TEDGlobal 2009
John Lloyd: An inventory of the invisible
Ο John Loyd καταγράφει το αόρατο
Filmed:
Readability: 3.4
1,233,857 views
Τα μυστήρια της φύσης αντιμέτωπα με αιχμηρά ευφυολογήματα σ' αυτό το ξεκαρδιστικό, δεκάλεπτο μείγμα πειραγμάτων και διασκεδαστικών μαθημάτων, σαν κωμικός, συγγραφέας και άνθρωπος της τηλεόρασης ο John Loyd μπαίνει στην ουσία διαφόρων πραγμάτων που δε βλέπουμε.
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So the question is, what is invisible?
0
0
5000
Το ερώτημα είναι, τι είναι αόρατο;
00:17
There is more of it than you think, actually.
1
5000
3000
Στην πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκο απ' ότι νομίζετε.
00:20
Everything, I would say. Everything that matters
2
8000
3000
Όλα θα έλεγα, όλα όσα έχουν σημασία
00:23
except every thing and except matter.
3
11000
6000
εκτός από κάθε πράγμα και κάθε υλικό.
00:29
We can see matter. But we can't see what's the matter.
4
17000
4000
Μπορούμε να δούμε την ύλη, αλλά δε μπορούμε να δούμε τι τρέχει.
00:33
As in this cryptic sentence I found in The Guardian recently:
5
21000
5000
Σαν αυτή την αινιγματική πρόταση που βρήκα στη Guardian πρόσφατα.
00:38
"The marriage suffered a setback in 1965,
6
26000
3000
"Ο γάμος είχε ένα προβληματάκι το 1965
00:41
when the husband was killed by the wife."
7
29000
3000
όταν η σύζυγος σκότωσε το σύζυγο."
00:44
(Laughter)
8
32000
3000
(Γέλια)
00:47
There's a world of invisibility there, isn't there?
9
35000
2000
Υπάρχει ένας αόρατος κόσμος εκεί, σωστά;
00:49
(Laughter)
10
37000
2000
(Γέλια)
00:51
So, we can see the stars and the planets,
11
39000
2000
Μπορούμε λοιπόν να δούμε τα αστέρια και τους πλανήτες.
00:53
but we can't see what holds them apart
12
41000
3000
Αλλά δε μπορούμε να δούμε τι τα κρατάει μακρυά,
00:56
or what draws them together.
13
44000
2000
ή τι τα φέρνει κοντά.
00:58
With matter, as with people, we see only the skin of things.
14
46000
3000
Με την ύλη, όπως με τους ανθρώπους, βλέπουμε μόνο την επιφάνεια των πραγμάτων.
01:01
We can't see into the engine room.
15
49000
2000
Δε μπορούμε να δούμε κάτω από το καπό.
01:03
We can't see what makes people tick, at least not without difficulty.
16
51000
3000
Δε μπορούμε να δούμε την κινητήρια δύναμη των ανθρώπων, τουλάχιστον όχι χωρίς δυσκολία.
01:06
And the closer we look at anything, the more it disappears.
17
54000
4000
Όσο ποιο κοντά κοιτάζουμε κάτι, τόσο περισσότερο εξαφανίζεται.
01:10
In fact, if you look really closely at stuff,
18
58000
2000
Στην πραγματικότητα, αν κοιτάξουμε τα πράγματα από πολύ κοντά,
01:12
if you look at the basic substructure of matter,
19
60000
2000
αν κοιτάξετε τη βασική υποδομή της ύλης,
01:14
there isn't anything there.
20
62000
2000
δεν υπάρχει τίποτα εκεί.
01:16
Electrons disappear in a kind of fuzz,
21
64000
2000
Τα ηλεκτρόνια εξαφανίζονται σαν χνούδι,
01:18
and there is only energy. And you can't see energy.
22
66000
5000
και μένει μόνο ενέργεια. Την ενέργεια δε μπορείτε να τη δείτε.
01:23
So everything that matters, that's important, is invisible.
23
71000
3000
Οπότε ό,τι έχει σημασία, ό,τι είναι σημαντικό, είναι αόρατο.
01:26
One slightly silly thing that's invisible
24
74000
3000
Ένα λίγο ανόητο πράγμα που είναι αόρατο
01:29
is this story, which is invisible to you.
