TED2012
Leymah Gbowee: Unlock the intelligence, passion, greatness of girls
Leymah Gbowee: Kızların içindeki zeka, tutku ve yüceliği ortaya çıkarmak
Filmed:
Readability: 3
1,320,003 views
Nobel Barış Ödülü sahibi Leymah Gbowee'nin anlatacak nice etkileyici öyküsü var. Kendi hayatının nasıl dönüştüğününe ve dünyadaki kız çocuklarının heba olan potansiyeline dair öyküler. Kız çocuklarının içindeki yüceliği ortaya çıkartmak, dünyayı değiştirebilir mi?
Leymah Gbowee - Peace activist, Nobelist
Leymah Gbowee is a peace activist in Liberia. She led a women's movement that was pivotal in ending the Second Liberian Civil War in 2003, and now speaks on behalf of women and girls around the world. Full bio
Leymah Gbowee is a peace activist in Liberia. She led a women's movement that was pivotal in ending the Second Liberian Civil War in 2003, and now speaks on behalf of women and girls around the world. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Many times
0
0
2000
Verdiğim konferanslarda
00:17
I go around the world to speak,
1
2000
3000
bana sorulan sorular
00:20
and people ask me questions
2
5000
2000
çoğunlukla
00:22
about the challenges,
3
7000
2000
nelerle mücadele ettiğim,
00:24
my moments,
4
9000
3000
hangi zorluklarla karşılaştığım ve
00:27
some of my regrets.
5
12000
2000
pişmanlıklarım hakkında olur.
00:29
1998:
6
14000
3000
Yıl 1998
00:32
A single mother of four,
7
17000
2000
Dört çocuklu bekar bir anne olarak,
00:34
three months after the birth of my fourth child,
8
19000
4000
sonuncunun doğumundan üç ay sonra
00:38
I went to do a job
9
23000
3000
yardımcı araştırmacı olarak
00:41
as a research assistant.
10
26000
4000
bir iş buldum.
00:45
I went to Northern Liberia.
11
30000
3000
Kuzey Liberya'ya gittim.
00:48
And as part of the work,
12
33000
3000
Anlaşmam gereği
00:51
the village would give you lodgings.
13
36000
3000
köy bana bir lojman verdi.
00:54
And they gave me lodging with a single mother
14
39000
3000
Lojmanı bir kız çocuğu annesi
00:57
and her daughter.
15
42000
2000
bir kadınla paylaşıyordum.
00:59
This girl happened to be
16
44000
3000
Her nasılsa bu kız
01:02
the only girl in the entire village
17
47000
2000
bütün köyün
01:04
who had made it
18
49000
2000
dokuzuncu sınıfa kadar okumayı başarmış
01:06
to the ninth grade.
19
51000
2000
tek kız çocuğuydu.
01:08
She was the laughing stock of the community.
20
53000
3000
Köyün neşe kaynağıydı.
01:11
Her mother was often told by other women,
21
56000
3000
Köylü kadınlar kızın annesine sık sık
01:14
"You and your child
22
59000
2000
"sen ve çocuğun
01:16
will die poor."
23
61000
3000
yoksulluk içinde öleceksiniz" derdi.
01:19
After two weeks of working in that village,
24
64000
3000
Köyde çalışarak geçen iki haftanın sonunda
01:22
it was time to go back.
25
67000
2000
dönme vaktim gelmişti.
01:24
The mother came to me, knelt down,
26
69000
4000
Anne yanıma geldi ve
01:28
and said, "Leymah, take my daughter.
27
73000
4000
"Leymah, ne olur kızımı da al" diye yalvardı.
01:32
I wish for her
28
77000
2000
"Onun hemşire
01:34
to be a nurse."
29
79000
3000
olmasını istiyorum"
01:37
Dirt poor, living in the home with my parents,
30
82000
4000
Ailemin yanında oturuyordum, beş parasızdım
01:41
I couldn't afford to.
31
86000
3000
bu yüzden kızı alacak gücüm yoktu.
01:44
With tears in my eyes,
32
89000
2000
Gözüm yaşlı,
01:46
I said, "No."
33
91000
3000
"Hayır" dedim.
01:49
Two months later,
34
94000
2000
İki ay sonra
01:51
I go to another village
35
96000
2000
yine iş gereği bir başka
01:53
on the same assignment
36
98000
2000
köye gittim.
01:55
and they asked me to live with the village chief.
