INK Conference
Arvind Gupta: Turning trash into toys for learning
Արվին Գուպտա. պատրաստում ենք խաղալիքներ աղբից
Filmed:
Readability: 2.8
1,714,028 views
INK համաժողովի ընթացքում Արվին Գուպտան ներկայացնում է պարզ, բայց ապշեցնող գաղափար աղբը զվարճալի, լավ մտածված խաղալիքների վերածելու մասին, որոնք կպատրաստեն երեխաներն իրենք գիտության և կոնստրուկցիայի պարզագույն սկզբունքները սովորելիս։
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
My name is Arvind Gupta, and I'm a toymaker.
0
0
3000
Իմ անունը Առվին Գուպտա է, և ես պատրաստում եմ խաղալիքներ։
00:18
I've been making toys for the last 30 years.
1
3000
3000
Արդեն 30 տարի է, ինչ խաղալիքներ եմ պատրաստում։
00:21
The early '70s, I was in college.
2
6000
2000
70ականների սկզբում դպրոցում էի։
00:23
It was a very revolutionary time.
3
8000
2000
Շատ հեղափոխական ժամանակներ էին։
00:25
It was a political ferment, so to say --
4
10000
3000
Քաղաքական հուզումներ էին. ինչպես ասում են
00:28
students out in the streets of Paris,
5
13000
2000
Փարիզում ուսանողները դուրս էին եկել փողոց
00:30
revolting against authority.
6
15000
2000
ապստամբելու իշխանության դեմ։
00:32
America was jolted
7
17000
2000
Ամերիկան ցնցվում էր
00:34
by the anti-Vietnam movement, the Civil Rights movement.
8
19000
3000
հակավիետնամական շարժումից, Քաղաքացիական իրավունքների շարժումից։
00:37
In India, we had the Naxalite movement,
9
22000
3000
Հնդկաստանում մենք ունեինք Նաքսալայթ շարժումը,
00:40
the [unclear] movement.
10
25000
2000
(անհստակ) շարժումը։
00:42
But you know, when there is a political churning of society,
11
27000
2000
Բայց դե գիտեք, երբ հասարակությունում խժդժություն է,
00:44
it unleashes a lot of energy.
12
29000
3000
շատ էներգիա է գոյանում։
00:47
The National Movement of India
13
32000
2000
Հնդկաստանի ազգային շարժումը
00:49
was testimony to that.
14
34000
2000
դրա ապացույցն էր։
00:51
Lots of people resigned from well-paid jobs
15
36000
4000
Շատ մարդիկ թողեցին իրենց բարձր վճարվող աշխատանքները
00:55
and jumped into the National Movement.
16
40000
2000
և միացան Ազգային շարժմանը։
00:57
Now in the early '70s,
17
42000
2000
Եվ ահա, 70-ականների սկզբում
00:59
one of the great programs in India
18
44000
2000
Հնդկաստանում իրականացվող լավագույն ծրագրերից մեկը
01:01
was to revitalize
19
46000
2000
գյուղական դպրոցներում առաջնային գիտության
01:03
primary science in village schools.
20
48000
2000
վերակենդանացումն էր։
01:05
There was a person, Anil Sadgopal, did a Ph.D. from Caltech
21
50000
3000
Մի մարդ կար, Անիլ Սադգոպալ անունով, որ դոկտորականը պաշտպանեց Քալթեքում
01:08
and returned back as a molecular biologist
22
53000
2000
և վերադարձավ որպես մոլեկուլյար կենսաբան
01:10
in India's cutting-edge research institute, the TIFR.
23
55000
3000
Հնդկաստանի առաջատար հետազոտական ինստիտուտներից մեկը՝ Տատայի հիմնարար հետազոտությունների ինստիտուտ։
01:13
At 31, he was not able
24
58000
2000
31 տարեկանում նա չկարողացավ
01:15
to relate the kind of [unclear] research,
25
60000
2000
կապել իր կողմից իրականացվող հետազոտության (անհստակ) տեսակը,
01:17
which he was doing with the lives of the ordinary people.
26
62000
3000
հասարակ մարդկանց կյանքերի հետ։
01:20
So he designed and went and started a village science program.
27
65000
3000
Արդյունքում, նա նախագծեց, գնաց ու սկսեց դասավանդել գյուղական գիտության մի ծրագիր։
01:23
Many people were inspired by this.
28
68000
2000
Շատ մարդիկ ոգեշնչվեցին դրանից։
01:25
The slogan of the early '70s
29
70000
2000
Վաղ 70-ականների կարգախոսն էր
01:27
was "Go to the people.
30
72000
2000
<<Գնա մարդկանց մոտ։
01:29
Live with them; love them.
31
74000
2000
Ապրիր նրանց հետ, սիրիր նրանց։
01:31
Start from what they know. Build on what they have."
32
76000
3000
Սկսիր նրանից, ինչ նրանք գիտեն։ Կառուցիր այն հիմքի վրա, որ ունեն>>։
01:34
This was kind of the defining slogan.
33
79000
2000
Սա կարծես որոշիչ կարգախոս էր։
01:36
Well I took one year.
34
81000
2000
Ես ծախսեցի մեկ տարի։
01:38
I joined Telco, made TATA trucks, pretty close to Pune.
35
83000
3000
Միացա Տելկոյին, որ բավական մոտ էր Պունին, պատրաստում էի ՏԱՏԱ բեռնատար մեքենաներ։
01:41
I worked there for two years,
36
86000
2000
Այնտեղ աշխատեցի երկու տարի,
01:43
and I realized that I was not born to make trucks.
37
88000
3000
և հասկացա, որ բեռնատար ավտոմեքենա պատրաստելն իմ գործը չէ։
01:46
Often one doesn't know what one wants to do,
38
91000
2000
Հաճախ մարդ չգիտի, թե ինչ է ուզում անել,
01:48
but it's good enough to know what you don't want to do.
39
93000
2000
բայց բավական լավ գիտակցում է, թե ինչ չի ուզում անել։
01:50
So I took one year off, and I went to this village science program.
