ABOUT THE SPEAKER
Vilayanur Ramachandran - Brain expert
Neurologist V.S. Ramachandran looks deep into the brain’s most basic mechanisms. By working with those who have very specific mental disabilities caused by brain injury or stroke, he can map functions of the mind to physical structures of the brain.

Why you should listen

V.S. Ramachandran is a mesmerizing speaker, able to concretely and simply describe the most complicated inner workings of the brain. His investigations into phantom limb pain, synesthesia and other brain disorders allow him to explore (and begin to answer) the most basic philosophical questions about the nature of self and human consciousness.

Ramachandran is the director of the Center for Brain and Cognition at the University of California, San Diego, and an adjunct professor at the Salk Institute. He is the author of Phantoms in the Brain (the basis for a Nova special), A Brief Tour of Human Consciousness and The Man with the Phantom Twin: Adventures in the Neuroscience of the Human Brain.

More profile about the speaker
Vilayanur Ramachandran | Speaker | TED.com
TED2007

VS Ramachandran: 3 clues to understanding your brain

Vilayanur Ramachandran'dan zihnimiz üzerine

Filmed:
5,019,899 views

Vilayanur Ramachandran üç şaşırtıcı yanılsama örneğiyle beyin hasarlarının beyin dokusu ile akıl arasındaki ilişkiyle ilgili neleri ortaya çıkarabileceğini anlatıyor.
- Brain expert
Neurologist V.S. Ramachandran looks deep into the brain’s most basic mechanisms. By working with those who have very specific mental disabilities caused by brain injury or stroke, he can map functions of the mind to physical structures of the brain. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:25
Well, as ChrisChris pointedişaretlendi out, I studyders çalışma the humaninsan brainbeyin,
0
0
4000
Chris'in de belirttiği gibi, ben insan beyninin
00:29
the functionsfonksiyonlar and structureyapı of the humaninsan brainbeyin.
1
4000
2000
işlevi ve yapısı üzerine çalışıyorum
00:31
And I just want you to think for a minutedakika about what this entailsüzerine kuruludur.
2
6000
4000
ve sizden birkaç dakikalığına bunu düşünmenizi istiyorum.
00:35
Here is this masskitle of jellyjöle, three-poundüç kiloluk masskitle of jellyjöle
3
10000
4000
Önümüzde pelte gibi bir kütle var yaklaşık 1,5 kg'lık
00:39
you can holdambar in the palmavuç içi of your handel,
4
14000
3000
iki avucuna sığabilecek bir pelte
00:42
and it can contemplatedüşünmek the vastnessçokluk of interstellaryıldızlar arası spaceuzay.
5
17000
4000
ve o pelte yıldızlar arası mesafeyi düşünebilir,
00:46
It can contemplatedüşünmek the meaninganlam of infinitysonsuzluk
6
21000
2000
sonsuzluğun anlamını düşünebilir
00:48
and it can contemplatedüşünmek itselfkendisi contemplatingdüşünürken on the meaninganlam of infinitysonsuzluk.
7
23000
5000
ve kendisinin sonsuzluğun anlamını nasıl düşündüğünü düşünebilir.
00:53
And this peculiartuhaf recursiveözyinelemeli qualitykalite that we call self-awarenessöz-bilinç,
8
28000
5000
Ben, özfarkındalık dediğimiz bu tuhaf yinelenen özelliğin
00:58
whichhangi I think is the holyKutsal grailkase of neurosciencenörobilim, of neurologynöroloji,
9
33000
4000
nörolojinin "Kutsal Kasesi" olduğunu düşünüyorum (İsa'nın son yemeğini Kutsal Kaseden yediğine inanılır)
01:02
and hopefullyinşallah, somedaybirgün, we'lliyi understandanlama how that happensolur.
10
37000
2000
ve bir gün bu farkındalığın nasıl oluştuğunu anlayacağımızı umuyorum.
01:05
OK, so how do you studyders çalışma this mysteriousgizemli organorgan?
11
40000
3000
Peki, bu gizemli organı nasıl araştırırsınız?
01:08
I mean, you have 100 billionmilyar nervesinir cellshücreler,
12
43000
4000
Yani, yüz milyar sinir hücreniz var,
01:12
little wispsperileri of protoplasmprotoplazma, interactingetkileşim with eachher other,
13
47000
3000
birbiriyle etkileşen minik protoplazma demetçikleri
01:15
and from this activityaktivite emergesortaya the wholebütün spectrumspektrum of abilitiesyetenekleri
14
50000
4000
ve bu etkileşimden geniş bir yelpazede beceriler ortaya çıkıyor
01:19
that we call humaninsan naturedoğa and humaninsan consciousnessbilinç.
15
54000
3000
ki, biz buna insan doğası ve bilinç diyoruz.
01:22
How does this happenolmak?
16
57000
1000
Peki bu nasıl oluyor?
01:23
Well, there are manyçok waysyolları of approachingyaklaşıyor the functionsfonksiyonlar of the humaninsan brainbeyin.
17
58000
3000
İnsan beyninin işlevlerini anlayabilmek için çeşitli çalışma metodları var.
01:26
One approachyaklaşım, the one we use mainlyağırlıklı olarak,
18
61000
3000
Metodlardan ilki, bizim de en çok kullandığımız olan,
01:29
is to look at patientshastalar with sustainedsürekli damagehasar to a smallküçük regionbölge of the brainbeyin,
19
64000
5000
beyninin küçük bir bölgesinde kalıcı hasar olan hastaları incelemektir.
01:34
where there's been a geneticgenetik changedeğişiklik in a smallküçük regionbölge of the brainbeyin.
20
69000
2000
Beyninin küçük bir bölgesinde genetik bir değişiklik olmuştur.
01:36
What then happensolur is not an across-the-boardlik reductionindirgeme
21
71000
4000
Ortaya çıkan şey tüm zihinsel kapasitenizin tamamen
01:40
in all your mentalzihinsel capacitieskapasiteleri,
22
75000
2000
yok olması değil;
01:42
a sortçeşit of bluntingblunting of your cognitivebilişsel abilitykabiliyet.
23
77000
3000
bir çeşit körleşmiş bir idrak yeteneğidir.
01:45
What you get is a highlybüyük ölçüde selectiveSeçici losskayıp of one functionfonksiyon,
24
80000
3000
Elimizde yitirilmiş belirli bir işlev var
01:48
with other functionsfonksiyonlar beingolmak preservedkorunmuş intactsağlam,
25
83000
2000
ama diğer işlevler tamamen korunmuş durumda.
01:50
and this givesverir you some confidencegüven in assertingiddiası
26
85000
2000
Bu durum şu yargıya varma güvenini veriyor:
01:52
that that partBölüm of the brainbeyin is somehowbir şekilde involvedilgili in mediatingaracılık that functionfonksiyon.
27
87000
4000
"Beynin bu bölgesi şu işlevin oluşmasında etkilidir."
01:56
So you can then mapharita functionfonksiyon ontoüstüne structureyapı,
28
91000
2000
Böylelikle beynin işlevlerini haritalayabilirsiniz
01:58
and then find out what the circuitry'sdevre'nın doing
29
93000
3000
ve sonrasında bağlantıların bahsi geçen işlevin oluşumunda
02:01
to generateüretmek that particularbelirli functionfonksiyon.
