ABOUT THE SPEAKER
Paul Bloom - Psychologist
Paul Bloom explores some of the most puzzling aspects of human nature, including pleasure, religion, and morality.

Why you should listen

In Paul Bloom’s last book, How Pleasure Works, he explores the often-mysterious enjoyment that people get out of experiences such as sex, food, art, and stories. His latest book, Just Babies, examines the nature and origins of good and evil. How do we decide what's fair and unfair? What is the relationship between emotion and rationality in our judgments of right and wrong? And how much of morality is present at birth? To answer these questions, he and his colleagues at Yale study how babies make moral decisions. (How do you present a moral quandary to a 6-month-old? Through simple, gamelike experiments that yield surprisingly adult-like results.)  

Paul Bloom is a passionate teacher of undergraduates, and his popular Introduction to Psychology 110 class has been released to the world through the Open Yale Courses program. He has recently completed a second MOOC, “Moralities of Everyday Life”, that introduced moral psychology to tens of thousands of students. And he also presents his research to a popular audience though articles in The Atlantic, The New Yorker, and The New York Times. Many of the projects he works on are student-initiated, and all of them, he notes, are "strongly interdisciplinary, bringing in theory and research from areas such as cognitive, social, and developmental psychology, evolutionary theory, linguistics, theology and philosophy." 

He says: "A growing body of evidence suggests that humans do have a rudimentary moral sense from the very start of life."

More profile about the speaker
Paul Bloom | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2011

