TEDxSummit
Hans Rosling: Religions and babies
Հանս Ռոզլինգ՝ Կրոնները և երեխաները
Filmed:
Readability: 3.5
2,912,376 views
Հանս Ռոսլինգը հարցնում է. «Արդյո՞ք որոշ կրոններ ենթադրում են ծնելիության ավելի բարձր մակարդակ, քան մյուսները, և ինչպե՞ս է սա ազդում համաշխարհային բնակչության թվի աճի վրա»: Քատարի Դոհա քաղաքում կայացած TEDxSummit-ում իր ելույթի ժամանակ նա գրաֆիկներով ցուցադրում է տարբեր ժամանակների և կրոնների վերաբերող տվյալներ: Իրեն բնորոշ հումորով և սուր ըմբռմամբ Հանսը զարմանալի եզրակացություններ է անում ծնելիության համաշխարհային մակարդակի վերաբերյալ:
Hans Rosling - Global health expert; data visionary
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus. Full bio
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I'm going to talk about religion.
0
357
3865
Ես խոսելու եմ կրոնի մասին:
00:20
But it's a broad and very delicate subject,
1
4222
5252
Բայս սա լայն և նուրբ թեմա է,
00:25
so I have to limit myself.
2
9474
1671
այդ իսկ պատճառով ես պետք է սահմանափակեմ ինքս ինձ:
00:27
And therefore I will limit myself
3
11145
2480
Հետևաբար ես կսահմանափակեմ ինքս ինձ միայն
00:29
to only talk about the links between religion and sexuality.
4
13625
4409
կրոնի և գրավչության կապերի մասին խոսելով:
00:33
(Laughter)
5
18034
1566
(Ծիծաղ)
00:35
This is a very serious talk.
6
19600
2560
Սա շատ լուրջ քննարկման թեմա է:
00:38
So I will talk of what I remember as the most wonderful.
7
22160
4095
Այսպիսով ես կխոսեմ իմ լավագույն հիշողություններից մեկի մասին:
00:42
It's when the young couple whisper,
8
26255
2345
Երբ երիտասարդ զույգը շշնջում է
00:44
"Tonight we are going to make a baby."
9
28600
3172
«Մենք այսօր երեխա ենք ստեղծելու»:
00:47
My talk will be about the impact of religions
10
31772
5336
Մենք կխոսենք այն մասին, թե ինչ ազդեցություն ունի կրոնը
00:53
on the number of babies per woman.
11
37108
4169
յուրաքնաչյուր կնոջ ունեցած երեխաների թվի վրա:
00:57
This is indeed important,
12
41277
1665
Սա իսկապես կարևոր է,
00:58
because everyone understands
13
42942
1530
քանի որ բոլորն էլ հասկանում են,
01:00
that there is some sort of limit
14
44472
2282
որ մոլորակի բնակչության թվի
01:02
on how many people we can be on this planet.
15
46754
3228
որոշակի սահմանափակում կա:
01:05
And there are some people
16
49982
1947
Եվ կան որոշ մարդիկ,
01:07
who say that the world population is growing like this --
17
51929
3419
ովքեր ասում են, թե աշխարհի բնակչությունն աճում է այս տեմպով՝
01:11
three billion in 1960,
18
55348
1807
3 միլիարդ 1960-ին,
01:13
seven billion just last year --
19
57155
2639
7 միլիարդ անցած տարի,
01:15
and it will continue to grow
20
59794
1546
և այս թիվը դեռ աճելու է,
01:17
because there are religions that stop women from having few babies,
21
61340
3780
քանի որ կան կրոններ, որոնք պարտադրում են կնոջը շատ երեխաներ ունենալ,
01:21
and it may continue like this.
22
65120
2403
և սա այս կերպ կշարունակվի:
01:23
To what extent are these people right?
23
67523
3902
Ինչքանո՞վ են այս մարդիկ ճիշտ:
01:27
When I was born there was less than one billion children in the world,
24
71425
4880
Երբ ես ծնվեցի, աշխարհում 1 միլիարդից պակաս երեխա կար,
01:32
and today, 2000, there's almost two billion.
25
76305
4175
իսկ այսօր՝ 2000-ին՝ գրեթե 2 միլիարդ:
01:36
What has happened since,
26
80480
1702
Ի՞նչ է կատարվել այդ ժամանակից ի վեր,
01:38
and what do the experts predict will happen
27
82182
2695
և ի՞նչպես է փոփոխվելու երեխաների թիվն այս հարյուրամյակում
01:40
with the number of children during this century?
28
84877
2483
ըստ մասնագետների կանխատեսումների:
01:43
This is a quiz. What do you think?
29
87360
2618
Հարց՝ Ի՞նչ եք կարծում:
01:45
Do you think it will decrease to one billion?