30
96000
2000
nasıl bir etkisinin olduğunu bulursunuz.
02:03
So that's what we're tryingçalışıyor to do.
31
98000
2000
Bizim yapmaya çalıştığımız da budur.
02:05
So let me give you a fewaz strikingdikkat çekici examplesörnekler of this.
32
100000
3000
Peki, size bunla ilgili birkaç çarpıcı örnek vereyim.
02:08
In factgerçek, I'm givingvererek you threeüç examplesörnekler, sixaltı minutesdakika eachher, duringsırasında this talk.
33
103000
4000
Aslında size konuşmam süresince altışar dakikalık üç örnek vereceğim.
02:12
The first exampleörnek is an extraordinaryolağanüstü syndromesendrom calleddenilen CapgrasCapgras syndromesendrom.
34
107000
4000
İlk örnek olağandışı bir sendrom olan "Capgras sendromu".
02:16
If you look at the first slidekaymak there,
35
111000
2000
Şu ilk slayta bakarsanız,
02:18
that's the temporalgeçici lobeslobu, frontalön lobeslobu, parietalparietal lobeslobu, OK --
36
113000
5000
şunlar temporal loblar, frontal loblar, parietal loblar
02:23
the lobeslobu that constituteteşkil the brainbeyin.
37
118000
2000
beyni oluşturan loblar.
02:25
And if you look, tuckedsıkışmış away insideiçeride the inner surfaceyüzey of the temporalgeçici lobeslobu --
38
120000
4000
Eğer temporal loblardan iç kısma doğru bakabilseydiniz
02:29
you can't see it there --
39
124000
2000
şu an göremiyorsunuz
02:31
is a little structureyapı calleddenilen the fusiformfusiform gyrusgyrus.
40
126000
2000
orada "fusiform gyrus" denen bir küçük bir yapı var.
02:33
And that's been calleddenilen the faceyüz areaalan in the brainbeyin,
41
128000
3000
Bu bölgeye beyindeki yüz bölgesi deniyor
02:36
because when it's damagedhasarlı, you can no longeruzun recognizetanımak people'sinsanların facesyüzleri.
42
131000
3000
çünkü burası hasar gördüğü zaman insanların yüzlerini tanıyamıyorsunuz.
02:39
You can still recognizetanımak them from theironların voiceses
43
134000
2000
Seslerinden hala tanıyabiliyorsunuz
02:41
and say, "Oh yeah, that's JoeJoe,"
44
136000
2000
"tabi ya bu Joe" diyebiliyorsunuz,
02:43
but you can't look at theironların faceyüz and know who it is, right?
45
138000
3000
ama yüzlerine bakarak kim olduklarını bilemiyorsunuz.
02:46
You can't even recognizetanımak yourselfkendin in the mirrorayna.
46
141000
2000
Hatta aynada kendinizi bile tanıyamıyorsunuz.
02:48
I mean, you know it's you because you winkWink and it winksgöz kırpma,
47
143000
3000
Elbette aynadakinin kendiniz olduğunu biliyorsunuz çünkü siz göz kırpınca o da göz kırpıyor
02:51
and you know it's a mirrorayna,
48
146000
2000
ve karşınızda ayna olduğunun farkındasınız
02:53
but you don't really recognizetanımak yourselfkendin as yourselfkendin.
49
148000
3000
fakat kendinizi, kendiniz olarak tanıyamıyorsunuz.
02:56
OK. Now that syndromesendrom is well knownbilinen as causedneden oldu by damagehasar to the fusiformfusiform gyrusgyrus.
50
151000
4000
Şimdi bu sendromun "fusiform cyrus" adlı yapının hasarıyla oluştuğu biliniyor.
03:00
But there's anotherbir diğeri rarenadir syndromesendrom, so rarenadir, in factgerçek,
51
155000
3000
Fakat çok seyrek görülen bir sendrom daha var, o kadar seyrek ki
03:03
that very fewaz physicianshekimler have heardduymuş about it, not even neurologistsnörologlar.
52
158000
4000
çok az doktor adını duymuştur, nörologlar bile değil.
03:07
This is calleddenilen the CapgrasCapgras delusionsanrı,
53
162000
2000
Bu sendroma "Capgras Yanılsaması" deniyor
03:09
and that is a patienthasta, who'skim otherwiseaksi takdirde completelytamamen normalnormal,
54
164000
3000
ve bunda ise hasta diğer her yönden gayet normal
03:12
has had a headkafa injuryhasar, comesgeliyor out of comakoma,
55
167000
3000
bir kafa yaralanması olmuş, komadan çıkmış,
03:15
otherwiseaksi takdirde completelytamamen normalnormal, he looksgörünüyor at his motheranne
56
170000
3000
diğer herşeyi normal, annesine baktığı zaman
03:18
and saysdiyor, "This looksgörünüyor exactlykesinlikle like my motheranne, this womankadın,
57
173000
3000
diyor ki: "Bu kadın tıpkı anneme benziyor,
03:21
but she's an impostorsahtekar.
58
176000
2000
ama bu sahtesi--
03:23
She's some other womankadın pretendingdavranarak to be my motheranne."
59
178000
2000
annemin kılığına girmiş başka bir kadın."
03:25
Now, why does this happenolmak?
60
180000
2000
Peki, bu neden oluyor?
03:27
Why would somebodybirisi -- and this personkişi is perfectlykusursuzca lucidberrak and intelligentakıllı
61
182000
3000
Niye birisi -- tabi bu kişi diğer her şeyiyle
03:30
in all other respectssaygılar, but when he seesgörür his motheranne,
62
185000
2000
son derece normal, aklı başında ancak annesini görünce
03:32
his delusionsanrı kicksKicks in and saysdiyor, it's not motheranne.
63
187000
3000
yanılgı devreye giriyor ve annesi olmadığını söylüyor.
03:35
Now, the mostçoğu commonortak interpretationyorumu of this,
64
190000
2000
Bunun, psikiyatri kitaplarında
03:37
whichhangi you find in all the psychiatryPsikiyatri textbooksders kitapları,
65
192000
2000
bulabileceğiniz en genel açıklaması
03:39
is a FreudianFreudcu viewgörünüm, and that is that this chapCHAP --
66
194000
4000
Freudyen görüştür. Buna göre bu adam
03:43
and the sameaynı argumenttartışma appliesgeçerlidir to womenkadınlar, by the way,
67
198000
2000
aynı durum kadınlara da uyarlanmış bu arada
03:45
but I'll just talk about guys.
68
200000
2000
ama ben erkeklerinkini anlatacağım.
03:47
When you're a little babybebek, a younggenç babybebek,
69
202000
3000
Küçük bir bebekken, yeni bebek,
03:50
you had a stronggüçlü sexualcinsel attractioncazibe to your motheranne.
70
205000
2000
anneye karşı güçlü bir cinsel istek duyulur.
03:52
This is the so-calledsözde OedipusOedipus complexkarmaşık of FreudFreud.
71
207000
2000
Buna Freud'un 'Oedipus Argümanı' da deniyor.
03:54
I'm not sayingsöz I believe this,
72
209000
2000
Buna inanıyorum demiyorum,
03:56
but this is the standardstandart FreudianFreudcu viewgörünüm.
73
211000
2000
ama bu standart Freudyen yaklaşım.
