TEDGlobal 2011
Karen Tse: How to stop torture
Karen Tse: Làm thế nào để chấm dứt nạn tra tấn?
Filmed:
Readability: 3.3
599,891 views
Các tù nhân chính trị không phải là những người duy nhất bị tra tấn -- phần lớn các tù nhân do toà án xét xử cũng bị tra tấn trong các vụ án thông thường, ngay cả trong hệ thống luật pháp đang hoạt động "bình thường". Nhà hoạt động xã hội Karen Tse sẽ chỉ ra rằng chúng ta có thể, và nên, đứng dậy và kết thúc những việc tra tấn thường xuyên này như thế nào.
Karen Tse - Anti-torture activist
In too many countries, it's still normal to torture prisoners for confessions and information. Karen Tse works to end that. Full bio
In too many countries, it's still normal to torture prisoners for confessions and information. Karen Tse works to end that. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
In 1994, I walked into a prison in Cambodia,
0
1000
4000
Vào năm 1994, tôi đến thăm một tù nhân ở Cam-pu-chia,
00:20
and I met a 12-year-old boy
1
5000
3000
và tôi đã gặp một cậu bé 12 tuổi.
00:23
who had been tortured
2
8000
2000
Cậu bé đã bị tra tấn
00:25
and was denied access to counsel.
3
10000
2000
và không được quyền có luật sư bảo vệ.
00:27
And as I looked into his eyes, I realized
4
12000
2000
Khi nhìn vào đôi mắt của cậu bé, tôi nhận ra rằng
00:29
that for the hundreds of letters I had written
5
14000
2000
mặc cho hàng trăm lá thư tôi đã viết
00:31
for political prisoners, that I would never have
6
16000
3000
cho các tù nhân chính trị, lúc ấy tôi không bao giờ
00:34
written a letter for him,
7
19000
2000
sẽ viết một lá thư cho cậu bé ấy
00:36
because he was not a 12-year-old boy who
8
21000
2000
vì cậu bé mới 12 tuổi,
00:38
had done something important for anybody.
9
23000
2000
cái tuổi mà chưa thể làm được gì quan trọng cho người khác.
00:40
He was not a political prisoner.
10
25000
2000
Cậu bé không phải là một tù nhân chính trị.
00:42
He was a 12-year-old boy who had
11
27000
2000
Cậu là một cậu bé 12 tuổi
00:44
stolen a bicycle.
12
29000
2000
đã ăn cắp một chiếc xe đạp.
00:46
What I also realized at that point was that
13
31000
2000
Lúc ấy tôi cũng nhận ra rằng
00:48
it was not only Cambodia, but
14
33000
2000
điều này không chỉ xảy ra ở Cam-pu-chia, mà còn
00:50
of the 113
15
35000
2000
ở 113 nước đang phát triển
00:52
developing countries that torture,
16
37000
2000
mà ở đó vẫn còn hiện tượng tra tấn,
00:54
93 of these countries have all passed laws
17
39000
3000
93 nước trong số các nước này đều có luật được thông qua
00:57
that say you have a right to a lawyer
18
42000
2000
nói rằng các tù nhân đều có quyền có luật sư
00:59
and you have a right not to be tortured.
19
44000
3000
và có quyền không bị tra tấn.
01:02
And what I recognized was that there was an
20
47000
2000
Và những gì tôi nhận ra đã mở ra
01:04
incredible window of opportunity for us
21
49000
2000
một cánh cửa cơ hội tuyệt vời cho chúng ta
01:06
as a world community to come together
22
51000
3000
tiến tới xây dựng một cộng đồng cùng nhau
01:09
and end torture as an investigative tool.
23
54000
3000
chấm dứt tra tấn trong việc điều tra.
01:12
We often think of torture as being
24
57000
2000
Chúng ta thường nghĩ về tra tấn như
01:14
political torture or reserved for
25
59000
2000
tra tấn chính trị hay khai thác
01:16
just the worst, but, in fact,
26
61000
3000
chỉ nhằm mục đích xấu, nhưng trong thực tế
01:19
95 percent of torture today
27
64000
2000
95 phần trăm các cuộc tra tấn ngày nay
01:21
is not for political prisoners.
28
66000
2000
không dành cho các tù nhân chính trị.
01:23
It is for people who are
29
68000
2000
Nó dành cho những người
01:25
in broken-down legal systems,
30
70000
2000
sống trong những hệ thống pháp luật thối nát
01:27
and unfortunately because torture is
31
72000
2000
và không may thay bởi tra tấn là
01:29
the cheapest form of investigation --
32
74000
2000
cách điều tra rẻ tiền nhất --
01:31
it's cheaper than having a legal system,
33
76000
2000
nó rẻ hơn là có một hệ thống pháp luật tử tế,
01:33
cheaper than having a lawyer
34
78000
2000
rẻ hơn là thuê luật sư
01:35
and early access to counsel --
35
80000
2000
hay được người tư vấn --
01:37
it is what happens most of the time.
36
82000
2000
hầu như lúc nào cũng vậy.