25
77000
2000
είναι αυτή η ιστορία, που για εσάς είναι αόρατη.
01:31
And I'm now going to make it visible to you in your minds.
26
79000
3000
Και τώρα θα την κάνω ορατή στο μυαλό σας.
01:34
It's about an M.P. called Geoffrey Dickens.
27
82000
4000
Αφορά έναν βουλευτή, τον Geoffrey Dickens.
01:38
The late Geoffrey Dickens, M.P. was attending a fete in his constituency.
28
86000
3000
Ο μακαρίτης Geoffrey Dickens παρ εβρίσκετο σε μια γιορτή στην εκλογική του περιφέρεια.
01:41
Wherever he went, at every stall he stopped he was closely followed
29
89000
3000
Όπου και να πήγαινε, όπου και να σταματούσε τον ακολουθούσε στενά
01:44
by a devoted smiling woman of indescribable ugliness.
30
92000
3000
μια αφοσιωμένη, χαμογελαστή γυναίκα απερίγραπτης ασχήμιας.
01:47
(Laughter)
31
95000
2000
(Γέλια)
01:49
Try as he might, he couldn't get away from her.
32
97000
2000
Όσο και να προσπαθούσε, δε μπορούσε να την αποφύγει.
01:51
A few days later he received a letter from a constituent
33
99000
2000
Μερικές μέρες αργότερα έλαβε ένα γράμμα από μια ψηφοφόρο
01:53
saying how much she admired him,
34
101000
2000
που του έλεγε πόσο πολύ τον θαύμαζε,
01:55
had met him at a fete and asking for a signed photograph.
35
103000
3000
ότι τον είχε γνωρίσει σε μια εκδήλωση και του ζητούσε μια υπογεγραμμένη φωτογραφία.
01:58
After her name, written in brackets was the apt description, horse face.
36
106000
5000
Μετά το όνομα της, γραμμένη σε εισαγωγικά βρισκόταν η πιο κατάλληλη περιγραφή, αλογομούρα.
02:03
(Laughter)
37
111000
1000
(Γέλια)
02:04
"I've misjudged this women," thought Mr. Dickens.
38
112000
2000
"Την παρεξήγησα" σκέφτηκε ο κ. Dickens.
02:06
"Not only is she aware of her physical repulsiveness,
39
114000
3000
"Όχι μόνο αποδέχεται την αποκρουστική της εμφάνιση,
02:09
she turns it to her advantage.
40
117000
2000
αλλά τη χρησιμοποιεί και σαν πλεονέκτημα.
02:11
A photo is not enough."
41
119000
2000
Μια φωτογραφία δεν είναι αρκετή."
02:13
So he went out and bought a plastic frame to put the photograph in.
42
121000
3000
Οπότε πήγε και αγόρασε ένα πλαστικό κάδρο για να βάλει μέσα τη φωτογραφία.
02:16
And on the photograph, he wrote with a flourish,
43
124000
2000
Επάνω στη φωτογραφία έγραψε μ' ένα φωσφορούχο,
02:18
"To Horse Face, with love from Geoffrey Dickens, M.P."
44
126000
5000
"Στην αλογομούρα με αγάπη από το Geoffrey Dickens, Βουλευτή."
02:23
After it had been sent off, his secretary said to him,
45
131000
2000
Αφού την έστειλε, η γραμματέας του του είπε,
02:25
"Did you get that letter from the woman at the fete?
46
133000
2000
"Πήρατε το γράμμα από τη γυναίκα στην εκδήλωση;
02:27
I wrote Horse Face on her, so you'd remember who she was."
47
135000
4000
Έγραψα επάνω αλογομούρα, για να καταλάβετε ποια είναι."
02:31
(Laughter)
48
139000
6000
(Γέλια)
02:37
I bet he thought he wished he was invisible, don't you?
49
145000
2000
Στοιχηματίζω ότι πολύ θα ήθελε να ήταν αόρατος, δε νομίζετε;
02:39
(Laughter)
50
147000
2000
(Γέλια)
02:41
So, one of the interesting things about invisibility
51
149000
2000
Έτσι, ένα από τα ποιο ενδιαφέροντα πράγματα σχετικά με το αόρατο
02:43
is that things that we can't see
52
151000
2000
είναι ότι τα πράγματα που δε βλέπουμε
02:45
we also can't understand.
