hay 1 năm.
11:03
whereas antibiotics would potentially
261
651905
1770
Trong khi kháng sinh lại có thể
bảo vệ bệnh nhân suốt đời.
bảo vệ bệnh nhân suốt đời.
11:05
save a patient's life forever.
262
653675
1826
11:07
So this is going to involve
263
655501
1319
Việc này sẽ bao gồm
sự chuyển đổi mô hình hoàn toàn
sự chuyển đổi mô hình hoàn toàn
11:08
a whole new paradigm shift,
264
656820
1962
11:10
and it's also a scary shift because
265
658782
1856
và cũng là một chuyển đổi đáng sợ
11:12
in many parts of this country,
266
660638
2329
vì ở nhiều nơi trên đất nước ta,
11:14
in many parts of the world,
267
662967
1744
nhiều nơi trên thế giới,
11:16
the idea of paying 200 dollars
268
664711
2069
việc trả 200 đô
11:18
for a day of antibiotic treatment
269
666780
2891
cho một ngày điều trị kháng sinh
11:21
is simply unimaginable.
270
669671
2542
là quá sức tưởng tượng.
11:24
So we need to think about that.
271
672213
1734
Vậy nên ta cần phải nghĩ về điều đó.
11:25
Now, there are backstop options,
272
673947
1813
Có những lựa chọn ngược lại,
11:27
which is other alternative technologies
273
675760
2676
đó là công nghệ thay thế
mà nhiều người đang nghiên cứu.
mà nhiều người đang nghiên cứu.
11:30
that people are working on.
274
678436
1194
Gồm bacteriophages (thực khuẩn thể),
probiotics (chế phẩm sinh học)
probiotics (chế phẩm sinh học)
11:31
It includes bacteriophages, probiotics,
275
679630
2652
11:34
quorum sensing, synbiotics.
276
682282
4048
quorum sensing, synbiotics.
Tất cả chúng đều là
phương thức hữu dụng để theo đuổi,
phương thức hữu dụng để theo đuổi,
11:38
Now, all of these are useful avenues to pursue,
277
686330
3039
11:41
and they will become even more lucrative
278
689369
2610
và sẽ càng trở nên có ích
11:43
when the price of new
antibiotics starts going higher,
antibiotics starts going higher,
279
691979
3081
khi giá thuốc kháng sinh
ngày càng tăng,
ngày càng tăng,
11:47
and we've seen that the
market does actually respond,
market does actually respond,
280
695060
2897
và ta thấy thị thường
thực sự phản hồi,
thực sự phản hồi,
11:49
and the government is now considering
281
697957
2008
và chính phủ đang cân nhắc
11:51
ways of subsidizing new
antibiotics and development.
antibiotics and development.
282
699965
3767
cách hỗ trợ và phát triển
thuốc kháng sinh mới.
thuốc kháng sinh mới.
11:55
But there are challenges here.
283
703732
1723
Nhưng có nhiều thách thức ở đây.
11:57
We don't want to just throw money at a problem.
284
705455
1575
Ta không muốn
chỉ ném tiền vào vấn đề
chỉ ném tiền vào vấn đề
11:59
What we want to be able to do
285
707030
1519
mà còn đầu tư
vào các loại kháng sinh mới
vào các loại kháng sinh mới
12:00
is invest in new antibiotics
286
708549
2279
bằng cách thực sự khuyến khích
12:02
in ways that actually encourage
287
710828
2976
12:05
appropriate use and sales of those antibiotics,
288
713804
3020
sử dụng và buôn bán thuốc kháng sinh
một cách hợp lý.
một cách hợp lý.
12:08
and that really is the challenge here.
289
716824
2463
Đây mới thực sự là thách thức.
12:11
Now, going back to these technologies,
290
719287
2329
Bây giờ quay lại với công nghệ,
12:13
you all remember the line from that famous
291
721616
2363
các bạn đều nhớ câu thoại
của bộ phim khủng long nổi tiếng
của bộ phim khủng long nổi tiếng
12:15
dinosaur film, "Nature will find a way."
292
723979
2226
"Thiên nhiên sẽ tìm ra cách"
12:18
So it's not as if these are
permanent solutions.
permanent solutions.
