TEDGlobal 2011
Karen Tse: How to stop torture
Karen Tse: İşkenceye nasil dur denir
Filmed:
Readability: 3.3
599,891 views
Sadece siyasi yükümlüler işkenceye maruz kalmıyor -- çoğunlukla işkence sıradan davalarda görülüyor, 'düzgün işleyen' hukuk sisteminde bile. Sosyal aktivist Karen Tse bize şiddete nasıl dur dememizi ve nasıl bitirebileceğimizi konusunu ele alıyor.
Karen Tse - Anti-torture activist
In too many countries, it's still normal to torture prisoners for confessions and information. Karen Tse works to end that. Full bio
In too many countries, it's still normal to torture prisoners for confessions and information. Karen Tse works to end that. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
In 1994, I walked into a prison in Cambodia,
0
1000
4000
1994'te Kamboçya'da bir hapishaneye gittim
00:20
and I met a 12-year-old boy
1
5000
3000
12 yaşında bir çoçukla tanıştım
00:23
who had been tortured
2
8000
2000
işkenceye maruz kalmıştı
00:25
and was denied access to counsel.
3
10000
2000
ve avukat verilmesine de karşı çıkılmıştı.
00:27
And as I looked into his eyes, I realized
4
12000
2000
Gözlerine baktığımda anladım ki
00:29
that for the hundreds of letters I had written
5
14000
2000
yazdiğim onca mektup arasindan,
00:31
for political prisoners, that I would never have
6
16000
3000
siyasi yükümlüler için,
00:34
written a letter for him,
7
19000
2000
hiç böyle biri için yazmamıştım.
00:36
because he was not a 12-year-old boy who
8
21000
2000
Çünkü o 12 yaşında olan çoçuk
00:38
had done something important for anybody.
9
23000
2000
birine önemli bir iş yapan biri değildi,
00:40
He was not a political prisoner.
10
25000
2000
siyasi yükümlü de değildi.
00:42
He was a 12-year-old boy who had
11
27000
2000
12 yaşında olan bu erkek çoçugu
00:44
stolen a bicycle.
12
29000
2000
sadece bisiklet çalmıştı.
00:46
What I also realized at that point was that
13
31000
2000
O an fark ettim ki
00:48
it was not only Cambodia, but
14
33000
2000
bu olanlar sadece Kamboçya'da olmuyor
00:50
of the 113
15
35000
2000
ayni zamanda 113 ülkede ve gelişen
00:52
developing countries that torture,
16
37000
2000
ekonomilerde bile işkence uygulanıyordu.
00:54
93 of these countries have all passed laws
17
39000
3000
Bu ülkelerden 93'ü hukuki prosedürlerden geçmişti
00:57
that say you have a right to a lawyer
18
42000
2000
ve herkesin avukat talep etme hakkiyla beraber
00:59
and you have a right not to be tortured.
19
44000
3000
hukuken kimseye şiddet uygulanmaması gerekiyor.
01:02
And what I recognized was that there was an
20
47000
2000
Ve o an fark ettim ki
01:04
incredible window of opportunity for us
21
49000
2000
bu bizim için önemli bir fırsattı
01:06
as a world community to come together
22
51000
3000
dünya toplumu bir araya gelerek
01:09
and end torture as an investigative tool.
23
54000
3000
araştırma aracı olarak işkencenin kullanılmasını bitirebilirdik.
01:12
We often think of torture as being
24
57000
2000
İşkence denildiğinde akla ilk gelen
01:14
political torture or reserved for
25
59000
2000
siyasilere uygulanan veya
01:16
just the worst, but, in fact,
26
61000
3000
mahsus yapılan işkenceler fakat
01:19
95 percent of torture today
27
64000
2000
işkencenin %95'i
01:21
is not for political prisoners.
28
66000
2000
siyasi yükümlülere uygulanmıyor.
01:23
It is for people who are
29
68000
2000
Masum sayilabilecek
01:25
in broken-down legal systems,
30
70000
2000
kuralları delmiş olan insanlara uygulaniyor
01:27
and unfortunately because torture is
31
72000
2000
ve maalesef işkence
01:29
the cheapest form of investigation --
32
74000
2000
soruşturmanın en ucuz yolu.
01:31
it's cheaper than having a legal system,
33
76000
2000
Yasal bir sisteme sahip olmaktan bile ucuz
01:33
cheaper than having a lawyer
34
78000
2000
avukat masraflarından
01:35
and early access to counsel --
35
80000
2000
ve devletten gelen yardımlardan bile ucuz
01:37
it is what happens most of the time.
36
82000
2000
ve çoğu zaman böyle işlemekte.
