TEDWomen 2010
Aicha el-Wafi + Phyllis Rodriguez: The mothers who found forgiveness, friendship
Ukojenie po 9/11: Matki, które odnalazły przebaczenie i przyjaźń
Filmed:
Readability: 2.7
964,245 views
Phyllis Rodriguez i Aicha el-Wafi są złączone niezwykle silną przyjaźnią powstałą we wielkim nieszczęściu. Syn pani Rodriguez zginął w ataku na World Trade Center 11 Wrześnie 2001; syn pani el-Wafi -- Zacarias Moussaoui został skazany za udział w organizowaniu tegoż ataku na karę dożywocia. W nadziei na odnalezienie pokoju, te dwie matki zrozumiały i poszanowały się nawzajem.
Aicha el-Wafi + Phyllis Rodriguez - 9/11 mothers
Aicha el-Wafi and Phyllis Rodriguez met around a shared tragedy -- and their friendship has become a powerful symbol for forgiveness and dialogue. Full bio
Aicha el-Wafi and Phyllis Rodriguez met around a shared tragedy -- and their friendship has become a powerful symbol for forgiveness and dialogue. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Phyllis Rodriguez: We are here today
0
0
3000
Phyllis Rodriguez: Jesteśmy tu dziś,
00:18
because of the fact
1
3000
2000
ponieważ łączy nas --
00:20
that we have what most people consider
2
5000
2000
jak mówi większość ludzi --
00:22
an unusual friendship.
3
7000
2000
niezwykła przyjaźń.
00:24
And it is.
4
9000
2000
I taka z resztą jest.
00:26
And yet, it feels natural to us now.
5
11000
3000
Chodź dla nas, wydaje się ona normalna
00:29
I first learned
6
14000
2000
Na początku wiedziałam,
00:31
that my son had been in the World Trade Center
7
16000
4000
że mój syn był w World Trade Center
00:35
on the morning of September 11th, 2001.
8
20000
4000
rano, 11 września 2001.
00:39
We didn't know
9
24000
2000
Nie wiedzieliśmy
00:41
if he had perished yet
10
26000
2000
nie wiedzieliśmy czy zginął,
00:43
until 36 hours later.
11
28000
3000
aż do chwili 36 godzin później.
00:48
At the time,
12
33000
2000
W tamtym czasie,
00:50
we knew that it was political.
13
35000
3000
wiedzieliśmy, że atak był na tle politycznym.
00:53
We were afraid of what our country was going to do
14
38000
3000
Martwiliśmy się, co zrobi nasze państwo
00:56
in the name of our son --
15
41000
2000
w imieniu naszego syna --
00:58
my husband, Orlando, and I and our family.
16
43000
3000
mój mąż, Orlando i reszta rodziny.
01:01
And when I saw it --
17
46000
2000
Bo kiedy to widzieliśmy --
01:03
and yet, through the shock,
18
48000
2000
ale również teraz, podczas szoku,
01:05
the terrible shock,
19
50000
2000
okropnego wstrząsu
01:07
and the terrible explosion in our lives, literally,
20
52000
6000
i wielkiego przewrotu w naszym życiu, dosłownie --
01:13
we were not vengeful.
21
58000
3000
nie byliśmy mściwi.
01:16
And a couple of weeks later
22
61000
2000
Kilka tygodni później,
01:18
when Zacarias Moussaoui was indicted
23
63000
3000
gdy Zachariasowi Moussaouiowi zostało przedstawione
01:21
on six counts of conspiracy to commit terrorism,
24
66000
5000
sześć zarzutów dotyczących spisku i organizacji terroryzmu,
01:26
and the U.S. government called for a death penalty
25
71000
3000
a rząd USA jeśli -- byłby winny --
01:29
for him, if convicted,
26
74000
2000
ubiegał się dla niego o karę śmierci.