Paul Bloom: The origins of pleasure

Պոլ Բլում. Հաճույքի առաջացման պատճառները

Filmed:
2,137,903 views

Ինչո՞ւ ենք մենք նկարի բնօրինակը նախընտրում կեղծին: Հոգեբան Պոլ Բլումը պնդում է, որ մարդ արարածն էսենցիալիստ է, այսինքն` տվյալ առարկայի պատմության մասին մեր համոզմունքները փոխում են այն, թե ինչպես ենք մենք դրանք ընկալում, բայց ոչ ուղղակի որպես պատրանք, այլ որպես հաճույքի (և ցավի) խորը առանձնահատկություն:
- Psychologist
Paul Bloom explores some of the most puzzling aspects of human nature, including pleasure, religion, and morality. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
I'm going to talk today
0
0
2000
Այսօր ես խոսելու եմ
00:17
about the pleasures of everyday life.
1
2000
2000
ամենօրյա հաճույքների մասին:
00:19
But I want to begin with a story
2
4000
2000
Այդ իսկ պատճառով ցանկանում եմ պատմել պատմություն
00:21
of an unusual and terrible man.
3
6000
2000
մի տարօրինակ և սարսափելի անձնավորության մասին:
00:23
This is Hermann Goering.
4
8000
2000
Սա Հերման Գյորինգն է:
00:25
Goering was Hitler's second in command in World War II,
5
10000
3000
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Գյորինգը Հիտլերի աջ ձեռքն էր,
00:28
his designated successor.
6
13000
2000
նրա իրավահաջորդը:
00:30
And like Hitler,
7
15000
2000
Եվ Հիտլերըի պես,
00:32
Goering fancied himself a collector of art.
8
17000
2000
Գյորինգն էլ արվեսի գործերի կոլեկցիոներ էր:
00:34
He went through Europe, through World War II,
9
19000
2000
Երկրորդ համաշխարհայինի ժամանակ Եվրոպայում շրջագայելիս`
00:36
stealing, extorting and occasionally buying
10
21000
3000
Գյորինգը գողանում, շորթում և երբեմն նաև գնում էր
00:39
various paintings for his collection.
11
24000
2000
բազմաթիվ նկարներ իր հավաքածուի համար:
00:41
And what he really wanted was something by Vermeer.
12
26000
3000
Սակայն ամենից շատ նա ցանկանում էր Յան Վերմեերի գործերից մեկն ունենալ:
00:44
Hitler had two of them, and he didn't have any.
13
29000
3000
Հիտլերը Յան Վերմեերի երկու նկար ուներ, իսկ նա` ոչ մի հատ:
00:47
So he finally found an art dealer,
14
32000
2000
Վերջապես նա գտավ մի արվեսի գործակալի`
00:49
a Dutch art dealer named Han van Meegeren,
15
34000
3000
Հոլանդացի Հան վան Մեեգերենին,
00:52
who sold him a wonderful Vermeer
16
37000
2000
որը նրան վաճառեց Վերմեերի հրաշալի գործերից մեկը այնքանով,
00:54
for the cost of what would now be 10 million dollars.
17
39000
3000
որքան այժմ 10 միլիոն դոլարն արժի:
00:57
And it was his favorite artwork ever.
18
42000
3000
Եվ դա նրա ամենասրիելի արվեստի գործը դարձավ:
01:00
World War II came to an end,
19
45000
2000
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը մոտեցավ իր ավարտին,
01:02
and Goering was captured, tried at Nuremberg
20
47000
3000
Գյորինգը գերի ընկավ ու կանգնեց Նյուրնբերգի դատարանի առջև,
01:05
and ultimately sentenced to death.
21
50000
3000
և ի վերջո դատապարտվեց մահվան:
01:08
Then the Allied forces went through his collections
22
53000
2000
Այնուհետև դաշնակցային ուժերը սկսեցին որոնել նրա հավաքածուն,
01:10
and found the paintings
23
55000
2000
և գտնելով նկարները`
01:12
and went after the people who sold it to him.
24
57000
2000
սկսեցին փնտրել այն անձանց, ովքեր վաճառել էին նկարները Գյորինգին:
01:14
And at some point the Dutch police came into Amsterdam
25
59000
3000
Ինչ-որ կերպ հոլանդական ոստիկանությունը եկավ Ամստերդամ
01:17
and arrested Van Meegeren.
26
62000
2000
և ձերբակալեց Վան Մեեգերենին:
01:19
Van Meegeren was charged with the crime of treason,
27
64000
3000
Վերջինս դատապարտվեց հայրենիքը դավաճանելու համար,
01:22
which is itself punishable by death.
28
67000
3000
որն ինքնին համարժեք է մահվան դատավճռի:
01:25
Six weeks into his prison sentence,
29
70000
2000
Ազատազրկումից վեց շաբաթ անց
01:27
van Meegeren confessed.
30
72000
2000
Վան Մեեգերենը խոստովանեց:
01:29
But he didn't confess to treason.
31
74000
2000
Նա խոստովանեց ոչ թե հանցագործությունը, որի համար ազատազրկվել էր,
01:31
He said, "I did not sell a great masterpiece
32
76000
3000
այլ ասաց հետևյալը. «Ես գլուխգործոց չեմ վաճառել
01:34
to that Nazi.
33
79000
2000
այդ նացիստին:
01:36
I painted it myself; I'm a forger."
34
81000
3000
Ես ինքս եմ այդ նկարը նկարել, քանի որ կեղծարար եմ»:
01:39
Now nobody believed him.
35
84000
3000
Ոչ ոք նրան չհավատաց:
01:42
And he said, "I'll prove it.
36
87000
2000
Եվ նա ասաց. «Ես ձեզ կապացուցեմ դա:
01:44
Bring me a canvas and some paint,
37
89000
2000
Տվեք ինձ կտավ ու ներկեր,
01:46
and I will paint a Vermeer much better
38
91000
2000
և ես կնկարեմ Վերմեերի գործերից մեկն ավելի լավ
01:48
than I sold that disgusting Nazi.
39
93000
2000
քան այն մեկը, որ վաճառել էի այդ զզվելի նացիստին:
01:50
I also need alcohol and morphine, because it's the only way I can work."
40
95000
3000
Ինձ նաև անհրաժեշտ է ալկոհոլ և մորֆին, քանի որ առանց դրանց ես ունակ չեմ աշխատել»:
01:53
(Laughter)
41
98000
2000
(Ծիծաղ)
01:55
So they brought him in.
42
100000
2000
Այսպիսով, նրան ներս բերեցին:
01:57
He painted a beautiful Vermeer.
43
102000
3000
Նա նկարեց Վերմեերի գեղեցիկ գործերից մեկը:
02:00
And then the charges of treason were dropped.
44
105000
3000
Որից հետո մեղադրանքը հանվեց նրա վրայից:
02:03
He had a lesser charge of forgery,
45
108000
2000
Սակայն նա կեղծարարության մեղադրանքի համար,
02:05
got a year sentence
46
110000
2000
այնուամենայնիվ, մեկ տարով ազատազրկվեց
02:07
and died a hero to the Dutch people.
47
112000
3000
և մահացավ որպես ազգային հերոս:
02:11
There's a lot more to be said about van Meegeren,
48
116000
3000
Շատ հետաքրքիր պատմություններ կարելի է պատմել Վան Մեեգերենի մասին,
02:14
but I want to turn now to Goering,
49
119000
2000
սակայն այժմ ուզում եմ Գյորինգի մասին մի բան պատմել,
02:16
who's pictured here being interrogated at Nuremberg.
50
121000
3000
ով պատկերված է այս նկարում Նյուրնբերգի հարցաքննության ժամանակ:
02:19
Now Goering was, by all accounts, a terrible man.
51
124000
2000
Գյորինգը, սարսափելի մարդ էր:
02:21
Even for a Nazi, he was a terrible man.
52
126000
3000
Նույնիսկ նացիստի համար նա սարսափելի էր:
02:24
His American interrogators described him
53
129000
3000
Ամերիկացի քննիչները նրան բնութագրում էին
02:27
as an amicable psychopath.
54
132000
2000
որպես ընկերասեր գժի:
02:29
But you could feel sympathy
55
134000
2000
Դուք նույնիսկ կարող է խղճայիք Գյորինգին,
02:31
for the reaction he had
56
136000
2000
եթե տեսնեիք նրա արձագանքը,
02:33
when he was told that his favorite painting
57
138000
2000
երբ նրան ասացին, որ իր սիրելի նկարը
02:35
was actually a forgery.
58
140000
2000
իրականում կեղծ էր:
02:37
According to his biographer,
59
142000
2000
Ըստ նրա կենսագրի.
02:39
"He looked as if for the first time
60
144000
2000
«Նա այնպիսի տեսք ուներ, կարծես
02:41
he had discovered there was evil in the world."
61
146000
2000
նոր էր բացահայտել, որ աշխարհի երեսին չարիք կա»:
02:43
(Laughter)
62
148000
3000
(Ծիծաղ)
02:46
And he killed himself soon afterwards.
63
151000
3000
Դրանից հետո նա ինքնասպան եղավ:
02:49
He had discovered after all
64
154000
2000
Ի վերջո, նա բացահայտեց,
02:51
that the painting he thought was this
65
156000
2000
որ նկարը, որը նա կարծում էր, որ սա է
02:53
was actually that.
66
158000