40
95000
3000
Եվ այսպես, ես մեկ տարի հանգիստ առա և միացա գյուղական գիտության այս ծրագրին։
01:53
And it was a turning point.
41
98000
2000
Դա շրջադարձային պահ էր։
01:55
It was a very small village --
42
100000
2000
Շատ փոքրիկ մի գյուղ էր.
01:57
a weekly bazaar
43
102000
2000
շաբաթական շուկա
01:59
where people, just once in a week, they put in all the vats.
44
104000
3000
որտեղ մարդիկ շաբաթը մեկ անգամ բերում էին բոլոր տակառները։
02:02
So I said, "I'm going to spend a year over here."
45
107000
2000
Եվ ես ասացի.<<Այստեղ անցկացնելու եմ մեկ տարի>>։
02:04
So I just bought one specimen
46
109000
2000
Գնեցի մեկ օրինակ
02:06
of everything which was sold on the roadside.
47
111000
2000
այն ամենից, ինչ վաճառվում էր ճամփեզրին։
02:08
And one thing which I found
48
113000
2000
Եվ մի բան, որ գտա
02:10
was this black rubber.
49
115000
2000
այս սև ռեզինն էր։
02:12
This is called a cycle valve tube.
50
117000
2000
Սա կոչվում է փաթաթված ռետինե խողովակ։
02:14
When you pump in air in a bicycle, you use a bit of this.
51
119000
3000
Հեծանվի մեջ օդ մղելու համար կիրառում են հենց սրանից։
02:17
And some of these models --
52
122000
2000
Այս մոդելներից որոշները...
02:19
so you take a bit of this cycle valve tube,
53
124000
2000
վերցնում եք մի կտոր այս ռետինե խողովակից
02:21
you can put two matchsticks inside this, and you make a flexible joint.
54
126000
3000
դրա մեջ տեղադրում երկու լուցկու հատիկ և արդյունքում ստանում ճկուն հանգույց։
02:24
It's a joint of tubes. You start by teaching angles --
55
129000
3000
Սա խողովակների հանգույց է։ Սկսում եք անկյունները սովորեցնելիս.
02:27
an acute angle, a right angle, an obtuse angle, a straight angle.
56
132000
2000
սուր անկյուն, ուղղանկյուն, բութ անկյուն, փռված անկյուն։
02:29
It's like its own little coupling.
57
134000
2000
Այն կարծես փոքրիկ հանգույց լինի:
02:31
If you have three of them, and you loop them together,
58
136000
2000
Եթե ունեք դրանից երեք հատ և միացնում եք իրար,
02:33
well you make a triangle.
59
138000
2000
ապա ստանում եք եռանկյուն։
02:35
With four, you make a square,
60
140000
2000
Չորսով՝ քառակուսի,
02:37
you make a pentagon, you make a hexagon,
61
142000
2000
կարող եք ստանալ հնգանկյուն, վեցանկյուն,
02:39
you make all these kind of polygons.
62
144000
2000
և բոլոր նման բազմանկունները։
02:41
And they have some wonderful properties.
63
146000
2000
Նրանք ունեն մի քանի հիանալի հատկություններ։
02:43
If you look at the hexagon, for instance,
64
148000
2000
Օրինակ երբ նայում եք վեցանկյանը,
02:45
it's like an amoeba, which is constantly changing its own profile.
65
150000
3000
այն նման է ամեոբայի, որը մշտապես փոխում է իր կերպարը։
02:48
You can just pull this out, this becomes a rectangle.
66
153000
2000
Դուք կարող եք սա պարզապես ձգել, և այն դառնում է ուղղանկյուն։
02:50
You give it a push, this becomes a parallelogram.
67
155000
2000
Թեքում եք, դառնում է շեղանկյուն։
02:52
But this is very shaky.
68
157000
2000
Բայց այն շատ ճոճվող է։
02:54
Look at the pentagon, for instance,
69
159000
2000
Օրինակ նայեք հնգանկյանը,
02:56
pull this out -- it becomes a boat shape trapezium.
70
161000
2000
ձգեք այն, և այն կդառնա նավականման սեղան։
02:58
Push it and it becomes house shaped.
71
163000
2000
Սեղմեք այն, և այն կնմանվի տան։
03:00
This becomes an isosceles triangle --
72
165000
2000
Սա դառնում է ուղղանկյուն եռանկյունի,
03:02
again, very shaky.
73
167000
2000
կրկին շատ ճոճվող է։
03:04
This square might look very square and prim.
74
169000
2000
Այս քառակուսին կարող է շատ քառակուսի և կոկիկ տեսք ունենալ։
03:06
Give it a little push -- this becomes a rhombus.
75
171000
2000
Մի փոքր թեքեք, և այն դառնում է շեղանկյուն։
03:08
It becomes kite-shaped.
76
173000
2000
Այն դառնում է օդապարուկաձև։
03:10
But give a child a triangle,
77
175000
2000
Բայց փոքրիկին տուր եռանկյուն,
03:12
he can't do a thing to it.
78
177000
2000
նա դրա հետ ոչինչ անել չի կարող։
03:14
Why use triangles?
79
179000
2000
Ինչի՞ համար են պետք եռանկյունները։
03:16
Because triangles are the only rigid structures.
80
181000
2000
Որովհետև եռանկյունները միակ չթեքվող կառուցվածքներն են։
03:18
We can't make a bridge with squares
81
183000
2000
Մենք չենք կարող կառուցել կամուրջներ քառակուսիներով,
03:20
because the train would come, it would start doing a jig.
82
185000
3000
որովհետև երբ գնացքը գա, այն կսկսի պարել։
03:23
Ordinary people know about this
83
188000
2000
Հասարակ մարդիկ գիտեն սա.
03:25
because if you go to a village in India,
84
190000
2000
երբ Հնդկաստանում գյուղ գնաք,
03:27
they might not have gone to engineering college,
85
192000
2000
նրանք գուցե ճարտարագիտական դպրոց գնացած չլինեն,
03:29
but no one makes a roof placed like this.
