Global Witness
Robert Palmer: The Panama Papers exposed a huge global problem. What's next?
Robert Palmer: Letrat e Panamase kane ekspozuar nje problem te madh global. Po tani?
Filmed:
Readability: 5
1,097,225 views
3 Prilli ishte dita e shperndarjes me te madhe te informacionit ne histori. Letrat e Panamase kane shfaqur persona te pasur e te fuqishem qe fshihnin sasi te medha parash jashte vendit. Por cfare do te thote kjo? Kemi pyetur Robert Palmer nga Global Witness.
Robert Palmer - Campaign leader, Global Witness
Robert Palmer investigates how the financial system facilitates corruption and other crimes. Full bio
Robert Palmer investigates how the financial system facilitates corruption and other crimes. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
[On April 3, 2016 we saw
the largest data leak in history.]
the largest data leak in history.]
0
1580
3681
[3 Prill 2016 ne përjetuam rrjedhjen më
të madhe të dokumenteve në histori.]
të madhe të dokumenteve në histori.]
00:18
[The Panama Papers exposed
rich and powerful people]
rich and powerful people]
1
6061
2831
"Panama Papers" ka ekspozuar persona
të pasur e të fuqishëm
të pasur e të fuqishëm
00:20
[hiding vast amounts of money
in offshore accounts.]
in offshore accounts.]
2
8932
2450
duke fshehur shuma të mëdha parash
në llogari "offshore" jashte vendit.
në llogari "offshore" jashte vendit.
00:23
[What does this mean?]
3
11828
2510
[Çfarë do të thotë kjo?]
00:27
[We called Robert Palmer
of Global Witness to explain.]
of Global Witness to explain.]
4
15312
2900
Ne ftuam Robert Palmer të
Global Witness për të na shpjeguar.
Global Witness për të na shpjeguar.
00:32
This week, there have been
a whole slew and deluge of stories
a whole slew and deluge of stories
5
20852
4952
Këtë javë, ka pasur një përmbytje
ngjarjesh të panumërta
ngjarjesh të panumërta
00:37
coming out from the leak
of 11 million documents
of 11 million documents
6
25828
3296
të cilat vijnë nga rrjedhja e 11 milion
doumenteve
doumenteve
00:41
from a Panamanian-based law firm
called Mossack Fonseca.
called Mossack Fonseca.
7
29148
4424
nga një firmë ligjore Panameze,
Mossack Fonseca.
Mossack Fonseca.
00:45
The release of these papers from Panama
lifts the veil on a tiny piece
lifts the veil on a tiny piece
8
33596
5782
Shpërndarja e këtyre dokumentave
zbulon vetëm një pjese të vogël
zbulon vetëm një pjese të vogël
00:51
of the secretive offshore world.
9
39402
2238
të botës sekrete të llogarive
jashtë vendit.
jashtë vendit.
00:53
We get an insight into how clients
and banks and lawyers
and banks and lawyers
10
41664
5308
Ne marrim një pasqyrë se si klientët,
bankat dhe avokatët
bankat dhe avokatët
00:58
go to companies like Mossack Fonseca
11
46996
2028
shkojnë tek firmat si Mossack Fonseca
01:01
and say, "OK, we want
an anonymous company,
an anonymous company,
12
49048
2507
dhe i thonë, "Duam një kompani anonime,
01:03
can you give us one?"
13
51579
1392
a mund të na japësh një?"
01:04
So you actually get to see the emails,
14
52995
1810
Në fakt ju mund ti lexoni këto emaile,
01:06
you get to see the exchanges of messages,
15
54829
1963
shkëmbimet e mesazheve,
01:08
you get to see the mechanics
of how this works,
of how this works,
16
56816
3075
dhe do të shihni mekanizmin se si punon,
01:11
how this operates.
17
59915
1401
se si kjo funksionon.
01:13
Now, this has already started
to have pretty immediate repercussions.
to have pretty immediate repercussions.
