TEDxSummit
Hans Rosling: Religions and babies
Hans Rosling: Tôn giáo và trẻ em
Filmed:
Readability: 3.5
2,912,376 views
Hans Rosling đặt ra một câu hỏi: Một số tôn giáo có tỉ lệ sinh sản cao hơn số còn lại hay không -- và điều đó sẽ ảnh hưởng đến sự gia tăng dân số toàn cầu như thế nào? Nói chuyện ở TEDxSummit tại Doha, Qatar, ông đã trình bày bằng biểu đồ số liệu của nhiều tôn giáo và qua các thời kì. Với tính hài hước quen thuộc và quan điểm sắc sảo, Hans đưa ra một kết luận bất ngờ về tỉ lệ sinh sản của thế giới.
Hans Rosling - Global health expert; data visionary
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus. Full bio
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I'm going to talk about religion.
0
357
3865
Tôi sẽ nói về tôn giáo.
00:20
But it's a broad and very delicate subject,
1
4222
5252
Nhưng nó là một vấn đề bao quát và rất tế nhị.
00:25
so I have to limit myself.
2
9474
1671
ví vậy tôi sẽ đặt giới hạn.
00:27
And therefore I will limit myself
3
11145
2480
Vì vậy tôi sẽ chỉ
00:29
to only talk about the links between religion and sexuality.
4
13625
4409
nói về mối quan hệ giữa tôn giáo và giới tính.
00:33
(Laughter)
5
18034
1566
(Cười)
00:35
This is a very serious talk.
6
19600
2560
Đây là một vấn đề rất nghiêm túc.
00:38
So I will talk of what I remember as the most wonderful.
7
22160
4095
Vì vậy tôi sẽ nói về thứ mà theo tôi là kì diệu nhất.
00:42
It's when the young couple whisper,
8
26255
2345
Đó là khi cặp đôi trẻ thì thầm với nhau,
00:44
"Tonight we are going to make a baby."
9
28600
3172
"Tối nay chúng ta sẽ tạo ra một đứa bé."
00:47
My talk will be about the impact of religions
10
31772
5336
Buổi nói chuyện này sẽ xoay quanh tác động của tôn giáo
00:53
on the number of babies per woman.
11
37108
4169
lên số trẻ em trên một phụ nữ.
00:57
This is indeed important,
12
41277
1665
Điều này thực sự quan trọng,
00:58
because everyone understands
13
42942
1530
bởi vì ai cũng hiểu
01:00
that there is some sort of limit
14
44472
2282
rằng có một giới hạn nào đó
01:02
on how many people we can be on this planet.
15
46754
3228
về số người tồn tại trên hành tinh này.
01:05
And there are some people
16
49982
1947
Và có một số người
01:07
who say that the world population is growing like this --
17
51929
3419
nói rằng dân số thế giới đang gia tăng như thế này --
01:11
three billion in 1960,
18
55348
1807
ba tỉ vào năm 1960,
01:13
seven billion just last year --
19
57155
2639
bảy tỉ vào năm ngoái --
01:15
and it will continue to grow
20
59794
1546
và vẫn tiếp tục gia tăng
01:17
because there are religions that stop women from having few babies,
21
61340
3780
bởi vì có những tôn giáo không cho người phụ nữ có ít con,
01:21
and it may continue like this.
22
65120
2403
và nó có thể tiếp tục như thế này.
01:23
To what extent are these people right?
23
67523
3902
Những người này đúng đến mức nào?
01:27
When I was born there was less than one billion children in the world,
24
71425
4880
Khi mà tôi sinh ra có ít hơn một tỉ trẻ em trên thế giới,
01:32
and today, 2000, there's almost two billion.
25
76305
4175
và ngày nay, 2000, đã có hơn hai tỉ.
01:36
What has happened since,
26
80480
1702
Điều gì đã xảy ra,
01:38
and what do the experts predict will happen
27
82182
2695
và những chuyên gia dự đoán như thế nào
01:40
with the number of children during this century?
28
84877
2483
về số trẻ em của thế kỉ này?
01:43
This is a quiz. What do you think?
29
87360
2618
Đây là một câu đố. Bạn nghĩ như thế nào?
01:45
Do you think it will decrease to one billion?
30
89978
3902
Bạn có nghĩ nó sẽ giảm xuống một tỉ?
