TEDxMet
Luke Syson: How I learned to stop worrying and love "useless" art
Luke Syson: O tym jak przestałem się martwić o „bezużyteczną” sztukę
Filmed:
Readability: 4
1,198,168 views
Luke Syson był kuratorem do spraw sztuki Renesansu, transcendentalnych obrazów świętych i wyniosłych włoskich dam... sztuki poważnej.
A potem zmienił pracę, odziedziczył kolekcję porcelany w muzeum Met... śliczne, falbaniaste, „bezużyteczne” świeczniki i wazy. Nie podobało mu się to. Nie rozumiał tego. Aż pewnego dnia... (Sfilmowane na TEDxMet)
Luke Syson - Curator
As a curator at the Metropolitan Museum of Art, Luke Syson accesses the richness of European history through sculpture. Full bio
As a curator at the Metropolitan Museum of Art, Luke Syson accesses the richness of European history through sculpture. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Two years ago, I have to say there was no problem.
0
489
2969
Dwa lata temu nie było żadnego problemu.
00:15
Two years ago, I knew exactly
what an icon looked like.
what an icon looked like.
1
3458
4058
Dwa lata temu dokładnie wiedziałem,
jak wygląda ikona.
jak wygląda ikona.
00:19
It looks like this.
2
7516
2355
A wygląda tak.
00:21
Everybody's icon, but also the default position
3
9871
2829
To również podstawowa
pozycja dla kuratora
pozycja dla kuratora
00:24
of a curator of Italian Renaissance
paintings, which I was then.
paintings, which I was then.
4
12700
3823
malarstwa włoskiego Renesansu,
którym wtedy byłem.
którym wtedy byłem.
00:28
And in a way, this is also another default selection.
5
16523
3692
W pewnym sensie jest to też
swojego rodzaju podstawowy wybór dzieł.
swojego rodzaju podstawowy wybór dzieł.
00:32
Leonardo da Vinci's exquisitely soulful image
6
20215
4547
Znakomity, ujmujący obraz
Leonarda da Vinci,
Leonarda da Vinci,
00:36
of the "Lady with an Ermine."
7
24762
1300
"Dama z łasiczką"
00:38
And I use that word, soulful, deliberately.
8
26062
2543
Słowa "ujmujący" używam tu celowo.
00:40
Or then there's this, or rather these:
9
28605
2383
Albo mamy też ten, a raczej te obrazy:
00:42
the two versions of Leonardo's "Virgin of the Rocks"
10
30988
2654
dwie wersje "Madonny w grocie"
da Vinciego,
da Vinciego,
00:45
that were about to come together
in London for the very first time.
in London for the very first time.
11
33642
4276
które miały po raz pierwszy
zostać wystawione obok siebie w Londynie.
zostać wystawione obok siebie w Londynie.
00:49
In the exhibition that I was then in
the absolute throes of organizing.
the absolute throes of organizing.
12
37918
4184
Byłem wtedy w ferworze
organizowania tej wystawy.
organizowania tej wystawy.
00:54
I was literally up to my eyes in Leonardo,
13
42102
3437
Po uszy siedziałem wtedy
w twórczości Leonarda
w twórczości Leonarda
00:57
and I had been for three years.
14
45539
1818
i to już od trzech lat.
00:59
So, he was occupying every part of my brain.
15
47357
4422
Zajmował mnie całkowicie.
01:03
Leonardo had taught me, during that three years,
16
51779
2841
W ciągu tych trzech lat
Leonardo nauczył mnie,
Leonardo nauczył mnie,
01:06
about what a picture can do.
17
54620
1848
jaką moc ma obraz.
01:08
About taking you from your own
material world into a spiritual world.
material world into a spiritual world.
18
56468
5318
Jak może przenieść cię
ze świata materialnego w świat duchowy.
ze świata materialnego w świat duchowy.
01:13
He said, actually, that he believed
the job of the painter
the job of the painter
19
61786
2891
Sam zresztą powiedział,
że zadaniem malarza
że zadaniem malarza
01:16
was to paint everything that was visible
and invisible in the universe.
and invisible in the universe.
20
64677
4451
jest uwiecznienie na płótnie tego,
co widoczne i niewidoczne.
co widoczne i niewidoczne.
01:21
That's a huge task. And yet,
somehow he achieves it.
somehow he achieves it.
21
69128
3997
To wielkie wyzwanie. A jednak
jakimś cudem udało mu się to osiągnąć.
jakimś cudem udało mu się to osiągnąć.