01:39
I believe today that it is possible for us
37
84000
2000
Tôi tin rằng ngày nay chúng ta có thể
01:41
as a world community, if we make a decision,
38
86000
3000
có một cộng đồng thế giới tốt đẹp hơn, nếu chúng ta quyết định
01:44
to come together and end torture
39
89000
2000
tiến tới cùng nhau xoá bỏ tra tấn
01:46
as an investigative tool in our lifetime,
40
91000
3000
trong việc điều tra,
01:49
but it will require three things.
41
94000
2000
nhưng điều này đòi hỏi 3 thứ.
01:51
First is the training, empowerment,
42
96000
3000
Thứ nhất là đào tạo, trao quyền hành, và
01:54
and connection of defenders worldwide.
43
99000
3000
sự kết nối toàn cầu của những người bào chữa.
01:57
The second is insuring that there is
44
102000
3000
Thứ hai là việc đảm bảo một cách hệ thống quyền cho người phạm tội
02:00
systematic early access to counsel.
45
105000
3000
được có người tư vấn ngay từ đầu.
02:03
And the third is commitment.
46
108000
3000
Và thứ ba là cam kết tham gia đến cùng.
02:06
So in the year 2000,
47
111000
2000
Và vậy là trong năm 2000,
02:08
I began to wonder,
48
113000
3000
tôi bắt đầu tự hỏi
02:11
what if we came together?
49
116000
3000
điều gì xảy ra nếu chúng ta đi cùng hợp lực?
02:14
Could we do something
50
119000
2000
Chúng ta có thể làm gì
02:16
for these 93 countries?
51
121000
2000
cho 93 đất nước này?
02:18
And I founded International Bridges to Justice
52
123000
2000
Và tôi đã thành lập Những Cầu nối Quốc tế đến Công lý
02:20
which has a specific mission of
53
125000
2000
với một sứ mệnh đặc biệt
02:22
ending torture as an investigative tool
54
127000
3000
là chấm dứt tra tấn như một công cụ điều tra
02:25
and implementing due process rights
55
130000
2000
và đảm bảo đầy đủ những quyền lợi trong quá trình xét xử
02:27
in the 93 countries by placing trained lawyers
56
132000
3000
ở 93 nước bằng việc thay thế các luật sư cũ
02:30
at an early stage in police stations
57
135000
2000
ở các cơ quan cấp dưới của sở cảnh sát
02:32
and in courtrooms.
58
137000
2000
và ở trong các phòng xử án.
02:34
My first experiences, though, did come
59
139000
2000
Kinh nghiệm đầu tiên của tôi
02:36
from Cambodia, and at the time I remember
60
141000
3000
là ở Cam-pu-chia, và tôi vẫn còn nhớ
02:39
first coming to Cambodia and there were,
61
144000
2000
lần đầu đến Cam-pu-chia năm 1994 và nơi đó
02:41
in 1994, still less than
62
146000
2000
vẫn có ít hơn
02:43
10 attorneys in the country because
63
148000
2000
10 luật sư trong nước bởi
02:45
the Khmer Rouge had killed them all.
64
150000
2000
Khơ-me đỏ đã giết tất cả bọn họ.
02:47
And even 20 years later, there was only
65
152000
2000
Và kể cả 20 năm sau, vẫn chỉ có
02:49
10 lawyers in the country, so consequently
66
154000
2000
đúng 10 luật sư trong nước, bởi vậy hậu quả là
02:51
you'd walk into a prison and
67
156000
2000
bạn bước vào nhà tù
02:53
not only would you meet 12-year-old boys,
68
158000
2000
và không chỉ gặp những cậu bé 12 tuổi,
02:55
you'd meet women and you'd say,
69
160000
2000
mà bạn sẽ gặp phụ nữ, và bạn nói,
02:57
"Why are you here?" Women would say,
70
162000
2000
"Tại sao cô lại ở đây?" Người phụ nữ đáp lại,
02:59
"Well I've been here for 10 years because
71
164000
2000
"Tôi đã ở đây được 10 năm bởi vì
03:01
my husband committed a crime, but they can't find him."
72
166000
2000
chồng tôi phạm tội ác, nhưng họ không thể tìm ra hắn."
03:03
So it's just a place where there was no rule of law.
73
168000
3000
Bởi vậy đó là nơi mà không có luật lệ nào hết.
03:06
The first group of defenders came together
74
171000
2000
Nhóm đầu tiên của những người bào chữa đã cùng nhau đứng lên
03:08
and I still remember, as I was training, I said,
75
173000
2000
và tôi vẫn còn nhớ, khi tôi đi huấn luyện, tôi nói,
03:10
"Okay, what do you do for an investigation?"
76
175000
2000
"Được rồi, thế các bạn muốn điều tra những gì?
03:12
And there was silence in the class, and finally
77
177000
2000
Đã có một sự im lặng dài trong lớp, cuối cùng
03:14
one woman stood up, [inaudible name],
78
179000
2000
một phụ nữ đứng lên,
03:16
and she said "Khrew," which means "teacher."
79
181000
3000
và cô ấy nói " Khrew", nghĩa là "giáo viên."
03:19
She said, "I have defended more than
80
184000
3000
Cô ấy nói, "Tôi đã biện hộ cho hơn
03:22
a hundred people, and I've never had to do
81
187000
3000
100 người, và tôi không bao giờ làm
03:25
any investigation,
82
190000
2000
một cuộc điều tra nào,
03:27
because they all come with confessions."