03:58
And then, as you growbüyümek up, the cortexkorteks developsgeliştirir,
74
213000
3000
Sonradan büyüdükçe korteks gelişir
04:01
and inhibitsengeller these latentgizli sexualcinsel urgesçağrısı towardskarşı your motheranne.
75
216000
4000
ve anneye yönelik bu gizli cinsel dürtüyü engeller.
04:05
Thank God, or you would all be sexuallycinsel arouseduyandırdı when you saw your motheranne.
76
220000
4000
Tanrıya şükürler olsun, yoksa annemizi her gördüğümüzde cinsel yönden uyarılırdık.
04:09
And then what happensolur is,
77
224000
2000
Ve sonrasında olan ise
04:11
there's a blowdarbe to your headkafa, damagingzarar the cortexkorteks,
78
226000
2000
kortekse hasar veren, bu gizli
04:13
allowingizin these latentgizli sexualcinsel urgesçağrısı to emergeçıkmak,
79
228000
4000
cinsel dürtüleri serbest bırakan, su üstüne çıkaran
04:17
flamingyanan to the surfaceyüzey, and suddenlyaniden and inexplicablyaçıklanamaz
80
232000
3000
bir darbe ve aniden açıklanamaz bir şekilde
04:20
you find yourselfkendin beingolmak sexuallycinsel arouseduyandırdı by your motheranne.
81
235000
3000
kendini annene karşı cinsel istek duyarken buluyorsun.
04:23
And you say, "My God, if this is my momanne,
82
238000
2000
Diyorsun ki, "Aman tanrım, eğer bu benim annemse,
04:25
how come I'm beingolmak sexuallycinsel turneddönük on?
83
240000
2000
nasıl olur da ben cinsel olarak uyarılırım?
04:27
She's some other womankadın. She's an impostorsahtekar."
84
242000
2000
Bu başka bir kadın. Sahte birisi."
04:29
It's the only interpretationyorumu that makesmarkaları senseduyu to your damagedhasarlı brainbeyin.
85
244000
4000
Bu açıklama, hasarlı beynine göre tek anlamlı açıklama.
04:33
This has never madeyapılmış much senseduyu to me, this argumenttartışma.
86
248000
3000
Bu açıklama bana hiçbir zaman mantıklı gelmedi.
04:36
It's very ingenioushünerli, as all FreudianFreudcu argumentsargümanlar are --
87
251000
3000
Kesinlikle çok dahice, aynı diğer Freudyen yaklaşımlar gibi --
04:39
(LaughterKahkaha)
88
254000
2000
(Gülüşmeler)
04:41
-- but didn't make much senseduyu because I have seengörüldü the sameaynı delusionsanrı,
89
256000
5000
ama pek birşey ifade etmedi çünkü benim aynı yanılsama durumunu
04:46
a patienthasta havingsahip olan the sameaynı delusionsanrı, about his petEvcil Hayvan poodlefino köpeği.
90
261000
2000
fino köpeğine karşı duyan hastam da oldu.
04:48
(LaughterKahkaha)
91
263000
1000
(Gülüşmeler)
04:49
He'llO olacak say, "DoctorDoktor, this is not FifiFifi. It looksgörünüyor exactlykesinlikle like FifiFifi,
92
264000
5000
Diyordu ki : "Doktor bu Fifi değil, tıpkı Fifi'ye benziyor
04:54
but it's some other dogköpek." Right?
93
269000
2000
ama bu başka bir köpek." Değil mi?
04:56
Now, you try usingkullanma the FreudianFreudcu explanationaçıklama there.
94
271000
2000
Şimdi, Freudyen açıklamayı burada kullanmaya çalışıyorsun.
04:58
(LaughterKahkaha)
95
273000
1000
(Gülüşmeler)
04:59
You'llYou'll startbaşlama talkingkonuşma about the latentgizli bestialityhayvanlarla cinsel ilişki in all humansinsanlar,
96
274000
4000
Tüm insanlarda bulunan gizli hayvansılıktan bahsediyorsun,
05:03
or some suchböyle thing, whichhangi is quiteoldukça absurdsaçma, of coursekurs.
97
278000
3000
ya da benzeri birşey ki, kesinlikle çok saçma olur.
05:06
Now, what's really going on?
98
281000
2000
Peki, gerçekten olan şey ne?
05:08
So, to explainaçıklamak this curiousMeraklı disorderdüzensizlik,
99
283000
2000
Bu ilginç rahatsızlığı açıklamak için,
05:10
we look at the structureyapı and functionsfonksiyonlar of the normalnormal visualgörsel pathwaysyolları in the brainbeyin.
100
285000
4000
beyindeki görme bölgelerinin yapılarına ve işlevlerine bakıyoruz.
05:14
NormallyNormalde, visualgörsel signalssinyalleri come in, into the eyeballsgözbebekleri,
101
289000
3000
Normalde görsel sinyaller göz içerisine gelir
05:17
go to the visualgörsel areasalanlar in the brainbeyin.
102
292000
2000
ve beynin görme bölgelerine giderler.
05:19
There are, in factgerçek, 30 areasalanlar in the back of your brainbeyin concernedilgili with just visionvizyon,
103
294000
3000
Aslında beynin arka tarafında sırf görme ile ilgili 30 tane bölge var.
05:22
and after processingişleme all that, the messagemesaj goesgider to a smallküçük structureyapı
104
297000
3000
Tüm bunların işlenmesinden sonra mesaj beyindeki
05:25
calleddenilen the fusiformfusiform gyrusgyrus, where you perceivealgıladıkları facesyüzleri.
105
300000
5000
'fusiform gyrus' denen yüzleri tanıdığımız bölgeye gider.
05:30
There are neuronsnöronlar there that are sensitivehassas to facesyüzleri.
106
305000
2000
Orda yüzlere hassas olan nöronlar var.
05:32
You can call it the faceyüz areaalan of the brainbeyin, right?
107
307000
3000
O bölgeye beynin yüz bölgesi denilebilir, değil mi?
05:35
I talkedkonuştuk about that earlierdaha erken.
108
310000
2000
Daha önce bahsetmiştim.
05:37
Now, when that area'sbölgenin damagedhasarlı, you losekaybetmek the abilitykabiliyet to see facesyüzleri, right?
109
312000
4000
O bölge hasar görünce yüzleri tanıma kabiliyetini kaybediyorsunuz, değil mi?
05:41
But from that areaalan, the messagemesaj cascadesCascades
110
316000
3000
Ama mesaj bu bölgeden
05:44
into a structureyapı calleddenilen the amygdalaamigdala in the limbiclimbik systemsistem,
111
319000
3000
limbik sistemdeki amigdala denen yapıya akıyor
05:47
the emotionalduygusal coreçekirdek of the brainbeyin,
112
322000
2000
beynin duygu merkezine
05:49
and that structureyapı, calleddenilen the amygdalaamigdala,
113
324000
2000
ve bu amigdala denen yapı
05:51
gaugesölçü aygıtları the emotionalduygusal significanceönem of what you're looking at.
114
326000
2000
baktığın şeyin duygusal değerini ölçüyor.
05:53
Is it preyAv? Is it predatoryırtıcı hayvan? Is it matedostum?
115
328000
4000
Bir av mı? Bir düşman mı? Bir dost mu?