3000
իրականում այս մեկն էր:
02:56
It looked the same,
67
161000
2000
Դրանք նման էին իրար,
02:58
but it had a different origin, it was a different artwork.
68
163000
2000
բայց տարբեր ծագում ունեին, տարբեր արվեստի գործեր էին:
03:00
It wasn't just him who was in for a shock.
69
165000
2000
Միայն նա չէր, որ ցնցված էր:
03:02
Once van Meegeren was on trial, he couldn't stop talking.
70
167000
3000
Դատավարության ժամանակ Վան Մեեգերենը չէր դադարում խոսել:
03:05
And he boasted about all the great masterpieces
71
170000
2000
Նա գլուխ էր գովում բոլոր այն գլուխգործոցների համար,
03:07
that he himself had painted
72
172000
2000
որ ինքն էր նկարել,
03:09
that were attributed to other artists.
73
174000
2000
չնայած դրանք այլ արվեստագետների էին վերագրվում:
03:11
In particular, "The Supper at Emmaus"
74
176000
2000
Մասնավորապես, «Cena in Emmaus» նկարը,
03:13
which was viewed as Vermeer's finest masterpiece, his best work --
75
178000
3000
որը դիտվել է որպես Վերմեերի լավագույն գլուխգործոցը, իր լավագույն աշխատանքը
03:16
people would come [from] all over the world to see it --
76
181000
3000
(ամբողջ աշխարհից մարդիկ գալիս են նկարը տեսնելու համար)
03:19
was actually a forgery.
77
184000
2000
իրականում կեղծ էր:
03:21
It was not that painting, but that painting.
78
186000
2000
Դա այս նկարը չէր, այլ այս մեկն էր:
03:23
And when that was discovered,
79
188000
2000
Եվ երբ ամեն ինչ բացահայտվեց,
03:25
it lost all its value and was taken away from the museum.
80
190000
3000
նկարը կորցրեց այն ամբողջ արժեքը, որ ուներ և հեռացվեց թանգարանից:
03:28
Why does this matter?
81
193000
2000
Ինչո՞ւ սա այսքան մեծ նշանակություն ունի:
03:30
I'm a psychologists -- why do origins matter so much?
82
195000
3000
Հոգեբաններ պատասխաննեք, թե ինչո՞ւ է ծագումն այդքան կարևոր մեզ համար:
03:33
Why do we respond so much
83
198000
2000
Ինչո՞ւ ենք մենք այդքան կարևորում,
03:35
to our knowledge of where something comes from?
84
200000
3000
թե որտեղից է այս կամ այն բանը ծագում:
03:38
Well there's an answer that many people would give.
85
203000
2000
Դե կա մի պատասխան, որը շատերը կտան:
03:40
Many sociologists like Veblen and Wolfe
86
205000
3000
Շատ սոցիոլոգներ, ինչպիսիք են Վեբլենն ու Վոլֆը,
03:43
would argue that the reason why we take origins so seriously
87
208000
3000
պնդում են, որ պատճառը, թե ինչու ենք մենք այսքան լրջորեն վերաբերվում ծագմանը այն է,
03:46
is because we're snobs, because we're focused on status.
88
211000
3000
որ մենք բոլորս պճնամոլ ենք, քանի որ շատ ենք ուշադրություններս սևեռում կարգավիճակին:
03:49
Among other things,
89
214000
2000
Ի համալրում այլ բաների,
03:51
if you want to show off how rich you are, how powerful you are,
90
216000
2000
եթե դուք ցանկանում եք ցույց տալ, թե որքան հարուստ եք և հզոր,
03:53
it's always better to own an original than a forgery
91
218000
2000
միշտ էլ նախընտրելի է ձեռք բերել բնօրինակը, քան կեղծիքը,
03:55
because there's always going to be fewer originals than forgeries.
92
220000
3000
քանի որ բնօրինակներն ավելի քիչ են, քան կեղծիքները:
03:59
I don't doubt that that plays some role,
93
224000
2000
Չեմ կասկածում, որ դա որոշակի դեր է խաղում,
04:01
but what I want to convince you of today
94
226000
2000
սակայն այսօր ցանկանում եմ ձեզ համոզել,
04:03
is that there's something else going on.
95
228000
2000
որ դրանից բացի ուրիշ բաներ էլ կան:
04:05
I want to convince you
96
230000
2000
Ուզում եմ ձեզ համոզել,
04:07
that humans are, to some extent, natural born essentialists.
97
232000
3000
որ մարդիկ, որոշ չափով, ի ծնե էսենցիալիստ են:
04:10
What I mean by this
98
235000
2000
Նկատի ունեմ այն, որ
04:12
is we don't just respond to things as we see them,
99
237000
2000
մենք չենք արձագանքում իրերին այնպես, ինչպես տեսնում ենք դրանք,
04:14
or feel them, or hear them.
100
239000
2000
կամ զգում, կամ էլ լսում ենք դրանց:
04:16
Rather, our response is conditioned on our beliefs,
101
241000
3000
Ավելի շուտ, մեր արձագանքը պայմանավորված է մեր համոզմունքներով,
04:19
about what they really are, what they came from,
102
244000
3000
այլ ոչ, թե ինչեր են դրանք, որտեղից են ծագում,
04:22
what they're made of, what their hidden nature is.
103
247000
3000
ինչից են պատրաստված, որն է դրանց թաքնված էությունը:
04:25
I want to suggest that this is true,
104
250000
2000
Ուզում եմ ասել, որ սա ճշմարիտ է,
04:27
not just for how we think about things,
105
252000
2000
ոչ միայն այն բանի համար, թե ինչ ենք կարծում դրանց մասին,
04:29
but how we react to things.
106
254000
2000
այլ նաև այն, թե ինչպիսի արձագանք ունենք դրանց նկատմամբ:
04:31
So I want to suggest that pleasure is deep --
107
256000
2000
Այսպիսով, ցանկանում եմ նշել, որ հաճույքը ավելի խորն է.
04:33
and that this isn't true
108
258000
2000
և որ դա ճիշտ է ոչ միայն
04:35
just for higher level pleasures like art,
109
260000
3000
արվեստի նման բարձր մակարդակի հաճույքների համար,
04:38
but even the most seemingly simple pleasures
110
263000
3000
այլ նաև ամենապարզ թվացյալ հաճույքները
04:41
are affected by our beliefs about hidden essences.
111
266000
3000
մեր համոզմունքների միջոցով ազդում են մեր թաքնված էության վրա:
04:44
So take food.
112
269000
2000
Լավ, եկեք վերցնենք սնունդը
04:46
Would you eat this?
113
271000
2000
Դուք սա կուտեի՞ք:
04:48
Well, a good answer is, "It depends. What is it?"
114
273000
3000
Ճիշտ պատասխանն է. «Միգուցե: Իսկ դա ի՞նչ է»:
04:51
Some of you would eat it if it's pork, but not beef.
115
276000
2000
Ձեզանից որոշները կուտեին սա, եթե դա խոզի միս լիներ, և ոչ տավարի:
04:53
Some of you would eat it if it's beef, but not pork.
116
278000
3000
Որմանք էլ կուտեին սա, եթե դա տավարի միս լիներ, այլ ոչ խոզի:
04:56
Few of you would eat it if it's a rat
117
281000
2000
Քչերը կուտեին սա, եթե առնետի
04:58
or a human.
118
283000
2000
կամ մարդու միս լիներ:
05:00
Some of you would eat it only if it's a strangely colored piece of tofu.
119
285000
3000
Ձեզնից ոմանք էլ կուտեին սա, միայն այն դեպքում, եթե դա գունավոր տոֆույի կտոր լիներ:
05:04
That's not so surprising.
120
289000
2000
Դե դա այդքան էլ զարմանալի չէ:
05:06
But what's more interesting
121
291000
2000
Հետաքրքիրն այն է,
05:08
is how it tastes to you
122
293000
2000
որ ձեզ համար ուտելիքի համը
05:10
will depend critically on what you think you're eating.
123
295000
3000
կախված է այն բանից, թե ինչ եք կարծում դրա մասին, երբ ուտում եք:
05:13
So one demonstration of this was done with young children.
124
298000
3000
Նմանատիպ փորձարկում էր արվել փոքր երեխաների հետ:
05:16
How do you make children
125
301000
2000
Ինչպես ստիպել երեխաներին
05:18
not just be more likely to eat carrots and drink milk,
126
303000
3000
ոչ միայն ուտել գազար և խմել կաթ,
05:21
but to get more pleasure from eating carrots and drinking milk --
127
306000
3000
այլ դա անել հաճույքով
05:24
to think they taste better?
128
309000
2000
(մտածել, որ դրանք ավելի լավ համ ունեն):
05:26
It's simple, you tell them they're from McDonald's.
129
311000
3000
Դա շատ հեշտ է, հարկավոր է նրանց ասել, որ դրանք ՄաքԴոնալդից են:
05:29
They believe McDonald's food is tastier,
130
314000
2000
Երեխաները կարծում են, որ ՄաքԴոնալդի ուտելիքները շատ համեղ են,
05:31
