TEDxMet
Luke Syson: How I learned to stop worrying and love "useless" art
Luke Syson
Filmed:
Readability: 4
1,198,168 views
Luke Syson was a curator of Renaissance art, of transcendent paintings of saints and solemn Italian ladies -- serious art. And then he changed jobs, and inherited the Met's collection of ceramics -- pretty, frilly, "useless" candlesticks and vases. He didn't like it. He didn't get it. Until one day … (Filmed at TEDxMet.)
Luke Syson - Curator
As a curator at the Metropolitan Museum of Art, Luke Syson accesses the richness of European history through sculpture. Full bio
As a curator at the Metropolitan Museum of Art, Luke Syson accesses the richness of European history through sculpture. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Two years ago, I have to say there was no problem.
0
489
2969
Hai năm trước, phải nói là
tôi không gặp vấn đề gì.
tôi không gặp vấn đề gì.
00:15
Two years ago, I knew exactly
what an icon looked like.
what an icon looked like.
1
3458
4058
Hai năm trước, tôi biết chính xác
một biểu tượng trông như thế nào.
một biểu tượng trông như thế nào.
00:19
It looks like this.
2
7516
2355
Nó trông như thế này.
00:21
Everybody's icon, but also the default position
3
9871
2829
Biểu tượng của tất cả mọi người,
cũng là vị trí mặc định
cũng là vị trí mặc định
00:24
of a curator of Italian Renaissance
paintings, which I was then.
paintings, which I was then.
4
12700
3823
của người giám tuyển tranh thời
Phục hưng của Ý, chính là tôi lúc đó.
Phục hưng của Ý, chính là tôi lúc đó.
00:28
And in a way, this is also another default selection.
5
16523
3692
Nói một cái khác, đây cũng là
một chọn lựa mặc định khác.
một chọn lựa mặc định khác.
00:32
Leonardo da Vinci's exquisitely soulful image
6
20215
4547
Bức họa có hồn và tinh tế
của Leonardo da Vinci
của Leonardo da Vinci
00:36
of the "Lady with an Ermine."
7
24762
1300
"Quý bà và con chồn."
00:38
And I use that word, soulful, deliberately.
8
26062
2543
Và tôi dùng từ đó, có hồn, một cách cẩn trọng.
00:40
Or then there's this, or rather these:
9
28605
2383
Hoặc là bức này, hay bức này:
00:42
the two versions of Leonardo's "Virgin of the Rocks"
10
30988
2654
hai phiên bản của bức
"Virgin of the Rocks"
"Virgin of the Rocks"
00:45
that were about to come together
in London for the very first time.
in London for the very first time.
11
33642
4276
lần đầu tiên sắp được trưng bày
cùng nhau ở London.
cùng nhau ở London.
00:49
In the exhibition that I was then in
the absolute throes of organizing.
the absolute throes of organizing.
12
37918
4184
Tôi đã rất vất vả khi tổ chức
buổi triển lãm này.
buổi triển lãm này.
00:54
I was literally up to my eyes in Leonardo,
13
42102
3437
Tôi thực sự dành tất cả
tâm trí vào Leonardo,
tâm trí vào Leonardo,
00:57
and I had been for three years.
14
45539
1818
và tôi đã làm thế trong ba năm.
00:59
So, he was occupying every part of my brain.
15
47357
4422
Vì thế, đầu óc tôi lúc nào
cũng đầy hình ảnh về ông ấy.
cũng đầy hình ảnh về ông ấy.
01:03
Leonardo had taught me, during that three years,
16
51779
2841
Leonardo đã dạy tôi, trong suốt ba năm đó,
01:06
about what a picture can do.
17
54620
1848
về những gì một bức tranh có thể làm.
01:08
About taking you from your own
material world into a spiritual world.
material world into a spiritual world.
18
56468
5318
Về việc đưa bạn từ thế giới vật chất
sang thế giới tâm hồn.
sang thế giới tâm hồn.
01:13
He said, actually, that he believed
the job of the painter
the job of the painter
19
61786
2891
Ông nói, thật ra, ông tin rằng
công việc của một họa sĩ
công việc của một họa sĩ
01:16
was to paint everything that was visible
and invisible in the universe.
and invisible in the universe.
20
64677
4451
là vẽ tất cả mọi thứ từ hữu hình
đến vô hình trong vũ trụ này.
đến vô hình trong vũ trụ này.
01:21
That's a huge task. And yet,
somehow he achieves it.
somehow he achieves it.
21
69128
3997
Đó là một nhiệm vụ lớn lao.
Nhưng ông bằng cách nào đó đã làm được.
Nhưng ông bằng cách nào đó đã làm được.
01:25
He shows us, I think, the human soul.