05:57
Or is it something absolutelykesinlikle trivialönemsiz, like a pieceparça of linttüysüz,
116
332000
2000
Ya da tamamen saçma birşey mi, toz yumağı gibi
05:59
or a pieceparça of chalkTebeşir, or a -- I don't want to pointpuan to that, but --
117
334000
4000
ya da bir parça tebeşir ya da --bunu göstermek istemiyorum ama--
06:03
or a shoeayakkabı, or something like that? OK?
118
338000
2000
ayakkabı veya ona benzer birşey işte.
06:05
WhichHangi you can completelytamamen ignorealdırmamak.
119
340000
2000
Tamamen görmezden gelebileceğiniz şeyler.
06:07
So if the amygdalaamigdala is excitedheyecanlı, and this is something importantönemli,
120
342000
3000
Eğer amigdala heyecanlanırsa ki bu önemli birşeydir,
06:10
the messagesmesajları then cascadeArt arda sıralı into the autonomicotonomik nervoussinir systemsistem.
121
345000
3000
mesaj otonom sinir sistemine aktarılır.
06:13
Your heartkalp startsbaşlar beatingdayak fasterDaha hızlı.
122
348000
2000
Kalbiniz daha hızlı atmaya başlar,
06:15
You startbaşlama sweatingterleme to dissipatedağılımı the heatsıcaklık that you're going to
123
350000
3000
ortaya çıkaracağın sıcaklığı yok etmek için terlemeye başlarsın --
06:18
createyaratmak from muscularkas exertionefor.
124
353000
2000
kas hareketinden çıkacak olan sıcaklık.
06:20
And that's fortunateşanslı, because we can put two electrodeselektrotlar on your palmavuç içi
125
355000
4000
İyi ki bu var çünkü avuç içine iki elektrot koyarak
06:24
and measureölçmek the changedeğişiklik in skincilt resistancedirenç producedüretilmiş by sweatingterleme.
126
359000
4000
deride terleme sonucu oluşan direnç değişikliğini ölçebiliriz.
06:28
So I can determinebelirlemek, when you're looking at something,
127
363000
2000
Böylelikle bir nesneye baktığınız zaman
06:30
whetherolup olmadığını you're excitedheyecanlı or whetherolup olmadığını you're arouseduyandırdı, or not, OK?
128
365000
4000
heyecanlandığınızı veya uyarıldığınızı anlayabilirim.
06:34
And I'll get to that in a minutedakika.
129
369000
2000
Bir dakika içinde o noktaya geleceğim.
06:36
So my ideaFikir was, when this chapCHAP looksgörünüyor at an objectnesne, when he looksgörünüyor at his --
130
371000
4000
Benim fikrim ise, bu adam bir nesneye baktığında,
06:40
any objectnesne for that mattermadde, it goesgider to the visualgörsel areasalanlar and,
131
375000
4000
görüntü, görme bölgelerine gider,
06:44
howeverancak, and it's processedişlenen in the fusiformfusiform gyrusgyrus,
132
379000
3000
fusiform gyrus bölgesinde işlenir
06:47
and you recognizetanımak it as a peabezelye plantbitki, or a tabletablo,
133
382000
3000
ve onun bezelye mi masa mı yoksa annen mi
06:50
or your motheranne, for that mattermadde, OK?
134
385000
2000
olduğunu anlarsın.
06:52
And then the messagemesaj cascadesCascades into the amygdalaamigdala,
135
387000
3000
Sonra mesaj amigdalaya ardından ise
06:55
and then goesgider down the autonomicotonomik nervoussinir systemsistem.
136
390000
2000
otonom sinir sistemine gider.
06:57
But maybe, in this chapCHAP, that wiretel that goesgider from the amygdalaamigdala to the limbiclimbik systemsistem,
137
392000
5000
Ama belki bu hastada amigdaladan limbik sisteme -yani duygusal merkeze- giden
07:02
the emotionalduygusal coreçekirdek of the brainbeyin, is cutkesim by the accidentkaza.
138
397000
3000
bağlantı kazadan dolayı kopmuştur.
07:05
So because the fusiformfusiform is intactsağlam,
139
400000
2000
Ama fusiform bozulmadığı için
07:07
the chapCHAP can still recognizetanımak his motheranne,
140
402000
3000
adam annesini tanıyabiliyor
07:10
and saysdiyor, "Oh yeah, this looksgörünüyor like my motheranne."
141
405000
2000
ve diyor ki "bu kadın tıpkı anneme benziyor."
07:12
But because the wiretel is cutkesim to the emotionalduygusal centersmerkezleri,
142
407000
3000
Ama duygu merkezine giden bağlantı koptuğu için
07:15
he saysdiyor, "But how come, if it's my motheranne, I don't experiencedeneyim a warmthSıcaklık?"
143
410000
4000
"Eğer annemse nasıl olur da bi sıcaklık hissetmem?"
07:19
Or terrorterör, as the casedurum mayMayıs ayı be? Right?
144
414000
2000
veya dehşet, duruma göre değişir tabi.
07:21
(LaughterKahkaha)
145
416000
1000
Gülüşmeler)
07:22
And thereforebu nedenle, he saysdiyor, "How do I accounthesap for this inexplicableaçıklanamaz lackeksiklik of emotionsduygular?
146
417000
6000
Böylece kişi der ki: "Bu anlaşılmaz duygu eksikliği durumuyla nasıl başa çıkarım?"
07:28
This can't be my motheranne.
147
423000
2000
"Bu kadın annem değil,
07:30
It's some strangegarip womankadın pretendingdavranarak to be my motheranne."
148
425000
2000
annemmiş gibi görünen yabancı bir kadın."
07:32
How do you testÖlçek this?
149
427000
2000
Peki bunu nasıl test edeceğiz?
07:34
Well, what you do is, if you take any one of you here, and put you in frontön of a screenekran,
150
429000
2000
Yapılan şey şu, eğer herhangi birinizi alsam ve bir ekranın önüne oturtsam,
07:36
and measureölçmek your galvanicgalvanik skincilt responsetepki,
151
431000
3000
galvanik deri tepkinizi ölçsem
07:39
and showgöstermek picturesresimler on the screenekran,
152
434000
2000
ve size ekrandan resimler göstersem
07:41
I can measureölçmek how you sweatter when you see an objectnesne,
153
436000
3000
bir nesneyi gördüğünüz zaman ne kadar terlediğinizi ölçebilirim.
07:44
like a tabletablo or an umbrellaşemsiye. Of coursekurs, you don't sweatter.
154
439000
3000
Masa ya da şemsiye gibi şeylere tabii ki terlemezsiniz.
07:47
If I showgöstermek you a pictureresim of a lionAslan, or a tigerKaplan, or a pinupPinup, you startbaşlama sweatingterleme, right?
155
442000
5000
Ama eğer bir aslan, kaplan veya manken resmi gösterirsem terlersiniz.
07:52
And, believe it or not, if I showgöstermek you a pictureresim of your motheranne --
156
447000
3000
İster inanın ister inanmayın eğer annenizin resmini gösterirsem
07:55
I'm talkingkonuşma about normalnormal people -- you startbaşlama sweatingterleme.
157
450000
2000
-normal insanlardan bahsediyorum- terlersiniz.
07:57
You don't even have to be JewishYahudi.