86
194000
2000
բայց ոչ մեկն այս տեսքով տանիք չի կառուցի։
03:31
Because if they put tiles on top, it's just going to crash.
87
196000
3000
Որովհետև եթե կղմինդրները դնեն վրան, այն կփլուզվի։
03:34
They always make a triangular roof.
88
199000
2000
Նրանք միշտ կառուցում են եռանկյունաձև տանիքներ։
03:36
Now this is people science.
89
201000
2000
Սա ժողովրդի գիտությունն է։
03:38
And if you were to just poke a hole over here
90
203000
2000
Եթե այստեղ մի ծակ անենք
03:40
and put a third matchstick,
91
205000
2000
և մտցնենք երրորդ լուցկու հատիկը
03:42
you'll get a T joint.
92
207000
2000
կստանանք Т-նման հանգույց։
03:44
And if I were to poke all the three legs of this
93
209000
2000
Եվ եթե միացնեմ սրա երեք ոտքերը
03:46
in the three vertices of this triangle,
94
211000
2000
այս եռանկյան երեք գագաթներին,
03:48
I would make a tetrahedron.
95
213000
2000
ապա կստանամ քառանիստ։
03:50
So you make all these 3D shapes.
96
215000
2000
Այսպիսիով, ստանում եք այս բոլոր 3D պատկերները։
03:52
You make a tetrahedron like this.
97
217000
3000
Պատրաստում եք սրա նման քառանիստ։
03:55
And once you make these,
98
220000
4000
Եվ հենց սրանք պատրաստեցիք
03:59
you make a little house.
99
224000
2000
կառուցում եք փոքրիկ տնակ։
04:03
Put this on top.
100
228000
2000
Դիր գլխին։
04:05
You can make a joint of four. You can make a joint of six.
101
230000
2000
Կարող եք միացնել չորսը։ Կարող եք միացնել վեցը։
04:07
You just need a ton.
102
232000
3000
Միայն ձևն է պետք։
04:10
Now this was -- you make a joint of six,
103
235000
2000
Ուրեմն սա.... - հիմա միացնում ենք վեցը,
04:12
you make an icosahedron.
104
237000
2000
և ստանում քսանանկյուն։
04:14
You can play around with it.
105
239000
2000
Սրանով կարելի է խաղալ։
04:16
This makes an igloo.
106
241000
2000
Այսպես դառնում է իգլու, կանադական էսկիմոսների հյուղակ։
04:18
Now this is in 1978.
107
243000
2000
1978-ին էր։
04:20
I was a 24-year-old young engineer.
108
245000
3000
Ես 24 տարեկան երիտասարդ ինժեներ էի։
04:23
And I thought this was so much better than making trucks.
109
248000
4000
Եվ մտածում էի, որ սա շատ ավելի լավ է, քան բեռնատարներ պատրաստելը։
04:27
(Applause)
110
252000
5000
(Ծափահարություններ)
04:32
If you, as a matter of fact, put four marbles inside,
111
257000
3000
Ըստ էության, եթե չորս մարմար դնեք ներսում,
04:35
you simulate the molecular structure of methane, CH4.
112
260000
3000
կստացվի մեթանի՝ CH4, մոլեկուլյար կառուցվածքի ձևը։
04:38
Four atoms of hydrogen, the four points of the tetrahedron,
113
263000
2000
Ջրածնի չորս ատոմները քառանկյան չորս կետերն են,
04:40
which means the little carbon atom.
114
265000
2000
ինչը նշանակում է փոքրիկ ածխածնային ատոմ։
04:42
Well since then,
115
267000
2000
Այդ ժամանակվանից
04:44
I just thought that I've been really privileged
116
269000
3000
ես կարծում էի, որ ես իսկապես արտոնություն ունեմ
04:47
to go to over 2,000 schools in my country --
117
272000
4000
իմ երկրում 2,000 դպրոցներով գնալ՝
04:51
village schools, government schools,
118
276000
2000
գյուղական դպրոցներ, կառավարական դպրոցներ,
04:53
municipal schools, Ivy League schools --
119
278000
2000
մունիցիպալ դպրոցներ, բաղեղի լիգայի դպրոցներ.
04:55
I've been invited by most of them.
120
280000
2000
նրանցից շատերն ինձ հրավիրել էին։
04:57
And every time I go to a school,
121
282000
2000
Ամեն անգամ, երբ գնում եմ դպրոց,
04:59
I see a gleam in the eyes of the children.
122
284000
2000
երեխաների աչքերում փայլ եմ տեսնում։
05:01
I see hope. I see happiness in their faces.
123
286000
3000
Տեսնում եմ հույս։ Տեսնում եմ երջանկություն նրանց դեմքերին։
05:04
Children want to make things. Children want to do things.
124
289000
3000
Երեխաներն ուզում են իրեր պատրաստել։ Երեխաներն ուզում են մի բան անել։
05:07
Now this, we make lots and lots of pumps.
125
292000
3000
Ահա, մենք պատրաստում ենք շատ ու շատ նման պոմպեր։
05:10
Now this is a little pump
126
295000
2000
Սա փոքրիկ պոմպ է,
05:12
with which you could inflate a balloon.
127
297000
2000
որով կարելի է փուչիկ փչել։
05:14
It's a real pump. You could actually pop the balloon.
128
299000
3000
Սա իրական պոմպ է։ Փուչիկն անգամ կարող է պայթել։
05:17
And we have a slogan
129
302000
2000
Մենք նաև կարգախոս ունենք
05:19
that the best thing a child can do with a toy is to break it.
130
304000
3000
Ամենալավ բանը, որ փոքրիկը կարող է անել խաղալիքի հետ, այն կոտրելն է։
05:22
So all you do is --
131
307000
2000
Այսպիսով, այն ինչ պետք է անել....
05:24
it's a very kind of provocative statement --
132
309000
2000
սա մի տեսակ սադրիչ հայտարարություն է.
05:26
this old bicycle tube and this old plastic [unclear]
133
311000
2000
այս հին հեծանվի խողովակը և այս հին պլաստիկ (անհստակ)...
05:28
This filling cap will go very snugly into an old bicycle tube.