22
73125
2771
Theo tôi, ông đã chỉ cho chúng ta
tâm hồn của con người.
tâm hồn của con người.
01:27
He shows us the capacity of ourselves
23
75896
4446
Ông cho chúng ta thấy là
chúng ta có năng lực
chúng ta có năng lực
01:32
to move into a spiritual realm.
24
80342
3428
để đi vào thế giới tâm hồn.
01:35
To see a vision of the universe that's
more perfect than our own.
more perfect than our own.
25
83770
4528
Để thấy hình ảnh của một vũ trụ
hoàn hảo hơn những gì ta có.
hoàn hảo hơn những gì ta có.
01:40
To see God's own plan, in some sense.
26
88298
3576
Để thấy dự định của Chúa,
theo một ý nghĩa nào đó.
theo một ý nghĩa nào đó.
01:43
So this, in a sense, was really
what I believed an icon was.
what I believed an icon was.
27
91874
4071
Điều này, theo một ý nghĩa nào đó, chính
là những điều tôi nghĩ về một biểu tượng.
là những điều tôi nghĩ về một biểu tượng.
01:47
At about that time, I started talking to Tom Campbell,
28
95945
3858
Vào lúc đó, tôi bắt đầu nói chuyện
với Tom Campbell,
với Tom Campbell,
01:51
director here of the Metropolitan Museum,
29
99803
2551
giám đốc bảo tàng Metropolitan,
01:54
about what my next move might be.
30
102354
3324
về những dự định tiếp theo của tôi.
01:57
The move, in fact, back to an earlier life,
31
105678
2771
Dự định trở về với cuộc sống trong quá khứ,
02:00
one I'd begun at the British Museum,
32
108449
1958
một dự định tôi đã bắt đầu tại bảo tàng Anh,
02:02
back to the world of three dimensions --
33
110407
2519
trở về với thế giới ba chiều--
02:04
of sculpture and of decorative arts --
34
112926
2232
thế giới của các tác phẩm điêu khắc
và nghệ thuật trang trí--
và nghệ thuật trang trí--
02:07
to take over the department of European sculpture
and decorative arts, here at the Met.
and decorative arts, here at the Met.
35
115158
4218
để tiếp nhận phòng điêu khắc và
nghệ thuật trang trí Châu Âu, ở đây tại Met.
nghệ thuật trang trí Châu Âu, ở đây tại Met.
02:11
But it was an incredibly busy time.
36
119376
1440
Nhưng đó từng là một thời gian vô cùng bận rộn.
02:12
All the conversations were done
at very peculiar times of the day --
at very peculiar times of the day --
37
120816
3407
Tất cả các cuộc đàm thoại đã diễn ra vào những thời điểm rất kỳ dị trong ngày--
02:16
over the phone.
38
124223
2913
qua điện thoại.
02:19
In the end, I accepted the job
39
127136
2064
Cuối cùng, tôi chấp nhận công việc
02:21
without actually having been here.
40
129200
1373
khi thực tế không hề có mặt ở đó
02:22
Again, I'd been there a couple of years before,
41
130573
2552
Phải nói lại rằng, tôi đã tới đó cách đây vài năm,
02:25
but on that particular visit.
42
133125
2512
nhưng chỉ một lần đó thôi.
02:27
So, it was just before the time that
the Leonardo show was due to open
the Leonardo show was due to open
43
135637
4092
Vậy là chỉ ngay trước khi
buổi triển lãm Leonardo sắp mở cửa
buổi triển lãm Leonardo sắp mở cửa
02:31
when I finally made it back to the Met, to New York,
44
139729
4022
rốt cuộc tôi đã quay trở lại bảo tàng Met,
trở lại New York,
trở lại New York,
02:35
to see my new domain.
45
143751
1456
để nhận nhiệm vụ mới của tôi.
02:37
To see what European sculpture
and decorative arts looked like,
and decorative arts looked like,
46
145207
3943
Để xem các tác phẩm điêu khắc châu Âu
và nghệ thuật trang trí trông thế nào,
và nghệ thuật trang trí trông thế nào,
02:41
beyond those Renaissance collections
with which I was so already familiar.
with which I was so already familiar.
47
149150
4791
ngoài những bộ sưu tập thời Phục hưng
mà tôi đã quá quen thuộc.
mà tôi đã quá quen thuộc.
02:45
And I thought, on that very first day,
I better tour the galleries.
I better tour the galleries.
48
153941
2997
Và tôi đã nghĩ vào ngày đầu tiên đó, rằng
tốt hơn hết nên dạo quanh các phòng trưng bày.
tốt hơn hết nên dạo quanh các phòng trưng bày.
02:48
Fifty-seven of these galleries --
49
156938
1452
Năm mươi bảy phòng trưng bày--
02:50
like 57 varieties of baked beans, I believe.
