ABOUT THE SPEAKER
Paul Bloom - Psychologist
Paul Bloom explores some of the most puzzling aspects of human nature, including pleasure, religion, and morality.

Why you should listen

In Paul Bloom’s last book, How Pleasure Works, he explores the often-mysterious enjoyment that people get out of experiences such as sex, food, art, and stories. His latest book, Just Babies, examines the nature and origins of good and evil. How do we decide what's fair and unfair? What is the relationship between emotion and rationality in our judgments of right and wrong? And how much of morality is present at birth? To answer these questions, he and his colleagues at Yale study how babies make moral decisions. (How do you present a moral quandary to a 6-month-old? Through simple, gamelike experiments that yield surprisingly adult-like results.)  

Paul Bloom is a passionate teacher of undergraduates, and his popular Introduction to Psychology 110 class has been released to the world through the Open Yale Courses program. He has recently completed a second MOOC, “Moralities of Everyday Life”, that introduced moral psychology to tens of thousands of students. And he also presents his research to a popular audience though articles in The Atlantic, The New Yorker, and The New York Times. Many of the projects he works on are student-initiated, and all of them, he notes, are "strongly interdisciplinary, bringing in theory and research from areas such as cognitive, social, and developmental psychology, evolutionary theory, linguistics, theology and philosophy." 

He says: "A growing body of evidence suggests that humans do have a rudimentary moral sense from the very start of life."

More profile about the speaker
Paul Bloom | Speaker | TED.com
TEDSalon NY2014

Paul Bloom: Can prejudice ever be a good thing?

Paul Bloom: Kunnen vooroordelen ooit goed zijn?