01:25
He shows us, I think, the human soul.
22
73125
2771
Pokazał nam ludzka duszę.
01:27
He shows us the capacity of ourselves
23
75896
4446
Pokazał nam, że potrafimy
01:32
to move into a spiritual realm.
24
80342
3428
przenieść się do świata duchowego.
01:35
To see a vision of the universe that's
more perfect than our own.
more perfect than our own.
25
83770
4528
Że potrafimy zobaczyć
doskonalszą od naszej wizję świata.
doskonalszą od naszej wizję świata.
01:40
To see God's own plan, in some sense.
26
88298
3576
W pewnym sensie pokazał nam,
że potrafimy zobaczyć plan Boży.
że potrafimy zobaczyć plan Boży.
01:43
So this, in a sense, was really
what I believed an icon was.
what I believed an icon was.
27
91874
4071
Wierzyłem, że na tym polega istota ikony.
01:47
At about that time, I started talking to Tom Campbell,
28
95945
3858
Mniej więcej w tym samym czasie
zacząłem rozmawiać z Tomem Campbellem,
zacząłem rozmawiać z Tomem Campbellem,
01:51
director here of the Metropolitan Museum,
29
99803
2551
dyrektorem w Metropolitan Museum of Art,
01:54
about what my next move might be.
30
102354
3324
o moim kolejnym posunięciu.
01:57
The move, in fact, back to an earlier life,
31
105678
2771
Powrót do mojego wcześniejszego życia,
02:00
one I'd begun at the British Museum,
32
108449
1958
które rozpocząłem w British Museum,
02:02
back to the world of three dimensions --
33
110407
2519
powrót do trójwymiarowego świata...
02:04
of sculpture and of decorative arts --
34
112926
2232
do świata rzeźb i sztuki zdobniczej...
02:07
to take over the department of European sculpture
and decorative arts, here at the Met.
and decorative arts, here at the Met.
35
115158
4218
praca w dziale europejskiej rzeźby
i sztuki zdobniczej tutaj w Met.
i sztuki zdobniczej tutaj w Met.
02:11
But it was an incredibly busy time.
36
119376
1440
Był to bardzo pracowity okres.
02:12
All the conversations were done
at very peculiar times of the day --
at very peculiar times of the day --
37
120816
3407
Wszystkie rozmowy prowadzono
o bardzo dziwnych porach
o bardzo dziwnych porach
02:16
over the phone.
38
124223
2913
przez telefon.
02:19
In the end, I accepted the job
39
127136
2064
Ostatecznie przyjąłem tę pracę,
02:21
without actually having been here.
40
129200
1373
właściwie w ciemno,
02:22
Again, I'd been there a couple of years before,
41
130573
2552
to znaczy byłem tu parę lat wcześniej,
02:25
but on that particular visit.
42
133125
2512
ale nie podczas tej wizyty.
02:27
So, it was just before the time that
the Leonardo show was due to open
the Leonardo show was due to open
43
135637
4092
Tuż przed otwarciem wystawy Leonarda
02:31
when I finally made it back to the Met, to New York,
44
139729
4022
przyjechałem do Met, do Nowego Jorku,
żeby obejrzeć swoje nowe miejsce pracy.
02:35
to see my new domain.
45
143751
1456
02:37
To see what European sculpture
and decorative arts looked like,
and decorative arts looked like,
46
145207
3943
Żeby zobaczyć, jak wygląda dział
europejskiej rzeźby sztuk zdobniczych,
europejskiej rzeźby sztuk zdobniczych,
02:41
beyond those Renaissance collections
with which I was so already familiar.
with which I was so already familiar.
47
149150
4791
poza kolekcją renesansową,
którą dobrze już przecież znałem.
którą dobrze już przecież znałem.
02:45
And I thought, on that very first day,
I better tour the galleries.
I better tour the galleries.
48
153941
2997
Pierwszego dnia zacząłem
od zwiedzenia galerii.
od zwiedzenia galerii.
02:48
Fifty-seven of these galleries --
49
156938
1452
57 galerii....
02:50
like 57 varieties of baked beans, I believe.
50
158390
4856
to jak 57 rodzajów fasolki po bretońsku...
02:55
I walked through and I started in my comfort zone
in the Italian Renaissance.
in the Italian Renaissance.
51
163246
6121
Zacząłem od ulubionego
włoskiego Renesansu.
włoskiego Renesansu.