30
89978
3902
Կարծո՞ւմ եք, որ այն կնվազի մինչև 1 միլիարդ:
01:49
Will it remain the same and be two billion by the end of the century?
31
93880
3828
Այդ թիվը նո՞ւյնը կմնա և հարյուրամյակի վերջում կլինի՞ 2 միլիարդ:
01:53
Will the number of children increase each year up to 15 years,
32
97708
3717
Հաջորդ 15 տարիների ընթացքում արդյո՞ք կաճի երեխաների թիվը,
01:57
or will it continue in the same fast rate
33
101425
2504
թե՞ նույն արագ տեմպով կշարունակի աճել
01:59
and be four billion children up there?
34
103929
2489
և այս կետում կդառնա 4 միլիարդ:
02:02
I will tell you by the end of my speech.
35
106418
3425
Ես դա ձեզ կասեմ իմ ելույթի վերջում:
02:05
But now, what does religion have to do with it?
36
109843
5022
Բայց ի՞նչ կապ ունի կրոնը դրա հետ:
02:10
When you want to classify religion,
37
114865
2332
Երբ ուզում եք դասակարգել կրոնները,
02:13
it's more difficult than you think.
38
117197
1531
պարզվում դա առավել դժվար է, քան դուք կարծում էիք:
02:14
You go to Wikipedia and the first map you find is this.
39
118728
3204
Եթե գնաք Վիկիպեդիայի կայքը, առաջին քարտեզը, որ կգտնեք, սա է:
02:17
It divides the world into Abrahamic religions and Eastern religion,
40
121932
5533
Այս քարտեզն աշխարհը բաժանում է Աբրահամիկ և արևելյան կրոնների,
02:23
but that's not detailed enough.
41
127465
1772
բայց դա այնքան էլ մանրամասն չէ:
02:25
So we went on and we looked in Wikipedia, we found this map.
42
129237
3809
Այսպիսով մենք շարունակեցինք փնտրել և Վիկիպեդիայում գտանք այս քարտեզը:
02:28
But that subdivides Christianity, Islam and Buddhism
43
133046
4646
Բայս սա քրիստոնեությունը, իսլամն ու բուդդիզմը բաժանում է
02:33
into many subgroups,
44
137692
1603
բազում ենթախմբերի,
02:35
which was too detailed.
45
139295
1505
որը շատ մանրամասն էր:
02:36
Therefore at Gapminder we made our own map,
46
140800
3418
Այսպես Գեփմայնդեր ծրագրով մենք ստեղծեցինք մեր սեփական քարտեզը,
02:40
and it looks like this.
47
144218
2373
և այն այս տեսքն ունի:
02:42
Each country's a bubble.
48
146591
3403
Ամեն մի երկիր ներկայացված է կլորակի տեսքով:
02:45
The size is the population -- big China, big India here.
49
149994
3424
Դրա չափը պայմանավորված է բնակչության թվով, այն մեծ է Չինաստանի և Հնդկաստանի դեպքում:
02:49
And the color now is the majority religion.
50
153418
4114
Իսկ գույնն արտահայտում է մեծամասնության կրոնը:
02:53
It's the religion where more than 50 percent of the people
51
157532
3231
Սա այն կրոնն է, որին հետևում են
02:56
say that they belong.
52
160763
1255
բնակչության 50%-ից ավելին:
02:57
It's Eastern religion in India and China and neighboring Asian countries.
53
162018
4717
Հնդկաստանում և հարևան ասիական երկրներում դա արևելյան կրոնն է:
03:02
Islam is the majority religion
54
166735
1973
Իսլամը մեծամասնության կրոնն է
03:04
all the way from the Atlantic Ocean across the Middle East,
55
168708
3775
Ատլանտյան օվկիանոսի և Միջին արևելքի երկրների,
03:08
Southern Europe and through Asia
56
172483
2280
Հարավային Եվրոպայի, Ասիայի և
03:10
all the way to Indonesia.
57
174763
2237
մինչև Ինդոնեզիա ձգվող երկրների համար:
03:12
That's where we find Islamic majority.
58
177000
2917
Հենց այստեղ մեծանում է իսլամի հետևորդների թիվը:
03:15
And Christian majority religions, we see in these countries. They are blue.
59
179917
4803
Իսկ քրիստոնեական կրոնը տարածվում է այս երկրներում։ Դրանք նշված են կապույտ գույնով:
03:20
And that is most countries in America and Europe,
60
184720
4025
Այդ երկրների թվում են Ամերիկայի և Եվրոպայի երկրները
03:24
many countries in Africa and a few in Asia.
61
188745
3670
շատ աֆրիկյան երկրներ և մի քանիսը Ասիայից:
03:28
The white here are countries which cannot be classified,
62
192415
2680
Սպիտակ գույնով նշված են այն երկրները, որոնք չես կարող դասակարգել,
03:30
because one religion does not reach 50 percent
63
195095
2625
քանի որ որևէ կրոն չի հասնում 50%-ի
03:33
or there is doubt about the data or there's some other reason.