01:39
I believe today that it is possible for us
37
84000
2000
İnanıyorum ki
01:41
as a world community, if we make a decision,
38
86000
3000
bir karar verip dünya toplumu olarak
01:44
to come together and end torture
39
89000
2000
bir araya gelip araştırma aracı olarak
01:46
as an investigative tool in our lifetime,
40
91000
3000
işkencenin kullanılmasına son verebiliriz.
01:49
but it will require three things.
41
94000
2000
Fakat 3 husus üstünde durmalıyız:
01:51
First is the training, empowerment,
42
96000
3000
Öncelikle eğitim, yetkilendirme
01:54
and connection of defenders worldwide.
43
99000
3000
ve uluslararasi avukatların arasındaki bağın küvvetlenmesi.
01:57
The second is insuring that there is
44
102000
3000
İkinci olarak sistematik bir şekilde
02:00
systematic early access to counsel.
45
105000
3000
erkenden devletin avukat vermesi
02:03
And the third is commitment.
46
108000
3000
Ve 3cüsü ise yapılan işe bağlanma.
02:06
So in the year 2000,
47
111000
2000
Sene 2000'de
02:08
I began to wonder,
48
113000
3000
düşündüm ki
02:11
what if we came together?
49
116000
3000
eğer bir araya gelirsek
02:14
Could we do something
50
119000
2000
bir şeyler yapabilir miydik
02:16
for these 93 countries?
51
121000
2000
bu 93 ülke için?
02:18
And I founded International Bridges to Justice
52
123000
2000
Araştırmalarımdan International Bridges to Justice'in
02:20
which has a specific mission of
53
125000
2000
spesifik bir misyonu olduğunu buldum:
02:22
ending torture as an investigative tool
54
127000
3000
araştırma aracı olarak işkenceye dur demek
02:25
and implementing due process rights
55
130000
2000
ve insan haklarının uygulamalarını hayata geçirmek.
02:27
in the 93 countries by placing trained lawyers
56
132000
3000
Bu 93 ülke için öncelikle eğitimli,
02:30
at an early stage in police stations
57
135000
2000
erken aşamalarda karakollarda ve mahkeme
02:32
and in courtrooms.
58
137000
2000
salonlarında avukatlara ihtiyaç duyulur.
02:34
My first experiences, though, did come
59
139000
2000
İlk deneyimimi
02:36
from Cambodia, and at the time I remember
60
141000
3000
Kamboçya'da yaşadim, hatirliyorum
02:39
first coming to Cambodia and there were,
61
144000
2000
Kamboçya'ya ilk gittiğimde
02:41
in 1994, still less than
62
146000
2000
1994'te hala
02:43
10 attorneys in the country because
63
148000
2000
10 dan az avukat vardi ülkede çünkü
02:45
the Khmer Rouge had killed them all.
64
150000
2000
Khmer Rouge hepsini öldürmüştü.
02:47
And even 20 years later, there was only
65
152000
2000
Ve 20 sene sonra bile
02:49
10 lawyers in the country, so consequently
66
154000
2000
ülkede hala 10 avukat bulunmaktaydı bu yüzden,
02:51
you'd walk into a prison and
67
156000
2000
hapishaneye gittiğinde
02:53
not only would you meet 12-year-old boys,
68
158000
2000
sadece 12 yaşında bir çocukla karşılaşmazdın
02:55
you'd meet women and you'd say,
69
160000
2000
ayni zamanda bir başka kadınla ve
02:57
"Why are you here?" Women would say,
70
162000
2000
"Neden buradasın?" diye sorduğunda
02:59
"Well I've been here for 10 years because
71
164000
2000
"10 senedir buradayım çünkü kocam suç
03:01
my husband committed a crime, but they can't find him."
72
166000
2000
işledi ve onu bulamadıklarından dolayı buradayım"
03:03
So it's just a place where there was no rule of law.
73
168000
3000
Kuralların var olmadığı bir yer.
03:06
The first group of defenders came together
74
171000
2000
İlk grup savunucuları bir araya geldik
03:08
and I still remember, as I was training, I said,
75
173000
2000
ve hatırlıyorum, eğitim görürken dedim ki:
03:10
"Okay, what do you do for an investigation?"
76
175000
2000
"Peki, soruşturma için ne yapmalıyız?"
03:12
And there was silence in the class, and finally
77
177000
2000
O an sınıfta bir sessizlik oluştu, sonunda
03:14
one woman stood up, [inaudible name],
78
179000
2000
bir kadın kalktı, [anlaşılmayan isim],
03:16
and she said "Khrew," which means "teacher."
79
181000
3000
ve "Khrew" dedi, öğretmen demekti.