134
313000
3000
Այս լրացնող հատվածը ամուր կմտնի հեծանվի հին խողովակի մեջ։
05:31
And this is how you make a valve.
135
316000
2000
Ահա, թե ինչպես է պատրաստվում սա։
05:33
You put a little sticky tape.
136
318000
2000
Դնում եք մի փոքր սկոչ։
05:37
This is one-way traffic.
137
322000
3000
Սա մեկ ուղղությամբ շարժում է:
05:41
Well we make lots and lots of pumps.
138
326000
2000
Մենք կպատրաստենք բազում պոմպեր։
05:43
And this is the other one --
139
328000
2000
Ահա և մյուսը,
05:45
that you just take a straw, and you just put a stick inside
140
330000
2000
պարզապես վերցնում ենք ձողիկ և դրան ամրացնում լուցկու հատիկ,
05:47
and you make two half-cuts.
141
332000
2000
և ստանում երկու կես։
05:49
Now this is what you do,
142
334000
2000
Այժմ
05:51
is you bend both these legs into a triangle,
143
336000
2000
թեքում եք երկու ոտքերը՝ վերածելով եռանկյան
05:53
and you just wrap some tape around.
144
338000
2000
և շուրջը փաթաթում մի ժապավեն։
05:55
And this is the pump.
145
340000
2000
Եվ սա պոմպ է։
05:57
And now, if you have this pump,
146
342000
3000
Հիմա, երբ ունենք այս պոմպը,
06:00
it's like a great, great sprinkler.
147
345000
3000
այն նման է հիանալի, հիանալի ցնցուղի։
06:03
It's like a centrifuge.
148
348000
2000
Այն նման է կենտրոնաձիգի։
06:05
If you spin something, it tends to fly out.
149
350000
3000
Եթե մի բան պտտեցնեք, այն դուրս կթռչի։
06:08
(Applause)
150
353000
2000
(Ծափահարություններ)
06:10
Well in terms of -- if you were in Andhra Pradesh,
151
355000
2000
Այլ կերպ ասած, եթե դուք լինեիք Անդհրա Պրադեշում,
06:12
you would make this with the palmyra leaf.
152
357000
2000
դուք սա կպատրաստեիք փալմիրայի տերևով։
06:14
Many of our folk toys
153
359000
2000
Մեր շատ ժողովրդական խաղալիքներ
06:16
have great science principles.
154
361000
2000
ունեն հիանալի գիտական հիմքեր։
06:18
If you spin-top something, it tends to fly out.
155
363000
2000
Եթե մի բան պտտեցնեք, այն դուրս կթռչի։
06:20
If I do it with both hands, you can see this fun Mr. Flying Man.
156
365000
3000
Եթե ես դա անեմ երկու ձեռքով, դուք կտեսնեք այս զվարճալի պարոն Թռչող Մարդուն
06:25
Right.
157
370000
2000
Լավ։
06:29
This is a toy which is made from paper. It's amazing.
158
374000
3000
Սա թղթից պատրաստված խաղալիք է։ Այն հիասքանչ է։
06:32
There are four pictures.
159
377000
2000
Այստեղ չորս նկարներ են։
06:34
You see insects,
160
379000
2000
Երևում են միջատներ,
06:36
you see frogs, snakes, eagles, butterflies,
161
381000
2000
գորտեր, օձեր, արծիվներ, թիթեռներ,
06:38
frogs, snakes, eagles.
162
383000
2000
գորտեր, օձեր, արծիվներ։
06:40
Here's a paper which you could [unclear] --
163
385000
2000
Ահա մի թուղթ, որը կարող եք (անհստակ)
06:42
designed by a mathematician at Harvard in 1928,
164
387000
2000
ստեղծված 1928 թվականին Արթուր Սթոուն անունով
06:44
Arthur Stone,
165
389000
2000
մի մաթեմատիկոսի կողմից,
06:46
documented by Martin Gardner in many of his many books.
166
391000
3000
և արձանագրված Մարթին Գարդների կողմից իր բազում գրքերում։
06:49
But this is great fun for children.
167
394000
2000
Սա մեծ զվարճանք է երեխաների համար։
06:51
They all study about the food chain.
168
396000
2000
Նրանք սովորում են սննդի շղթայի մասին։
06:53
The insects are eaten by the frogs; the frogs are eaten by the snakes;
169
398000
2000
Միջատներին ուտում են գորտերը, գորտերին՝ օձերը,
06:55
the snakes are eaten by the eagles.
170
400000
2000
օձերին՝ արծիվները.
06:57
And this can be, if you had a whole photocopy paper --
171
402000
2000
Սա կստանաք, եթե ունենաք մի ամբողջական տպագրական թուղթ,
06:59
A4 size paper --
172
404000
2000
A4 չափսի թուղթ.
07:01
you could be in a municipal school, you could be in a government school --
173
406000
3000
կարող եք լինել մունիցիպալ դպրոցում, կարող եք լինել կառավարական դպրոցում,
07:04
a paper, a scale and a pencil -- no glue, no scissors.
174
409000
3000
մի թուղթ, մի քանոն և մի մատիտ, ոչ սոսինձ, ոչ էլ մկրատ։
07:07
In three minutes, you just fold this up.
175
412000
3000
Ընդամենը երեք րոպեում կարող եք պատրաստել սա։
07:10
And what you could use it for is just limited by your imagination.
176
415000
3000
Թե ինչի համար կարող եք սա օգտագործել, միայն ձեր երևակայության հարցն է։
07:13
If you take a smaller paper, you make a smaller flexagon.
177
418000
3000
Եթե ավելի փոքր թուղթ վերցնեք, ավելի փոքր ֆլեքսագոն կստանաք։
07:16
With a bigger one, you make a bigger one.
178
421000
3000
Մեծ թղթով՝ ավելի մեծը։
07:21
Now this is a pencil with a few slots over here.
179
426000
2000
Սա մի քանի անցքերով մատիտ է։
07:23
And you put a little fan here.
180
428000
2000
Այստեղ տեղադրում եք փոքրիկ հովհար։
07:25
And this is a hundred-year-old toy.