18
61340
4053
Kjo ka pasur pasoja të menjëhershme.
01:17
The Prime Minister
of Iceland has resigned.
of Iceland has resigned.
19
65417
2601
Kryeministri i Islandës ka dhënë
dorëheqjen.
dorëheqjen.
01:20
We've also had news
20
68042
1215
Po ashtu kemi marrë lajme
01:21
that an ally of the brutal
Syrian dictator Bashar Al-Assad
Syrian dictator Bashar Al-Assad
21
69281
5043
se një aleat i diktatorit brutal sirian
Bashar Al-Assad
Bashar Al-Assad
01:26
has also got offshore companies.
22
74348
2555
ka kompani jashtë vendit.
01:28
There's been allegations
of a $2 billion money trail
of a $2 billion money trail
23
76927
5229
Ka pasur akuza të një për
një lëvizje parash prej 2 miliardë dollarë
një lëvizje parash prej 2 miliardë dollarë
01:34
that leads back to President
Vladimir Putin of Russia
Vladimir Putin of Russia
24
82180
3903
që e ka burimin te Presidenti i Rusisë
Vadimir Putin
Vadimir Putin
01:38
via his close childhood friend,
25
86107
2461
nëpërmjet shokut të tij të fëmijërisë,
01:40
who happens to be a top cellist.
26
88592
2228
i cili është një violinçelist i famshëm.
01:42
And there will be a lot
of rich individuals out there
of rich individuals out there
27
90844
2600
Dhe do të ketë shumë persona të pasur
01:45
and others who will be nervous
about the next set of stories
about the next set of stories
28
93468
4318
dhe të tjerë që do të jenë shumë nervoz
për ngjarjet e rradhës
për ngjarjet e rradhës
01:49
and the next set of leaked documents.
29
97810
2553
dhe për rrjedhjen e ardhshme të
dokumenteve.
dokumenteve.
01:52
Now, this sounds like the plot
of a spy thriller
of a spy thriller
30
100387
4186
Tani, kjo tingëllon si skenari i një
filmi me spiunazh
filmi me spiunazh
01:56
or a John Grisham novel.
31
104597
1663
apo një novelë e John Grisham-it.
01:58
It seems very distant
from you, me, ordinary people.
from you, me, ordinary people.
32
106284
4016
Duket shumë larg nga unë, ti,
njerëzit e thjeshtë.
njerëzit e thjeshtë.
02:02
Why should we care about this?
33
110324
2508
Pse duhet të brengosemi për këtë?
02:04
But the truth is that if rich
and powerful individuals
and powerful individuals
34
112856
4243
Por e vërteta është se nëse këta persona
të pasur e të fuqishëm
të pasur e të fuqishëm
02:09
are able to keep their money offshore
35
117123
2654
janë në gjendje ti mbajnë paratë e tyre
jashtë vendit
jashtë vendit
02:11
and not pay the taxes that they should,
36
119801
2487
dhe të mos paguajnë detyrimet e taksave,
02:14
it means that there is less money
for vital public services
for vital public services
37
122312
4094
do të ketë më pak para për
shërbimet publike më jetike
shërbimet publike më jetike
02:18
like healthcare, education, roads.
38
126430
3353
si shëndetësia, edukimi, rrugët.
02:21
And that affects all of us.
39
129807
2321
Dhe kjo na prek të gjithëve.
02:24
Now, for my organization Global Witness,
40
132152
2716
Tani, për organizatën time Global Witness,
02:26
this exposé has been phenomenal.
41
134892
4062
ky ekspozim ka qenë fenomenal.
02:30
We have the world's media
and political leaders
and political leaders
42
138978
4488
Ne i kemi bërë mediat botërore
dhe liderët politikë
dhe liderët politikë
02:35
talking about how individuals
can use offshore secrecy
can use offshore secrecy
43
143490
4655
të flasin se si personat mund
të përdorin konfidencën "offshore"
të përdorin konfidencën "offshore"
02:40
to hide and disguise their assets --
44
148169
2395
që të fshehin dhe maskojnë asetet e tyre -
02:42
something we have been talking about
and exposing for a decade.
and exposing for a decade.