158
452000
2000
Musevi olmanıza bile gerek yok.
07:59
(LaughterKahkaha)
159
454000
2000
(Gülüşmeler)
08:01
Now, what happensolur if you showgöstermek this patienthasta?
160
456000
4000
Peki, bu hastaya gösterirsek ne olur?
08:05
You take the patienthasta and showgöstermek him picturesresimler on the screenekran
161
460000
4000
Hastayı alın ve ekranda resimler gösterin
08:09
and measureölçmek his galvanicgalvanik skincilt responsetepki.
162
464000
2000
ve galvanik deri tepkisini ölçün.
08:11
TablesTablolar and chairssandalye and linttüysüz, nothing happensolur, as in normalnormal people,
163
466000
5000
Masa, sandalye ya da toz yumağında hiç birşey yok, normal insanlardaki gibi,
08:16
but when you showgöstermek him a pictureresim of his motheranne,
164
471000
2000
ama annesinin resmini gösterince
08:18
the galvanicgalvanik skincilt responsetepki is flatdüz.
165
473000
2000
galvanik deri tepkisi düz.
08:20
There's no emotionalduygusal reactionreaksiyon to his motheranne,
166
475000
2000
Annesine karşı hiçbir duygusal tepki yok
08:22
because that wiretel going from the visualgörsel areasalanlar to the emotionalduygusal centersmerkezleri is cutkesim.
167
477000
5000
çünkü görme bölümlerinden duygusal bölümlere giden bağlantı kopmuş.
08:27
So his visionvizyon is normalnormal because the visualgörsel areasalanlar are normalnormal,
168
482000
3000
Görüşü normal çünkü görme alanları normal,
08:30
his emotionsduygular are normalnormal -- he'llo olacak laughgülmek, he'llo olacak cryağlamak, so on and so forthileri --
169
485000
3000
duyguları normal, gülüyor, ağlıyor vesaire
08:33
but the wiretel from visionvizyon to emotionsduygular is cutkesim
170
488000
3000
ama görme ile duygusal bölümler kopuk olduğundan
08:36
and thereforebu nedenle he has this delusionsanrı that his motheranne is an impostorsahtekar.
171
491000
3000
annesinin sahte olduğu yanılgısı var.
08:39
It's a lovelygüzel exampleörnek of the sortçeşit of thing we do:
172
494000
3000
Bu, bizim çalışmalarımızla ilgili şahane bir örnek,
08:42
take a bizarretuhaf, seeminglygörünüşte incomprehensibleanlaşılmaz, neuralsinirsel psychiatricpsikiyatrik syndromesendrom
173
497000
4000
tuhaf, anlaşılmaz görünen nöro-psikiyatrik bir vakayı ele alıyoruz
08:46
and say that the standardstandart FreudianFreudcu viewgörünüm is wrongyanlış,
174
501000
2000
ve diyoruz ki standart Freudyen görüş yanlış,
08:48
that, in factgerçek, you can come up with a precisekesin explanationaçıklama
175
503000
4000
beynin nörolojik yapısını bilerek tam bir
08:52
in termsşartlar of the knownbilinen neuralsinirsel anatomyanatomi of the brainbeyin.
176
507000
2000
açıklamaya ulaşılabilir.
08:54
By the way, if this patienthasta then goesgider,
177
509000
2000
Bu arada eğer bu hastayı
08:56
and motheranne phonestelefonlar from an adjacentbitişik roomoda -- phonestelefonlar him --
178
511000
5000
annesi bitişik odadan arasa, telefon etse
09:01
and he picksseçtikleri up the phonetelefon, and he saysdiyor, "WowVay canına, momanne, how are you? Where are you?"
179
516000
4000
telefonu alıp diyor ki "Anneciğim! Nasılsın? Nerelerdesin?"
09:05
There's no delusionsanrı throughvasitasiyla the phonetelefon.
180
520000
2000
Telefonda herhangi bir yanılsama yok.
09:07
Then, she approachesyaklaşımlar him after an hoursaat, he saysdiyor, "Who are you?
181
522000
2000
Ama bir saat sonra gelse "Sen de kimsin?
09:09
You look just like my motheranne." OK?
182
524000
2000
Aynı anneme benziyorsun." diyor.
09:11
The reasonneden is there's a separateayrı pathwaypatika
183
526000
2000
Sebep şu ki işitme merkezinden duygu merkezine
09:13
going from the hearingişitme centersmerkezleri in the brainbeyin to the emotionalduygusal centersmerkezleri,
184
528000
4000
giden farklı bir yol var ve bu yol
09:17
and that's not been cutkesim by the accidentkaza.
185
532000
2000
kazada kopmamış.
09:19
So this explainsaçıklar why throughvasitasiyla the phonetelefon he recognizestanır his motheranne, no problemsorun.
186
534000
5000
Bu durum, telefonda annesini duyunca sorun olmamasını açıklıyor.
09:24
When he seesgörür her in personkişi, he saysdiyor it's an impostorsahtekar.
187
539000
3000
Gördüğünde ise sahte olduğunu söylüyor.
09:27
OK, how is all this complexkarmaşık circuitrydevre sistemi setset up in the brainbeyin?
188
542000
4000
Peki, beyindeki bu karmaşık devre nasıl kurulmuş?
09:31
Is it naturedoğa, genesgenler, or is it nurturebeslemek?
189
546000
3000
Doğa mı, genler mi, yoksa yetişmeyle mi ilgili?
09:34
And we approachyaklaşım this problemsorun
190
549000
2000
Bu soruna, başka bir garip sendrom olan
09:36
by consideringdikkate alınarak anotherbir diğeri curiousMeraklı syndromesendrom calleddenilen phantomfantom limbuzuv.
191
551000
4000
'hayalet uzuv' sendromu üzerine düşünerek yaklaşalım.
09:40
And you all know what a phantomfantom limbuzuv is.
192
555000
2000
Hepiniz hayalet uzvun ne olduğunu biliyorsunuz.
09:42
When an armkol is amputatedbacağı, or a legbacak is amputatedbacağı, for gangreneGangren,
193
557000
3000
Bir kol veya bacak kesildiği zaman, kangrenden mesela
09:45
or you losekaybetmek it in warsavaş -- for exampleörnek, in the IraqIrak warsavaş,
194
560000
2000
ya da savaşta kaybedilince, Irak savaşı mesela
09:47
it's now a seriousciddi problemsorun --
195
562000
2000
şu sıralar ciddi bir problem --
09:49
you continuedevam et to vividlycanlı feel the presencevarlık of that missingeksik armkol,
196
564000
4000
kişi kaybettiği kolun varlığını hissetmeye devam ediyor
09:53
and that's calleddenilen a phantomfantom armkol or a phantomfantom legbacak.
197
568000
3000
buna hayalet kol veya hayalet bacak diyoruz.
09:56
In factgerçek, you can get a phantomfantom with almostneredeyse any partBölüm of the bodyvücut.
198
571000
2000
Aslında vücudunuzun her parçasından hayalet olabilir.
09:58
Believe it or not, even with internal visceraiç organlar.
199
573000
3000
İster inanın ister inanmayın, iç organlarımızla bile.