01:31
my husband and I spoke out
27
76000
3000
Ja i mój mąż, wypowiedzieliśmy się
01:34
in opposition to that, publicly.
28
79000
3000
przeciwko temu, publicznie.
01:37
Through that
29
82000
2000
Dzięki temu,
01:39
and through human rights groups,
30
84000
2000
oraz dzięki grupom działającym na rzecz praw człowieka,
01:41
we were brought together
31
86000
2000
połączyliśmy się razem
01:43
with several other victims' families.
32
88000
3000
z kilkoma innymi rodzinami ofiar.
01:46
When I saw Aicha in the media,
33
91000
3000
Kiedy zobaczyłem Aiche w telewizji,
01:49
coming over when her son was indicted,
34
94000
3000
kiedy przyszła na salę sądową podczas procesu syna,
01:52
and I thought, "What a brave woman.
35
97000
3000
pomyślałam: "Cóż za odważna kobieta.
01:55
Someday I want to meet that woman when I'm stronger."
36
100000
3000
Kiedyś, gdy będę silniejsza, chciałabym się z nią spotkać."
01:58
I was still in deep grief;
37
103000
2000
Nadal pogrążona byłam w wielkim żalu;
02:00
I knew I didn't have the strength.
38
105000
2000
wiedziałam, że wtedy nie byłam jeszcze wystarczająco silna.
02:02
I knew I would find her someday,
39
107000
2000
Wiedziałem, że któregoś dnia odnajdę ją,
02:04
or we would find each other.
40
109000
2000
lub odnajdziemy się nawzajem.
02:06
Because, when people heard that my son was a victim,
41
111000
4000
Bo kiedy ludzie słyszą, że mój syn był ofiarą,
02:10
I got immediate sympathy.
42
115000
3000
automatycznie mam wśród nich sympatię.
02:13
But when people learned
43
118000
2000
Ale gdy dowiedzą się,
02:15
what her son was accused of,
44
120000
2000
o co był oskarżony jej syn,
02:17
she didn't get that sympathy.
45
122000
2000
to już nie ma tego współczucia.
02:19
But her suffering is equal to mine.
46
124000
3000
A przecież jej cierpienie jest takie samo jak moje.
02:22
So we met in November 2002,
47
127000
3000
Spotkałyśmy się w listopadzie 2002 roku.
02:25
and Aicha will now tell you
48
130000
3000
Teraz Aicha powie wam,
02:28
how that came about.
49
133000
3000
jak do tego doszło.
02:33
(Translator) Aicha el-Wafi: Good afternoon, ladies and gentlemen.
50
138000
4000
(Tłumacz) Aicha el-Wafi: Dzień dobry, panie i panowie.
02:39
I am the mother of Zacarias Moussaoui.
51
144000
4000
Jestem matką Zachariasa Moussaoui.
02:48
And I asked
52
153000
5000
Poprosiłam
02:53
the Organization of Human Rights
53
158000
2000
Organizację Praw Człowieka,
02:55
to put me in touch with the parents of the victims.
54
160000
5000
abym mogła skontaktować się z rodzicami ofiar.
03:03
So they introduced me
55
168000
3000
Przedstawili mnie
03:06
to five families.
56
171000
3000
pięciu rodzinom.
03:12
And I saw Phyllis, and I watched her.
57
177000
4000
Wtedy zobaczyłam Phyllis i obserwowałam ją.
03:17
She was the only mother in the group.
58
182000
3000
Była jedyną matką z grupy.
03:22
The others were brothers, sisters.
59
187000
4000
Inni byli siostrami, braćmi zabitych.
03:28
And I saw in her eyes
60
193000
2000
Zobaczyłam w jej oczach,
03:30
that she was a mother, just like me.
61
195000
3000
że była matką dokładnie taką jak ja.
03:34
I suffered a lot as a mother.
62
199000
3000
Bardzo cierpiałam jako matka.
03:41
I was married when I was 14.