37
100000
4000
Köyün şefinin evinde kalmamı önerdiler.
01:59
The women's chief of the village has this little girl,
38
104000
3000
Köylü kadınların şefinin yanında
02:02
fair color like me,
39
107000
2000
küçük bir kız çocuğu vardı
02:04
totally dirty.
40
109000
2000
benim gibi açık kahve teni, kir pas içindeydi.
02:06
And all day she walked around
41
111000
2000
Sabahtan akşama kadar don paça
02:08
only in her underwear.
42
113000
2000
ortada dolanıyordu.
02:10
When I asked, "Who is that?"
43
115000
3000
Kadına "bu kim?" diye sordum.
02:13
She said, "That's Wei.
44
118000
2000
"Bu Wei" dedi.
02:15
The meaning of her name is pig.
45
120000
3000
Adının anlamı domuz.
02:18
Her mother died while giving birth to her,
46
123000
3000
Annesi onu doğururken ölmüş ve
02:21
and no one had any idea who her father was."
47
126000
3000
babasının kim olduğunu bilen yoktu.
02:24
For two weeks, she became my companion,
48
129000
3000
Küçük kız o iki hafta boyunca bana arkadaşlık etti.
02:27
slept with me.
49
132000
2000
koynumda uyudu.
02:29
I bought her used clothes
50
134000
2000
ona eskiciden birkaç giysi ve
02:31
and bought her her first doll.
51
136000
2000
hayatındaki ilk oyuncak bebeği aldım.
02:33
The night before I left,
52
138000
3000
Dönmeden önceki son gece
02:36
she came to the room
53
141000
2000
odama geldi
02:38
and said, "Leymah, don't leave me here.
54
143000
2000
ve "Leymah, beni burda bırakma" dedi
02:40
I wish to go with you.
55
145000
2000
"Seninle gelmek istiyorum.
02:42
I wish to go to school."
56
147000
2000
Okula gitmek istiyorum."
02:44
Dirt poor, no money,
57
149000
3000
Beş parasız,
02:47
living with my parents,
58
152000
2000
ailemle yaşayan ben
02:49
I again said, "No."
59
154000
2000
yine "hayır" dedim.
02:51
Two months later,
60
156000
2000
İki ay sonra
02:53
both of those villages fell into another war.
61
158000
3000
bu iki köy arasında yeniden savaş çıktı.
02:56
Till today, I have no idea
62
161000
4000
Bugün bile o iki kıza
03:00
where those two girls are.
63
165000
2000
ne olduğu hakkında en ufak fikrim yok.
03:02
Fast-forward, 2004:
64
167000
4000
Zamanı hızla ilerletelim. 2004:
03:06
In the peak of our activism,
65
171000
3000
Eylemlerimizin zirvesindeydik.
03:09
the minister of Gender Liberia called me
66
174000
2000
Liberyanın Kadından sorumlu Bakanı beni aradı ve
03:11
and said, "Leymah, I have a nine-year-old for you.
67
176000
3000
"Leymah, yanımda dokuz yaşında bir kız var
03:14
I want you to bring her home
68
179000
2000
onu yanına almanı istiyorum
03:16
because we don't have safe homes."
69
181000
2000
zira korumalı evlerimiz yok." dedi.
03:18
The story of this little girl:
70
183000
2000
O küçük kızın öyküsü de şöyleydi:
03:20
She had been raped
71
185000
2000
Baba tarafından dedesi
03:22
by her paternal grandfather
72
187000
2000
altı ay boyunca her gün
03:24
every day for six months.
73
189000
2000
kızın ırzına geçmiş.
03:26
She came to me bloated,
74
191000
3000
Geldiğinde karnı davul gibi şiş ve
03:29
very pale.
75
194000
2000
solgun bir haldeydi.
03:31
Every night I'd come from work and lie on the cold floor.
76
196000
3000
İşte eve döndüğüm her gece soğuk zemine uzanırdım
03:34
She'd lie beside me
77
199000
2000
O da benim yanıma yatar ve
03:36
and say, "Auntie, I wish to be well.
78
201000
3000
"teyze, iyileşmek istiyorum,
03:39
I wish to go to school."
79
204000
3000
okula gitmek istiyorum" derdi.