83
192000
2000
bởi vì tất cả bọn họ đều thú tội."
03:29
And we talked about, as a class, the fact that
84
194000
3000
Và chúng tôi đã nói chuyện, như một lớp học, thực tế là
03:32
number one, the confessions
85
197000
2000
thứ nhất, những lời thú tội
03:34
might not be reliable, but number two,
86
199000
2000
có thể không phản ánh sự thật, nhưng thứ hai,
03:36
we did not want to encourage the police
87
201000
2000
chúng tôi không muốn khuyến khích cảnh sát
03:38
to keep doing this, especially
88
203000
2000
tiếp tục làm thế, đặc biệt là
03:40
as it was now against the law.
89
205000
2000
điều đó chống lại luật pháp.
03:42
And it took a lot of courage for these
90
207000
2000
Và phải có rất nhiều cố gắng cho
03:44
defenders to decide that they would
91
209000
2000
những người biện hộ để quyết định là họ muốn
03:46
begin to stand up and support each other
92
211000
2000
bắt đầu đứng lên và bảo vệ lẫn nhau
03:48
in implementing these laws.
93
213000
3000
để thực thi đúng những điều luật này.
03:51
And I still remember the first cases where
94
216000
2000
Và tôi vẫn nhớ trường hợp đầu tiên
03:53
they came, all 25 together, she would
95
218000
2000
khi mà họ đến, đủ 25 con người, cô ấy
03:55
stand up, and they were in the back, and
96
220000
2000
đứng lên, và họ ở phía sau,
03:57
they would support her, and the judges kept
97
222000
2000
ủng hộ cô ấy, và thẩm phán
03:59
saying, "No, no, no, no, we're going to do things
98
224000
2000
giữ nguyên phán quyết, "Không, không, không, không, ta sẽ làm
04:01
the exact same way we've been doing them."
99
226000
2000
theo chính xác cách mà chúng ta vẫn thường làm."
04:03
But one day the perfect case came, and it
100
228000
2000
Nhưng một ngày, một vụ hoàn hảo xảy ra, và
04:05
was a woman who was a vegetable seller,
101
230000
2000
đó là người đàn bà làm nghề bán rau,
04:07
she was sitting outside of a house.
102
232000
2000
bà ấy ngồi ngoài một ngôi nhà.
04:09
She said she actually saw the person
103
234000
3000
Bà ấy nói bà ấy thực sự nhìn thấy một người
04:12
run out who she thinks stole
104
237000
2000
chạy ra ngoài mà bà ấy nghĩ là đã ăn trộm
04:14
whatever the jewelry was, but the police
105
239000
2000
một số nữ trang, nhưng cảnh sát
04:16
came, they got her, there was nothing on her.
106
241000
2000
đến, họ bắt bà ấy, và không có gì trên người bà ấy.
04:18
She was pregnant at the time. She had
107
243000
2000
Lúc ấy bà ấy đang mang thai. Bà ấy có
04:20
cigarette burns on her. She'd miscarried.
108
245000
2000
những vết đốt của điếu thuốc lá trên người. Kết cục bà ấy đã sảy thai.
04:22
And when they brought her case
109
247000
2000
Và khi người ta mang trường hợp người này
04:24
to the judge, for the first time he stood up
110
249000
2000
tới thẩm phán, lần đầu tiên ông ta đứng lên
04:26
and he said, "Yes, there's no evidence
111
251000
2000
và nói, "Vâng, không có bằng chứng
04:28
except for your torture confession
112
253000
2000
ngoại trừ lời thú tội từ tra tấn của nghi phạm.
04:30
and you will be released."
113
255000
2000
và nghi phạm sẽ được phóng thích."
04:32
And the defenders began to take cases
114
257000
2000
Và những người bào chữa bắt đầu gặp
04:34
over and over again and
115
259000
2000
hết vụ này đến vụ khác,
04:36
you will see, they have step by step began
116
261000
3000
và bạn sẽ thấy, họ đã bước những bước đầu tiên
04:39
to change the course of history in Cambodia.
117
264000
3000
để thay đổi lịch sử đất nước Cam-pu-chia.
04:42
But Cambodia is not alone.
118
267000
2000
Nhưng Cam-pu-chia không phải là đất nước duy nhất thay đổi.
04:44
I used to think, well is it Cambodia?
119
269000
2000
Tôi đã từng nghĩ, chỉ là Cam-pu-chia thôi sao?
04:46
Or is it other countries?
120
271000
2000
Hay còn là những đất nước?
04:48
But it is in so many countries.
121
273000
3000
Nhưng có quá nhiều nước.
04:51
In Burundi I walked into a prison and it wasn't
122
276000
2000
Tại Burundi, tôi đi vào nhà tù và đó không phải là
04:53
a 12-year-old boy, it was an 8-year-old boy
123
278000
3000
một cậu bé 12 tuổi nữa, mà là một cậu bé 8 tuổi
04:56
for stealing a mobile phone.
124
281000
2000
lấy trộm một chiếc điện thoại di động.