53
153000
2000
δε τα καταλαβαίνουμε.
02:47
Gravity is one thing that we can't see
54
155000
2000
Η βαρύτητα είναι κάτι που δε μπορούμε να δούμε
02:49
and which we don't understand.
55
157000
2000
και το οποίο δεν καταλαβαίνουμε.
02:51
It's the least understood of all the four fundamental forces,
56
159000
2000
Είναι η λιγότερο κατανοητή από τις 4 θεμελιώδεις δυνάμεις
02:53
and the weakest.
57
161000
2000
και η ασθενέστερη.
02:55
And nobody really knows what it is or why it's there.
58
163000
2000
Στην πραγματικότητα κανείς δε ξέρει τι είναι και γιατί υπάρχει.
02:57
For what it's worth, Sir Isaac Newton, the greatest scientist who ever lived,
59
165000
3000
Εγκυκλοπαιδικά, ο Ισαάκ Νεύτων, ο μεγαλύτερος επιστήμονας που έζησε ποτέ,
03:00
he thought Jesus came to Earth specifically to operate the levers of gravity.
60
168000
5000
νόμιζε ότι ο Ιησούς ήρθε στη γη ειδικά για να χειριστεί τους μοχλούς της βαρύτητας.
03:05
That's what he thought he was there for.
61
173000
2000
Γι' αυτό πίστευε ότι βρισκόταν εδώ.
03:07
So, bright guy, could be wrong on that one, I don't know.
62
175000
3000
Άρα, εξυπνάκια, θα μπορούσε να κάνει λάθος σε αυτό, δε γνωρίζω.
03:10
(Laughter)
63
178000
2000
(Γέλια)
03:12
Consciousness. I see all your faces.
64
180000
2000
Η συνείδηση. Βλέπω τα πρόσωπά σας.
03:14
I have no idea what any of you are thinking. Isn't that amazing?
65
182000
3000
Δεν έχω ιδέα τι σκέφτεστε. Δεν είναι φανταστικό;
03:17
Isn't that incredible that we can't read each other's minds?
66
185000
3000
Δεν είναι απίθανο που δε μπορούμε να διαβάσουμε ο ένας τη σκέψη του άλλου;
03:20
But we can touch each other, taste each other perhaps, if we get close enough.
67
188000
4000
Αλλά μπορούμε ν αγγίξουμε ο ένας τον άλλο, να γευτούμε ίσως, αν βρεθούμε πολύ κοντά.
03:24
But we can't read each other's minds. I find that quite astonishing.
68
192000
3000
Αλλά δε μπορούμε να φτάσουμε ο ένας τη σκέψη του άλλου. Το βρίσκω αρκετά συναρπαστικό αυτό.
03:27
In the Sufi faith, this great Middle Eastern religion,
69
195000
4000
Στην πίστη των Sufi, αυτή η μεγάλη Μεσανατολική θρησκεία,
03:31
which some claim is the route of all religions,
70
199000
2000
που κάποιοι ισχυρίζονται ότι είναι η βάση όλων των θρησκειών,
03:33
Sufi masters are all telepaths, so they say.
71
201000
5000
οι δάσκαλοι Sufi είναι όλοι τηλεπαθητικοί, τουλάχιστον έτσι λένε.
03:38
But their main exercise of telepathy
72
206000
2000
Αλλά η κύρια χρήση της τηλεπάθειας
03:40
is to send out powerful signals to the rest of us that it doesn't exist.
73
208000
5000
είναι να στέλνουν προς τα έξω πανίσχυρα σήματα, σ' εμάς τους υπόλοιπους, ότι δεν υπάρχει.
03:45
So that's why we don't think it exists,
74
213000
2000
Γι' αυτό και νομίζουμε ότι δεν υπάρχει,
03:47
the Sufi masters working on us.
75
215000
3000
οι δάσκαλοι Sufi δουλεύουν πάνω μας.
03:50
In the question of consciousness
76
218000
2000
Στην ερώτηση της συνείδησης
03:52
and artificial intelligence,
77
220000
2000
και της τεχνητής νοημοσύνης.
03:54
artificial intelligence has really, like the study of consciousness,
78
222000
2000
Η τεχνητή νοημοσύνη στην πραγματικότητα, όπως και η μελέτη της συνείδησης,
03:56
gotten nowhere. We have no idea how consciousness works.