64
197720
3357
կամ տվյալները կասկածելի են կամ մեկ այլ պատճառ կա:
03:36
So we were careful with that.
65
201077
1760
Այդ իսկ պատճառով մենք շատ զգույշ ենք եղել:
03:38
So bear with our simplicity now when I take you over to this shot.
66
202837
3858
Հուսամ կներեք մեզ այս հստակեցման համար:
03:42
This is in 1960.
67
206695
2013
Ահա հաջորդ գրաֆիկը, սա 1960 թվականն է:
03:44
And now I show the number of babies per woman here:
68
208708
3532
Հիմա ձեզ ցույց կտամ յուրաքանչյուր կնոջը բաժին ընկնող երեխաների թիվը.
03:48
two, four or six --
69
212240
3086
երկու, չորս կամ վեց,
03:51
many babies, few babies.
70
215326
2191
շատ երեխաներ, քիչ երեխաներ:
03:53
And here the income per person in comparable dollars.
71
217517
3181
Իսկ այստեղ ներկայացված է անձին բաժին ընկնող եկամուտը՝ արտահայտված դոլարով:
03:56
The reason for that is that many people say you have to get rich first
72
220698
3597
Սա ցույց տալու պատճառն այն է, որ մարդիկ ասում են, որ պետք է սկզբում հարստանալ
04:00
before you get few babies.
73
224295
1670
ապա նոր միայն երեխաներ ունենալ:
04:01
So low income here, high income there.
74
225965
3632
Այսպիսով, այստեղ ցածր եկամուտներն են, իսկ այստեղ՝ բարձր եկամուտները:
04:05
And indeed in 1960,
75
229597
1638
Եվ իսկապես, 1960-ին
04:07
you had to be a rich Christian to have few babies.
76
231235
2737
դուք պետք է հարուստ քրիստոնյա լինեիք քիչ երեխաներ ունենալու համար։
04:09
The exception was Japan.
77
233972
2274
Բացառություն էր Ճապոնիան:
04:12
Japan here was regarded as an exception.
78
236246
3237
Այստեղ Ճապոնիային վերաբերել ենք որպես բացառության:
04:15
Otherwise it was only Christian countries.
79
239483
2028
Մնացած դեպքերում հիմնականում քրիստոնյա երկրներն են:
04:17
But there was also many Christian countries
80
241511
2209
Բայց կային նաև շատ քրիստոնյա երկրներ,
04:19
that had six to seven babies per woman.
81
243720
2572
որտեղ մեկ կնոջը բաժին էր ընկնում 6-7 երեխա:
04:22
But they were in Latin America or they were in Africa.
82
246292
5477
Բայց այդ երկրները Լատինական Ամերիկայում են կամ Աֆրիկայում:
04:27
And countries with Islam as the majority religion,
83
251769
4173
Իսկ այն երկրներում, որտեղ գերակշռում է իսլամը ,
04:31
all of them almost had six to seven children per woman,
84
255942
4630
բոլոր կանանք բաժին էր ընկնում 6 կամ 7 երեխա,
04:36
irregardless of the income level.
85
260572
2425
անկախ եկամտի մակարդակից:
04:38
And all the Eastern religions except Japan had the same level.
86
262997
4243
Եվ արևելյան կրոնի բոլոր հետևորդ երկրներում, բացի Ճապոնիայից, նույն մակարդակն էր գրանցվել:
04:43
Now let's see what has happened in the world.
87
267240
1920
Հիմա եկեք տեսնենք, թե ինչ է կատարվել աշխարհում:
04:45
I start the world, and here we go.
88
269160
1920
Ես ցույց եմ տալիս ժամանակաշրջանը, գնացինք:
04:46
Now 1962 -- can you see they're getting a little richer,
89
271080
3218
1962 տեսնո՞ւմ եք նրանք մի քիչ հարստացել են,
04:50
but the number of babies per woman is falling?
90
274298
2674
բայց մեկ կնոջը բաժին ընկնող երեխաների թիվը նվազում է:
04:52
Look at China. They're falling fairly fast.
91
276972
2173
Նայեք Չինաստանին, բավականին արագ անկում է նկատվում:
04:55
And all of the Muslim majority countries across the income are coming down,
92
279145
4763
Բոլոր մուսուլմանական երկրները, անկախ եկամուտից,
04:59
as do the Christian majority countries in the middle income range.
93
283908
4963
ներքև են իջնում, ինչպես որ միջին եկամուտ ունեցող քրիստոնեական երկրների մեծամասնությունը:
05:04
And when we enter into this century,
94
288871
2529
Եվ երբ մուտք գործենք այս հարյուրամյակ,
05:07
you'll find more than half of mankind down here.