01:49
Will it remain the same and be two billion by the end of the century?
31
93880
3828
Hay giữ nguyên hai tỉ cho đến cuối thế kỉ?
01:53
Will the number of children increase each year up to 15 years,
32
97708
3717
Hay số trẻ em sẽ tăng lên mỗi năm trong suốt 15 năm,
01:57
or will it continue in the same fast rate
33
101425
2504
hay nó sẽ giữ nguyên tốc độ nhanh đó
01:59
and be four billion children up there?
34
103929
2489
và thành bốn tỉ trẻ em tận trên đó?
02:02
I will tell you by the end of my speech.
35
106418
3425
Tôi sẽ nói với các bạn ở cuối bài thuyết trình.
02:05
But now, what does religion have to do with it?
36
109843
5022
Nhưng tôn giáo có liên quan đến điều đó không?
02:10
When you want to classify religion,
37
114865
2332
Khi bạn muốn phân loại các tôn giáo,
02:13
it's more difficult than you think.
38
117197
1531
nó sẽ khó hơn bạn nghĩ.
02:14
You go to Wikipedia and the first map you find is this.
39
118728
3204
Bạn mở Wikipedia và bản đồ mà đầu tiên bạn thấy là cái này.
02:17
It divides the world into Abrahamic religions and Eastern religion,
40
121932
5533
Nó chia thế giới thành nhóm tôn giáo Abrahamic và tôn giáo phương Đông,
02:23
but that's not detailed enough.
41
127465
1772
nhưng nó không đủ chi tiết.
02:25
So we went on and we looked in Wikipedia, we found this map.
42
129237
3809
Vì vậy chúng tôi tiếp tục tìm kiếm trên Wikipedia và đã tìm thấy bản đồ này.
02:28
But that subdivides Christianity, Islam and Buddhism
43
133046
4646
Nhưng nó chia nhỏ Thiên Chúa giáo, Hồi giáo và Phật giáo
02:33
into many subgroups,
44
137692
1603
thành những nhóm nhỏ,
02:35
which was too detailed.
45
139295
1505
và nó quá chi tiết.
02:36
Therefore at Gapminder we made our own map,
46
140800
3418
Vì vậy ở Gapminder chúng tôi tự lập nên bản đồ,
02:40
and it looks like this.
47
144218
2373
và nó trông như thế này.
02:42
Each country's a bubble.
48
146591
3403
Mỗi quốc gia là một bong bóng.
02:45
The size is the population -- big China, big India here.
49
149994
3424
Kích cỡ bong bóng là dân số -- Trung Quốc, Ấn Độ ở đây.
02:49
And the color now is the majority religion.
50
153418
4114
Và màu sắc là tôn giáo chủ yếu.
02:53
It's the religion where more than 50 percent of the people
51
157532
3231
Là tôn giáo mà hơn 50 phần trăm số dân
02:56
say that they belong.
52
160763
1255
nói rằng họ theo.
02:57
It's Eastern religion in India and China and neighboring Asian countries.
53
162018
4717
Tôn giáo phương Đông thì ở Ấn Độ và Trung Quốc và những nước châu Á láng giềng.
03:02
Islam is the majority religion
54
166735
1973
Đạo Hồi là tôn giáo chính yếu
03:04
all the way from the Atlantic Ocean across the Middle East,
55
168708
3775
từ Đại Tây Dương qua Trung Đông,
03:08
Southern Europe and through Asia
56
172483
2280
Tây Âu và qua châu Á
03:10
all the way to Indonesia.
57
174763
2237
cho đến Indonesia.
03:12
That's where we find Islamic majority.
58
177000
2917
Đó là những nơi chúng ta tìm thấy những cộng đồng Hồi giáo.
03:15
And Christian majority religions, we see in these countries. They are blue.
59
179917
4803
Và đạo Thiên chúa chiếm chủ yếu, chúng ta thấy ở những nước này. Chúng màu xanh.
03:20
And that is most countries in America and Europe,
60
184720
4025
Và đó là đa số quốc gia ở châu Mĩ và châu Âu,
03:24
many countries in Africa and a few in Asia.
61
188745
3670
nhiều quốc gia ở châu Phi và một số ở châu Á.
