TEDxUofM
Anne Curzan: What makes a word "real"?
Ен Керзан: Што го прави зборот вистински
Filmed:
Readability: 4
1,895,764 views
Можеме да расправаме за тоа дали жаргоните ‘hangry,’ ‘defriend’ и ‘adorkable’ пополнуваат значајни празнини во англискиот јазик иако не се појавуваат во речник. Навистина, кој всушност одлучува кои зборови ќе се стават на овие грижливо чувани страници? Ен Керзан, историчар на јазик, на симпатичен начин се осврнува на луѓето кои стојат зад речниците и на промените кои постојано се случуваат.
Anne Curzan - Language historian
English professor Anne Curzan actually encourages her students to use slang in class. A language historian, she is fascinated by how people use words—and by how this changes. Full bio
English professor Anne Curzan actually encourages her students to use slang in class. A language historian, she is fascinated by how people use words—and by how this changes. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I need to start by telling you a little bit
0
504
2562
Најпрво треба да започнам да ви кажувам
00:15
about my social life,
1
3066
1489
за мојот социјален живот
00:16
which I know may not seem relevant,
2
4555
2918
кој може нема да ви се чини релевантен,
00:19
but it is.
3
7473
1747
но е релевантен.
00:21
When people meet me at parties
4
9220
1930
Кога ме запознаваат луѓето на забави
00:23
and they find out that I'm an English professor
5
11150
2192
и дознаваат дека сум професор по англиски
00:25
who specializes in language,
6
13342
2397
и специјализирав за јазици,
00:27
they generally have one of two reactions.
7
15739
3450
генерално реагираат на два начина.
00:31
One set of people look frightened. (Laughter)
8
19189
5189
Едни изгледаат исплашено.
(Смеа)
(Смеа)
00:36
They often say something like,
9
24378
1593
Честопати велат:
00:37
"Oh, I'd better be careful what I say.
10
25971
3306
„Да внимавам што ќе речам.
00:41
I'm sure you'll hear every mistake I make."
11
29277
3218
Сигурно ќе ја забележиш секоја грешка.“
00:44
And then they stop talking. (Laughter)
12
32495
4058
И престануваат да зборуваат.
(Смеа)
(Смеа)
00:48
And they wait for me to go away
13
36553
2397
И чекаат да заминам
00:50
and talk to someone else.
14
38950
2237
и да зборувам со некој друг.
00:53
The other set of people,
15
41187
2035
Другите пак,
00:55
their eyes light up,
16
43222
2425
изгледаат заинтересирани
00:57
and they say,
17
45647
1231
и велат:
00:58
"You are just the person I want to talk to."
18
46878
4309
„Tокму со ваква личност
сакам да зборувам.“
сакам да зборувам.“
01:03
And then they tell me about whatever it is
19
51187
2420
Потоа ми кажуваат
01:05
they think is going wrong with the English language.
20
53607
2535
што сè се случува со англискиот јазик.
01:08
(Laughter)
21
56142
2369
(Смеа)
01:10
A couple of weeks ago, I was at a dinner party
22
58511
2317
Пред неколку недели бев на една вечера
01:12
and the man to my right
23
60828
2237
и човекот кој седеше десно од мене
01:15
started telling me about all the ways
24
63065
2035
почна да ми кажува за секој можен начин
01:17
that the Internet is degrading the English language.
25
65100
3281
на кој англискиот јазик е деградиран
на интернет.
на интернет.
01:20
He brought up Facebook, and he said,
26
68381
3239
Го спомена Фејсбук и рече:
01:23
"To defriend? I mean, is that even a real word?"
27
71620
5850
„ Отстрани од пријатели?“
-Дали е овој вистински израз?“
-Дали е овој вистински израз?“
01:29
I want to pause on that question:
28
77470
3570
Сакам да застанам малку на ова прашање:
01:33
What makes a word real?
29
81040
3786
Што го прави зборот вистински?
01:36
My dinner companion and I both know
30
84826
2084
Мојот познаник и јас знаеме
01:38
what the verb "defriend" means,
31
86910
3167
што значи изразот „отстрани од пријатели“,
01:42
so when does a new word like "defriend"
32
90077
2700
но кога станува фразата
„отстрани од пријатели“
„отстрани од пријатели“
01:44
become real?
33
92777
2081
вистинска?
01:46
Who has the authority to make those kinds
34
94858
2504
Кој е овластен да ги прави тие видови
01:49
of official decisions about words, anyway?
35
97362
3418
на официјални промени во јазикот?
01:52
Those are the questions I want to talk about today.
36
100780
4295
За овие прашања сакам да зборувам денес.
01:57
I think most people, when they say a word isn't real,
37
105075
3300
Повеќето луѓе кога велат
дека зборот не е вистински
дека зборот не е вистински
02:00
what they mean is, it doesn't appear
38
108375
1861
сметаат дека зборот го нема
02:02
in a standard dictionary.
39
110236
1628
во стандардниот речник.
02:03
That, of course, raises a host of other questions,
40
111864
2463
Тоа, се разбира иницира и други прашања,
02:06
including, who writes dictionaries?