and it leads them to experience it as tastier.
131
316000
3000
և սա պատճառ կհանդիսանա, որ գազարն ու կաթը ավելի համեղ լինեն:
05:34
How do you get adults to really enjoy wine?
132
319000
2000
Իսկ ինչպե՞ս ստիպել մեծահասակներին վայելել գինին:
05:36
It's very simple:
133
321000
2000
Դա շատ հեշտ է.
05:38
pour it from an expensive bottle.
134
323000
2000
վերցրեք թանկարժեք գինու շիշ:
05:40
There are now dozens, perhaps hundreds of studies showing
135
325000
3000
Այսօր տասնյակ, միգուցե նաև հարյուրավոր ուսումնասիրություններ են արվել, ըստ որոնց,
05:43
that if you believe you're drinking the expensive stuff,
136
328000
2000
եթե դուք հավատում եք, որ ըմպում եք թանկարժեք գինի,
05:45
it tastes better to you.
137
330000
2000
ապա դրա համը ձեզ ավելի շատ է դուր գալիս:
05:47
This was recently done with a neuroscientific twist.
138
332000
3000
Այդ կապակցությամբ, վերջերս, արվել էր նյարդաբանական մի հետազոտություն
05:50
They get people into a fMRI scanner,
139
335000
2000
Մարդկանց անցկացրեցին fMRI սքաների միջով,
05:52
and while they're lying there, through a tube,
140
337000
2000
և մինչ նրանք պառկած էին, ձողիկի միջոցով,
05:54
they get to sip wine.
141
339000
2000
կում-կում գինի էին խմում:
05:56
In front of them on a screen is information about the wine.
142
341000
3000
Նրանց առջև` էկրանի վրա, տեղեկություն էր գրվում գինու մասին:
05:59
Everybody, of course,
143
344000
2000
Իհարկե, բոլորը
06:01
drinks exactly the same wine.
144
346000
2000
ըմպում էին նույն գինին:
06:03
But if you believe you're drinking expensive stuff,
145
348000
3000
Սակայն երբ կարծում ես, թե խմում ես թանկարժեք գինի,
06:06
parts of the brain associated with pleasure and reward
146
351000
3000
ուղեղի բջիջները, որ կապված են հաճույքի և հաղթանակի զգացողության հետ
06:09
light up like a Christmas tree.
147
354000
2000
«լուսավառվում» են ինչպես Նոր Տարվա տոնածառ:
06:11
It's not just that you say it's more pleasurable, you say you like it more,
148
356000
3000
Այսինքն, դուք ասում եք, որ դա ոչ միայն հաճելի է, այլ նաև ձեզ դուր է գալիս,
06:14
you really experience it in a different way.
149
359000
3000
դուք իրոք դա այլ կերպ եք ընկալում:
06:17
Or take sex.
150
362000
3000
Կամ եկեք վերցնենք սեռը:
06:20
These are stimuli I've used in some of my studies.
151
365000
3000
Սրանք այն խթաններն են, որոնք օգտագործել եմ իմ ուսումնասիրություններում:
06:23
And if you simply show people these pictures,
152
368000
3000
Եվ եթե դուք պարզապես ցույց տաք այս նկարները մարդկանց,
06:26
they'll say these are fairly attractive people.
153
371000
2000
նրանց պատասխանը կլինի, որ նկարի մարդիկ բավական գրավիչ են:
06:28
But how attractive you find them,
154
373000
3000
Սակայն այն, թե որքան գրավիչ են նրանք ձեզ համար,
06:31
how sexually or romantically moved you are by them,
155
376000
3000
որքան սեքսուալ ու ռոմանտիկ են նրանք ձեզ թվում,
06:34
rests critically on who you think you're looking at.
156
379000
3000
կախված է այն բանից, թե ում եք դուք նայում:
06:37
You probably think the picture on the left is male,
157
382000
3000
Դուք հավանաբար կարծում եք, որ նկարի ձախ հատվածում պատկերվածը տղամարդ է,
06:40
the one on the right is female.
158
385000
2000
իսկ աջ կողմում` կին:
06:42
If that belief turns out to be mistaken, it will make a difference.
159
387000
3000
Եթե պարզվի, որ ​​այդ համոզմունքը սխալ է, ապա դա արդեն այլ խնդիր է:
06:45
(Laughter)
160
390000
2000
(Ծիծաղ)
06:47
It will make a difference if they turn out to be
161
392000
2000
Մեկ այլ խնդիր է, եթե պարզվեր, որ նրանք
06:49
much younger or much older than you think they are.
162
394000
3000
ավելի երիտասարդ են կամ ավելի ծեր, քան դուք կարծում էիք:
06:52
It will make a difference if you were to discover
163
397000
2000
Մեկ այլ բան է, եթե բացահայտեիք,
06:54
that the person you're looking at with lust
164
399000
2000
որ անձնավորությունը, ում նկատմամբ դուք կիրք եք զգում
06:56
is actually a disguised version of your son or daughter,
165
401000
2000
իրականում ձեր որդին կամ դուստն է ծպտված,
06:58
your mother or father.
166
403000
2000
կամ էլ` ձեր մայրը և հայրը:
07:00
Knowing somebody's your kin typically kills the libido.
167
405000
3000
Սովորաբար, երբ գիտես, որ ձեր դիմացինը ձեր բարեկամն է, դա սպանում է լիբիդոն:
07:03
Maybe one of the most heartening findings
168
408000
2000
Միգուցե ամենաոգեշնչող արդյունքներից մեկը
07:05
from the psychology of pleasure
169
410000
2000
հաճույքի հոգեբանության մեջ այն է,
07:07
is there's more to looking good than your physical appearance.
170
412000
3000
որ դուք փորձում եք ավելի լավ տեսք ունենալ, քան ձեր իրական ֆիզիկական տեսքն է:
07:10
If you like somebody, they look better to you.
171
415000
3000
Եթե ձեզ ինչ-որ մեկը դուր է գալիս, ապա ձեզ համար նա գրավիչ է:
07:13
This is why spouses in happy marriages
172
418000
3000
Ահա թե ինչու մարդիկ (ամուսինները) երջանիկ ամուսնություններում
07:16
tend to think that their husband or wife
173
421000
2000
ավելի շատ են հակված մտածելու, որ իրենց ամուսինը կամ կինը
07:18
looks much better than anyone else thinks that they do.
174
423000
3000
ավելի գեղեցիկ են, քան ուրիշներն են կարծում:
07:21
(Laughter)
175
426000
2000
(Ծիծաղ)
07:23
A particularly dramatic example of this
176
428000
3000
Սրա վերաբերյալ բերեմ մի դրամատիկ օրինակ,
07:26
comes from a neurological disorder known as Capgras syndrome.
177
431000
3000
որը նյարդաբանական խանգարման արդյունք է` հայտնի Կապգրասի սինդրոմ անունով:
07:29
So Capgras syndrome is a disorder
178
434000
3000
Այս սինդրոմը բնութագրվում է խանգարումներով,
07:32
where you get a specific delusion.
179
437000
2000
որի ժամանակ դուք որոշակի մոլորության մեջ եք գտնվում:
07:34
Sufferers of Capgras syndrome
180
439000
2000
Այս հիվանդության կրողները
07:36
believe that the people they love most in the world
181
441000
2000
կարծում են, որ նրանց ամենասիրելի մարդկանց
07:38
have been replaced by perfect duplicates.
182
443000
2000
փոխարինել են կատարյալ կրկնօրինակով:
07:40
Now often, a result of Capgras syndrome is tragic.
183
445000
3000
Այսօր, այս հիվանդությունը ողբերգական հետևանքներ ունի:
07:43
People have murdered those that they loved,
184
448000
2000
Մարդիկ սպանում են իրենց սիրելիներին`
07:45
believing that they were murdering an imposter.
185
450000
3000
հավատալով, որ ինքնակոչի են սպանում:
07:48
But there's at least one case
186
453000
2000
Սակայն միայն մի դեպք կա,
07:50
where Capgras syndrome had a happy ending.
187
455000
2000
երբ այս հիվանդությունը երջանիկ ավարտ է ունեցել:
07:52
This was recorded in 1931.
188
457000
2000
Դա արձանագրվել է 1931-ին:
07:54
"Research described a woman with Capgras syndrome
189
459000
3000
«Ըստ հետազետության, այս Կապգասի սինդրոմ ունեցող մի կին
07:57
who complained about her poorly endowed and sexually inadequate lover."
190
462000
3000
դժգոհ էր իր աղքատ և ոչ սեքսուալ սիրեկանից»:
08:00
But that was before she got Capgras syndrome.
191
465000
3000
Սակայն դա մինչև Կապգրասի ձերքբերումն էր:
08:03
After she got it, "She was happy to report
192
468000
2000
Հիվանդությունը ձեռք բերելուց հետո. «Կինը հայտարարել էր,
08:05
that she has discovered that he possessed a double
193
470000
3000
որ շատ երջանիկ էր, որ գտել է նրա կրկնօրինակին,