04:58
Or a woman, I picked up her baby,
125
283000
2000
Hoặc một người phụ nữ, tôi bế đứa con cô ấy,
05:00
really cute baby, I said "Your baby is so cute."
126
285000
3000
đó thực sự là một đứa trẻ dễ thương, và tôi đã nói: "Cháu bé nhà cô thật dễ thương"
05:03
It wasn't a baby, she was three.
127
288000
2000
Nhưng đó không phải là một đứa bé, cô bé đã 3 tuổi rồi.
05:05
And she said "Yeah, but she's why I'm here,"
128
290000
2000
Và cô ấy nói, "Vì con bé này mà tôi phải ở đây,"
05:07
because she was accused of stealing
129
292000
2000
bởi vì cô ấy đã bị buộc tội trộm cắp
05:09
two diapers and an iron for her baby and
130
294000
2000
2 chiếc tã lót và đồ dùng cho đứa bé gái và
05:11
still had been in prison.
131
296000
2000
cô ấy vẫn ở trong tù.
05:13
And when I walked up to the prison director,
132
298000
2000
Và khi tôi đến gặp quản lý trại giam,
05:15
I said, "You've got to let her out.
133
300000
2000
tôi nói: "Ngài phải để họ đi.
05:17
A judge would let her out."
134
302000
2000
Thẩm phán sẽ tha cho họ ra ngoài."
05:19
And he said, "Okay, we can talk about it,
135
304000
2000
Và ông ta nói, " Được thôi, chúng ta có thể nói về chuyện này,
05:21
but look at my prison. Eighty percent
136
306000
2000
nhưng nhìn tù nhân của tôi xem. 80 phần trăm
05:23
of the two thousand people here
137
308000
2000
của hai nghìn người ở đây
05:25
are without a lawyer. What can we do?"
138
310000
2000
không có luật sư. Liệu chúng tôi có thể làm gì đây?"
05:27
So lawyers began to courageously
139
312000
2000
Bởi vậy những luật sư bắt đầu can đảm
05:29
stand up together to organize a system
140
314000
3000
cùng nhau đứng lên tổ chức một hệ thống
05:32
where they can take cases.
141
317000
2000
nơi họ có thể tiếp nhận các vụ kiện, sự việc
05:34
But we realized that it's not only the training
142
319000
2000
Nhưng ta nhận ra rằng cái làm nên sự khác biệt không phải là
05:36
of the lawyers, but the connection
143
321000
2000
việc huấn luyện các luật sư, mà chính là
05:38
of the lawyers that makes a difference.
144
323000
2000
sự hợp lực hành động của họ.
05:40
For example, in Cambodia, it was that
145
325000
2000
Ví dụ, ở Cam-pu-chia, có một người
05:42
[inaudible name] did not go alone
146
327000
2000
phụ nữ không đi một mình
05:44
but she had 24 lawyers with her
147
329000
2000
mà có tận 24 luật sư
05:46
who stood up together. And in the same way,
148
331000
2000
cùng cô ấy đứng lên. Và tương tự,
05:48
in China, they always tell me,
149
333000
2000
ở Trung Quốc, họ luôn kể với tôi,
05:50
"It's like a fresh wind in the desert
150
335000
2000
"Nó giống như một ngọn gió mát lành cho sa mạc
05:52
when we can come together."
151
337000
2000
khi chúng ta có thể cùng nhau đứng lên."
05:54
Or in Zimbabwe, where I remember Innocent,
152
339000
2000
Hoặc ở Zim-ba-bu-ê, tôi còn nhớ ông Innocent,
05:56
after coming out of a prison where everybody
153
341000
2000
sau khi rời nhà tù nơi
05:58
stood up and said, "I've been here
154
343000
2000
mọi người đã đứng lên cùng nhau và nói "Tôi đã ở đây
06:00
for one year, eight years, 12 years
155
345000
2000
trong vòng 1 năm, 8 năm, 12 năm
06:02
without a lawyer,"
156
347000
2000
mà không có 1 luật sư nào,"
06:04
he came and we had a training together
157
349000
2000
ông ấy đến và chúng tôi đã cùng nhau huấn luyện
06:06
and he said, "I have heard it said" --
158
351000
3000
và ông ấy nói, "Tôi đã nghe nói rằng" --
06:09
because he had heard people mumbling
159
354000
2000
bởi vì ông ấy nghe người ta lầm bầm
06:11
and grumbling -- "I have heard it said that
160
356000
2000
và càu nhàu -- "Tôi đã nghe họ nói rằng
06:13
we cannot help to create justice
161
358000
3000
chúng tôi không thể giúp tạo ra công lý
06:16
because we do not have the resources."
162
361000
2000
bởi chúng tôi không có nguồn lực cần thiết."
06:18
And then he said, "But I want you to know
163
363000
2000
Và sau đó ông ta nói, "Nhưng tôi muốn anh biết rằng
06:20
that the lack of resources
164
365000
3000
sự thiếu hụt nguồn lực
06:23
is never an excuse for injustice."
165
368000
2000
không bao giờ là một lý do bào chữa cho sự không công bằng."