45
150588
4784
diqka që ne jemi duke e thënë e duke
e ekspozuar pothuajse për një dekadë.
e ekspozuar pothuajse për një dekadë.
02:47
Now, I think a lot of people find
this entire world baffling and confusing,
this entire world baffling and confusing,
46
155396
4635
Tani, unë mendoj se për shumë njerëz kjo
botë duket enigmatike dhe e ngatërruar,
botë duket enigmatike dhe e ngatërruar,
02:52
and hard to understand how
this sort of offshore world works.
this sort of offshore world works.
47
160055
4465
dhe shumë shumë e vështirë të kuptohet se
si funksionon kjo lloj bote "offshore".
si funksionon kjo lloj bote "offshore".
02:56
I like to think of it a bit
like a Russian doll.
like a Russian doll.
48
164544
2832
Unë do ta përshkruaja si Kukulla Ruse.
02:59
So you can have one company
stacked inside another company,
stacked inside another company,
49
167400
3459
Ti mund ta kesh një kompani, të futur
brenda një kompanie tjetër,
brenda një kompanie tjetër,
03:02
stacked inside another company,
50
170883
2111
të futur brenda një kompanie tjetër,
03:05
making it almost impossible
to really understand
to really understand
51
173018
4411
duke e bërë pothuajse të pamundur
për tu kuptuar
për tu kuptuar
03:09
who is behind these structures.
52
177453
2227
kush është prapa këtyre strukturave.
03:11
It can be very difficult
for law enforcement
for law enforcement
53
179704
2913
Mund të jetë shumë e vështirë për
ligjvënësit
ligjvënësit
03:14
or tax authorities,
journalists, civil society
journalists, civil society
54
182641
2963
apo autoritetet e taksave, gazetarët,
shoqërinë civile
shoqërinë civile
03:17
to really understand what's going on.
55
185628
2262
për të kuptuar se çfarë po ndodh.
03:20
I also think it's interesting
56
188318
1437
Mendoj se është interesante
03:21
that there's been less coverage
of this issue in the United States.
of this issue in the United States.
57
189779
3207
që në SH.B.A. ka pasur një mungesë
të trajtimit të këtij problemi.
të trajtimit të këtij problemi.
03:25
And that's perhaps because
some prominent US people
some prominent US people
58
193010
3763
Kjo për shkak se ndoshta disa persona të
mirënjohur nga SH.B.A.
mirënjohur nga SH.B.A.
03:28
just haven't figured
in this exposé, in this scandal.
in this exposé, in this scandal.
59
196797
4538
nuk kanë qenë pjesë e këtij zbulimi,
këtij skandali.
këtij skandali.
03:33
Now, that's not because
there are no rich Americans
there are no rich Americans
60
201359
3935
Kjo nuk ka ndodhur për shkak se
nuk ka amerikanë të pasur
nuk ka amerikanë të pasur
03:37
who are stashing their assets offshore.
61
205318
2810
që janë duke fshehur pronat e tyre
jashtë vendit.
jashtë vendit.
03:40
It's just because of the way
in which offshore works,
in which offshore works,
62
208152
3822
Kjo ndodh për shkak të asaj se si
"offshore" funksionon,
"offshore" funksionon,
03:43
Mossack Fonseca has fewer
American clients.
American clients.
63
211998
3490
Mossack Fonseca ka më pak
klientë nga Amerika.
klientë nga Amerika.
03:47
I think if we saw leaks
from the Cayman Islands
from the Cayman Islands
64
215512
3256
Mendoj se nëse do të kishim parë
rrjedhje ngjarjesh nga Ishujt Cayman
rrjedhje ngjarjesh nga Ishujt Cayman
03:50
or even from Delaware
or Wyoming or Nevada,
or Wyoming or Nevada,
65
218792
3651
ose nga Delaware,
apo Wyoming e Nevada,
apo Wyoming e Nevada,
03:54
you would see many more cases
and examples linking back to Americans.
and examples linking back to Americans.