95
291400
3360
մենք այստեղ ներքևում կհայնաբերենք մարդկության կեսից ավելիին:
05:10
And by 2010, we are actually 80 percent of humans
96
294760
4926
Իսկ 2010 թվականին ընդառաջ մարդկության 80 %-ը ,
05:15
who live in countries with about two children per woman.
97
299686
4314
ապրում են երկրներում, որտեղ մեկ կնոջը բաժին է ընկնում 2 երեխա:
05:19
(Applause)
98
304000
3538
(Ծափահարություններ)
05:23
It's a quite amazing development which has happened.
99
307538
3960
Միանգամայն զարմանալի զարգացում է գրանցվել:
05:27
(Applause)
100
311498
1377
(Ծափահարություններ)
05:28
And these are countries from United States here,
101
312875
3202
Այս երկրների շարքում են ԱՄՆ,
05:31
with $40,000 per capita,
102
316077
2161
որտեղ մեկ շնչին բաժին ընկնող եկամուտը կազմում է 40,000 դոլար,
05:34
France, Russia, Iran,
103
318238
2947
Ֆրանսիան, Ռուսաստանը, Իրանը,
05:37
Mexico, Turkey, Algeria,
104
321185
3652
Մեքսիկան, Թուրքիան, Ալժիրը,
05:40
Indonesia, India
105
324837
2225
Ինդոնեզիան, Հնդկաստանը,
05:42
and all the way to Bangladesh and Vietnam,
106
327062
2729
մինչև Բանգլադեշ և Վիետնամ,
05:45
which has less than five percent of the income per person of the United States
107
329791
4043
որտեղ մեկ շնչին բաժին ընկնող եկամուտը կազմում է ԱՄՆ-ում մեկ շնչին բաժին ընկնող եկամտի միայն 5%-ը,
05:49
and the same amount of babies per woman.
108
333834
3157
և նույն ցուցանիշը մեկ կնոջը բաժին ընկնող երեխաների առումով:
05:52
I can tell you that the data on the number of children per woman
109
336991
3231
Կարող եմ ասել, որ բոլոր երկրներում էլ մեկ կնոջը բաժին ընկնող երեխաների վերաբերյալ տվյալները
05:56
is surprisingly good in all countries.
110
340222
2089
միանգամայն ճշգրիտ են:
05:58
We get that from the census data.
111
342311
1947
Մենք դա վերցրել ենք մարդահամարի տվյալներից
06:00
It's not one of these statistics which is very doubtful.
112
344258
3393
և ոչ թե վիճակագրությունից, ինչը բավականին կասկածելի է:
06:03
So what we can conclude
113
347651
1306
Այսպես, կարող ենք եզրակացնել, որ
06:04
is you don't have to get rich to have few children.
114
348957
2781
քիչ երեխաներ ունենալու համար պետք չէ հարուստ լինել:
06:07
It has happened across the world.
115
351738
2342
Սա կատարվել է ամբողջ աշխարհում:
06:09
And then when we look at religions,
116
354080
2578
Իսկ եթե անդրադառնանք կրոնին,
06:12
we can see that the Eastern religions,
117
356658
2527
կարող ենք տեսնել, որ արևելյան կրոնի հետևորդ
06:15
indeed there's not one single country with a majority of that religion
118
359185
3000
որևէ երկիր չկա, որտեղ ընտանիքներում
06:18
that has more than three children.
119
362185
1895
երեքից ավել երեխաներ լինեն:
06:19
Whereas with Islam as a majority religion and Christianity,
120
364080
4052
Մինչդեռ իսլամական և քրիստոնեական երկրները
06:24
you see countries all the way.
121
368132
1908
միանգամայն ցայտուն են արտահայտված գրաֆիկի վրա:
06:25
But there's no major difference.
122
370040
1778
Այնուամենայինիվ, նրանց միջև որևէ շոշափելի տարբերություններ չկան:
06:27
There's no major difference between these religions.
123
371818
3502
Որևէ շոշափելի տարբերություններ չկան նաև կրոնների միջև:
06:31
There is a difference with income.
124
375320
2351
Տարբերվում են եկամուտները:
06:33
The countries which have many babies per woman here,
125
377671
3929
Մեկ կնոջը բաժին ընկնող շատ երեխաների թվով երկրները
06:37
they have quite low income.
126
381600
1932
միանգամայն ցածր եկամուտ ունեն:
06:39
Most of them are in sub-Saharan Africa.
127
383532
3431
Այդ երկրներից շատերը գտնվում են ենթասահարական Աֆրիկայում:
06:42
But there are also countries here
128
386963
2662
Բայց այստեղ կան նաև այնպիսի երկրներ, ինչպիսիք են
06:45
like Guatemala, like Papua New Guinea,
129
389625
4117
Գվատեմալան, Պապուա Նոր Գվինեան,
06:49
like Yemen and Afghanistan.
