Jimmy Carter: Why I believe the mistreatment of women is the number one human rights abuse
Jimmy Carter: Dlaczego uważam dyskryminację kobiet za największe łamanie praw człowieka
The president of the United States from 1977 to 1981, Jimmy Carter has used his post-presidency years to work for peace, teach, write and engage in global activism. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
since I left the White House,
próbowałem przemyśleć swoją karierę,
in The New Yorker a couple of years ago.
z New Yorkera sprzed kilku lat.
at his father,
I want to be a former president."
chcę zostać byłym prezydentem".
as a former president,
in the world have ever had
around this whole universe.
with the 50 states in the United States,
more than 145 countries in the world,
programs in 80 nations on Earth.
programy dla 80 różnych narodów.
when we go into a country,
the king or the president,
króla lub prezydenta,
in the most remote areas of Africa.
najdalszych regionów Afryki.
at the Carter Center
I can tell you without any equivocation
mogę powiedzieć bez wahania,
of human rights on Earth
prawa człowieka,
is the abuse of women and girls.
dyskryminując kobiety i dziewczęta.
that I'll mention to begin with.
of religious scriptures, holy scriptures,
interpretacja tekstów religijnych
New Testament, Quran and so forth,
i Nowym Testamencie, Koranie itd.
who are now in the ascendant positions
którzy zajmują teraz wiodącą pozycję
and in the mosques.
to make sure that women
żeby kobiety na pewno
to a secondary position
dla nich w oczach Boga.
It's ordinarily not addressed.
Zazwyczaj się o tym nie mówi.
a Southern Baptist for 70 years --
do Południowej Konwencji Baptystów.
Sunday school every Sunday;
in the year 2000 decided
Baptystów zdecydowała,
a secondary position,
pastors, deacons in the church,
kapłanami, pastorami, diakonami
Konwencji Baptystów,
jeśli na sali jest chłopiec,
teach a man, and so forth.
nie powinna uczyć mężczyzny.
are misinterpreted
błędna interpretacja,
zajmować wiodące pozycje.
nadużywać tej władzy.
for instance, wants to cheat women,
albo pracodawca chce oszukać kobietę,
are not equal in the eyes of God,
nie jest ona z nim równa,
for doing the same kind of work?
tyle samo za tę samą pracę?
is the excessive resort to violence,
uciekanie się do przemocy,
tremendously around the world.
for instance, we have had
in abuse of poor people,
łamania praw ludzi biednych,
by putting them in prison.
przez wsadzanie ich do więzienia.
as governor of Georgia,
were in prison.
per 1,000 are in prison.
in the number of women
liczba czarnych kobiet,
[one of the only countries] on Earth
that is a developed country.
the countries that are most abusive
na równi z krajami
in encouraging the death penalty.
przez stosowanie kary śmierci.
and I figured out the other day
four billion dollars
for the death penalty.
dollars it costs California
abolishing the death penalty,
prawo znoszące karę śmierci,
of poor people and helpless people
wobec ludzi biednych i bezradnych
in abuse of women.
nadużyć względem kobiet.
abuses of women that concern me most,
kobiet, które najbardziej mnie poruszają.
a limited amount of time, as you know.
na ograniczoną ilość czasu.
and not known by American women,
Amerykanki go nie znają,
very soon in her life,
by a so-called cutter
in a non-sterilized way,
w niesterylnych warunkach,
of a woman's genitalia.
kobiecych genitaliów.
but not very rare cases,
zaszywa wejście do waginy tak,
can just urinate or menstruate.
tylko mocz i krew menstruacyjna.
the same cutter goes in
przychodzi tam sama "akuszerka"
so she can have sex.
żeby mogła uprawiać seks.
it's against the law in most countries.
prawnie zakazany, wcale nie jest rzadki.
that live in Egypt today
it's more than 98 percent
before they reach maturity.
przed osiągnięciem dojrzałości.
żyjące w tych krajach.
is honor killings,
są honorowe zabójstwa
again, of a holy scripture --
świętych tekstów.
that mandates this --
co by je uzasadniało.
egzekucja z rąk krewnych,
that her father does not approve,
niezaakceptowanego przez ojca
wears inappropriate clothing.
of her own family,
przez członków rodziny,
so-called disgrace to the family.
"hańbę" rodzinie.
not so long ago by the United Nations
w Egipcie przez ONZ wynika,
of these murders of a girl
the uncle or the brother,
ojca, wujka lub brata,
are conducted by women.
particularly is slavery,
jest niewolnictwo
jak to się dzisiaj określa.
sold from Africa into slavery
zostało sprzedanych w niewolę
the 19th century and the 18th century.
now living in slavery.
now has a mandate from Congress
zobowiązany przez Kongres
that 800,000 people are sold
every year into slavery,
of those sold are women,
in human bondage, or slavery.
the Carter Center is located
siedzibie Centrum Cartera
people sold into slavery every month.
zostaje sprzedanych w niewolę.
in the nation because of that.
jest numerem jeden w kraju.
airport in the world,
jest największe na świecie
that come from the Southern Hemisphere.