181
430000
2000
Սա հարյուր տարեկան խաղալիք է։
07:27
There have been six major research papers on this.
182
432000
3000
Սրա վերաբերյալ վեց մեծ հետազոտական աշխատանք է գրվել։
07:30
There's some grooves over here, you can see.
183
435000
2000
Այստեղ մի քանի բացվածքներ կան, կարող եք տեսնել։
07:32
And if I take a reed -- if I rub this,
184
437000
2000
Եթե վերցնեմ եղեգ, եթե շփեմ սրան,
07:34
something very amazing happens.
185
439000
2000
հիասքանչ մի բան է կատարվում։
07:36
Six major research papers on this.
186
441000
2000
Վեց մեծ հետազոտություն սրա վերաբերյալ։
07:38
As a matter of fact, Feynman, as a child, was very fascinated by this.
187
443000
2000
Իրականում, Ֆեյնմանը որպես երեխա, շատ հիացած էր սրանով։
07:40
He wrote a paper on this.
188
445000
2000
Նա մի աշխատություն գրեց սրա վերաբերյալ։
07:42
And you don't need the three billion-dollar Hadron Collider
189
447000
2000
Սրա համար պետք չէ երեք միլիարդ դոլարանոց Հադրոնի
07:44
for doing this. (Laughter) (Applause)
190
449000
2000
արագացուցիչ։
07:46
This is there for every child,
191
451000
2000
Սա յուրաքանչյուր երեխայի համար է,
07:48
and every child can enjoy this.
192
453000
2000
և յուրաքանչյուր երեխա կարող է օգտվել սրանից։
07:50
If you want to put a colored disk,
193
455000
3000
Եթե գունավոր սկավառակ դնեք վրան,
07:53
well all these seven colors coalesce.
194
458000
2000
այս բոլոր յոթ գույները կձուլվեն։
07:55
And this is what Newton talked about 400 years back,
195
460000
3000
Հենց սրա մասին էր խոսում Նյուտոնը 400 տարի առաջ,
07:58
that white light's made of seven colors,
196
463000
2000
այդ սպիտակ լույսը ստացվում է յոթ գույներից,
08:00
just by spinning this around.
197
465000
2000
պարզապես պտտելիս։
08:02
This is a straw.
198
467000
3000
Սա ձողիկ է։
08:05
What we've done, we've just sealed both the ends with tape,
199
470000
3000
Երկու եզրերն ամրացրեցնում ենք ժապավենով,
08:08
nipped the right corner and the bottom left corner,
200
473000
2000
կտրում ենք աջ անկյունը և ներքևի ձախ անկյունը,
08:10
so there's holes in the opposite corners, there's a little hole over here.
201
475000
3000
այնպես, որ լինեն անցքեր հակառակ անկյուններում, և մի փոքր անցք էլ այստեղ։
08:13
This is a kind of a blowing straw.
202
478000
2000
Սա փչելու ձողիկ է։
08:15
I just put this inside this.
203
480000
2000
Ես պարզապես ամրացնում եմ սա սրա մեջ։
08:17
There's a hole here, and I shut this.
204
482000
3000
Այստեղ անցք կա, որը ես փակում եմ։
08:25
And this costs very little money to make --
205
490000
2000
Սա շատ չնչին գումար արժե,
08:27
great fun for children to do.
206
492000
2000
բայց պատրաստելը երեխաների համար մեծ զվարճանք է։
08:29
What we do
207
494000
2000
Մենք
08:31
is make a very simple electric motor.
208
496000
2000
պատրաստում ենք շատ պարզ էլեկտրական շարժիչ։
08:33
Now this is the simplest motor on Earth.
209
498000
3000
Սա աշխարհի ամենապարզ շարժիչն է։
08:37
The most expensive thing is the battery inside this.
210
502000
3000
Սրա ամենաթանկ մասը ներսում տեղադրված մարտկոցն է։
08:40
If you have a battery, it costs five cents to make it.
211
505000
3000
Եթե մարտկոց ունեք, սրա պատրաստելը կարժենա հինգ ցենտ։
08:43
This is an old bicycle tube,
212
508000
2000
Սա հեծանվի հին խողովակ է,
08:45
which gives you a broad rubber band, two safety pins.
213
510000
2000
որից ստացվում է ռետինե լայն երիզ, երկու անգլիական քորոց:
08:47
This is a permanent magnet.
214
512000
2000
Սա մշտական մագնիս է։
08:49
Whenever current flows through the coil, this becomes an electromagnet.
215
514000
3000
Երբ հոսանքն անցնում է պարանով, այն դառնում է էլեկտրամագնիս։
08:52
It's the interaction of both these magnets
216
517000
2000
Երկու մագնիսների փոխազդեցությունն է,
08:54
which makes this motor spin.
217
519000
2000
որ ստիպում է շարժիչին աշխատել։
08:56
We made 30,000.
218
521000
2000
Մենք պատրաստեցինք 30.000 հատ։
08:58
Teachers who have been teaching science for donkey years,
219
523000
3000
Ուսուցիչները, որ շատ տարիներ առաջ գիտություն էին ուսուցանում,
09:01
they just muck up the definition and they spit it out.
220
526000
3000
պարզապես փչացնում էին այդ հասկացությունը և դուրս տալիս։
09:04
When teachers make it, children make it.
221
529000
2000
Երբ ուսուցիչները պատրաստում են, երեխաներն էլ են պատրաստում։
09:06
You can see a gleam in their eye.
222
531000
2000
Նրանց աչքերը սկսում են փայլել։
09:08
They get a thrill
223
533000
3000
Նրանք ոգևորվում են
09:11
of what science is all about.
224
536000
2000
գիտության էությամբ։
09:13
And this science is not a rich man's game.
225
538000
2000
Եվ այս գիտությունը հարուստ մարդու խաղ չէ։
09:15
In a democratic country,
226
540000
2000
Ժողովրդավար երկրում
09:17
science must reach to our most oppressed,
227
542000
3000
գիտությունը պետք է հասնի մեր ամենաճնշված,
09:20
to the most marginalized children.