03:19
She said, "I have defended more than
80
184000
3000
Ve devam etti: "Yüzlerce insan
03:22
a hundred people, and I've never had to do
81
187000
3000
savundum ve hiç bir zaman
03:25
any investigation,
82
190000
2000
araştırma yapmak zorunda kalmadım
03:27
because they all come with confessions."
83
192000
2000
çünkü her zaman itirafta bulundular."
03:29
And we talked about, as a class, the fact that
84
194000
3000
Sınıfça gerçekleri tartıştık:
03:32
number one, the confessions
85
197000
2000
birinci olarak itiraf etmek
03:34
might not be reliable, but number two,
86
199000
2000
güvenilir olmayabilir ikinci olarak
03:36
we did not want to encourage the police
87
201000
2000
polisi işkenceye isteklendirmek
03:38
to keep doing this, especially
88
203000
2000
istemiyoruz çünkü
03:40
as it was now against the law.
89
205000
2000
yasalara aykırı.
03:42
And it took a lot of courage for these
90
207000
2000
Avukatları cesaretlendirmek
03:44
defenders to decide that they would
91
209000
2000
zaman aldı birlik olup
03:46
begin to stand up and support each other
92
211000
2000
birbirlerini desteklemek
03:48
in implementing these laws.
93
213000
3000
ve yasaları hayata geçirmek için.
03:51
And I still remember the first cases where
94
216000
2000
Hatırlıyorum da ilk davalarda 25 avukat
03:53
they came, all 25 together, she would
95
218000
2000
daha gelmişti kadını savunmak üzere
03:55
stand up, and they were in the back, and
96
220000
2000
en arkada oturuyorlardı ve kadini
03:57
they would support her, and the judges kept
97
222000
2000
savundular fakat hakim sürekli
03:59
saying, "No, no, no, no, we're going to do things
98
224000
2000
''Hayir, hayir, olaylari hep yaptiğimiz
04:01
the exact same way we've been doing them."
99
226000
2000
gibi ele alacağız.'' dedi
04:03
But one day the perfect case came, and it
100
228000
2000
Bir gün süper bir fırsat çıktı karşımıza,
04:05
was a woman who was a vegetable seller,
101
230000
2000
sebze satıcısı bir kadın
04:07
she was sitting outside of a house.
102
232000
2000
evinin bahçesinde oturuyordu.
04:09
She said she actually saw the person
103
234000
3000
Dediğine göre hırsızı görmüştü koşarken
04:12
run out who she thinks stole
104
237000
2000
takı veya başka bir şey
04:14
whatever the jewelry was, but the police
105
239000
2000
çalmıştı hırsız, fakat polis geldi ve kadını
04:16
came, they got her, there was nothing on her.
106
241000
2000
götürdü üstünde hiç bir delil çıkmamacasına rağmen.
04:18
She was pregnant at the time. She had
107
243000
2000
Olay zamanı kadın hamileydi ve elinde
04:20
cigarette burns on her. She'd miscarried.
108
245000
2000
sigara yanıkları vardı. Düşük yaptı.
04:22
And when they brought her case
109
247000
2000
Bu kadının davasını hakime getirdiklerinde
04:24
to the judge, for the first time he stood up
110
249000
2000
ilk defa hakim durdu ve
04:26
and he said, "Yes, there's no evidence
111
251000
2000
''Evet, hiç bir delil yok
04:28
except for your torture confession
112
253000
2000
işkence itirafın dışında
04:30
and you will be released."
113
255000
2000
ve serbest bırakılacaksın'' dedi.
04:32
And the defenders began to take cases
114
257000
2000
Bu olaydan sonra avukatlar dava almaya başladılar
04:34
over and over again and
115
259000
2000
dava üstüne dava aldilar ve
04:36
you will see, they have step by step began
116
261000
3000
bakın görün, adim adim ilerleyecekler.
04:39
to change the course of history in Cambodia.
117
264000
3000
Kamboçya'daki sistemi değiştirmek için.
04:42
But Cambodia is not alone.
118
267000
2000
Kamboçya yalnız değil.
04:44
I used to think, well is it Cambodia?
119
269000
2000
Düşünürdüm, bu olanlar sadece Kamboçya'da mı oluyor?
04:46
Or is it other countries?
120
271000
2000
Yada başka ülkelerde de mi?
04:48
But it is in so many countries.
121
273000
3000
Birçok ülkede masum insanlara işkence uygulanılıyor.
