TED2016
Tshering Tobgay: This country isn't just carbon neutral -- it's carbon negative
Tshering Tobgay: Đất nước có lượng carbon âm tính
Filmed:
Readability: 4.7
4,118,176 views
Nằm sâu trên dãy Himalayas, ở giữa Trung Quốc và Ấn Độ là Vương Quốc Bhutan, đất nước này đã cam kết luôn duy trì carbon trung tính. Ở bài nói chuyện rất dễ hiểu này, Thủ Tướng Bhutan là ông Tshering Tobgay chia sẻ với mọi người về việc Bhutan ưu tiên hạnh phúc của người dân so với phát triển kinh tế và đề ra tiêu chuẩn quốc tế trong lĩnh vực bảo tồn môi trường.
Tshering Tobgay - Prime Minister of Bhutan
Acting on his mandate to move Bhutan into the 21st century, Prime Minister Tshering Tobgay is transforming his nation -- while maintaining its “Gross National Happiness.” Full bio
Acting on his mandate to move Bhutan into the 21st century, Prime Minister Tshering Tobgay is transforming his nation -- while maintaining its “Gross National Happiness.” Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
In case you are wondering,
0
1520
1736
Nếu các bạn có thắc mắc
00:15
no, I'm not wearing a dress,
1
3280
2600
Tôi không mặc váy,
và tôi cũng sẽ không nói
tôi đang mặc gì bên dưới
tôi đang mặc gì bên dưới
00:18
and no, I'm not saying
what I'm wearing underneath.
what I'm wearing underneath.
2
6840
3320
00:22
(Laughter)
3
10480
2816
(Tiếng cười)
00:25
This is a gho.
4
13320
1920
Đây là Gho.
00:27
This is my national dress.
5
15920
1440
Trang phục truyền thống của chúng tôi.
00:30
This is how all men dress in Bhutan.
6
18200
2760
Đây là cách đàn ông người Bhutan ăn mặc.
00:34
That is how our women dress.
7
22520
2680
Còn đây là trang phục của phụ nữ.
00:38
Like our women,
8
26320
2176
Giống như cánh phụ nữ,
00:40
we men get to wear pretty bright colors,
9
28520
3080
đàn ông chúng tôi
cũng mặc màu sắc tươi sáng,
cũng mặc màu sắc tươi sáng,
00:44
but unlike our women,
10
32960
1280
nhưng khác ở chỗ,
00:47
we get to show off our legs.
11
35240
1576
chúng tôi phải khoe chân ra.
00:48
(Laughter)
12
36840
2016
(Tiếng cười)
00:50
Our national dress is unique,
13
38880
1416
Trang phục nước tôi độc đáo,
00:52
but this is not the only thing
that's unique about my country.
that's unique about my country.
14
40320
3200
nhưng đó không phải là thứ độc đáo
duy nhất về nước tôi.
duy nhất về nước tôi.
00:56
Our promise to remain
carbon neutral is also unique,
carbon neutral is also unique,
15
44040
3136
Cam kết duy trì lượng carbon trung tính
cũng độc đáo không kém,
cũng độc đáo không kém,
00:59
and this is what I'd like
to speak about today,
to speak about today,
16
47200
2216
và đây chính là điều tôi muốn nói hôm nay,
01:01
our promise to remain carbon neutral.
17
49440
2360
cam kết duy trì
lượng khí thải carbon trung tính.
lượng khí thải carbon trung tính.
01:04
But before I proceed,
I should set you the context.
I should set you the context.
18
52720
2960
Trước khi bắt đầu,
tôi nên kể bạn nghe bối cảnh câu chuyện
tôi nên kể bạn nghe bối cảnh câu chuyện
01:08
I should tell you our story.
19
56680
1480
Tôi nên kể câu chuyện nước tôi.
01:11
Bhutan is a small country
in the Himalayas.
in the Himalayas.
20
59440
3800
Bhutan là một nước nhỏ
nằm ở dãy Himalayas.
nằm ở dãy Himalayas.
01:16
We've been called Shangri-La,
21
64160
2136
Nước tôi được gọi là vùng đất Shangri-La,
01:18
even the last Shangri-La.
22
66320
1680
thậm chí là Shangri-La cuối cùng.
01:21
But let me tell you right off the bat,
we are not Shangri-La.
we are not Shangri-La.
23
69040
3416
Nhưng tôi phải nói thẳng từ đầu,
nước tôi không phải là Shangri-La.
nước tôi không phải là Shangri-La.
01:24
My country is not one big monastery
24
72480
2736
Nước tôi không phải là một tu viện lớn
01:27
populated with happy monks.
25
75240
1656
chỉ toàn những nhà sư hạnh phúc
01:28
(Laughter)
26
76920
1656
(Tiếng cười)
01:30
The reality is that
there are barely 700,000 of us
there are barely 700,000 of us
27
78600
5696
Sự thật là
dân số chúng tôi chỉ có 700.000 người
dân số chúng tôi chỉ có 700.000 người
01:36
sandwiched between two
of the most populated countries on earth,
of the most populated countries on earth,
28
84320
4936
bị kẹp giữa hai đất nước đông dân
nhất thế giới,
nhất thế giới,
01:41
China and India.
29
89280
2160
Trung Quốc và Ấn Độ.
01:44
The reality is that we are a small,
underdeveloped country
underdeveloped country
30
92760
3776
Trên thực tế, chúng tôi là một nước nhỏ,
kém phát triển
kém phát triển
01:48
doing our best to survive.
31
96560
1800
nỗ lực hết sức để tồn tại
01:51
But we are doing OK. We are surviving.
32
99600
2800
Nhưng chúng tôi đang làm được.
Chúng tôi vẫn đang tồn tại.
Chúng tôi vẫn đang tồn tại.
01:55
In fact, we are thriving,
33
103000
2120
Trên thực tế, chúng tôi đang phát triển
01:58
and the reason we are thriving
is because we've been blessed
is because we've been blessed
34
106320
3040
và nguyên nhân là chúng tôi may mắn
02:02
with extraordinary kings.
35
110800
2296
được ban cho các vị vua
hết sức là phi thường.
hết sức là phi thường.
02:05
Our enlightened monarchs
have worked tirelessly
have worked tirelessly
36
113120
3016
Các vị vua anh minh nước tôi
đã làm việc không ngừng nghỉ
đã làm việc không ngừng nghỉ
02:08
to develop our country,
37
116160
1856
để phát triển đất nước,
02:10
balancing economic growth carefully
38
118040
3576
thận trọng cân bằng phát triển kinh tế
02:13
with social development,
environmental sustainability
environmental sustainability
39
121640
2896
với phát triển xã hội,
bảo vệ môi trường
bảo vệ môi trường
02:16
and cultural preservation,
40
124560
1856
và bảo tồn văn hóa,
02:18
all within the framework
of good governance.
of good governance.