08:08
who was rich, virile, handsome and aristocratic."
194
473000
2000
ով հարուստ, առնական, գեղեցիկ և ազնվական էր»:
08:10
Of course, it was the same man,
195
475000
2000
Իհարկե, դա նույն անձնավորությունն էր,
08:12
but she was seeing him in different ways.
196
477000
2000
սակայն կինը նրան այլ կերպ էր տեսնում:
08:14
As a third example,
197
479000
2000
Երրորդ օրինակը
08:16
consider consumer products.
198
481000
2000
սպառողական ապրանքների վերաբերյալ է:
08:18
So one reason why you might like something is its utility.
199
483000
3000
Պատճառներց մեկը, թե ինչու է ձեզ դուր գալիս այս կամ այն իրը` դրա օգտակար լինելու մեջ է:
08:21
You can put shoes on your feet; you can play golf with golf clubs;
200
486000
3000
Կարող եք կոշիկ հագնել, կարող եք գոլֆ խաղալ գոլֆի մականով,
08:24
and chewed up bubble gum doesn't do anything at all for you.
201
489000
3000
իսկ արդեն իսկ ծամած մաստակով ոչինչ չես կարող անել:
08:27
But each of these three objects has value
202
492000
2000
Սակայն այս երեք իրերից յուրաքանչյուրն ունի իր արժեքը
08:29
above and beyond what it can do for you
203
494000
2000
ձեզ համար, ուզեք դուք դա, թե ոչ,
08:31
based on its history.
204
496000
2000
կախված պատմությունից:
08:33
The golf clubs were owned by John F. Kennedy
205
498000
3000
Գոլֆի մականները Ջոն Ֆիցջերալդ Քենեդու սեփականությունն էին,
08:36
and sold for three-quarters of a million dollars at auction.
206
501000
3000
որ աճուրդի ժամանակ վաճառվել էին երեք քառորդ միլիոն դոլարով:
08:39
The bubble gum was chewed up by pop star Britney Spears
207
504000
3000
Մաստակը ծամել էր փոփ աստղ Բրիթնի Սփիրսը,
08:42
and sold for several hundreds of dollars.
208
507000
2000
որը վաճառվել էր մի քանի հարյուր դոլարով:
08:44
And in fact, there's a thriving market
209
509000
2000
Եվ արդյունքում, ձևավորվում է զարգացող մի շուկա,
08:46
in the partially eaten food of beloved people.
210
511000
3000
որտեղ վաճառվում են հայտնիների կերած ուտելիքները:
08:49
(Laughter)
211
514000
2000
(Ծիծաղ)
08:51
The shoes are perhaps the most valuable of all.
212
516000
3000
Հավանաբար, ամենաարժեքավորը կոշիկներն են:
08:54
According to an unconfirmed report,
213
519000
2000
Ըստ մի չհաստատված զեկույցի
08:56
a Saudi millionaire offered 10 million dollars
214
521000
2000
Սաուդյան Արաբիայի մի միլիոնատեր առաջարկել էր 10 միլիոն դոլար
08:58
for this pair of shoes.
215
523000
2000
վերը նշված կոշիկների համար,
09:00
They were the ones thrown at George Bush
216
525000
3000
քանի որ դրանք նետել էին Ջորջ Բուշի վրա
09:03
at an Iraqi press conference several years ago.
217
528000
2000
մի քանի տարի առաջ Իրաքում մամլո ասուլիսի ժամանակ:
09:05
(Applause)
218
530000
2000
(Ծափահարություններ)
09:07
Now this attraction to objects
219
532000
2000
Այսօր, սակայն, նմանատիպ ուշադրության են
09:09
doesn't just work for celebrity objects.
220
534000
2000
ենթարկվում ոչ միան հայտնիների իրերը:
09:11
Each one of us, most people,
221
536000
2000
Մեզնից յուրաքանչյուրը, մեզնից շատ-շատերը
09:13
have something in our life that's literally irreplaceable,
222
538000
3000
ունեն մի իր մեր կյանքում, որ բառից բուն իմաստով անփոխարինելի է,
09:16
in that it has value because of its history --
223
541000
3000
դա արժեքավոր է մեզ համար, քանի որ որոշակի պատմություն ունի
09:19
maybe your wedding ring, maybe your child's baby shoes --
224
544000
3000
(օրինակ ամուսնական մատանին, կամ երեխայի կոշիկը),
09:22
so that if it was lost, you couldn't get it back.
225
547000
3000
այսինքն` մի իր, որի կորելու դեպքում, այն այլևս անկարելի կլինի վերադարձնել:
09:25
You could get something that looked like it or felt like it,
226
550000
2000
Դուք կարող եք մեկ այլ բան ձեռք բերել դրա փոխարեն,
09:27
but you couldn't get the same object back.
227
552000
3000
բայց նույն իրը չեք կարող ետ վերադարձնել:
09:30
With my colleagues George Newman and Gil Diesendruck,
228
555000
3000
Իմ գործընկերնր Ջորջ Նյումանի և Ջիլ Դիզենդրուքի հետ
09:33
we've looked to see what sort of factors, what sort of history, matters
229
558000
3000
մենք ուսումնասիրում էինք, թե ինչ գործոններ և ինչ տեսակի պատմություն է ազդում
09:36
for the objects that people like.
230
561000
2000
մարդկանց վրա, որ նրանք կոնկրետ իրեր են հավանում:
09:38
So in one of our experiments,
231
563000
2000
Մեր փորձարկումներից մեկի ժամանակ
09:40
we asked people to name a famous person who they adored,
232
565000
3000
մենք մարդկանց հարցնում էինք, թե հայտնիներից ում էին երկրպագում,
09:43
a living person they adored.
233
568000
2000
(հայտնի անձնավորություն, որ ողջ է):
09:45
So one answer was George Clooney.
234
570000
2000
Պատասխաններից մեկը Ջորջ Քլունին էր:
09:47
Then we asked them,
235
572000
2000
Այնուհետև մենք նրանց հարցրեցինք
09:49
"How much would you pay for George Clooney's sweater?"
236
574000
2000
«Որքա՞ն կվճարեիք Ջորջ Քլունիի սվիտերի համար»:
09:51
And the answer is a fair amount --
237
576000
2000
Ստացանք 1000-ավոր պատասխաններ.
09:53
more than you would pay for a brand new sweater
238
578000
3000
ավելի շատ քան դուք կվճարեիք բոլորովին նոր բրենդային սվիտերի համար,
09:56
or a sweater owned by somebody who you didn't adore.
239
581000
3000
կամ սվիտեր, որ ձեզ նվիրել է մեկը, ով ձեզ համար այնքան էլ կարևոր անձնավորություն չէ:
09:59
Then we asked other groups of subjects --
240
584000
2000
Այնուհետև մենք նրանց համար պատրաստեցինք մի խումբ այլ առաջադրանքներ`
10:01
we gave them different restrictions
241
586000
2000
իրենց սահմանափակումներով
10:03
and different conditions.
242
588000
2000
տարբեր պայմաններով:
10:05
So for instance, we told some people,
243
590000
2000
Այսպիսով, ոմանց ասացինք.
10:07
"Look, you can buy the sweater,
244
592000
2000
«Դե, դուք կարող եք գնել այդ սվիտերը,
10:09
but you can't tell anybody you own it,
245
594000
2000
բայց չեք կարող մարդկանց ասել, որ դա արդեն գնել եք,
10:11
and you can't resell it."
246
596000
2000
ինչպես նաև չեք կարող վաճառել այն»:
10:13
That drops the value of it,
247
598000
2000
Սա հանգեցրեց սվիտերի գնի անկման,
10:15
suggesting that that's one reason why we like it.
248
600000
3000
քանի որ մարդկանց դուր գալու պատճառներից մեկը հենց դա էր:
10:18
But what really causes an effect
249
603000
2000
Մեկ այլ բան էր, երբ
10:20
is you tell people, "Look, you could resell it, you could boast about it,
250
605000
3000
նրանց ասվում էր. «Դուք կկարողանաք վաճառել սվիտերը, կարող եք նաև պարծենալ, որ դա ձերն է,
10:23
but before it gets to you,
251
608000
2000
սակայն մինչև այն ձեզ տալը,
10:25
it's thoroughly washed."
252
610000
2000
մենք այն ամբողջովին կլվանանք»:
10:27
That causes a huge drop in the value.
253
612000
3000
Այս դեպքում գինն ահռելի անկում ունեցավ:
10:30
As my wife put it, "You've washed away the Clooney cooties."
254
615000
3000
Ինչպես կինս ասաց. «Դուք ամբողջովին լվացել եք Քլունիի բույրը սվիտերի վրայից»:
10:33
(Laughter)
255
618000
2000
(Ծիծաղ)
10:35
So let's go back to art.
256
620000
2000
Եկեք վերադառնանք արվեստին:
10:37
I would love a Chagall. I love the work of Chagall.
257
622000
2000
Ես պաշտում եմ Շագալին, նրա արվեստը:
10:39
If people want to get me something at the end of the conference,
258
624000
2000
Եթե խորհրդաժողովի վերջում ​​ցանկանաք ինձ ինչ-որ բան տալ,