06:25
And with that, he successfully
166
370000
2000
Và với điều đó, ông ta đã thành công
06:27
organized 68 lawyers who have been
167
372000
3000
tổ chức 68 luật sư
06:30
systematically taking the cases.
168
375000
2000
tiếp nhận hồ sơ vụ việc một cách hệ thống.
06:32
The key that we see, though, is training
169
377000
3000
Nhưng điều quan trọng ở đây mà chúng ta thấy là việc huấn luyện
06:35
and then early access.
170
380000
2000
và sớm có luật sư bảo hộ.
06:37
I was recently in Egypt, and was inspired
171
382000
2000
Gần đây tôi có đi Ai Cập, và thực sự được truyền cảm hứng
06:39
to meet with another group of lawyers,
172
384000
2000
khi gặp một nhóm luật sư,
06:41
and what they told me is that they said,
173
386000
2000
và những gì họ kể với tôi là,
06:43
"Hey, look, we don't have police
174
388000
2000
"Này, hãy nhìn đi, chúng tôi không có cảnh sát
06:45
on the streets now. The police are
175
390000
2000
trên đường phố bây giờ. Và cảnh sát
06:47
one of the main reasons why we had
176
392000
2000
là một trong những lý do chính tại sao chúng tôi
06:49
the revolution. They were torturing everybody
177
394000
2000
có một cuộc cách mạng. Họ đã từng tra tấn bất kì ai
06:51
all the time."
178
396000
2000
bất kì lúc nào."
06:53
And I said, "But there's been tens of millions
179
398000
2000
Và tôi nói, "Nhưng gần đây có những 10 triệu
06:55
of dollars that have recently gone in
180
400000
2000
đô-la đổ vào việc
06:57
to the development of the legal system here.
181
402000
2000
phát triển của hệ thống pháp luật ở đây."
06:59
What's going on?"
182
404000
2000
Đã có chuyện gì vậy?"
07:01
I met with one of the development agencies,
183
406000
3000
Tôi đã tiếp xúc với một trong những cơ quan phát triển,
07:04
and they were training prosecutors
184
409000
2000
và họ đang đào tạo những người khởi tố
07:06
and judges, which is the normal bias,
185
411000
2000
và các thẩm phán, mà đây thường là định kiến
07:08
as opposed to defenders.
186
413000
2000
chống lại những người bào chữa.
07:10
And they showed me a manual which
187
415000
2000
Và họ đã chỉ cho tôi một cuốn sách hướng dẫn
07:12
actually was an excellent manual.
188
417000
2000
và đúng là một cuốn sách rất tốt.
07:14
I said, "I'm gonna copy this."
189
419000
2000
Tôi nói, "Tôi sẽ sao chép nó"
07:16
It had everything in it. Lawyers can come
190
421000
2000
Nó chứa mọi điều trong đó. Luật sư có thể đến
07:18
at the police station. It was perfect.
191
423000
2000
sở cảnh sát. Nó thực sự rất hoàn hảo.
07:20
Prosecutors were perfectly trained.
192
425000
2000
Bên khởi tố có được đào tạo rất hoàn hảo.
07:22
But I said to them, "I just have one question,
193
427000
2000
Nhưng tôi nói với họ, "Tôi chỉ có một câu hỏi,
07:24
which is, by the time that everybody got to
194
429000
2000
đó là, lúc mọi người đến được
07:26
the prosecutor's office, what had happened to them?"
195
431000
2000
trụ sở uỷ viên công tố, đã có chuyện gì xảy ra với họ?"
07:28
And after a pause, they said,
196
433000
2000
Và sau một thoáng ngừng, họ nói,
07:30
"They had been tortured."
197
435000
2000
"Họ đã bị tra tấn."
07:32
So the pieces are,
198
437000
2000
Bởi vậy, những mẩu nhỏ,
07:34
not only the training of the lawyers, but
199
439000
2000
không chỉ là chứng cứ cho các luật sư,
07:36
us finding a way to systematically implement
200
441000
3000
mà là giúp tìm ra một cách thực thi một cách hệ thống
07:39
early access to counsel, because they are
201
444000
3000
quyền được có luật sư tư vấn, bởi vì trong hệ thống thì chúng là
07:42
the safeguard in the system
202
447000
2000
cái để bảo vệ
07:44
for people who are being tortured.
203
449000
3000
cho những người đang bị tra tấn.
07:47
And as I tell you this, I'm also aware of the
204
452000
2000
Và lúc tôi nói với các bạn, tôi cũng ý thức được rằng
07:49
fact that it sounds like, "Oh, okay, it sounds
205
454000
2000
nó nghe như thể, "Ồ, được thôi,
07:51
like we could do it, but can we really do it?"
206
456000
3000
nghe như chúng ta có thể làm được đấy, nhưng thực sự chúng ta có thể làm được không?"
07:54
Because it sounds big.
207
459000
2000
Bởi vì nó nghe rất to tát.
07:56
And there are many reasons why I believe it's possible.
208
461000
3000
Và có rất nhiều lí do tại sao tôi tin chuyện này là có thể.
07:59
The first reason is the people on the ground
209
464000
3000
Lý do đầu tiên là những người trên mặt đất
08:02
who find ways of creating miracles
210
467000
3000
mà cố gắng tìm ra cách để tạo ra phép màu
08:05
because of their commitment.