Filmed:
1,233,148 views

Vaak koppelen wij vooroordelen aan onwetendheid. Maar psycholoog Paul Bloom probeert aan te tonen dat voordelen vaak natuurlijk, rationeel, en zelfs moreel zijn. Het belangrijkste, zegt Bloom, is begrijpen hoe onze eigen vooroordelen werken - zodat wij kunnen ingrijpen als het misgaat.
- Psychologist
Paul Bloom explores some of the most puzzling aspects of human nature, including pleasure, religion, and morality. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
When we think about prejudiceafbreuk te doen and biasvooroordeel,
0
844
2378
Als we aan vooroordelen denken,
00:15
we tendde neiging hebben to think about stupiddom and evilonheil people
1
3222
2144
denken we vaak aan domme
en gemene mensen
00:17
doing stupiddom and evilonheil things.
2
5366
2454
die domme en gemene dingen doen.
00:19
And this ideaidee is nicelyaardig summarizedsamengevat
3
7820
2070
Dit beeld wordt goed samengevat
00:21
by the BritishBritse criticcriticus WilliamWilliam HazlittHazlitt,
4
9890
2468
door de Britse criticus William Hazlitt,
00:24
who wroteschreef, "PrejudiceAfbreuk te doen is the childkind of ignoranceonwetendheid."
5
12358
2935
die schreef: ''Vooroordelen
zijn het kind van onwetendheid.''
00:27
I want to try to convinceovertuigen you here
6
15293
2112
Ik wil proberen jullie
ervan te overtuigen
00:29
that this is mistakenverkeerd.
7
17405
1635
dat die uitspraak niet klopt.
00:31
I want to try to convinceovertuigen you
8
19040
1732
Ik wil proberen om jullie
ervan te overtuigen dat vooroordelen
00:32
that prejudiceafbreuk te doen and biasvooroordeel
9
20772
1723
natuurlijk zijn, vaak rationeel,
00:34
are naturalnatuurlijk, they're oftenvaak rationalrationeel,
10
22495
3288
00:37
and they're oftenvaak even moralMoreel,
11
25783
1831
en vaak zelfs moreel zijn.
00:39
and I think that onceeen keer we understandbegrijpen this,
12
27614
2252
Ik geloof dat we, als we dit begrijpen,
00:41
we're in a better positionpositie to make sensezin of them
13
29866
2509
beter in staat zijn om ze te doorzien
00:44
when they go wrongfout,
14
32375
1057
als het verkeerd gaat,
00:45
when they have horribleverschrikkelijk consequencesgevolgen,
15
33432
1768
als ze vreselijke gevolgen hebben.
00:47
and we're in a better positionpositie to know what to do
16
35200
2325
Zo weten we beter wat te doen
00:49
when this happensgebeurt.
17
37525
1682
als dit gebeurt.
00:51
So, startbegin with stereotypesstereotypen. You look at me,
18
39207
3027
We beginnen met stereotypen.
Je kijkt naar mij, je kent mijn naam en
enkele dingen over mij.
00:54
you know my namenaam, you
know certainzeker factsfeiten about me,
19
42234
2246
00:56
and you could make certainzeker judgmentsoordelen.
20
44480
1829
Je zou je een oordeel kunnen vormen.
00:58
You could make guessesgissingen about my ethnicityetniciteit,
21
46309
2853
Je zou kunnen raden naar mijn etniciteit,
01:01
my politicalpolitiek affiliationaansluiting, my religiousreligieus beliefsovertuigingen.
22
49162
3281
mijn politieke kleur, mijn geloof.
01:04
And the thing is, these
judgmentsoordelen tendde neiging hebben to be accurateaccuraat.
23
52443
2099
En deze beoordelingen kloppen vaak nog ook.
01:06
We're very good at this sortsoort of thing.
24
54542
2182
We zijn erg goed in dit soort dingen.
01:08
And we're very good at this sortsoort of thing
25
56724
1483
Dit komt doordat onze vaardigheid
om mensen te stereotyperen
01:10
because our abilityvermogen to stereotypestereotype people
26
58207
2733
niet een willekeurig trekje is
van onze hersenen,
01:12
is not some sortsoort of arbitraryarbitrair quirkgril of the mindgeest,
27
60940
3255
01:16
but ratherliever it's a specificspecifiek instanceaanleg
28
64195
2316
maar eerder een specifiek voorbeeld
01:18
of a more generalalgemeen processwerkwijze,
29
66511
1655
van een algemener proces,
01:20
whichwelke is that we have experienceervaring
30
68166
1619
het feit dat wij ervaring hebben
01:21
with things and people in the worldwereld-
31
69785
1541
met zaken en mensen in de wereld
01:23
that fallvallen into categoriescategorieën,
32
71326
1249
die in categorieën vallen,
01:24
and we can use our experienceervaring
to make generalizationsgeneralisaties
33
72575
2456
en dat we die ervaring gebruiken
om te generaliseren
01:27
about novelroman instancesinstanties of these categoriescategorieën.
34
75031
2359
over nieuwe voorbeelden
binnen deze categorieën.
01:29
So everybodyiedereen here has a lot of experienceervaring
35
77390
2367
Iedereen heeft veel ervaring
01:31
with chairsstoelen and applesappels and dogshonden,
36
79757
2253
met stoelen, appels en honden.
01:34
and basedgebaseerde on this, you could see
37
82010
1636
Op basis daarvan kan je
01:35
unfamiliaronbekend examplesvoorbeelden and you could guessraden,
38
83646
2352
bij onbekende voorbeelden meteen raden
01:37
you could sitzitten on the chairstoel,
39
85998
1316
dat je op de stoel kunt zitten, de appel
kunt eten, en dat de hond zal blaffen.
01:39
you could eateten the appleappel, the doghond will barkschors.
40
87314
2565
01:41
Now we mightmacht be wrongfout.
41
89879
1764
Nu zijn vergissingen mogelijk.
01:43
The chairstoel could collapseineenstorting if you sitzitten on it,
42
91643
1800
De stoel kan inzakken,
01:45
the appleappel mightmacht be poisonvergiftigen, the doghond mightmacht not barkschors,
43
93443
2222
de appel zou giftig kunnen zijn,
en misschien blaft de hond niet -
01:47
and in factfeit, this is my doghond TessieTessie, who doesn't barkschors.
44
95665
2870
dit is trouwens mijn hond Tessie,
die niet blaft.
01:50
But for the mostmeest partdeel, we're good at this.
45
98535
2759
Maar meestal zijn we er goed in.
01:53
For the mostmeest partdeel, we make good guessesgissingen
46
101294
1916
Meestal kloppen onze gissingen
01:55
bothbeide in the socialsociaal domaindomein and the non-socialniet-sociale domaindomein,
47
103210
1814
op sociaal zowel als niet-sociaal vlak,
01:57
and if we weren'twaren niet ablein staat to do so,
48
105024
1949
en als we niet in staat zouden zijn om te
raden naar nieuwe gevallen die we ervaren,
01:58
if we weren'twaren niet ablein staat to make guessesgissingen about
newnieuwe instancesinstanties that we encounterstuiten op,
49
106973
3216
02:02
we wouldn'tzou het niet surviveoverleven.
50
110189
1451
zouden we niet overleven.
02:03
And in factfeit, HazlittHazlitt laterlater on in his wonderfulprachtig essayessay
51
111640
2869
Later in zijn prachtige essay
geeft Hazlitt dit toe.
02:06
concedeserkent dat er this.
52
114509
1485
Hij schrijft: ''Zonder
vooroordelen en gewoontes
02:07
He writesschrijft, "WithoutZonder the aidsteun of prejudiceafbreuk te doen and customaangepaste,
53
115994
2542
02:10
I should not be ablein staat to find
my way my acrossaan de overkant the roomkamer;
54
118536
2340
zou ik de weg niet kunnen
vinden in een kamer,
02:12
nornoch know how to conductgedrag
myselfmezelf in any circumstancessituatie,
55
120876
2452
me in geen enkele situatie
weten te gedragen,
02:15
nornoch what to feel in any relationrelatie of life."
56
123328
4203
en niet weten hoe ik me in een
relatie in het leven moest voelen.''
Of neem bijvoorbeeld partijdigheid.
02:19
Or take biasvooroordeel.
57
127531
1509
02:21
Now sometimessoms, we breakbreken the worldwereld- up into
58
129040
1708
Soms verdelen we de wereld in
02:22
us versusversus them, into in-groupFoutcontrole versusversus out-groupout-Group,
59
130748
3001
wij tegen hen, in groepsleden
tegen buitenstaanders.
02:25
and sometimessoms when we do this,
60
133749
1161
En als we dat doen, weten we soms
dat wij iets fout doen
02:26
we know we're doing something wrongfout,
61
134910
1557
02:28
and we're kindsoort of ashamedbeschaamd of it.
62
136467
1673
en voelen wij er ons schuldig bij.
02:30
But other timestijden we're proudtrots of it.
63
138140
1483
Maar soms voelen wij ons juist trots
en geven we het openlijk toe.
02:31
We openlyopenlijk acknowledgeerkennen it.
64
139623
1813
02:33
And my favoritefavoriete examplevoorbeeld of this
65
141436
1282
Mijn favoriete voorbeeld
02:34
is a questionvraag that camekwam from the audiencepubliek
66
142718
2402
is een vraag uit het publiek
02:37
in a RepublicanRepublikeinse debatedebat priorvoorafgaand to the last electionverkiezing.
67
145120
2717
in een Republikeins debat
vóór de afgelopen verkiezingen.
02:39
(VideoVideo) AndersonAnderson CooperCooper: GetsKrijgt to your questionvraag,
68
147837