63
206000
3000
Wyszłam za mąż, gdy miałam 14 lat.
03:46
I lost a child when I was 15,
64
211000
3000
Straciłam dziecko, gdy miałam 15,
03:51
a second child when I was 16.
65
216000
3000
a potem drugie w wieku 16 lat.
03:57
So the story with Zacarias was too much really.
66
222000
4000
Więc historia Zachariasa była bardzo dotkliwa.
04:03
And I still suffer,
67
228000
4000
Nadal cierpię,
04:07
because my son
68
232000
2000
ponieważ mój syn,
04:09
is like he's buried alive.
69
234000
3000
jest jakby pochowany żywcem.
04:14
I know she really cried for her son.
70
239000
5000
Wiem, że bardzo płakała za swoim synem.
04:19
But she knows where he is.
71
244000
3000
Ale wiedziała, gdzie on jest.
04:28
My son, I don't know where he is.
72
253000
2000
Mój syn -- nie mam pojęcia gdzie jest.
04:30
I don't know if he's alive. I don't know if he's tortured.
73
255000
2000
Nie wiem nawet, czy żyje. Nie wiem, czy jest torturowany.
04:32
I don't know what happened to him.
74
257000
2000
Nie wiem, co się z nim dzieje.
04:38
So that's why I decided to tell my story,
75
263000
2000
To z tego powodu, zdecydowałam się opowiedzieć moją historię,
04:40
so that my suffering is something positive for other women.
76
265000
3000
aby moje cierpienie było czymś pozytywnym dla innych kobiet.
04:48
For all the women, all the mothers that give life,
77
273000
4000
Dla wszystkich kobiet, wszystkich matek, które dały początek życia,
04:55
you can give back,
78
280000
2000
możecie się tego cierpienia pozbyć
04:57
you can change.
79
282000
2000
możecie je zmienić.
04:59
It's up to us women,
80
284000
3000
To od nas, kobiet, to zależy,
05:02
because we are women,
81
287000
3000
bo jesteśmy kobietami,
05:05
because we love our children.
82
290000
2000
bo kochamy nasze dzieci.
05:13
We must be hand-in-hand
83
298000
2000
Musimy iść ramię w ramię
05:15
and do something together.
84
300000
2000
i zrobić coś razem.
05:19
It's not against women,
85
304000
2000
Nie jest to przeciwko kobietom,
05:21
it's for us, for us women,
86
306000
2000
ale to jest dla nas -- kobiet --
05:23
for our children.
87
308000
2000
dla naszych dzieci.
05:34
I talk against violence, against terrorism.
88
319000
3000
Prowadzę rozmowy przeciwko przemocy, przeciwko terroryzmowi.
05:37
I go to schools
89
322000
2000
Jeżdżę do szkół,
05:39
to talk to young, Muslim girls
90
324000
3000
aby przekazać młodym muzułmańskim dziewczętom,
05:42
so they don't accept to be married against their will very young.
91
327000
4000
żeby sprzeciwiały się wczesnemu zamążpójściu.
05:58
So if I can save one of the young girls,
92
343000
5000
Jeśli ocalę choć jedną z tych młodych dziewcząt,
06:03
and avoid that they get married and suffer as much as I did,
93
348000
3000
i uchronię ją od wczesnego małżeństwa i cierpieniu takim jak moje,
06:06
well this is something good.
94
351000
2000
to będzie to coś na prawdę dobrego.
06:10
This is why I'm here in front of you.
95
355000
2000
Dlatego też stoję tu dziś przed wami.