10:41
you could buy me a Chagall.
259
626000
2000
դա կարող է Շագալի գործերից մեկը լինել:
10:43
But I don't want a duplicate,
260
628000
2000
Բայց ոչ կրկնօրինակը,
10:45
even if I can't tell the difference.
261
630000
2000
նույնիսկ եթե ես տարբերությունը չտեսնեմ:
10:47
That's not because, or it's not simply because,
262
632000
2000
Դա այն պատճառով չէ,
10:49
I'm a snob and want to boast about having an original.
263
634000
3000
որ ես սնոբ եմ և ցանկանում եմ պարծենալ, որ բնօրինակն ունեմ:
10:52
Rather, it's because I want something that has a specific history.
264
637000
3000
Ավելի շուտ դրա պատճառն այն է, որ ես ցանկանում եմ ունենալ մի բան, որ յուրահատուկ պատմություն ունի:
10:55
In the case of artwork,
265
640000
2000
Արվեստի գործի դեպքում
10:57
the history is special indeed.
266
642000
2000
պատմությունն իրոք կարևոր է:
10:59
The philosopher Denis Dutton
267
644000
2000
Փիլիսոփա Դենիս Դուտթոնը
11:01
in his wonderful book "The Art Instinct"
268
646000
2000
իր «Արվեստի Բնազդ» հրաշալի աշխատության մեջ
11:03
makes the case that, "The value of an artwork
269
648000
2000
առաջ է քաշում հետևյալ տեսությունը. «Արվեստի գործի արժեքը
11:05
is rooted in assumptions about the human performance underlying its creation."
270
650000
3000
կայանում է նրանում, թե որքան ջանք է թափվել դրա արարման ընթացքում»:
11:08
And that could explain the difference
271
653000
2000
Եվ սա կարող է բացատրել այն տարբերությունը,
11:10
between an original and a forgery.
272
655000
2000
որ առկա է բնօրինակի և կեղծի միջև:
11:12
They may look alike, but they have a different history.
273
657000
2000
Միգուցե դրանք նման են իրար, սակայն դրանց պատմությունն այլ է:
11:14
The original is typically the product of a creative act,
274
659000
3000
Որպես կանոն, բնօրինակը ստեղծագործական գործունեության արդյունք է,
11:17
the forgery isn't.
275
662000
2000
իսկ կեղծը` ոչ:
11:19
I think this approach can explain differences
276
664000
3000
Կարծում եմ, որ սա կարող է բացատրել
11:22
in people's taste in art.
277
667000
2000
մարդկանց ճաշակի տարբերությունը արվեսի հարցում:
11:24
This is a work by Jackson Pollock.
278
669000
2000
Սա Ջեքսոն Պոլլոկի աշխատանքն է:
11:26
Who here likes the work of Jackson Pollock?
279
671000
3000
Իսկ ներկաներից ո ՞ւմ է դուր գալիս Ջեքսոն Պոլլոկի գործունեությունը:
11:30
Okay. Who here, it does nothing for them?
280
675000
2000
Լավ, իսկ ո ՞ւմ համար է դա ոչինչ չարժեցող:
11:32
They just don't like it.
281
677000
3000
Նրանք պարզապես չեն սիրում դա:
11:35
I'm not going to make a claim about who's right,
282
680000
2000
Ես չեմ պատրաստվում մեղադրել, թե ով է ճիշտ, և ով ոչ,
11:37
but I will make an empirical claim
283
682000
2000
սակայն ես կանեմ փորձնական մի հայտարարություն
11:39
about people's intuitions,
284
684000
2000
մարդու բնազդների վերաբերյալ.
11:41
which is that, if you like the work of Jackson Pollock,
285
686000
2000
եթե ձեզ դուր է գալիս Ջեքսոն Պոլլոկի գործունեություննը,
11:43
you'll tend more so than the people who don't like it
286
688000
3000
ապա դուք ավելի շատ, քան այն մարդիկ, ովքեր չեն սիրում դա, հակված եք հավատալու,
11:46
to believe that these works are difficult to create,
287
691000
3000
որ վերջինիս աշխատություններն իրոք տքնաջան աշխատանքի արդյունք են,
11:49
that they require a lot of time and energy
288
694000
2000
որ դրանք խլել են շատ ժամանակ, ջանք և
11:51
and creative energy.
289
696000
2000
ստեղծագործական եռանդ:
11:53
I use Jackson Pollock on purpose as an example
290
698000
3000
Ես Ջեքսոն Պոլլոկին նպատակադրված օրինակ բերեցի,
11:56
because there's a young American artist
291
701000
2000
քանի որ մի երիտասարդ ամերիկացի նկարչուհի կա,
11:58
who paints very much in the style of Jackson Pollock,
292
703000
2000
որ նկարում է հենց նույն ոճով, ինչ Ջեքսոն Պոլլոկը,
12:00
and her work was worth
293
705000
2000
և նրա աշխատանքները
12:02
many tens of thousands of dollars --
294
707000
2000
տասնյակ հազարավոր դոլարներ արժեին,
12:04
in large part because she's a very young artist.
295
709000
2000
մեծ մասամբ այն պատճառով, որ նա շատ երիտասարդ նկարչուհի է:
12:06
This is Marla Olmstead
296
711000
2000
Սա Մարլա Օլմսթեդն է,
12:08
who did most of her work when she was three years old.
297
713000
2000
ով իր աշխատանքների մեծ մասը նկարել է, երբ դեռ 3 տարեկան էր:
12:10
The interesting thing about Marla Olmstead
298
715000
2000
Հետաքրքրն այն է, որ Մարլա Օլմսթեդի ընտանիքը
12:12
is her family made the mistake
299
717000
2000
մեծ սխալ կատարեց`
12:14
of inviting the television program 60 Minutes II into their house
300
719000
4000
հրավիրելով «60 Minutes II» հեռուստաշուն իրենց տուն
12:18
to film her painting.
301
723000
2000
լուսաբանելու համար, թե ինչպես է իրենց դուստրը նկարում:
12:20
And they then reported that her father was coaching her.
302
725000
3000
Այդ ժամանակ նաև ասվեց, որ իր հայրիկն էր իրեն ուսուցանում:
12:23
When this came out on television,
303
728000
2000
Երբ մարդիկ սա տեսան հեռուստացույցով,
12:25
the value of her art dropped to nothing.
304
730000
3000
նրա արվեստի արժեքը հավասարվեց զրոյի:
12:28
It was the same art, physically,
305
733000
2000
Իրականում դրանք նույն գործերն էին,
12:30
but the history had changed.
306
735000
3000
սակայն պատմությունը փոխվեց:
12:33
I've been focusing now on the visual arts,
307
738000
2000
Հիմա հիմնականում կենտրոնանանք վիզուալ արվեստի վրա,
12:35
but I want to give two examples from music.
308
740000
2000
որի համար երկու երաժշտական օրինակ կբերեմ:
12:37
This is Joshua Bell, a very famous violinist.
309
742000
2000
Սա Ջոշուա Բելլն է, շատ հայտնի ջութակահար:
12:39
And the Washington Post reporter Gene Weingarten
310
744000
3000
«Washington Post»-ի թղթակից Ջին Վայնգարթենը
12:42
decided to enlist him for an audacious experiment.
311
747000
3000
որոշել էր ջութակահարին համարձակ փորձարկման ենթարկել:
12:45
The question is: How much would people like Joshua Bell,
312
750000
2000
Հարցը հետևյալն է. «Որքա՞ն շատ մարդկանց դուր կգա Ջոշուա Բելլը,
12:47
the music of Joshua Bell,
313
752000
2000
նրա երաժշտությունը,
12:49
if they didn't know they were listening to Joshua Bell?
314
754000
3000
եթե նրանք չիմանան, թե ում են լսում»:
12:53
So he got Joshua Bell to take his million dollar violin
315
758000
3000
Նա խնդրեց Բելլին վերցնել իր միլիոնավոր դոլար արժողությամբ ջութակը,
12:56
down to a Washington D.C. subway station
316
761000
3000
գնալ Վաշինգթոնի մետրոյի կայարան
12:59
and stand in the corner and see how much money he would make.
317
764000
3000
և կանգնելով անցումի անկյունում` նվագել, տեսնելու համար ինչքան գումար կարող է վաստակել:
13:02
And here's a brief clip of this.
318
767000
2000
Իսկ այժմ կարճամետրաժ տեսահոլովակ դրա մասին:
13:04
(Violin music)
319
769000
7000
(Ջութակի երաժշտություն)
13:11
After being there for three-quarters of an hour,
320
776000
2000
Երեք քառորդ ժամ հետո
13:13
he made 32 dollars.
321
778000
3000
նա 32 դոլար վաստակեց
13:16
Not bad. It's also not good.
322
781000
2000
Ոչ վատ է, ոչ էլ լավ:
13:18
Apparently to really enjoy the music of Joshua Bell,
323
783000
3000
Հավանաբար Ջոշուա Բելլի երաժշտությունը վայելելու համար,
13:21
you have to know you're listening to Joshua Bell.