79
224000
3000
δεν έχει φτάσει κάπου. Δεν έχουμε ιδέα πως λειτουργεί η συνείδηση.
03:59
With artificial intelligence, not only have they not created artificial intelligence,
80
227000
4000
Με την τεχνητή νοημοσύνη, όχι μόνο δεν έχουν δημιουργήσει τεχνητή νοημοσύνη,
04:03
they haven't yet created artificial stupidity.
81
231000
3000
δεν έχουν ακόμα δημιουργήσει τεχνητή βλακεία.
04:06
(Laughter)
82
234000
5000
(Γέλια)
04:11
The laws of physics: invisible, eternal, omnipresent, all-powerful.
83
239000
4000
Οι νόμοι της φυσικής: αόρατοι, αιώνιοι, πανταχού παρόντες, παντοδύναμοι.
04:15
Remind you of anyone?
84
243000
2000
Σας θυμίζουν κάποιον;
04:17
Interesting. I'm, as you can guess,
85
245000
2000
Ενδιαφέρον. Είμαι, όπως μπορείτε να μαντέψετε,
04:19
not a materialist, I'm an immaterialist.
86
247000
2000
όχι ένας υλιστής, αλλά ένας αϋλιστής.
04:21
And I've found a very useful new word, ignostic. Okay?
87
249000
3000
Και βρήκα μια πολύ χρήσιμη νέα λέξη, ιγνωστικιστής. Εντάξει;
04:24
I'm an ignostic.
88
252000
2000
Είμαι ιγνωστικιστής.
04:26
I refuse to be drawn on the question of whether God exists,
89
254000
3000
Αρνούμαι να αναλωθώ στην ερώτηση περί ύπαρξης Θεού,
04:29
until somebody properly defines the terms.
90
257000
3000
μέχρι κάποιος να προσδιορίσει σωστά τους όρους.
04:32
(Laughter)
91
260000
3000
(Γέλια)
04:35
Another thing we can't see is the human genome.
92
263000
3000
Ένα άλλο πράγμα που δε μπορούμε να δούμε είναι το ανθρώπινο γονιδίωμα.
04:38
And this is increasingly peculiar,
93
266000
3000
Και αυτό είναι αυξανόμενα παράξενο.
04:41
because about 20 years ago, when they started delving into the genome,
94
269000
5000
Γιατί περίπου 20 χρόνια πριν, όταν άρχισαν να ψάχνουν μέσα στο γονιδίωμα,
04:46
they thought it would probably contain around 100,000 genes.
95
274000
3000
πίστευαν ότι θα περιέχει περίπου εκατό χιλιάδες γονίδια.
04:49
Geneticists will know this, but every year since,
96
277000
2000
Οι γενετιστές θα το γνωρίζουν αυτό, άλλα κάθε χρόνο από τότε,
04:51
it's been revised downwards.
97
279000
2000
επαναπροσδιορίζεται προς τα κάτω.
04:53
We now think there are likely to be only just over 20,000
98
281000
3000
Τώρα πιστεύουμε ότι πιθανόν υπάρχουν λίγο πάνω από 20 χιλιάδες
04:56
genes in the human genome.
99
284000
2000
γονίδια στο ανθρώπινο γονιδίωμα.
04:58
This is extraordinary. Because rice -- get this --
100
286000
3000
Αυτό είναι ασυνήθιστο. Γιατί, ακούστε αυτό, το ρύζι,
05:01
rice is known to have 38 thousand genes.
101
289000
4000
είναι γνωστό ότι έχει 38 χιλιάδες γονίδια.
05:05
Potatoes, potatoes have 48 chromosomes. Do you know that?
102
293000
5000
Οι πατάτες, οι πατάτες έχουν 48 χρωμοσώματα. Το ξέρατε αυτό;
05:10
Two more than people,
103
298000
2000
Δύο φορές παραπάνω από τους ανθρώπους.
05:12
and the same as a gorilla.
104
300000
2000
Το ίδιο κι ένας γορίλλας.
05:14
(Laughter)
105
302000
2000
(Γέλια)
05:16
You can't see these things, but they are very strange.