04:51
In Burundi I walked into a prison and it wasn't
122
276000
2000
Burundi'de bir hapishaneye gittim ve 12 yaşında olan
04:53
a 12-year-old boy, it was an 8-year-old boy
123
278000
3000
bir çocuk değildi bu sefer 8 yaşında bir çocuk
04:56
for stealing a mobile phone.
124
281000
2000
cep telefonu çaldığı için hapse girmişti.
04:58
Or a woman, I picked up her baby,
125
283000
2000
Bir kadının bebeğini kucağıma aldım
05:00
really cute baby, I said "Your baby is so cute."
126
285000
3000
çok sevimli bir bebekti ve ''Bebeğin çok sevimli'' dedim.
05:03
It wasn't a baby, she was three.
127
288000
2000
Tam bebek sayılamaz 3 yaşındaydı.
05:05
And she said "Yeah, but she's why I'm here,"
128
290000
2000
Kadın: ''Evet sorma! onun yüzünden buradayım''
05:07
because she was accused of stealing
129
292000
2000
çünkü bebeği için
05:09
two diapers and an iron for her baby and
130
294000
2000
iki tane bebek bezi ve ütü çalmıştı ve
05:11
still had been in prison.
131
296000
2000
halen hapisteydi.
05:13
And when I walked up to the prison director,
132
298000
2000
Hapishane müdürüne gittim ve dedim ki
05:15
I said, "You've got to let her out.
133
300000
2000
''O kadını serbest bırakmalısın,
05:17
A judge would let her out."
134
302000
2000
hakim bırakırdı.''
05:19
And he said, "Okay, we can talk about it,
135
304000
2000
Cevap verdi: ''Tamam bu konuyu konuşabiliriz,
05:21
but look at my prison. Eighty percent
136
306000
2000
ama hapishaneme bak. 200 kişiden
05:23
of the two thousand people here
137
308000
2000
yüzde 80ni burada
05:25
are without a lawyer. What can we do?"
138
310000
2000
avukatsız, biz ne yapabiliriz?''
05:27
So lawyers began to courageously
139
312000
2000
Böyle olunca avukatlar cesurca
05:29
stand up together to organize a system
140
314000
3000
bir araya gelerek sistem organize etmeye başladılar,
05:32
where they can take cases.
141
317000
2000
dava alabilecekleri bir sistem.
05:34
But we realized that it's not only the training
142
319000
2000
Fark ettik ki sadece eğitimli avukatlarla
05:36
of the lawyers, but the connection
143
321000
2000
olmuyor, bir de avukatlarin
05:38
of the lawyers that makes a difference.
144
323000
2000
aralarındaki bağın güçlenmesi gerekiyor.
05:40
For example, in Cambodia, it was that
145
325000
2000
Örnek olarak, Kamboçya'da
05:42
[inaudible name] did not go alone
146
327000
2000
[anlaşılmayan isim] tek başına davaya gitmedi
05:44
but she had 24 lawyers with her
147
329000
2000
arkasında 24 tane avukatla gitti
05:46
who stood up together. And in the same way,
148
331000
2000
ve beraber birlik oluşturdular. Aynı zamanda
05:48
in China, they always tell me,
149
333000
2000
Çin'de, hep bana söylerlerdi
05:50
"It's like a fresh wind in the desert
150
335000
2000
"Bir araya gelmemiz
05:52
when we can come together."
151
337000
2000
çölde esen rüzgar gibi oluyor."
05:54
Or in Zimbabwe, where I remember Innocent,
152
339000
2000
Hatırlıyorum da Zimbabve'de
05:56
after coming out of a prison where everybody
153
341000
2000
hapisten çıktıktan sonra masum bir adam
05:58
stood up and said, "I've been here
154
343000
2000
dikildi ve "Biz 1senedir,
06:00
for one year, eight years, 12 years
155
345000
2000
8 senedir, 12 senedir hapishanelerdeydik
06:02
without a lawyer,"
156
347000
2000
ve avukatsızdık" dedi
06:04
he came and we had a training together
157
349000
2000
Sonra bu adamla beraber eğitim gördük
06:06
and he said, "I have heard it said" --
158
351000
3000
ve dedi ki "Denildiğini duydum" --
06:09
because he had heard people mumbling
159
354000
2000
adam insanların lafı geveleyerek söylendiklerini
06:11
and grumbling -- "I have heard it said that
160
356000
2000
duymuş. --"İnsanların konuşmalarını duydum
06:13
we cannot help to create justice
161
358000
3000
adaletin sağlanamayacağına inanıyorlar
06:16
because we do not have the resources."
162
361000
2000
çünkü sağlayabilecek kaynaklar yok."
06:18
And then he said, "But I want you to know
163
363000
2000
Ve devam etti: "Ama bilmeni isterim
06:20
that the lack of resources
164
365000
3000
eksik olan kaynaklar
06:23
is never an excuse for injustice."