50
158390
4856
như 57 biến thể của đậu nướng, đúng là thế.
02:55
I walked through and I started in my comfort zone
in the Italian Renaissance.
in the Italian Renaissance.
51
163246
6121
Tôi đi một lượt và bắt đầu với lĩnh vực
tôi thấy thoải mái, thời kỳ Phục Hưng ở Ý.
tôi thấy thoải mái, thời kỳ Phục Hưng ở Ý.
03:01
And then I moved gradually around,
52
169367
1921
Sau đó tôi di chuyển dần ra xung quanh,
03:03
feeling a little lost sometimes.
53
171288
3102
đôi lúc cảm thấy hơi mất phương hướng.
03:06
My head, also still full of the Leonardo exhibition
54
174390
3053
Đầu óc tôi đầy hình ảnh của triển lãm Leonardo
03:09
that was about to open, and I came across this.
55
177443
4022
sắp mở cửa, và tôi tình cờ thấy cái này.
03:13
And I thought to myself: What the hell have I done?
56
181465
7930
Tôi nghĩ thầm: mình vừa làm cái quái quỷ gì vậy?
03:21
There was absolutely no connection in my mind
57
189395
3353
Hoàn toàn không có liên tưởng nào trong đầu
03:24
at all and, in fact, if there was any emotion going on,
58
192748
3099
và thực tế, nếu có bất cứ cảm xúc nào,
03:27
it was a kind of repulsion.
59
195847
2369
thì đó là sự ghê tởm.
03:30
This object felt utterly and completely alien.
60
198216
3238
Tôi cảm thấy vật này hoàn toàn kì lạ.
03:33
Silly at a level that I hadn't yet
understood silliness to be.
understood silliness to be.
61
201454
5463
Ngớ ngẩn đến mức độ tôi chưa từng biết đến.
03:38
And then it was made worse --
62
206917
2199
Và sau đó mọi việc còn tồi tệ hơn--
03:41
there were two of them.
63
209116
1845
có tới hai thứ như vậy.
03:42
(Laughter)
64
210961
3139
(Tiếng cười)
03:46
So, I started thinking about why it was, in fact,
65
214100
2967
Vì vậy, tôi bắt đầu suy nghĩ về lý do tại sao
03:49
that I disliked this object so much.
66
217067
2456
tôi lại không thích chúng đến như vậy.
03:51
What was the anatomy of my distaste?
67
219523
3806
Cái gì làm tôi không thích ở đây?
03:55
Well, so much gold, so vulgar.
68
223329
3468
À, có quá nhiều vàng, quá thô tục.
03:58
You know, so nouveau riche, frankly.
69
226797
3854
Bạn biết đấy, rất giàu xổi, thẳng thắn mà nói.
04:02
Leonardo himself had preached
against the use of gold,
against the use of gold,
70
230651
2913
Chính Leonardo đã rao giảng
chống lại việc sử dụng vàng,
chống lại việc sử dụng vàng,
04:05
so it was absolutely anathema at that moment.
71
233564
3435
vì thế thời đó nó bị nguyền rủa.
04:08
And then there's little pretty sprigs
of flowers everywhere. (Laughter)
of flowers everywhere. (Laughter)
72
236999
5428
Đã thế còn có những cành hoa nhỏ
ở khắp mọi nơi. (Tiếng cười)
ở khắp mọi nơi. (Tiếng cười)
04:14
And finally, that pink. That damned pink.
73
242427
3519
Cuối cùng là cái màu hồng.
Cái màu hồng chết tiệt đó.
Cái màu hồng chết tiệt đó.
04:17
It's such an extraordinarily artificial color.
74
245946
2896
Nó quả thực là một màu nhân tạo bất thường.
04:20
I mean, it's a color that I can't think of
anything that you actually see in nature,
anything that you actually see in nature,
75
248842
3528
Ý tôi là, nó là cái màu mà tôi thực sự
chưa bao giờ thấy trong tự nhiên,
chưa bao giờ thấy trong tự nhiên,
04:24
that looks that shade.
76
252370
3088
cái màu đó, cái sắc thái đó.
04:27
The object even has its own tutu. (Laughter)
77
255458
3740
Đã thế nó còn có phục trang riêng. (Tiếng cười)
04:31
This little flouncy, spangly, bottomy bit
78
259198
2360
Chút đường viền, chút kim bóng, chút bồng bềnh
04:33
that sits at the bottom of the vase.
79
261558
2035
ở dưới đáy của chiếc bình.
04:35
It reminded me, in an odd kind of way,
80
263593
2373
Nó gợi nhắc tôi, một cách kì quặc,
04:37
of my niece's fifth birthday party.