106
304000
3000
Δε μπορείτε να τα δείτε αυτά. Αλλά είναι πολύ περίεργα.
05:19
(Laughter)
107
307000
2000
(Γέλια)
05:21
The stars by day. I always think that's fascinating.
108
309000
3000
Τα άστρα την ημέρα. Πάντα πίστευα ότι αυτό είναι συναρπαστικό.
05:24
The universe disappears.
109
312000
2000
Το σύμπαν εξαφανίζεται.
05:26
The more light there is, the less you can see.
110
314000
3000
Όσο περισσότερο φως υπάρχει, τόσο λιγότερα βλέπετε.
05:29
Time, nobody can see time.
111
317000
2000
Ο χρόνος, κανένας δε μπορεί να τον δει.
05:31
I don't know if you know this. Modern physics,
112
319000
2000
Δε ξέρω αν το γνωρίζετε αυτό. Στη μοντέρνα φυσική,
05:33
there is a big movement in modern physics
113
321000
2000
υπάρχει μια μεγάλη τάση
05:35
to decide that time doesn't really exist,
114
323000
2000
προς την απόφαση ότι ο χρόνος δεν υπάρχει στην πραγματικότητα.
05:37
because it's too inconvenient for the figures.
115
325000
3000
Γιατί είναι άβολος στα γραφήματα..
05:40
It's much easier if it's not really there.
116
328000
2000
Είναι πολύ πιο εύκολο εάν δεν υπάρχει.
05:42
You can't see the future, obviously.
117
330000
2000
Δε μπορείτε να δείτε το μέλλον, προφανώς.
05:44
And you can't see the past, except in your memory.
118
332000
3000
Και δε μπορείτε να δείτε το παρελθόν, εκτός από τις αναμνήσεις σας.
05:47
One of the interesting things about the past is
119
335000
2000
Ένα από τα ενδιαφέροντα πράγματα σχετικά με το παρελθόν είναι
05:49
you particularly can't see. My son asked me this the other day,
120
337000
3000
ότι ιδιαίτερα ο καθένας δε μπορεί να το δει, ο γιος μου με ρώτησε τις προάλλες,
05:52
he said, "Dad, can you remember what I was like when I was two?"
121
340000
2000
είπε, "μπαμπά μπορείς να θυμηθείς πως ήμουν 2 ετών";
05:54
And I said, "Yes." And he said, "Why can't I?"
122
342000
3000
Είπα "ναι". Και είπε, "εγώ γιατί δε μπορώ;"
05:57
Isn't that extraordinary? You cannot remember
123
345000
2000
Δεν είναι εξωπραγματικό; Δε μπορείτε να θυμηθείτε
05:59
what happened to you earlier than the age of two or three,
124
347000
3000
τι σας συνέβη σε ηλικία μικρότερη των 2 ή 3.
06:02
which is great news for psychoanalysts,
125
350000
2000
Το οποίο είναι σπουδαία νέα για τους ψυχαναλυτές.
06:04
because otherwise they'd be out of a job.
126
352000
2000
Γιατί αλλιώς θα ήταν άνεργοι.
06:06
Because that's where all the stuff happens
127
354000
3000
Γιατί τότε συμβαίνουν όλα.
06:09
(Laughter)
128
357000
2000
(Γέλια)
06:11
that makes you who you are.
129
359000
3000
αυτά σε κάνουν αυτό που είσαι.
06:14
Another thing you can't see is the grid on which we hang.
130
362000
3000
Ένα άλλο πράγμα που δε μπορείτε να δείτε είναι το πλέγμα, πάνω στο οποίο κρεμόμαστε.
06:17
This is fascinating. You probably know, some of you,
131
365000
3000
Αυτό είναι συναρπαστικό. Πιθανότατα ξέρετε, κάποιοι από εσάς,
06:20
that cells are continually renewed. You can see it in skin and this kind of stuff.
132
368000
3000
ότι τα κύτταρα ανανεώνονται διαρκώς. Μπορείτε να το δείτε στο δέρμα και τα συναφή.
06:23
Skin flakes off, hairs grow, nails, that kind of stuff.
133
371000
4000
Το δέρμα απολεπίζεται, τα μαλλιά μεγαλώνουν, τα νύχια κλπ.
06:27
But every cell in your body is replaced at some point.