03:28
The white here are countries which cannot be classified,
62
192415
2680
Những bong bóng màu trắng ở đây là những quốc gia không thể phân loại,
03:30
because one religion does not reach 50 percent
63
195095
2625
vì mỗi tôn giáo chưa đạt đến 50 phần trăm
03:33
or there is doubt about the data or there's some other reason.
64
197720
3357
hoặc có sự nghi vấn về số liệu hoặc một lí do nào khác.
03:36
So we were careful with that.
65
201077
1760
Vì vậy chúng tôi phải cẩn thận.
03:38
So bear with our simplicity now when I take you over to this shot.
66
202837
3858
Vậy hãy chấp nhận sự đơn giản này và tôi sẽ cho bạn xem thứ này.
03:42
This is in 1960.
67
206695
2013
Đây là vào năm 1960.
03:44
And now I show the number of babies per woman here:
68
208708
3532
Và tôi biểu diễn số trẻ em trên một phụ nữ ở đây:
03:48
two, four or six --
69
212240
3086
hai, bốn hay sáu --
03:51
many babies, few babies.
70
215326
2191
nhiều trẻ em, ít trẻ em.
03:53
And here the income per person in comparable dollars.
71
217517
3181
Và đây là thu nhập trên đầu người đã đổi qua đô-la.
03:56
The reason for that is that many people say you have to get rich first
72
220698
3597
Nguyên nhân là vì nhiều người nói bạn phải giàu có
04:00
before you get few babies.
73
224295
1670
trước rồi mới có ít con.
04:01
So low income here, high income there.
74
225965
3632
Vậy thu nhập thấp ở đây, thu nhập cao ở đây.
04:05
And indeed in 1960,
75
229597
1638
Và thật ra ở năm 1960,
04:07
you had to be a rich Christian to have few babies.
76
231235
2737
bạn phải là một người Thiên chúa giáo khá giả mới có ít con.
04:09
The exception was Japan.
77
233972
2274
Nhật Bản là một ngoại lệ.
04:12
Japan here was regarded as an exception.
78
236246
3237
Nhật Bản ở đây được xem là một ngoại lệ.
04:15
Otherwise it was only Christian countries.
79
239483
2028
Nếu không thì chỉ toàn những nước theo Thiên chúa giáo thôi.
04:17
But there was also many Christian countries
80
241511
2209
Nhưng cũng có nhiều nước theo đạo Thiên chúa
04:19
that had six to seven babies per woman.
81
243720
2572
mà có từ 6-7 trẻ em trên một phụ nữ.
04:22
But they were in Latin America or they were in Africa.
82
246292
5477
Nhưng chúng ở Nam Mĩ hoặc ở châu Phi.
04:27
And countries with Islam as the majority religion,
83
251769
4173
Và những quốc gia mà đạo Hồi là tôn giáo lớn nhất,
04:31
all of them almost had six to seven children per woman,
84
255942
4630
đều có khoảng 6-7 trẻ em trên một phụ nữ,
04:36
irregardless of the income level.
85
260572
2425
bất kể mức thu nhập.
04:38
And all the Eastern religions except Japan had the same level.
86
262997
4243
Và tất cả các nền tôn giáo phương Đông, trừ Nhật Bản, cũng như vậy.
04:43
Now let's see what has happened in the world.
87
267240
1920
Bây giờ hãy xem điều gì đã xảy ra trên thế giới.
04:45
I start the world, and here we go.
88
269160
1920
Tôi nhấn nút xuất phát cho thế giới, và các bạn thấy
04:46
Now 1962 -- can you see they're getting a little richer,
89
271080
3218
Năm 1962 -- bạn có thể thấy họ giàu lên một chút,
04:50
but the number of babies per woman is falling?
90
274298
2674
nhưng số trẻ em trên một phụ nữ có giảm không?
04:52
Look at China. They're falling fairly fast.
91
276972
2173
Nhìn Trung Quốc đi. Họ đang rơi khá nhanh.
04:55
And all of the Muslim majority countries across the income are coming down,
92
279145
4763
Và tất cả những nước Hồi giáo trên suốt trục thu nhập đều đi xuống,
04:59
as do the Christian majority countries in the middle income range.
93
283908
4963
và những nước Ki tô giáo cũng đi xuống đến mức thu nhập ở giữa
05:04
And when we enter into this century,
94
288871
2529
Và khi chúng ta bước vào thế kỉ này,
05:07
you'll find more than half of mankind down here.