81
265966
2099
về tiệc sinh nhật thứ năm của cháu gái tôi.
04:40
Where all the little girls would come
either as a princess or a fairy.
either as a princess or a fairy.
82
268065
4522
Khi tất cả các cô bé đến
như một công chúa hay một nàng tiên.
như một công chúa hay một nàng tiên.
04:44
There was one who would come as a fairy princess.
83
272587
1881
Thì có một cô bé xuất hiện như một công chúa tiên.
04:46
You should have seen the looks.
84
274468
2422
Ước gì bạn có thể nhìn thấy cảnh đó.
04:48
(Laughter)
85
276890
1693
(Tiếng cười)
04:50
And I realize that this object was in my mind,
86
278583
3342
Và tôi nhận ra rằng nó đã ở trong tâm trí của tôi,
04:53
born from the same mind, from the same womb,
87
281925
2940
sinh ra từ cùng một bộ óc, một bụng mẹ,
04:56
practically, as Barbie Ballerina. (Laughter)
88
284865
5224
thật ra là như Barbie Ballerina. (Tiếng cười)
05:02
And then there's the elephants. (Laughter)
89
290089
3522
Và sau đó là những con voi. (Tiếng cười)
05:05
Those extraordinary elephants
90
293611
2146
Những con voi bất thường
05:07
with their little, sort of strange, sinister expressions
91
295757
2724
trông có vẻ hung dữ một cách kỳ lạ
05:10
and Greta Garbo eyelashes, with
these golden tusks and so on.
these golden tusks and so on.
92
298481
5297
và lông mi Greta Garbo, cùng những nanh vàng.
05:15
I realized this was an elephant that had
93
303778
1776
Tôi nhận ra là con voi này
05:17
absolutely nothing to do with a majestic
march across the Serengeti.
march across the Serengeti.
94
305554
5733
hoàn toàn không liên quan đến
cuộc diễu hành hùng vĩ xuyên Serengeti.
cuộc diễu hành hùng vĩ xuyên Serengeti.
05:23
It was a Dumbo nightmare. (Laughter)
95
311287
5495
Đó là cơn ác mộng Dumbo. (Tiếng cười)
05:28
But something more profound
was happening as well.
was happening as well.
96
316782
2846
Nhưng một điều quan trọng hơn
cũng đã diễn ra.
cũng đã diễn ra.
05:31
These objects, it seemed to me,
97
319628
1429
Những đồ vật này, đối với tôi,
05:33
were quintessentially the kind that I
and my liberal left friends in London
and my liberal left friends in London
98
321057
4309
là tinh túy của một thứ mà tôi
và những người bạn theo tư tưởng tự do ở London
và những người bạn theo tư tưởng tự do ở London
05:37
had always seen as summing up
99
325366
2535
đã luôn coi là sự đúc kết
05:39
something deplorable about the French aristocracy
100
327901
2839
của một cái gì đó thương tâm về tầng lớp quý tộc Pháp
05:42
in the 18th century.
101
330740
2172
trong thế kỷ 18.
05:44
The label had told me that these pieces were made
102
332912
2789
Cái nhãn đã nói với tôi rằng chúng được làm
05:47
by the Sèvres Manufactory,
103
335701
2711
bởi nhà máy Sèvres,
05:50
made of porcelain in the late 1750s,
104
338412
3225
bằng sứ vào cuối thập niên 1750,
05:53
and designed by a designer called
Jean-Claude Duplessis,
Jean-Claude Duplessis,
105
341637
3131
và được một nhà thiết kế
tên là Jean-Claude Duplessis, thiết kế
tên là Jean-Claude Duplessis, thiết kế
05:56
actually somebody of extraordinary distinction
106
344768
2196
một người thực sự rất đặc biệt
05:58
as I later learned.
107
346964
2477
mà sau đó tôi mới biết.
06:01
But for me, they summed up a kind of,
108
349441
4808
Nhưng với tôi, chúng tập hợp thành một loại,
06:06
that sort of sheer uselessness of the aristocracy
109
354249
3414
vô dụng tuyệt đối của tầng lớp quý tộc
06:09
in the 18th century.
110
357663
3473
trong thế kỷ 18.
06:13
I and my colleagues had always thought
111
361136
2466
Tôi và đồng nghiệp luôn nghĩ
06:15
that these objects, in way, summed up the idea of,
112
363602
2956
rằng những đồ vật này thật ra đã dẫn tới ý tưởng
06:18
you know -- no wonder there was a revolution.
113
366558
2364
bạn biết đấy - không lạ gì khi chúng ta
đã có một cuộc cách mạng
đã có một cuộc cách mạng
06:20
Or, indeed, thank God there was a revolution.