130
393742
2806
Յեմենը և Աֆղանստանը:
06:52
Many think that Afghanistan here and Congo,
131
396548
3877
Շատերն են մտածում, թե Կոնգոն և Աֆղանստանը
06:56
which have suffered severe conflicts,
132
400425
3450
որոնք սուր հակամարտությունների միջով են անցել,
06:59
that they don't have fast population growth.
133
403875
2757
չունեն բնակչության աճի արագ տեմպեր:
07:02
It's the other way around.
134
406632
1777
Բայց ամեն ինչ ճիշտ հակառակն է:
07:04
In the world today, it's the countries that have the highest mortality rates
135
408409
3893
Այսօր աշխարհի մահացության ամենաբարձր մակարդակն ունեցող երկրներում
07:08
that have the fastest population growth.
136
412302
2236
գրանցվում է բնակչության աճի ամենաարագ տեմպերը:
07:10
Because the death of a child is compensated by one more child.
137
414538
3988
Քանի որ մանկան մահը փոխհատուցվում է մեկ այլ մանկան ծնունդով:
07:14
These countries have six children per woman.
138
418526
2908
Այս երկրներում մեկ կնոջը բաժին է ընկնում 6 երեխա:
07:17
They have a sad death rate of one to two children per woman.
139
421434
4132
Այս երկրներում նաև մահացության տխուր մակարդակ կա, մեկ կնոջը բաժին է ընկնում 1-2 երեխայի մահ:
07:21
But 30 years from now, Afghanistan will go from 30 million to 60 million.
140
425566
3819
Բայց 30 տարի անց Աֆղանստանի բնակչությունը 30 միլիոնից կհասնի 60 միլիոնի:
07:25
Congo will go from 60 to 120.
141
429385
3407
Կոնգոյի բնակչությունը՝ 60-ից 120 միլիոնի:
07:28
That's where we have the fast population growth.
142
432792
2891
Հենց այստեղ է, որ մենք ունենք բնակչության աճի արագ տեմպեր:
07:31
And many think that these countries are stagnant, but they are not.
143
435683
4345
Իսկ շատերը կարծում են, որ այս երկրներում բնակչության աճը կանգնած է, բայց այդպես չէ:
07:35
Let me compare Senegal, a Muslim dominated country,
144
440028
3514
Թույլ տվեք համեմատել Սենեգալը՝ մի երկիր, որտեղ մուսուլմանությունն է գերակշռում,
07:39
with a Christian dominated country, Ghana.
145
443542
2458
Գանայի հետ, որտեղ քրիստոնեությունն է տարածված:
07:41
I take them backwards here to their independence,
146
446000
3597
Ես դիտարկում եմ նրանց անցյալում, երբ նրանք
07:45
when they were up here in the beginning of the 1960s.
147
449597
3683
նոր անկախությոն են ձեռք բերել՝ 1960ականների սկիզբ:
07:49
Just look what they have done.
148
453280
2098
Տեսեք, թե ինչ են արել նրանք:
07:51
It's an amazing improvement,
149
455378
1551
Զարմանալի առաջընթաց է,
07:52
from seven children per woman,
150
456929
2237
մեկ կնոջը բաժին ընկնող 7 երեխա ցուցանիշից
07:55
they've gone all the way down to between four and five.
151
459166
3065
նրանք հասել են մինչև 4-5 երեխա:
07:58
It's a tremendous improvement.
152
462231
1587
Սա հսկայական զարգացում է:
07:59
So what does it take?
153
463818
1425
Ինչպե՞ս է նրանց դա հաջողվել:
08:01
Well we know quite well what is needed in these countries.
154
465243
3597
Դե, մենք լավ գիտենք, ինչ է անհրաժեշտ այս երկրներին:
08:04
You need to have children to survive.
155
468840
2489
Պետք է երեխաներ ունենաս, որպեսզի ողջ մնաս:
08:07
You need to get out of the deepest poverty
156
471329
2613
Պետք է դուրս գաս աղքատությունից,
08:09
so children are not of importance for work in the family.
157
473942
3578
որպեսզի ընտանիքի երեխաները չներգրավվեն աշխատանքի մեջ:
08:13
You need to have access to some family planning.
158
477520
2871
Պետք է ընտանիքի պլանավորման հնարավորություն ունենաս:
08:16
And you need the fourth factor, which perhaps is the most important factor.
159
480391
4332
Անհրաժեշտ է նաև չորրորդ գործոնը, որն հավանաբար ամենակարևոր գործոնն է:
08:20
But let me illustrate that fourth factor
160
484723
2908
Բայց թույլ տվեք ներկայացնել չորրորդ գործոնը
08:23
by looking at Qatar.