95
291400
3360
bạn sẽ thấy hơn một nửa nhân loại ở dưới đây.
05:10
And by 2010, we are actually 80 percent of humans
96
294760
4926
Và đến năm 2010, 80 phần trăm số người trên thế giới
05:15
who live in countries with about two children per woman.
97
299686
4314
sống trong những đất nước có hai trẻ em trên một phụ nữ
05:19
(Applause)
98
304000
3538
(Vỗ tay)
05:23
It's a quite amazing development which has happened.
99
307538
3960
Điều đó thật sự là một bước tiến kì diệu.
05:27
(Applause)
100
311498
1377
(Vỗ tay)
05:28
And these are countries from United States here,
101
312875
3202
Và những nước từ Hoa Kỳ ở đây,
05:31
with $40,000 per capita,
102
316077
2161
với 40,000 dô-la trên đầu người,
05:34
France, Russia, Iran,
103
318238
2947
Pháp, Nga, Iran,
05:37
Mexico, Turkey, Algeria,
104
321185
3652
Mexico, Thổ Nhĩ Kỳ, Algeria,
05:40
Indonesia, India
105
324837
2225
Indonesia, Ấn Độ
05:42
and all the way to Bangladesh and Vietnam,
106
327062
2729
cho đến Bangladesh và Việt Nam,
05:45
which has less than five percent of the income per person of the United States
107
329791
4043
những nước có thu nhập trên đầu người ít hơn 5 phần trăm so với Hoa Kỳ
05:49
and the same amount of babies per woman.
108
333834
3157
và có bằng số trẻ em trên một phụ nữ.
05:52
I can tell you that the data on the number of children per woman
109
336991
3231
Có thể nói rằng số liệu về số trẻ em trên một phụ nữ
05:56
is surprisingly good in all countries.
110
340222
2089
rất khả quan ở tất cả các quốc gia.
05:58
We get that from the census data.
111
342311
1947
Chúng tôi thu thập từ các thống kê của chính phủ.
06:00
It's not one of these statistics which is very doubtful.
112
344258
3393
Chúng không phải là một loại số liệu không chính xác.
06:03
So what we can conclude
113
347651
1306
Vậy chúng ta có thể kết luận rằng
06:04
is you don't have to get rich to have few children.
114
348957
2781
bạn không cần phải khá giả mới có ít con.
06:07
It has happened across the world.
115
351738
2342
Điều đó xảy ra khắp thế giới.
06:09
And then when we look at religions,
116
354080
2578
Và khi chúng ta nhìn vào các tôn giáo,
06:12
we can see that the Eastern religions,
117
356658
2527
chúng ta sẽ thấy rằng các tôn giáo phương Đông,
06:15
indeed there's not one single country with a majority of that religion
118
359185
3000
thật sự không chỉ có một quốc gia theo tôn giáo đó
06:18
that has more than three children.
119
362185
1895
mà có nhiều hơn ba trẻ em.
06:19
Whereas with Islam as a majority religion and Christianity,
120
364080
4052
Đối với Hồi giáo và Ki tô giáo,
06:24
you see countries all the way.
121
368132
1908
bạn thấy các quốc gia ở khắp nơi.
06:25
But there's no major difference.
122
370040
1778
Nhưng không có sự khác biệt lớn.
06:27
There's no major difference between these religions.
123
371818
3502
Không có sự khác biệt rõ ràng giữa các tôn giáo này.
06:31
There is a difference with income.
124
375320
2351
Nhưng có sự khác biệt về thu nhập.
06:33
The countries which have many babies per woman here,
125
377671
3929
Những quốc gia có nhiều trẻ em trên một phụ nữ ở đây,
06:37
they have quite low income.
126
381600
1932
họ có thu nhập tương đối thấp.
06:39
Most of them are in sub-Saharan Africa.
127
383532
3431
Đa phần họ ở vùng Châu Phi gần sa mạc Sahara.
06:42
But there are also countries here
128
386963
2662
Nhưng cũng có những quốc gia ở đây
06:45
like Guatemala, like Papua New Guinea,
129
389625
4117
như Guatemala, Papua New Guinea,
06:49
like Yemen and Afghanistan.