2292
(Video) Anderson Cooper: Uw vraag,
02:42
the questionvraag in the hallhal, on foreignbuitenlands aidsteun? Yes, ma'ammevrouw.
69
150129
4181
de vraag in de hal, over hulp
aan het buitenland?
02:46
WomanVrouw: The AmericanAmerikaanse people are sufferinglijden
70
154310
2236
Vrouw: De Amerikaanse bevolking
heeft het moeilijk in ons land, nu.
02:48
in our countryland right now.
71
156546
2637
Waarom blijven wij hulp sturen
02:51
Why do we continuevoortzetten to sendsturen foreignbuitenlands aidsteun
72
159183
3348
02:54
to other countrieslanden
73
162531
1316
aan het buitenland
02:55
when we need all the help we can get for ourselvesonszelf?
74
163847
4103
als wij alle hulp zelf goed kunnen gebruiken?
02:59
ACAC: GovernorGouverneur PerryPerry, what about that?
75
167950
1695
AC: Gouverneur Perry, hoe zit dat?
03:01
(ApplauseApplaus)
76
169645
1367
(Applaus)
03:03
RickRick PerryPerry: AbsolutelyAbsoluut, I think it's—
77
171012
2338
Rick Perry: Absoluut, ik denk dat het --
03:05
PaulPaul BloomBloom: EachElke of the people onstageop het podium
78
173350
1660
Paul Bloom: Iedereen op het podium
03:07
agreedAkkoord with the premisepremisse of her questionvraag,
79
175010
1971
was het eens met de stelling in haar vraag,
03:08
whichwelke is as AmericansAmerikanen, we should carezorg more
80
176981
2119
dat wij als Amerikanen meer moeten geven
om Amerikanen dan om anderen.
03:11
about AmericansAmerikanen than about other people.
81
179100
2126
03:13
And in factfeit, in generalalgemeen, people are oftenvaak swayedverleiden
82
181226
2865
Mensen laten zich vaker meeslepen
03:16
by feelingsgevoelens of solidaritysolidariteit, loyaltyloyaliteit, pridetrots, patriotismpatriottisme,
83
184091
3508
door gevoelens van solidariteit,
loyaliteit, trots en patriottisme
03:19
towardsnaar theirhun countryland or towardsnaar theirhun ethnicetnisch groupgroep.
84
187599
2716
jegens hun eigen land of etnische groep.
03:22
RegardlessOngeacht of your politicspolitiek, manyveel
people feel proudtrots to be AmericanAmerikaanse,
85
190315
3085
Los van hun politieke voorkeur
zijn velen trots om Amerikaan te zijn.
03:25
and they favorgunst AmericansAmerikanen over other countrieslanden.
86
193400
2062
Ze geven de voorkeur aan Amerikanen.
03:27
ResidentsBewoners of other countrieslanden
feel the samedezelfde about theirhun nationnatie,
87
195462
2850
Inwoners van andere landen
voelen hetzelfde voor hun land,
03:30
and we feel the samedezelfde about our ethnicitiesetniciteiten.
88
198312
2486
en evenzo voor onze etnische afkomst.
03:32
Now some of you maymei rejectverwerpen this.
89
200798
1684
Sommigen wijzen dit misschien af.
03:34
Some of you maymei be so cosmopolitankosmopolitische
90
202482
1721
Sommigen zijn zo kosmopolitisch
03:36
that you think that ethnicityetniciteit and nationalitynationaliteit
91
204213
2334
dat je denkt dat etnische
en nationale afkomst
03:38
should holdhouden no moralMoreel swayzwaaien.
92
206547
2153
geen moreel effect zouden moeten hebben.
03:40
But even you sophisticatessophisticates acceptaccepteren
93
208700
2762
Maar zelfs verfijnde mensen
zoals jullie aanvaarden
03:43
that there should be some pullTrekken
94
211462
1834
dat men neigt naar de ingroep, vrienden
en familie, mensen die je nabij zijn.
03:45
towardsnaar the in-groupFoutcontrole in the
domaindomein of friendsvrienden and familyfamilie,
95
213296
2701
03:47
of people you're closedichtbij to,
96
215997
1421
03:49
and so even you make a distinctiononderscheid
97
217418
1561
En dus maak zelfs jij
een onderscheid
03:50
betweentussen us versusversus them.
98
218979
1975
tussen ons en zij.
03:52
Now, this distinctiononderscheid is naturalnatuurlijk enoughgenoeg
99
220954
2603
Dit onderscheid is natuurlijk
03:55
and oftenvaak moralMoreel enoughgenoeg, but it can go awryscheef,
100
223557
2924
en vaak ook moreel,
maar het kan fout gaan.
03:58
and this was partdeel of the researchOnderzoek
101
226481
1729
Dit was voorwerp van het onderzoek
04:00
of the great socialsociaal psychologistpsycholoog HenriHenri TajfelTajfel.
102
228210
2759
van de grote sociale psycholoog
Henri Tajfel.
04:02
TajfelTajfel was borngeboren in PolandPolen in 1919.
103
230969
2605
TaJfel werd geboren in Polen in 1919.
04:05
He left to go to universityUniversiteit in FranceFrankrijk,
104
233574
2139
Hij trok naar Frankrijk
voor zijn studie,
04:07
because as a JewJood, he couldn'tkon het niet
go to universityUniversiteit in PolandPolen,
105
235713
2555
want als Jood kon hij
in Polen niet studeren.
04:10
and then he enlistedsoldaat in the FrenchFrans militaryleger
106
238268
2510
Hij nam dienst in het Franse leger
tijdens de Tweede Wereldoorlog.
04:12
in WorldWereld WarOorlog IIII.
107
240778
1283
04:14
He was capturedgevangen genomen and endedbeëindigde up
108
242061
1769
Hij kwam terecht
in een krijgsgevangenkamp.
04:15
in a prisonergevangene of waroorlog campkamp,
109
243830
1531
04:17
and it was a terrifyingafschuwelijk time for him,
110
245361
2267
Het was een vreselijke tijd voor hem,
04:19
because if it was discoveredontdekt that he was a JewJood,
111
247628
1688
want als zou ontdekt worden
dat hij Joods was,
04:21
he could have been movedverhuisd to a concentrationconcentratie campkamp,
112
249316
2092
zou hij naar het concentratiekamp gaan,
wat hij wellicht niet zou overleven.
04:23
where he mostmeest likelywaarschijnlijk would not have survivedoverleefd.
113
251408
1992
04:25
And in factfeit, when the waroorlog
endedbeëindigde and he was releasedvrijgelaten,
114
253400
2587
En inderdaad, toen hij vrijkwam
na de oorlog
04:27
mostmeest of his friendsvrienden and familyfamilie were deaddood.
115
255987
2505
waren de meeste van zijn vrienden
en familie dood.
04:30
He got involvedbetrokken in differentverschillend pursuitsbezigheden.
116
258492
1837
Hij hield zich
met allerlei bezig.
04:32
He helpedgeholpen out the waroorlog orphansweeskinderen.
117
260329
1531
Hij hielp oorlogswezen.
04:33
But he had a long-lastinglangdurige interestinteresseren
118
261860
1731
Maar hij had levenslang interesse
04:35
in the sciencewetenschap of prejudiceafbreuk te doen,
119
263591
1545
voor de wetenschap
van het vooroordeel.
04:37
and so when a prestigiousprestigieuze BritishBritse scholarshipbeurs
120
265136
2660
Toen een prestigieuze Britse beurs
voor de studie van stereotypen vrijkwam,
04:39
on stereotypesstereotypen openedgeopend up, he appliedtoegepast for it,
121
267796
1845
04:41
and he wonwon it,
122
269641
1357
vroeg hij ze aan en kreeg hij ze,
04:42
and then he beganbegon this amazingverbazingwekkend careercarrière.
123
270998
2190
de start van zijn geweldige carrière.
04:45
And what startedbegonnen his careercarrière is an insightin zicht
124
273188
2749
Die begon met het inzicht
dat de manier waarop de meeste mensen
04:47
that the way mostmeest people were thinkinghet denken
125
275937
1840
04:49
about the HolocaustHolocaust was wrongfout.
126
277777
2116
over de Holocaust dachten, fout was.
04:51
ManyVeel people, mostmeest people at the time,
127
279893
2406
De meesten zagen die toentertijd
04:54
viewedbekeken the HolocaustHolocaust as sortsoort of representingvertegenwoordigen
128
282299
1901
als een uiting van een tragisch gebrek
aan Duitse kant,
04:56
some tragictragisch flawfout on the partdeel of the GermansDuitsers,
129
284200
3004
04:59
some geneticgenetisch taintTaint, some authoritarianautoritaire personalitypersoonlijkheid.
130
287204
3834
een genetische fout, een autoritaire
persoonlijkheid.
05:03
And TajfelTajfel rejectedverworpen this.
131
291038
2058
Tajfel wees dat af.
05:05
TajfelTajfel said what we see in the HolocaustHolocaust
132
293096
2543
Hij zei dat we in de Holocaust
slechts een overdrijving zien
05:07
is just an exaggerationoverdrijving
133
295639
2311
van normale psychologische processen
05:09
of normalnormaal psychologicalpsychologisch processesprocessen
134
297950
1778
05:11
that existbestaan in everyelk one of us.
135
299728
1761
die in elk van ons bestaan.
05:13
And to exploreonderzoeken this, he did a seriesserie of classicklassiek studiesstudies
136
301489
2685
Om dat uit te zoeken, deed hij
een reeks klassieke studies
05:16
with BritishBritse adolescentsadolescenten.
137
304174
1744
met Britse adolescenten.
05:17
And in one of his studiesstudies, what he did was he askedgevraagd
138
305918
1549
In één ervan stelde hij
de Britse adolescenten allerlei vragen.
05:19