41
126440
2479
tất cả nằm trong khuôn khổ
cai trị sáng suốt.
cai trị sáng suốt.
02:22
We call this holistic approach
to development
to development
42
130199
2857
Chúng tôi gọi
phương thức phát triển thần kỳ này là
phương thức phát triển thần kỳ này là
02:25
"Gross National Happiness," or GNH.
43
133080
2720
"Tổng Hạnh Phúc Quốc Dân"
hay gọi tắt là GNH.
hay gọi tắt là GNH.
02:29
Back in the 1970s,
44
137440
2016
Hồi thập niên 1970,
02:31
our fourth king famously
pronounced that for Bhutan,
pronounced that for Bhutan,
45
139480
3536
vị vua đời thứ tư đã có một tuyên bố
nổi tiếng rằng đối với Bhutan,
nổi tiếng rằng đối với Bhutan,
02:35
Gross National Happiness is more important
than Gross National Product.
than Gross National Product.
46
143040
4536
Tổng Hạnh Phúc Quốc Dân quan trọng hơn
Tổng Sản Phẩm Quốc Dân.
Tổng Sản Phẩm Quốc Dân.
02:39
(Applause)
47
147600
3880
(Vỗ tay)
02:44
Ever since,
48
152400
1200
Kể từ đó,
02:46
all development in Bhutan
is driven by GNH,
is driven by GNH,
49
154320
3760
tất cả các phát triển ở Bhutan
đều được thúc đẩy bởi GNH,
đều được thúc đẩy bởi GNH,
02:51
a pioneering vision
that aims to improve the happiness
that aims to improve the happiness
50
159080
3896
tầm nhìn tiên phong
nhằm mục đích cải thiện hạnh phúc
nhằm mục đích cải thiện hạnh phúc
02:55
and well-being of our people.
51
163000
1840
và phúc lợi toàn diện cho người dân.
02:58
But that's easier said than done,
52
166760
2176
Nhưng điều này nói dễ hơn làm
03:00
especially when you are one
of the smallest economies in the world.
of the smallest economies in the world.
53
168960
3920
nhất là khi bạn là một trong những
nền kinh tế nhỏ nhất thế giới.
nền kinh tế nhỏ nhất thế giới.
03:05
Our entire GDP is less
than two billion dollars.
than two billion dollars.
54
173360
3320
Tổng Sản Phẩm Quốc Nội của chúng tôi
chưa vượt quá hai tỉ đô la.
chưa vượt quá hai tỉ đô la.
03:09
I know that some of you here
are worth more --
are worth more --
55
177920
2496
Tôi biết một số bạn ở đây
còn kiếm được nhiều hơn --
còn kiếm được nhiều hơn --
03:12
(Laughter)
56
180440
1256
(tiếng cười)
03:13
individually
57
181720
1536
chỉ một mình
03:15
than the entire economy of my country.
58
183280
2480
mà kiếm nhiều hơn
toàn bộ nền kinh tế của chúng tôi.
toàn bộ nền kinh tế của chúng tôi.
03:20
So our economy is small,
59
188640
2216
Nền kinh tế của chúng tôi nhỏ bé,
03:22
but here is where it gets interesting.
60
190880
1810
nhưng đây mới là điều thú vị.
03:26
Education is completely free.
61
194000
1760
Giáo dục hoàn toàn miễn phí.
03:28
All citizens are guaranteed
free school education,
free school education,
62
196360
3056
Tất cả công dân đều được bảo đảm
được học hành miễn phí,
được học hành miễn phí,
03:31
and those that work hard
are given free college education.
are given free college education.
63
199440
2976
và những ai học tốt
sẽ được học đại học miễn phí.
sẽ được học đại học miễn phí.
03:34
Healthcare is also completely free.
64
202440
2456
Y tế cũng hoàn toàn miễn phí.
03:36
Medical consultation,
medical treatment, medicines:
medical treatment, medicines:
65
204920
3056
Chi phí khám bệnh, chữa bệnh, thuốc men
03:40
they are all provided by the state.
66
208000
1880
đều được nhà nước chu cấp.
03:43
We manage this
67
211440
1200
Chúng tôi làm được điều này
03:45
because we use our limited
resources very carefully,
resources very carefully,
68
213560
3160
vì chúng tôi sử dụng nguồn lực hạn chế
của mình rất thận trọng,
của mình rất thận trọng,
03:49
and because we stay faithful
to the core mission of GNH,
to the core mission of GNH,
69
217600
5656
và vì chúng tôi trung thành
với nhiệm vụ cốt lõi của GNH,
với nhiệm vụ cốt lõi của GNH,
03:55
which is development with values.
70
223280
2800
là phát triển vững mạnh
từ các giá trị cốt lõi.
từ các giá trị cốt lõi.
03:59
Our economy is small,
and we must strengthen it.
and we must strengthen it.
71
227600
2896
Nền kinh tế vốn nhỏ bé,
nên chúng tôi cần củng cố lại.
nên chúng tôi cần củng cố lại.
04:02
Economic growth is important,
72
230520
2176
Việc phát triển kinh tế rất quan trọng,
04:04
but that economic growth must not come
from undermining our unique culture
from undermining our unique culture
73
232720
5136
nhưng nền kinh tế này không thể có được
bằng cách làm suy yếu nền văn hóa độc đáo
bằng cách làm suy yếu nền văn hóa độc đáo
04:09
or our pristine environment.
74
237880
3080
hay thiên nhiên môi trường
còn nguyên sơ của đất nước.
còn nguyên sơ của đất nước.
04:14
Today, our culture is flourishing.
75
242680
1680
Ngày nay, nền văn hóa nước tôi
đang phát triển.
đang phát triển.
04:17
We continue to celebrate
our art and architecture,
our art and architecture,
76
245080
3696
Chúng tôi tiếp tục tôn vinh
nghệ thuật và kiến trúc,
nghệ thuật và kiến trúc,
04:20
food and festivals,
77
248800
1600
ẩm thực và lễ hội,
04:23
monks and monasteries.
78
251880
2080
các nhà sư và những tu viện.
04:26
And yes, we celebrate
our national dress, too.
our national dress, too.
