Aimee Mullins: The opportunity of adversity
Эйми Маллинс: Саад тотгороос үүдэлтэй боломж
A record-breaker at the Paralympic Games in 1996, Aimee Mullins has built a career as a model, actor and advocate for women, sports and the next generation of prosthetics. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
Вайрд сонинд өгүүлэл бичихдээ
үгсийн дэвтрээ авч явдаг юм.
"хөгжлийн бэрхшээлтэй" гэдэг үгийг
тэмдэг нэр: тахир дутуу,
анхандаа инээж байлаа.
очиход дуу минь тасалдаж,
эдгээр үгсээс авсан цочирдлоос
нэг муу хуучин толь шүү дээ.
эхлэх үеэр буюу
дамжуулан
таньж төлөвших үед
толь бичиг ашигладаггүй байсан.
над шиг хүмүүсийг
боломж, адал явдлуудыг маань
орсон байх гээд
энэ байна.
бухимдангуй олж харсан.
тэдний тухай юу гэж боддогийг харуулдаг.
хэрхэн үнэт зүйлээ бүтээж байгаа тухай юм.
ертөнцийг харах үзэл,
гэсэн үгээр хараал хэлэх
чангаар хэлсэн зүйл тань
урам зоригтой хүнийг үү?
үйлдлээрээ л саад тавьж,
хүссэн биз дээ?
Делавер мужийн Вильмингтон хотын
байхад үзэж байсан
Америкчууд
байнга зүүж,
мундаг чадвартай байсан.
физик эмчилгээний цагаас бусад
дасгал хийх ёстой байлаа.
илүү үзэн яддаг байсан.
Үнэхээр дургүй байсан.
Пи эмчтэй наймаалцаж
тохирохыг оролддог байлаа.
мартахын аргагүй эмчилгээний үеэр
бяцхан охин юмаа.
100 доллар өгье" гэж хэлсэн.
таван настай хүүхэд болох хүслийг бадрааж
хийлгэх гэсэн бяцхан заль байсан.
аймаар үйлдлийг
сольж өгч чадсан билээ.
хүчтэй спортын хүн гэж
би одоо ч гайхдаг.
болох нэг жишээ.
тайлбараас харахад,
хүн бүрийг хүссэн зүйлдээ хүрэх,
боломжийг олгохгүй байна.
гүйцэхгүй байна.
лазер мэс ажилбар,
титан өвдөг, ташааны суулгацын ачаар
илүү их ашиглаж,
даван туулах боломж олдож байна.
нийгмийн сүлжээг ашиглан
хүссэнээрээ харуулах замаар
холбоотой байх боломж олдож байна.
ховор, хүчирхэг хувь нэмэр байдаг ба
аугаа нөөц.
маш сонирхолтой зүйл.
туулах тухай надтай ярилцахыг их хүсдэг.
амаргүй байдаг байсан.
ойлгож байх шиг байна.
оруулах далд утга нь
амжилтууд маань хөгжлийн бэрхшээл гэгдэх
учирч болзошгүй асуудлуудыг
шалтгаалдаг мэт.
сэтгэл санаа, магадгүй хоёулаа ул мөртэй.
хэлмээр байна.
амьдрахын тулд
хичээдэг болсон.
цөөхөнг олж хардаг ч
үр нөлөө, ачааг огт үгүйсгэхийг зориогүй.
зүйл боловч,
гэхээс илүүтэйгээр
саад тотгороос өмгөөлөн хамгаалах бус,
сайтар бэлдэх юм.
ойлгуулах нь
анагаахын бодит баримт болон
нүүр тулж байгаа хөгжлийн бэрхшээл бол
тодорхойлох хүмүүс юм.
хөтлөгдөн
гашуун, хатуу үнэнийг хэлж,
таамаглалыг дэвшүүлснээр
алдуулах хананы
дахин бодож үзэх хэрэгтэй.
хэрхэн засах вэ гэх
тухайн эмгэгээс илүүтэйгээр
нь бас нэг дарамт үүсгэж байна.
үнэ цэнийг үр дүнтэй үнэлж байна.
харах шаардлагатай.
дутагдал болон
гурилаар хуурах ч биш,
нийцэж болохуйц, хэрэгцээтэй гэж харвал
ойг тэмдэглэх ба
бичиж байх үедээ
үнэнийг хэлсэн гэж би боддог.
төрөл зүйл л амьд үлддэг юм биш,
шалгарч үлдэнэ.
болох эх үүсэл.