130
393742
2806
như Yemen và Afghanistan.
06:52
Many think that Afghanistan here and Congo,
131
396548
3877
Nhiều người nghĩ rằng Afghanistan và Congo
06:56
which have suffered severe conflicts,
132
400425
3450
đã trải qua nhiều xung đột
06:59
that they don't have fast population growth.
133
403875
2757
nên họ không có tốc độ gia tăng dân số nhanh.
07:02
It's the other way around.
134
406632
1777
Nhưng ngược lai mới đúng
07:04
In the world today, it's the countries that have the highest mortality rates
135
408409
3893
Ngày nay, những quốc gia có tỉ lệ tử cao nhất
07:08
that have the fastest population growth.
136
412302
2236
thì gia tăng dân số nhanh nhất.
07:10
Because the death of a child is compensated by one more child.
137
414538
3988
Bởi vì một đứa trẻ mất đi được bù đắp bởi một đứa trẻ nữa.
07:14
These countries have six children per woman.
138
418526
2908
Những quốc gia này có sáu trẻ em trên một phụ nữ.
07:17
They have a sad death rate of one to two children per woman.
139
421434
4132
Họ có một tỉ lệ đáng buồn: 1-2 trẻ em mất đi trên một phụ nữ.
07:21
But 30 years from now, Afghanistan will go from 30 million to 60 million.
140
425566
3819
Trong 30 năm tới, Afghanistan sẽ đi từ 30 triệu đến 60 triệu.
07:25
Congo will go from 60 to 120.
141
429385
3407
Congo đi từ 60 dến 120.
07:28
That's where we have the fast population growth.
142
432792
2891
Vì vậy mới có sự gia tăng dân số nhanh chóng.
07:31
And many think that these countries are stagnant, but they are not.
143
435683
4345
Và nhiều người nghĩ rằng các quốc gia này không thay đổi, nhưng chúng không phải.
07:35
Let me compare Senegal, a Muslim dominated country,
144
440028
3514
Để tôi so sánh Senegal, một nước theo đạo Hồi,
07:39
with a Christian dominated country, Ghana.
145
443542
2458
với một nước theo đạo Ki tô, Ghana.
07:41
I take them backwards here to their independence,
146
446000
3597
Tôi đưa chúng ngược về thời kì giành độc lập,
07:45
when they were up here in the beginning of the 1960s.
147
449597
3683
khi mà chúng ở tận trên đây vào đầu thập kỉ 60.
07:49
Just look what they have done.
148
453280
2098
Hãy xem họ đã làm gì.
07:51
It's an amazing improvement,
149
455378
1551
Đó là sự tiến bộ kì điệu,
07:52
from seven children per woman,
150
456929
2237
từ bảy trẻ em trên một phụ nữ,
07:55
they've gone all the way down to between four and five.
151
459166
3065
họ đã giảm đến từ 4-5 trẻ em.
07:58
It's a tremendous improvement.
152
462231
1587
Đó là sự tiến bộ rất đáng kể.
07:59
So what does it take?
153
463818
1425
Vậy điều đó cần gì?
08:01
Well we know quite well what is needed in these countries.
154
465243
3597
Chúng ta đã biết khá rõ những quốc gia đó cần gì.
08:04
You need to have children to survive.
155
468840
2489
Bạn cần phải có trẻ em để tồn tại.
08:07
You need to get out of the deepest poverty
156
471329
2613
Bạn cần thoát khỏi sự nghèo đói
08:09
so children are not of importance for work in the family.
157
473942
3578
vậy nên trẻ em sinh ra không phải để làm việc cho gia đình.
08:13
You need to have access to some family planning.
158
477520
2871
Bạn cần có quyền tiếp cận kế hoạch hóa gia đình.
08:16
And you need the fourth factor, which perhaps is the most important factor.
159
480391
4332
Và bạn cần nhân tố thứ tư, mà có lẽ là nhân tố quan trọng nhất.
08:20
But let me illustrate that fourth factor
160
484723
2908
Để tôi minh họa nhân tố thứ tư này
08:23
by looking at Qatar.
161
487631
2101
bằng cách nhìn vào Qatar.
08:25
Here we have Qatar today, and there we have Bangladesh today.
162
489732
3800
Ở đây chúng ta có Qatar hiện tại, và ở kia ta có Bangladesh hiện tại.