228
545000
2000
ամենամեկուսացված երեխաներին։
09:22
This program started with 16 schools
229
547000
3000
Այս ծրագիրը մեկնարկել է 16 դպրոցներում
09:25
and spread to 1,500 government schools.
230
550000
3000
և տարածվել դեպի 1500 կառավարական դպրոցներ։
09:28
Over 100,000 children learn science this way.
231
553000
4000
Ավելի քան 100.000 երեխա գիտություն սովորում է այս եղանակով։
09:32
And we're just trying to see possibilities.
232
557000
2000
Մենք պարզապես փորձում ենք հնարավորություններ բացահայտել։
09:34
Look, this is the tetrapak --
233
559000
2000
Տեսեք, սա տետրապակ է՝
09:36
awful materials from the point of view of the environment.
234
561000
3000
սարսափելի նյութ բնապահպանական տեսանկյունից։
09:39
There are six layers -- three layers of plastic, aluminum --
235
564000
3000
Վեց շերտեր ունի. պլաստիկի երեք շերտ, ալյումինիում,
09:42
which are are sealed together.
236
567000
2000
որոնք ամրացված են իրար։
09:44
They are fused together, so you can't separate them.
237
569000
2000
Նրանք այնպես են հալեցված, որ հնարավոր չէ իրարից անջատել։
09:46
Now you can just make a little network like this
238
571000
2000
Կարող եք նմանատիպ շղթա պատրաստել
09:48
and fold them and stick them together
239
573000
2000
ծալել և սոսնձել իրար
09:50
and make an icosahedron.
240
575000
2000
և ստանալ քսանանկյուն։
09:52
So something which is trash,
241
577000
2000
Այսպիսով, մի բան, որ աղբ է,
09:54
which is choking all the seabirds,
242
579000
3000
որը խեղդում է ծովաթռչուններին,
09:57
you could just recycle this into a very, very joyous --
243
582000
3000
կարելի է վերամշակել շատ, շատ ուրախ բաների.
10:00
all the platonic solids can be made with things like this.
244
585000
3000
պլատոնյան բոլոր մարմինները գիտության մեջ կարելի է ստանալ նմանատիպ առարկաներից։
10:03
This is a little straw,
245
588000
3000
Սա փոքրիկ ձողիկ է,
10:06
and what you do is you just nip two corners here,
246
591000
4000
որի վրա պարզապես երկու անկյուն եք կտրում,
10:10
and this becomes like a baby crocodile's mouth.
247
595000
4000
և այն դառնում է կարծես փոքրիկ կոկորդիլոսի երախ։
10:14
You put this in your mouth, and you blow.
248
599000
2000
Դնում եք այն ձեր բերանը և փչում։
10:16
(Honk)
249
601000
2000
(Կռնչյուն)
10:18
It's children's delight, a teacher's envy, as they say.
250
603000
4000
Ինչպես ասում են, սա երեխայի հաճույքն է, ուսուցչի՝ նախանձը։
10:22
You're not able to see how the sound is produced,
251
607000
2000
Դուք չեք տեսնում, թե ձայնն ինչպես է ստեղծվում,
10:24
because the thing which is vibrating goes inside my mouth.
252
609000
3000
որովհետև այն ինչ թրթռում է, բերանիս մեջ է։
10:27
I'm going to keep this outside, to blow out. I'm going to suck in air.
253
612000
3000
Ես հիմա այն պահելու եմ դրսում, փչելու եմ դուրս։ Օդ եմ ներս քաշելու։
10:30
(Honk)
254
615000
2000
(Կռնչյուն)
10:32
So no one actually needs to muck up the production of sound
255
617000
3000
Այսպիսով, կարիք չկա փչացնել ձայնի ստեղծումը
10:35
with wire vibrations.
256
620000
2000
լարերի թրթռոցներով։
10:37
The other is that you keep blowing at it,
257
622000
2000
Մյուս բանն էլ այն է, որ պետք է շարունակել փչել դրա վրա,
10:39
keep making the sound,
258
624000
2000
շարունակել ձայն հանել,
10:41
and you keep cutting it.
259
626000
2000
և շարունակել կտրել այն։
10:43
And something very, very nice happens.
260
628000
2000
Եվ մի շատ գեղեցիկ բան է լինում։
10:45
(Honk)
261
630000
12000
(Կռնչյուն)
10:57
(Applause)
262
642000
3000
(Ծափահարություններ)
11:00
And when you get a very small one --
263
645000
2000
Երբ արդեն մնում է շատ փոքր մաս...
11:02
(Honk)
264
647000
3000
(Կռնչյուն)
11:05
This is what the kids teach you. You can also do this.
265
650000
3000
Սա երեխաներն են սովորեցրել։ Դուք էլ կարող եք անել։
11:08
Well before I go any further,
266
653000
2000
Լավ, մինչ առաջ անցնելը.
11:10
this is something worth sharing.
267
655000
2000
սրա մասին արժե խոսել։
11:12
This is a touching slate meant for blind children.
268
657000
2000
Սա մի ցնցող թերթաքար է, ստեղծված կույր երեխաների համար։
11:14
This is strips of Velcro, this is my drawing slate,
269
659000
3000
Սրանք կպչուն ամրակի շերտեր են, սա իմ նկարելու թերթաքարն է,
11:17
and this is my drawing pen,
270
662000
2000
և սա իմ նկարելու գրիչն է,
11:19
which is basically a film box.
271
664000
2000
որն հիմնականում ժապավենի տուփ է։
11:21
It's basically like a fisherman's line,
272
666000
4000
Այն նման է ձկնորսի թելի,
11:25
a fishing line.
273
670000
2000
ձկնորսական թելի։
11:27
And this is wool over here.
274
672000
2000
Սա էլ բուրդ է։
11:29
If I crank the handle, all the wool goes inside.
275
674000
3000
Եթե ես պտտեմ բռնակը, բուրդը կգնա ներս։
11:32
And what a blind child can do is to just draw this.