the BritishBritse adolescentsadolescenten all sortssoorten of questionsvragen,
139
307467
2552
05:22
and then basedgebaseerde on theirhun answersantwoorden, he said,
140
310019
1884
Op basis van hun antwoorden zei hij dan:
05:23
"I've lookedkeek at your answersantwoorden,
and basedgebaseerde on the answersantwoorden,
141
311903
2357
"Ik heb jullie antwoorden bekeken,
en op die basis ben je ofwel
05:26
I have determinedvastbesloten that you are eithereen van beide" —
142
314260
2097
-- zei hij tegen de helft --
05:28
he told halfvoor de helft of them —
143
316357
1006
05:29
"a KandinskyKandinsky loverminnaar, you love the work of KandinskyKandinsky,
144
317363
2957
"een Kandinsky-fan,
je houdt van het werk van Kandinsky,
05:32
or a KleeKlee loverminnaar, you love the work of KleeKlee."
145
320320
2978
of een Klee-fan,
je houdt van het werk van Klee."
05:35
It was entirelygeheel bogusnep.
146
323298
1816
Het sloeg nergens op: hun antwoorden
05:37
TheirHun answersantwoorden had nothing
to do with KandinskyKandinsky or KleeKlee.
147
325114
2290
hadden niets te maken
met Kandinsky of Klee.
05:39
They probablywaarschijnlijk hadn'thad niet heardgehoord of the artistskunstenaars.
148
327404
2728
Ze hadden er waarschijnlijk
nooit van gehoord.
05:42
He just arbitrarilywillekeurig dividedverdeeld them up.
149
330132
2740
Hij deelde ze gewoon willekeurig in.
05:44
But what he foundgevonden was, these categoriescategorieën matteredtelde,
150
332872
3271
Maar hij stelde vast dat
de categorieën belangrijk waren,
05:48
so when he laterlater gavegaf the subjectsvakken moneygeld,
151
336143
2511
want als hij de proefpersonen
later geld gaf,
05:50
they would preferverkiezen to give the moneygeld
152
338654
1676
gaven ze dat liever
05:52
to membersleden of theirhun owneigen groupgroep
153
340330
1800
aan leden van hun eigen groep
05:54
than membersleden of the other groupgroep.
154
342130
1833
dan aan leden van de andere groep.
05:55
WorseErger, they were actuallywerkelijk mostmeest interestedgeïnteresseerd
155
343963
2327
Erger nog, ze maakten het liefst
05:58
in establishingtot oprichting van a differenceverschil
156
346290
2006
een verschil tussen de eigen
en andere groepen,
06:00
betweentussen theirhun groupgroep and other groupsgroepen,
157
348296
2566
en gaven geld voor hun eigen groep op
06:02
so they would give up moneygeld for theirhun owneigen groupgroep
158
350862
1908
06:04
if by doing so they could give
the other groupgroep even lessminder.
159
352770
5248
als ze daardoor de andere groep
nog minder konden geven. (Gelach)
06:10
This biasvooroordeel seemslijkt to showtonen up very earlyvroeg.
160
358018
2218
Deze voorkeur vertoont zich al snel.
06:12
So my colleaguecollega and wifevrouw, KarenKaren WynnWynn, at YaleYale
161
360236
2300
Mijn echtgenote en collega Karen Wynn
06:14
has donegedaan a seriesserie of studiesstudies with babiesbabies
162
362536
1611
deed in Yale een reeks studies
met baby's die ze confronteert
06:16
where she exposesbloot babiesbabies to puppetsmarionetten,
163
364147
2832
met poppen die een voorkeur hebben
voor een bepaald voedsel.
06:18
and the puppetsmarionetten have certainzeker foodeten preferencesvoorkeuren.
164
366979
2265
Sommige poppen zijn dol op groenen bonen.
06:21
So one of the puppetsmarionetten mightmacht like greengroen beansbonen.
165
369244
2182
06:23
The other puppetmarionet mightmacht like grahamgraham crackerscrackers.
166
371426
2575
Andere houden van graham crackers.
06:26
They testtest the babiesbabies owneigen foodeten preferencesvoorkeuren,
167
374001
2369
Ze testen de voedselvoorkeuren
van de baby's
06:28
and babiesbabies typicallytypisch preferverkiezen the grahamgraham crackerscrackers.
168
376370
2690
en dat is meestal graham crackers.
06:31
But the questionvraag is, does this matterer toe doen to babiesbabies
169
379060
2612
De vraag is of dat impact heeft
op hoe ze de poppen behandelen.
06:33
in how they treattraktatie the puppetsmarionetten? And it mattersaangelegenheden a lot.
170
381672
3116
Nou en of.
06:36
They tendde neiging hebben to preferverkiezen the puppetmarionet
171
384788
1519
Ze verkiezen de pop
06:38
who has the samedezelfde foodeten tastessmaken that they have,
172
386307
3479
die dezelfde smaak heeft als zij.
06:41
and worseerger, they actuallywerkelijk preferverkiezen puppetsmarionetten
173
389786
2556
Ze verkiezen zelfs poppen
06:44
who punishstraffen the puppetmarionet with the differentverschillend foodeten tastesmaak.
174
392342
2985
die de pop straffen met de andere smaak.
06:47
(LaughterGelach)
175
395327
2277
(Gelach)
06:49
We see this sortsoort of in-groupFoutcontrole,
out-groupout-Group psychologypsychologie all the time.
176
397604
3632
We zien voortdurend dit soort psychologie
van 'in-groep' en 'uit-groep'.
We zien het in politieke botsingen
06:53
We see it in politicalpolitiek clashesbotsingen
177
401236
1664
06:54
withinbinnen groupsgroepen with differentverschillend ideologiesideologieën.
178
402900
2414
tussen groepen met diverse ideologieën.
06:57
We see it in its extremeextreem in casesgevallen of waroorlog,
179
405314
3626
In extreme mate
zien we het in oorlogen,
07:00
where the out-groupout-Group isn't merelyalleen givengegeven lessminder,
180
408940
3217
waarbij de uit-groep
niet enkel minder krijgt,
07:04
but dehumanizedonmenselijker,
181
412157
1588
maar ontmenselijkt wordt,
07:05
as in the NaziNazi perspectiveperspectief of JewsJoden
182
413745
2240
zoals toen de nazi's de joden
07:07
as verminongedierte or liceluizen,
183
415985
2085
als ongedierte of luizen zagen,
07:10
or the AmericanAmerikaanse perspectiveperspectief of JapaneseJapans as ratsratten.
184
418070
4236
of de Amerikanen de Japanners als ratten.
07:14
StereotypesStereotypen can alsoook go awryscheef.
185
422306
2214
Stereotypen kunnen verkeerd uitpakken.
07:16
So oftenvaak they're rationalrationeel and usefulnuttig,
186
424520
2261
Ze zijn vaak rationeel en nuttig,
07:18
but sometimessoms they're irrationalirrationeel,
187
426781
1574
maar soms zijn ze irrationeel
en geven ze het foute antwoord.
07:20
they give the wrongfout answersantwoorden,
188
428355
1226
07:21
and other timestijden
189
429581
1217
En soms hebben ze volstrekt
immorele gevolgen.
07:22
they leadlood to plainlyduidelijk immoralonzedelijk consequencesgevolgen.
190
430798
2175
07:24
And the casegeval that's been mostmeest studiedbestudeerd
191
432973
2808
Het meest bestudeerde geval
07:27
is the casegeval of racerace.
192
435781
1667
is dat van racisme.
07:29
There was a fascinatingfascinerend studystudie
193
437448
1407
Er was een fascinerend onderzoek
voor de verkiezingen van 2008
07:30
priorvoorafgaand to the 2008 electionverkiezing
194
438855
2074
waarbij sociale psychologen keken
naar de mate waarin
07:32
where socialsociaal psychologistspsychologen lookedkeek at the extentomvang
195
440929
3026
07:35
to whichwelke the candidateskandidaten were
associatedgeassocieerd with AmericaAmerika,
196
443955
3442
kandidaten met Amerika
werden geassocieerd,
07:39
as in an unconsciousbewusteloos associationvereniging
with the AmericanAmerikaanse flagvlag.
197
447397
3605
onbewust, met de Amerikaanse vlag.
07:43
And in one of theirhun studiesstudies they comparedvergeleken
198
451002
1356
Eén van die onderzoeken vergeleek
Obama met McCain.
07:44
ObamaObama and McCainMcCain, and they foundgevonden McCainMcCain
199
452358
2014
07:46
is thought of as more AmericanAmerikaanse than ObamaObama,
200
454372
3394
Ze stelden vast dat McCain als meer
Amerikaans gold dan Obama.
07:49
and to some extentomvang, people aren'tzijn niet
that surprisedverwonderd by hearinggehoor that.
201
457766
2573
Tot op zekere hoogte
wekt dat geen verbazing.
07:52
McCainMcCain is a celebratedberoemd waroorlog heroheld,
202
460339
1918
McCain is een gevierde oorlogsheld.
07:54
and manyveel people would explicitlyuitdrukkelijk say
203
462257
1659
Vele mensen zeiden letterlijk
07:55
he has more of an AmericanAmerikaanse storyverhaal than ObamaObama.
204
463916
2700
dat hij een Amerikaanser verhaal had
dan Obama.
07:58
But they alsoook comparedvergeleken ObamaObama
205
466616
1937
Maar ze vergeleken Obama ook
08:00
to BritishBritse PrimePrime MinisterMinister TonyTony BlairBlair,
206
468553
2516
met de Britse premier Tony Blair.
08:03
and they foundgevonden that BlairBlair was alsoook thought of
207
471069
2261
Ze stelden vast dat Blair ook gold
08:05
as more AmericanAmerikaanse than ObamaObama,
208
473330