79
254760
3880
Và dĩ nhiên, chúng tôi cũng tôn vinh
trang phục truyền thống.
trang phục truyền thống.
04:32
This is why I can wear my gho with pride.
80
260480
3520
Vì vậy, tôi có thể mặc trang phục này
với niềm kiêu hãnh.
với niềm kiêu hãnh.
04:37
Here's a fun fact:
81
265200
1240
Chuyện này khá hài:
04:39
you're looking
at the world's biggest pocket.
at the world's biggest pocket.
82
267520
2600
các bạn đang được thấy
chiếc túi lớn nhất thế giới.
chiếc túi lớn nhất thế giới.
04:42
(Laughter)
83
270760
2336
(Tiếng cười)
04:45
It starts here,
84
273120
2016
Nó bắt đầu từ đây,
04:47
goes around the back,
85
275160
2176
vòng qua phía sau lưng,
04:49
and comes out from inside here.
86
277360
2480
và đi ra từ chỗ này.
04:52
In this pocket
87
280400
1496
Trong túi áo này
04:53
we store all manner of personal goods
88
281920
3016
chúng tôi để đủ các thể loại đồ cá nhân
04:56
from phones and wallets
89
284960
1920
từ điện thoại, ví tiền
05:00
to iPads, office files and books.
90
288280
3016
đến iPad, file hồ sơ và sách.
05:03
(Laughter)
91
291320
1216
(Tiếng cười)
05:04
(Applause)
92
292560
1696
(Vỗ tay)
05:06
But sometimes --
93
294280
2536
Có khi
05:08
sometimes even precious cargo.
94
296840
3000
chúng tôi còn mang theo những thứ quý giá
05:14
So our culture is flourishing,
95
302200
1600
Văn hóa nước tôi đang phát triển,
05:16
but so is our environment.
96
304560
2456
môi trường cũng vậy.
05:19
72 percent of my country
is under forest cover.
is under forest cover.
97
307040
3400
72% diện tích nước tôi được phủ rừng.
05:23
Our constitution demands
that a minimum of 60 percent
that a minimum of 60 percent
98
311440
4976
Hiến pháp quy định rằng
phải có ít nhất 60%
phải có ít nhất 60%
05:28
of Bhutan's total land
shall remain under forest cover
shall remain under forest cover
99
316440
3696
tổng diện tích đất đai của Bhutan
phải được phủ rừng
phải được phủ rừng
05:32
for all time.
100
320160
1216
trong mọi thời điểm.
05:33
(Applause)
101
321400
2520
(Vỗ tay)
05:39
Our constitution,
102
327080
1520
Hiến pháp của chúng tôi,
05:41
this constitution,
103
329240
1560
chính là bản hiến pháp này
05:44
imposes forest cover on us.
104
332000
2240
bắt buộc chúng tôi
thực hiện việc phủ rừng.
thực hiện việc phủ rừng.
05:47
Incidentally, our king
used this constitution
used this constitution
105
335880
4216
Nhân tiện nói luôn, nhà vua
sử dụng bản hiến pháp này
sử dụng bản hiến pháp này
05:52
to impose democracy on us.
106
340120
1760
để áp đặt nền dân chủ cho đất nước.
05:54
You see, we the people
didn't want democracy.
didn't want democracy.
107
342640
3176
Các bạn thấy đó, người dân chúng tôi
không mong muốn nền dân chủ.
không mong muốn nền dân chủ.
05:57
We didn't ask for it, we didn't demand it,
108
345840
2976
Chúng tôi không đòi hỏi,
không yêu cầu,
không yêu cầu,
06:00
and we certainly didn't fight for it.
109
348840
1800
dĩ nhiên, chúng tôi cũng không đấu tranh.
06:03
Instead, our king imposed democracy on us
110
351280
4696
Nhưng mà,
nhà vua lại áp đặt chế độ dân chủ
nhà vua lại áp đặt chế độ dân chủ
06:08
by insisting that he include it
in the constitution.
in the constitution.
111
356000
2840
thông qua hành động kiên quyết
đưa điều này vào hiến pháp.
đưa điều này vào hiến pháp.
Thậm chí ông còn đi xa hơn nữa.
06:12
But he went further.
112
360520
1240
06:14
He included provisions in the constitution
113
362480
2640
Ông đưa vào hiến pháp những điều luật
06:18
that empower the people
to impeach their kings,
to impeach their kings,
114
366320
3040
cho phép người dân
được quyền buộc tội các vị vua,
được quyền buộc tội các vị vua,
06:22
and included provisions in here
that require all our kings to retire
that require all our kings to retire
115
370080
5536
và thêm vào điều khoản quy định
tất cả vị vua phải nghỉ hưu
tất cả vị vua phải nghỉ hưu
06:27
at the age of 65.
116
375640
1440
ở tuổi 65.
06:30
(Applause)
117
378440
1456
(Vỗ tay)
06:31
Fact is, we already have
a king in retirement:
a king in retirement:
118
379920
4320
Thật ra, chúng tôi đã có trường hợp
một vị vua nghỉ hưu:
một vị vua nghỉ hưu:
vị vua trước đây, vị vua vĩ đại đời thứ tư
06:36
our previous king, the Great Fourth,
119
384840
3296
06:40
retired 10 years ago
120
388160
2456
đã nghỉ hưu 10 năm trước
06:42
at the peak of his popularity.
121
390640
2280
khi đang trên đỉnh cao của sự yêu mến.
06:45
He was all of 51 years at that time.
122
393720
3960
Lúc đó ông được 51 tuổi.
06:51
So as I was saying,
123
399080
1320
Như tôi vừa nói,
06:53
72 percent of our country
is under forest cover,
is under forest cover,
124
401480
3416
72% diện tích nước tôi được phủ rừng,
06:56
and all that forest is pristine.
125
404920
2240
và tất cả rừng vẫn còn giữ vẻ nguyên sơ.
06:59
That's why we are one of the few remaining
126
407720
2376
Do vậy nước tôi là một trong
07:02
global biodiversity hotspots in the world,
127
410120
3016
vài điểm nóng đa dạng sinh học ít ỏi
còn lại trên thế giới,
còn lại trên thế giới,
07:05
and that's why we are
a carbon neutral country.
a carbon neutral country.
128
413160
2360
và do vậy
chúng tôi là nước carbon trung tính.
chúng tôi là nước carbon trung tính.
07:08
In a world that is threatened
with climate change,
with climate change,
129
416360
2336
Trong một thế giới bị đe dọa
bởi biến đổi khí hậu,
bởi biến đổi khí hậu,
07:10
we are a carbon neutral country.