03:42
2010:
80
207000
2000
2010:
03:44
A young woman stands before President Sirleaf
81
209000
3000
Genç bir kadın Başkan Sirleaf'ınkarşısında duruyor
03:47
and gives her testimony
82
212000
2000
ve anne babaları savaşta ölünce
03:49
of how she and her siblings live together,
83
214000
3000
kardeşleriyle neler yaşadıkları hakkında
03:52
their father and mother died during the war.
84
217000
3000
ifade veriyor.
03:55
She's 19; her dream is to go to college
85
220000
3000
19 yaşında. Hayali üniversiteye gidebilmek ve
03:58
to be able to support them.
86
223000
2000
kardeşlerine bakabilmek.
04:00
She's highly athletic.
87
225000
2000
Son derece atletik bir yapısı var.
04:02
One of the things that happens
88
227000
2000
Ne yapıyor?
04:04
is that she applies for a scholarship.
89
229000
2000
Burs başvurusunda bulunuyor, spor bursu.
04:06
Full scholarship. She gets it.
90
231000
2000
Tam burs kazanıyor.
04:08
Her dream of going to school,
91
233000
2000
Okula gitmek,
04:10
her wish of being educated,
92
235000
2000
eğitim almak hayali
04:12
is finally here.
93
237000
2000
gerçeğe dönüşüyor.
04:14
She goes to school on the first day.
94
239000
3000
Okuldaki ilk günü.
04:17
The director of sports
95
242000
2000
Burs programından sorumlu spor bölümü başkanı
04:19
who's responsible for getting her into the program
96
244000
2000
onu dersten alıp
04:21
asks her to come out of class.
97
246000
2000
çalışma programını konuşmak için odasına çağırıyor.
04:23
And for the next three years,
98
248000
2000
Sonraki üç yıl boyunca
04:25
her fate will be
99
250000
2000
Kadersiz genç kız,
04:27
having sex with him every day,
100
252000
3000
onu okula kabul etmesinin bir bedeli olarak
04:30
as a favor for getting her in school.
101
255000
3000
her gün o adamla seks yapmak zorunda kalıyor.
04:33
Globally, we have policies,
102
258000
4000
Dünyanın her yerinde politikalar,
04:37
international instruments,
103
262000
2000
uluslararası kuruluşlar,
04:39
work leaders.
104
264000
2000
mesleki liderler var.
04:41
Great people have made commitments --
105
266000
2000
Büyük insanlar var,
04:43
we will protect our children
106
268000
3000
çocuklarımızı yokluktan ve
04:46
from want and from fear.
107
271000
2000
korkudan korumaya kararlı insanlar.
04:48
The U.N. has the Convention on the Rights of the Child.
108
273000
4000
Birleşmiş Milletlerin Çocuk Hakları Konseyi var.
04:52
Countries like America, we've heard things like No Child Left Behind.
109
277000
4000
Amerika gibi ülkelerin "Geride Çocuk Kalmasın" gibi şeyler yaptığını duyduk.
04:56
Other countries come with different things.
110
281000
3000
Başka ülkeler başka kampanyalar yürütüyor.
04:59
There is a Millennium Development called Three
111
284000
2000
Kız çocuklarına odaklı
05:01
that focuses on girls.
112
286000
4000
Üçüncü Binyıl Gelişimi var.
05:05
All of these great works by great people
113
290000
2000
Yüce gönüllü insanların başlattığı
05:07
aimed at getting young people
114
292000
2000
tüm bu büyük hareketler
05:09
to where we want to get them globally,
115
294000
3000
gençleri, istediğimiz yere getirmekte
05:12
I think, has failed.
116
297000
2000
bence başarısız olmuştur.
05:14
In Liberia, for example,
117
299000
3000
Örneğin Liberya'da
05:17
the teenage pregnancy rate
118
302000
2000
her on kızdan üçü
05:19
is three to every 10 girls.
119
304000
4000
çocuk yaşta gebe kalıyor.
05:23
Teen prostitution is at its peak.
120
308000
3000
Ergenler arasında fahişelik oranı hızla artıyor.
05:26
In one community, we're told,
121
311000
2000
Bir topluluk mensuplarının dediğine göre
05:28
you wake up in the morning
122
313000
2000
sabah gözünüzü açıyorsunuz ve her yerde
05:30
and see used condoms like used chewing gum paper.
123
315000
4000
atılmış ciklet kağıdı gibi kullanılmış kondomlar görüyorsunuz.
05:34
Girls as young as 12 being prostituted
124
319000
3000
12 yaşında fuhuşa zorlanan bir kızın
05:37
for less than a dollar a night.