276
677000
3000
Կույր երեխան կարող է պարզապես նկարել սրանով։
11:36
Wool sticks on Velcro.
277
681000
2000
Բուրդը մնում է կպչուն ամրակի վրա։
11:40
There are 12 million blind children in our country --
278
685000
3000
Մեր երկրում 12 միլիոն կույր երեխա կա,
11:43
(Applause)
279
688000
2000
(Ծափահարություններ)
11:45
who live in a world of darkness.
280
690000
2000
ովքեր ապրում են մթության աշխարհում։
11:47
And this has come as a great boon to them.
281
692000
3000
Սա նրանց համար մեծ բարիք է։
11:50
There's a factory out there making our children blind,
282
695000
3000
Մի գործարան կա, որ կուրացնում է մեր երեխաներին,
11:53
not able to provide them with food,
283
698000
2000
որն անկարող է սնունդ տրամադրել,
11:55
not able to provide them with vitamin A.
284
700000
2000
անկարող է վիտամին A տրամադրել։
11:57
But this has come as a great boon for them.
285
702000
2000
Բայց սա մեծ բարիք է նրանց համար։
11:59
There are no patents. Anyone can make it.
286
704000
3000
Արտոնագրեր չկան։ Յուրաքանչյուր ոք կարող է պատրաստել։
12:03
This is very, very simple.
287
708000
2000
Սա շատ, շատ պարզ է։
12:05
You can see, this is the generator. It's a crank generator.
288
710000
3000
Սա գեներատորն է, ծնկաձև գեներատոր։
12:08
These are two magnets.
289
713000
2000
Սրանք երկու մագնիսներ են։
12:10
This is a large pulley made by sandwiching rubber between two old CDs.
290
715000
3000
Սա մեծ ճախարակ է, պատրաստված երկու հին սկավառակների միջև ռետինի շերտավորմամբ։
12:13
Small pulley and two strong magnets.
291
718000
2000
Փոքրիկ ճախարակ և երկու ուժեղ մագնիս։
12:15
And this fiber turns a wire attached to an LED.
292
720000
3000
Եվ այս մանրաթելը պտտում է ԼԵԴ-ին ամրացված լարը։
12:18
If I spin this pulley, the small one's going to spin much faster.
293
723000
2000
Եթե ես պտտեմ այս ճախարակը, փոքրիկն ավելի արագ կպտտվի։
12:20
There will be a spinning magnetic field.
294
725000
2000
Այստեղ կլինի պտտման մագնիսական դաշտ։
12:22
Lines, of course, would be cut, the force will be generated.
295
727000
3000
Լարերն, իհարկե, կպոկվեն, ուժ կգոյանա։
12:25
And you can see, this LED is going to glow.
296
730000
2000
Եվ կտեսնեք, որ այս ԼԵԴ-ը լուսարձակում է։
12:27
So this is a small crank generator.
297
732000
3000
Այսպիսով, սա փոքրիկ ծնկաձև գեներատոր է։
12:31
Well, this is, again,
298
736000
3000
Լավ, սա կրկին,
12:34
it's just a ring, a steel ring with steel nuts.
299
739000
3000
սա պարզապես օղակ է, պողպատյա օղակ պոպատյա գնդիկներով։
12:37
And what you can do
300
742000
2000
Եվ այն ինչ կարող եք անել
12:39
is just, if you give it a twirl,
301
744000
3000
պարզապես պտտելն է,
12:42
well they just keep going on.
302
747000
3000
և դրանք շարունակաբար կշարժվեն։
12:48
And imagine a bunch of kids
303
753000
2000
Եվ պատկերացրեք մի խումբ երեխաներ
12:50
standing in a circle
304
755000
2000
կանգնած շրջանով
12:52
and just waiting for the steel ring to be passed on.
305
757000
2000
սպասում են, թե երբ պետք է պոպատյա օղակը իրենց փոխանցվի։
12:54
And they'd be absolutely joyous playing with this.
306
759000
4000
Նրանք շատ ուրախ կլինեն խաղալ դրանով։
12:59
Well in the end, what we can also do:
307
764000
2000
Լավ, և վերջում. էլ ինչ կարող ենք անել.
13:01
we use a lot of old newspapers
308
766000
3000
մենք օգտագործում ենք հին շատ թերթեր
13:04
to make caps.
309
769000
2000
գլխարկներ պատրաստելու համար։
13:06
This is worthy of Sachin Tendulkar.
310
771000
2000
Սա Սաչին Թենդուլկարին արժանի գլխարկ է։
13:08
It's a great cricket cap. (Laughter) (Applause)
311
773000
3000
Կրիկետի հիանալի գլխարկ է։
13:11
When first you see Nehru and Gandhi,
312
776000
2000
Երբ առաջին անգամ տեսնում եք Ներուին և Գանդիին
13:13
this is the Nehru cap -- just half a newspaper.
313
778000
3000
սա Ներուի գլխարկն է, պարզապես կես թերթ։
13:16
We make lots of toys with newspapers,
314
781000
2000
Մենք թերթից բազում խաղալիքներ ենք պատրաստում
13:18
and this is one of them.
315
783000
2000
և սա դրանցից մեկն է։
13:20
And this is -- you can see --
316
785000
2000
Սա, կարող եք տեսնել,
13:22
this is a flapping bird.
317
787000
3000
սա շարժվող թռչուն է։
13:25
All of our old newspapers, we cut them into little squares.
318
790000
3000
Հին թերթերից մենք կտրատում ենք փոքրիկ քառակուսիներ։
13:28
And if you have one of these birds --
319
793000
2000
Եվ եթե ունեք այս թռչուններից...
13:30
children in Japan have been making this bird for many, many years.
320
795000
4000
Ճապոնիայի երեխաներն արդեն շատ ու շատ տարիներ պատրաստում են այս թռչուններից։
13:35
And you can see,
321
800000
2000
Եվ կարող եք տեսնել
13:37
this is a little fantail bird.
322
802000
3000
սա փոքրիկ .... թռչուն է։
13:41
Well in the end, I'll just end with a story.