06:12
PR: I would like to say
96
357000
2000
PR: Chcę powiedzieć,
06:14
that I have learned so much from Aicha,
97
359000
3000
że nauczyłam się tak wiele od Achy,
06:17
starting with that day we had our very first meeting
98
362000
3000
począwszy od dnia naszego pierwszego spotkania
06:20
with other family members --
99
365000
2000
z innymi członkami rodziny --
06:22
which was a very private meeting with security,
100
367000
3000
które było bardzo prywatnym spotkaniem z ochroną,
06:25
because it was November 2002,
101
370000
3000
bo było to w listopadzie 2002,
06:28
and, frankly, we were afraid of the super-patriotism of that time in the country --
102
373000
6000
gdy, szczerze, byliśmy zaniepokojeni super-patriotyzmem w tamtym czasie --
06:34
those of us family members.
103
379000
4000
wśród członków rodzin.
06:38
But we were all so nervous.
104
383000
3000
Byliśmy wszyscy bardzo podenerwowani.
06:41
"Why does she want to meet us?"
105
386000
3000
"Dlaczego chce się z nami spotkać?"
06:44
And then she was nervous.
106
389000
2000
Ona również miała to samo uczucie.
06:46
"Why did we want to meet her?"
107
391000
2000
"Dlaczego chcemy się z nią spotkać?"
06:48
What did we want from each other?
108
393000
3000
Czego chcieliśmy od siebie nawzajem?
06:52
Before we knew each others' names, or anything,
109
397000
3000
Zanim poznaliśmy imiona innych, czy cokolwiek innego,
06:55
we had embraced and wept.
110
400000
2000
wszyscy obejmowaliśmy się i płakaliśmy.
06:57
Then we sat in a circle
111
402000
3000
Następnie usiedliśmy w kole,
07:00
with support, with help,
112
405000
2000
wraz ze wsparciem i pomocą
07:02
from people experienced in this kind of reconciliation.
113
407000
4000
ze strony osób doświadczonych z tego rodzaju pojednaniem.
07:06
And Aicha started,
114
411000
2000
Aicha zaczęła
07:08
and she said,
115
413000
2000
i powiedziała:
07:10
"I don't know if my son
116
415000
3000
"Nie mam pojęcia, czy mój syn
07:13
is guilty or innocent,
117
418000
2000
jest winny lub nie,
07:15
but I want to tell you how sorry I am
118
420000
3000
ale chcę powiedzieć wam, jak bardzo jest mi przykro
07:18
for what happened to your families.
119
423000
5000
za to co stało się waszym rodzinom.
07:23
I know what it is to suffer,
120
428000
3000
Wiem co to znaczy cierpieć,
07:26
and I feel that if there is a crime,
121
431000
4000
i czuje, że jeśli była to zbrodnia,
07:30
a person should be tried fairly and punished."
122
435000
4000
osoba za nią odpowiedzialna powinna zostać sprawiedliwie osądzona i ukarana."
07:35
But she reached out to us in that way,
123
440000
4000
W ten sposób wyciągnęła do nas rękę.
07:39
and it was, I'd like to say, it was an ice-breaker.
124
444000
4000
Było to -- mogę powiedzieć -- przełamanie lodów.
07:43
And what happened then is we all told our stories,
125
448000
4000
Za chwilę, wszyscy opowiedzieliśmy swoje historie,
07:47
and we all connected as human beings.
126
452000
2000
i połączyliśmy się, jako istoty ludzkie.
07:49
By the end of the afternoon --
127
454000
2000
Na koniec popołudnia --
07:51
it was about three hours after lunch --
128
456000
4000
było to jakieś trzy godziny po lunchu --
07:55
we'd felt as if we'd known each other forever.
129
460000
2000
czuliśmy się, jakbyśmy się znali od zawsze.
07:57
Now what I learned from her,
130
462000
2000
Co mnie w niej uczy
07:59
is a woman, not only who could be so generous
131
464000
3000
to nie tylko to, że jest wspaniałomyślną kobietą
08:02
under these present circumstances
132
467000
2000
mimo trydnych warunków
08:04
and what it was then,
133
469000
2000
i tego, co działo się potem,
08:06
and what was being done to her son,
134
471000
2000
ani również to, co zostało wyrządzone jej synowi,
08:08
but the life she's had.