41
114327
5397
меѓу другите, кој пишува речници?
02:11
Before I go any further,
42
119724
1324
Пред да одам подалеку,
02:13
let me clarify my role in all of this.
43
121048
2442
да ви ја објаснам
мојата улога во сето ова.
мојата улога во сето ова.
02:15
I do not write dictionaries.
44
123490
2508
Јас не пишувам речници.
02:17
I do, however, collect new words
45
125998
2697
Но, јас собирам нови зборови
02:20
much the way dictionary editors do,
46
128695
3055
исто како и составувачите на речници,
02:23
and the great thing about being a historian
47
131750
1823
и важноста да се биде историчар
02:25
of the English language
48
133573
1067
на англискиот јазик
02:26
is that I get to call this "research."
49
134640
3636
е тоа што морам ова да го наречам
„истражување“.
„истражување“.
02:30
When I teach the history of the English language,
50
138276
2344
Кога предавам историја на ангискиот јазик,
02:32
I require that students teach me
51
140620
2757
барам студентите да ме научат
02:35
two new slang words before I will begin class.
52
143377
3526
2 нови жаргони пред
да го почнам часот.
да го почнам часот.
02:38
Over the years, I have learned
53
146903
2317
Низ годините научив
02:41
some great new slang this way,
54
149220
3234
одличен жаргонски јазик,
02:44
including "hangry," which --
55
152454
4038
вклучувајќи "hangry“-
02:48
(Applause) —
56
156492
3696
(Аплауз)
02:52
which is when you are cranky or angry
57
160188
2347
кога некој е напнат (cranky)
02:54
because you are hungry,
58
162535
4239
бидејќи е гладен (hungry),
02:58
and "adorkable,"
59
166774
4776
или "adorkable,"
03:03
which is when you are adorable
60
171550
1707
за прекрасен ( adorable)
03:05
in kind of a dorky way,
61
173257
3021
на чуден начин ( dorky ).
03:08
clearly, terrific words that fill
62
176278
3193
Очигледно, одлични зборови кои пополнуваат
03:11
important gaps in the English language.
63
179471
2705
значајни празнини во англискиот јазик.
03:14
(Laughter)
64
182176
4213
(Смеа)
03:18
But how real are they
65
186389
2671
Но, колку се тие вистински
03:21
if we use them primarily as slang
66
189060
2219
ако ги користиме како жаргони
03:23
and they don't yet appear in a dictionary?
67
191279
4117
а ги нема во речници?
03:27
With that, let's turn to dictionaries.
68
195396
2817
Да се свртиме кон речниците.
03:30
I'm going to do this as a show of hands:
69
198213
1840
Ќе го прикажам ова со раце.
03:32
How many of you still regularly
70
200053
2334
Колкумина од вас сè уште
03:34
refer to a dictionary, either print or online?
71
202387
3128
се осврнувате на речници,
книжни или дигитални?
книжни или дигитални?
03:39
Okay, so that looks like most of you.
72
207338
2194
Ок-изгледа повеќето од вас.
03:41
Now, a second question. Again, a show of hands:
73
209532
3165
Второ прашање, пак со раце:
03:44
How many of you have ever looked to see
74
212697
3205
кој од вас некогаш видел
03:47
who edited the dictionary you are using?
75
215902
2889
кој го издал речникот што го користите?
03:54
Okay, many fewer.
76
222048
3632
ОК-неколкумина.
03:57
At some level, we know that there are human hands
77
225680
3680
Знаеме дека има човек
04:01
behind dictionaries,
78
229360
1576
зад секој речник,
04:02
but we're really not sure who those hands belong to.
79
230936
4271
но не знаеме кој е тој човек.
04:07
I'm actually fascinated by this.
80
235207
2340
Всушност, ме фасцинира ова.
04:09
Even the most critical people out there
81
237547
2473
Дури и најкритичните луѓе
04:12
tend not to be very critical about dictionaries,
82
240020
2594
не се многу критични кон речниците,
04:14
not distinguishing among them
83
242614
1883
не ги разликуваат
04:16
and not asking a whole lot of questions
84
244497
2071
и не поставуваат низа прашања
04:18
about who edited them.
85
246568
2223
за тоа кој ги издал.
04:20
Just think about the phrase
86
248791
1623
Помислете на фразата
04:22
"Look it up in the dictionary,"
87
250414
2476
„Погледни во речникот“,
04:24
which suggests that all dictionaries
88
252890
1677
што укажува дека сите речници
04:26
are exactly the same.
89
254567
1706
се всушност исти.
04:28
Consider the library here on campus,
90
256273
2600
Земета ја студентската библиотека,
на пример,
на пример,
04:30
where you go into the reading room,
91
258873
1696
кога одите во читална
04:32
and there is a large, unabridged dictionary
92
260569
2873
и има голем, комплетен речник
04:35
up on a pedestal in this place of honor and respect
93
263442
3878
на пиедестал, на почесно место,
04:39
lying open so we can go stand before it
94
267320
2347
отворен за да можете да пристапите
04:41
to get answers.