134
375000
3000
Αλλά όλα τα κύτταρα στο σώμα σας αντικαθίστανται κάποια στιγμή.
06:30
Taste buds, every 10 days or so.
135
378000
2000
Οι γευστικοί κάλυκες περίπου κάθε 10 μέρες.
06:32
Livers and internal organs sort of take a bit longer. A spine takes several years.
136
380000
4000
Το συκώτι και τα εσωτερικά όργανα παίρνουν λίγο παραπάνω. Η σπονδυλική στήλη αρκετά χρόνια.
06:36
But at the end of seven years, not one cell in your body
137
384000
4000
Αλλά με την πάροδο επτά ετών, δεν απομένει ούτε ένα κύτταρο στο σώμα σας
06:40
remains from what was there seven years ago.
138
388000
3000
από αυτά που είχατε πριν επτά χρόνια.
06:43
The question is, who, then, are we?
139
391000
2000
Το ερώτημα είναι, ποιοι, λοιπόν, είμαστε;
06:45
What are we? What is this thing that we hang on,
140
393000
3000
Τι είμαστε; Τι είναι αυτό πάνω στο οποίο βασιζόμαστε,
06:48
that is actually us?
141
396000
4000
το οποίο είναι πραγματικά, εμείς;
06:52
Okay. Atoms, you can't see them.
142
400000
2000
ΟΚ. Άτομα, δε μπορείτε να τα δείτε.
06:54
Nobody ever will. They're smaller than the wavelength of light.
143
402000
3000
Κανείς ποτέ δε θα μπορέσει. Είναι μικρότερα από το μήκος κύματος του φωτός.
06:57
Gas, you can't see that.
144
405000
2000
Αέριο, δε μπορείτε να το δείτε.
06:59
Interesting. Somebody mentioned 1600 recently.
145
407000
2000
Ενδιαφέρον. Κάποιος ανέφερε το 1600 πρόσφατα.
07:01
Gas was invented in 1600
146
409000
2000
Το αέριο εφευρέθηκε το 1600
07:03
by a Dutch chemist called Van Helmont.
147
411000
3000
από έναν Ολλανδό χημικό τον Van Helmont.
07:06
It's said to be the most successful ever invention
148
414000
3000
Λέγεται ότι είναι η πιο επιτυχημένη εφεύρεση
07:09
of a word by a known individual.
149
417000
2000
λέξης από αναγνωρισμένο άνθρωπο.
07:11
Quite good. He also invented a word called "blas,"
150
419000
3000
Πολύ καλά. Επίσης εφηύρε τη λέξη "blass",
07:14
meaning astral radiation.
151
422000
2000
που σήμαινε αστρική ακτινοβολία.
07:16
Didn't catch on, unfortunately.
152
424000
2000
Δε προχώρησε, δυστυχώς.
07:18
(Laughter)
153
426000
2000
(Γέλια)
07:20
But well done, him.
154
428000
2000
Αλλά μπράβο του.
07:22
(Laughter)
155
430000
1000
(Γέλια)
07:23
There is so many things that -- Light.
156
431000
3000
Υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα που -- Το φως.
07:26
You can't see light. When it's dark, in a vacuum,
157
434000
3000
Δε μπορείτε να δείτε το φως. Στο σκοτάδι, στο κενό,
07:29
if a person shines a beam of light straight across your eyes,
158
437000
3000
αν κάποιος εκπέμψει μια δέσμη φωτός ακριβώς μπροστά από τα μάτια σας,
07:32
you won't see it. Slightly technical, some physicists will disagree with this.
159
440000
3000
δε θα το δείτε. Λίγο τεχνικό θέμα, κάποιοι φυσικοί θα διαφωνήσουν μ' αυτό.
07:35
But it's odd that you can't see the beam of light,
160
443000
2000
Αλλά είναι περίεργο που δε μπορείτε να δείτε μια ακτίνα φωτός,
07:37
you can only see what it hits.
161
445000
2000
μπορείτε να δείτε μόνο αυτά που χτυπάει.
07:39
I find that extraordinary, not to be able to see light,
162
447000
2000
Το βρίσκω αυτό εξωπραγματικό, να μη μπορούμε να δούμε το φως,
07:41
not to be able to see darkness.
163
449000
2000
να μη μπορούμε να δούμε το σκοτάδι.