08:29
If I take these countries back to the years of their independence,
163
493532
3637
Nếu tôi đưa những nước này về những năm mới độc lập của chúng,
08:33
which is almost the same year -- '71, '72 --
164
497169
3071
là những năm gần như nhau--'71, '72 --
08:36
it's a quite amazing development which had happened.
165
500240
3874
quả thật một sự phát triển kì diệu đã xảy ra.
08:40
Look at Bangladesh and Qatar.
166
504114
1806
Nhìn vào Bangladesh và Qatar.
08:41
With so different incomes, it's almost the same drop
167
505920
3258
Với mức thu nhập rất khác nhau, họ đều giảm như nhau
08:45
in number of babies per woman.
168
509178
2114
đối với số trẻ em trên một phụ nữ.
08:47
And what is the reason in Qatar?
169
511292
2003
Vậy nguyên nhân của Qatar là gì?
08:49
Well I do as I always do.
170
513295
1659
Tôi làm như thường lệ.
08:50
I went to the statistical authority of Qatar, to their webpage --
171
514954
3772
Tôi đến cơ quan thống kê của Qatar, đến trang web của họ --
08:54
It's a very good webpage. I recommend it --
172
518726
2131
Đó là một trang rất tốt. Tôi nghĩ bạn nên truy cập nó --
08:56
and I looked up -- oh yeah, you can have lots of fun here --
173
520857
6491
và tôi tìm kiếm -- ồ, bạn có thể tìm thấy những thứ hay ho ở đây --
09:03
and provided free of charge, I found Qatar's social trends.
174
527348
4067
và được cung cấp miễn phí, tôi đã tìm thấy các xu hướng xã hội của Qatar.
09:07
Very interesting. Lots to read.
175
531415
2345
Rất thú vị. Có nhiều thứ để đọc.
09:09
I found fertility at birth, and I looked at total fertility rate per woman.
176
533760
4572
Tôi nhìn tỉ lệ sinh trên một phụ nữ.
09:14
These are the scholars and experts in the government agency in Qatar,
177
538332
3551
Đây là những học giả và chuyên gia trong các cơ quan chính phủ của Qatar,
09:17
and they say the most important factors are:
178
541883
2655
và theo họ những nhân tố quan trọng nhất là:
09:20
"Increased age at first marriage,
179
544538
1942
"Độ tuổi ở lần kết hôn đầu tiên tăng,
09:22
increased educational level of Qatari woman
180
546480
3025
học thức của phụ nữ Qatar tăng
09:25
and more women integrated in the labor force."
181
549505
3313
và càng nhiều phụ nữ tham gia lao động."
09:28
I couldn't agree more. Science couldn't agree more.
182
552818
3742
Tôi không thể nào đồng ý hơn. Khoa học không thể nào đồng ý hơn.
09:32
This is a country that indeed has gone through
183
556560
2517
Đây là một đất nước đã trải qua
09:34
a very, very interesting modernization.
184
559077
3535
một quá trình hiện đại hóa rất thú vị.
09:38
So what it is, is these four:
185
562612
2625
Vậy tóm lại là bốn yếu tố này:
09:41
Children should survive, children shouldn't be needed for work,
186
565237
3083
Trẻ em nên tồn tại, trẻ em không nên được dùng cho công việc,
09:44
women should get education and join the labor force
187
568320
2902
Phụ nữ nên được giáo dục và đi làm
09:47
and family planning should be accessible.
188
571222
2273
kế hoạch hóa gia đình nên được phổ biến.
09:49
Now look again at this.
189
573495
3388
Bây giờ hãy trở lại điều này.
09:52
The average number of children in the world
190
576883
2292
Số trẻ em trung bình trên thế giới
09:55
is like in Colombia -- it's 2.4 today.
191
579175
3422
gần giống như ở Colombia -- ngày nay là 2.4.
09:58
There are countries up here which are very poor.
192
582597
3037
Có những nước trên đây rất nghèo.
10:01
And that's where family planning, better child survival is needed.
193
585634
3951
Và đó là những nơi mà kế hoạch hóa gia đình và sự tồn tại của trẻ em trở nên cần thiết.
10:05
I strongly recommend Melinda Gates' last TEDTalk.
194
589585
3787
Tôi gợi ý các bạn tham khảo buổi TEDTalk lần trước của Melinda Gates.