95
269667
2203
и добиете одговори.
04:43
Now, don't get me wrong,
96
271870
2306
Не ме сфаќајте погрешно,
04:46
dictionaries are fantastic resources,
97
274176
3205
речниците се одлични извори,
04:49
but they are human
98
277381
1549
но тие се човечки
04:50
and they are not timeless.
99
278930
2281
и не се безвременски.
04:53
I'm struck as a teacher
100
281211
1802
Ме погодува како наставник
04:55
that we tell students to critically question
101
283013
3217
тоа што ги учиме студентите
критички да пристапуваат
критички да пристапуваат
04:58
every text they read, every website they visit,
102
286230
3734
кон секој текст што го читаат,
секоја веб страна што ја посетуваат,
секоја веб страна што ја посетуваат,
05:01
except dictionaries,
103
289964
1488
освен речниците
05:03
which we tend to treat as un-authored,
104
291452
3165
кои ги третираме како да се без автори,
05:06
as if they came from nowhere to give us answers
105
294617
2642
дојдени не знаеме од каде
за да ни дадат одговори
за да ни дадат одговори
05:09
about what words really mean.
106
297259
4344
за вистинското значење на зборовите.
05:13
Here's the thing: If you ask dictionary editors,
107
301603
3597
Ако ги запрашате издавачите на речниците,
05:17
what they'll tell you
108
305200
1158
ќе ви кажат дека
05:18
is they're just trying to keep up with us
109
306358
2314
се обидуваат да држат чекор
05:20
as we change the language.
110
308672
1755
со промените во јазикот.
05:22
They're watching what we say and what we write
111
310427
2485
Внимаваат што велиме и што пишуваме
05:24
and trying to figure out what's going to stick
112
312912
2158
и се обидуваат да откријат
што може да остане
што може да остане
05:27
and what's not going to stick.
113
315070
2150
а што може да се заборави.
05:29
They have to gamble,
114
317220
1317
Мора да се коцкаат,
05:30
because they want to appear cutting edge
115
318537
1749
бидејќи сакаат да бидат први
05:32
and catch the words that are going to make it,
116
320286
2656
и да создаваат зборови
05:34
such as LOL,
117
322942
2439
како LOL (гласно смеење),
05:37
but they don't want to appear faddish
118
325381
2204
но не сакаат тие да звучат помодарски
05:39
and include the words that aren't going to make it,
119
327585
2542
и да вклучат зборови кои се непроменливи
05:42
and I think a word that they're watching right now
120
330127
1813
и мислам дека зборот кој го бараат
05:43
is YOLO, you only live once.
121
331940
3419
е YOLO- еднаш се живее.
05:49
Now I get to hang out with dictionary editors,
122
337317
2494
Понекогаш се среќавам
со издавачите на речници
со издавачите на речници
05:51
and you might be surprised
123
339811
1508
и ќе ве изненади едно
05:53
by one of the places where we hang out.
124
341319
2216
од местата каде се среќаваме.
05:55
Every January, we go
125
343535
2137
Секој јануари одиме
05:57
to the American Dialect Society annual meeting,
126
345672
3153
на собирот на американското
друштво за дијалекти,
друштво за дијалекти,
06:00
where among other things,
127
348825
1347
каде покрај другото,
06:02
we vote on the word of the year.
128
350172
3758
гласаме за зборот на годината.
06:05
There are about 200 or 300 people who come,
129
353930
3003
Доаѓаат околу 200-300 луѓе,
06:08
some of the best known
linguists in the United States.
linguists in the United States.
130
356933
2440
најдобрите лингвисти во Америка.
06:11
To give you a sense of the flavor of the meeting,
131
359373
1858
Да ви ја доловам атмосферата на собирот,
06:13
it occurs right before happy hour.
132
361231
3301
се случува непосредно пред "happy hour".
06:16
Anyone who comes can vote.
133
364532
2076
Секој присутен може да гласа.
06:18
The most important rule is
134
366608
1312
Најважното правило е
06:19
that you can vote with only one hand.
135
367920
3129
да се гласа со една рака.
06:23
In the past, some of the winners have been
136
371049
3464
Порано, некои од победниците беа:
06:26
"tweet" in 2009
137
374513
2485
„твит“ во 2009
06:28
and "hashtag" in 2012.
138
376998
3405
и „хаштаг“ во 2012.
06:32
"Chad" was the word of the year in the year 2000,
139
380403
3059
"Chad" (гласачки обележја) беше
збор на годината во 2000-та,
збор на годината во 2000-та,
06:35
because who knew what a chad was before 2000,
140
383462
3820
бидејќи кој знаеше што значеше
зборот пред 2000-та
зборот пред 2000-та
06:39
and "WMD" in 2002.
141
387282
4414
и WMD во 2002
(оружје за масовно истребување).
(оружје за масовно истребување).
06:43
Now, we have other categories in which we vote too,
142
391696
2801
Имаме и други категории за кои гласаме.