324
786000
3000
անհրաժեշտ է, որ դուք իմանաք, թե ինչ եք լսում:
13:24
He actually made 20 dollars more than that,
325
789000
2000
Իրականում նա 20 դոլար էլ էր վաստակել,
13:26
but he didn't count it.
326
791000
2000
բայց դա հաշիվ չէ:
13:28
Because this woman comes up --
327
793000
2000
Նրան մոտեցավ այս կինը,
13:30
you see at the end of the video -- she comes up.
328
795000
2000
տեսահոլովակի վերջում նրան մոտեցող կինը, ահա:
13:32
She had heard him at the Library of Congress a few weeks before
329
797000
2000
Նա լսեր էր Բելլի երաժշտությունը մի քանի շաբաթ առաջ Կոնգրեսի Գրադարանում
13:34
at this extravagant black-tie affair.
330
799000
3000
էքստրավագանտ սև փողկապների երեկույթի ժամանակ:
13:37
So she's stunned that he's standing in a subway station.
331
802000
3000
Կինը ապշած էր, քանի որ Բելլը կանգնած էր մետրոյի կայարանում:
13:40
So she's struck with pity.
332
805000
2000
Նա լի էր խղճահարությամբ:
13:42
She reaches into her purse and hands him a 20.
333
807000
2000
Իր դրամապանակից հանելով 20 դոլար` կինը նրան տվեց դա:
13:44
(Laughter)
334
809000
2000
(Ծիծաղ)
13:46
(Applause)
335
811000
2000
(Ծափահարություններ)
13:48
The second example from music
336
813000
2000
Երաժշտության երկրորդ օրինակը
13:50
is from John Cage's modernist composition,
337
815000
2000
Ջոն Քեյջի մոդեռնիստական ստեղծագործության`
13:52
"4'33"."
338
817000
2000
"4'33"."-ի մասին է:
13:54
As many of you know,
339
819000
2000
Ինչպես ձեզնից շատերը գիտեն,
13:56
this is the composition where the pianist sits at a bench,
340
821000
3000
սա այն ստեղծագործություններից է, երբ դաշնակահարը այն նվագելիս նստում է նստարանի վրա,
13:59
opens up the piano
341
824000
2000
բացում դաշնամուրը,
14:01
and sits and does nothing for four minutes and 33 seconds --
342
826000
2000
տեղավորվում է և 33 վայրկան ոչինչ չի անում.
14:03
that period of silence.
343
828000
2000
դա լռության ժամանակահատվածն է:
14:05
And people have different views on this.
344
830000
2000
Տարբեր մարդիկ տարբեր կարծիքներ ունեն:
14:07
But what I want to point out
345
832000
2000
Բայց ես ցանկանում եմ ընդգծել,
14:09
is you can buy this from iTunes.
346
834000
2000
որ դուք կարող եք գնել դա նունիսկ iTunes-ից
14:11
(Laughter)
347
836000
2000
(Ծիծաղ)
14:13
For a dollar 99,
348
838000
2000
Մեկ ու իննսունինը դոլարով
14:15
you can listen to that silence,
349
840000
2000
դուք կարող եք վայելել այդ լռությունը,
14:17
which is different than other forms of silence.
350
842000
3000
որը տարբերվում է լռության մյուս տեսակներից:
14:20
(Laughter)
351
845000
2000
(Ծիծաղ)
14:22
Now I've been talking so far about pleasure,
352
847000
3000
Մինչ այս պահը խոսեցինք հաճույքի մասին,
14:25
but what I want to suggest
353
850000
2000
այդ իսկ պատճառով ցանկանում եմ ավելացնել այն,
14:27
is that everything I've said applies as well to pain.
354
852000
3000
որ վերը նշված ամեն բան վերաբերում է նաև ցավին:
14:30
And how you think about what you're experiencing,
355
855000
2000
Այն, ինչ դուք մտածում եք ձեր զգացողությունների մասին,
14:32
your beliefs about the essence of it,
356
857000
2000
ձեր համոզմունքները` դրա էության մասին,
14:34
affect how it hurts.
357
859000
2000
ազդում են ցավի զգացողության վրա:
14:36
One lovely experiment
358
861000
2000
Մի հետաքրքիր փորձարկում
14:38
was done by Kurt Gray and Dan Wegner.
359
863000
2000
կատարեցին Քուրդ Գրեյն ու Դեն Վեգները:
14:40
What they did was they hooked up Harvard undergraduates
360
865000
2000
Նրանք Հարվարդի համալսարանի ուսանողներին միացրեցին
14:42
to an electric shock machine.
361
867000
2000
էլէկտրական հոսանքին:
14:44
And they gave them a series of painful electric shocks.
362
869000
3000
Որոշ ուսանողների էլեկտրական հոսանքի մի շարք ցավոտ ցնցումների ենթարկեցին:
14:47
So it was a series of five painful shocks.
363
872000
3000
Դրանք հինգ իսկապես ցավոտ ցնցումներ էին:
14:50
Half of them are told that they're being given the shocks
364
875000
2000
Նրանց ասվել էր, որ ցնցումները կատարել է
14:52
by somebody in another room,
365
877000
2000
ինչ-որ մեկը, որ կողքի սենյակում է նստած,
14:54
but the person in the other room doesn't know they're giving them shocks.
366
879000
3000
սակայն նրան չեն ասել, որ նա ցավեցնում է ուրիշին:
14:57
There's no malevolence, they're just pressing a button.
367
882000
2000
Այսինքն, ոչ մի չարակամություն, նրանք ուղղակի սեղմում էին կոճակը:
14:59
The first shock is recorded as very painful.
368
884000
3000
Առաջի ցնցումն իրոք շատ ցավոտ էր:
15:02
The second shock feels less painful, because you get a bit used to it.
369
887000
3000
Երկրորդ ցնցման ժամանակ ցավը մի փոքր նվազել էր, քանի որ փոքր ինչ հարմարվում ես դրան:
15:05
The third drops, the fourth, the fifth.
370
890000
2000
Եվ այսպես երրորդ, չորրորդ և հինգերորդ ցնցումը:
15:07
The pain gets less.
371
892000
3000
Ցավը նվազեց:
15:10
In the other condition,
372
895000
2000
Մեկ այլ իրադրության ժամանակ
15:12
they're told that the person in the next room
373
897000
2000
նրանց ասվել էր, որ կողքի սենյակում գտնվող անձնավորությունը
15:14
is shocking them on purpose -- knows they're shocking them.
374
899000
3000
միտումնավոր է ցավեցնում նրանց:
15:17
The first shock hurts like hell.
375
902000
2000
Առաջին ցնցումը դժոխային ցավ պատճառեց ուսանողներին:
15:19
The second shock hurts just as much,
376
904000
2000
Երկրորդ ցնցումը նույնչափ ցավոտ է, ինչպես
15:21
and the third and the fourth and the fifth.
377
906000
2000
երրորդը, չորրորդը և հինգերորդը:
15:23
It hurts more
378
908000
2000
Ցավը ուժգնանում է,
15:25
if you believe somebody is doing it to you on purpose.
379
910000
3000
երբ կարծում ես, որ ինչ-որ մեկը միտումնավոր է ցավեցնում քեզ:
15:28
The most extreme example of this
380
913000
3000
Առավել ծայրահեղ օրինակն է այն,
15:31
is that in some cases,
381
916000
2000
որ որոշ դեպքերում,
15:33
pain under the right circumstances
382
918000
2000
կոնկրետ հանգամանքներից ելնելով, ցավը
15:35
can transform into pleasure.
383
920000
2000
կարող է վերածվել հաճույքի:
15:37
Humans have this extraordinarily interesting property
384
922000
3000
Մարդիկ հետաքրքիր բնավորության գիծ ունեն,
15:40
that will often seek out low-level doses of pain
385
925000
2000
որը արտահայտվում է հատկապես այն ժամանակ, երբ մի փոքր ցավ ես զգում,
15:42
in controlled circumstances
386
927000
2000
վերահսկվող պայմաններում իհարկե,
15:44
and take pleasure from it --
387
929000
2000
և դրանից հաճույք ստանում.
15:46
as in the eating of hot chili peppers
388
931000
2000
ինչպես օրինակ կծու պղպեղ ուտելիս
15:48
and roller coaster rides.
389
933000
3000
կամ ամերիկյան ատրակցիոն նստելիս:
15:51
The point was nicely summarized
390
936000
2000
Այս հանգամանքը ամբողջովին ամփոփել է
15:53
by the poet John Milton
391
938000
2000
Ջոն Միլթոնը,
15:55
who wrote, "The mind is its own place,
392
940000
2000
ով գրել է. «Ինքն իր մեջ կարող է նա
15:57
and in itself can make a heaven of hell,
393
942000
2000
ստեղծել դրախտ դժողքից,
15:59
a hell of heaven."
394
944000
2000
և դժողք դրախտից»:
16:01
And I'll end with that. Thank you.
395
946000
2000
Ահա այսքանը: Շնորհակալություն:
16:03
(Applause)
396
948000
7000
(Ծափահարություններ)
Translated by Ani Latoyan
Reviewed by Arpiné Grigoryan