114
368922
4543
Hay đúng hơn, cảm ơn Chúa đã có cuộc cách mạng.
06:25
There was a sort of idea really, that,
115
373465
1759
Thực sự đã có một ý tưởng, rằng,
06:27
if you owned a vase like this,
116
375224
2673
nếu bạn sở hữu một cái bình như thế này,
06:29
then there was really only one fate possible.
117
377897
3724
thì bạn thực sự chỉ có thể có một số phận.
06:33
(Laughter)
118
381621
4064
(Tiếng cười)
06:37
So, there I was -- in a sort of paroxysm of horror.
119
385685
4664
Vậy đó, tôi đã -- cực kỳ hoảng hồn.
06:42
But I took the job and I went
on looking at these vases.
on looking at these vases.
120
390349
3960
Nhưng tôi vẫn chấp nhận và tiếp tục
quan sát những cái bình đó.
quan sát những cái bình đó.
06:46
I sort of had to because they're
on a through route in the Met.
on a through route in the Met.
121
394309
3531
Đúng hơn là tôi phải làm thế vì chúng
được bày trên đường tham quan một chiều ở Met.
được bày trên đường tham quan một chiều ở Met.
06:49
So, almost anywhere I went, there they were.
122
397840
2632
Vì vậy, dù tôi có đi đâu thì chúng vẫn ở đó.
06:52
They had this kind of odd sort of fascination,
123
400472
2769
Chúng tạo ra một sự đam mê kì lạ,
06:55
like a car accident.
124
403241
3018
giống như một tai nạn xe hơi.
06:58
Where I couldn't stop looking.
125
406259
2724
Khi tôi không thể ngừng nhìn.
07:00
And as I did so, I started thinking:
126
408983
2222
Và tôi đã làm như vậy, tôi bắt đầu nghĩ:
07:03
Well, what are we actually looking at here?
127
411205
4528
Vâng, chúng ta thực sự đang nhìn gì đây?
07:07
And what I started with was understanding this
128
415733
3331
Và tôi bắt đầu bằng việc tìm hiểu nó
07:11
as really a supreme piece of design.
129
419064
3552
như một tuyệt phẩm thiết kế.
07:14
It took me a little time.
130
422616
1097
Hơi mất thời gian một chút.
07:15
But, that tutu for example --
131
423713
1438
Nhưng ví dụ như bộ phục trang đó -
07:17
actually, this is a piece that
does dance in its own way.
does dance in its own way.
132
425151
3122
thật ra là một tác phẩm đẹp
theo cách riêng của nó.
theo cách riêng của nó.
07:20
It has an extraordinary lightness
133
428273
1642
Nó nhẹ nhàng một cách kỳ lạ.
07:21
and yet, it is also amazing balanced.
134
429915
2515
chưa hết, nó cũng vô cùng cân đối.
07:24
It has these kinds of sculptural ingredients.
135
432430
3475
Nó có những yếu tố của điêu khắc.
07:27
And then the play between --
136
435905
1639
Và cũng là một lối chơi giữa --
07:29
actually really quite carefully disposed
color and gilding, and the sculptural surface,
color and gilding, and the sculptural surface,
137
437544
4612
cách xử lý và phối màu sắc thực sự cẩn thận, và bề mặt của tác phẩm,
07:34
is really rather remarkable.
138
442156
2275
thực sự rất xuất sắc.
07:36
And then I realized that this piece went into the kiln
139
444431
2830
Sau đó tôi biết được rằng chúng đã vào lò nung
07:39
four times, at least four times
in order to arrive at this.
in order to arrive at this.
140
447261
3390
bốn lần, ít nhất là bốn lần để được như này.
07:42
How many moments for accident can you think of
141
450651
3054
theo bạn có bao sự tình cờ ngẫu nhiên
07:45
that could have happened to this piece?
142
453705
1504
có thể xảy ra với đồ vật này?
07:47
And then remember, not just one, but two.
143
455209
2562
Hãy nhớ rằng, không phải chỉ một, mà là hai.
07:49
So he's having to arrive at two exactly matched
144
457771
4265
Tức là, ông ấy phải tạo ra 2 cái bình
07:54
vases of this kind.
145
462036
2512
hoàn toàn giống nhau.
07:56
And then this question of uselessness.
146
464548
1406
Rồi còn câu hỏi về sự vô dụng.
07:57
Well actually, the end of the trunks
were originally candle holders.
were originally candle holders.
147
465954
4959
Thật ra, cuối vòi con voi chính là khay đỡ nến
08:02
So what you would have had
were candles on either side.
were candles on either side.
148
470913
3750
Vì vậy bạn sẽ có nến ở hai bên.
08:06
Imagine that effect of candlelight on that surface.