66
222467
5792
do të shihnit më shumë raste dhe shembuj
të lidhura me amerikanët.
të lidhura me amerikanët.
04:00
In fact, in a number of US states
you need less information,
you need less information,
67
228283
5918
Në fakt, në disa shtete të SH.B.A.
duhet më pak informacion,
duhet më pak informacion,
04:06
you need to provide less
information to get a company
information to get a company
68
234225
4174
duhet të japësh më pak informacion
për blerjen e një kompanie
për blerjen e një kompanie
04:10
than you do to get a library card.
69
238423
2793
se sa për të marrë një kartë bibloteke.
04:13
That sort of secrecy in America
has allowed employees of school districts
has allowed employees of school districts
70
241240
5782
Ky lloj fshehtësie në Amerikë i ka
mundësuar punonjësve të shkollave
mundësuar punonjësve të shkollave
04:19
to rip off schoolchildren.
71
247046
1906
të mashtrojnë nxënësit.
04:20
It has allowed scammers
to rip off vulnerable investors.
to rip off vulnerable investors.
72
248976
4896
I ka mundësuar mashtruesve grabitjen
e investitorëve të dobët.
e investitorëve të dobët.
04:26
This is the sort of behavior
that affects all of us.
that affects all of us.
73
254452
3690
Kjo është një lloj sjellje që na ndikon
të gjithëve.
të gjithëve.
04:30
Now, at Global Witness,
74
258166
1871
Këtu në Global Witness,
04:32
we wanted to see what this
actually looked like in practice.
actually looked like in practice.
75
260061
3261
ne dëshiruam ta shohim
se si kjo dukej në praktikë.
se si kjo dukej në praktikë.
04:35
How does this actually work?
76
263346
2413
Si funksionon kjo gjë?
04:37
So what we did
77
265783
1175
Ne dërguam një hetues
04:38
is we sent in an undercover investigator
to 13 Manhattan law firms.
to 13 Manhattan law firms.
78
266982
6237
te 13 studio ligjore në Manhattan.
04:45
Our investigator posed
as an African minister
as an African minister
79
273763
3774
Hetuesi ynë u paraqit si një ministër
Afrikan
Afrikan
04:49
who wanted to move suspect funds
into the United States
into the United States
80
277561
4127
i cili dëshironte të sillte disa fonde
të dyshimta në Amerikë
të dyshimta në Amerikë
04:53
to buy a house, a yacht, a jet.
81
281712
3139
për të blerë një shtëpi, një jaht,
një avion.
një avion.
04:57
Now, what was truly shocking
was that all but one of those lawyers
was that all but one of those lawyers
82
285288
5061
Shumë tronditës ishte fakti se të
gjithë përveç njërit nga avokatët
gjithë përveç njërit nga avokatët
05:02
provided our investigator with suggestions
83
290373
4593
i ofruan hetuesit tonë sugjerime
05:06
on how to move those suspect funds.
84
294990
1964
se si ti lëvizë këto fonde të dyshimta.
05:08
These were all preliminary meetings,
85
296978
1812
Të gjitha këto ishin takime paraprake,
05:10
and none of the lawyers
took us on as a client
took us on as a client
86
298814
2272
dhe asnjë nga këta avokatë
nuk e mori si klient
nuk e mori si klient
05:13
and of course no money moved hands,
87
301110
2289
dhe sigurisht paratë nuk kaluan,
05:15
but it really shows the problem
with the system.
with the system.
88
303423
3458
por që tregoi problemin në këtë sistem.
05:18
It's also important
89
306905
1919
Po ashtu është e rëndësishme
05:20
to not just think about this
as individual cases.
as individual cases.