130
418720
2920
chúng tôi lại là
một nước carbon trung tính.
một nước carbon trung tính.
07:15
Turns out, it's a big deal.
131
423480
1760
Hóa ra, điều đó rất quan trọng.
07:17
Of the 200-odd countries
in the world today,
in the world today,
132
425920
2376
Trong hơn 200 quốc gia
trên thế giới hiện nay,
trên thế giới hiện nay,
07:20
it looks like we are the only one
133
428320
1760
có vẻ như chúng tôi là nước duy nhất
07:22
that's carbon neutral.
134
430560
1240
duy trì carbon trung tính.
07:25
Actually, that's not quite accurate.
135
433520
1960
Thật ra, điều này chưa chính xác cho lắm.
07:29
Bhutan is not carbon neutral.
136
437040
1840
Lượng khí thải carbon ở Bhutan
không phải là trung tính.
không phải là trung tính.
07:31
Bhutan is carbon negative.
137
439920
2320
Mà là âm tính.
07:35
Our entire country generates
2.2 million tons of carbon dioxide,
2.2 million tons of carbon dioxide,
138
443600
6936
Toàn bộ đất nước sản sinh ra
2,2 triệu tấn khí CO2
2,2 triệu tấn khí CO2
07:42
but our forests, they sequester
more than three times that amount,
more than three times that amount,
139
450560
3840
nhưng các khu rừng của chúng tôi
lại hấp thụ gấp 3 lần lượng khí CO2 này,
lại hấp thụ gấp 3 lần lượng khí CO2 này,
07:47
so we are a net carbon sink
140
455720
2136
có thể nói chúng tôi là bể chứa carbon
07:49
for more than four million tons
of carbon dioxide each year.
of carbon dioxide each year.
141
457880
3920
với hơn 4.000.000 tấn khí CO2 mỗi năm.
07:55
But that's not all.
142
463160
1256
Nhưng không chỉ có thế.
07:56
(Applause)
143
464440
2096
(Vỗ tay)
07:58
We export most
of the renewable electricity
of the renewable electricity
144
466560
3096
Chúng tôi xuất khẩu hầu hết
lượng điện tái chế
lượng điện tái chế
08:01
we generate from our fast-flowing rivers.
145
469680
2160
chúng tôi tạo ra
từ những con sông chảy xiết
từ những con sông chảy xiết
08:05
So today, the clean energy that we export
146
473160
3416
Hiện nay, lượng năng lượng sạch
mà chúng tôi xuất khẩu
mà chúng tôi xuất khẩu
08:08
offsets about six million tons
of carbon dioxide in our neighborhood.
of carbon dioxide in our neighborhood.
147
476600
5080
bù đắp cho sáu triệu tấn khí CO2
ở khu vực lân cận chúng tôi.
ở khu vực lân cận chúng tôi.
08:14
By 2020, we'll be exporting
enough electricity
enough electricity
148
482240
3936
Đến năm 2020, chúng tôi sẽ xuất khấu
đủ lượng điện
đủ lượng điện
08:18
to offset 17 million tons
of carbon dioxide.
of carbon dioxide.
149
486200
3680
để bù đắp 17 triệu tấn khí CO2.
08:22
And if we were to harness
even half our hydropower potential,
even half our hydropower potential,
150
490680
3256
Nếu chúng tôi khai thác được
chỉ phân nửa tiềm năng thủy điện,
chỉ phân nửa tiềm năng thủy điện,
08:25
and that's exactly what we are working at,
151
493960
2040
và đó chính là điều
chúng tôi đang nỗ lực làm,
chúng tôi đang nỗ lực làm,
08:29
the clean, green energy that we export
152
497120
2376
thì năng lượng sạch, xanh
mà chúng tôi xuất khẩu
mà chúng tôi xuất khẩu
08:31
would offset something like
50 million tons of carbon dioxide a year.
50 million tons of carbon dioxide a year.
153
499520
5120
có thể bù đắp cho khoảng
50 triệu tấn khí CO2 mỗi năm.
50 triệu tấn khí CO2 mỗi năm.
08:38
That is more CO2 than what the entire city
of New York generates in one year.
of New York generates in one year.
154
506320
5880
Còn nhiều hơn lượng khí CO2 cả thành phố
New York sản sinh ra trong một năm.
New York sản sinh ra trong một năm.
08:45
So inside our country,
we are a net carbon sink.
we are a net carbon sink.
155
513159
3097
Trong nước,
chúng tôi được xem là bể chứa carbon.
chúng tôi được xem là bể chứa carbon.
08:48
Outside, we are offsetting carbon.
156
516280
2536
Bên ngoài, chúng tôi đang bù đắp
lượng carbon.
lượng carbon.
08:50
And this is important stuff.
157
518840
1360
Đây là chuyện quan trọng.
08:53
You see, the world is getting warmer,
158
521240
1799
Bạn thấy đó, thế giới đang nóng lên
08:55
and climate change is a reality.
159
523840
2280
và biến đổi khí hậu là sự thật
08:59
Climate change is affecting my country.
160
527440
2240
Biến đổi khí hậu
đang ảnh hưởng đến nước tôi.
đang ảnh hưởng đến nước tôi.
09:02
Our glaciers are melting,
161
530280
1440
Các sông băng đang tan ra,
09:04
causing flash floods and landslides,
162
532360
2496
gây lũ quét và lở đất,
09:06
which in turn are causing disaster
and widespread destruction in our country.
and widespread destruction in our country.
163
534880
4440
các hiện tượng này lại gây ra thiên tai
và tàn phá rộng khắp cả nước.
và tàn phá rộng khắp cả nước.
09:13
I was at that lake recently.
164
541560
1640
Gần đây, tôi đã đến cái hồ đó.
09:15
It's stunning.
165
543760
1240
Nó đẹp tuyệt vời.
09:18
That's how it looked 10 years ago,
166
546240
2976
Đó là hiện trạng của nó 10 năm về trước
09:21
and that's how it looked 20 years ago.
167
549240
2600
còn đây là 20 năm về trước.
09:24
Just 20 years ago, that lake didn't exist.
168
552320
2840
Chỉ mới 20 năm thôi,
lúc đó cái hồ này còn chưa có.
lúc đó cái hồ này còn chưa có.
09:27
It was a solid glacier.
169
555880
1800
Lúc đó chỉ là khối băng rắn.