03:01
And then I moved gradually around,
52
169367
1921
Potem zacząłem krążyć,
03:03
feeling a little lost sometimes.
53
171288
3102
czasem trochę zagubiony.
03:06
My head, also still full of the Leonardo exhibition
54
174390
3053
Po głowie wciąż kołatała mi się
wystawa prac Leonardo,
wystawa prac Leonardo,
którą zaraz mieliśmy otwierać
i wtedy trafiłem na to.
i wtedy trafiłem na to.
03:09
that was about to open, and I came across this.
55
177443
4022
03:13
And I thought to myself: What the hell have I done?
56
181465
7930
I pomyślałem sobie:
Co ja, do diabła, zrobiłem?
Co ja, do diabła, zrobiłem?
03:21
There was absolutely no connection in my mind
57
189395
3353
Zupełnie nie mogłem
tego z niczym połączyć.
tego z niczym połączyć.
03:24
at all and, in fact, if there was any emotion going on,
58
192748
3099
Czułem Jedyne
03:27
it was a kind of repulsion.
59
195847
2369
swojego rodzaju odrazę.
03:30
This object felt utterly and completely alien.
60
198216
3238
Ten przedmiot wydawał mi się
niewymownie i całkowicie obcy.
niewymownie i całkowicie obcy.
03:33
Silly at a level that I hadn't yet
understood silliness to be.
understood silliness to be.
61
201454
5463
Tak niedorzeczny, że do tej pory
nie mieściło mi się to w głowie.
nie mieściło mi się to w głowie.
03:38
And then it was made worse --
62
206917
2199
Okazało się jednak, że może być gorzej -
03:41
there were two of them.
63
209116
1845
było ich dwa.
03:42
(Laughter)
64
210961
3139
(Śmiech)
03:46
So, I started thinking about why it was, in fact,
65
214100
2967
Zacząłem zastanawiać się,
dlaczego, tak naprawdę,
dlaczego, tak naprawdę,
03:49
that I disliked this object so much.
66
217067
2456
ten przedmiot aż tak mi się nie podoba?
03:51
What was the anatomy of my distaste?
67
219523
3806
Jakie było podłoże mojej niechęci?
03:55
Well, so much gold, so vulgar.
68
223329
3468
Tyle złota, takie to wulgarne.
03:58
You know, so nouveau riche, frankly.
69
226797
3854
Takie to nowobogackie, serio.
04:02
Leonardo himself had preached
against the use of gold,
against the use of gold,
70
230651
2913
Leonardo opowiadał się
przeciwko używaniu złota,
przeciwko używaniu złota,
04:05
so it was absolutely anathema at that moment.
71
233564
3435
więc wydało mi się to nie do pomyślenia.
04:08
And then there's little pretty sprigs
of flowers everywhere. (Laughter)
of flowers everywhere. (Laughter)
72
236999
5428
Do tego te śliczne kwiatuszki. (Śmiech)
04:14
And finally, that pink. That damned pink.
73
242427
3519
I wisienka na torcie - róż.
Ten cholerny róż.
Ten cholerny róż.
04:17
It's such an extraordinarily artificial color.
74
245946
2896
To tak nadzwyczajnie sztuczny kolor.
04:20
I mean, it's a color that I can't think of
anything that you actually see in nature,
anything that you actually see in nature,
75
248842
3528
Nie znam żadnego przedmiotu w naturze,
który miałby taki kolor,
który miałby taki kolor,
04:24
that looks that shade.
76
252370
3088
taki właśnie odcień.
04:27
The object even has its own tutu. (Laughter)
77
255458
3740
Ten przedmiot ma nawet
swoje własne tutu. (Śmiech)
swoje własne tutu. (Śmiech)
04:31
This little flouncy, spangly, bottomy bit
78
259198
2360
To falbaniaste, zdobione coś
04:33
that sits at the bottom of the vase.
79
261558
2035
przyczepione u podstawy wazy.
04:35
It reminded me, in an odd kind of way,
80
263593
2373
Dziwnie przypomniało mi to
04:37
of my niece's fifth birthday party.
81
265966
2099
piąte urodziny mojej bratanicy.
04:40
Where all the little girls would come
either as a princess or a fairy.
either as a princess or a fairy.
82
268065
4522
Gdzie wszystkie dziewczynki przyszły
przebrane za księżniczki lub za wróżki.
przebrane za księżniczki lub za wróżki.