10:09
And here, down, there are many countries which are less than two children per woman.
195
593372
5459
Và ở dưới đây, có những quốc gia mà một phụ nữ có ít hơn hai trẻ em.
10:14
So when I go back now to give you the answer of the quiz,
196
598831
3612
vậy tôi trở lại để trả lời cho các bạn câu đố trước,
10:18
it's two.
197
602443
1542
đó là hai.
10:19
We have reached peak child.
198
603985
2529
Số trẻ em của chúng ta đã đến mức tối đa.
10:22
The number of children is not growing any longer in the world.
199
606514
2889
Số trẻ em trên thế giới sẽ không bao giờ gia tăng nữa.
10:25
We are still debating peak oil,
200
609403
1992
Chúng ta vẫn đang tranh cãi về mức giới hạn của dầu,
10:27
but we have definitely reached peak child.
201
611395
2931
nhưng chúng ta đã đạt đến mức giới hạn của trẻ em.
10:30
And the world population will stop growing.
202
614326
2723
Và dân số thế giới sẽ ngừng gia tăng.
10:32
The United Nations Population Division has said
203
617049
2102
United Nations Population Division nói rằng
10:35
it will stop growing at 10 billion.
204
619151
2440
nó sẽ ngừng gia tăng ở ngưỡng 10 tỉ.
10:37
But why do they grow if the number of children doesn't grow?
205
621591
4040
Nhưng tại sao nó lại tăng nếu số trẻ em đã dừng lại?
10:41
Well I will show you here.
206
625631
2446
Tôi sẽ minh họa ở đây.
10:43
I will use these card boxes in which your notebooks came.
207
628077
3775
Tôi sẽ sử dụng những hộp giấy mà đã được dùng để chứa tập vở của các bạn
10:47
They are quite useful for educational purposes.
208
631852
3834
Chúng khá có ích cho mục đích giáo dục.
10:51
Each card box is one billion people.
209
635686
2908
Mỗi hộp giấy là một tỉ người.
10:54
And there are two billion children in the world.
210
638594
2668
Và có hai tỉ trẻ em trên thế giới.
10:57
There are two billion young people between 15 and 30.
211
641262
6870
Có hai tỉ người từ 15-30 tuổi.
11:04
These are rounded numbers.
212
648132
1470
Nhửng con số này được làm tròn.
11:05
Then there is one billion between 30 and 45,
213
649602
5026
Có một tỉ người từ 30-45 tuổi,
11:10
almost one between 45 and 60.
214
654628
3843
gần một tỉ người từ 45-60.
11:14
And then it's my box.
215
658471
1624
Và đến hộp của tôi.
11:15
This is me: 60-plus.
216
660095
2025
Đây là tôi: 60+.
11:18
We are here on top.
217
662120
2162
Chúng tôi ở trên đỉnh.
11:20
So what will happen now is what we call "the big fill-up."
218
664282
5232
Điều xảy ra ở đây được gọi là sự làm đầy ở quy mô lớn (the big fill-up)
11:25
You can see that it's like three billion missing here.
219
669514
2988
Bạn có thể thấy như là có ba tỉ người mất tích ở đây.
11:28
They are not missing because they've died; they were never born.
220
672502
4307
Họ không có ở đây không phải vì họ đã chết mà vì họ chưa bao giờ được sinh ra.
11:32
Because before 1980, there were much fewer people born
221
676809
4108
Bởi vì trước năm 1980, có ít người được sinh ra hơn
11:36
than there were during the last 30 years.
222
680917
2757
so với 30 năm trở lai đây.
11:39
So what will happen now is quite straightforward.
223
683674
3154
Điều sẽ xảy ra ờ đây khá là thẳng thắn.
11:42
The old, sadly, we will die.
224
686828
2797
Người già, đáng buồn thay, chúng ta sẽ chết.
11:45
The rest of you, you will grow older and you will get two billion children.
225
689625
4655
Những người còn lại sẽ lớn lên và có thêm hai tỉ đứa trẻ.
11:50
Then the old will die.
226
694280
2608
Khi đó người già sẽ chết.
11:52
The rest will grow older and get two billion children.
227
696888
4038
Những người còn lại sẽ lớn lên và có thêm hai tỉ đứa trẻ nữa.