161
487631
2101
Քատարի օրինակով:
08:25
Here we have Qatar today, and there we have Bangladesh today.
162
489732
3800
Այստեղ ժամանակակից Քատարն է, իսկ ահա ժամանակակից Բանգլադեշը:
08:29
If I take these countries back to the years of their independence,
163
493532
3637
Եթե դիտարկենք այս երկրները իրենց անկախություն ձեռք բերելու ժամանակ,
08:33
which is almost the same year -- '71, '72 --
164
497169
3071
որը գրեթե նույն ժամանակն է ՝ 71-72 թվականները,
08:36
it's a quite amazing development which had happened.
165
500240
3874
կտեսնենք, որ միանգամայն զարմանալի զարգացում է տեղի ունեցել:
08:40
Look at Bangladesh and Qatar.
166
504114
1806
Նայեք Բանգլադեշին ու Քատարին:
08:41
With so different incomes, it's almost the same drop
167
505920
3258
Նույնիսկ այդքան տարբեր եկամուտներ ունենալու պարագայում
08:45
in number of babies per woman.
168
509178
2114
մեկ կնոջը բաժին ընկնող երեխաների թվի անկումով նրանք գրեթե նույն մակարդակի վրա են:
08:47
And what is the reason in Qatar?
169
511292
2003
Իսկ ի՞նչն է Քատարի այս իրավիճակի պատճառը:
08:49
Well I do as I always do.
170
513295
1659
Դե ես անում եմ սովորականի պես:
08:50
I went to the statistical authority of Qatar, to their webpage --
171
514954
3772
Ես գնացի Քատարի վիճակագրական վարչության էլեկտրոնային էջ,
08:54
It's a very good webpage. I recommend it --
172
518726
2131
որը շատ լավ էջ է ի դեպ,
08:56
and I looked up -- oh yeah, you can have lots of fun here --
173
520857
6491
և սկսեցի ուսումնասիրել, այո այնտեղ կարող եք շատ բան գտնել,
09:03
and provided free of charge, I found Qatar's social trends.
174
527348
4067
և ի դեպ անվճար, ես այնտեղ գտա տվյալներ Քատարի սոցիալական միտումների վերաբերյալ:
09:07
Very interesting. Lots to read.
175
531415
2345
Շատ հետաքրքիր է, ահագին բան կա կարդալու:
09:09
I found fertility at birth, and I looked at total fertility rate per woman.
176
533760
4572
Ես գտա ծննդաբերության մակարդակը ու այն համեմատեցի մեկ կնոջը բաժին ընկնող ծննդաբերության մակարդակի հետ:
09:14
These are the scholars and experts in the government agency in Qatar,
177
538332
3551
Քատարի կառավարական մարմինների ներկայացուցիչները
09:17
and they say the most important factors are:
178
541883
2655
ասում են, որ ամենակարևոր գործոնները հետևյալն են՝
09:20
"Increased age at first marriage,
179
544538
1942
«Առաջին ամուսնության ժամանակ ավելի բարձր տարիք,
09:22
increased educational level of Qatari woman
180
546480
3025
Քատարի կանանց կրթական մակարդակի բարձրացում
09:25
and more women integrated in the labor force."
181
549505
3313
և ավելի շատ կանանց ներգրավվում աշխատաշուկայում»:
09:28
I couldn't agree more. Science couldn't agree more.
182
552818
3742
Ես չեմ կարող չհամաձայնել սրա հետ, գիտությունը ևս:
09:32
This is a country that indeed has gone through
183
556560
2517
Սա այն երկիրն է, որն անցել է
09:34
a very, very interesting modernization.
184
559077
3535
շատ հետաքրքիր արդիականացման փուլի միջով:
09:38
So what it is, is these four:
185
562612
2625
Այսպես ամեն ինչում մեղավոր է այս քառյակը,
09:41
Children should survive, children shouldn't be needed for work,
186
565237
3083
Երեխաները պետք է գոյատևեն, երեխաները չպետք է ներգրավվեն աշխատանքներում
09:44
women should get education and join the labor force
187
568320
2902
կանայք պետք է կրթություն ստանան և ներգրավվեն աշխատաշուկայում,
09:47
and family planning should be accessible.
188
571222
2273
և ընտանիքի պլանավորումը պետք է հասանելի լինի:
09:49
Now look again at this.
189
573495
3388
Եկեք մեկ անգամ էլ քննարկենք սա:
09:52
The average number of children in the world
190
576883
2292
Աշխարհում մեկ կնոջը բաժին ընկնող երեխաների միջին թիվը,
09:55
is like in Colombia -- it's 2.4 today.
191
579175
3422
օրինակ Կոլումբիայում 2.4 է այսօր:
09:58
There are countries up here which are very poor.
192
582597
3037
Այստեղ՝ վերևում ներկայացված են շատ աղքատ երկրներ:
10:01
And that's where family planning, better child survival is needed.