211
470000
2000
bởi sự cống hiến của họ.
08:07
It's not only Innocent, who I told you about
212
472000
3000
Không phải chỉ là ông Innocent ở Zim-ba-bu-ê, người mà tôi đã kể cho các bạn,
08:10
in Zimbabwe, but defenders all over the world
213
475000
3000
mà còn là những người bào chữa trên khắp thế giới
08:13
who are looking for these pieces.
214
478000
3000
đang trông đợi ở những mảnh ghép này.
08:16
We have a program called JusticeMakers,
215
481000
3000
Chúng ta có một chương trình gọi là Người Tạo ra Công lý,
08:19
and we realized there are people that are
216
484000
2000
và chúng ta thừa nhận có những con người
08:21
courageous and want to do things, but
217
486000
2000
rất dũng cảm và muốn hành động,
08:23
how can we support them?
218
488000
2000
nhưng chúng ta có thể ủng hộ họ như thế nào?
08:25
So it's an online contest where it's only
219
490000
2000
Do đó, một cuộc thi online đã ra đời.
08:27
five thousand dollars if you come up with
220
492000
2000
Chỉ với 5 nghìn đô-la, nếu bạn có thể
08:29
and innovative way of implementing justice.
221
494000
2000
nghĩ ra một ý tưởng mới mẻ để đổi mới cho việc thi hành công lý.
08:31
And there are 30 JusticeMakers
222
496000
2000
Và đã có 30 Người Tạo ra Công lý
08:33
throughout the world, from Sri Lanka
223
498000
2000
đến từ khắp nơi trên thế giới, từ Sri Lanka
08:35
to Swaziland to the DRC, who with
224
500000
3000
đến Swaziland và DRC, những người mà
08:38
five thousand dollars do amazing things,
225
503000
3000
với chỉ 5 nghìn đô đã làm nên những điều kì diệu,
08:41
through SMS programs,
226
506000
2000
thông qua chương trình SMS,
08:43
through paralegal programs,
227
508000
2000
thông qua chương trình luật pháp song song,
08:45
through whatever they can do.
228
510000
2000
qua bất kì thứ gì họ có thể làm được.
08:47
And it's not only these JusticeMakers,
229
512000
4000
Và không chỉ những Người Tạo ra Công lý,
08:51
but people we courageously see
230
516000
2000
mà cả những người mà chúng ta thấy rất can đảm
08:53
figure out who their networks are
231
518000
3000
đang tìm hiểu những ai trong mạng lưới của họ
08:56
and how they can move it forward.
232
521000
2000
và họ có thể đẩy nó tiến tới như thế nào.
08:58
So in China, for instance, great laws
233
523000
2000
Vì thế ở Trung Quốc, ví dụ, những điều luật tốt
09:00
came out where it says police cannot
234
525000
3000
được ban hành quy định rằng cảnh sát không thể
09:03
torture people or they will be punished.
235
528000
3000
tra tấn người và họ sẽ bị trừng phạt nếu làm thế.
09:06
And I was sitting side by side with one of our
236
531000
3000
Tôi đã ngồi bên cạnh một trong luật sư
09:09
very courageous lawyers, and said,
237
534000
3000
rất can đảm của chúng tôi, và tôi nói,
09:12
"How can we get this out? How can we
238
537000
2000
"Làm thế nào để chúng ta có thể biến điều luật này thành hiện thực? Làm thế nào
09:14
make sure that this is implemented?
239
539000
2000
chúng ta có thể đảm bảo rằng nó được thi hành?"
09:16
This is fantastic." And he said to me,
240
541000
2000
Điều luật này đúng là rất tuyệt. " Và anh ấy đã nói với tôi,
09:18
"Well, do you have money?" And I said,
241
543000
2000
"Ồ, bạn có tiền không?" Tôi trả lời,
09:20
"No." And he said, "That's okay,
242
545000
2000
"Không." Và anh ấy nói, "Không sao,
09:22
we can still figure it out."
243
547000
2000
chúng ta vẫn có thể tìm ra cách nào đó."
09:24
And on December 4, he organized
244
549000
2000
Và vào ngày 4 tháng 12, anh ấy đã huy động được
09:26
three thousand members
245
551000
2000
3000 thành viên
09:28
of the Youth Communist League,
246
553000
2000
của Đoàn Thanh niên Cộng sản,
09:30
from 14 of the top law schools,
247
555000
2000
từ 14 trường luật hàng đầu,
09:32
who organized themselves, developed
248
557000
2000
những người có thể tự tổ chức, phát triển
09:34
posters with the new laws, and went
249
559000
2000
những tấm áp phích về điều luật mới,
09:36
to the police stations and began what he says
250
561000
2000
đến từng đồn cảnh sát và bắt đầu cái mà anh ấy gọi là
09:38
is a non-violent legal revolution
251
563000
3000
một cuộc cách mạng luật pháp không bạo lực
09:41
to protect citizen rights.
252
566000
3000
để bảo vệ quyền công dân.
09:44
So I talked about the fact that we need
253
569000
2000
Vậy là tôi đã nói về thực tế rằng chúng ta cần
09:46
to train and support defenders.