90
308848
3366
të mos i mendojmë këto si
raste individuale.
raste individuale.
05:24
This is not just about
an individual lawyer
an individual lawyer
91
312238
2213
Kjo nuk është vetëm për njërin nga
avokatët
avokatët
05:26
who's spoken to our undercover
investigator and provided suggestions.
investigator and provided suggestions.
92
314475
3854
i cili ka folur me hetuesin tonë sekret
dhe ka dhënë sugjerime.
dhe ka dhënë sugjerime.
05:30
It's not just about
a particular senior politician
a particular senior politician
93
318353
2855
Nuk është as vetëm një politikan në
veçanti i cili
veçanti i cili
05:33
who's been caught up in a scandal.
94
321232
1629
është përfshrë në skandal.
05:34
This is about how a system works,
95
322885
3056
Flitet se si funksionon një sistem,
05:37
that entrenches corruption,
tax evasion, poverty and instability.
tax evasion, poverty and instability.
96
325965
5943
që përforcon korrupsionin, evazimin fiskal,
varfërinë dhe paqëndrueshmërinë.
varfërinë dhe paqëndrueshmërinë.
05:43
And in order to tackle this,
97
331932
1815
Për të ndaluar këtë, ne duhet
05:45
we need to change the game.
98
333771
1671
ta ndryshojmë lojën.
05:47
We need to change the rules of the game
99
335466
2522
Ne duhet ti ndryshojmë rregullat e lojës
05:50
to make this sort of behavior harder.
100
338012
1992
për ta bërë këtë lloj sjellje
më të vështirë.
më të vështirë.
05:52
This may seem like doom and gloom,
101
340028
2944
Kjo mund të duket si e pashpresë,
05:54
like there's nothing we can do about it,
102
342996
1921
sikur se ne nuk mund të bëjmë asgjë,
05:56
like nothing has ever changed,
103
344941
1630
sikur se asgjë nuk ka ndryshuar kurrë,
05:58
like there will always be rich
and powerful individuals.
and powerful individuals.
104
346595
3336
sikur se gjithmonë do të ketë njerëz
të pasur dhe të fuqishëm.
të pasur dhe të fuqishëm.
06:01
But as a natural optimist,
105
349955
2447
Por, si një optimist i lindur,
06:04
I do see that we are starting
to get some change.
to get some change.
106
352426
3478
unë mendoj se jemi duke parë
një ndryshim.
një ndryshim.
06:07
Over the last couple of years,
107
355928
1875
Gjatë viteve të fundit,
06:09
we've seen a real push towards
greater transparency
greater transparency
108
357827
3668
ne kemi parë një shtytje drejt një
transparence më të madhe
transparence më të madhe
06:13
when it comes to company ownership.
109
361519
1834
kur flitet për pronësi të një kompanie.
06:15
This issue was put on the political agenda
110
363755
2337
Problemi është vendosur në
axhendën politike
axhendën politike
06:18
by the UK Prime Minister David Cameron
111
366116
2494
nga kryeministri i Britanisë së Madhe
David Cameroon
David Cameroon
06:20
at a big G8 Summit that was held
in Northern Ireland in 2013.
in Northern Ireland in 2013.
112
368634
4760
në samitin e G8-ës të mbajtur në Irlandën
Veriore në 2013.
Veriore në 2013.
06:25
And since then, the European Union
is going to be creating
is going to be creating
113
373872
4350
Qysh prej atëherë, Bashkimi Evropian
vendosi të krijojë
vendosi të krijojë
06:30
central registers at a national level
114
378246
2157
regjistra qëndror në një nivel shtetëror
06:32
of who really owns and controls
companies across Europe.
companies across Europe.
115
380427
3407
se kush i kontrollon kompanitë nëpër
Evropë.
Evropë.
06:35
One of the things that is sad is that,
actually, the US is lagging behind.
actually, the US is lagging behind.