10:01
I've had patientshastalar with the uterusRahim removedçıkarıldı -- hysterectomyhisterektomi --
200
576000
4000
Rahmi alınmış hastam vardı -histerektomi-
10:05
who have a phantomfantom uterusRahim, includingdahil olmak üzere phantomfantom menstrualaybaşı crampskrampları
201
580000
5000
hayalet rahmi vardı, her ayın belirli zamanlarında
10:10
at the appropriateuygun time of the monthay.
202
585000
2000
adet sancıları oluyordu.
10:12
And in factgerçek, one studentÖğrenci askeddiye sordu me the other day,
203
587000
2000
Hatta bir gün bir öğrenci bana şunu sordu:
10:14
"Do they get phantomfantom PMSPMS?"
204
589000
2000
"Hayali adet öncesi gerginlikleri de olur mu?"
10:16
(LaughterKahkaha)
205
591000
1000
(Gülüşmeler)
10:17
A subjectkonu ripeolgun for scientificilmi enquirysoruşturma, but we haven'tyok pursuedpeşine that.
206
592000
4000
Bilimsel araştırma için uygun bir konu ama henüz o konuya girişmedik.
10:21
OK, now the nextSonraki questionsoru is,
207
596000
3000
Peki, şimdi sıradaki soru şu:
10:24
what can you learnöğrenmek about phantomfantom limbsbacaklarda by doing experimentsdeneyler?
208
599000
3000
Deney yaparak hayalet uzuvlar hakkında ne öğrenebilirsiniz?
10:27
One of the things we'vebiz ettik foundbulunan was,
209
602000
2000
Öğrendiğimiz şeylerden birisi,
10:29
about halfyarım the patientshastalar with phantomfantom limbsbacaklarda
210
604000
2000
hayalet uzvu olan hastaların yarısı
10:31
claimİddia that they can movehareket the phantomfantom.
211
606000
2000
hayali organı oynatabildiklerini iddia ediyor.
10:33
It'llİtll ' patsıvazlama his brothererkek kardeş on the shoulderomuz,
212
608000
2000
Kardeşinin sırtına vuruyor,
10:35
it'llolacak answerCevap the phonetelefon when it ringshalkalar, it'llolacak wavedalga goodbyeGüle güle.
213
610000
2000
telefon çalınca cevap veriyor, el sallayarak güle güle diyor.
10:37
These are very compellingzorlayıcı, vividcanlı sensationsduyumları.
214
612000
3000
Bunlar çok sürükleyici hisler.
10:40
The patient'shastanın not delusionalHayal görüyor.
215
615000
2000
Hasta kendini kandırmıyor.
10:42
He knowsbilir that the armkol is not there,
216
617000
2000
Kolun orda olmadığının farkında,
10:44
but, neverthelessyine de, it's a compellingzorlayıcı sensoryduyusal experiencedeneyim for the patienthasta.
217
619000
3000
ama yine de bu hissetme deneyimi hasta için sürükleyici.
10:47
But howeverancak, about halfyarım the patientshastalar, this doesn't happenolmak.
218
622000
3000
Fakat hastaların yarıya yakınında bu olmuyor.
10:50
The phantomfantom limbuzuv -- they'llacaklar say, "But doctordoktor, the phantomfantom limbuzuv is paralyzedfelçli.
219
625000
4000
Hayalet uzuv -- diyorlar ki "Doktor hayali kol paralize oldu.
10:54
It's fixedsabit in a clenchedsıkılı spasmspazm and it's excruciatinglyexcruciatingly painfulacı verici.
220
629000
3000
Sıkışık bir halde ve kramplı, dayanılmaz acı veriyor.
10:57
If only I could movehareket it, maybe the painAğrı will be relievedrahatladım."
221
632000
3000
Bir oynatabilseydim belki acı giderdi."
11:00
Now, why would a phantomfantom limbuzuv be paralyzedfelçli?
222
635000
3000
Şimdi, niye hayalet bir kol felçli olsunki?
11:03
It soundssesleri like an oxymoronOxymoron.
223
638000
2000
Kulağa çok tezat geliyor.
11:05
But when we were looking at the casedurum sheetsçarşaflar, what we foundbulunan was,
224
640000
3000
Ama vakalara baktığımız zaman şunu gördük;
11:08
these people with the paralyzedfelçli phantomfantom limbsbacaklarda,
225
643000
2000
felçli hayalet uzvu olan hastalarda
11:10
the originalorijinal armkol was paralyzedfelçli because of the peripheralperiferik nervesinir injuryhasar.
226
645000
4000
gerçek kol sinir hasarından ötürü felç olmuş
11:14
The actualgerçek nervesinir supplyingtedarik the armkol was severedkopmuş,
227
649000
3000
ve kolu destekleyen gerçek sinir
11:17
was cutkesim, by say, a motorcyclemotosiklet accidentkaza.
228
652000
2000
motosiklet kazasında kopmuş.
11:19
So the patienthasta had an actualgerçek armkol, whichhangi is painfulacı verici,
229
654000
3000
Hastanın çok ağrılı bir kolu varmış,
11:22
in a slingAskı for a fewaz monthsay or a yearyıl, and then,
230
657000
4000
bir iki ay veya yıl alçıda asılı kalmış ve sonrasında
11:26
in a misguidedyanlış yola sapmış attemptgirişim to get ridkurtulmuş of the painAğrı in the armkol,
231
661000
3000
koldaki ağrıdan kurtulmak için
11:29
the surgeoncerrah amputatesamputates the armkol,
232
664000
2000
cerrah kolu kesmiş.
11:31
and then you get a phantomfantom armkol with the sameaynı painszahmet, right?
233
666000
4000
Bu kez hastanın aynı ağrıları olan hayalet bir kolu olmuş.
11:35
And this is a seriousciddi clinicalklinik problemsorun.
234
670000
2000
Bu, ciddi bir klinik problem.
11:37
PatientsHastalar becomeolmak depressedbunalımlı.
235
672000
2000
Hastalar depresyona giriyor,
11:39
Some of them are driventahrik to suicideintihar, OK?
236
674000
2000
bazıları intihara sürükleniyor.
11:41
So, how do you treattedavi etmek this syndromesendrom?
237
676000
2000
Peki, bu sendromu nasıl iyileştireceğiz?
11:43
Now, why do you get a paralyzedfelçli phantomfantom limbuzuv?
238
678000
2000
Niye felçli bir hayalet kolunuz olur?
11:45
When I lookedbaktı at the casedurum sheettabaka, I foundbulunan that they had an actualgerçek armkol,
239
680000
4000
Vakalara baktığımda gördüm ki gerçek kolları vardı,
11:49
and the nervessinirler supplyingtedarik the armkol had been cutkesim,
240
684000
3000
kolu destekleyen sinirler kesilmişti,
11:52
and the actualgerçek armkol had been paralyzedfelçli,
241
687000
3000
gerçek kol felç olmuştu
11:55
and lyingyalan söyleme in a slingAskı for severalbirkaç monthsay before the amputationamputasyon,
242
690000
4000
ve kesilmesinden birkaç ay öncesinde kol alçıda asılı kalmıştı
11:59
and this painAğrı then getsalır carriedtaşınan over into the phantomfantom itselfkendisi.
243
694000
6000
sonra bu ağrı hayalet kola aktarılmıştı.
12:05
Why does this happenolmak?
244
700000
2000
Niye böyle birşey olur?