254
571000
2000
phải đào tạo và ủng hộ những luật sư bào chữa.
09:48
We need to systematically implement
255
573000
2000
Chúng ta cần có một hệ thống đảm bảo
09:50
early access to counsel.
256
575000
2000
quyền được sớm có luật sư tư vấn.
09:52
But the third and most important thing is that
257
577000
2000
Nhưng thứ ba và quan trong nhất là
09:54
we make a commitment to this.
258
579000
2000
chúng ta cần tạo ra lời cam kết cho nỗ lực này.
09:56
And people often say to me, "You know,
259
581000
2000
Và người ta thường nói với tôi, "Bạn biết đấy,
09:58
this is great, but it's wildly idealistic.
260
583000
2000
điều này thật tuyệt, nhưng nó cũng lý tưởng quá.
10:00
Never going to happen."
261
585000
2000
Sẽ không bao giờ xảy ra đâu."
10:02
And the reason that I think that
262
587000
2000
Và lý do tôi nghĩ rằng
10:04
those words are interesting is because
263
589000
2000
những từ này khá thú vị, là vì
10:06
those were the same kinds of words
264
591000
2000
chúng là những loại từ giống nhau
10:08
that were used for people who decided
265
593000
2000
được dùng cho những người quyết định
10:10
they would end slavery, or end apartheid.
266
595000
2000
họ sẽ chấm dứt nạn nô lệ, hay chấm dứt phân biệt chủng tộc.
10:12
It began with a small group of people
267
597000
2000
Bắt đầu với một nhóm người nhỏ
10:14
who decided they would commit.
268
599000
2000
quyết định muốn đóng góp.
10:16
Now, there's one of our favorite poems
269
601000
2000
Có một bài thơ chúng tôi rất thích
10:18
from the defenders, which they share
270
603000
2000
mà những người bào chữa chia sẻ với nhau,
10:20
from each other, is:
271
605000
2000
đó là:
10:22
"Take courage friends, the road is often long,
272
607000
2000
"Hãy can đảm lên những người bạn, đường còn dài,
10:24
the path is never clear,
273
609000
2000
lối mòn không bao giờ quang,
10:26
and the stakes are very high,
274
611000
2000
và cũng rất cam go mạo hiểm,
10:28
but deep down, you are not alone."
275
613000
2000
nhưng sâu thẳm trong lòng, bạn không hề cô đơn."
10:30
And I believe that if we can come together
276
615000
3000
Và tôi tin rằng nếu chúng ta có thể cùng nhau đứng lên
10:33
as a world community to support not only
277
618000
2000
như một cộng đồng thế giới ủng hộ không chỉ
10:35
defenders, but also everyone in the system
278
620000
3000
những người bào chữa, mà tất cả những ai trong hệ thống
10:38
who is looking towards it,
279
623000
2000
những ai đang chờ đợi nó,
10:40
we can end torture as an investigative tool.
280
625000
3000
chúng ta có chấm dứt tra tấn dùng như một công cụ điều tra tội phạm.
10:43
I end always, because I'm sure the questions are --
281
628000
2000
I kết thúc luôn, bởi tôi chắc câu hỏi sẽ là --
10:45
and I'd be happy to talk to you
282
630000
2000
và tôi sẽ rất vui được trả lời bạn
10:47
at any point -- "But what can I really do?"
283
632000
2000
bất kì lúc nào -- "Nhưng chúng ta thực sự có thể làm gì?"
10:49
Well, I would say this. First of all,
284
634000
2000
Ô, tôi nên nói điều này. Trước tiên,
10:51
you know what you can do. But second of all,
285
636000
2000
bạn biết bạn có thể làm gì. Nhưng thứ hai là,
10:53
I would leave you with the story of Vishna,
286
638000
2000
tôi nên kết thúc với một câu chuyện của Vishna,
10:55
who actually was my inspiration
287
640000
3000
người truyền cảm cho tôi
10:58
for starting International Bridges to Justice.
288
643000
2000
để bắt đầu tổ chức Những Cầu nối Quốc tế đến Công lý.
11:00
Vishna was a 4-year-old boy when I met him
289
645000
3000
Vishna lúc ấy là một cậu bé 4 tuổi
11:03
who was born in a Cambodian prison
290
648000
2000
sinh ra trong tù ở Cam-pu-chia
11:05
in Kandal Province. But because he was
291
650000
3000
ở tỉnh Kandal. Nhưng bởi vì
11:08
born in the prison, everybody loved him,
292
653000
2000
anh ấy sinh ra trong tù, mọi người yêu quý anh ấy,
11:10
including the guards, so he was the only one
293
655000
2000
kể cả những người lính canh, bởi thế anh ấy là người duy nhất
11:12
who was allowed to come
294
657000
2000
được cho phép
11:14
in and out of the bars.
295
659000
2000
chui ra vô các chấn song sắt nhà tù.
11:16
So, you know, there's bars. And by the time
296
661000
2000
Cho nên, bạn biết đấy, có những chấn song sắt. Và theo thời gian
11:18
that Vishna was getting bigger,
297
663000
2000
Vishna lớn lên,
11:20
which means what gets bigger? Your head gets bigger.