06:46
and my favorite category
143
394497
1593
Мојата омилена категорија
06:48
is most creative word of the year.
144
396090
2384
е најкреативниот збор на годината.
06:50
Past winners in this category have included
145
398474
2750
Минати победници во оваа категорија се:
06:53
"recombobulation area,"
146
401224
3053
"recombobulation area," (комфор зона)
06:56
which is at the Milwaukee Airport after security,
147
404277
3803
што се наоѓа на аеродромот во Милвоки
каде после контролата
каде после контролата
07:00
where you can recombobulate.
148
408080
2560
може да чувствувате комфорно.
07:02
(Laughter)
149
410640
1484
(Смеа)
07:04
You can put your belt back on,
150
412124
1519
Може да го ставите ременот пак,
07:05
put your computer back in your bag.
151
413643
2461
да го вратите компјутерот во торбата.
07:10
And then my all-time favorite word at this vote,
152
418289
3332
Друг мој омилен збор од ова гласање е
07:13
which is "multi-slacking."
153
421621
2226
"multi-slacking."
07:15
(Laughter)
154
423847
2503
(Смеа)
07:18
And multi-slacking is the act
155
426350
2283
"Мulti-slacking“ значи
07:20
of having multiple windows up on your screen
156
428633
2868
да се отворат повеќе прозорци
на компјутерот
на компјутерот
07:23
so it looks like you're working
157
431501
1401
за да изгледа дека работите
07:24
when you're actually goofing around on the web.
158
432902
2094
кога всушност губите време на интернет.
07:26
(Laughter) (Applause)
159
434996
4829
(Смеа) (Аплауз)
07:33
Will all of these words stick? Absolutely not.
160
441381
3608
Дали овие зборови ќе се
заджат во употреба? Апсолутно не!
заджат во употреба? Апсолутно не!
07:36
And we have made some questionable choices,
161
444989
2899
Направивме и некои сомнителни избори,
07:39
for example in 2006
162
447888
1677
на пример во 2006-та
07:41
when the word of the year was "Plutoed,"
163
449565
2039
кога зборот на годината беше „плутониран“,
07:43
to mean demoted.
164
451604
1992
со значење „деградиран“.
07:45
(Laughter)
165
453596
3755
(Смеа)
07:50
But some of the past winners
166
458586
2369
Но, некои од минатите победници
07:52
now seem completely unremarkable,
167
460955
2915
сега изгледаат безначајни
07:55
such as "app"
168
463870
1518
како "app"
07:57
and "e" as a prefix,
169
465388
2013
или „е-“ како префикс
07:59
and "google" as a verb.
170
467401
2959
и „гугла“ како глагол.
08:02
Now, a few weeks before our vote,
171
470360
4067
Неколку недели пред гласањето,
08:06
Lake Superior State University
172
474427
1781
државниот универзитет Лејк Супериор
08:08
issues its list of banished words for the year.
173
476208
4779
издава листа на забранети
зборови за годината.
зборови за годината.
08:12
What is striking about this
174
480987
1933
Интересно е дека постои
08:14
is that there's actually often quite a lot of overlap
175
482920
2771
прилично големо совпаѓање
08:17
between their list and the list that we are considering
176
485691
2837
помеѓу нивната листа и нашата листа
08:20
for words of the year,
177
488528
2250
за збор на годината,
08:22
and this is because we're noticing the same thing.
178
490778
4092
и ова е бидејќи ја забележуваме
истата работа.
истата работа.
08:26
We're noticing words that are coming into prominence.
179
494870
3030
Забележуваме зборови кои
почнуваат да се истакнуваат.
почнуваат да се истакнуваат.
08:29
It's really a question of attitude.
180
497900
2153
Се работи за прашање на ставови.
08:32
Are you bothered by language
fads and language change,
fads and language change,
181
500053
3667
Дали ви пречат јазични новини и промени
08:35
or do you find it fun, interesting,
182
503720
3410
или пак ви е интересно и забавно,
08:39
something worthy of study
183
507130
1354
вредно за проучување
08:40
as part of a living language?
184
508484
2885
како дел од живиот јазик?
08:43
The list by Lake Superior State University
185
511369
2156
Листата на универзитетот Лејк Супериор
08:45
continues a fairly long tradition in English
186
513525
2645
ја продолжува во англискиот јазик
долгата традиција
долгата традиција
08:48
of complaints about new words.
187
516170
2273
на поплаки во врска со новите зборови.
08:50
So here is Dean Henry Alford in 1875,
188
518443
4352
Еве на пример, Дин Хенри Алфорд во 1875-та
08:54
who was very concerned that "desirability"
189
522795
2246
бил загрижен дека „посакуван“
или „посакувана“
или „посакувана“
08:57
is really a terrible word.
190
525041
2449
е навистина ужасен збор.
08:59
In 1760, Benjamin Franklin
191
527490
2734
Во 1766 Бенџамин Франклин
09:02
wrote a letter to David Hume
192
530224
1456
напишал писмо до Дејвид Хјум
09:03
giving up the word "colonize" as bad.