04:44
There was one who would come as a fairy princess.
83
272587
1881
Jedna była księżniczką wróżek
04:46
You should have seen the looks.
84
274468
2422
Żałujcie, że nie widzieliście
tych spojrzeń.
tych spojrzeń.
04:48
(Laughter)
85
276890
1693
(Śmiech)
04:50
And I realize that this object was in my mind,
86
278583
3342
I zdałem sobie sprawę, że ten obiekt
04:53
born from the same mind, from the same womb,
87
281925
2940
zrodził się z tej samej głowy,
z tego samego łona,
z tego samego łona,
04:56
practically, as Barbie Ballerina. (Laughter)
88
284865
5224
co Barbie-baletnica. (Śmiech)
05:02
And then there's the elephants. (Laughter)
89
290089
3522
I jeszcze te słonie. (Śmiech)
Te nadzwyczajne słonie
05:05
Those extraordinary elephants
90
293611
2146
05:07
with their little, sort of strange, sinister expressions
91
295757
2724
z jakby złowrogimi minami,
05:10
and Greta Garbo eyelashes, with
these golden tusks and so on.
these golden tusks and so on.
92
298481
5297
rzęsami Grety Garbo i złotymi kłami...
05:15
I realized this was an elephant that had
93
303778
1776
Zdałem sobie sprawę, że ten słoń
05:17
absolutely nothing to do with a majestic
march across the Serengeti.
march across the Serengeti.
94
305554
5733
nie ma absolutnie nic wspólnego
z majestatycznym marszem przez Serengeti.
z majestatycznym marszem przez Serengeti.
05:23
It was a Dumbo nightmare. (Laughter)
95
311287
5495
To był koszmar Dumbo. (Śmiech)
05:28
But something more profound
was happening as well.
was happening as well.
96
316782
2846
Ale działo się też coś głębszego.
Te przedmioty, jak mi się wydawało,
05:31
These objects, it seemed to me,
97
319628
1429
05:33
were quintessentially the kind that I
and my liberal left friends in London
and my liberal left friends in London
98
321057
4309
były kwintesencją tego, co ja
i moi liberalni przyjaciele z Londynu
i moi liberalni przyjaciele z Londynu
05:37
had always seen as summing up
99
325366
2535
zawsze postrzegaliśmy
jako godną pożałowania cechę
jako godną pożałowania cechę
05:39
something deplorable about the French aristocracy
100
327901
2839
francuskiej arystokacji
05:42
in the 18th century.
101
330740
2172
z XVIII wieku.
05:44
The label had told me that these pieces were made
102
332912
2789
Opis mówił, że wazy pochodzą
05:47
by the Sèvres Manufactory,
103
335701
2711
z manufaktury w Sèvres
05:50
made of porcelain in the late 1750s,
104
338412
3225
zrobione z porcelany
pod koniec lat 50. XVIII wieku
pod koniec lat 50. XVIII wieku
05:53
and designed by a designer called
Jean-Claude Duplessis,
Jean-Claude Duplessis,
105
341637
3131
i że zaprojektował je
Jean-Claude Duplessis,
Jean-Claude Duplessis,
05:56
actually somebody of extraordinary distinction
106
344768
2196
ktoś niesłychanie wybitny,
05:58
as I later learned.
107
346964
2477
jak się później dowiedziałem.
06:01
But for me, they summed up a kind of,
108
349441
4808
Ale jak dla mnie
te obiekty podsumowywały
te obiekty podsumowywały
06:06
that sort of sheer uselessness of the aristocracy
109
354249
3414
czystą bezużyteczność
cechującą arystokrację
cechującą arystokrację
06:09
in the 18th century.
110
357663
3473
w XVIII wieku.
06:13
I and my colleagues had always thought
111
361136
2466
Koledzy i ja zawsze uważaliśmy,
06:15
that these objects, in way, summed up the idea of,
112
363602
2956
że takie przedmioty wyjaśniały,
06:18
you know -- no wonder there was a revolution.
113
366558
2364
skąd się wzięła rewolucja.
06:20
Or, indeed, thank God there was a revolution.
114
368922
4543
Albo Bogu dzięki za tę rewolucję.
06:25
There was a sort of idea really, that,
115
373465
1759
Mieliśmy takie poczucie,
06:27
if you owned a vase like this,
116
375224
2673
że los posiadacza takiej wazy
06:29
then there was really only one fate possible.
117
377897
3724
był przesądzony.
06:33
(Laughter)
118
381621
4064
(Śmiech)
06:37
So, there I was -- in a sort of paroxysm of horror.
119
385685
4664
Stałem tam sparaliżowany strachem,
06:42
But I took the job and I went
on looking at these vases.
on looking at these vases.
120
390349
3960
Ale przyjąłem tę pracę
i zacząłem się przyglądać tym wazom.
i zacząłem się przyglądać tym wazom.
06:46
I sort of had to because they're
on a through route in the Met.
on a through route in the Met.
121
394309
3531
W pewnym sensie musiałem,
bo stały na mojej drodze przez Met.
bo stały na mojej drodze przez Met.
06:49
So, almost anywhere I went, there they were.
122
397840
2632
Zawsze przechodziłem obok.
06:52
They had this kind of odd sort of fascination,
123
400472
2769
To był dziwny rodzaj fascynacji,
06:55
like a car accident.
124
403241
3018
jak z wypadkiem samochodowym.
06:58
Where I couldn't stop looking.
125
406259
2724
Nie mogłem przestać patrzeć.
07:00
And as I did so, I started thinking:
126
408983
2222
Zacząłem się zastanawiać:
07:03
Well, what are we actually looking at here?
127
411205
4528
Na co my tu tak naprawdę patrzymy?
07:07
And what I started with was understanding this
128
415733
3331
I zacząłem od tego,
07:11
as really a supreme piece of design.
129
419064
3552
że jest to wspaniały przykład
sztuki zdobniczej.
sztuki zdobniczej.
Zajęło mi to trochę czasu.
07:14
It took me a little time.
130
422616
1097
07:15
But, that tutu for example --
131
423713
1438
Ale to tutu...
07:17
actually, this is a piece that
does dance in its own way.
does dance in its own way.
132
425151
3122
to element, który sam tańczy.
07:20
It has an extraordinary lightness
133
428273
1642
Jest w nim niesłychana lekkość,
07:21
and yet, it is also amazing balanced.
134
429915
2515
a jednocześnie niezwykła równowaga.
07:24
It has these kinds of sculptural ingredients.
135
432430
3475
Są tu pewne elementy rzeźbiarskie.
07:27
And then the play between --
136
435905
1639
I ta gra między....
07:29
actually really quite carefully disposed
color and gilding, and the sculptural surface,
color and gilding, and the sculptural surface,
137
437544
4612
kolorem i złoceniami, uważnie
rozmieszczonymi a powierzchnią rzeźbienia
rozmieszczonymi a powierzchnią rzeźbienia
07:34
is really rather remarkable.
138
442156
2275
jest naprawdę znakomita.
07:36
And then I realized that this piece went into the kiln
139
444431
2830
I wtedy zdałem sobie sprawę,
że ten element był w piecu
że ten element był w piecu
07:39
four times, at least four times
in order to arrive at this.
in order to arrive at this.
140
447261
3390
co najmniej cztery razy,
zanim otrzymaliśmy to.
zanim otrzymaliśmy to.
07:42
How many moments for accident can you think of
141
450651
3054
Jak myślicie, ile razy
mogło go coś spotkać?
07:45
that could have happened to this piece?
142
453705
1504
07:47
And then remember, not just one, but two.
143
455209
2562
I pamiętajcie, nie jednemu, ale dwóm.
07:49
So he's having to arrive at two exactly matched
144
457771
4265
Musiały być wykonane dwie
07:54
vases of this kind.
145
462036
2512
dokładnie takie same wazy.
Jest jeszcze ta bezużyteczność.
07:56
And then this question of uselessness.
146
464548
1406
07:57
Well actually, the end of the trunks
were originally candle holders.
were originally candle holders.
147
465954
4959
Trąby oryginalnie pełniły rolę świecznika.
08:02
So what you would have had
were candles on either side.
were candles on either side.
148
470913
3750
Mielibyśmy tu jeszcze świece po bokach.
08:06
Imagine that effect of candlelight on that surface.
149
474663
2556
Wyobraźcie sobie efekt płomienia
na tej powierzchni.
na tej powierzchni.
08:09
On the slightly uneven pink, on the beautiful gold.
150
477219
2732
Na tym lekko nierównym różu,
na tym pięknym złocie.
na tym pięknym złocie.
08:11
It would have glittered in an interior,
151
479951
2746
Rozjaśniałoby ono wnętrze
08:14
a little like a little firework.
152
482697
3082
niczym delikatne fajerwerki.
08:17
And at that point, actually,
a firework went off in my brain.
a firework went off in my brain.
153
485779
3652
Wtedy taki fajerwerk
odpalił w mojej głowie.
odpalił w mojej głowie.
08:21
Somebody reminded me that, that word 'fancy' --
154
489431
2835
Ktoś przypomniał mi, że słowo "wymyślny",
08:24
which in a sense for me, encapsulated this object --
155
492266
3110
które moim zdaniem
oddawało charakter tego przedmiotu,
oddawało charakter tego przedmiotu,
08:27
actually comes from the same
root as the word 'fantasy.'
root as the word 'fantasy.'
156
495376
4046
pochodziło od słowa "wymyślać";.
08:31
And that what this object was just as much in a way,
157
499422
2616
A ten przedmiot właśnie był,
08:34
in its own way, as a Leonardo da Vinci painting,
158
502038
2452
podobnie jak obrazy Leonarda da Vinci,
08:36
is a portal to somewhere else.
159
504490
2207
portalem prowadzącym w inne miejsce.
08:38
This is an object of the imagination.
160
506697
4195
Jest to wytwór wyobraźni.
08:42
If you think about the mad 18th-century
operas of the time -- set in the Orient.
operas of the time -- set in the Orient.
161
510892
6809
W kontekście XVIII-wiecznych oper,
dziejących się na Dalekim Wschodzie,
dziejących się na Dalekim Wschodzie,
08:49
If you think about divans and perhaps even
opium-induced visions of pink elephants,
opium-induced visions of pink elephants,
162
517721
6479
z ich dywanami i opiumowymi
wizjami różowych słoni,
wizjami różowych słoni,
08:56
then at that point, this object starts to make sense.
163
524200
3301
ten przedmiot nabiera racji bytu.
08:59
This is an object which is all about escapism.
164
527501
4056
W tym przedmiocie chodzi o eskapizm.
09:03
It's about an escapism that happens --
165
531557
3197
O eskapizm,
09:06
that the aristocracy in France sought
166
534754
2021
którego francuska arystokracja szukała
09:08
very deliberately
167
536775
1786
bardzo celowo,
09:10
to distinguish themselves from ordinary people.
168
538561
4568
żeby odróżnić się od zwyczajnych ludzi.
09:15
It's not an escapism that
169
543129
1964
To nie jest eskapizm,
09:17
we feel particularly happy with today, however.
170
545093
3867
który podobałby się w obecnych czasach.
09:20
And again, going on thinking about this,
171
548960
2985
Myśląc nad tym, zdaję sobie sprawę,
09:23
I realize that in a way we're all victims
172
551945
3174
że w pewnym sensie
wszyscy jesteśmy ofiarami
wszyscy jesteśmy ofiarami
09:27
of a certain kind of tyranny
173
555119
2011
swojego rodzaju tyranii
09:29
of the triumph of modernism
174
557130
2021
triumfującego modernizmu,
09:31
whereby form and function in an object
175
559151
2726
gdzie forma i funkcja przedmiotu
09:33
have to follow one another, or are deemed to do so.
176
561877
3405
muszą za sobą podążać,
przynajmniej tak się uważa.
przynajmniej tak się uważa.
09:37
And the extraneous ornament is seen as really,
177
565282
2964
Zbędne ornamenty
09:40
essentially, criminal.
178
568246
3020
nabierają charakteru zbrodni.
09:43
It's a triumph, in a way, of bourgeois
values rather than aristocratic ones.
values rather than aristocratic ones.
179
571266
3151
To triumf wartości burżuazji
a nie arystokracji.
a nie arystokracji.
09:46
And that seems fine.
180
574417
1823
W sumie czemu nie.
09:48
Except for the fact that it becomes a kind of
sequestration of imagination.
sequestration of imagination.
181
576240
7457
Tyle że w pewnym sensie
wyklucza to wyobraźnię.
wyklucza to wyobraźnię.
09:55
So just as in the 20th century, so many people
182
583697
2690
W XX wieku wiele osób uznało,
09:58
had the idea that their faith
183
586387
1988
że ich wiara
10:00
took place on the Sabbath day,
184
588375
2682
odnosi się tylko do świąt,
10:03
and the rest of their lives --
185
591057
1374
a reszta życia
10:04
their lives of washing machines and orthodontics --
186
592431
3978
wypełnionego pralkami i ortodoncją,
10:08
took place on another day.
187
596409
2032
dotyczy innego dnia.
10:10
Then, I think we've started doing the same.
188
598441
3768
Potem zaczęliśmy robić to samo.
10:14
We've allowed ourselves to
189
602209
3332
Pozwoliliśmy sobie na prowadzenie
10:17
lead our fantasy lives in front of screens.
190
605541
2357
wyimaginowanego życia przed ekranem.
10:19
In the dark of the cinema, with the
television in the corner of the room.
television in the corner of the room.
191
607898
3982
W ciemnym kinie,
z telewizorem w kącie pokoju.
z telewizorem w kącie pokoju.
10:23
We've eliminated, in a sense, that constant
192
611880
4078
Usunęliśmy tę stałą wartość wyobraźni,
10:27
of the imagination that these vases
represented in people's lives.
represented in people's lives.
193
615958
4928
którą te wazy odgrywały
w życiu tamtych ludzi.
w życiu tamtych ludzi.
10:32
So maybe it's time we got this back a little.
194
620886
4036
Może najwyższa pora trochę tego odzyskać.
10:36
I think it's beginning to happen.
195
624922
2350
Chyba powoli zaczyna się tak dziać.
10:39
In London, for example,
196
627272
1266
Na przykład w Londynie
10:40
with these extraordinary buildings
197
628538
2149
te niesamowite budowle,
10:42
that have been appearing over the last few years.
198
630687
2991
które powstały w ciągu ostatnich paru lat.
10:45
Redolent, in a sense, of science fiction,
199
633678
2403
Przywodzą na myśl science fiction,
przemieniają Londyn
w fantastyczny plac zabaw.
w fantastyczny plac zabaw.
10:48
turning London into a kind of fantasy playground.
200
636081
2114
10:50
It's actually amazing to look out of
a high building nowadays there.
a high building nowadays there.
201
638195
4854
Oglądanie ich z wysoka jest niesamowite.
10:55
But even then, there's a resistance.
202
643049
1804
Ale i tak spotyka się opór.
10:56
London has called these buildings the
Gherkin, the Shard, the Walkie Talkie --
Gherkin, the Shard, the Walkie Talkie --
203
644853
4336
Londyn nazwał te budynki Korniszon,
Odłamek i Krótkofalówka,
Odłamek i Krótkofalówka,
11:01
bringing these soaring buildings down to Earth.
204
649189
3305
sprowadzając je tym samym
z powrotem na ziemię.
z powrotem na ziemię.
11:04
There's an idea that we don't want these
205
652494
4080
Nie chcemy, żeby te niepokojące,
11:08
anxious-making, imaginative journeys
to happen in our daily lives.
to happen in our daily lives.
206
656574
4861
pełne wyobraźni podróże
przydarzały się nam na co dzień.
przydarzały się nam na co dzień.
11:13
I feel lucky in a way,
207
661435
3268
Chyba mam szczęście,
11:16
I've encountered this object.
208
664703
2548
że znalazłem ten przedmiot.
11:19
(Laughter)
209
667251
2441
(Śmiech)
11:21
I found him on the Internet when
I was looking up a reference.
I was looking up a reference.
210
669692
3302
Znalazłem go na internecie,
szukając źródeł.
szukając źródeł.
11:24
And there he was.
211
672994
2894
Pojawił się.
11:27
And unlike the pink elephant vase,
212
675888
3314
W przeciwieństwie
do różowej wazy ze słoniami
do różowej wazy ze słoniami
11:31
this was a kind of love at first sight.
213
679202
1973
to była miłość od pierwszego wejrzenia.
11:33
In fact, reader, I married him. I bought him.
214
681175
2856
Czytelniku, poślubiłem go.
Wziąłem ze sobą do domu.
Wziąłem ze sobą do domu.
11:36
And he now adorns my office.
215
684031
3864
I teraz zdobi moje biuro.
11:39
He's a Staffordshire figure made
in the middle of the 19th century.
in the middle of the 19th century.
216
687895
3541
Jest to figurka z Staffordshire,
zrobiona w połowie XIX wieku.
zrobiona w połowie XIX wieku.
11:43
He represents the actor, Edmund Kean,
playing Shakespeare's Richard III.
playing Shakespeare's Richard III.
217
691436
4806
Przedstawia aktora, Edmunda Keana,
w roli szekspirowskiego Ryszarda III.
w roli szekspirowskiego Ryszarda III.