149
474663
2556
Hãy tưởng tượng tác dụng của ánh nến lên bề mặt của nó.
08:09
On the slightly uneven pink, on the beautiful gold.
150
477219
2732
Trên cái màu hồng không đồng đều, trên màu vàng đẹp tuyệt đó.
08:11
It would have glittered in an interior,
151
479951
2746
Nó sẽ lung linh trong một căn nhà,
08:14
a little like a little firework.
152
482697
3082
hơi giống một bông pháo hoa nhỏ.
08:17
And at that point, actually,
a firework went off in my brain.
a firework went off in my brain.
153
485779
3652
Và vào lúc đó, thật sự pháo hoa đã diễn ra trong đầu tôi.
08:21
Somebody reminded me that, that word 'fancy' --
154
489431
2835
Ai đó nhắc nhở tôi rằng, từ 'kỳ lạ'--
08:24
which in a sense for me, encapsulated this object --
155
492266
3110
đối với tôi mô tả bao quát được đồ vật này--
08:27
actually comes from the same
root as the word 'fantasy.'
root as the word 'fantasy.'
156
495376
4046
thật ra đến từ cùng 1 gốc với từ 'kỳ diệu'.
08:31
And that what this object was just as much in a way,
157
499422
2616
Và những đồ vật này theo một cách nào đó,
08:34
in its own way, as a Leonardo da Vinci painting,
158
502038
2452
cũng như những bức tranh của Leonardo da Vinci,
08:36
is a portal to somewhere else.
159
504490
2207
là cánh cổng ra một thế giới khác.
08:38
This is an object of the imagination.
160
506697
4195
Đây là một đồ vật của trí tưởng tượng.
08:42
If you think about the mad 18th-century
operas of the time -- set in the Orient.
operas of the time -- set in the Orient.
161
510892
6809
Nếu bạn nghĩ về các vở opera của thế kỷ 18 điên loạn - xảy ra ở khu vực Viễn Đông
08:49
If you think about divans and perhaps even
opium-induced visions of pink elephants,
opium-induced visions of pink elephants,
162
517721
6479
Nếu bạn nghĩ về những chiếc trường kỷ và cái nhìn phê thuốc của con voi màu hồng,
08:56
then at that point, this object starts to make sense.
163
524200
3301
thì bạn sẽ thấy đồ vật này bắt đầu có ý nghĩa.
08:59
This is an object which is all about escapism.
164
527501
4056
Đây là một đồ vật của sự giải thoát.
09:03
It's about an escapism that happens --
165
531557
3197
Một sự giải thoát đã diễn ra--
09:06
that the aristocracy in France sought
166
534754
2021
sự giải thoát mà tầng lớp quý tộc ở Pháp
09:08
very deliberately
167
536775
1786
đã cố ý tìm kiếm
09:10
to distinguish themselves from ordinary people.
168
538561
4568
để tạo sự khác biệt với những người bình thường.
09:15
It's not an escapism that
169
543129
1964
Tuy nhiên, đó không phải là sự giải thoát
09:17
we feel particularly happy with today, however.
170
545093
3867
làm chúng ta cảm thấy thực sự hạnh phúc như thời nay.
09:20
And again, going on thinking about this,
171
548960
2985
Và một lần nữa, khi tiếp tục nghĩ về chúng,
09:23
I realize that in a way we're all victims
172
551945
3174
tôi nhận ra rằng theo một cách nào đó chúng ta đều là nạn nhân
09:27
of a certain kind of tyranny
173
555119
2011
của một loại chuyên chế nhất định,
09:29
of the triumph of modernism
174
557130
2021
của chiến thắng của chủ nghĩa hiện đại
09:31
whereby form and function in an object
175
559151
2726
nơi mà hình dáng và tác dụng của một đồ vật
09:33
have to follow one another, or are deemed to do so.
176
561877
3405
phải được làm theo nhau hoặc người ta nghĩ là phải thế.
09:37
And the extraneous ornament is seen as really,
177
565282
2964
Và các vật trang trí không liên quan thật sự,
09:40
essentially, criminal.
178
568246
3020
về bản chất được coi là tội ác.
09:43
It's a triumph, in a way, of bourgeois
values rather than aristocratic ones.
values rather than aristocratic ones.
179
571266
3151
Nó là chiến thắng, theo cách nào đó, của giá trị tư sản trước giá trị quý tộc.
09:46
And that seems fine.
180
574417
1823
Điều này có vẻ tốt.
09:48
Except for the fact that it becomes a kind of
sequestration of imagination.
sequestration of imagination.
181
576240
7457
Ngoại trừ một thực tế rằng nó sẽ cô lập trí tưởng tượng.