09:31
A few years ago, a similar lake
170
559520
2040
Cách đây vài năm, có một cái hồ tương tự
09:34
breached its dams
171
562760
1400
phá vỡ luôn đập
09:37
and wreaked havoc in the valleys below.
172
565920
2240
và gây thiệt hại lớn
cho thung lũng bên dưới.
cho thung lũng bên dưới.
09:42
That destruction
was caused by one glacier lake.
was caused by one glacier lake.
173
570360
3016
Chỉ một cái hồ băng hà thôi
mà đã tàn phá đến mức độ thế này.
mà đã tàn phá đến mức độ thế này.
09:45
We have 2,700 of them to contend with.
174
573400
3920
Mà chúng tôi phải giải quyết
tới những 2.700 cái hồ như vậy.
tới những 2.700 cái hồ như vậy.
09:50
The point is this:
175
578640
1240
Vấn đề ở đây là:
09:52
my country and my people have done nothing
176
580800
3816
đất nước và người dân chúng tôi
không làm gì
không làm gì
09:56
to contribute to global warming,
177
584640
1880
góp phần làm trái đất ấm lên
09:59
but we are already bearing the brunt
of its consequences.
of its consequences.
178
587920
4120
nhưng giờ đây
chúng tôi đã phải gánh chịu hậu quả.
chúng tôi đã phải gánh chịu hậu quả.
10:05
And for a small, poor country,
one that is landlocked and mountainous,
one that is landlocked and mountainous,
179
593640
3936
Và đối với một nước nhỏ bé, nghèo nàn,
nằm kẹt trong đất liền và nhiều núi non,
nằm kẹt trong đất liền và nhiều núi non,
10:09
it is very difficult.
180
597600
1760
thì việc này thực sự rất khó.
10:12
But we are not going to sit
on our hands doing nothing.
on our hands doing nothing.
181
600320
2616
Nhưng chúng tôi không có dự định
khoanh tay làm ngơ.
khoanh tay làm ngơ.
10:14
We will fight climate change.
182
602960
1400
Chúng tôi sẽ chống lại biến đổi khí hậu.
10:16
That's why we have promised
to remain carbon neutral.
to remain carbon neutral.
183
604920
3560
Vì vậy chúng tôi cam kết
duy trì carbon trung tính.
duy trì carbon trung tính.
10:22
We first made this promise in 2009
184
610480
4336
Chúng tôi cam kết điều này lần đầu tiên
vào năm 2009
vào năm 2009
10:26
during COP 15 in Copenhagen,
185
614840
2760
trong hội nghị COP 15 ở Copenhagen,
10:30
but nobody noticed.
186
618800
1200
nhưng không ai chú ý tới.
10:32
Governments were so busy
arguing with one another
arguing with one another
187
620960
2656
Các chính phủ lúc đó
quá bận tranh cãi với nhau
quá bận tranh cãi với nhau
10:35
and blaming each other
for causing climate change,
for causing climate change,
188
623640
2936
và đổ thừa lẫn nhau
về việc gây ra biến đổi khí hậu,
về việc gây ra biến đổi khí hậu,
10:38
that when a small country
raised our hands and announced,
raised our hands and announced,
189
626600
3656
đến nỗi khi có một đất nước nhỏ bé
giơ tay phát biểu và tuyên bố rằng,
giơ tay phát biểu và tuyên bố rằng,
10:42
"We promise to remain
carbon neutral for all time,"
carbon neutral for all time,"
190
630280
3096
"Chúng tôi cam kết luôn duy trì
carbon trung tính"
carbon trung tính"
10:45
nobody heard us.
191
633400
1200
thì không ai nghe chúng tôi nói hết.
10:47
Nobody cared.
192
635880
1200
Không ai thèm quan tâm.
10:51
Last December in Paris,
193
639400
1800
Ở Paris vào tháng 12 vừa rồi,
10:54
at COP 21, we reiterated our promise
194
642480
3256
tại hội nghị COP 21,
chúng tôi lặp lại cam kết
chúng tôi lặp lại cam kết
10:57
to remain carbon neutral
for all time to come.
for all time to come.
195
645760
2560
duy trì carbon trung tính
ở mọi thời điểm tương lai.
ở mọi thời điểm tương lai.
11:01
This time, we were heard.
196
649760
1320
Lần này, chúng tôi được lắng nghe.
11:03
We were noticed, and everybody cared.
197
651880
2400
Chúng tôi
được mọi người chú ý và quan tâm.
được mọi người chú ý và quan tâm.
11:09
What was different in Paris
was that governments came round together
was that governments came round together
198
657200
4936
Điều khác biệt ở Paris là
các chính phủ đến với nhau
các chính phủ đến với nhau
11:14
to accept the realities of climate change,
199
662160
2616
để chấp nhận tình hình biến đổi khí hậu,
11:16
and were willing to come together
and act together and work together.
and act together and work together.
200
664800
3360
và sẵn lòng đến với nhau,
cùng hành động và cùng nỗ lực.
cùng hành động và cùng nỗ lực.
11:21
All countries, from the very small
to the very large,
to the very large,
201
669000
3160
Tất cả các nước, từ nước rất nhỏ
cho đến nước rất lớn,
cho đến nước rất lớn,
11:25
committed to reduce
the greenhouse gas emissions.
the greenhouse gas emissions.
202
673440
3920
đều cam kết sẽ giảm bớt
lượng khí thải nhà kính.
lượng khí thải nhà kính.
11:30
The UN Framework Convention
on Climate Change
on Climate Change
203
678680
3096
Công Ước Khung của Liên Hiệp Quốc
về Biến Đổi Khí Hậu
về Biến Đổi Khí Hậu
11:33
says that if these so-called
intended commitments are kept,
intended commitments are kept,
204
681800
4760
cho rằng nếu ta giữ vững những điều
gọi là cam kết có chủ đích,
gọi là cam kết có chủ đích,
11:39
we'd be closer
to containing global warming
to containing global warming
205
687400
2216
ta sẽ ngăn ngừa trái đất ấm lên
11:41
by two degrees Celsius.
206
689640
1360
thêm 2 độ Celsius.
11:46
By the way,
207
694440
1200
Sẵn đây nói luôn,
11:48
I've requested the TED organizers here
208
696640
2736
tôi đã yêu cầu ban tổ chức ở đây
11:51
to turn up the heat in here
by two degrees,
by two degrees,
209
699400
3880
vặn nhiệt độ lên hai độ,
11:56
so if some of you
are feeling warmer than usual,
are feeling warmer than usual,
210
704520
2816
nên nếu một số bạn
cảm thấy ấm hơn bình thường,
cảm thấy ấm hơn bình thường,
11:59
you know who to blame.