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Paul Bloom - Psychologist
Paul Bloom explores some of the most puzzling aspects of human nature, including pleasure, religion, and morality.

Why you should listen

In Paul Bloom’s last book, How Pleasure Works, he explores the often-mysterious enjoyment that people get out of experiences such as sex, food, art, and stories. His latest book, Just Babies, examines the nature and origins of good and evil. How do we decide what's fair and unfair? What is the relationship between emotion and rationality in our judgments of right and wrong? And how much of morality is present at birth? To answer these questions, he and his colleagues at Yale study how babies make moral decisions. (How do you present a moral quandary to a 6-month-old? Through simple, gamelike experiments that yield surprisingly adult-like results.)  

Paul Bloom is a passionate teacher of undergraduates, and his popular Introduction to Psychology 110 class has been released to the world through the Open Yale Courses program. He has recently completed a second MOOC, “Moralities of Everyday Life”, that introduced moral psychology to tens of thousands of students. And he also presents his research to a popular audience though articles in The Atlantic, The New Yorker, and The New York Times. Many of the projects he works on are student-initiated, and all of them, he notes, are "strongly interdisciplinary, bringing in theory and research from areas such as cognitive, social, and developmental psychology, evolutionary theory, linguistics, theology and philosophy." 

He says: "A growing body of evidence suggests that humans do have a rudimentary moral sense from the very start of life."

More profile about the speaker
Paul Bloom | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee