TED2016
Tshering Tobgay: This country isn't just carbon neutral -- it's carbon negative
Tshering Tobgay: Dit land is niet alleen koolstofneutraal -- het is koolstofnegatief
Filmed:
Readability: 4.7
4,118,176 views
Diep in de Himalaya, op de grens tussen China en India, ligt het Koninkrijk Bhutan, dat heeft toegezegd voor altijd koolstofneutraal te blijven. In deze verhelderende talk, legt Bhutan's eerste minister Tshering Tobgay uit hoe zijn land geluk boven economische groei stelt en een voorbeeld voor de wereld is waar het natuurbehoud aangaat.
Tshering Tobgay - Prime Minister of Bhutan
Acting on his mandate to move Bhutan into the 21st century, Prime Minister Tshering Tobgay is transforming his nation -- while maintaining its “Gross National Happiness.” Full bio
Acting on his mandate to move Bhutan into the 21st century, Prime Minister Tshering Tobgay is transforming his nation -- while maintaining its “Gross National Happiness.” Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
In case you are wondering,
0
1520
1736
Mocht je het je afvragen,
00:15
no, I'm not wearing a dress,
1
3280
2600
nee, ik draag geen jurk
00:18
and no, I'm not saying
what I'm wearing underneath.
what I'm wearing underneath.
2
6840
3320
en nee, ik ga niet zeggen
wat ik er onder draag.
wat ik er onder draag.
00:22
(Laughter)
3
10480
2816
(Gelach)
00:25
This is a gho.
4
13320
1920
Dit is een 'gho'.
00:27
This is my national dress.
5
15920
1440
Het is mijn nationale klederdracht.
00:30
This is how all men dress in Bhutan.
6
18200
2760
Alle mannen in Bhutan dragen dit.
00:34
That is how our women dress.
7
22520
2680
Zo kleden onze vrouwen zich.
00:38
Like our women,
8
26320
2176
Net als onze vrouwen
00:40
we men get to wear pretty bright colors,
9
28520
3080
dragen de mannen mooie felle kleuren,
00:44
but unlike our women,
10
32960
1280
maar in tegenstelling tot hen
00:47
we get to show off our legs.
11
35240
1576
mogen wij onze benen laten zien.
00:48
(Laughter)
12
36840
2016
(Gelach)
00:50
Our national dress is unique,
13
38880
1416
Onze nationale klederdracht is uniek,
00:52
but this is not the only thing
that's unique about my country.
that's unique about my country.
14
40320
3200
maar het is niet
het enige unieke aan mijn land.
het enige unieke aan mijn land.
00:56
Our promise to remain
carbon neutral is also unique,
carbon neutral is also unique,
15
44040
3136
Onze belofte om koolstofneutraal
te blijven is dat ook
te blijven is dat ook
00:59
and this is what I'd like
to speak about today,
to speak about today,
16
47200
2216
en daar zou ik het vandaag
over willen hebben:
over willen hebben:
01:01
our promise to remain carbon neutral.
17
49440
2360
de belofte om koolstofneutraal te blijven.
01:04
But before I proceed,
I should set you the context.
I should set you the context.
18
52720
2960
Voor ik verderga,
moet ik de context schetsen.
moet ik de context schetsen.
01:08
I should tell you our story.
19
56680
1480
Ik moet ons verhaal vertellen.
01:11
Bhutan is a small country
in the Himalayas.
in the Himalayas.
20
59440
3800
Bhutan is een klein land in de Himalaya.
01:16
We've been called Shangri-La,
21
64160
2136
Men heeft ons wel 'Shangri-La' genoemd,
01:18
even the last Shangri-La.
22
66320
1680
het laatste Shrangri-La zelfs.
01:21
But let me tell you right off the bat,
we are not Shangri-La.
we are not Shangri-La.
23
69040
3416
Maar ik zeg jullie direct
dat we geen Shangri-La zijn.
dat we geen Shangri-La zijn.
01:24
My country is not one big monastery
24
72480
2736
Mijn land is niet één groot klooster
01:27
populated with happy monks.
25
75240
1656
vol gelukkige monniken.
01:28
(Laughter)
26
76920
1656
(Gelach)
01:30
The reality is that
there are barely 700,000 of us
there are barely 700,000 of us
27
78600
5696
In werkelijkheid zitten we
met amper 700.000 mensen
met amper 700.000 mensen
01:36
sandwiched between two
of the most populated countries on earth,
of the most populated countries on earth,
28
84320
4936
ingeklemd tussen twee
van de dichtstbevolkte landen ter wereld:
van de dichtstbevolkte landen ter wereld:
01:41
China and India.
29
89280
2160
China en India.
01:44
The reality is that we are a small,
underdeveloped country
underdeveloped country
30
92760
3776
In werkelijkheid zijn we
een klein, onderontwikkeld land
een klein, onderontwikkeld land
01:48
doing our best to survive.
31
96560
1800
dat zijn best doet om te overleven.
01:51
But we are doing OK. We are surviving.
32
99600
2800
Het gaat prima met ons. We overleven.
01:55
In fact, we are thriving,
33
103000
2120
Sterker nog, het gaat ons goed
01:58
and the reason we are thriving
is because we've been blessed
is because we've been blessed
34
106320
3040
en de reden dat het ons goed gaat,
is dat we zijn gezegend
is dat we zijn gezegend
02:02
with extraordinary kings.
35
110800
2296
met buitengewone koningen.