07:43
Electricity, you can't see that.
164
451000
2000
Ο ηλεκτρισμός, δε μπορείτε να τον δείτε.
07:45
Don't let anyone tell you they understand electricity.
165
453000
2000
Μην αφήσετε κανένα να σας πει ότι τον καταλαβαίνει.
07:47
They don't. Nobody knows what it is.
166
455000
2000
Δε τον καταλαβαίνουν. Κανείς δε ξέρει τι είναι.
07:49
(Laughter)
167
457000
1000
(Γέλια)
07:50
You probably think the electrons in an electric wire
168
458000
2000
Πιθανότατα θα νομίζετε ότι τα ηλεκτρόνια σ' ένα ηλεκτρικό καλώδιο
07:52
move instantaneously down a wire, don't you, at the speed of light
169
460000
3000
μετακινούνται στιγμιαία κατά μήκος του καλωδίου, έτσι δεν είναι, με την ταχύτητα του φωτός
07:55
when you turn the light on. They don't.
170
463000
2000
με το που ανοίγετε το φως. Κι όμως όχι.
07:57
Electrons bumble down the wire,
171
465000
2000
Τα ηλεκτρόνια κουτρουβαλούν κατά μήκος του καλωδίου,
07:59
about the speed of spreading honey, they say.
172
467000
3000
περίπου με την ταχύτητα που απλώνεται το μέλι, λένε.
08:02
(Laughter)
173
470000
2000
(Γέλια)
08:04
Galaxies, 100 billion of them estimated in the universe.
174
472000
3000
Γαλαξίες, 100 δις από αυτούς, περίπου στο σύμπαν.
08:07
100 billion. How many can we see? Five.
175
475000
3000
100 δις. Πόσους βλέπουμε; Πέντε.
08:10
Five out of the 100 billion galaxies, with the naked eye,
176
478000
3000
Πέντε από τα 100 δις γαλαξιών, με γυμνό μάτι.
08:13
and one of them is quite difficult to see unless you've got very good eyesight.
177
481000
4000
Κι ένας από αυτούς είναι δυσδιάκριτος εκτός εάν έχετε άψογη όραση.
08:17
Radio waves. There's another thing.
178
485000
2000
Ραδιοκύματα. Ακόμα ένα πράγμα.
08:19
Heinrich Hertz, when he discovered radio waves in 1887,
179
487000
3000
Ο Heinrich Hertz, όταν ανακάλυψε τα ραδιοκύματα το 1887,
08:22
he called them radio waves because they radiated.
180
490000
2000
τα αποκάλεσε ραδιοκύματα επειδή εκπέμπαν .
08:24
And somebody said to him,
181
492000
3000
Και κάποιος του είπε,
08:27
"Well what's the point of these, Heinrich?
182
495000
2000
"Ποιος ο σκοπός τους Heinrich;
08:29
What's the point of these radio waves that you've found?"
183
497000
3000
"Ποιος ο σκοπός αυτών των ραδιοκυμάτων που βρήκες;"
08:32
And he said, "Well, I've no idea.
184
500000
2000
Και είπε, "Λοιπόν, δεν έχω ιδέα.
08:34
But I guess somebody will find a use for them someday."
185
502000
3000
Αλλά νομίζω κάποιος θα βρει μια χρήση γι' αυτά κάποια μέρα."
08:37
And that's what they do, radio. That's what they discovered.
186
505000
4000
Κι αυτό κάνουν, εκπέμπουν. Αυτό ανακάλυψαν.
08:41
Anyway, so the biggest thing
187
509000
3000
Τέλος πάντων, λοιπόν, το μεγαλύτερο πράγμα
08:44
that's invisible to us is what we don't know.
188
512000
2000
που είναι αόρατο σ' εμάς είναι αυτό που δε γνωρίζουμε.
08:46
It is incredible how little we know.
189
514000
3000
Είναι απίστευτο πόσα λίγα ξέρουμε.
08:49
Thomas Edison once said,
190
517000
2000
Ο Thomas Edison κάποτε είπε,
08:51
"We don't know one percent of one millionth
191
519000
2000
"Δε γνωρίσουμε ούτε το ένα τοις εκατό του ενός εκατομμυριοστού
08:53
about anything."
192
521000
2000
σχετικά με οτιδήποτε."