2507
als Amerikaanser dan Obama,
08:07
even thoughhoewel subjectsvakken explicitlyuitdrukkelijk understoodbegrijpelijk
209
475837
2073
hoewel de proefpersonen expliciet begrepen
08:09
that he's not AmericanAmerikaanse at all.
210
477910
2990
dat hij helemaal niet Amerikaans is.
08:12
But they were respondingreageert, of courseCursus,
211
480900
1424
Ze reageerden uiteraard
08:14
to the colorkleur of his skinhuid.
212
482324
3051
op zijn huidskleur.
08:17
These stereotypesstereotypen and biasesbiases
213
485375
2051
Deze stereotiepen en voorkeuren
hebben gevolgen in het echte leven
08:19
have real-worldechte wereld consequencesgevolgen,
214
487426
1450
die tegelijk subtiel
en erg belangrijk zijn.
08:20
bothbeide subtlesubtiel and very importantbelangrijk.
215
488876
2872
08:23
In one recentrecent studystudie, researchersonderzoekers
216
491748
2662
In een recent onderzoek zette men
08:26
put adsadvertenties on eBayeBay for the saleverkoop of baseballbasketbal cardskaarten.
217
494410
3269
op eBay baseballplaatjes te koop.
08:29
Some of them were heldheld by whitewit handshanden,
218
497679
2734
Sommige werden vastgehouden
door een blanke hand,
08:32
othersanderen by blackzwart handshanden.
219
500413
1218
andere door een zwarte.
08:33
They were the samedezelfde baseballbasketbal cardskaarten.
220
501631
1579
Het waren dezelfde plaatjes.
08:35
The onesdegenen heldheld by blackzwart handshanden
221
503210
1244
Voor de plaatjes in de zwarte hand
werd substantieel minder geboden
08:36
got substantiallywezenlijk smallerkleiner bidsbiedingen
222
504454
2067
08:38
than the onesdegenen heldheld by whitewit handshanden.
223
506521
2484
dan voor de plaatjes in de blanke hand.
08:41
In researchOnderzoek donegedaan at StanfordStanford,
224
509005
2362
In een onderzoek uit Stanford
08:43
psychologistspsychologen exploredonderzocht the casegeval of people
225
511367
4230
onderzochten psychologen
de zaak van mensen
08:47
sentencedveroordeeld for the murdermoord of a whitewit personpersoon.
226
515597
3569
die waren veroordeeld
voor moord op een blanke.
08:51
It turnsbochten out, holdingbezit everything elseanders constantconstante,
227
519166
2804
Bleek dat als je al de rest gelijk houdt,
08:53
you are considerablyaanzienlijk more likelywaarschijnlijk to be executeduitgevoerd
228
521970
2370
er een veel grotere kans is
dat je wordt geëxecuteerd
08:56
if you look like the man on the right
229
524340
1777
als je er uitziet als de man rechts
dan als de man links.
08:58
than the man on the left,
230
526117
1973
09:00
and this is in largegroot partdeel because
231
528090
2029
Dat komt vooral doordat
09:02
the man on the right lookslooks more prototypicallyofficieel blackzwart,
232
530119
2534
de man rechts er meer uitziet
09:04
more prototypicallyofficieel African-AmericanAfro-Amerikaanse,
233
532653
2630
als het prototype van een zwarte,
een Afrikaanse Amerikaan.
09:07
and this apparentlyblijkbaar influencesinvloeden people'sPeople's decisionsbeslissingen
234
535283
2049
Dat beïnvloedt blijkbaar de beslissing
09:09
over what to do about him.
235
537332
1771
over wat er met hem moet gebeuren.
09:11
So now that we know about this,
236
539103
1547
Nu we dit weten,
09:12
how do we combatgevecht it?
237
540650
1657
wat kunnen we eraan doen?
09:14
And there are differentverschillend avenueswegen.
238
542307
1622
Er zijn meerdere wegen.
09:15
One avenueLaan is to appealin beroep gaan
239
543929
1434
Een weg is beroep doen
09:17
to people'sPeople's emotionalemotioneel responsesReacties,
240
545363
2046
op de emotionele respons van mensen,
09:19
to appealin beroep gaan to people'sPeople's empathyempathie,
241
547409
2133
op hun empathie.
09:21
and we oftenvaak do that throughdoor storiesverhalen.
242
549542
1873
Dat doen we vaak door verhalen.
09:23
So if you are a liberalliberale parentouder
243
551415
2565
Als je je kinderen vrij opvoedt
09:25
and you want to encourageaanmoedigen your childrenkinderen
244
553980
1872
en ze wilt aanmoedigen
om te geloven in niet-traditionele
gezinsmodellen
09:27
to believe in the meritsverdiensten of nontraditionalniet-traditionele familiesgezinnen,
245
555852
2374
kan je ze zo'n boek geven
[Heather heeft twee mama's].
09:30
you mightmacht give them a bookboek like this.
["HeatherHeather Has Two MommiesMama 's"]
246
558226
2273
09:32
If you are conservativeconservatief and have a differentverschillend attitudehouding,
247
560499
1726
Een conservatief geeft dit soort boek.
09:34
you mightmacht give them a bookboek like this.
248
562225
1931
[Help! Mama! Er zitten vrijdenkers
onder mijn bed!] (Gelach)
09:36
(LaughterGelach)
["Help! MomMoeder! There Are LiberalsLiberalen underonder My BedBed!"]
249
564156
1749
09:37
But in generalalgemeen, storiesverhalen can turnbeurt
250
565905
3336
Meestal kunnen verhalen
anonieme vreemdelingen
veranderen in mensen die ertoe doen.
09:41
anonymousanoniem strangersonbekenden into people who matterer toe doen,
251
569241
2232
09:43
and the ideaidee that we carezorg about people
252
571473
2685
Het idee dat we om mensen geven
als we hen als individu bekijken,
09:46
when we focusfocus on them as individualsindividuen
253
574158
1702
09:47
is an ideaidee whichwelke has showngetoond up acrossaan de overkant historygeschiedenis.
254
575860
2279
is van alle tijden.
09:50
So StalinStalin apocryphallygezegd said,
255
578139
2583
Er is een apocrief citaat van Stalin
09:52
"A singlesingle deathdood is a tragedytragedie,
256
580722
1617
"Eén enkele dood is een tragedie,
1 miljoen doden zijn een statistiek."
09:54
a millionmiljoen deathssterfgevallen is a statisticstatistisch,"
257
582339
2040
09:56
and MotherMoeder TeresaTeresa said,
258
584379
1451
Moeder Teresa zei: "Als ik naar de massa
kijk, zal ik nooit handelen.
09:57
"If I look at the massmassa-, I will never acthandelen.
259
585830
1541
09:59
If I look at the one, I will."
260
587371
2325
Als ik naar één mens kijk wel."
10:01
PsychologistsPsychologen have exploredonderzocht this.
261
589696
2070
Psychologen hebben dit verkend.
10:03
For instanceaanleg, in one studystudie,
262
591766
1301
In een onderzoek
10:05
people were givengegeven a listlijst of factsfeiten about a crisiscrisis,
263
593067
2783
gaven ze mensen een lijst
feiten over een crisis,
10:07
and it was seengezien how much they would donatedoneren
264
595850
4256
en je zag hoeveel ze zouden geven
om de crisis op te lossen.
10:12
to solveoplossen this crisiscrisis,
265
600106
1584
10:13
and anothereen ander groupgroep was givengegeven no factsfeiten at all
266
601690
1837
Een andere groep kreeg geen informatie,
10:15
but they were told of an individualindividu
267
603527
2098
maar wel een verhaal over een individu.
10:17
and givengegeven a namenaam and givengegeven a facegezicht,
268
605625
2440
Ze kregen een naam en een gezicht.
10:20
and it turnsbochten out that they gavegaf farver more.
269
608065
3219
Bleek dat zij meer gaven.
10:23
NoneGeen of this I think is a secretgeheim
270
611284
1861
Dit is geen geheim voor mensen
die met liefdadigheid bezig zijn.
10:25
to the people who are engagedbezet in charitygoed doel work.
271
613145
2111
Ze overstelpen je niet
met feiten en statistieken.
10:27
People don't tendde neiging hebben to delugedeluge people
272
615256
2648
10:29
with factsfeiten and statisticsstatistieken.
273
617904
1323
Toon ze eerder gezichten,
toon ze mensen.
10:31
RatherEerder, you showtonen them facesgezichten,
274
619227
1022
10:32
you showtonen them people.
275
620249
1736
10:33
It's possiblemogelijk that by extendingverlenging our sympathiessympathie
276
621985
3227
Het is mogelijk dat de sympathie
die we hebben voor een individu
10:37
to an individualindividu, they can spreadverspreiding
277
625212
1971
zich uitbreidt tot op de groep
waartoe dat individu behoort.
10:39
to the groupgroep that the individualindividu belongsbehoort to.
278
627183
2878
10:42
This is HarrietHarriet BeecherBeecher StoweStowe.
279
630061
2466
Dit is Harriet Beecher Stowe.
10:44
The storyverhaal, perhapsmisschien apocryphalapocriefe,
280
632527
2443
Er is een wellicht apocrief verhaal
10:46
is that PresidentDe Voorzitter LincolnLincoln inviteduitgenodigd her
281
634970
2074
dat president Lincoln haar uitnodigde
10:49
to the WhiteWit HouseHuis in the middlemidden- of the CivilCiviele WarOorlog
282
637044
1998
op het Witte Huis tijdens de burgeroorlog,
10:51
and said to her,
283
639042
1584
en dat hij zei:
"U bent dus het dametje