11:48
And it's based, actually, on a more
elevated piece of porcelain.
elevated piece of porcelain.
218
696242
2453
Stoi na cokole z porcelany.
11:50
So I loved, on an art historical level,
219
698695
2154
Pokochałem, jako historyk sztuki,
11:52
I loved that layered quality that he has.
220
700849
4660
jego wielowarstwową jakość.
11:57
But more than that, I love him.
221
705509
2493
Ale jeszcze bardziej pokochałem jego.
12:00
In a way that I think would have been impossible
222
708002
1678
W sposób, który byłby niemożliwy
12:01
without the pink Sèvres vase in my Leonardo days.
223
709680
2612
bez różowej wazy z Sèvres
i wystawy Leonarda.
i wystawy Leonarda.
12:04
I love his orange and pink breeches.
224
712292
3217
Kocham te pomarańczowo-różowe bryczesy.
12:07
I love the fact that he seems to be going off to war,
225
715509
2750
Uwielbiam to, że wygląda
jakby miał iść na wojnę,
jakby miał iść na wojnę,
12:10
having just finished the washing up. (Laughter)
226
718259
4432
jak tylko skończy zmywać naczynia.
(Śmiech)
(Śmiech)
12:14
He seems also to have forgotten his sword.
227
722691
2477
Wygląda też,
jakby zapomniał swojej szabli.
jakby zapomniał swojej szabli.
12:17
I love his pink little cheeks, his munchkin energy.
228
725168
2619
Uwielbiam te różowe policzki,
tę dziecięcą energię.
tę dziecięcą energię.
12:19
In a way, he's become my sort of alter ego.
229
727787
3191
Stał się trochę moim alter ego.
12:22
He's, I hope, a little bit dignified,
230
730978
2301
Jest, mam nadzieję,
trochę chociaż dostojny,
trochę chociaż dostojny,
12:25
but mostly rather vulgar. (Laughter)
231
733279
5174
ale w znacznej mierze raczej pospolity.
(Śmiech)
12:30
And energetic, I hope, too.
232
738453
3218
I pełen energii.
12:33
I let him into my life because the Sèvres
pink elephant vase allowed me to do so.
pink elephant vase allowed me to do so.
233
741671
5155
Do życia pozwoliła mi go wpuścić
różowa sewrska waza.
różowa sewrska waza.
12:38
And before that Leonardo,
234
746826
1568
A wcześniej Leonardo.
12:40
I understood that this object could become
part of a journey for me every day,
part of a journey for me every day,
235
748394
5106
Zrozumiałem, że ten przedmiot
może być częścią codziennej podróży,
może być częścią codziennej podróży,
12:45
sitting in my office.
236
753500
2745
którą odbywam przy biurku.
12:48
I really hope that others, all of you,
237
756245
2989
Mam nadzieję, że wszyscy,
12:51
visiting objects in the museum,
238
759234
1575
oglądając eksponaty w muzeum
12:52
and taking them home and
finding them for yourselves,
finding them for yourselves,
239
760809
2454
i biorąc je do domu,
12:55
will allow those objects to flourish
in your imaginative lives.
in your imaginative lives.
240
763263
4314
pozwolicie tym przedmiotom rozkwitnąć
w waszym życiu pełnym wyobraźni.
w waszym życiu pełnym wyobraźni.
12:59
Thank you very much.
241
767577
1553
Dziękuję bardzo.
13:01
(Applause)
242
769130
3883
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Luke Syson - CuratorAs a curator at the Metropolitan Museum of Art, Luke Syson accesses the richness of European history through sculpture.
Why you should listen
Luke Syson joined the Metropolitan Museum of Art in 2012 as the Iris and B. Gerald Cantor Curator in Charge of European Sculpture and Decorative Arts. This year, he co-curated the small but innovative exhibition "Plain or Fancy? Restraint and Exuberance in the Decorative Arts." Before joining the Met Syson was Curator of Italian Painting before 1500 and Head of Research at the National Gallery, London. While at the National Gallery, he was curator of the exhibition "Renaissance Siena: Art for a City," and in 2011 he organized the groundbreaking "Leonardo da Vinci: Painter at the Court of Milan."
Syson was also one of the curators who organized the acclaimed Enlightenment Gallery at The British Museum and was part of the team that planned the new galleries for Medieval and Renaissance Art at the Victoria & Albert Museum.
Luke Syson | Speaker | TED.com