08:55
And I've come to the conclusion --
193
523000
3000
Κι έχω καταλήξει στο συμπέρασμα
08:58
because you've asked this other question, "What's another thing you can't see?"
194
526000
3000
επειδή κάνατε και μια άλλη ερώτηση, "Τι είναι άλλο ένα πράγμα που δε βλέπετε;"
09:01
The point, most of us. What's the point?
195
529000
3000
Το νόημα, οι περισσότεροι από εμάς. Ποιο είναι το νόημα;
09:04
(Laughter)
196
532000
3000
(Γέλια)
09:07
(Applause)
197
535000
1000
(Χειροκρότημα)
09:08
You can't see a point. It's by definition dimensionless,
198
536000
3000
Δε μπορούμε να δούμε το νόημα. Εξ ορισμού είναι αδιάστατο,
09:11
like an electron, oddly enough.
199
539000
3000
όπως ένα ηλεκτρόνιο, παραδόξως.
09:14
But the point, what I've got it down to,
200
542000
3000
Αλλά, το νόημα, όπως το βλέπω εγώ
09:17
is there are only two questions really worth asking.
201
545000
2000
είναι ότι υπάρχουν μόνο δύο ερωτήσεις που αξίζει να τεθούν.
09:19
"Why are we here?" and "What should we do about it while we are?
202
547000
5000
"Γιατί είμαστε εδώ;" και "Τι πρέπει να κάνουμε όσο είμαστε εδώ;"
09:24
And to help you, I've got two things to leave you with, from two great philosophers,
203
552000
5000
Και για να σας βοηθήσω, έχω δύο πράγματα να σας αφήσω, από δύο μεγάλους φιλοσόφους,
09:29
perhaps two of the greatest philosopher thinkers of the 20th century,
204
557000
3000
πιθανότατα δυο από τους μεγαλύτερους φιλοσοφικούς στοχαστές του 20ου αιώνα.
09:32
one a mathematician and an engineer, and the other a poet.
205
560000
3000
Ο ένας μαθηματικός και μηχανικός και ο άλλος ποιητής.
09:35
The first is Ludwig Wittgenstein who said,
206
563000
4000
Ο πρώτος είναι ο Ludvig Vitgenštajn που είπε,
09:39
"I don't know why we are here.
207
567000
2000
"Δε ξέρω γιατί είμαστε εδώ.
09:41
But I'm pretty sure it's not in order to enjoy ourselves."
208
569000
3000
Αλλά είμαι σίγουρος ότι δεν είναι για να διασκεδάσουμε."
09:44
(Laughter)
209
572000
6000
(Γέλια)
09:50
He was a cheerful bastard wasn't he?
210
578000
2000
Ήταν ένας χαρωπός μπάσταρδος έτσι;
09:52
(Laughter)
211
580000
3000
(Γέλια)
09:55
And secondly and lastly, W.H. Auden,
212
583000
2000
Και ο δεύτερος και τελευταίος ο W.H. Auden,
09:57
one of my favorite poets, who said,
213
585000
2000
ένας από τους αγαπημένους μου ποιητές, που είπε,
09:59
"We are here on earth
214
587000
3000
"Είμαστε εδώ στη γη
10:02
to help others.
215
590000
2000
για να βοηθήσουμε τους άλλους.
10:04
What the others are here for, I've no idea."
216
592000
3000
Γιατί είναι εδώ οι άλλοι, δεν έχω ιδέα."
10:07
(Laughter)
217
595000
2000
(Γέλια)
10:09
(Applause)
218
597000
7000
(Χειροκρότημα)
ABOUT THE SPEAKER
John Lloyd - ProducerJohn Lloyd helps make some of the cleverest television in the UK.
Why you should listen
John Lloyd seems to have known every brilliant and funny person in Britain, and his collaborations are legendary. He's been a fixture on the BBC for four decades, producing such classic comedies as Blackadder, Spitting Image, the BBC's Hitchhiker's Guide to the Galaxy and lately QI (short for "Quite Interesting"), hosted by Stephen Fry (read his Reddit AMA about it).
Lloyd has also written more than a dozen funny books -- including The Meaning of Liff, a collaboration with his friend Douglas Adams, which has been in print for 26 years.
John Lloyd | Speaker | TED.com