293
726205
3319
Đó không phải là giải pháp vô hạn.
12:21
We really have to remember that,
whatever the technology might be,
whatever the technology might be,
294
729524
4086
Luôn nhớ rằng
dù công nghệ có như thế nào,
dù công nghệ có như thế nào,
12:25
that nature will find some
way to work around it.
way to work around it.
295
733610
2876
tự nhiên cũng sẽ tìm ra cách
để tránh nó.
để tránh nó.
12:28
You might think, well,
this is just a problem
this is just a problem
296
736486
2071
Bạn có thể nghĩ,
chà đây chỉ là vấn đề
chà đây chỉ là vấn đề
12:30
just with antibiotics and with bacteria,
297
738557
2744
với thuốc kháng sinh và vi khuẩn,
12:33
but it turns out that we
have the exact same
have the exact same
298
741301
1946
hoá ra, có những vấn đề tương tự
12:35
identical problem in
many other fields as well,
many other fields as well,
299
743247
2734
ở nhiều lĩnh vực khác,
12:37
with multidrug-resistant tuberculosis,
300
745981
2952
với bệnh lao kháng đa thuốc,
12:40
which is a serious problem
in India and South Africa.
in India and South Africa.
301
748933
3562
vấn đề nghiêm trọng
ở Ấn Độ và Nam Phi.
ở Ấn Độ và Nam Phi.
12:44
Thousands of patients are dying because
302
752495
1787
Hàng ngàn bệnh nhân đã chết
12:46
the second-line drugs are so expensive,
303
754282
1834
vì dòng thuốc thứ hai quá đắt,
12:48
and in some instances, even those don't work
304
756116
2227
và vài trường hợp thuốc
không có tác dụng,
không có tác dụng,
12:50
and you have XDR TB.
305
758343
2070
và bạn có XDR TB
Virut ngày càng trở nên kháng thuốc.
12:52
Viruses are becoming resistant.
306
760413
1811
12:54
Agricultural pests. Malaria parasites.
307
762224
3166
Dịch hại nông nghiệp,
kí sinh trùng sốt rét.
kí sinh trùng sốt rét.
12:57
Right now, much of the world depends on
308
765390
1783
Ngay lúc này, phần lớn thế giới
12:59
one drug, artemisinin drugs,
309
767173
3697
dựa vào 1 loại thuốc,
thuốc artemisinin,
thuốc artemisinin,
13:02
essentially to treat malaria.
310
770870
1956
cơ bản để trị bệnh sốt rét.
13:04
Resistance to artemisinin has already emerged,
311
772826
2587
Kháng thuốc artemisinin
đã xuất hiện,
đã xuất hiện,
13:07
and if this were to become widespread,
312
775413
2354
và nếu lan rộng,
13:09
that puts at risk
313
777767
1348
nó sẽ đe dọa
13:11
the single drug that we have to
treat malaria around the world
treat malaria around the world
314
779115
2891
loại thuốc duy nhất dùng để chữa
sốt rét trên toàn thế giới,
sốt rét trên toàn thế giới,
13:14
in a way that's currently
safe and efficacious.
safe and efficacious.
315
782006
3214
loại thuốc mà hiện an toàn và hiệu nghiệm.
13:17
Mosquitos develop resistance.
316
785220
1798
Muỗi phát triển khả năng kháng thuốc.
13:19
If you have kids, you probably
know about head lice,
know about head lice,
317
787018
2237
Nếu có con,
có thể bạn đã biết về chấy tóc,
có thể bạn đã biết về chấy tóc,
13:21
and if you're from New York City,
318
789255
1713
nếu bạn đến từ New York,
tôi hiểu rằng đặc trưng ở đó là rệp.
tôi hiểu rằng đặc trưng ở đó là rệp.
13:22
I understand that the
specialty there is bedbugs.
specialty there is bedbugs.
319
790968
2733
13:25
So those are also resistant.
320
793701
2255
Chúng cũng kháng thuốc.
13:27
And we have to bring an
example from across the pond.
example from across the pond.
321
795956
2879
Và ta có 1 ví dụ từ bên kia Đại Tây Dương.