323
806000
3000
Վերջում, ես կավարտեմ մի պատմությամբ։
13:44
This is called "The Captain's Hat Story."
324
809000
2000
Այն կոչվում է <<Նավապետի գլխարկի պատմությունը>>։
13:46
The captain was a captain of a sea-going ship.
325
811000
2000
Նավապետը ծովային նավի նավապետ էր։
13:48
It goes very slowly.
326
813000
2000
Նավը գնում է շատ դանդաղ։
13:50
And there were lots of passengers on the ship,
327
815000
2000
Շատ ուղևորներ կան վրան,
13:52
and they were getting bored, so the captain invited them on the deck.
328
817000
2000
նրանք ձանձրանում են, և նավապետը նրանց հրավիրում է տախտակամած։
13:54
"Wear all your colorful clothes and sing and dance,
329
819000
2000
<<Հագեք ձեր գույնզգույն հագուստները, երգեք ու պարեք,
13:56
and I'll provide you with good food and drinks."
330
821000
2000
ես ձեզ կհյուրասիրեմ լավ ուտեստներով ու խմիչքներով>>։
13:58
And the captain would wear a cap everyday
331
823000
2000
Նավապետն ամեն օր մի գլխարկ էր դնում
14:00
and join in the regalia.
332
825000
2000
և միանում զվարճանքին։
14:02
The first day, it was a huge umbrella cap,
333
827000
2000
Առաջին օրը մեծ հովանոցային գլխարկ էր,
14:04
like a captain's cap.
334
829000
2000
նման նավապետի գլխարկի։
14:06
That night, when the passengers would be sleeping,
335
831000
3000
Այդ գիշեր, երբ ուղևորները քնած էին,
14:09
he would give it one more fold,
336
834000
2000
նա մեկ անգամ ծալեց գլխարկը,
14:11
and the second day, he would be wearing a fireman's cap --
337
836000
2000
և երկրորդ օրը հագավ հրշեջի գլխարկ՝
14:13
with a little shoot just like a designer cap,
338
838000
2000
փոքրիկ իջվածքով ինչպես շինարարի գլխարկը,
14:15
because it protects the spinal cord.
339
840000
3000
քանի որ այն պաշտպանում է ողնուղեղը։
14:18
And the second night, he would take the same cap
340
843000
2000
Երկրորդ գիշերը նա վերցրեց նույն գլխարկը
14:20
and give it another fold.
341
845000
2000
և ևս մեկ անգամ ծալեց։
14:22
And the third day, it would be a Shikari cap --
342
847000
2000
Եվ երրորդ օրն այն Շիկարի (որսորդի) գլխարկ էր՝
14:24
just like an adventurer's cap.
343
849000
3000
արկածախնդրի գլխարկի նման։
14:27
And the third night, he would give it two more folds --
344
852000
3000
Երրորդ գիշերը նա ևս երկու անգամ ծալեց
14:30
and this is a very, very famous cap.
345
855000
2000
և սա շատ-շատ հայտնի գլխարկ է,
14:32
If you've seen any of our Bollywood films,
346
857000
2000
եթե Բոլիվուդի ֆիլմերից որևէ մեկը տեսել եք,
14:34
this is what the policeman wears,
347
859000
2000
սա այն է, ինչ ոստիկանները հագնում են,
14:36
it's called a zapalu cap.
348
861000
2000
այն կոչվում է զապալու գլխարկ։
14:38
It's been catapulted to international glory.
349
863000
3000
Այն հասել է միջազգային փառքի։
14:41
And we must not forget that he was the captain of the ship.
350
866000
3000
Իհարկե չպետք է մոռանանք, որ նա նավապետ էր։
14:44
So that's a ship.
351
869000
2000
Սա նավ է։
14:46
And now the end:
352
871000
2000
Եվ ահա վերջը։
14:48
everyone was enjoying the journey very much.
353
873000
2000
Բոլորը վայելում էին ճամփորդությունը։
14:50
They were singing and dancing.
354
875000
2000
Երգում ու պարում էին։
14:52
Suddenly there was a storm and huge waves.
355
877000
3000
Հանկարծ փոթորիկ սկսվեց և հսկայական ալիքներ առաջացան։
14:55
And all the ship can do is to dance and pitch along with the waves.
356
880000
3000
Նավը պարում և օրորվում էր ալիքների հետ։
14:58
A huge wave comes and slaps the front
357
883000
2000
Մի մեծ ալիք եկավ և հարվածեց դիմացին
15:00
and knocks it down.
358
885000
2000
և կոտրեց այն։
15:02
And another one comes and slaps the aft and knocks it down.
359
887000
3000
Մեկ ուրիշն եկավ, հարվածեց հետևի կողմից և կոտրեց այն։
15:05
And there's a third one over here.
360
890000
2000
Ահա նաև երրորդը։
15:07
This swallows the bridge and knocks it down.
361
892000
2000
Սա կուլ տվեց կամուրջը և կոտրեց այն։
15:09
And the ship sinks,
362
894000
2000
Նավը սուզվեց
15:11
and the captain has lost everything,
363
896000
2000
և նավապետը կորցրեց ամեն ինչ
15:13
but for a life jacket.
364
898000
3000
փրկարար բաճկոնից բացի։
15:16
Thank you so much.
365
901000
2000
Շատ շնորակալ եմ։
15:18
(Applause)
366
903000
6000
Ծափահարություններ
ABOUT THE SPEAKER
Arvind Gupta - ToymakerScience educator Arvind Gupta uses simple toys to teach.
Why you should listen
Arvind Gupta is an Indian toy inventor and popularizer of science for kids. Creating simple toys out of trash and everyday goods, he illustrates principles of science and design in a memorably hands-on fashion. He works at the Children's Science Centre in Pune, India.
He's the author of numerous books available in English, Hindi and other Indian languages, including Little Toys, Amazing Activities, Science from Scrap, and Science Skills & Thrills: The Best of Arvind Gupta. His Low-Cost Equipment for Science and Technology Eduction is available as a PDF download through UNESCO. Many of his toy designs are explained in one-minute films >>
Arvind Gupta | Speaker | TED.com