125
322000
4000
gecelik fiyatı 1 doların altında.
05:41
It's disheartening, it's sad.
126
326000
3000
Umut kırıcı, üzüntü verici.
05:44
And then someone asked me,
127
329000
2000
TED konferansımdan birkaç gün önce
05:46
just before my TEDTalk, a few days ago,
128
331000
2000
biri bana geldi ve
05:48
"So where is the hope?"
129
333000
2000
"umut nerede?" diye sordu.
05:50
Several years ago, a few friends of mine
130
335000
3000
Yıllar önce birkaç arkadaşımla
05:53
decided we needed to bridge the disconnect
131
338000
2000
genç kadınlarla bizim kuşak kadınlar
05:55
between our generation
132
340000
2000
arasındaki kopukluğu gidermemiz
05:57
and the generation of young women.
133
342000
2000
gerektiğine karar vermiştik.
05:59
It's not enough to say
134
344000
2000
Liberya Cumhuriyeti Nobel ödülü kazanmış
06:01
you have two Nobel laureates from the Republic of Liberia
135
346000
3000
iki kişi çıkardı demenin hiç faydası yok.
06:04
when your girls' kids are totally out there
136
349000
3000
Kızlarımızın çocukları ortadayken
06:07
and no hope, or seemingly no hope.
137
352000
3000
hiç umut yok.
06:10
We created a space
138
355000
2000
Genç Kızların Dönüşümü Projesi
06:12
called the Young Girls Transformative Project.
139
357000
3000
adında bir oluşum kurduk.
06:15
We go into rural communities
140
360000
3000
Kırsalda yaşayan topluluklara gidiyor
06:18
and all we do, like has been done in this room,
141
363000
3000
ve burada yapıldığı gibi
06:21
is create the space.
142
366000
3000
bir ortam yaratıyoruz.
06:24
When these girls sit,
143
369000
2000
Bu kızları karşınıza oturttuğunuzda
06:26
you unlock intelligence,
144
371000
3000
zekanın kapısını açıyorsunuz,
06:29
you unlock passion,
145
374000
3000
tutkunu kapısını açıyorsunuz,
06:32
you unlock commitment,
146
377000
2000
kararlılığın kapısını açıyorsunuz,
06:34
you unlock focus,
147
379000
2000
hedefin kapısını açıyorsunuz,
06:36
you unlock great leaders.
148
381000
2000
büyük liderlerin kapısını açıyorsunuz,
06:38
Today, we've worked with over 300.
149
383000
3000
Bugün itibarıyla 300 kızla çalıştık.
06:41
And some of those girls
150
386000
2000
Aralarından bazıları
06:43
who walked in the room very shy
151
388000
2000
içeri başları eğik, mahcup girdi,
06:45
have taken bold steps, as young mothers,
152
390000
3000
ama cesur adımlar attı ve
06:48
to go out there and advocate
153
393000
3000
genç anneler olarak genç kızların haklarını
06:51
for the rights of other young women.
154
396000
3000
savunmak için harekete geçtiler.
06:54
One young woman I met,
155
399000
2000
10'lu yaşlarında dört çocuk annesi
06:56
teen mother of four,
156
401000
2000
bir genç kızımız
06:58
never thought about finishing high school,
157
403000
2000
hiç umudu yokken
07:00
graduated successfully;
158
405000
3000
liseyi başarıyla bitirdi,
07:03
never thought about going to college,
159
408000
2000
hatta aklında bile geçmezken
07:05
enrolled in college.
160
410000
2000
üniversiteye kaydoldu.
07:07
One day she said to me,
161
412000
2000
Bir gün bana
07:09
"My wish is to finish college
162
414000
2000
"üniversite eğitimimi tamamlamak ve
07:11
and be able to support my children."
163
416000
2000
çocuklarıma tek başıma bakabilmek istiyorum" dedi.
07:13
She's at a place where she can't find money
164
418000
2000
Yaşadığı yerde okula gidecek
07:15
to go to school.
165
420000
2000
para bulması imkansız.
07:17
She sells water, sells soft drinks
166
422000
3000
Su ve meşrubat satarak geçiniyor ve
07:20
and sells recharge cards for cellphones.
167
425000
4000
cep telefonları için şarj kartları satıyor.
07:24
And you would think she would take that money
168
429000
2000
Bunlardan kazandığı parayı
07:26
and put it back into her education.