13:30
Turns out that rats are
also resistant to poisons.
also resistant to poisons.
322
798835
2355
Hóa ra chuột cũng kháng được thuốc độc.
13:33
Now, what's common
to all of these things is
to all of these things is
323
801190
2701
Điểm chung của tất cả những thứ này
13:35
the idea that we've had these technologies
324
803891
2706
là ý tưởng về việc
công nghệ kiểm soát thiên nhiên
công nghệ kiểm soát thiên nhiên
13:38
to control nature only for
the last 70, 80 or 100 years
the last 70, 80 or 100 years
325
806597
4621
mới chỉ có mặt
70, 80, 100 năm trước
70, 80, 100 năm trước
13:43
and essentially in a blink,
326
811218
3028
và trong nháy mắt,
13:46
we have squandered our ability to control,
327
814246
2551
chúng ta phung phí khả năng kiểm soát
13:48
because we have not recognized
328
816797
2491
vì không nhận ra rằng
13:51
that natural selection and
evolution was going to find
evolution was going to find
329
819288
2812
chọn lọc tự nhiên và tiến hóa
13:54
a way to get back,
330
822100
1174
sẽ tìm cách để trở lại
13:55
and we need to completely rethink
331
823274
2049
và cần phải nghĩ lại
13:57
how we're going to use
332
825323
2343
cách ta sẽ sử dụng
13:59
measures to control biological organisms,
333
827666
3094
các phương thức
kiểm soát các loài sinh học
kiểm soát các loài sinh học
14:02
and rethink how we incentivize
334
830760
3464
và cách ta khuyến khích
14:06
the development, introduction,
335
834224
2226
sự phát triển và giới thiệu
trong kê đơn thuốc kháng sinh,
trong kê đơn thuốc kháng sinh,
14:08
in the case of antibiotics prescription,
336
836450
2668
và sử dụng những tài nguyên giá trị này.
14:11
and use of these valuable resources.
337
839118
3772
14:14
And we really now need to
start thinking about them
start thinking about them
338
842890
2380
Cần bắt đầu nghĩ về chúng
14:17
as natural resources.
339
845270
1958
như những tài nguyên thiên nhiên.
14:19
And so we stand at a crossroads.
340
847228
2238
Và ta đang đứng ở vạch kẻ đường.
14:21
An option is to go through that rethinking
341
849466
3159
Một lựa chọn là băng qua,
nghĩ lại và cân nhắc những động lực
nghĩ lại và cân nhắc những động lực
14:24
and carefully consider incentives
342
852625
1813
14:26
to change how we do business.
343
854438
2554
để thay đổi cách chúng ta làm kinh doanh.
14:28
The alternative is
344
856992
2261
Lựa chọn khác là
14:31
a world in which even a blade of grass
345
859253
3083
một thế giới mà thậm chí
đến một ngọn cỏ
đến một ngọn cỏ
14:34
is a potentially lethal weapon.
346
862336
2429
cũng có thể là vũ khí làm chết người.
14:36
Thank you.
347
864765
1800
Xin cảm ơn.
14:38
(Applause)
348
866565
2735
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Ramanan Laxminarayan - Drug-resistance economistAt the Center for Disease Dynamics, Economics & Policy, economist Ramanan Laxminarayan looks at big-picture issues of global health.
Why you should listen
Economist Ramanan Laxminarayan works to improve understanding of drug resistance as a problem of managing a shared global resource. As Director and Senior Fellow at the Center for Disease Dynamics, Economics & Policy (CDDEP), he is interested in cross-disciplinary, pragmatic solutions to reduce drug resistance. He has advised the World Health Organization and World Bank on evaluating malaria treatment policy, vaccination strategies, the economic burden of tuberculosis, and control of non-communicable diseases. He was a key architect of the Affordable Medicines Facility for malaria, a novel financing mechanism to improve access and delay resistance to antimalarial drugs. In 2012, he created the Immunization Technical Support Unit in India, which has been credited with improving the immunization program in the country. He teaches at Princeton.
As he says: "It has been a long time since people died of untreatable bacterial infections, and the prospect of returning to that world is worrying."Ramanan Laxminarayan | Speaker | TED.com