193
585634
3951
Եվ հենց այստեղ է, որ շատ անհրաժեշտ է ընտանիքի պլանավորումը և երեխաների գոյատևումը:
10:05
I strongly recommend Melinda Gates' last TEDTalk.
194
589585
3787
Խորհուրդ եմ տալիս դիտել Մելինդա Գեյթսի վերջին ելույթը TEDTalk-ում:
10:09
And here, down, there are many countries which are less than two children per woman.
195
593372
5459
Իսկ այստեղ ներքևում կան շատ երկրներ, որտեղ մեկ կնոջը բաժին է ընկնում 2-ից պակաս երեխա:
10:14
So when I go back now to give you the answer of the quiz,
196
598831
3612
Այսպիսով ես հետ եմ գնում և պատասխանում եմ իմ տված հարցին.
10:18
it's two.
197
602443
1542
հարցի պատասխանը 2 է:
10:19
We have reached peak child.
198
603985
2529
Մենք հասել ենք երեխաների թվի պիկի:
10:22
The number of children is not growing any longer in the world.
199
606514
2889
Աշխարհում այլևս չի մեծանում երեխաների թիվը:
10:25
We are still debating peak oil,
200
609403
1992
Մենք դեռ վիճում ենք նավթի պիկի վերաբերյալ,
10:27
but we have definitely reached peak child.
201
611395
2931
բայց անկասկած մենք հասել ենք երեխաների թվի պիկի:
10:30
And the world population will stop growing.
202
614326
2723
Եվ աշխարհի բնակչությունը կդադարի աճել:
10:32
The United Nations Population Division has said
203
617049
2102
ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամը հայտարարել է, որ
10:35
it will stop growing at 10 billion.
204
619151
2440
աշխարհի բնակչությունը կդադարի աճել 10 միլիարդից հետո:
10:37
But why do they grow if the number of children doesn't grow?
205
621591
4040
Բայց ինչպե՞ս կարող է աճել բնակչության թիվը, եթե երեխաների թիվը չի աճում:
10:41
Well I will show you here.
206
625631
2446
Դե, ես հիմա ձեզ ցույց կտամ՝
10:43
I will use these card boxes in which your notebooks came.
207
628077
3775
օգտագործելով ձեր նոթբուկերի ստվարաթղթե տուփերը:
10:47
They are quite useful for educational purposes.
208
631852
3834
Դրանք միանգամայն օգտակար են կրթական նպատակների համար:
10:51
Each card box is one billion people.
209
635686
2908
Ամեն մի տուփը հավասար է 1 միլիարդ մարդու:
10:54
And there are two billion children in the world.
210
638594
2668
Իսկ աշխարհում 2 միլիարդ երեխա կա:
10:57
There are two billion young people between 15 and 30.
211
641262
6870
15-30 տարեկան 2 միլիարդ մարդ կա:
11:04
These are rounded numbers.
212
648132
1470
Սրանք կլորացված թվեր են:
11:05
Then there is one billion between 30 and 45,
213
649602
5026
Սա 30-45 տարեկան 1 միլիարդ մարդկան փոխարեն:
11:10
almost one between 45 and 60.
214
654628
3843
մեկն էլ 45-60 տարեկան մարդկանց համար:
11:14
And then it's my box.
215
658471
1624
Իսկ սա իմ տուփն է:
11:15
This is me: 60-plus.
216
660095
2025
Սա ես եմ,՝ 60 և ավել տարեկան մարդիկ:
11:18
We are here on top.
217
662120
2162
Մենք ամենավերևում ենք:
11:20
So what will happen now is what we call "the big fill-up."
218
664282
5232
Այն, ինչ հիմա կկատարվի, մենք անվանում ենք «մեծ լցոնում»:
11:25
You can see that it's like three billion missing here.
219
669514
2988
Տեսնում եք, որ 3 միլիարդ բացակայում է այստեղ:
11:28
They are not missing because they've died; they were never born.
220
672502
4307
Բացակայում են ոչ թե այն պատճառով, որ մահացած են, այլ նրանք չեն էլ ծնվել:
11:32
Because before 1980, there were much fewer people born
221
676809
4108
Որովհետև մինչև 1980 թվականը, ավելի քիչ մարդիկ էին ծնվում,
11:36
than there were during the last 30 years.
222
680917
2757
քան վերջին 30 տարում:
11:39
So what will happen now is quite straightforward.
223
683674
3154
Միանգամայն պարզ է, թե ինչ է կատարվելու հետո:
11:42
The old, sadly, we will die.
224
686828
2797
Տարեց մարդիկ կմահանան:
11:45
The rest of you, you will grow older and you will get two billion children.
225
689625
4655
Դուք կմեցանաք և 2 միլիարդ երեխաներ կունենաք:
11:50
Then the old will die.