169
431000
3000
eğitimi için harcayacağını düşünebilirsiniz.
07:29
Juanita is her name.
170
434000
2000
Adı Juanita.
07:31
She takes that money
171
436000
2000
Ama o parayla
07:33
and finds single mothers in her community
172
438000
3000
çevresinde yaşayan bekar anneleri
07:36
to send back to school.
173
441000
2000
okula gönderiyor.
07:38
Says, "Leymah, my wish
174
443000
2000
Diyor ki, "Leymah, dileğim okuyabilmek.
07:40
is to be educated.
175
445000
2000
Ama ben eğitim alamıyorsam
07:42
And if I can't be educated,
176
447000
2000
kardeşlerimin okuduğunu
07:44
when I see some of my sisters being educated,
177
449000
3000
görmekle dileğimin
07:47
my wish has been fulfilled.
178
452000
2000
gerçek olduğunu düşünüyorum.
07:49
I wish for a better life.
179
454000
2000
Daha iyi bir hayat diliyorum.
07:51
I wish for food for my children.
180
456000
2000
Çocuklarımı doyurabilmeyi diliyorum.
07:53
I wish that sexual abuse and exploitation in schools would stop."
181
458000
5000
Cinsel tacizin ve okullardaki istismarın sona ermesini diliyorum"
07:58
This is the dream of the African girl.
182
463000
2000
İşte Afrikalı kızın hayali.
08:00
Several years ago,
183
465000
2000
Yıllar önce
08:02
there was one African girl.
184
467000
2000
bir Afrikalı kız vardı.
08:04
This girl had a son
185
469000
2000
Bir oğlan doğurdu.
08:06
who wished for a piece of doughnut
186
471000
3000
Oğlan bir parça çörek istedi
08:09
because he was extremely hungry.
187
474000
3000
çünkü çok açtı.
08:12
Angry, frustrated,
188
477000
3000
Açtı, yılgındı
08:15
really upset
189
480000
2000
son derece gergindi
08:17
about the state of her society
190
482000
3000
yaşadığı toplumun haline
08:20
and the state of her children,
191
485000
2000
çocuğunun haline bakıca öfkeleniyordu.
08:22
this young girl started a movement,
192
487000
2000
Bu genç kız bir hareket başlattı.
08:24
a movement of ordinary women
193
489000
2000
Sıradan kadınların
08:26
banding together
194
491000
2000
birleşmesiyle oluşan
08:28
to build peace.
195
493000
2000
bir barış hareketi.
08:30
I will fulfill the wish.
196
495000
2000
"Onun dileğini ben yerine getireceğim."
08:32
This is another African girl's wish.
197
497000
2000
Bu da bir başka Afrikalı kızın dileği.
08:34
I failed to fulfill the wish of those two girls.
198
499000
2000
O iki kızın hayalini gerçekleştiremedim.
08:36
I failed to do this.
199
501000
2000
Başaramadım.
08:38
These were the things that were going through the head of this other young woman --
200
503000
3000
Diğer genç kadınların aklından geçen düşünce buydu:
08:41
I failed, I failed, I failed.
201
506000
3000
başaramdım, başaramadım, başaramadım.
08:44
So I will do this.
202
509000
4000
Öyleyse ben yapacağım.
08:48
Women came out,
203
513000
2000
Zalim bir diktatörü
08:50
protested a brutal dictator,
204
515000
3000
korkusuzca protesto eden
08:53
fearlessly spoke.
205
518000
3000
kadınlar çıktı ortaya.
08:56
Not only did the wish of a piece of doughnut come true,
206
521000
4000
Yalnızca bir parça çörek hayali değil,
09:00
the wish of peace came true.
207
525000
2000
barış hayali de gerçek oldu.
09:02
This young woman
208
527000
2000
Bu genç kadın aynı zamanda
09:04
wished also to go to school.
209
529000
2000
okula gitmeyi de diliyordu.
09:06
She went to school.
210
531000
2000
Okula gitti.
09:08
This young woman wished for other things to happen,
211
533000
2000
Başka şeylerin gerçekleşmesini diliyorudu,
09:10
it happened for her.
212
535000
2000
onlar da oldu.
09:12
Today, this young woman is me,
213
537000
4000
Bugün, bu genç kadın benim.
09:16
a Nobel laureate.
214
541000
2000
Nobel ödüllü ben.