12:07
When the armkol was intactsağlam, but paralyzedfelçli,
245
702000
2000
Kol kesilmemişken ama felçliyken,
12:09
the brainbeyin sendsgönderir commandskomutları to the armkol, the frontön of the brainbeyin, sayingsöz, "MoveHareket,"
246
704000
3000
beyin yani beynimizin ön kısmı kola mesaj iletiyor "kımılda"
12:12
but it's gettingalma visualgörsel feedbackgeri bildirim sayingsöz, "No."
247
707000
2000
ama görsel olarak "hayır" geri dönüşünü alıyor.
12:14
MoveHareket. No. MoveHareket. No. MoveHareket. No.
248
709000
4000
Kımılda! Hayır! Kımılda! Hayır! Kımılda! Hayır!
12:18
And this getsalır wiredtelli into the circuitrydevre sistemi of the brainbeyin,
249
713000
3000
Ve bu durum beynin ağında karmaşa yapıyor
12:21
and we call this learnedbilgili paralysisfelç, OK?
250
716000
3000
buna öğrenilmiş felç deniyor.
12:24
The brainbeyin learnsöğrenir, because of this HebbianHebbian, associativeilişkisel linkbağlantı,
251
719000
4000
Beyin, Hebb'in öğrenme kuralında belirttiği ilkelere bağlı olarak öğrenir.
12:28
that the meresırf commandkomuta to movehareket the armkol
252
723000
3000
Kolu kıpırdatmak için yollanan komut
12:31
createsyaratır a sensationduygu of a paralyzedfelçli armkol.
253
726000
2000
felçli kol hissi oluşturuyor
12:33
And then, when you've amputatedbacağı the armkol,
254
728000
2000
sonrasında kol kesildiğinde
12:35
this learnedbilgili paralysisfelç carriestaşır over into your bodyvücut imagegörüntü
255
730000
4000
bu öğrenilmiş felçlilik durumu beden algınıza taşınıyor
12:39
and into your phantomfantom, OK?
256
734000
3000
ve tabi hayalete de.
12:42
Now, how do you help these patientshastalar?
257
737000
2000
Peki, bu hastalara nasıl yardım edeceğiz?
12:44
How do you unlearnunutmak the learnedbilgili paralysisfelç,
258
739000
2000
Öğrenilmiş felci nasıl unutturacağız
12:46
so you can relieverahatlatmak him of this excruciatingdayanılmaz bir, clenchingkenetlendik spasmspazm
259
741000
4000
ki hayalet kolun dayanılmaz kilitlenmiş
12:50
of the phantomfantom armkol?
260
745000
2000
krampını iyileştirebilelim?
12:52
Well, we said, what if you now sendgöndermek the commandkomuta to the phantomfantom,
261
747000
5000
Dedik ki, hayalete bir komut versek
12:57
but give him visualgörsel feedbackgeri bildirim that it's obeyinguyarak his commandkomuta, right?
262
752000
4000
ama komuta uyduğunu gösteren görsel geribildirim verirsek ne olur?
13:01
Maybe you can relieverahatlatmak the phantomfantom painAğrı, the phantomfantom crampkramp.
263
756000
3000
Belki hayali ağrıyı yatıştırabiliriz, yani hayali krampı.
13:04
How do you do that? Well, virtualsanal realitygerçeklik.
264
759000
2000
Bunu nasıl yapacağız peki? Sanal gerçeklikle tabi.
13:06
But that costsmaliyetler millionsmilyonlarca of dollarsdolar.
265
761000
2000
Ama milyon dolarlara mal olur.
13:08
So, I hitvurmak on a way of doing this for threeüç dollarsdolar,
266
763000
3000
Ben de üç dolarla bu işi halletmenin bir yolunu buldum
13:11
but don't tell my fundingfinansman agenciesajanslar.
267
766000
2000
ama sakın fon sağlayıcılarıma söylemeyin.
13:13
(LaughterKahkaha)
268
768000
1000
(Gülüşmeler)
13:14
OK? What you do is you createyaratmak what I call a mirrorayna boxkutu.
269
769000
4000
Yaptığım şey "ayna kutusu" dediğim bir şey icat etmek oldu.
13:18
You have a cardboardkarton boxkutu with a mirrorayna in the middleorta,
270
773000
2000
Bir karton kolinin ortasına ayna koyuyoruz,
13:20
and then you put the phantomfantom -- so my first patienthasta, DerekDerek, camegeldi in.
271
775000
4000
sonra hayalet kolu içine koyuyoruz. Sonra ilk hastam olan Derek geldi.
13:24
He had his armkol amputatedbacağı 10 yearsyıl agoönce.
272
779000
3000
On yıl önce kolu kesilmişti.
13:27
He had a brachialBrakiyal avulsionkopmuş, so the nervessinirler were cutkesim
273
782000
3000
Kol yaralanması geçirmiş, bu yüzden sinirler kopmuş
13:30
and the armkol was paralyzedfelçli, lyingyalan söyleme in a slingAskı for a yearyıl, and then the armkol was amputatedbacağı.
274
785000
4000
ve kol felç olmuştu, bir yıl askıda kaldıktan sonra kol kesilmişti.
13:34
He had a phantomfantom armkol, excruciatinglyexcruciatingly painfulacı verici, and he couldn'tcould movehareket it.
275
789000
2000
Hayalet bir kolu vardı, dayanılmaz acıları vardı ve kımıldatamıyordu.
13:36
It was a paralyzedfelçli phantomfantom armkol.
276
791000
2000
Felç olmuş bir hayalet kol.
13:38
So he camegeldi there, and I gaveverdi him a mirrorayna like that, in a boxkutu,
277
793000
4000
Geldi, ona kutu içerisinde bir ayna verdim,
13:42
whichhangi I call a mirrorayna boxkutu, right?
278
797000
3000
"ayna kutusu" dediğim bir kutu.
13:45
And the patienthasta putskoyar his phantomfantom left armkol,
279
800000
3000
Hasta, hayalet olan, sıkışmış kramplı sol kolunu
13:48
whichhangi is clenchedsıkılı and in spasmspazm, on the left sideyan of the mirrorayna,
280
803000
2000
aynanın sol tarafına koyuyor
13:50
and the normalnormal handel on the right sideyan of the mirrorayna,
281
805000
2000
normal olan sağ kolunu da sağ tarafa koyuyor
13:52
and makesmarkaları the sameaynı postureduruş, the clenchedsıkılı postureduruş,
282
807000
4000
aynı o sıkışık duruşu gerçekleştiriyor
13:56
and looksgörünüyor insideiçeride the mirrorayna. And what does he experiencedeneyim?
283
811000
3000
ve aynanın içine bakıyor, ne yaşıyor peki?
13:59
He looksgörünüyor at the phantomfantom beingolmak resurrecteddirildi,
284
814000
3000
Hayaletin yeniden canlandığına bakıyor
14:02
because he's looking at the reflectionyansıma of the normalnormal armkol in the mirrorayna,
285
817000
4000
çünkü normal kolun yansımasını görüyor
14:06
and it looksgörünüyor like this phantomfantom has been resurrecteddirildi.
286
821000
2000
ve hayalet kolunun yeniden canlandığını görüyor.