Дарвинынхаас ч бас
хөгжин дэвжих ур чадвар бол
хандах хандлагаа өөрчлөхийн төлөөх
харж болно.
хүний хамгийн аугаа ур чадвар.
юу чадахыг мэдэхгүй биз дээ?
хүчээ мэдрэх байж магад.
хүнд хэцүү үеэс өөрөөр төсөөлж чадна.
зохицож амжаагүй байгаа өөрчлөлт.
Хэвийн гэж байхгүй.
та уулзмаар байна уу?
нөхцөлийг хангах онолыг
чадамж болгон өөрчилж чадвал
бусдад нээхийг зааж чадна.
нийгмийн гишүүн бүрээс
оруулах чадвартай байхыг байнга шаарддаг.
өтгөсөө асран тэтгэж,
нотолгоо байна.
амьдралын туршлага нь
харуулж байгаа хэрэг байх.
үзээгүй бөгөөд
улайран харагдах зүүн хойд хэсэгт
хүнсний зах дээр очсон юм.
зогсож байлаа.
Маллинс мөн үү?" гэх нь сонсогдов.
байлаа. Хэн болохыг мэдсэнгүй.
байсан билүү? Би нэг л санадаггүй."
эх барьж авч байсан юм" гэв.
авсан эр байлаа.
өдрөөсөө хоёр 7 хоног хоцорсон байлаа.
авсан учир
намайг эх барьсан юм.
хөлний хэд хэдэн хуруу дутуу байсныг
дуулгах болсон байна.
онош хүргэсэн.
ялсан ч бай,
скаут охидтой алхсан ч бай,
миний хүүхэд настай холбоотой
Хершигийн Анагаахын Сургуулиудаас
ашиглаж байснаа хэлсэн.
Икс-фактор буюу
амьдралыг тодорхойлоход
удаа дараа эсрэгээр нь хэлээгүй л бол
амжилт гаргадаг" гэж хэлсэн.
хооронд ялгаа байгааг ойлгожээ.
хиймэл эд эрхтнээ
автсан байсан.
тийм ч итгэлтэй биш байна.
үл харгалзан биш,
миний өмнө хаалга нээсэн хүмүүсийн тоо
нэг л хүн байхад хангалттай.
тан хэн нэгэнд гардуулахад
үнэхээр гайхалтай.
хаалгыг нь хэн нэгэнд нээж өгч чадвал
сургаж байна.
зааж байна.
тэр зүйлийг гаргах,
нээхийг хүсч байна вэ?
1960-аад оны Их Британий
систем рүү шилжсэн явцыг судалсан байна.
АНУ-д үүнийг "дагах" буюу
сайн багштай ажилладаг гэх мэт.
хэлсээр байсан.
зүрх өвтгөм хэсэг бол
гэж ойлгуулсан нь
хичээлдээ явж байсан хүмүүсийн хувьд шүү.
нар өөрсдөө гайхширсанд байгаа юм.
"Энэ бол D анги" гэж хэлсэн.
урмаа хугалуулсан зүрх сэтгэл.
болсон зүрх сэтгэл бөгөөд
сониуч зан,
алдсан байдаг".
итгэл найдвараа хадгалах,
гоо үзэсгэлэнг олж харах,
зоригжуулж чадвал
ашиглаж байна гэсэн үг.
бид шинэ бодит байдал, оршихуйн
давтдан хэлдэг Бурханыг л мэддэг.
ABOUT THE SPEAKER
Aimee Mullins - Athlete and actorA record-breaker at the Paralympic Games in 1996, Aimee Mullins has built a career as a model, actor and advocate for women, sports and the next generation of prosthetics.
Why you should listen
Aimee Mullins was born without fibular bones, and had both of her legs amputated below the knee when she was an infant. She learned to walk on prosthetics, then to run -- competing at the national and international level as a champion sprinter, and setting world records at the 1996 Paralympics in Atlanta. At Georgetown, where she double-majored in history and diplomacy, she became the first double amputee to compete in NCAA Division 1 track and field.
After school, Mullins did some modeling -- including a legendary runway show for Alexander McQueen -- and then turned to acting, appearing as the Leopard Queen in Matthew Barney's Cremaster Cycle. In 2008 she was the official Ambassador for the Tribeca/ESPN Sports Film Festival.
She's a passionate advocate for a new kind of thinking about prosthetics, and recently mentioned to an interviewer that she's been looking closely at MIT's in-development powered robotic ankle, "which I fully plan on having."
Aimee Mullins | Speaker | TED.com