193
531680
3803
посочувајќи го зборот
„колонизира“ како лош.
„колонизира“ како лош.
09:07
Over the years, we've also seen worries
194
535483
2199
Низ годините гледаме загриженост
09:09
about new pronunciations.
195
537682
1890
заради новиот изговор.
09:11
Here is Samuel Rogers in 1855
196
539572
3048
Семјуел Роџерс во 1855-та
09:14
who is concerned about some
fashionable pronunciations
fashionable pronunciations
197
542620
2599
бил загрижен за новиот, модерен изговор
09:17
that he finds offensive,
198
545219
2007
за кој сметал дека е навредлив
09:19
and he says "as if contemplate were not bad enough,
199
547226
3488
и вели:„Како да не беше
доволно лош контемплира,
доволно лош контемплира,
09:22
balcony makes me sick."
200
550714
2418
сега од балкон ми се лоши.
09:25
(Laughter)
201
553132
3396
(Смеа)
09:28
The word is borrowed in from Italian
202
556528
2350
Зборот е позајмен од италијанскиот
09:30
and it was pronounced bal-COE-nee.
203
558878
3540
и се изговарал бал-КО-не.
09:34
These complaints now strike us as quaint,
204
562418
2943
Овие забелешки сега ни звучат чудно
09:37
if not downright adorkable -- (Laughter) --
205
565361
4945
ако не и "adorkable". (прекрасно+чудно)
(Смеа)
(Смеа)
09:42
but here's the thing:
206
570306
2734
Но,еве за што се работи:
09:45
we still get quite worked up about language change.
207
573040
4373
ние сè уште сме загрижени
за промените во јазикот.
за промените во јазикот.
09:49
I have an entire file in my office
208
577413
2062
Имам цело досие од новински написи
09:51
of newspaper articles
209
579475
3062
во мојата канцеларија
09:54
which express concern about illegitimate words
210
582537
2693
во кои се изразува загриженост
за неприфатени зборови
за неприфатени зборови
09:57
that should not have been included in the dictionary,
211
585230
1879
кои не треба да се во речниците
09:59
including "LOL"
212
587109
1448
вклучително " LOL"
10:00
when it got into the Oxford English Dictionary
213
588557
2070
кога влезе во Оксфорд речниците
10:02
and "defriend"
214
590627
1775
и „отстрани од пријатели“
10:04
when it got into the Oxford American Dictionary.
215
592402
2772
кога влезе во американскиот
Оксфорд речник.
Оксфорд речник.
10:07
I also have articles expressing concern
216
595174
2217
Исто имам написи за загриженост
10:09
about "invite" as a noun,
217
597391
2869
во врска со "invite“ (кани) како именка,
10:12
"impact" as a verb,
218
600260
1956
"impact" (влијае) како глагол
10:14
because only teeth can be impacted,
219
602216
2971
зашто само забите можат
да бидат импактирани,
да бидат импактирани,
10:17
and "incentivize" is described
220
605187
2975
а „поттикнување“ е опишано како
досадно,бирократско, неточно изразување.
10:20
as "boorish, bureaucratic misspeak."
221
608162
4511
10:24
Now, it's not that dictionary editors
222
612673
1961
Не затоа што издавачите
10:26
ignore these kinds of attitudes about language.
223
614634
2691
ги игнорираат овие ставови за јазикот.
10:29
They try to provide us some guidance about words
224
617325
2555
Тие се обидуваат да ни дадат
објаснување за зборовите
објаснување за зборовите
10:31
that are considered slang or informal
225
619880
2270
кои се сметаат за жаргони или неформални,
10:34
or offensive, often through usage labels,
226
622150
3143
или навредливи, најчесто
со ознаки на користење
со ознаки на користење
10:37
but they're in something of a bind,
227
625293
1690
но тие се често нејасни
10:38
because they're trying to describe what we do,
228
626983
3652
зашто објаснуваат што правиме,
10:42
and they know that we often go to dictionaries
229
630635
2329
и знаат дека често го земаме речникот
10:44
to get information about how we should use a word
230
632964
2768
за да видиме како да го употребиме зборот
10:47
well or appropriately.
231
635732
1908
правилно и соодветно.
10:49
In response, the American Heritage Dictionaries
232
637640
3024
Како одговор на тоа
речникот Американ Херитиџ
речникот Американ Херитиџ
10:52
include usage notes.
233
640664
2141
додаде ознаки за користење.
10:54
Usage notes tend to occur with words
234
642805
2117
Овие ознаки се појавуваат
со зборови
со зборови
10:56
that are troublesome in one way,
235
644922
1323
кои се проблематични
10:58
and one of the ways that they can be troublesome
236
646245
2865
а проблематични се затоа што
11:01
is that they're changing meaning.
237
649110
1933
го менуваат значењето.
11:03
Now usage notes involve very human decisions,
238
651043
3426
Ознаките содржат човечки одлики,
11:06
and I think, as dictionary users,
239
654469
2059
и сметам дека ние
како корисници на речници
како корисници на речници
11:08
we're often not as aware of those human decisions
240
656528
2242
не сме во доволна мера свесни
11:10
as we should be.