09:55
So just as in the 20th century, so many people
182
583697
2690
Cũng như trong thế kỷ 20, rất nhiều người
09:58
had the idea that their faith
183
586387
1988
nghĩ rằng Đức tin của họ
10:00
took place on the Sabbath day,
184
588375
2682
diễn ra vào ngày Sa-bát,
10:03
and the rest of their lives --
185
591057
1374
còn phần còn lại của cuộc sống--
10:04
their lives of washing machines and orthodontics --
186
592431
3978
khi họ rửa chén và chỉnh răng--
10:08
took place on another day.
187
596409
2032
thì diễn ra vào một ngày khác.
10:10
Then, I think we've started doing the same.
188
598441
3768
Từ đó, tôi nghĩ rằng chúng ta đang bắt đầu giống vậy.
10:14
We've allowed ourselves to
189
602209
3332
Chúng ta cho phép bản thân
10:17
lead our fantasy lives in front of screens.
190
605541
2357
sống cuộc sống tưởng tượng phía trước màn hình.
10:19
In the dark of the cinema, with the
television in the corner of the room.
television in the corner of the room.
191
607898
3982
Trong bóng tối của rạp chiếu phim, với chiếc TV đặt ở góc phòng.
10:23
We've eliminated, in a sense, that constant
192
611880
4078
Chúng ta đã loại bỏ, theo một cách nào đó, sự bất biến
10:27
of the imagination that these vases
represented in people's lives.
represented in people's lives.
193
615958
4928
của trí tưởng tượng mà những chiếc bình này đại điện trong cuộc sống.
10:32
So maybe it's time we got this back a little.
194
620886
4036
Vì vậy, có lẽ đã tới lúc chúng ta mang chúng trở lại.
10:36
I think it's beginning to happen.
195
624922
2350
Tôi nghĩ nó đã bắt đầu diễn ra.
10:39
In London, for example,
196
627272
1266
Ví dụ ở London
10:40
with these extraordinary buildings
197
628538
2149
với những tòa nhà bất thường
10:42
that have been appearing over the last few years.
198
630687
2991
đã xuất hiện trong vài năm qua.
10:45
Redolent, in a sense, of science fiction,
199
633678
2403
Điều này, theo cách nhìn của khoa học viễn tưởng
10:48
turning London into a kind of fantasy playground.
200
636081
2114
biến London thành một sân chơi tưởng tượng.
10:50
It's actually amazing to look out of
a high building nowadays there.
a high building nowadays there.
201
638195
4854
Thật sự rất tuyệt khi nhìn ra từ một tòa nhà cao tầng.
10:55
But even then, there's a resistance.
202
643049
1804
Tuy nhiên ngay cả lúc đó, cũng có một sự chống đối.
10:56
London has called these buildings the
Gherkin, the Shard, the Walkie Talkie --
Gherkin, the Shard, the Walkie Talkie --
203
644853
4336
London đã gọi là những tòa nhà đó là Dưa Chuột, Cánh Cứng, Điện Đài--
11:01
bringing these soaring buildings down to Earth.
204
649189
3305
để đưa những tòa nhà chọc trời đó về với thực tại.
11:04
There's an idea that we don't want these
205
652494
4080
Có người nghĩ rằng chúng ta không cần những thứ
11:08
anxious-making, imaginative journeys
to happen in our daily lives.
to happen in our daily lives.
206
656574
4861
được làm trong lo lắng, những chuyến đi tưởng tượng này trong cuộc sống hàng ngày.
11:13
I feel lucky in a way,
207
661435
3268
Tôi cảm thấy may mắn
11:16
I've encountered this object.
208
664703
2548
vì đã được nhìn thấy cái này.
11:19
(Laughter)
209
667251
2441
(Tiếng cười)
11:21
I found him on the Internet when
I was looking up a reference.
I was looking up a reference.
210
669692
3302
Tôi tìm thấy anh ta trên Internet khi đang tìm tài liệu tham khảo.
11:24
And there he was.
211
672994
2894
Và anh ta xuất hiện.
11:27
And unlike the pink elephant vase,
212
675888
3314
Và không giống như cái bình có con voi màu hồng,
11:31
this was a kind of love at first sight.
213
679202
1973
lần này giống như tình yêu sét đánh.
11:33
In fact, reader, I married him. I bought him.
214
681175
2856
Thực tế, tôi đã cưới anh ta. Tôi đã mua anh ta.
11:36
And he now adorns my office.
215
684031
3864
Và giờ anh ta đang trang hoàng cho văn phòng của tôi.
11:39
He's a Staffordshire figure made
in the middle of the 19th century.
in the middle of the 19th century.
216
687895
3541
Anh là một người Staffordshire được làm vào giữa thế kỷ 19.
11:43
He represents the actor, Edmund Kean,
playing Shakespeare's Richard III.
playing Shakespeare's Richard III.