226
694280
2608
Հետո տարեց մարդիկ կմահանան:
11:52
The rest will grow older and get two billion children.
227
696888
4038
Մյուսները կմեծանան և 2 միլիարդ երեխաներ կունենան:
11:56
And then again the old will die and you will get two billion children.
228
700926
5769
Եվ հետո կրկին տարեց մարդիկ կմահանան, դուք 2 միլիարդ երեխաներ կունենաք:
12:02
(Applause)
229
706695
2254
(Ծափահարություններ)
12:04
This is the great fill-up.
230
708949
3633
Սա մեծ լցոնումն է:
12:08
It's inevitable.
231
712582
2772
Այն անխուսափելի է:
12:11
And can you see that this increase took place
232
715354
2646
Տեսնում եք, որ այս աճը տեղի ունեցավ
12:13
without life getting longer and without adding children?
233
718000
4803
առանց կյանքի տևողության երկարացման կամ երեխաների թվի մեծացման:
12:18
Religion has very little to do with the number of babies per woman.
234
722803
4905
Կրոնը շատ քիչ կապ ունի կնոջը բաժին ընկնող երեխաների թվի հետ:
12:23
All the religions in the world are fully capable
235
727708
3269
Աշխարհի բոլոր կրոններն էլ ի վիճակի են
12:26
to maintain their values and adapt to this new world.
236
730977
5125
ադապտացվել նոր աշխարհին՝ պահպանելով իրենց արժեքները:
12:32
And we will be just 10 billion in this world,
237
736102
5283
Եվ աշխարհում մենք 10 միլիարդ կլինենք,
12:37
if the poorest people get out of poverty,
238
741385
3584
եթե ամենաաղքատ մարդիկ դուրս գան աղքատությունից,
12:40
their children survive, they get access to family planning.
239
744969
3173
և իրենց երեխաները գոյատևեն, եթե իրենց ընտանիքի պլանավորման հնարավորություն ունենան:
12:44
That is needed.
240
748142
1900
Այս ամենն անհրաժեշտ է:
12:45
But it's inevitable that we will be two to three billion more.
241
750042
5715
Բայց անխուսափելի է այն փաստը, որ մենք 3 միլիարդով ավելանալու ենք:
12:51
So when you discuss and when you plan
242
755757
3212
Այնպես որ, երբ քննարկում և պլանավորում եք
12:54
for the resources and the energy needed for the future,
243
758969
3403
էներգիան և ռեսուրսները, որոնք ապագայում անհրաժեշտ
12:58
for human beings on this planet,
244
762372
2333
կլինեն այս աշխարհի բնակչության համար,
13:00
you have to plan for 10 billion.
245
764705
2157
պետք է պլանավորեք 10 միլիարդ բնակչության համար:
13:02
Thank you very much.
246
766862
2150
Շատ շնորհակալ եմ:
13:04
(Applause)
247
769012
6086
(Ծափահարություններ)
ABOUT THE SPEAKER
Hans Rosling - Global health expert; data visionaryIn Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus.
Why you should listen
Even the most worldly and well-traveled among us have had their perspectives shifted by Hans Rosling. A professor of global health at Sweden's Karolinska Institute, his work focused on dispelling common myths about the so-called developing world, which (as he pointed out) is no longer worlds away from the West. In fact, most of the Third World is on the same trajectory toward health and prosperity, and many countries are moving twice as fast as the west did.
What set Rosling apart wasn't just his apt observations of broad social and economic trends, but the stunning way he presented them. Guaranteed: You've never seen data presented like this. A presentation that tracks global health and poverty trends should be, in a word: boring. But in Rosling's hands, data sings. Trends come to life. And the big picture — usually hazy at best — snaps into sharp focus.
Rosling's presentations were grounded in solid statistics (often drawn from United Nations and World Bank data), illustrated by the visualization software he developed. The animations transform development statistics into moving bubbles and flowing curves that make global trends clear, intuitive and even playful. During his legendary presentations, Rosling took this one step farther, narrating the animations with a sportscaster's flair.
Rosling developed the breakthrough software behind his visualizations through his nonprofit Gapminder, founded with his son and daughter-in-law. The free software — which can be loaded with any data — was purchased by Google in March 2007. (Rosling met the Google founders at TED.)
Rosling began his wide-ranging career as a physician, spending many years in rural Africa tracking a rare paralytic disease (which he named konzo) and discovering its cause: hunger and badly processed cassava. He co-founded Médecins sans Frontièrs (Doctors without Borders) Sweden, wrote a textbook on global health, and as a professor at the Karolinska Institut in Stockholm initiated key international research collaborations. He's also personally argued with many heads of state, including Fidel Castro.
Hans Rosling passed away in February 2017. He is greatly missed.
Hans Rosling | Speaker | TED.com