11:56
And then again the old will die and you will get two billion children.
228
700926
5769
Và một lần nữa người già chết và có thêm hai tỉ trẻ em được sinh ra,
12:02
(Applause)
229
706695
2254
(Vỗ tay)
12:04
This is the great fill-up.
230
708949
3633
Đây là sự làm đầy ở mức độ lớn.
12:08
It's inevitable.
231
712582
2772
Đây là điều hiển nhiên.
12:11
And can you see that this increase took place
232
715354
2646
Và các bạn có nhận thấy rằng sự gia tăng này xảy ra
12:13
without life getting longer and without adding children?
233
718000
4803
mà không cần tuổi thọ hay số trẻ em tăng.
12:18
Religion has very little to do with the number of babies per woman.
234
722803
4905
Tôn giáo liên quan rất ít đến số trẻ em trên một phụ nữ.
12:23
All the religions in the world are fully capable
235
727708
3269
Tất cả mọi tôn giáo trên thế giới đều đủ khả năng
12:26
to maintain their values and adapt to this new world.
236
730977
5125
để đồng thời duy trì những giá trị của chúng và thích nghi với thế giới hiện đại.
12:32
And we will be just 10 billion in this world,
237
736102
5283
Và chúng ta sẽ chỉ có 10 tỉ người trên thế giới,
12:37
if the poorest people get out of poverty,
238
741385
3584
nếu những người nghèo nhất thoát khỏi sự bần hàn,
12:40
their children survive, they get access to family planning.
239
744969
3173
con cái của họ sống sót và họ có thể tiếp cận với kế hoạch hóa gia đình.
12:44
That is needed.
240
748142
1900
Điều đó là cần thiết.
12:45
But it's inevitable that we will be two to three billion more.
241
750042
5715
Nhưng việc có thêm hai hay ba tỉ người nữa là đương nhiên.
12:51
So when you discuss and when you plan
242
755757
3212
Vậy khi các bạn bàn luận và lên kế hoạch
12:54
for the resources and the energy needed for the future,
243
758969
3403
tài nguyên và năng lượng cho tương lai,
12:58
for human beings on this planet,
244
762372
2333
cho loài người trên hành tinh này,
13:00
you have to plan for 10 billion.
245
764705
2157
bạn phải lên kế hoạch cho 10 tỉ người.
13:02
Thank you very much.
246
766862
2150
Xin cảm ơn.
13:04
(Applause)
247
769012
6086
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Hans Rosling - Global health expert; data visionaryIn Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus.
Why you should listen
Even the most worldly and well-traveled among us have had their perspectives shifted by Hans Rosling. A professor of global health at Sweden's Karolinska Institute, his work focused on dispelling common myths about the so-called developing world, which (as he pointed out) is no longer worlds away from the West. In fact, most of the Third World is on the same trajectory toward health and prosperity, and many countries are moving twice as fast as the west did.
What set Rosling apart wasn't just his apt observations of broad social and economic trends, but the stunning way he presented them. Guaranteed: You've never seen data presented like this. A presentation that tracks global health and poverty trends should be, in a word: boring. But in Rosling's hands, data sings. Trends come to life. And the big picture — usually hazy at best — snaps into sharp focus.
Rosling's presentations were grounded in solid statistics (often drawn from United Nations and World Bank data), illustrated by the visualization software he developed. The animations transform development statistics into moving bubbles and flowing curves that make global trends clear, intuitive and even playful. During his legendary presentations, Rosling took this one step farther, narrating the animations with a sportscaster's flair.
Rosling developed the breakthrough software behind his visualizations through his nonprofit Gapminder, founded with his son and daughter-in-law. The free software — which can be loaded with any data — was purchased by Google in March 2007. (Rosling met the Google founders at TED.)
Rosling began his wide-ranging career as a physician, spending many years in rural Africa tracking a rare paralytic disease (which he named konzo) and discovering its cause: hunger and badly processed cassava. He co-founded Médecins sans Frontièrs (Doctors without Borders) Sweden, wrote a textbook on global health, and as a professor at the Karolinska Institut in Stockholm initiated key international research collaborations. He's also personally argued with many heads of state, including Fidel Castro.
Hans Rosling passed away in February 2017. He is greatly missed.
Hans Rosling | Speaker | TED.com