241
658770
1099
за тие човечки одлики.
11:11
To show you what I mean,
242
659869
1124
За да појаснам,
11:12
we'll look at an example, but before we do,
243
660993
2717
ќе видиме пример,
но прво да објаснам што
се обидуваат издавачите
се обидуваат издавачите
11:15
I want to explain what the dictionary editors
244
663710
1982
11:17
are trying to deal with in this usage note.
245
665692
3298
да прават со овие ознаки на користење.
11:20
Think about the word "peruse"
246
668990
2674
Помислете на зборот „прегледува“
11:23
and how you use that word.
247
671664
3638
и како го користите.
11:27
I would guess many of you are thinking
248
675302
2536
Сигурно многумина помислувате
11:29
of skim, scan, reading quickly.
249
677838
4537
на брзо препрочитување на текст.
11:34
Some of you may even have some walking involved,
250
682375
2835
Некои од вас можеби ќе вклучат и одење
11:37
because you're perusing grocery store shelves,
251
685210
2246
зашто може да прегледувате
и полици во продавница
и полици во продавница
11:39
or something like that.
252
687456
1671
или нешто слично.
11:41
You might be surprised to learn
253
689127
2484
Ќе се изненадите да чуете
11:43
that if you look in most standard dictionaries,
254
691611
1869
дека во повеќето стандардни речници
11:45
the first definition will be to read carefully,
255
693480
2773
првата дефиниција е „чита внимателно“
11:48
or pour over.
256
696253
2444
или проучува.
11:50
American Heritage has that as the first definition.
257
698697
2859
Така најпрво го објаснува
Американ Херитиџ.
Американ Херитиџ.
11:53
They then have, as the second definition, skim,
258
701556
2965
Второто објаснување е брзо, кратко читање
11:56
and next to that, they say "usage problem."
259
704521
3795
а веднаш до него стои
„проблем со користење“.
„проблем со користење“.
12:00
(Laughter)
260
708316
1910
(Смеа)
12:02
And then they include a usage note,
261
710226
2088
Потоа додаваат ознака за користење
12:04
which is worth looking at.
262
712314
1877
која вреди да се види.
12:06
So here's the usage note:
263
714191
1911
Еве ја ознаката за користење:„
12:08
"Peruse has long meant 'to read thoroughly' ...
264
716102
2357
„Прегледува“ долго значеше темелно чита“.
12:10
But the word if often used more loosely,
265
718459
1767
Но зборот често се користи послободно
12:12
to mean simply 'to read.' ...
266
720226
2160
со едноставно значење „чита“.
12:14
Further extension of the word
to mean 'to glance over, skim,'
to mean 'to glance over, skim,'
267
722386
2929
Другото значење на зборот
„летимично чита“
„летимично чита“
12:17
has traditionally been considered an error,
268
725315
2456
традиционално се смета за грешка
12:19
but our ballot results suggest that it is becoming
269
727771
2403
но резултатите на нашето
гласање покажуваат
гласање покажуваат
12:22
somewhat more acceptable.
270
730174
1696
дека станува прифатливо.
12:23
When asked about the sentence,
271
731870
1399
Кога ги прашаа за реченицата:
12:25
'I only had a moment to peruse the manual quickly,'
272
733269
2731
„Имав само миг брзо да го
прегледам упатството,“
прегледам упатството,“
12:28
66 percent of the [Usage] Panel
273
736000
2075
66% од Комисијата за употреба
12:30
found it unacceptable in 1988,
274
738075
2347
го сметаа за неприфатливо во 1988 год.
12:32
58 percent in 1999,
275
740422
2107
58% во 1999,
12:34
and 48 percent in 2011."
276
742529
3868
а 48% во 2011-та.
12:38
Ah, the Usage Panel,
277
746397
1961
Ах, Комисијата за употреба,
12:40
that trusted body of language authorities
278
748358
2610
тоа тело од доверба составено
од јазични стручњаци
од јазични стручњаци
12:42
who is getting more lenient about this.
279
750968
2852
кои стануваат поблаги во критериумите.
12:45
Now, what I hope you're thinking right now is,
280
753820
2070
Се надевам дека во моментов си велите:
12:47
"Wait, who's on the Usage Panel?
281
755890
3995
„Чекај кој е во таа Комисија за употреба?
12:51
And what should I do with their pronouncements?"
282
759885
3112
И зошто се важни нивните изјави?“
12:54
If you look in the front matter
283
762997
1963
Ако погледнете на предната страна
12:56
of American Heritage Dictionaries,
284
764960
1108
на Американ Херитиџ
12:58
you can actually find the names
285
766068
1575
ќе ги видите имињата на луѓето
12:59
of the people on the Usage Panel.
286
767643
1569
кои се во Комисијата за употреба.
13:01
But who looks at the front matter of dictionaries?
287
769212
2032
Но, кој гледа на почетната страна?
13:03
There are about 200 people on the Usage Panel.