165
368000
2000
hiç bir zaman bahane olamaz."
06:25
And with that, he successfully
166
370000
2000
Adam büyük başarıyla
06:27
organized 68 lawyers who have been
167
372000
3000
organize ettiği 68 avukatlar artık
06:30
systematically taking the cases.
168
375000
2000
sistematik şekilde dava alıyorlar.
06:32
The key that we see, though, is training
169
377000
3000
Buradaki en önemli etken eğitim
06:35
and then early access.
170
380000
2000
ve avukatlara erken erişim.
06:37
I was recently in Egypt, and was inspired
171
382000
2000
Bir süre önce Mısır'daydım
06:39
to meet with another group of lawyers,
172
384000
2000
bir grup avukatlardan çok etkilendim
06:41
and what they told me is that they said,
173
386000
2000
ve bana şöyle söylediler:
06:43
"Hey, look, we don't have police
174
388000
2000
"Bak! Bizim sokaklarimizda
06:45
on the streets now. The police are
175
390000
2000
polis yok artık. Polisler bizim
06:47
one of the main reasons why we had
176
392000
2000
ana sebebimizdi devrim yapmak için.
06:49
the revolution. They were torturing everybody
177
394000
2000
Çünkü herkese her zaman
06:51
all the time."
178
396000
2000
işkence ediyorlardı."
06:53
And I said, "But there's been tens of millions
179
398000
2000
Bunun üstüne dedim ki: "Ama yasal sistemi
06:55
of dollars that have recently gone in
180
400000
2000
düzeltmek adına
06:57
to the development of the legal system here.
181
402000
2000
milyon dolarlar harcandı.
06:59
What's going on?"
182
404000
2000
Neler oluyor!"
07:01
I met with one of the development agencies,
183
406000
3000
Geliştirme acentasından biriyle buluştum,
07:04
and they were training prosecutors
184
409000
2000
savcı ve hakim
07:06
and judges, which is the normal bias,
185
411000
2000
eğitiyorlardı, bence çok normal bir eğilim
07:08
as opposed to defenders.
186
413000
2000
avukatların karşısına birini koymak.
07:10
And they showed me a manual which
187
415000
2000
Bana bir kılavuz gösterdiler,
07:12
actually was an excellent manual.
188
417000
2000
çok başarılı bir kılavuzdu.
07:14
I said, "I'm gonna copy this."
189
419000
2000
"Bunu kopyalayacağım" dedim.
07:16
It had everything in it. Lawyers can come
190
421000
2000
İçinde her şey vardı. Avukatlar
07:18
at the police station. It was perfect.
191
423000
2000
karakollara gelebilirdi... Süper bir kılavuzdu.
07:20
Prosecutors were perfectly trained.
192
425000
2000
Savcılar mükemmel eğitilmişti.
07:22
But I said to them, "I just have one question,
193
427000
2000
Sonra dedim ki: "Bir sorum var,
07:24
which is, by the time that everybody got to
194
429000
2000
mahkumlar savcının odasına
07:26
the prosecutor's office, what had happened to them?"
195
431000
2000
gitmeden önce nelerle karşılaştılar?"
07:28
And after a pause, they said,
196
433000
2000
Biraz durakladıktan sonra:
07:30
"They had been tortured."
197
435000
2000
"İşkenceye uğradılar" dediler.
07:32
So the pieces are,
198
437000
2000
Böylelikle gerekli olanlar,
07:34
not only the training of the lawyers, but
199
439000
2000
sadece avukat eğitimi değil bir de
07:36
us finding a way to systematically implement
200
441000
3000
sistematik şekilde avukata
07:39
early access to counsel, because they are
201
444000
3000
erken erişim gerekli çünkü
07:42
the safeguard in the system
202
447000
2000
avukatlar muhafız görevinde
07:44
for people who are being tortured.
203
449000
3000
işkenceye maruz kalan insanlar için.
07:47
And as I tell you this, I'm also aware of the
204
452000
2000
Farkındayım belki diyorsunuz:
07:49
fact that it sounds like, "Oh, okay, it sounds
205
454000
2000
"Tamam, bunu yapabiliriz herhalde,
07:51
like we could do it, but can we really do it?"
206
456000
3000
ama gerçekten yapabilir miyiz?"
07:54
Because it sounds big.
207
459000
2000
Büyük bir sorumluluk gibi gözüküyor.
07:56
And there are many reasons why I believe it's possible.
208
461000
3000
Ama becerebilmemiz için bir sürü sebep var.