217
691436
4806
Anh đại diện cho diễn viên, Edmund Kean, người đóng vai Richard III của Shakespeare.
11:48
And it's based, actually, on a more
elevated piece of porcelain.
elevated piece of porcelain.
218
696242
2453
Và anh đứng trên một miếng sứ còn cao cấp hơn.
11:50
So I loved, on an art historical level,
219
698695
2154
Vì thế tôi yêu anh, trên phương diện lịch sử nghệ thuật,
11:52
I loved that layered quality that he has.
220
700849
4660
Tôi yêu chất lượng của lớp gốm.
11:57
But more than that, I love him.
221
705509
2493
Nhưng hơn tất cả, tôi yêu anh ấy.
12:00
In a way that I think would have been impossible
222
708002
1678
Theo cách tôi từng nghĩ là không thể
12:01
without the pink Sèvres vase in my Leonardo days.
223
709680
2612
khi tôi chưa nhìn thấy cái bình hồng Sèvres vào thời tôi làm triển lãm Leonardo.
12:04
I love his orange and pink breeches.
224
712292
3217
Tôi yêu nòng súng màu cam và hồng của anh ấy.
12:07
I love the fact that he seems to be going off to war,
225
715509
2750
Tôi yêu sự thật là anh ấy có vẻ sắp ra trận,
12:10
having just finished the washing up. (Laughter)
226
718259
4432
sau khi vừa tắm xong. (Tiếng cười)
12:14
He seems also to have forgotten his sword.
227
722691
2477
Có vẻ là anh còn quên cả thanh kiếm của mình.
12:17
I love his pink little cheeks, his munchkin energy.
228
725168
2619
Tôi thích đôi má nhỏ màu hồng, thích năng lượng của anh ấy.
12:19
In a way, he's become my sort of alter ego.
229
727787
3191
Theo cách nào đó anh ấy đã trở thành tri kỷ.
12:22
He's, I hope, a little bit dignified,
230
730978
2301
Anh ấy, tôi hy vọng, vẫn có chút trang nghiêm
12:25
but mostly rather vulgar. (Laughter)
231
733279
5174
nhưng phần lớn vẫn là thô tục. (Tiếng cười)
12:30
And energetic, I hope, too.
232
738453
3218
Và tràn đầy năng lượng, tôi hy vọng thế.
12:33
I let him into my life because the Sèvres
pink elephant vase allowed me to do so.
pink elephant vase allowed me to do so.
233
741671
5155
Tôi đưa anh vào cuộc sống của mình bởi chiếc bình voi hồng Sèvres cho tôi làm vậy.
12:38
And before that Leonardo,
234
746826
1568
Và giống như Leonardo trước đó,
12:40
I understood that this object could become
part of a journey for me every day,
part of a journey for me every day,
235
748394
5106
Tôi hiểu rằng đồ này có thể là một phần hành trình mỗi ngày của tôi
12:45
sitting in my office.
236
753500
2745
ngồi trong văn phòng của tôi.
12:48
I really hope that others, all of you,
237
756245
2989
Tôi thực sự hy vọng rằng những người khác, tất cả các bạn,
12:51
visiting objects in the museum,
238
759234
1575
khi đến nhìn chúng trong bảo tàng,
12:52
and taking them home and
finding them for yourselves,
finding them for yourselves,
239
760809
2454
rồi mang chúng về nhà và tự quan sát chúng,
12:55
will allow those objects to flourish
in your imaginative lives.
in your imaginative lives.
240
763263
4314
sẽ cho phép những đồ vật này được vùng vẫy trong trí tưởng tượng của bạn.
12:59
Thank you very much.
241
767577
1553
Cảm ơn rất nhiều.
13:01
(Applause)
242
769130
3883
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Luke Syson - CuratorAs a curator at the Metropolitan Museum of Art, Luke Syson accesses the richness of European history through sculpture.
Why you should listen
Luke Syson joined the Metropolitan Museum of Art in 2012 as the Iris and B. Gerald Cantor Curator in Charge of European Sculpture and Decorative Arts. This year, he co-curated the small but innovative exhibition "Plain or Fancy? Restraint and Exuberance in the Decorative Arts." Before joining the Met Syson was Curator of Italian Painting before 1500 and Head of Research at the National Gallery, London. While at the National Gallery, he was curator of the exhibition "Renaissance Siena: Art for a City," and in 2011 he organized the groundbreaking "Leonardo da Vinci: Painter at the Court of Milan."
Syson was also one of the curators who organized the acclaimed Enlightenment Gallery at The British Museum and was part of the team that planned the new galleries for Medieval and Renaissance Art at the Victoria & Albert Museum.
Luke Syson | Speaker | TED.com