135
473000
2000
ale życie, które ma.
08:10
I never had met
136
475000
2000
Nigdy nie spotkałam
08:12
someone with such a hard life,
137
477000
2000
kogoś o tak trudnym życiu,
08:14
from such a totally different culture and environment from my own.
138
479000
5000
pochodzącym ze zupełnie innej kultury i środowiska.
08:19
And I feel
139
484000
2000
I czuję,
08:21
that we have
140
486000
2000
że między nami
08:23
a special connection,
141
488000
2000
jest niezwykły związek,
08:25
which I value very much.
142
490000
2000
który bardzo sobie cenię.
08:27
And I think it's all about
143
492000
3000
Myślę, że najtrudniejszy były tutaj
08:30
being afraid of the other,
144
495000
2000
nie tyle strach przed spotkaniem,
08:32
but making that step
145
497000
3000
lecz bardziej zrobienie pierwszego kroku
08:35
and then realizing, "Hey, this wasn't so hard.
146
500000
3000
a następnie zrozumienie: "Hej, to nie było takie trudne.
08:38
Who else can I meet that I don't know,
147
503000
2000
Jakiego jeszcze nieznajomego mogę spotkać,
08:40
or that I'm so different from?"
148
505000
3000
albo kogoś, od kogo jestem zupełnie inna?"
08:44
So, Aicha,
149
509000
2000
Więc Aicha,
08:46
do you have a couple of words
150
511000
2000
czy chcesz powiedzieć kilka słów
08:48
for conclusion?
151
513000
2000
na zakończenie?
08:50
Because our time is up.
152
515000
2000
Nasz czas się kończy.
08:52
(Laughter)
153
517000
3000
(Śmiech)
09:00
(Translator) AW: I wanted to say
154
525000
2000
(Tłumacz) AW: Chcę powiedzieć,
09:02
that we have to try to know other people, the other.
155
527000
3000
że musimy próbować zrozumieć innych ludzi, inaczej.
09:08
You have to be generous,
156
533000
2000
Musicie być wielkoduszni
09:10
and your hearts must be generous,
157
535000
2000
i takie też muszą być wasze serca.
09:12
your mind must be generous.
158
537000
3000
Wasze umysły muszą być wielkoduszne.
09:15
You must be tolerant.
159
540000
2000
Musicie być tolerancyjni.
09:20
You have to fight against violence.
160
545000
2000
Musicie walczyć przeciwko przemocy.
09:26
And I hope that someday we'll all live together
161
551000
3000
I mam nadzieję, że pewnego dnia, będziemy wszyscy żyli
09:29
in peace and respecting each other.
162
554000
3000
w pokoju i poszanowaniu drugiego człowieka.
09:32
This is what I wanted to say.
163
557000
2000
To właśnie chciałam przekazać.
09:34
(Applause)
164
559000
13000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Aicha el-Wafi + Phyllis Rodriguez - 9/11 mothersAicha el-Wafi and Phyllis Rodriguez met around a shared tragedy -- and their friendship has become a powerful symbol for forgiveness and dialogue.
Why you should listen
Phyllis Rodriguez is an artist, a teacher and a social justice activist. On September 11, 2001, her son Greg died in the attacks on the World Trade Center. Rodriguez and her husband wrote an open letter, "Not in Our Son's Name," calling on President Bush to oppose a military response in Afghanistan.
Aicha el-Wafi is an activist with the French feminist group Ni Putes Ni Soumise, working with Muslim women. Her son, Zacarias Moussaoui, was tried in relation to the attacks on US soil, and faced the possibility of execution if convicted.
In November 2002, Phyllis Rodriguez and several other relatives of victims of the attacks were invited to meet Aicha el-Wafi. Rodriguez and el-Wafi have since appeared together throughout Europe and the US, telling their story of reconciliation and forgiveness.
Aicha el-Wafi + Phyllis Rodriguez | Speaker | TED.com