07:59
The first reason is the people on the ground
209
464000
3000
İlk sebep yeryüzündeki insanlar
08:02
who find ways of creating miracles
210
467000
3000
mucize yaratabiliyorlar
08:05
because of their commitment.
211
470000
2000
yapılan işe bağlanarak.
08:07
It's not only Innocent, who I told you about
212
472000
3000
Bahsettiğim Kamboçya'daki masum
08:10
in Zimbabwe, but defenders all over the world
213
475000
3000
adam değil maruz kalan, tüm dünya
08:13
who are looking for these pieces.
214
478000
3000
kurtuluş yolları aramakta.
08:16
We have a program called JusticeMakers,
215
481000
3000
'HakYaratanlar' adli programimizda
08:19
and we realized there are people that are
216
484000
2000
farkına vardık ki bazı insanlar
08:21
courageous and want to do things, but
217
486000
2000
çok cesur ve bir şeyler yapmak istiyorlar
08:23
how can we support them?
218
488000
2000
ama biz bu insanları nasıl destekleyebiliriz?
08:25
So it's an online contest where it's only
219
490000
2000
Online bir yarışma... eğer işkenceyi
08:27
five thousand dollars if you come up with
220
492000
2000
bitirebilecek yeni bir projeniz
08:29
and innovative way of implementing justice.
221
494000
2000
varsa 5 bin dolar kazanabilirsiniz.
08:31
And there are 30 JusticeMakers
222
496000
2000
HakYaratanlar grubumuza
08:33
throughout the world, from Sri Lanka
223
498000
2000
dünyanın farklı ülkelerinden 30 kişi üye, Sri Lanka'dan
08:35
to Swaziland to the DRC, who with
224
500000
3000
Svaziland'da ve Kongo'ya kadar.
08:38
five thousand dollars do amazing things,
225
503000
3000
5 bin dolarla bir sürü şey yapılabilir,
08:41
through SMS programs,
226
506000
2000
SMS programlari
08:43
through paralegal programs,
227
508000
2000
hukuk stajyerliğini geliştirme programları,
08:45
through whatever they can do.
228
510000
2000
isteklerin hepsi yapılabilir.
08:47
And it's not only these JusticeMakers,
229
512000
4000
Yalnız HakYaratanlar'a üye olanlar
08:51
but people we courageously see
230
516000
2000
değil ayni zamanda cesur ve
08:53
figure out who their networks are
231
518000
3000
avukatlardan ağ oluşturarak
08:56
and how they can move it forward.
232
521000
2000
ileri sistemi taşıyabilecekler de katılabilirler.
08:58
So in China, for instance, great laws
233
523000
2000
Mesela Çin'de mükemmel yasalar
09:00
came out where it says police cannot
234
525000
3000
çıktı, yasalara göre polis işkence
09:03
torture people or they will be punished.
235
528000
3000
uygulayamaz yoksa ceza görür.
09:06
And I was sitting side by side with one of our
236
531000
3000
Çok cesur bir avukatın yaninda
09:09
very courageous lawyers, and said,
237
534000
3000
oturuyordum ve dedim ki:
09:12
"How can we get this out? How can we
238
537000
2000
Bunu nasıl yapabiliriz?
09:14
make sure that this is implemented?
239
539000
2000
Uygulandığından nasıl emin olabiliriz?
09:16
This is fantastic." And he said to me,
240
541000
2000
Bu müthiş bir yöntem." ve bana cevap verdi
09:18
"Well, do you have money?" And I said,
241
543000
2000
"Paran var mı?" ben de:
09:20
"No." And he said, "That's okay,
242
545000
2000
"Hayir" dedim ve geri cevap verdi: "Tamam
09:22
we can still figure it out."
243
547000
2000
yine de bir çözüm bulabiliriz."
09:24
And on December 4, he organized
244
549000
2000
4 Aralık günü, bu adam
09:26
three thousand members
245
551000
2000
3 bin kişiyi
09:28
of the Youth Communist League,
246
553000
2000
Gençlik Komünist Liginden,
09:30
from 14 of the top law schools,
247
555000
2000
en iyi 14 hukuk okulundan topladi.
09:32
who organized themselves, developed
248
557000
2000
Kendilerini organize edip
09:34
posters with the new laws, and went
249
559000
2000
yeni hukuk sistemini anlatan posterlele
09:36
to the police stations and began what he says
250
561000
2000
karakollara gittiler insan haklarini
09:38
is a non-violent legal revolution
251
563000
3000
korumalarini ve şiddet içermeyen
09:41
to protect citizen rights.
252
566000
3000
yasa istediklerini dile getirdiler.