dat deze grote oorlog begon."
10:52
"So you're the little ladydame who startedbegonnen this great waroorlog."
284
640626
2664
10:55
And he was talkingpratend about "UncleOom Tom'sTom's CabinCabine."
285
643290
1885
Hij had het over
'De negerhut van oom Tom'.
10:57
"UncleOom Tom'sTom's CabinCabine" is not
a great bookboek of philosophyfilosofie
286
645175
2531
Dat is geen groot filosofisch werk,
10:59
or of theologytheologie or perhapsmisschien not even literatureliteratuur,
287
647706
3144
geen theologie en wellicht
zelfs geen literatuur,
11:02
but it does a great jobbaan
288
650850
2515
maar wat het heel goed kan,
11:05
of gettingkrijgen people to put themselveszich in the shoesschoenen
289
653365
2498
is ons dwingen om ons
te verplaatsen in mensen
11:07
of people they wouldn'tzou het niet otherwiseanders- be in the shoesschoenen of,
290
655863
2333
in wiens schoenen we anders
nooit zouden staan,
11:10
put themselveszich in the shoesschoenen of slavesslaven.
291
658196
2402
in de schoenen van slaven.
11:12
And that could well have been a catalystkatalysator
292
660598
1781
Dat kan best de katalysator geweest zijn
van een grote sociale verandering.
11:14
for great socialsociaal changeverandering.
293
662379
1604
11:15
More recentlykort geleden, looking at AmericaAmerika
294
663983
2362
Recenter, als je kijkt naar Amerika
in de jongste decennia,
11:18
in the last severalverscheidene decadestientallen jaren,
295
666345
3069
kunnen we aannemen
dat series als 'The Cosby Show'
11:21
there's some reasonreden to believe
that showsshows like "The CosbyCosby ShowToon"
296
669414
3149
11:24
radicallyradicaal changedveranderd AmericanAmerikaanse attitudesattitudes
towardsnaar African-AmericansAfro-Amerikanen,
297
672563
2688
de houding tegenover Afrikaans-Amerikanen
radicaal wijzigde,
11:27
while showsshows like "Will and GraceGrace" and "ModernModerne FamilyFamilie"
298
675251
2983
terwijl series als 'Will en Grace'
en 'Modern Family'
11:30
changedveranderd AmericanAmerikaanse attitudesattitudes
299
678234
1363
de Amerikaanse houding tegenover
homo's en lesbiennes wijzigden.
11:31
towardsnaar gayhomoseksueel menmannen and womenvrouw.
300
679597
1300
11:32
I don't think it's an exaggerationoverdrijving to say
301
680897
2455
Het is niet overdreven
11:35
that the majorgroot catalystkatalysator in AmericaAmerika for moralMoreel changeverandering
302
683352
2661
om te zeggen dat de grootste katalysator
van morele verandering
11:38
has been a situationsituatie comedykomedie.
303
686013
2893
in Amerika komische series waren.
11:40
But it's not all emotionsemoties,
304
688906
1416
Maar het gaat niet alleen om emoties.
11:42
and I want to endeinde by appealingaantrekkelijk
305
690322
1276
Ik wil besluiten met een beroep
op de kracht van de rede.
11:43
to the powermacht of reasonreden.
306
691598
2235
11:45
At some pointpunt in his wonderfulprachtig bookboek
307
693833
2156
Ergens in zijn mooie boek 'Ons betere ik',
zegt Steven Pinker:
11:47
"The Better AngelsEngelen of Our NatureNatuur,"
308
695989
1223
11:49
StevenSteven PinkerPinker sayszegt,
309
697212
2016
"In het oude testament moet je
van je buren houden,
11:51
the OldOude TestamentTestament sayszegt love thythy neighborbuurman,
310
699228
2582
11:53
and the NewNieuw TestamentTestament sayszegt love thythy enemyvijand,
311
701810
2722
in het nieuwe testament van je vijand,
maar ik hou van
geen van beiden, niet echt,
11:56
but I don't love eithereen van beide one of them, not really,
312
704532
2686
maar ik wil ze niet vermoorden.
11:59
but I don't want to killdoden them.
313
707218
1667
12:00
I know I have obligationsverplichtingen to them,
314
708885
1866
Ik weet dat ik verplichtingen heb,
12:02
but my moralMoreel feelingsgevoelens to them, my moralMoreel beliefsovertuigingen
315
710751
3470
maar mijn morele gevoelens jegens hen,
mijn morele geloof
12:06
about how I should behavezich gedragen towardsnaar them,
316
714221
1713
over hoe ik mij jegens hen
moet gedragen,
12:07
aren'tzijn niet groundedgeaard in love.
317
715934
2047
is niet op liefde gebaseerd,
12:09
What they're groundedgeaard in is the
understandingbegrip of humanmenselijk rightsrechten,
318
717981
1939
maar wel op mensenrechten,
12:11
a beliefgeloof that theirhun life is as valuablewaardevol to them
319
719920
2223
een geloof dat hun leven
even waardevol is voor hen
12:14
as my life is to me,
320
722143
2356
als het mijne voor mij."
12:16
and to supportondersteuning this, he tellsvertelt a storyverhaal
321
724499
1932
Hij onderbouwt dit met een verhaal
12:18
by the great philosopherfilosoof AdamAdam SmithSmith,
322
726431
1848
van de grote filosoof Adam Smith.
12:20
and I want to tell this storyverhaal too,
323
728279
1686
Ik vertel het hier met een kleine
aanpassing aan de moderne tijd.
12:21
thoughhoewel I'm going to modifywijzigen it a little bitbeetje
324
729965
1296
12:23
for modernmodern timestijden.
325
731261
1678
12:24
So AdamAdam SmithSmith startsstarts by askingvragen you to imaginestel je voor
326
732939
1901
Adam Smith vraagt om je in te beelden
12:26
the deathdood of thousandsduizenden of people,
327
734840
1901
dat duizenden mensen sterven
12:28
and imaginestel je voor that the thousandsduizenden of people
328
736741
2040
en wel in een land dat jij niet kent.
12:30
are in a countryland you are not familiarvertrouwd with.
329
738781
2239
12:33
It could be ChinaChina or IndiaIndia or a countryland in AfricaAfrika.
330
741020
3554
Misschien China of India
of een land in Afrika.
12:36
And SmithSmith sayszegt, how would you respondreageren?
331
744574
2484
Smith zegt : "Hoe zou jij reageren?"
12:39
And you would say, well that's too badslecht,
332
747058
2307
Dan zeg jij 'jammer'
12:41
and you'dje zou go on to the restrust uit of your life.
333
749365
1876
en je gaat verder met je leven.
12:43
If you were to openOpen up The NewNieuw
YorkYork TimesTijden onlineonline or something,
334
751241
2219
Als je de New York Times online raadpleegt
12:45
and discoverontdekken this, and in factfeit
this happensgebeurt to us all the time,
335
753460
2960
en dit ziet, en dat
gebeurt ons voortdurend,
12:48
we go about our liveslevens.
336
756420
1521
dan ga je verder met je leven.
12:49
But imaginestel je voor insteadin plaats daarvan, SmithSmith sayszegt,
337
757941
2194
Maar stel je voor, zegt Smith,
12:52
you were to learnleren that tomorrowmorgen
338
760135
1254
dat je verneemt dat je morgen
je pink zal kwijtspelen.
12:53
you were to have your little fingervinger choppedgehakt off.
339
761389
2539
12:55
SmithSmith sayszegt, that would matterer toe doen a lot.
340
763928
2169
Dat zou veel uitmaken, zegt Smith.
12:58
You would not sleepslaap that night
341
766097
1411
Je zou die nacht niet slapen
door het piekeren.
12:59
wonderingafvragen about that.
342
767508
1353
De vraag is dus:
13:00
So this raisesraises the questionvraag:
343
768861
2019
13:02
Would you sacrificeoffer thousandsduizenden of liveslevens
344
770880
2466
zou je duizenden levens opofferen
13:05
to savebesparen your little fingervinger?
345
773346
1969
om je pink te redden?
Antwoord daar veilig
in je eigen hoofd op. (Gelach)
13:07
Now answerantwoord this in the privacyprivacy of your owneigen headhoofd,
346
775315
2318
13:09
but SmithSmith sayszegt, absolutelyAbsoluut not,
347
777633
2919
Smith zegt: helemaal niet,
13:12
what a horridakelige thought.
348
780552
1692
wat een vreselijke gedachte.
13:14
And so this raisesraises the questionvraag,
349
782244
2031
En zo rijst de vraag,
13:16
and so, as SmithSmith putsputs it,
350
784275
1374
met de woorden van Smith:
13:17
"When our passivepassief feelingsgevoelens are almostbijna always
351
785649
2218
"Als onze passieve gevoelens haast altijd
13:19
so sordidsmerige and so selfishegoïstisch,
352
787867
1448
zo vies en egoïstisch zijn,
13:21
how comeskomt it that our activeactief principlesprincipes
353
789315
1465
waarom zijn onze actieve principes
dan vaak zo genereus en edel?"
13:22
should oftenvaak be so generousgenereus and so nobleedele?"
354
790780
2533
Zijn antwoord is: "Door rede,
principes en geweten.
13:25
And Smith'sSmiths answerantwoord is, "It is reasonreden,
355
793313
2050
13:27
principlebeginsel, consciencegeweten.
356
795363
1775
Die zegt ons, met een stem
13:29
[This] callscalls to us,
357
797138
1541
13:30
with a voicestem capablein staat of astonishingverbazingwekkend
the mostmeest presumptuousaanmatigend of our passionspassies,