z południowej półkuli.
that has brown or black skin,
lub czarnym kolorze skóry,
several times more than that,
kilka razy więcej.
and in the United States now
w Atlancie czy w USA
około 35 000 dolarów.
the total drug trade in Atlanta, Georgia.
jest większe niż handel narkotykami.
and the basic problem is prostitution,
a whorehouse in America
of police or the mayor and so forth.
of the worst problems,
z najgorszych problemów,
increasingly and put into sexual slavery
są zmuszane do prostytucji
decided to change the law,
Szwecja postanowiła zmienić prawo
niewolnictwa seksualnego,
and the male customers are prosecuted,
alfonsów i klientów.
prostitution has gone down.
just the opposite position.
for illegal sex trade,
za nielegalną prostytucję
in the United States of America.
towards this so-called Swedish model.
w stronę modelu szwedzkiego.
in this country that all of us admire:
które wszyscy podziwiamy:
university system.
how many sexual assaults take place.
molestowania seksualnego w szeregach.
there were 26,000 sexual assaults
mówił o 26 000 przypadków,
are actually prosecuted,
zostało osądzonych.
officer of any organization --
dowodzący dowolną organizacją:
or a battalion in the Army
batalionem w wojsku
has the right under law to decide
is for anybody to know
do której chce się przyznać
sexual assaults are taking place,
miały miejsce takie przypadki,
who enter American universities
before she graduates,
na tle seksualnym.
a lot of publicity,
but other things,
are now condemned
zostało postawionych w stan oskarżenia
under Title IX
z tytułu ustawy Title IX,
are not taking care of the women
nie robią nic, aby chronić kobiety
that more than half of the rapes
to seryjni gwałciciele
take place by serial rapists,
na uniwersyteckich kampusach.
they'll be prosecuted,
they can rape with impunity.
that go on in our society.
w naszym społeczeństwie.
about the abuse of women and girls
z łamaniem praw kobiet i dziewczyn
but for full-time employment,
ale zatrudniona na pełny etat Amerykanka
gets 23 percent less than a man.
the difference was 39 percent.
różnica wynosiła 39%.
partially because I was president
częściowo dlatego, że byłem prezydentem,
there's been no progress made,
nic się nie zmieniło.
or 24 percent difference
nation on Earth.
wojowniczym narodem na świecie.
with about 25 different countries
on the ground fighting.
we've been flying overhead
drones that attack people and so forth.
wykorzystuje się teraz drony.
with 25 different countries
od zakończenia II Wojny Światowej.
I won't say which ones,
we didn't launch a missile,
the resort to violence
of the holy scriptures
of abuse of women and girls.
praw kobiet i dziewczyn.
that I need not mention,
o której nie wspomniałem.
men don't give a damn.
to zupełnie nie obchodzi.
That's true.
I'm against the abuse of women and girls
że jest przeciwny łamaniu praw kobiet,
position that we occupy,
uprzywilejowaną pozycję.
to what I knew when I was a child,
co się działo, gdy byłem dzieckiem
had existed for 100 years,
istniała legalnie przez 100 lat,
Between the States, the Civil War,
Wojny Secesyjnej,
there were many white people
racial discrimination was okay,
of better jobs,
w ławie przysięgłych,
that exists today,
really doesn't care.
to naprawdę nie obchodzi.
discrimination against girls and women,"
dyskryminacji kobiet i dziewczyn",
uprzywilejowanej pozycji.
the majority of men
większość mężczyzn,
the military system,
the governments of the world,
the great religions.
that we need to do today?
that we could do today
and who have freedom to speak and to act,
i mogą mówić i działać,
on yourselves
against girls and women
względem dziewczyn i kobiet
about her daughters
to detail about that.
will get your husbands to realize
uświadomi swojemu mężowi,
and the military and so forth
na kampusach, w wojsku
and your granddaughters.
four children, and 10 great-grandchildren,
will face in America,
sobie radzić w Ameryce
or a foreign country,
dołączycie do mnie
and girls around the world
kobiet i dziewczyn
ABOUT THE SPEAKER
Jimmy Carter - Peace activistThe president of the United States from 1977 to 1981, Jimmy Carter has used his post-presidency years to work for peace, teach, write and engage in global activism.
Why you should listen
While in office, Jimmy Carter brokered historic peace deals and treaties. Since the 1980s, he has worked tirelessly for conflict resolution around the globe through The Carter Center, where he has engaged in mediation in Ethiopia, Eritrea, North Korea, Liberia, Haiti, Bosnia, Venezuela, Nepal and the Middle East, among many other countries and regions. Under his leadership, The Carter Center has sent 96 election observation missions to the Americas, Africa and Asia. They're also leading the fight against Guinea worm, on track to be the second human disease in history to be eradicated.
In 2002, Carter was awarded the Nobel Peace Prize "for his decades of untiring effort to find peaceful solutions to international conflicts, to advance democracy and human rights, and to promote economic and social development." He's a member of the Elders, a group of independent global leaders working for peace and human rights.
Jimmy Carter | Speaker | TED.com