116
383858
4679
I trishtueshëm është fakti se, SH.B.A.
kanë mbetur mbrapa.
kanë mbetur mbrapa.
06:40
There's bipartisan legislation
that had been introduced
that had been introduced
117
388958
2700
Një legjislacion dypartiak është paraqitur
06:43
in the House and the Senate,
118
391682
1903
në Shtëpinë e Bardhë dhe në Senat,
06:45
but it isn't making as much progress
as we'd like to see.
as we'd like to see.
119
393609
3157
por nuk ka pasur zhvillimin që
ne e kemi pritur.
ne e kemi pritur.
06:48
So we'd really want to see
the Panama leaks,
the Panama leaks,
120
396790
3087
Prandaj ne dëshirojmë ti shohim rrjedhjet
e Panamasë,
e Panamasë,
06:51
this huge peek into the offshore world,
121
399901
3794
këtë përgjim në botën e "offshore"-it,
06:55
be used as a way of opening up
in the US and around the world.
in the US and around the world.
122
403719
5052
si një mënyrë e hapjes në SH.B.A.
dhe nëpër botë.
dhe nëpër botë.
07:00
For us at Global Witness,
this is a moment for change.
this is a moment for change.
123
408795
4790
Për ne tek Global Fitness, ky është
një momenti i ndryshimit.
një momenti i ndryshimit.
07:05
We need ordinary people to get angry
124
413950
3748
Na duhet që njerëzit e thjeshtë
të zemërohen
të zemërohen
07:09
at the way in which people
can hide their identity
can hide their identity
125
417722
3253
me mënyrën se si njerëzit mund ta fshehin
identitetin e tyre
identitetin e tyre
07:12
behind secret companies.
126
420999
1913
prapa kompanive sekrete.
07:14
We need business leaders
to stand up and say,
to stand up and say,
127
422936
3587
Na duhet që liderët e bizneseve
të ngrihen dhe të thonë,
të ngrihen dhe të thonë,
07:18
"Secrecy like this is not
good for business."
good for business."
128
426547
3284
"Fshehtësitë si kjo nuk janë të mira për
biznes."
biznes."
07:21
We need political leaders
to recognize the problem,
to recognize the problem,
129
429855
4380
Na duhet që liderët politikë ta vërejnë
problemin,
problemin,
07:26
and to commit to changing the law
to open up this sort of secrecy.
to open up this sort of secrecy.
130
434259
5007
dhe të angazhohen në ndryshimin e ligjit
për prerjen e këtyre fshehtësive.
për prerjen e këtyre fshehtësive.
07:31
Together, we can end the secrecy
131
439639
3279
Së bashku mund ta mundim këtë
fshehtësi
fshehtësi
07:34
that is currently allowing tax evasion,
132
442942
3057
që po e lejon zhvillimin e
evazionit fiskal,
evazionit fiskal,
07:38
corruption, money laundering to flourish.
133
446023
3191
korrupsionit dhe pastrimit të parave.
ABOUT THE SPEAKER
Robert Palmer - Campaign leader, Global WitnessRobert Palmer investigates how the financial system facilitates corruption and other crimes.
Why you should listen
Robert Palmer is the Banks and Corruption Campaign Leader for Global Witness, whose founder Charmian Gooch won the TED Prize in 2014. The Nobel-prize nominated organization is dedicated to breaking the links between natural resources, conflict and corruption.
Palmer has led a number of high profile investigations. These include exposing how corrupt Nigerian politicians used British high street banks to move bribe money; uncovering which global banks held $65 billion of Libyan government funds; and organizing an undercover sting to show how corrupt officials can move suspect funds into the U.S. with the help of New York lawyers.
Palmer is an expert in the global anti-money laundering framework and helps to develop practical policy solutions to improve its effectiveness. He helps to lead a global coalition of civil society groups campaigning for an end to the abuse of the financial system by corrupt officials. This has led to new transparency laws in the UK and EU to tackle anonymously owned companies.
Robert Palmer | Speaker | TED.com