02:05
Our enlightened monarchs
have worked tirelessly
have worked tirelessly
36
113120
3016
Onze verlichte monarchen
hebben keihard gewerkt
hebben keihard gewerkt
02:08
to develop our country,
37
116160
1856
om ons land te ontwikkelen,
02:10
balancing economic growth carefully
38
118040
3576
waarbij ze economische groei
met zorg in balans hebben gehouden
met zorg in balans hebben gehouden
02:13
with social development,
environmental sustainability
environmental sustainability
39
121640
2896
met sociale ontwikkeling,
een duurzaam milieubeleid
een duurzaam milieubeleid
02:16
and cultural preservation,
40
124560
1856
en behoud van culturele waarden,
02:18
all within the framework
of good governance.
of good governance.
41
126440
2479
en dat alles binnen een kader
van goed bestuur.
van goed bestuur.
02:22
We call this holistic approach
to development
to development
42
130199
2857
Deze holistische wijze
van ontwikkelen noemen we
van ontwikkelen noemen we
02:25
"Gross National Happiness," or GNH.
43
133080
2720
'Gross National Happiness', of GNH.
[bruto nationaal geluk]
[bruto nationaal geluk]
02:29
Back in the 1970s,
44
137440
2016
In de jaren 70
02:31
our fourth king famously
pronounced that for Bhutan,
pronounced that for Bhutan,
45
139480
3536
verklaarde onze vierde koning
dat voor Bhutan
dat voor Bhutan
02:35
Gross National Happiness is more important
than Gross National Product.
than Gross National Product.
46
143040
4536
Gross National Happiness belangrijker is
dan het Bruto Nationaal Product.
dan het Bruto Nationaal Product.
02:39
(Applause)
47
147600
3880
(Applaus)
02:44
Ever since,
48
152400
1200
Sindsdien
02:46
all development in Bhutan
is driven by GNH,
is driven by GNH,
49
154320
3760
wordt alle ontwikkeling in Bhutan
gedreven door het GNH,
gedreven door het GNH,
02:51
a pioneering vision
that aims to improve the happiness
that aims to improve the happiness
50
159080
3896
een baanbrekende visie
die prioriteit verleent aan het geluk
die prioriteit verleent aan het geluk
02:55
and well-being of our people.
51
163000
1840
en het welzijn van ons volk.
02:58
But that's easier said than done,
52
166760
2176
Makkelijker gezegd dan gedaan,
03:00
especially when you are one
of the smallest economies in the world.
of the smallest economies in the world.
53
168960
3920
met name als je een van de kleinste
economieën in de wereld bent.
economieën in de wereld bent.
03:05
Our entire GDP is less
than two billion dollars.
than two billion dollars.
54
173360
3320
Ons BNP is minder dan twee miljard dollar.
03:09
I know that some of you here
are worth more --
are worth more --
55
177920
2496
Ik weet dat sommigen
van jullie hier meer waard zijn
van jullie hier meer waard zijn
03:12
(Laughter)
56
180440
1256
(Gelach)
03:13
individually
57
181720
1536
-- individueel --
03:15
than the entire economy of my country.
58
183280
2480
dan de hele economie van mijn land.
03:20
So our economy is small,
59
188640
2216
We hebben dus een kleine economie,
03:22
but here is where it gets interesting.
60
190880
1810
maar hier wordt het interessant.
03:26
Education is completely free.
61
194000
1760
Onderwijs is helemaal gratis.
03:28
All citizens are guaranteed
free school education,
free school education,
62
196360
3056
Onze burgers kunnen
gegarandeerd gratis naar school
gegarandeerd gratis naar school
03:31
and those that work hard
are given free college education.
are given free college education.
63
199440
2976
en degenen die hard werken
kunnen gratis naar een universiteit.
kunnen gratis naar een universiteit.
03:34
Healthcare is also completely free.
64
202440
2456
Gezondheidszorg is ook geheel gratis.
03:36
Medical consultation,
medical treatment, medicines:
medical treatment, medicines:
65
204920
3056
Medische consultaties,
behandeling, medicijnen:
behandeling, medicijnen:
03:40
they are all provided by the state.
66
208000
1880
allemaal op kosten van de staat.
03:43
We manage this
67
211440
1200
Dit kunnen we doen
03:45
because we use our limited
resources very carefully,
resources very carefully,
68
213560
3160
omdat we heel zuinig omspringen
met het weinige wat we hebben
met het weinige wat we hebben
03:49
and because we stay faithful
to the core mission of GNH,
to the core mission of GNH,
69
217600
5656
en omdat we trouw blijven
aan de centrale missie van het GNH:
aan de centrale missie van het GNH:
03:55
which is development with values.
70
223280
2800
ontwikkeling met waarden.
03:59
Our economy is small,
and we must strengthen it.
and we must strengthen it.
71
227600
2896
Onze economie is klein
en we moeten haar versterken.
en we moeten haar versterken.
04:02
Economic growth is important,
72
230520
2176
Economische groei is belangrijk,
04:04
but that economic growth must not come
from undermining our unique culture
from undermining our unique culture
73
232720
5136
maar die economische groei
mag niet ten koste gaan van onze cultuur
mag niet ten koste gaan van onze cultuur
04:09
or our pristine environment.
74
237880
3080
of van onze ongerepte natuur.
04:14
Today, our culture is flourishing.
75
242680
1680
Onze cultuur bloeit op dit moment.
04:17
We continue to celebrate
our art and architecture,
our art and architecture,
76
245080
3696
We blijven onze kunst
en architectuur in ere houden,
en architectuur in ere houden,
04:20
food and festivals,
77
248800
1600
voedsel en festivals,
04:23
monks and monasteries.
78
251880
2080
monniken en kloosters.
04:26
And yes, we celebrate
our national dress, too.
our national dress, too.
79
254760
3880
En ja, onze nationale klederdracht ook.
04:32
This is why I can wear my gho with pride.
80
260480
3520
Daarom draag ik mijn gho met trots.
04:37
Here's a fun fact:
81
265200
1240
Dit is wel leuk:
04:39
you're looking
at the world's biggest pocket.
at the world's biggest pocket.
82
267520
2600
je kijkt hier naar 's werelds
grootste zak.
grootste zak.
04:42
(Laughter)
83
270760
2336
(Gelach)
04:45
It starts here,
84
273120
2016
Het begint hier,
04:47
goes around the back,
85
275160
2176
gaat zo langs de achterkant,
04:49
and comes out from inside here.
86
277360
2480
en komt dan hier naar buiten.
04:52
In this pocket
87
280400
1496
In deze zak
04:53
we store all manner of personal goods
88
281920
3016
bewaren we allerlei persoonlijke spullen,
04:56
from phones and wallets
89
284960
1920
van telefoons en portefeuilles
05:00
to iPads, office files and books.
90
288280
3016
tot iPad's, dossiers en boeken.
05:03
(Laughter)
91
291320
1216
(Gelach)
05:04
(Applause)
92
292560
1696
(Applaus)
05:06
But sometimes --
93
294280
2536
Maar soms --
05:08
sometimes even precious cargo.
94
296840
3000
soms zelfs dierbare zaken.
(Publiek) Aahh.
05:14
So our culture is flourishing,
95
302200
1600
Onze cultuur bloeit dus,
05:16
but so is our environment.
96
304560
2456
maar onze natuur ook.
05:19
72 percent of my country
is under forest cover.
is under forest cover.
97
307040
3400
72 procent van mijn land
bestaat uit bossen.
bestaat uit bossen.
05:23
Our constitution demands
that a minimum of 60 percent
that a minimum of 60 percent
98
311440
4976
Onze grondwet schrijft voor
dat tenminste 60 procent van Bhutan
dat tenminste 60 procent van Bhutan
05:28
of Bhutan's total land
shall remain under forest cover
shall remain under forest cover
99
316440
3696
voor altijd bebost moeten blijven.
05:32
for all time.
100
320160
1216
05:33
(Applause)
101
321400
2520
(Applaus)
05:39
Our constitution,
102
327080
1520
Onze grondwet,
05:41
this constitution,
103
329240
1560
deze grondwet,
05:44
imposes forest cover on us.
104
332000
2240
legt ons bebossing op.
05:47
Incidentally, our king
used this constitution
used this constitution
105
335880
4216
Trouwens, onze koning
gebruikte de grondwet
gebruikte de grondwet
05:52
to impose democracy on us.
106
340120
1760
om ons democratie op te leggen.
05:54
You see, we the people
didn't want democracy.
didn't want democracy.
107
342640
3176
Wij, het volk, wilden geen democratie.
05:57
We didn't ask for it, we didn't demand it,
108
345840
2976
We hebben er niet om gevraagd,
hebben het niet geëist,
hebben het niet geëist,
06:00
and we certainly didn't fight for it.
109
348840
1800
en we hebben er zeker niet voor gevochten.
06:03
Instead, our king imposed democracy on us
110
351280
4696
Nee, onze koning heeft ons
democratie opgelegd
democratie opgelegd
06:08
by insisting that he include it
in the constitution.
in the constitution.
111
356000
2840
door erop te staan dat het
in de grondwet werd opgenomen.
in de grondwet werd opgenomen.
06:12
But he went further.
112
360520
1240
Maar hij ging verder.
06:14
He included provisions in the constitution
113
362480
2640
Hij liet in de grondwet opnemen
06:18
that empower the people
to impeach their kings,
to impeach their kings,
114
366320
3040
dat het volk zijn koning kon aanklagen
06:22
and included provisions in here
that require all our kings to retire
that require all our kings to retire
115
370080
5536
en ook dat alle koningen
zouden moeten aftreden
zouden moeten aftreden
06:27
at the age of 65.
116
375640
1440
op hun 65e.
06:30
(Applause)
117
378440
1456
(Applaus)
06:31
Fact is, we already have
a king in retirement:
a king in retirement:
118
379920
4320
We hebben trouwens
al een koning die is afgetreden:
al een koning die is afgetreden:
06:36
our previous king, the Great Fourth,
119
384840
3296
onze vorige koning, de Grote Vierde,
06:40
retired 10 years ago
120
388160
2456
trad 10 jaar geleden af
06:42
at the peak of his popularity.
121
390640
2280
op het toppunt van zijn populariteit.
06:45
He was all of 51 years at that time.
122
393720
3960
Hij was toen 51 jaar oud.
06:51
So as I was saying,
123
399080
1320
Zoals ik al zei,
06:53
72 percent of our country
is under forest cover,
is under forest cover,
124
401480
3416
is 72 procent van ons land bebost
06:56
and all that forest is pristine.
125
404920
2240
en dat is allemaal ongerept woud.
06:59
That's why we are one of the few remaining
126
407720
2376
Daarmee zijn we een van de weinige
overgebleven hotspots
overgebleven hotspots
07:02
global biodiversity hotspots in the world,
127
410120
3016
voor biodiversiteit in de wereld
en daarom zijn we
een koolstofneutraal land.
een koolstofneutraal land.
07:05
and that's why we are
a carbon neutral country.
a carbon neutral country.
128
413160
2360
07:08
In a world that is threatened
with climate change,
with climate change,
129
416360
2336
In een wereld die wordt bedreigd
door klimaatverandering
door klimaatverandering
07:10
we are a carbon neutral country.
130
418720
2920
zijn wij een koolstofneutraal land.
07:15
Turns out, it's a big deal.
131
423480
1760
Dat blijkt best bijzonder te zijn.