358
798679
3425
die in staat is om de meest
pretentieuze van onze passies te verbazen,
13:34
that we are but one of the multitudeveelheid,
359
802104
1677
dat wij maar één uit de massa zijn,
13:35
in no respecteerbied better than any other in it."
360
803781
2441
en op geen enkele wijze
beter dan anderen."
13:38
And this last partdeel is what is oftenvaak describedbeschreven
361
806222
2125
Dit laatste deel wordt vaak beschreven
13:40
as the principlebeginsel of impartialityonpartijdigheid.
362
808347
3208
als het principe van onpartijdigheid.
13:43
And this principlebeginsel of impartialityonpartijdigheid manifestsmanifesten itselfzelf
363
811555
2629
Dit principe komt op de proppen
13:46
in all of the world's's werelds religionsgodsdiensten,
364
814184
1747
in alle religies ter wereld,
13:47
in all of the differentverschillend versionsversies of the goldengouden ruleregel,
365
815951
2258
in alle versies van de gulden regel,
13:50
and in all of the world's's werelds moralMoreel philosophiesfilosofieën,
366
818209
2454
en in alle moraalfilosofieën ter wereld.
13:52
whichwelke differverschillen in manyveel waysmanieren
367
820663
1307
Ze verschillen vaak,
13:53
but sharedelen the presuppositionvooronderstelling
that we should judgerechter moralitymoraliteit
368
821970
2994
maar ze delen de premisse
dat we moraliteit moeten beoordelen
13:56
from sortsoort of an impartialonpartijdige pointpunt of viewuitzicht.
369
824964
2985
vanuit een soort onpartijdig standpunt.
13:59
The bestbeste articulationarticulatie of this viewuitzicht
370
827949
1822
De beste uitwerking van deze visie
14:01
is actuallywerkelijk, for me, it's not from
a theologiantheoloog or from a philosopherfilosoof,
371
829771
3085
komt voor mij niet
van een theoloog of filosoof,
14:04
but from HumphreyHumphrey BogartBogart
372
832856
1357
maar van Humphrey Bogart
14:06
at the endeinde of "CasablancaCasablanca."
373
834213
1547
aan het einde van 'Casablanca'.
Opgepast, ik verklap het einde: hij zegt
zijn geliefde dat ze uit elkaar moeten
14:07
So, spoilerSpoiler alertalarm, he's tellingvertellen his loverminnaar
374
835760
3776
14:11
that they have to separatescheiden
375
839536
1140
14:12
for the more generalalgemeen good,
376
840676
1593
voor een hoger belang,
en hij zegt - ik doe het zonder accent -
14:14
and he sayszegt to her, and I won'tzal niet do the accentaccent,
377
842269
1864
14:16
but he sayszegt to her, "It doesn't take much to see
378
844133
1782
"Er is niet veel nodig om te zien
14:17
that the problemsproblemen of threedrie little people
379
845915
1359
dat de problemen van drie mensjes
14:19
don't amountbedrag to a hillheuvel of beansbonen in this crazygek worldwereld-."
380
847274
3111
in deze maffe wereld
niet zo gek veel voorstellen."
14:22
Our reasonreden could causeoorzaak us to overrideoverschrijven our passionspassies.
381
850385
3280
Onze rede kan zorgen dat we
onze passies opzij zetten.
14:25
Our reasonreden could motivatemotiveren us
382
853665
1716
Ze kan ons motiveren
om onze empathie uit te breiden,
14:27
to extenduitbreiden our empathyempathie,
383
855381
1221
14:28
could motivatemotiveren us to writeschrijven a
bookboek like "UncleOom Tom'sTom's CabinCabine,"
384
856602
2327
om een boek te schrijven als
'De negerhut van oom Tom',
14:30
or readlezen a bookboek like "UncleOom Tom'sTom's CabinCabine,"
385
858929
1723
of zo'n boek te lezen.
14:32
and our reasonreden can motivatemotiveren us to createcreëren
386
860652
2694
Ze kan ons motiveren
om gewoontes en taboes
en wetten te maken
14:35
customsdouane and taboostaboes and lawswetten
387
863346
1962
14:37
that will constrainbeperken us
388
865308
1810
die ons beletten
om op onze impulsen af te gaan
14:39
from actingacteren uponop our impulsesimpulsen
389
867118
1676
14:40
when, as rationalrationeel beingswezens, we feel
390
868794
1589
als we, als rationele wezens, voelen
dat we moeten ingeperkt worden.
14:42
we should be constrainedgedwongen.
391
870383
1395
14:43
This is what a constitutiongrondwet is.
392
871778
2013
Daar dient een grondwet voor.
14:45
A constitutiongrondwet is something
whichwelke was setreeks up in the pastverleden
393
873791
2921
Een grondwet is iets
dat in het verleden werd opgezet
14:48
that appliesis van toepassing now in the presentaanwezig,
394
876712
1307
en heden ten dage van toepassing is.
14:50
and what it sayszegt is,
395
878019
985
Het zegt:
14:51
no matterer toe doen how much we mightmacht to reelectplaats
396
879004
2227
hoe graag we ook een populaire president
een derde ambtstermijn zouden gunnen,
14:53
a popularpopulair presidentpresident for a thirdderde termtermijn,
397
881231
2603
14:55
no matterer toe doen how much whitewit AmericansAmerikanen mightmacht chooseKiezen
398
883834
2095
hoe graag blanke Amerikanen misschien
14:57
to feel that they want to reinstateherstellen
the institutioninstelling of slaveryslavernij, we can't.
399
885929
4068
de slavernij opnieuw willen instellen,
dat kan niet.
15:01
We have boundgebonden ourselvesonszelf.
400
889997
1676
We hebben onszelf vastgelegd.
15:03
And we bindbinden ourselvesonszelf in other waysmanieren as well.
401
891673
2417
Dat doen we ook op andere manieren.
15:06
We know that when it comeskomt to choosingkiezen somebodyiemand
402
894090
2758
We weten dat als we iemand moeten kiezen
15:08
for a jobbaan, for an awardonderscheiding,
403
896848
2951
voor een baan of een prijs,
15:11
we are stronglysterk biasedvooringenomen by theirhun racerace,
404
899799
2958
dat we dan sterk bevooroordeeld zijn
door ras,
15:14
we are biasedvooringenomen by theirhun gendergeslacht,
405
902757
2296
geslacht,
15:17
we are biasedvooringenomen by how attractiveaantrekkelijk they are,
406
905053
2215
hoe knap ze zijn.
15:19
and sometimessoms we mightmacht say,
"Well fine, that's the way it should be."
407
907268
2651
Soms zeggen we: "Zo hoort het."
15:21
But other timestijden we say, "This is wrongfout."
408
909919
2307
Maar soms zeggen we: "Dit is fout."
15:24
And so to combatgevecht this,
409
912226
1889
Om dit te bevechten,
15:26
we don't just try harderharder,
410
914115
2251
proberen we niet gewoon harder,
15:28
but ratherliever what we do is we setreeks up situationssituaties
411
916366
3001
maar we zetten situaties op
15:31
where these other sourcesbronnen
of informationinformatie can't biasvooroordeel us,
412
919367
3039
waar andere informatiebronnen
ons niet kunnen beïnvloeden.
15:34
whichwelke is why manyveel orchestrasorkesten
413
922406
1315
Daarom houden vele orkesten
15:35
auditionauditie musiciansmusici behindachter screensscreens,
414
923721
2645
audities voor muzikanten
achter een scherm,
15:38
so the only informationinformatie they have
415
926366
1244
zodat ze alléén die informatie krijgen
die ze nodig denken te hebben.
15:39
is the informationinformatie they believe should matterer toe doen.
416
927610
2693
15:42
I think prejudiceafbreuk te doen and biasvooroordeel
417
930303
2323
Ik denk dat vooroordelen
15:44
illustrateillustreren a fundamentalfundamenteel dualitydualiteit of humanmenselijk naturenatuur.
418
932626
3094
een fundamentele dualiteit
van de menselijke natuur blootleggen.
15:47
We have gutdarm feelingsgevoelens, instinctsinstincten, emotionsemoties,
419
935720
3776
We hebben buikgevoel, instinct, emoties.
15:51
and they affectaantasten our judgmentsoordelen and our actionsacties
420
939496
2161
Die beïnvloeden onze beoordeling
en onze daden,
15:53
for good and for evilonheil,
421
941657
2331
positief en negatief,
15:55
but we are alsoook capablein staat of rationalrationeel deliberationoverleg
422
943988
3622
maar we zijn ook in staat
tot rationeel oordelen
15:59
and intelligentintelligent planningplanning,
423
947610
1435
en intelligent plannen,
16:01
and we can use these to, in some casesgevallen,
424
949045
2817
en dat kunnen we gebruiken om, soms,
16:03
accelerateversnellen and nourishvoeden our emotionsemoties,
425
951862
1943
onze emotie te versnellen en te voeden,
16:05
and in other casesgevallen staunchstelpen them.
426
953805
2768
en soms om ze te stelpen.
16:08
And it's in this way
427
956573
1234
Op deze manier
16:09
that reasonreden helpshelpt us createcreëren a better worldwereld-.
428
957807
2767
helpt de rede ons
om de wereld te verbeteren.
16:12
Thank you.
429
960574
2344
Dank je wel.
(Applaus)
16:14
(ApplauseApplaus)
430
962918
3705
Translated by Els De Keyser
Reviewed by Axel Saffran