288
771244
3047
Има околу 200 луѓе во Комисијата.
13:06
They include academicians,
289
774291
2377
Тука има академици,
13:08
journalists, creative writers.
290
776668
1677
новинари, креативни писатели.
13:10
There's a Supreme Court justice on it
291
778345
2092
Има и луѓе од Врховниот суд
13:12
and a few linguists.
292
780437
1899
и неколку лингвисти.
13:14
As of 2005, the list includes me.
293
782336
4832
Од 2005-та на листата е и моето име.
13:19
(Applause)
294
787168
3812
(Аплауз)
13:23
Here's what we can do for you.
295
791342
3368
Еве што можеме да сториме за вас.
13:26
We can give you a sense
296
794710
2360
Може да ви претставиме
13:29
of the range of opinions about contested usage.
297
797070
3052
низа на мислења за спорна употреба.
13:32
That is and should be the extent of our authority.
298
800122
3357
Тие се, и треба да бидат
нашите овластувања.
нашите овластувања.
13:35
We are not a language academy.
299
803479
3411
Ние не сме јазична академија.
13:38
About once a year, I get a ballot
300
806890
2947
Еднаш годишно добивам гласачко ливче
13:41
that asks me about whether new uses,
301
809837
3032
и ме прашуваат дали новите употреби,
13:44
new pronunciations, new meanings, are acceptable.
302
812869
3338
новиот изговор и новите значења
се прифатливи.
се прифатливи.
13:48
Now here's what I do to fill out the ballot.
303
816207
2892
Ева што правам за да одговорам
на гласачкото ливче.
на гласачкото ливче.
13:51
I listen to what other people are saying and writing.
304
819099
3508
Слушам што зборуваат и пишуваат луѓето.
13:54
I do not listen to my own likes
305
822607
2244
Не го слушам сопствениот глас дали
13:56
and dislikes about the English language.
306
824851
3209
ми се допаѓа или не нешто
во врска со англискиот јазик.
во врска со англискиот јазик.
14:00
I will be honest with you:
307
828060
1469
Ќе бидам искрена:
14:01
I do not like the word "impactful,"
308
829529
2949
Не го сакам зборот „влијателен“,
14:04
but that is neither here nor there
309
832478
2002
но тоа не е важно во смисла
14:06
in terms of whether "impactful"
is becoming common usage
is becoming common usage
310
834480
3239
дали „влијателен“ ќе се прифати
во употреба
во употреба
14:09
and becoming more acceptable in written prose.
311
837719
3251
и сè повеќе ќе се прифаќа во
пишувана прозна форма.
пишувана прозна форма.
14:12
So to be responsible,
312
840970
1048
За да бидам одговорна,
14:14
what I do is go look at usage,
313
842018
2528
одам да ја видам употребата,
14:16
which often involves going to look
314
844546
1836
што опфаќа пребарување
14:18
at online databases such as Google Books.
315
846382
2695
на онлајн датотеки како Гугл книги
14:21
Well, if you look for "impactful" in Google Books,
316
849077
2820
Ако го побарате „влијателен“ на Гугл книги
14:23
here is what you find.
317
851897
3206
еве што ќе најдете.
14:27
Well, it sure looks like "impactful"
318
855103
2241
Изгледа дека „влијателен“
14:29
is proving useful
319
857344
1730
е мошне корисен
14:31
for a certain number of writers,
320
859074
1629
за одреден број писатели,
14:32
and has become more and more useful
321
860703
1600
и станал сè покорисен
14:34
over the last 20 years.
322
862303
1959
последните 20 години.
14:36
Now, there are going to be changes
323
864262
2153
Сега, ќе има промени во јазикот
14:38
that all of us don't like in the language.
324
866415
2634
кои нема секому да му се допаднат.
14:41
There are going to be changes where you think,
325
869049
2184
Ќе има промени и таму каде што ќе речете:
14:43
"Really?
326
871233
987
„Навистина?
14:44
Does the language have to change that way?"
327
872220
3685
Мора јазикот да се менува на тој начин?
14:47
What I'm saying is,
328
875905
1683
Јас велам
14:49
we should be less quick
329
877588
1722
дека треба да сме внимателни
14:51
to decide that that change is terrible,
330
879310
3791
со одлуката дека промените се ужасни,
14:55
we should be less quick to impose
331
883101
1714
да не брзаме со наметнување
14:56
our likes and dislikes about words on other people,
332
884815
3301
на другите нешто што нам
ни се допаѓа или не
ни се допаѓа или не
15:00
and we should be entirely reluctant
333
888116
2914
и треба да се олабавиме
15:03
to think that the English language is in trouble.
334
891030
2744
во однос на мислењето дека
англискиот јазик е во невоља.
англискиот јазик е во невоља.
15:05
It's not. It is rich and vibrant and filled
335
893774
4196
Не е. Тој е богат, динамичен и исполнет
15:09
with the creativity of the speakers who speak it.
336
897970
3010
со креативноста на оние кои го зборуваат.