07:17
Of the 200-odd countries
in the world today,
in the world today,
132
425920
2376
Van de ongeveer 200 landen in de wereld
07:20
it looks like we are the only one
133
428320
1760
schijnen we het enige te zijn
07:22
that's carbon neutral.
134
430560
1240
dat koolstofneutraal is.
07:25
Actually, that's not quite accurate.
135
433520
1960
Eigenlijk zeg ik dat niet goed.
07:29
Bhutan is not carbon neutral.
136
437040
1840
Bhutan is niet koolstofneutraal.
07:31
Bhutan is carbon negative.
137
439920
2320
Bhutan is koolstofnegatief.
07:35
Our entire country generates
2.2 million tons of carbon dioxide,
2.2 million tons of carbon dioxide,
138
443600
6936
Ons land produceert
2,2 miljoen ton koolstofdioxide,
2,2 miljoen ton koolstofdioxide,
07:42
but our forests, they sequester
more than three times that amount,
more than three times that amount,
139
450560
3840
maar onze bossen slaan
meer dan drie keer zoveel op,
meer dan drie keer zoveel op,
07:47
so we are a net carbon sink
140
455720
2136
dus netto zijn we een koolstofput
07:49
for more than four million tons
of carbon dioxide each year.
of carbon dioxide each year.
141
457880
3920
voor meer dan vier miljoen ton
koolstofdioxide per jaar.
koolstofdioxide per jaar.
07:55
But that's not all.
142
463160
1256
En dat is nog niet alles.
07:56
(Applause)
143
464440
2096
(Applaus)
07:58
We export most
of the renewable electricity
of the renewable electricity
144
466560
3096
We exporteren het meeste
van de duurzame elektriciteit
van de duurzame elektriciteit
08:01
we generate from our fast-flowing rivers.
145
469680
2160
die we winnen uit onze
snelstromende rivieren.
snelstromende rivieren.
08:05
So today, the clean energy that we export
146
473160
3416
De schone energie die we exporteren
08:08
offsets about six million tons
of carbon dioxide in our neighborhood.
of carbon dioxide in our neighborhood.
147
476600
5080
compenseert zo'n zes miljoen ton
koolstofdioxide in onze omgeving.
koolstofdioxide in onze omgeving.
08:14
By 2020, we'll be exporting
enough electricity
enough electricity
148
482240
3936
In 2020 exporteren we
al genoeg elektriciteit
al genoeg elektriciteit
08:18
to offset 17 million tons
of carbon dioxide.
of carbon dioxide.
149
486200
3680
om voor 17 miljoen ton
aan koolstofdioxide te compenseren.
aan koolstofdioxide te compenseren.
En al zouden we maar de helft benutten
van ons potentiële waterkracht,
van ons potentiële waterkracht,
08:22
And if we were to harness
even half our hydropower potential,
even half our hydropower potential,
150
490680
3256
08:25
and that's exactly what we are working at,
151
493960
2040
en daar zijn we hard aan bezig,
08:29
the clean, green energy that we export
152
497120
2376
zou de schone, groene energie
die we exporteren
die we exporteren
08:31
would offset something like
50 million tons of carbon dioxide a year.
50 million tons of carbon dioxide a year.
153
499520
5120
voor ongeveer 50 miljoen ton
koolstofdioxide per jaar compenseren.
koolstofdioxide per jaar compenseren.
08:38
That is more CO2 than what the entire city
of New York generates in one year.
of New York generates in one year.
154
506320
5880
Dat is meer CO2 dan de stad New York
in een heel jaar genereert.
in een heel jaar genereert.
08:45
So inside our country,
we are a net carbon sink.
we are a net carbon sink.
155
513159
3097
Ons land is netto
dus een koolstofput.
dus een koolstofput.
08:48
Outside, we are offsetting carbon.
156
516280
2536
We compenseren
voor koolstof buiten ons land.
voor koolstof buiten ons land.
08:50
And this is important stuff.
157
518840
1360
Dat is heel belangrijk.
08:53
You see, the world is getting warmer,
158
521240
1799
De wereld wordt tenslotte warmer
08:55
and climate change is a reality.
159
523840
2280
en klimaatverandering is realiteit.
08:59
Climate change is affecting my country.
160
527440
2240
Klimaatverandering raakt mijn land.
09:02
Our glaciers are melting,
161
530280
1440
Onze gletsjers smelten
en dat veroorzaakt overstromingen
en aardverschuivingen,
en aardverschuivingen,
09:04
causing flash floods and landslides,
162
532360
2496
09:06
which in turn are causing disaster
and widespread destruction in our country.
and widespread destruction in our country.
163
534880
4440
die op hun beurt rampen veroorzaken
en een hoop schade aanrichten.
en een hoop schade aanrichten.
09:13
I was at that lake recently.
164
541560
1640
Ik was laatst bij dat meer.
09:15
It's stunning.
165
543760
1240
Adembenemend.
09:18
That's how it looked 10 years ago,
166
546240
2976
Zo zag het er 10 jaar geleden uit
09:21
and that's how it looked 20 years ago.
167
549240
2600
en zo zag het er 20 jaar geleden uit.
09:24
Just 20 years ago, that lake didn't exist.
168
552320
2840
20 jaar geleden
bestond dat meer niet eens.
bestond dat meer niet eens.
09:27
It was a solid glacier.
169
555880
1800
Het was een ijzige gletsjer.
09:31
A few years ago, a similar lake
170
559520
2040
Een paar jaar geleden brak
een vergelijkbaar meer door zijn dam
een vergelijkbaar meer door zijn dam
09:34
breached its dams
171
562760
1400
09:37
and wreaked havoc in the valleys below.
172
565920
2240
en richtte vernielingen aan in de vallei.
09:42
That destruction
was caused by one glacier lake.
was caused by one glacier lake.
173
570360
3016
Die ravage werd aangericht
door één gletsjermeer.
door één gletsjermeer.
09:45
We have 2,700 of them to contend with.
174
573400
3920
We hebben 2.700 van dat soort meren.
09:50
The point is this:
175
578640
1240
Dit is mijn punt:
09:52
my country and my people have done nothing
176
580800
3816
mijn land en ons volk
hebben niets bijgedragen
aan klimaatverandering,
aan klimaatverandering,
09:56
to contribute to global warming,
177
584640
1880
09:59
but we are already bearing the brunt
of its consequences.
of its consequences.
178
587920
4120
maar we eten er wel
de wrange vruchten van.
de wrange vruchten van.
10:05
And for a small, poor country,
one that is landlocked and mountainous,
one that is landlocked and mountainous,
179
593640
3936
Voor een klein, arm land,
bergachtig en ingesloten,
bergachtig en ingesloten,
10:09
it is very difficult.
180
597600
1760
is het heel moeilijk.
10:12
But we are not going to sit
on our hands doing nothing.
on our hands doing nothing.
181
600320
2616
Maar we gaan niet passief
op onze handen zitten.
op onze handen zitten.
10:14
We will fight climate change.
182
602960
1400
We gaan de klimaatverandering bevechten.
10:16
That's why we have promised
to remain carbon neutral.
to remain carbon neutral.
183
604920
3560
Daarom hebben we beloofd
koolstofneutraal te blijven.
koolstofneutraal te blijven.
10:22
We first made this promise in 2009
184
610480
4336
We beloofden dit voor het eerst in 2009
10:26
during COP 15 in Copenhagen,
185
614840
2760
tijdens de COP 15 in Kopenhagen,
10:30
but nobody noticed.
186
618800
1200
maar niemand had er oog voor.
10:32
Governments were so busy
arguing with one another
arguing with one another
187
620960
2656
Overheden hadden het
te druk met ruziemaken
te druk met ruziemaken
10:35
and blaming each other
for causing climate change,
for causing climate change,
188
623640
2936
en elkaar de schuld te geven
van klimaatverandering.
van klimaatverandering.
10:38
that when a small country
raised our hands and announced,
raised our hands and announced,
189
626600
3656
Dat kleine landje dat zijn vinger
opstak en aankondigde:
opstak en aankondigde:
10:42
"We promise to remain
carbon neutral for all time,"
carbon neutral for all time,"
190
630280
3096
"We beloven voor altijd
koolstofneutraal te blijven",
koolstofneutraal te blijven",
10:45
nobody heard us.
191
633400
1200
bleef onopgemerkt.
10:47
Nobody cared.
192
635880
1200
Dat interesseerde niemand.
10:51
Last December in Paris,
193
639400
1800
Afgelopen december in Parijs,
10:54
at COP 21, we reiterated our promise
194
642480
3256
bij COP 21, herhaalden we onze belofte
10:57
to remain carbon neutral
for all time to come.
for all time to come.
195
645760
2560
om voor altijd
koolstofneutraal te blijven.
koolstofneutraal te blijven.
11:01
This time, we were heard.
196
649760
1320
Deze keer werden we gehoord.
11:03
We were noticed, and everybody cared.
197
651880
2400
We vielen op en iedereen
vond het belangrijk.
vond het belangrijk.
11:09
What was different in Paris
was that governments came round together
was that governments came round together
198
657200
4936
Parijs was anders
omdat overheden overeenkwamen
omdat overheden overeenkwamen
11:14
to accept the realities of climate change,
199
662160
2616
klimaatverandering
te accepteren als realiteit
te accepteren als realiteit
11:16
and were willing to come together
and act together and work together.
and act together and work together.
200
664800
3360
en omdat ze wilden
samenkomen en samenwerken.
samenkomen en samenwerken.
11:21
All countries, from the very small
to the very large,
to the very large,
201
669000
3160
Alle landen, van klein tot groot,
11:25
committed to reduce
the greenhouse gas emissions.
the greenhouse gas emissions.
202
673440
3920
verplichtten zich tot vermindering
van de uitstoot van broeikasgassen.
van de uitstoot van broeikasgassen.
Het Raamverdrag van de Verenigde Naties
inzake klimaatverandering zegt
inzake klimaatverandering zegt
11:30
The UN Framework Convention
on Climate Change
on Climate Change
203
678680
3096
11:33
says that if these so-called
intended commitments are kept,
intended commitments are kept,
204
681800
4760
dat als men zich aan deze
'voorgenomen toezeggingen' houdt,
'voorgenomen toezeggingen' houdt,
11:39
we'd be closer
to containing global warming
to containing global warming
205
687400
2216
we twee graden dichterbij het beheersen
van klimaatverandering zouden zijn.
van klimaatverandering zouden zijn.
11:41
by two degrees Celsius.
206
689640
1360
11:46
By the way,
207
694440
1200
Trouwens,
11:48
I've requested the TED organizers here
208
696640
2736
ik heb de TED-organisatoren gevraagd
11:51
to turn up the heat in here
by two degrees,
by two degrees,
209
699400
3880
het hier twee graden warmer te stoken.
11:56
so if some of you
are feeling warmer than usual,
are feeling warmer than usual,
210
704520
2816
Als sommigen van jullie het dus
warmer vinden dan normaal,
warmer vinden dan normaal,
11:59
you know who to blame.
211
707360
1200
weet je door wie dat komt.
12:03
It's crucial that all of us
keep our commitments.
keep our commitments.
212
711520
3640
Het is cruciaal dat we
allemaal onze belofte houden.
allemaal onze belofte houden.
12:07
As far as Bhutan is concerned,
213
715600
1456
Wat Bhutan betreft:
12:09
we will keep our promise
to remain carbon neutral.
to remain carbon neutral.
214
717080
3440
wij houden onze belofte
om koolstofneutraal te blijven.
om koolstofneutraal te blijven.
12:13
Here are some of the ways we are doing it.
215
721560
2040
Dat doen we bijvoorbeeld als volgt.
12:16
We are providing free electricity
to our rural farmers.
to our rural farmers.
216
724760
2840
We geven onze boeren gratis elektriciteit.
12:20
The idea is that, with free electricity,
they will no longer have to use firewood
they will no longer have to use firewood
217
728240
6296
Dat doen we, opdat ze dan
geen hout meer hoeven te gebruiken
geen hout meer hoeven te gebruiken
om hun eten te koken.
12:26
to cook their food.
218
734560
1200
12:28
We are investing in sustainable transport
219
736520
2816
We investeren in duurzaam transport
12:31
and subsidizing the purchase
of electric vehicles.
of electric vehicles.
220
739360
3456
en we subsidiëren de aanschaf
van elektrische voertuigen.
van elektrische voertuigen.
12:34
Similarly, we are subsidizing
the cost of LED lights,
the cost of LED lights,
221
742840
4136
Eveneens subsidiëren we
de kosten voor LED-verlichting
de kosten voor LED-verlichting
12:39
and our entire government
is trying to go paperless.
is trying to go paperless.
222
747000
4296
en onze hele overheid probeert
papierloos te gaan werken.
papierloos te gaan werken.
12:43
We are cleaning up our entire country
through Clean Bhutan, a national program,
through Clean Bhutan, a national program,
223
751320
4496
We ruimen ons hele land op
via het landelijke project 'Clean Bhutan'
via het landelijke project 'Clean Bhutan'
12:47
and we are planting trees
throughout our country
throughout our country
224
755840
3136
en we planten bomen in het hele land
12:51
through Green Bhutan,
225
759000
1440
via Green Bhutan,
12:53
another national program.
226
761160
2120
ook een nationaal programma.
12:56
But it is our protected areas
227
764320
2176
Het zijn echter onze beschermde gebieden
12:58
that are at the core
of our carbon neutral strategy.
of our carbon neutral strategy.
228
766520
3320
die de ruggengraat vormen
van onze koolstofneutrale strategie.
van onze koolstofneutrale strategie.
13:02
Our protected areas are our carbon sink.
229
770320
3216
Onze beschermde gebieden
zijn onze koolstofput.
zijn onze koolstofput.
13:05
They are our lungs.
230
773560
1800
Ze zijn onze longen.
13:08
Today, more than half
our country is protected,
our country is protected,
231
776880
3496
Op dit moment is meer dan de helft
van ons land beschermd,
van ons land beschermd,
13:12
as national parks, nature reserves
232
780400
2376
als nationale parken, natuurreservaten
13:14
and wildlife sanctuaries.
233
782800
1920
of wildreservaten.
13:17
But the beauty is that we've connected
them all with one another
them all with one another
234
785400
4096
Maar het mooie is dat we ze allemaal
met elkaar hebben verbonden
met elkaar hebben verbonden
13:21
through a network of biological corridors.
235
789520
2920
met een netwerk van biologische corridors.
13:26
Now, what this means
236
794120
1256
Dat betekent
13:27
is that our animals are free
to roam throughout our country.
to roam throughout our country.
237
795400
3920
dat onze dieren vrij
door ons land kunnen zwerven.
door ons land kunnen zwerven.
Neem bijvoorbeeld deze tijger.
13:33
Take this tiger, for example.
238
801760
1416
13:35
It was spotted
at 250 meters above sea level
at 250 meters above sea level
239
803200
3696
Hij was gezien op 250 meter
boven zeeniveau
boven zeeniveau
13:38
in the hot, subtropical jungles.
240
806920
2320
in de hete subtropische jungle.
13:42
Two years later, that same tiger
241
810040
2976
Twee jaar later werd
diezelfde tijger aangetroffen
diezelfde tijger aangetroffen
13:45
was spotted near 4,000 meters
242
813040
3496
op bijna 4.000 meter hoogte
13:48
in our cold alpine mountains.
243
816560
2520
in onze koude bergen.
13:51
Isn't that awesome?
244
819840
1200
Is dat niet geweldig?
13:53
(Applause)
245
821720
4056
(Applaus)
13:57
We must keep it that way.
246
825800
1840
Zo moeten we het zien te houden.
14:00
We must keep our parks awesome.
247
828480
2080
Die parken moeten
zo indrukwekkend blijven.
zo indrukwekkend blijven.
14:03
So every year, we set aside resources
to prevent poaching, hunting,
to prevent poaching, hunting,
248
831840
4696
Ieder jaar investeren we dus
in het tegengaan van jagen, stropen,
in het tegengaan van jagen, stropen,
14:08
mining and pollution in our parks,
249
836560
2376
ontginning en vervuiling in onze parken.
14:10
and resources to help communities
who live in those parks
who live in those parks
250
838960
5136
Ook reserveren we middelen
waarmee de mensen die in de parken leven
waarmee de mensen die in de parken leven
voor hun bossen kunnen zorgen,
14:16
manage their forests,
251
844120
1496
14:17
adapt to climate change,
252
845640
1456
zich kunnen aanpassen
aan klimaatverandering
aan klimaatverandering
14:19
and lead better lives while continuing
to live in harmony with Mother Nature.
to live in harmony with Mother Nature.
253
847120
4000
en hun leven kunnen verbeteren
in harmonie met Moeder Natuur.
in harmonie met Moeder Natuur.
14:24
But that is expensive.
254
852600
1240
Maar dat is duur.
14:26
Over the next few years,
our small economy won't have the resources
our small economy won't have the resources
255
854640
5736
De komende jaren heeft
onze kleine economie de middelen niet
onze kleine economie de middelen niet
14:32
to cover all the costs that are required
to protect our environment.
to protect our environment.
256
860400
3720
om alle kosten te dekken
voor de bescherming van ons milieu.
voor de bescherming van ons milieu.
14:37
In fact, when we run the numbers,
257
865560
1616
Als we het goed doorrekenen,
14:39
it looks like it'll take us
at least 15 years
at least 15 years
258
867200
2696
lijkt het ten minste 15 jaar te kosten,
14:41
before we can fully finance
all our conservation efforts.
all our conservation efforts.
259
869920
4160
voordat we al onze pogingen
tot natuurbehoud kunnen financieren.
tot natuurbehoud kunnen financieren.
14:47
But neither Bhutan,
260
875280
1240
Maar noch Bhutan,
14:49
nor the world
261
877720
1200
noch de wereld,
14:51
can afford to spend 15 years
going backwards.
going backwards.
262
879480
3160
kunnen het zich veroorloven
15 jaar achteruit te gaan.
15 jaar achteruit te gaan.
14:56
This is why His Majesty the King
263
884600
2240
Daarom is Zijne Majesteit de Koning
14:59
started Bhutan For Life.
264
887720
1640
gestart met 'Bhutan For Life'.
15:02
Bhutan For Life gives us the time we need.
265
890320
2576
Bhutan For Life geeft ons
de tijd die we nodig hebben.
de tijd die we nodig hebben.
15:04
It gives us breathing room.
266
892920
1400
Het geeft ons speelruimte.
15:07
It is essentially a funding mechanism
267
895120
2376
In essentie is het
een financieringsmechanisme
een financieringsmechanisme
15:09
to look after our parks,
268
897520
1936
om voor onze parken te zorgen,
15:11
to protect our parks,
269
899480
1440
onze parken te beschermen,
15:13
until our government
can take over on our own fully.
can take over on our own fully.
270
901680
2880
tot onze overheid
het helemaal over kan nemen.
het helemaal over kan nemen.
15:17
The idea is to raise a transition fund
271
905720
3776
Het idee is een transitiefonds te stichten
met bijdragen van individuele donors,
bedrijven en instellingen,
bedrijven en instellingen,
15:21
from individual donors,
corporations and institutions,
corporations and institutions,
272
909520
3320
15:25
but the deal is closed only
after predetermined conditions are met
after predetermined conditions are met
273
913840
4536
maar de overeenkomst wordt pas afgesloten
als aan een aantal voorwaarden is voldaan
als aan een aantal voorwaarden is voldaan
15:30
and all funds committed.
274
918400
1600
en alle gelden zijn toegezegd.
15:32
So multiparty, single closing:
275
920920
2920
'Multiparty, single closing' dus,
15:36
an idea we borrowed from Wall Street.
276
924360
2160
een concept dat we hebben
geleend van Wall Street.
geleend van Wall Street.
15:39
This means that individual donors
can commit without having to worry
can commit without having to worry
277
927680
4296
Het betekent dat individuele donors
niet bang hoeven te zijn
niet bang hoeven te zijn
15:44
that they'll be left
supporting an underfunded plan.
supporting an underfunded plan.
278
932000
3960
dat ze zich committeren
aan een ondergefinancierd plan.
aan een ondergefinancierd plan.
15:49
It's something like a Kickstarter project,
279
937480
2256
Het is een soort Kickstarter-project,
15:51
only with a 15-year time horizon
280
939760
2376
alleen dan met een horizon van 15 jaar
15:54
and millions of tons
of carbon dioxide at stake.
of carbon dioxide at stake.
281
942160
3320
en een inzet van miljoenen tonnen
aan koolstofdioxide.
aan koolstofdioxide.
15:58
Once the deal is closed,
282
946400
1720
Is de deal eenmaal gesloten
16:01
we use the transition fund
to protect our parks,
to protect our parks,
283
949320
4056
dan gebruiken we het transitiefonds
om onze parken te beschermen,
om onze parken te beschermen,
16:05
giving our government time
to increase our own funding gradually
to increase our own funding gradually
284
953400
5176
wat onze overheid de tijd geeft haar
eigen financiering langzaam op te voeren
eigen financiering langzaam op te voeren
16:10
until the end of the 15-year period.
285
958600
2016
tot het eind van die 15-jarige periode.
16:12
After that, our government
guarantees full funding forever.
guarantees full funding forever.
286
960640
5560
Daarna garandeert onze overheid
voortdurende, volledige financiering.
voortdurende, volledige financiering.
16:20
We are almost there.
287
968120
1200
We zijn er bijna.
16:21
We expect to close later this year.
288
969800
1840
We verwachten later dit jaar
af te kunnen sluiten.
af te kunnen sluiten.
16:24
Naturally, I'm pretty excited.
289
972640
1696
Dat vind ik natuurlijk best opwindend.
16:26
(Applause)
290
974360
3640
(Applaus)
16:32
The World Wildlife Fund
is our principle partner in this journey,
is our principle partner in this journey,
291
980280
6040
Het Wereld Natuur Fonds
is hierbij onze belangrijkste partner
is hierbij onze belangrijkste partner
16:38
and I want to give them a big shoutout
292
986960
2056
en ik wil een groot applaus vragen
16:41
for the excellent work
they are doing in Bhutan
they are doing in Bhutan
293
989040
2320
voor het fantastische werk
dat ze doen in Bhutan
dat ze doen in Bhutan
16:44
and across the world.
294
992160
1256
en de rest van de wereld.