09:44
So I talked about the fact that we need
253
569000
2000
Avukatlarımızı destekleyip
09:46
to train and support defenders.
254
571000
2000
eğitmemiz gerekir.
09:48
We need to systematically implement
255
573000
2000
Sistematik şekilde avukatlara
09:50
early access to counsel.
256
575000
2000
erken erişim sağlamamız gerekiyor.
09:52
But the third and most important thing is that
257
577000
2000
3. en önemli etken ise
09:54
we make a commitment to this.
258
579000
2000
yapılan işe bağlanma.
09:56
And people often say to me, "You know,
259
581000
2000
İnsanlar bana genelde diyorlar: "Biliyorsun
09:58
this is great, but it's wildly idealistic.
260
583000
2000
fikrin muhteşem ama çok idealistsin
10:00
Never going to happen."
261
585000
2000
bu yüzden hiç bir zaman gerçekleşmeyecek."
10:02
And the reason that I think that
262
587000
2000
Söylenenleri ilginç
10:04
those words are interesting is because
263
589000
2000
buluyorum çünkü ayni sözler
10:06
those were the same kinds of words
264
591000
2000
köleliği ve apartaydliği
10:08
that were used for people who decided
265
593000
2000
bitirmek istenildiğinde
10:10
they would end slavery, or end apartheid.
266
595000
2000
söylenmişti.
10:12
It began with a small group of people
267
597000
2000
Her şey küçük bir grupla başladı
10:14
who decided they would commit.
268
599000
2000
bütün sorumlulukları üstlendiler.
10:16
Now, there's one of our favorite poems
269
601000
2000
Bizim avukatlar arasında
10:18
from the defenders, which they share
270
603000
2000
en sevdiğimiz
10:20
from each other, is:
271
605000
2000
şiirlerden biri:
10:22
"Take courage friends, the road is often long,
272
607000
2000
"Cesaretle ilerleyin, yol genelde uzun olur,
10:24
the path is never clear,
273
609000
2000
yol her zaman açık değildir,
10:26
and the stakes are very high,
274
611000
2000
ve aşılması gereken engeller çok yüksek
10:28
but deep down, you are not alone."
275
613000
2000
fakat yalnız değilsiniz."
10:30
And I believe that if we can come together
276
615000
3000
İnanıyorum ki dünya toplumu olarak
10:33
as a world community to support not only
277
618000
2000
bir araya gelirsek sadece avukatları
10:35
defenders, but also everyone in the system
278
620000
3000
desteklemek için değil aynı zamanda
10:38
who is looking towards it,
279
623000
2000
sistemi değiştirmek için can atanlarla da,
10:40
we can end torture as an investigative tool.
280
625000
3000
işkencenin araştırma aracı olarak kullanılmasına son verebiliriz.
10:43
I end always, because I'm sure the questions are --
281
628000
2000
Kafanıza takılan bazı hususlar olabilir
10:45
and I'd be happy to talk to you
282
630000
2000
ve her zaman yanıtlamaya açığım.
10:47
at any point -- "But what can I really do?"
283
632000
2000
Belki diyorsunuz: "Peki neler yapabilirim?"
10:49
Well, I would say this. First of all,
284
634000
2000
Öncelikle sizin neler yapabileceğinizi
10:51
you know what you can do. But second of all,
285
636000
2000
siz bilirsiniz. İkinci olarak,
10:53
I would leave you with the story of Vishna,
286
638000
2000
size Vishna'nın hikayesini anlatmak
10:55
who actually was my inspiration
287
640000
3000
isterim, bana ilham vermişti
10:58
for starting International Bridges to Justice.
288
643000
2000
International Bridges to Justice'e başlamam için
11:00
Vishna was a 4-year-old boy when I met him
289
645000
3000
Vishna'yla tanıştığımda 4 yaşındaydı
11:03
who was born in a Cambodian prison
290
648000
2000
Kamboçya'da Kandal ilinde
11:05
in Kandal Province. But because he was
291
650000
3000
hapishanede doğmuştu. Hapiste doğduğu için
11:08
born in the prison, everybody loved him,
292
653000
2000
herkes ona şefkat duyuyordu
11:10
including the guards, so he was the only one
293
655000
2000
görevliler de, bu yüzden
11:12
who was allowed to come
294
657000
2000
bir tek o dışarı çıkıp
11:14
in and out of the bars.
295
659000
2000
geri girebiliyordu parmaklıklardan.
11:16
So, you know, there's bars. And by the time
296
661000
2000
Bildiğiniz gibi parmaklıklar var
11:18
that Vishna was getting bigger,
297
663000
2000
Vishna büyüyordu,
11:20
which means what gets bigger? Your head gets bigger.