15:12
In retrospect, we think it's fascinating
337
900980
2618
Гледајќи назад, фасцинантно ни звучи
15:15
that the word "nice" used to mean silly,
338
903598
3378
дека зборот „фино“ некогаш
значел будалесто,
значел будалесто,
15:18
and that the word "decimate"
339
906976
1684
а зборот „десеткува“
15:20
used to mean to kill one in every 10.
340
908660
3505
значел убивање на секој десетти.
15:24
(Laughter)
341
912165
4193
(Смеа)
15:29
We think that Ben Franklin was being silly
342
917162
5093
Сметаме дека Бен Франклин бил луд
15:34
to worry about "notice" as a verb.
343
922255
2649
што бил загрижен дека „забележи“
станал глагол.
станал глагол.
15:36
Well, you know what?
344
924904
1463
Знаете што?
15:38
We're going to look pretty silly in a hundred years
345
926367
2700
Прилично глупаво ќе звучиме за 100 години
15:41
for worrying about "impact" as a verb
346
929067
2297
што сме загрижени
за „влијае“ како глагол.
за „влијае“ како глагол.
15:43
and "invite" as a noun.
347
931364
2812
и „покани„ како именка.
15:46
The language is not going to change so fast
348
934176
2240
Јазикот нема да се смени толку брзо
15:48
that we can't keep up.
349
936416
1897
што не ќе можеме да се носиме со него.
15:50
Language just doesn't work that way.
350
938313
2283
Јазикот не функционира на тој начин.
15:52
I hope that what you can do
351
940596
1613
Се надевам,
15:54
is find language change not worrisome
352
942209
2829
нема да сметате дека јазичните промени
се загрижувачки
се загрижувачки
15:57
but fun and fascinating,
353
945038
2038
туку забавни и фасинантни,
15:59
just the way dictionary editors do.
354
947076
3009
како што сметаат и издавачите.
16:02
I hope you can enjoy being part
355
950085
1962
Верувам дека ќе уживате да сте дел
16:04
of the creativity that is continually remaking
356
952047
5004
од креативноста која постојано
го преобликува
го преобликува
16:09
our language and keeping it robust.
357
957051
3276
нашиот јазик и го одржува моќен.
16:12
So how does a word get into a dictionary?
358
960327
2920
Па, како влегува збор во речникот?
16:15
It gets in because we use it
359
963247
2469
Влегува зашто го користиме
16:17
and we keep using it,
360
965716
1624
и продолжуваме да го користиме
16:19
and dictionary editors are paying attention to us.
361
967340
4235
а издавачите внимаат на нас.
16:23
If you're thinking, "But that lets all of us decide
362
971575
3120
Ако мислите:„Ајде сите да одлучуваме
16:26
what words mean,"
363
974695
1749
што значат зборовите,“
16:28
I would say, "Yes it does,
364
976444
4051
јас би рекла: „Да, така е.
16:32
and it always has."
365
980495
2352
Отсекогаш било така.“
16:34
Dictionaries are a wonderful guide and resource,
366
982847
3927
Речниците се прекрасен извор и водич
16:38
but there is no objective
dictionary authority out there
dictionary authority out there
367
986774
3496
но не постои објективен
авторитет за речник
авторитет за речник
16:42
that is the final arbiter about what words mean.
368
990270
3773
кој е врховен судија
за значењето на зборовите.
за значењето на зборовите.
16:46
If a community of speakers is using a word
369
994043
2513
Ако заедница на говорници
го употребуваат зборот
го употребуваат зборот
16:48
and knows what it means, it's real.
370
996556
3596
и знаат што значи, тогаш тој е вистински.
16:52
That word might be slangy,
371
1000152
1368
Тој збор може да е жаргон,
16:53
that word might be informal,
372
1001520
1642
може да е неформален,
16:55
that word might be a word that you think
373
1003162
1905
може да е збор за кој мислите дека
16:57
is illogical or unnecessary,
374
1005067
2457
е нелогичен или непотребен,
16:59
but that word that we're using,
375
1007524
2551
но зборот кој сите го користиме,
17:02
that word is real.
376
1010075
2358
тој збор е реален.
17:04
Thank you.
377
1012433
2341
Ви благодарам!
17:06
(Applause)
378
1014774
1679
(Аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Anne Curzan - Language historianEnglish professor Anne Curzan actually encourages her students to use slang in class. A language historian, she is fascinated by how people use words—and by how this changes.
Why you should listen
Anne Curzan is a collector of slang words, a dissector of colloquialisms and a charter of language evolution. To put it most simply, she is a Professor of English at the University of Michigan who studies how the English language works and how it has changed over time. As she puts it in her talk, “The English language is rich, vibrant and filled with the creativity of the people who speak it.”
In addition to sitting on the usage panel for American Heritage dictionary since 2005, Curzan is also an author—her latest book is called Fixing English: Prescriptivism and Language History. She also co-hosts the show “That’s What They Say” on Michigan Radio, all about language and grammar, and writes regularly for The Chronicle of Higher Education’s language blog, Lingua Franca.
Anne Curzan | Speaker | TED.com