09:18
I'm now on a journey
215
543000
2000
Bugün Afrikalı
09:20
to fulfill the wish,
216
545000
2000
küçük kızların hayalini
09:22
in my tiny capacity,
217
547000
2000
okuma hayalini gerçekleştirmek için
09:24
of little African girls --
218
549000
2000
ufacık kapasitemle geçekleştirmek için
09:26
the wish of being educated.
219
551000
2000
bir yolculuğa çıktım.
09:28
We set up a foundation.
220
553000
2000
Bir vakıf kurduk.
09:30
We're giving full four-year scholarships
221
555000
2000
Potansiyel gördüğümüz köylü kızlara
09:32
to girls from villages that we see with potential.
222
557000
3000
dört yıl süreyle tam burs veriyoruz.
09:35
I don't have much to ask of you.
223
560000
3000
Sizden pek birşey istediğim yok.
09:38
I've also been to places in this U.S.,
224
563000
2000
ABD'de çeşitli yerlere gittim
09:40
and I know that girls in this country
225
565000
2000
ve biliyorum ki bu ülkenin kızları da
09:42
also have wishes,
226
567000
2000
hayaller kuruyor.
09:44
a wish for a better life somewhere in the Bronx,
227
569000
3000
Bronx'ta bir yerde
09:47
a wish for a better life
228
572000
2000
daha güzel bir hayatı düşlüyor,
09:49
somewhere in downtown L.A.,
229
574000
2000
Los Angeles'te bir yerde
09:51
a wish for a better life somewhere in Texas,
230
576000
3000
Teksas'ta bir yerde daha güzel bir hayatı düşlüyor,
09:54
a wish for a better life somewhere in New York,
231
579000
3000
New York'ta bir yerde daha güzel bir hayatı düşlüyor,
09:57
a wish for a better life
232
582000
2000
New Jersey'de bir yerde
09:59
somewhere in New Jersey.
233
584000
2000
daha güzel bir hayatı düşlüyor,
10:01
Will you journey with me
234
586000
2000
Benimle yola çıkar mısınız?
10:03
to help that girl,
235
588000
3000
o kıza yardım edelim mi?
10:06
be it an African girl or an American girl
236
591000
3000
o Afrikalı, Amerikalı ya da Japon kızın
10:09
or a Japanese girl,
237
594000
2000
hayalini gerçekleştirmeye
10:11
fulfill her wish,
238
596000
2000
dileğini geçekleştirmeye
10:13
fulfill her dream,
239
598000
2000
ona ulaşmasını
10:15
achieve that dream?
240
600000
2000
sağlamaya var mısınız?
10:17
Because all of these
241
602000
2000
Çünkü biliyorum ki
10:19
great innovators and inventors
242
604000
3000
bu günlerde tanıştığım
10:22
that we've talked to and seen
243
607000
2000
bütün büyük mucitler
10:24
over the last few days
244
609000
2000
ve kaşifler aslında
10:26
are also sitting in tiny corners
245
611000
3000
dünyanın farklı yerlerinde
10:29
in different parts of the world,
246
614000
2000
köşelerinde oturuyor ve
10:31
and all they're asking us to do
247
616000
2000
bizden bir ortam yaratmamızı bekliyor
10:33
is create that space
248
618000
2000
bu ortam sayesinde
10:35
to unlock the intelligence,
249
620000
2000
zekanın kapısını
10:37
unlock the passion,
250
622000
2000
tutkunun kapısını
10:39
unlock all of the great things
251
624000
2000
bütün büyük şeylerin kapısını açarak
10:41
that they hold within themselves.
252
626000
3000
onların içindeki ortaya çıkaracağız.
10:44
Let's journey together. Let's journey together.
253
629000
3000
Haydi yola çıkalım. Haydi yola çıkalım.
10:47
Thank you.
254
632000
2000
Teşekkür ederim.
10:49
(Applause)
255
634000
23000
(Alkış)
11:12
Chris Anderson: Thank you so much.
256
657000
2000
Chris Anderson: Çok teşekkür ederiz.
11:14
Right now in Liberia,
257
659000
2000
Şu anda Liberya'da
11:16
what do you see
258
661000
2000
gördüğünüz en büyük
11:18
as the main issue that troubles you?
259
663000
3000
problem sizce nedir?
11:21
LG: I've been asked to lead
260
666000
2000
LG: Benden Liberya Uzlaşma Girişimine
11:23
the Liberian Reconciliation Initiative.