298
665000
2000
điều đó nghĩa là điều gì lớn hơn? Đầu cậu ta lớn hơn.
11:22
So he would come to the first bar,
299
667000
2000
Và cậu ta vượt qua chấn song đầu tiên
11:24
the second bar and then the third bar,
300
669000
2000
cái thứ hai và sau đó là cái thứ ba,
11:26
and then really slowly move his head
301
671000
2000
và sau đó thực sự chậm rãi di chuyển đầu cậu ta
11:28
so he could fit through, and come back,
302
673000
2000
để có thể dễ dàng qua lọt, và trở lại,
11:30
third, second, first. And he would
303
675000
2000
cái thứ ba, thứ hai và thứ nhất. Và cậu ta
11:32
grab my pinkie, because what he wanted
304
677000
2000
chộp lấy ngón út của tôi, bởi vì những gì cậu ta muốn
11:34
to do every day is he wanted to go visit.
305
679000
2000
làm hàng ngày là cậu ta được đi thăm.
11:36
You know, he never quite made it to
306
681000
2000
Tôi biết, cậu ta không bao giờ thăm được
11:38
all of them every day, but he wanted to visit
307
683000
2000
tất cả mọi người mỗi ngày, nhưng cậu ta muốn được thăm
11:40
all 156 prisoners. And I would lift him,
308
685000
2000
tất cả 156 tù nhân. Và tôi bế cậu ta lên,
11:42
and he would put his fingers through.
309
687000
2000
và cậu ta luồn ngón tay vào.
11:44
Or if they were dark cells, it was like iron
310
689000
2000
Hay nếu nó là những gian tù tối, nó giống như những hộp sắt
11:46
corrugated, and he would put his fingers through.
311
691000
2000
bị đập dẹp lại, và cậu ta sẽ luồn những ngón tay vào.
11:48
And most of the prisoners said that he was
312
693000
2000
Và phần lớn tù nhân nói rằng cậu ấy
11:50
their greatest joy and their sunshine, and they
313
695000
2000
là sự niềm vui và tia nắng ấm áp của họ, và họ
11:52
looked forward to him. And I was like,
314
697000
2000
mong đợi cậu ấy. Và tôi đã nói,
11:54
here's Vishna. He's a 4-year-old boy.
315
699000
2000
Vishna đấy. Cậu bé 4 tuổi.
11:56
He was born in a prison with almost nothing,
316
701000
2000
Cậu ấy sinh ra trong tù mà hầu như chẳng có gì,
11:58
no material goods, but he had a sense of
317
703000
2000
không có sự chăm sóc tốt, nhưng có bản tính
12:00
his own heroic journey, which I believe
318
705000
2000
phiêu lưu anh hùng, cái mà tôi tin rằng
12:02
we are all born into. He said,
319
707000
2000
tất cả chúng ta sinh ra đều có. Cậu ấy nói,
12:04
"Probably I can't do everything.
320
709000
2000
"Có lẽ tôi không thể làm mọi thứ.
12:06
But I'm one. I can do something.
321
711000
2000
Nhưng tôi là một con người. Tôi có thể làm gì đó.
12:08
And I will do the one thing that I can do."
322
713000
2000
Và tôi sẽ làm điều mà tôi có thể làm."
12:10
So I thank you for having the prophetic
323
715000
2000
Thế nên tôi cảm ơn các bạn vì đã có trí tưởng tượng đầy tiên tri
12:12
imagination to imagine the shaping
324
717000
3000
để tưởng tượng
12:15
of a new world with us together,
325
720000
2000
một thế giới mới mà trong đó có tất cả chúng ta bên nhau,
12:17
and invite you into this journey with us.
326
722000
2000
và mời các bạn cùng bước vào chuyến hành trình với chúng tôi.
12:19
Thank you.
327
724000
2000
Cảm ơn.
12:21
(Applause)
328
726000
8000
Vỗ tay)
12:29
Thank you.
329
734000
2000
Cám ơn.
12:31
(Applause)
330
736000
2000
(Vỗ tay)
12:33
Thank you.
331
738000
2000
Cám ơn.
12:35
(Applause)
332
740000
2000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Karen Tse - Anti-torture activistIn too many countries, it's still normal to torture prisoners for confessions and information. Karen Tse works to end that.
Why you should listen
A former public defender, Karen Tse developed an interest in the intersection of criminal law and human rights after observing Southeast Asian refugees held in a local prison without trial, often tortured to obtain "confessions." In 1994, she moved to Cambodia to train the country's first core group of public defenders. Under the auspices of the UN, she trained judges and prosecutors, and established the first arraignment court in Cambodia.
In 2000, Tse founded International Bridges to Justice to help create systemic change in criminal justice and promote basic rights of legal representation for defendants on the ground. Her foundation complements the work of witness groups, who do the equally vital work of advocacy, reports, photographs. Tse's group helps governments build new systems that respect individual rights. In IBJ's first years, she negotiated groundbreaking measures in judicial reform with the Chinese, Vietnamese and Cambodian governments. It now works in sixteen countries, including Rwanda, Burundi and India.
She says: "I believe it is possible to end torture in my lifetime."
Karen Tse | Speaker | TED.com