211
707360
1200
thì biết là do ai rồi.
12:03
It's crucial that all of us
keep our commitments.
keep our commitments.
212
711520
3640
Việc tất cả chúng ta
giữ cam kết là rất quan trọng.
giữ cam kết là rất quan trọng.
12:07
As far as Bhutan is concerned,
213
715600
1456
Riêng về phía Bhutan,
12:09
we will keep our promise
to remain carbon neutral.
to remain carbon neutral.
214
717080
3440
chúng tôi sẽ giữ cam kết
duy trì lượng carbon trung tính.
duy trì lượng carbon trung tính.
12:13
Here are some of the ways we are doing it.
215
721560
2040
Đây là một số cách chúng tôi đang làm.
12:16
We are providing free electricity
to our rural farmers.
to our rural farmers.
216
724760
2840
Chúng tôi cấp điện miễn phí
cho nông dân.
cho nông dân.
12:20
The idea is that, with free electricity,
they will no longer have to use firewood
they will no longer have to use firewood
217
728240
6296
Ý tưởng là, nếu được dùng điện miễn phí,
họ sẽ không phải sử dụng củi
họ sẽ không phải sử dụng củi
12:26
to cook their food.
218
734560
1200
để nấu thức ăn.
12:28
We are investing in sustainable transport
219
736520
2816
Chúng tôi đang đầu tư vào
giao thông thân thiện môi trường
giao thông thân thiện môi trường
12:31
and subsidizing the purchase
of electric vehicles.
of electric vehicles.
220
739360
3456
và tài trợ việc mua các loại xe điện.
12:34
Similarly, we are subsidizing
the cost of LED lights,
the cost of LED lights,
221
742840
4136
Tương tự, chúng tôi đang tài trợ
chi phí đèn LED,
chi phí đèn LED,
12:39
and our entire government
is trying to go paperless.
is trying to go paperless.
222
747000
4296
và toàn bộ chính phủ chúng tôi
đang nỗ lực không xài giấy.
đang nỗ lực không xài giấy.
12:43
We are cleaning up our entire country
through Clean Bhutan, a national program,
through Clean Bhutan, a national program,
223
751320
4496
Chúng tôi đang làm sạch toàn bộ đất nước
thông qua chương trình Bhutan Sạch
thông qua chương trình Bhutan Sạch
12:47
and we are planting trees
throughout our country
throughout our country
224
755840
3136
và chúng tôi đang trồng cây
khắp cả nước
khắp cả nước
12:51
through Green Bhutan,
225
759000
1440
qua chương trình Bhutan Xanh,
12:53
another national program.
226
761160
2120
một chương trình quốc gia khác.
12:56
But it is our protected areas
227
764320
2176
Nhưng những khu vực được bảo vệ
của đất nước
của đất nước
12:58
that are at the core
of our carbon neutral strategy.
of our carbon neutral strategy.
228
766520
3320
mới là trọng tâm
của chiến lược carbon trung tính.
của chiến lược carbon trung tính.
13:02
Our protected areas are our carbon sink.
229
770320
3216
Những khu vực được bảo vệ
là bồn chứa carbon của chúng tôi.
là bồn chứa carbon của chúng tôi.
13:05
They are our lungs.
230
773560
1800
Đó là những lá phổi của đất nước.
13:08
Today, more than half
our country is protected,
our country is protected,
231
776880
3496
Hiện nay có hơn phân nửa đất nước
được đưa vào diện bảo vệ,
được đưa vào diện bảo vệ,
13:12
as national parks, nature reserves
232
780400
2376
là các công viên quốc gia,
khu bảo tồn thiên nhiên
khu bảo tồn thiên nhiên
13:14
and wildlife sanctuaries.
233
782800
1920
và các khu bảo tồn động vật hoang dã.
13:17
But the beauty is that we've connected
them all with one another
them all with one another
234
785400
4096
Nhưng điều hay ho nhất là
chúng tôi kết nối tất cả nơi này với nhau
chúng tôi kết nối tất cả nơi này với nhau
13:21
through a network of biological corridors.
235
789520
2920
thông qua mạng lưới
các hành lang bảo tồn đa dạng sinh học.
các hành lang bảo tồn đa dạng sinh học.
13:26
Now, what this means
236
794120
1256
Điều này có nghĩa là
13:27
is that our animals are free
to roam throughout our country.
to roam throughout our country.
237
795400
3920
các loài động vật được tự do
đi lại trong nước.
đi lại trong nước.
13:33
Take this tiger, for example.
238
801760
1416
Ví dụ như con hổ này.
13:35
It was spotted
at 250 meters above sea level
at 250 meters above sea level
239
803200
3696
Nó được phát hiện
ở độ cao 250 mét trên mặt nước biển
ở độ cao 250 mét trên mặt nước biển
13:38
in the hot, subtropical jungles.
240
806920
2320
trong các khu rừng nóng, á nhiệt đới.
13:42
Two years later, that same tiger
241
810040
2976
Hai năm sau đó, cũng chính con hổ đó
13:45
was spotted near 4,000 meters
242
813040
3496
được phát hiện ở độ cao gần 4.000 mét
13:48
in our cold alpine mountains.
243
816560
2520
ở các ngọn núi cao, lạnh lẽo trong nước.
13:51
Isn't that awesome?
244
819840
1200
Có tuyệt vời không ạ?
13:53
(Applause)
245
821720
4056
(Vỗ tay)
13:57
We must keep it that way.
246
825800
1840
Chúng tôi phải giữ gìn bằng cách đó.
14:00
We must keep our parks awesome.
247
828480
2080
Giữ gìn vẻ đẹp của các công viên.
14:03
So every year, we set aside resources
to prevent poaching, hunting,
to prevent poaching, hunting,
248
831840
4696
Mỗi năm, chúng tôi lựa ra các tài nguyên
để ngăn chặn nạn săn bắn,
để ngăn chặn nạn săn bắn,
14:08
mining and pollution in our parks,
249
836560
2376
đào đất và gây ô nhiễm trong công viên,
14:10
and resources to help communities
who live in those parks
who live in those parks
250
838960
5136
và cũng lựa ra các nguồn tài nguyên
để giúp cộng đồng sống ở các công viên đó
để giúp cộng đồng sống ở các công viên đó
14:16
manage their forests,
251
844120
1496
có thể bảo quản rừng rậm,
14:17
adapt to climate change,
252
845640
1456
thích nghi biến đổi khí hậu,
14:19
and lead better lives while continuing
to live in harmony with Mother Nature.
to live in harmony with Mother Nature.