261
668000
3000
liderlik etmem istendi.
11:26
As part of my work,
262
671000
2000
Görevimin bir parçası olarak
11:28
I'm doing these tours
263
673000
3000
bu turları gerçekleştiriyorum.
11:31
in different villages and towns --
264
676000
2000
değişik köy ve kasabalara gidiyor
11:33
13, 15 hours on dirt roads --
265
678000
4000
berbat yollarda 13 - 15 saat yolculuk ediyorum
11:37
and there is no community that I've gone into
266
682000
3000
ve gittiğim her yerde
11:40
that I haven't seen intelligent girls.
267
685000
4000
zeki kızlarla karşılaşıyorum
11:44
But sadly,
268
689000
2000
Maalesef
11:46
the vision of a great future,
269
691000
3000
parlak bir gelecek vizyonu
11:49
or the dream of a great future,
270
694000
2000
parlak bir gelecek hayali
11:51
is just a dream,
271
696000
2000
sadece bir hayal.
11:53
because you have all of these vices.
272
698000
2000
O kadar çok ahlaksızlık var ki.
11:55
Teen pregnancy, like I said, is epidemic.
273
700000
3000
10'lu yaşlarda anne olmak, dediğim gibi adeta bir salgın halinde.
11:58
So what troubles me
274
703000
2000
Beni asıl dertlendiren
12:00
is that I was at that place
275
705000
4000
burada veya
12:04
and somehow I'm at this place,
276
709000
3000
bulunduğum başka bir yerde
12:07
and I just don't want to be the only one
277
712000
2000
tek olmak istemiyorum,
12:09
at this place.
278
714000
2000
tek ben olmayayım.
12:11
I'm looking for ways
279
716000
2000
Diğer kızların da benimle
12:13
for other girls to be with me.
280
718000
2000
olmasının çarelerini arıyorum.
12:15
I want to look back 20 years from now
281
720000
3000
20 yıl sonra geriye dönüp
12:18
and see that there's another Liberian girl,
282
723000
2000
Liberyalı,
12:20
Ghanaian girl, Nigerian girl, Ethiopian girl
283
725000
3000
Ganalı, Nijeryalı, Etyopyalı bir kızın
12:23
standing on this TED stage.
284
728000
3000
burada, TED sahnesinde olmasını isiyorum.
12:26
And maybe, just maybe, saying,
285
731000
2000
Muhtemelen,
12:28
"Because of that Nobel laureate
286
733000
2000
"Sırf o Nobel ödülünü aldım
12:30
I'm here today."
287
735000
2000
diye bugün buradayım".
12:32
So I'm troubled
288
737000
2000
Dolayısıyla
12:34
when I see them like there's no hope.
289
739000
3000
onları umutsuz görmekten yana dertliyim.
12:37
But I'm also not pessimistic,
290
742000
3000
Ama karamsar da değilim
12:40
because I know it doesn't take a lot
291
745000
2000
zira biliyorum ki onları harekete
12:42
to get them charged up.
292
747000
2000
geçirmek çok da zor değil.
12:44
CA: And in the last year,
293
749000
2000
CA: geçen yıl olan ve
12:46
tell us one hopeful thing
294
751000
2000
size umut veren
12:48
that you've seen happening.
295
753000
2000
bir olayı anlatır mısınız?
12:50
LG: I can tell you many hopeful things that I've seen happening.
296
755000
3000
LG: Size bir çok umut dolu örnek verebilirim.
12:53
But in the last year,
297
758000
2000
Ama geçen sene
12:55
where President Sirleaf comes from, her village,
298
760000
2000
Başkan Sirleaf'un köyüne
12:57
we went there to work with these girls.
299
762000
2000
bu kızlarla çalışmaya gittik.
12:59
And we could not find 25 girls
300
764000
2000
ve liseye devam eden
13:01
in high school.
301
766000
2000
25 kız bulamadık.
13:03
All of these girls went to the gold mine,
302
768000
3000
Tümü altın madeninde çalışıyor,
13:06
and they were predominantly prostitutes
303
771000
2000
büyük kısmı fahişelik ve
13:08
doing other things.
304
773000
2000
başka şeyle yapıyordu.
13:10
We took 50 of those girls
305
775000
2000
Bu kızlardan 50'sini aldık
13:12
and we worked with them.