16:45
(Applause)
295
993440
3576
(Applaus)
16:49
Whew, it is getting warm in here.
296
997040
1960
Wauw, het wordt hier echt warm.
17:04
I thank you for listening to our story,
297
1012320
2000
Ik dank jullie voor het luisteren
naar ons verhaal,
naar ons verhaal,
17:07
a story of how we are keeping
our promise to remain carbon neutral,
our promise to remain carbon neutral,
298
1015120
4536
over hoe we onze belofte
van koolstofneutraliteit zullen houden,
van koolstofneutraliteit zullen houden,
17:11
a story of how we are keeping
our country pristine,
our country pristine,
299
1019680
3720
over hoe we onze bossen ongerept houden,
17:16
for ourselves, our children,
300
1024359
1681
voor onszelf, onze kinderen,
17:18
for your children and for the world.
301
1026760
2079
voor jullie kinderen en voor de wereld.
17:22
But we are not here
to tell stories, are we?
to tell stories, are we?
302
1030560
2080
Maar we zijn hier niet
om verhalen te vertellen,
om verhalen te vertellen,
17:25
We are here to dream together.
303
1033640
2760
we zijn hier om samen te dromen.
17:29
So in closing, I'd like to share
one more dream that I have.
one more dream that I have.
304
1037319
3760
Ter afsluiting wil ik dus
een droom met jullie delen.
een droom met jullie delen.
17:34
What if we could mobilize
our leadership and our resources,
our leadership and our resources,
305
1042200
3616
Wat als we ons leiderschap
en onze middelen,
en onze middelen,
17:37
our influence and our passion,
306
1045839
2657
onze invloed en onze passie,
konden mobiliseren
konden mobiliseren
17:40
to replicate the Bhutan For Life idea
to other countries
to other countries
307
1048520
3296
om het Bhutan For Life-idee
te exporteren naar andere landen,
te exporteren naar andere landen,
17:43
so that they too
308
1051840
1440
zodat ook zij
hun beschermde gebieden
voor altijd kunnen behouden.
voor altijd kunnen behouden.
17:46
can conserve their
protected areas for all time.
protected areas for all time.
309
1054640
2280
17:50
After all, there are many other countries
who face the same issues that we face.
who face the same issues that we face.
310
1058160
3762
Er zijn tenslotte vele landen
met vergelijkbare problemen.
met vergelijkbare problemen.
17:53
They too have natural resources
311
1061946
2190
Ook zij hebben natuurlijke bronnen
17:56
that can help win the world's fight
for sustainability,
for sustainability,
312
1064160
2920
die kunnen helpen bij 's werelds
streven naar duurzaamheid,
streven naar duurzaamheid,
maar zij kunnen daar momenteel
wellicht niet in investeren.
wellicht niet in investeren.
18:00
only they may not have the ability
to invest in them now.
to invest in them now.
313
1068160
2896
18:03
So what if we set up Earth For Life,
314
1071080
2440
Wat als we Earth For Life zouden opzetten,
een mondiaal fonds, om een wereldwijd
Bhutan For Life op de rit te zetten.
Bhutan For Life op de rit te zetten.
18:06
a global fund, to kickstart
the Bhutan For Life throughout the world?
the Bhutan For Life throughout the world?
315
1074120
4080
18:12
I invite you to help me,
316
1080320
1480
Ik nodig jullie uit me te helpen
18:14
to carry this dream beyond our borders
317
1082720
2456
deze droom tot buiten
onze grenzen te exporteren
onze grenzen te exporteren
18:17
to all those who care
about our planet's future.
about our planet's future.
318
1085200
4440
naar allen die deze planeet
een warm hart toedragen.
een warm hart toedragen.
18:22
After all, we're here to dream together,
319
1090880
3280
We zijn hier tenslotte om samen te dromen,
18:27
to work together,
320
1095000
1776
samen te werken,
18:28
to fight climate change together,
to protect our planet together.
to protect our planet together.
321
1096800
3600
klimaatverandering samen te bestrijden
en onze planeet samen te beschermen.
en onze planeet samen te beschermen.
18:33
Because the reality is
322
1101080
1760
De realiteit is
18:36
we are in it together.
323
1104280
1400
dat we in hetzelfde schuitje zitten.
18:38
Some of us might dress differently,
324
1106720
2080
Sommigen van ons
kleden zich wellicht anders,
kleden zich wellicht anders,
18:41
but we are in it together.
325
1109520
1240
maar we moeten het samen doen.
18:43
Thank you very much,
326
1111720
1280
Dankjewel.
18:45
and kadrin chhe la. Thank you.
327
1113320
1896
en 'kadrin chhe la'. Dankjewel.
18:47
(Applause)
328
1115240
1616
(Applaus)
18:48
Thank you, thank you, thank you.
329
1116880
1640
Dankjewel, dankjewel.
ABOUT THE SPEAKER
Tshering Tobgay - Prime Minister of BhutanActing on his mandate to move Bhutan into the 21st century, Prime Minister Tshering Tobgay is transforming his nation -- while maintaining its “Gross National Happiness.”
Why you should listen
Tshering Tobgay went from civil servant to politician to prime minister -- all the while maintaining his star social media profile in one of Asia’s most progressive emerging states. As the second democratically elected Prime Minister of Bhutan, Tobgay continues to emphasize his country’s core value of happiness.
Bhutan's acclaimed "Gross National Happiness" index prioritizes well-being over financial growth. But Tobgay also seeks to solve Bhutan's great challenges: unemployment, poverty, gaps in education and infrastructure. WIth a foundation of optimism, his administration and the country's young democracy hope to become a paragon of stability in the developing world.
Tshering Tobgay | Speaker | TED.com