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Paul Bloom - Psychologist
Paul Bloom explores some of the most puzzling aspects of human nature, including pleasure, religion, and morality.

Why you should listen

In Paul Bloom’s last book, How Pleasure Works, he explores the often-mysterious enjoyment that people get out of experiences such as sex, food, art, and stories. His latest book, Just Babies, examines the nature and origins of good and evil. How do we decide what's fair and unfair? What is the relationship between emotion and rationality in our judgments of right and wrong? And how much of morality is present at birth? To answer these questions, he and his colleagues at Yale study how babies make moral decisions. (How do you present a moral quandary to a 6-month-old? Through simple, gamelike experiments that yield surprisingly adult-like results.)  

Paul Bloom is a passionate teacher of undergraduates, and his popular Introduction to Psychology 110 class has been released to the world through the Open Yale Courses program. He has recently completed a second MOOC, “Moralities of Everyday Life”, that introduced moral psychology to tens of thousands of students. And he also presents his research to a popular audience though articles in The Atlantic, The New Yorker, and The New York Times. Many of the projects he works on are student-initiated, and all of them, he notes, are "strongly interdisciplinary, bringing in theory and research from areas such as cognitive, social, and developmental psychology, evolutionary theory, linguistics, theology and philosophy." 

He says: "A growing body of evidence suggests that humans do have a rudimentary moral sense from the very start of life."

More profile about the speaker
Paul Bloom | Speaker | TED.com