306
777000
2000
ve kendileriyle çalıştık.
13:14
And this was at the beginning of elections.
307
779000
3000
Seçimlerden hemen önceydi.
13:17
This is one place where women were never --
308
782000
2000
Burası öyle bir yer ki,
13:19
even the older ones
309
784000
2000
kızların hatta yaşlı kadınların
13:21
barely sat in the circle with the men.
310
786000
3000
erkeklerle bir arada oturması mümkün değil.
13:24
These girls banded together and formed a group
311
789000
3000
Bu kızlar bir grup kurdular ve
13:27
and launched a campaign
312
792000
2000
bir kampanya başlattılar.
13:29
for voter registration.
313
794000
2000
Seçmen kayıtları için.
13:31
This is a real rural village.
314
796000
2000
Hem de o ücra köyde.
13:33
And the theme they used was:
315
798000
2000
Sloganları şöyleydi:
13:35
"Even pretty girls vote."
316
800000
2000
"Güzel kızlar da oy verir"
13:37
They were able to mobilize young women.
317
802000
2000
Genç kadınları harekete geçirmeyi başardılar.
13:39
But not only did they do that,
318
804000
3000
Bununla da kalmayıp
13:42
they went to those who were running for seats
319
807000
2000
adaylara gittiler ve
13:44
to ask them, "What is it
320
809000
2000
"seçildiğinizde genç kızlarımız için
13:46
that you will give the girls of this community
321
811000
2000
ne yapacaksınız?"
13:48
when you win?"
322
813000
2000
diye sordular.
13:50
And one of the guys
323
815000
2000
Adaylardan biri
13:52
who already had a seat was very --
324
817000
3000
ki zaten parlamento üyesiydi
13:55
because Liberia has one of the strongest rape laws,
325
820000
2000
Liberya'da en sert tecavüz kanunları var
13:57
and he was one of those really fighting in parliament
326
822000
3000
bu adam da
14:00
to overturn that law
327
825000
2000
yasaya karşı mücadele ediyor
14:02
because he called it barbaric.
328
827000
2000
çünkü yasanın barbarca olduğunu savunuyor.
14:04
Rape is not barbaric, but the law, he said, was barbaric.
329
829000
4000
Ona göre tecavüz barbarca değil de yasa barbarca.
14:08
And when the girls started engaging him,
330
833000
2000
Kızlar onunla görüşmeye gittiğinde
14:10
he was very hostile towards them.
331
835000
2000
çok düşmanca bir tavır takındı.
14:12
These little girls turned to him and said,
332
837000
2000
Bu küçük kızlar adama dönüp
14:14
"We will vote you out of office."
333
839000
2000
"Sizin meclis dışında kalmanız için oy vereceğiz" dediler.
14:16
He's out of office today.
334
841000
2000
Adam seçimi kaybetti.
14:18
(Applause)
335
843000
6000
(Alkış)
14:24
CA: Leymah, thank you. Thank you so much for coming to TED.
336
849000
3000
CA: Leymah, teşekkürler. TED'e geldiğiniz için çok teşekkür ederiz.
14:27
LG: You're welcome. (CA: Thank you.)
337
852000
2000
LG: Rica ederim. (CA: Sağ olun)
14:29
(Applause)
338
854000
4000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Leymah Gbowee - Peace activist, NobelistLeymah Gbowee is a peace activist in Liberia. She led a women's movement that was pivotal in ending the Second Liberian Civil War in 2003, and now speaks on behalf of women and girls around the world.
Why you should listen
Liberia's second civil war, 1999-2003, brought an unimaginable level of violence to a country still recovering from its first civil war (1989-96). And much of that violence was directed at women: Systematic rape and brutality used women's bodies as fields for war.
Leymah Gbowee, who'd become a social worker during the first war, helped organize an interreligious coalition of Christian and Muslim women called the Women of Liberia Mass Action for Peace movement. Dressed in white, these thousands of women staged pray-ins and nonviolent protests demanding reconciliation and the resuscitation of high-level peace talks. The pressure pushed Charles Taylor into exile, and smoothed the path for the election of Africa’s first female head of state, Leymah's fellow 2011 Nobel Peace laureate Ellen Johnson Sirleaf.
Gbowee is the founder and president of Gbowee Peace Foundation Africa, which provides educational and leadership opportunities to girls, women and the youth in West Africa.
Leymah Gbowee | Speaker | TED.com