298
665000
2000
fiziksel olarak,
11:22
So he would come to the first bar,
299
667000
2000
İlk parmaklıklara geçerdi
11:24
the second bar and then the third bar,
300
669000
2000
2. sinden de ve 3. sünden de
11:26
and then really slowly move his head
301
671000
2000
ve yavaşça kafasını çevirirdi
11:28
so he could fit through, and come back,
302
673000
2000
geçebilmek için
11:30
third, second, first. And he would
303
675000
2000
ve geri gelirdi ayni şekilde.
11:32
grab my pinkie, because what he wanted
304
677000
2000
Serçe parmağımı tuttu çünkü
11:34
to do every day is he wanted to go visit.
305
679000
2000
diğer mahkumları ziyaret etmek istiyordu.
11:36
You know, he never quite made it to
306
681000
2000
Bütün gün herkesi ziyaret
11:38
all of them every day, but he wanted to visit
307
683000
2000
edemese de, 156 mahkumu
11:40
all 156 prisoners. And I would lift him,
308
685000
2000
görmek istiyordu.Kucağıma alıp
11:42
and he would put his fingers through.
309
687000
2000
kaldırdım ve parmağını işaret etti
11:44
Or if they were dark cells, it was like iron
310
689000
2000
Eğer karanlık hücreler varsa oluklu demir
11:46
corrugated, and he would put his fingers through.
311
691000
2000
parmaklıklardan parmağını işaret ederdi.
11:48
And most of the prisoners said that he was
312
693000
2000
Mahkumların çoğu Vishna'nin onlar
11:50
their greatest joy and their sunshine, and they
313
695000
2000
için neşe kaynağı olduğunu ve her gün
11:52
looked forward to him. And I was like,
314
697000
2000
onu görmek için can attıklarını söylediler.
11:54
here's Vishna. He's a 4-year-old boy.
315
699000
2000
Vishna 4 yaşındaki çocuk!
11:56
He was born in a prison with almost nothing,
316
701000
2000
Hapishanede doğmuştu,
11:58
no material goods, but he had a sense of
317
703000
2000
maddi hiç bir şey sahip değildi ama
12:00
his own heroic journey, which I believe
318
705000
2000
kendi kahramanca yolculukların bir anlamı vardi.
12:02
we are all born into. He said,
319
707000
2000
Hepimizin olduğu gibi. Bana dedi ki:
12:04
"Probably I can't do everything.
320
709000
2000
"Belki de her şeyi yapabilirim.
12:06
But I'm one. I can do something.
321
711000
2000
Ben tekim bir şeyler yapabilirim.
12:08
And I will do the one thing that I can do."
322
713000
2000
Yapabildiğim tek şeyi yapacağım."
12:10
So I thank you for having the prophetic
323
715000
2000
Sizlere teşekkür ediyorum kahin
12:12
imagination to imagine the shaping
324
717000
3000
hayal gücünüzle hep beraber dünyaninin
12:15
of a new world with us together,
325
720000
2000
şekillenmesine güç verdiğiniz için
12:17
and invite you into this journey with us.
326
722000
2000
ve sizleri bu yolculuğa davet ediyorum.
12:19
Thank you.
327
724000
2000
Teşekkürler.
12:21
(Applause)
328
726000
8000
Alkiş
12:29
Thank you.
329
734000
2000
Teşekkürler.
12:31
(Applause)
330
736000
2000
Alkiş
12:33
Thank you.
331
738000
2000
Teşekkürler.
12:35
(Applause)
332
740000
2000
Alkiş
ABOUT THE SPEAKER
Karen Tse - Anti-torture activistIn too many countries, it's still normal to torture prisoners for confessions and information. Karen Tse works to end that.
Why you should listen
A former public defender, Karen Tse developed an interest in the intersection of criminal law and human rights after observing Southeast Asian refugees held in a local prison without trial, often tortured to obtain "confessions." In 1994, she moved to Cambodia to train the country's first core group of public defenders. Under the auspices of the UN, she trained judges and prosecutors, and established the first arraignment court in Cambodia.
In 2000, Tse founded International Bridges to Justice to help create systemic change in criminal justice and promote basic rights of legal representation for defendants on the ground. Her foundation complements the work of witness groups, who do the equally vital work of advocacy, reports, photographs. Tse's group helps governments build new systems that respect individual rights. In IBJ's first years, she negotiated groundbreaking measures in judicial reform with the Chinese, Vietnamese and Cambodian governments. It now works in sixteen countries, including Rwanda, Burundi and India.
She says: "I believe it is possible to end torture in my lifetime."
Karen Tse | Speaker | TED.com