253
847120
4000
và sống cuộc đời tốt đẹp hơn trong khi
tiếp tục sống hòa hợp với Mẹ Thiên Nhiên.
tiếp tục sống hòa hợp với Mẹ Thiên Nhiên.
14:24
But that is expensive.
254
852600
1240
Mà việc này rất tốn kém.
14:26
Over the next few years,
our small economy won't have the resources
our small economy won't have the resources
255
854640
5736
Vài năm tới, nền kinh tế nhỏ bé chúng tôi
sẽ không đủ nguồn lực
sẽ không đủ nguồn lực
14:32
to cover all the costs that are required
to protect our environment.
to protect our environment.
256
860400
3720
chi cho các chi phí cần thiết
để bảo vệ môi trường.
để bảo vệ môi trường.
14:37
In fact, when we run the numbers,
257
865560
1616
Thật ra khi tính toán các con số,
14:39
it looks like it'll take us
at least 15 years
at least 15 years
258
867200
2696
có vẻ như chúng tôi phải mất
ít nhất 15 năm nữa.
ít nhất 15 năm nữa.
14:41
before we can fully finance
all our conservation efforts.
all our conservation efforts.
259
869920
4160
mới đủ chi hoàn toàn
cho các nỗ lực bảo tồn thiên nhiên.
cho các nỗ lực bảo tồn thiên nhiên.
14:47
But neither Bhutan,
260
875280
1240
Nhưng cả Bhutan
14:49
nor the world
261
877720
1200
và thế giới đều không thể
14:51
can afford to spend 15 years
going backwards.
going backwards.
262
879480
3160
đi ngược lại 15 năm về trước.
14:56
This is why His Majesty the King
263
884600
2240
Cho nên Đức Vua chúng tôi
14:59
started Bhutan For Life.
264
887720
1640
thành lập dự án Bhutan Vì Sự Sống.
15:02
Bhutan For Life gives us the time we need.
265
890320
2576
Dự án này cho chúng tôi thời gian.
15:04
It gives us breathing room.
266
892920
1400
Cho chúng tôi không gian để thở.
15:07
It is essentially a funding mechanism
267
895120
2376
Về bản chất đó là cơ chế gây quỹ
15:09
to look after our parks,
268
897520
1936
để chăm sóc các công viên,
15:11
to protect our parks,
269
899480
1440
bảo vệ các công viên,
15:13
until our government
can take over on our own fully.
can take over on our own fully.
270
901680
2880
cho đến khi chính phủ chúng tôi
tự chủ động hoàn toàn.
tự chủ động hoàn toàn.
15:17
The idea is to raise a transition fund
271
905720
3776
Ý tưởng là gây quỹ chuyển tiếp
15:21
from individual donors,
corporations and institutions,
corporations and institutions,
272
909520
3320
từ các cá nhân hảo tâm,
các công ty và các cơ quan
các công ty và các cơ quan
15:25
but the deal is closed only
after predetermined conditions are met
after predetermined conditions are met
273
913840
4536
nhưng thỏa thuận này chỉ được chốt sau khi
các điều kiện xác định trước được thỏa mãn
các điều kiện xác định trước được thỏa mãn
15:30
and all funds committed.
274
918400
1600
và các nguồn quỹ được cam kết đóng.
15:32
So multiparty, single closing:
275
920920
2920
Cách này gọi là nhiều bên đóng góp
và chốt một lần:
và chốt một lần:
15:36
an idea we borrowed from Wall Street.
276
924360
2160
một ý tưởng chúng tôi mượn
của Wall Street.
của Wall Street.
15:39
This means that individual donors
can commit without having to worry
can commit without having to worry
277
927680
4296
Có nghĩa là những nhà hảo tâm cá nhân
có thể đóng góp mà không phải lo lắng rằng
có thể đóng góp mà không phải lo lắng rằng
15:44
that they'll be left
supporting an underfunded plan.
supporting an underfunded plan.
278
932000
3960
một mình họ phải ủng hộ
cho nguyên kế hoạch bị thiếu vốn.
cho nguyên kế hoạch bị thiếu vốn.
15:49
It's something like a Kickstarter project,
279
937480
2256
Gần giống như kiểu dự án huy động vốn,
15:51
only with a 15-year time horizon
280
939760
2376
có thời gian thực hiện là 15 năm
15:54
and millions of tons
of carbon dioxide at stake.
of carbon dioxide at stake.
281
942160
3320
và hàng triệu tấn khí CO2 bị ảnh hưởng.
15:58
Once the deal is closed,
282
946400
1720
Sau khi đã chốt thỏa thuận
16:01
we use the transition fund
to protect our parks,
to protect our parks,
283
949320
4056
chúng tôi sẽ dùng quỹ chuyển tiếp
để bảo vệ các công viên,
để bảo vệ các công viên,
16:05
giving our government time
to increase our own funding gradually
to increase our own funding gradually
284
953400
5176
cho chính phủ thời gian để
tăng ngân sách của mình dần dần
tăng ngân sách của mình dần dần
16:10
until the end of the 15-year period.
285
958600
2016
cho đến hết giai đoạn 15 năm.
16:12
After that, our government
guarantees full funding forever.
guarantees full funding forever.
286
960640
5560
Chính phủ chúng tôi cam kết
sẽ tự chi trả toàn bộ từ đó về sau.
sẽ tự chi trả toàn bộ từ đó về sau.
16:20
We are almost there.
287
968120
1200
Chúng tôi gần như sắp đạt được.
16:21
We expect to close later this year.
288
969800
1840
Mong là sẽ chốt cuối năm nay.
16:24
Naturally, I'm pretty excited.
289
972640
1696
Tự nhiên, tôi cảm thấy phấn khởi.
16:26
(Applause)
290
974360
3640
(Vỗ tay)
16:32
The World Wildlife Fund
is our principle partner in this journey,
is our principle partner in this journey,
291
980280
6040
Tổ chức Thế Giới Hoang Dã là đối tác chính
của chúng tôi trong hành trình này,
của chúng tôi trong hành trình này,
16:38
and I want to give them a big shoutout
292
986960
2056
và tôi muốn nhiệt liệt cám ơn họ
16:41
for the excellent work
they are doing in Bhutan
they are doing in Bhutan
293
989040
2320
vì họ làm được những điều tuyệt vời
ở Bhutan
ở Bhutan
16:44
and across the world.
294
992160
1256
và trên khắp thế giới.
16:45
(Applause)
295
993440
3576
(Vỗ tay)
16:49
Whew, it is getting warm in here.
296
997040
1960
Ồ, không khí ở đây đang ấm lên.
17:04
I thank you for listening to our story,
297
1012320
2000
Cám ơn các bạn đã lắng nghe
câu chuyện của chúng tôi,
câu chuyện của chúng tôi,
17:07
a story of how we are keeping
our promise to remain carbon neutral,
our promise to remain carbon neutral,
298
1015120
4536
câu chuyện về quyết tâm
giữ cam kết duy trì carbon trung tính,
giữ cam kết duy trì carbon trung tính,
17:11
a story of how we are keeping
our country pristine,
our country pristine,
299
1019680
3720
câu chuyện về việc giữ gìn
vẻ đẹp nguyên sơ của đất nước,
vẻ đẹp nguyên sơ của đất nước,
17:16
for ourselves, our children,
300
1024359
1681
cho chúng tôi, con cái chúng tôi,
17:18
for your children and for the world.
301
1026760
2079
cho con cái các bạn và cho cả thế giới.
17:22
But we are not here
to tell stories, are we?
to tell stories, are we?
302
1030560
2080
Mà chúng ta đến đây không phải
để kể chuyện, đúng không?
để kể chuyện, đúng không?
17:25
We are here to dream together.
303
1033640
2760
Chúng ta đến đây để cùng dệt nên ước mơ.
17:29
So in closing, I'd like to share
one more dream that I have.
one more dream that I have.
304
1037319
3760
Để kết thúc, tôi muốn chia sẻ thêm
một ước mơ của tôi.
một ước mơ của tôi.
17:34
What if we could mobilize
our leadership and our resources,
our leadership and our resources,
305
1042200
3616
Chuyện gì xảy ra nếu ta tận dụng
lãnh đạo và các nguồn tài nguyên có sẵn,
lãnh đạo và các nguồn tài nguyên có sẵn,
17:37
our influence and our passion,
306
1045839
2657
tầm ảnh hưởng và niềm đam mê,
17:40
to replicate the Bhutan For Life idea
to other countries
to other countries
307
1048520
3296
để mô phỏng ý tưởng Bhutan Vì Sự Sống
đến các nước khác
đến các nước khác
17:43
so that they too
308
1051840
1440
để họ cũng có thể
17:46
can conserve their
protected areas for all time.
protected areas for all time.
309
1054640
2280
bảo tồn các khu vực cần bảo vệ
ở nước họ.
ở nước họ.
17:50
After all, there are many other countries
who face the same issues that we face.
who face the same issues that we face.
310
1058160
3762
Dù sao thì, nhiều nước khác
cũng đối mặt những vấn đề giống chúng tôi.
cũng đối mặt những vấn đề giống chúng tôi.
17:53
They too have natural resources
311
1061946
2190
Họ cũng có
nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên
nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên
17:56
that can help win the world's fight
for sustainability,
for sustainability,
312
1064160
2920
có thể giúp thế giới chiến thắng
trong cuộc đấu tranh để bảo tồn tự nhiên,
trong cuộc đấu tranh để bảo tồn tự nhiên,
18:00
only they may not have the ability
to invest in them now.
to invest in them now.
313
1068160
2896
chỉ là do họ hiện không có khả năng
đầu tư cho nước mình.
đầu tư cho nước mình.
18:03
So what if we set up Earth For Life,
314
1071080
2440
Vậy nếu ta thành lập
dự án Toàn Cầu Vì Sự Sống,
dự án Toàn Cầu Vì Sự Sống,
18:06
a global fund, to kickstart
the Bhutan For Life throughout the world?
the Bhutan For Life throughout the world?
315
1074120
4080
một dạng ngân quỹ quốc tế, để lan tỏa
Bhutan Vì Sự Sống khắp thế giới thì sao?
Bhutan Vì Sự Sống khắp thế giới thì sao?
18:12
I invite you to help me,
316
1080320
1480
Tôi mời các bạn đến giúp tôi,
18:14
to carry this dream beyond our borders
317
1082720
2456
cùng mang ước mơ này xuyên biên giới
18:17
to all those who care
about our planet's future.
about our planet's future.
318
1085200
4440
đến với những ai quan tâm đến
tương lai của hành tinh chúng ta.
tương lai của hành tinh chúng ta.
18:22
After all, we're here to dream together,
319
1090880
3280
Suy cho cùng thì,
chúng ta đến đây để cùng ước mơ,
chúng ta đến đây để cùng ước mơ,
18:27
to work together,
320
1095000
1776
cùng nỗ lực,
18:28
to fight climate change together,
to protect our planet together.
to protect our planet together.
321
1096800
3600
cùng chống lại nạn biến đổi khí hậu,
cùng bảo vệ hành tinh của chúng ta.
cùng bảo vệ hành tinh của chúng ta.
18:33
Because the reality is
322
1101080
1760
Vì thực tế là
18:36
we are in it together.
323
1104280
1400
chúng ta sống chung ở trái đất này.
18:38
Some of us might dress differently,
324
1106720
2080
Chúng ta có thể có cách ăn mặc khác nhau,
18:41
but we are in it together.
325
1109520
1240
nhưng cùng sống ở trái đất này.
18:43
Thank you very much,
326
1111720
1280
Cảm ơn các bạn rất nhiều.
18:45
and kadrin chhe la. Thank you.
327
1113320
1896
Cảm ơn.
(Vỗ tay)
18:47
(Applause)
328
1115240
1616
Cảm ơn, cảm ơn, cảm ơn các bạn.
18:48
Thank you, thank you, thank you.
329
1116880
1640
ABOUT THE SPEAKER
Tshering Tobgay - Prime Minister of BhutanActing on his mandate to move Bhutan into the 21st century, Prime Minister Tshering Tobgay is transforming his nation -- while maintaining its “Gross National Happiness.”
Why you should listen
Tshering Tobgay went from civil servant to politician to prime minister -- all the while maintaining his star social media profile in one of Asia’s most progressive emerging states. As the second democratically elected Prime Minister of Bhutan, Tobgay continues to emphasize his country’s core value of happiness.
Bhutan's acclaimed "Gross National Happiness" index prioritizes well-being over financial growth. But Tobgay also seeks to solve Bhutan's great challenges: unemployment, poverty, gaps in education and infrastructure. WIth a foundation of optimism, his administration and the country's young democracy hope to become a paragon of stability in the developing world.
Tshering Tobgay | Speaker | TED.com