14:08
"Now," I said, "now, look, wiggleOynat your phantomfantom --
287
823000
3000
Dedim ki: "Şimdi hayaleti oynat --
14:11
your realgerçek fingersparmaklar, or movehareket your realgerçek fingersparmaklar while looking in the mirrorayna."
288
826000
4000
veya gerçek parmaklarını aynaya bakarken kıpırdat."
14:15
He's going to get the visualgörsel impressionizlenim that the phantomfantom is movinghareketli, right?
289
830000
4000
Hayalet kolunun oynadığına dair görsel bir izlenim edinecek.
14:19
That's obviousaçık, but the astonishingşaşırtıcı thing is,
290
834000
2000
Bu zaten belli ama asıl şaşırtıcı olan şey,
14:21
the patienthasta then saysdiyor, "Oh my God, my phantomfantom is movinghareketli again,
291
836000
3000
hasta diyor ki: "Aman tanrım hayalet kolum tekrar oynuyor,
14:24
and the painAğrı, the clenchingkenetlendik spasmspazm, is relievedrahatladım."
292
839000
2000
ve de ağrı, kramp yok oldu."
14:26
And rememberhatırlamak, my first patienthasta who camegeldi in --
293
841000
3000
Hatırlayın, bu gelen ilk hastam --
14:29
(ApplauseAlkış)
294
844000
1000
(Alkışlar)
14:30
-- thank you. (ApplauseAlkış)
295
845000
4000
Teşekkür ederim. (Alkışlar)
14:34
My first patienthasta camegeldi in, and he lookedbaktı in the mirrorayna,
296
849000
3000
İlk hastam geldi ve aynaya baktı
14:37
and I said, "Look at your reflectionyansıma of your phantomfantom."
297
852000
3000
dedim ki: "Hayalet kolunun yansımasına bak."
14:40
And he startedbaşladı gigglingkıkır kıkır gülme, he saysdiyor, "I can see my phantomfantom."
298
855000
2000
Kıkırdamaya başladı, "Hayalet kolumu görebiliyorum." dedi.
14:42
But he's not stupidaptal. He knowsbilir it's not realgerçek.
299
857000
2000
Tabii ki o aptal değil, gerçek olmadığının farkında.
14:44
He knowsbilir it's a mirrorayna reflectionyansıma,
300
859000
2000
Onun bir ayna yansıması olduğunu biliyor
14:46
but it's a vividcanlı sensoryduyusal experiencedeneyim.
301
861000
2000
ama bu canlı bir duyu deneyimi.
14:48
Now, I said, "MoveHareket your normalnormal handel and phantomfantom."
302
863000
3000
Şimdi, dedim ki: "Normal ve hayalet kolunu oynat."
14:51
He said, "Oh, I can't movehareket my phantomfantom. You know that. It's painfulacı verici."
303
866000
2000
Dedi ki: "Hayalet kolumu oynatamıyorum. Biliyorsun, çok acı veriyor."
14:53
I said, "MoveHareket your normalnormal handel."
304
868000
2000
"Normal kolunu oynat" dedim.
14:55
And he saysdiyor, "Oh my God, my phantomfantom is movinghareketli again. I don't believe this!
305
870000
2000
O da, "Aman tanrım! Hayalet kolum tekrar oynuyor, inanamıyorum!
14:57
And my painAğrı is beingolmak relievedrahatladım." OK?
306
872000
3000
ve ağrım da yok oldu." dedi.
15:00
And then I said, "CloseKapat your eyesgözleri."
307
875000
1000
Sonra ona "Gözlerini kapat." dedim.
15:01
He closeskapanır his eyesgözleri.
308
876000
2000
Gözlerini kapattı.
15:03
"And movehareket your normalnormal handel."
309
878000
1000
"Normal elini oynat."
15:04
"Oh, nothing. It's clenchedsıkılı again."
310
879000
1000
"Hiçbirşey, yine kilitlendi"
15:05
"OK, openaçık your eyesgözleri."
311
880000
2000
"Tamam, aç gözlerini."
15:07
"Oh my God, oh my God, it's movinghareketli again!"
312
882000
1000
"Aman tanrım, aman tanrım, yine kımıldıyor."
15:08
So, he was like a kidçocuk in a candyŞeker storemağaza.
313
883000
2000
Şekerci dükkanındaki çocuk gibiydi yani.
15:10
So, I said, OK, this proveskanıtlıyor my theoryteori about learnedbilgili paralysisfelç
314
885000
5000
Yani, bu durum benim 'öğrenilmiş felç' teorimi ve
15:15
and the criticalkritik rolerol of visualgörsel inputgiriş,
315
890000
2000
ve görsel girdinin önemini kanıtlıyor,
15:17
but I'm not going to get a NobelNobel PrizeÖdülü
316
892000
2000
ama bundan ötürü Nobel ödülü almam
15:19
for gettingalma somebodybirisi to movehareket his phantomfantom limbuzuv.
317
894000
2000
birisinin hayalet kolunu oynatmasını sağladığım için.
15:21
(LaughterKahkaha)
318
896000
1000
(Gülüşmeler)
15:22
(ApplauseAlkış)
319
897000
1000
(Alkışlar)
15:23
It's a completelytamamen uselessyararsız abilitykabiliyet, if you think about it.
320
898000
3000
Tamamen işe yaramaz bir beceri, düşünsenize.
15:26
(LaughterKahkaha)
321
901000
1000
(Gülüşmeler)
15:27
But then I startedbaşladı realizingfark, maybe other kindsçeşit of paralysisfelç
322
902000
4000
Sonra anlamaya başladım ki, nörolojideki diğer tür
15:31
that you see in neurologynöroloji, like strokeinme, focalodak dystoniasdistoniler --
323
906000
5000
felçler de öğrenilmiş olabilir, inme, fokal distonia (meslek krampı)
15:36
there mayMayıs ayı be a learnedbilgili componentbileşen to this,
324
911000
2000
bunda belki öğrenilmişliğin de bir etkisi olabilir
15:38
whichhangi you can overcomeüstesinden gelmek with the simplebasit devicecihaz of usingkullanma a mirrorayna.
325
913000
3000
ki, bu durumun üstesinden ayna gibi basit bir alet kullanarak gelebiliriz.
15:41
So, I said, "Look, DerekDerek" --
326
916000
2000
Ona dedim ki: "Bak Derek" --
15:43
well, first of all, the guy can't just go around carryingtaşıma a mirrorayna to alleviatehafifletmek his painAğrı --
327
918000
3000
--öncelikle, ağrısını hafifletmek için yanında ayna taşıyarak dolaşamaz tabii ki--
15:46
I said, "Look, DerekDerek, take it home and practiceuygulama with it for a weekhafta or two.
328
921000
4000
Dedim ki: "Bak Derek, al eve götür ve onunla bir iki hafta alıştırma yap
15:50
Maybe, after a perioddönem of practiceuygulama,
329
925000
2000
belki belirli bir süre alıştırmadan sonra
15:52
you can dispensedağıtmak with the mirrorayna, unlearnunutmak the paralysisfelç,
330
927000
2000
aynayla işini bitirip, (öğrenilmiş) felci unutabilir,
15:54
and startbaşlama movinghareketli your paralyzedfelçli armkol,
331
929000
2000
böylece felçli kolunu oynatabilir,
15:56
and then, relieverahatlatmak yourselfkendin of painAğrı."
332
931000
2000
ve ağrını iyileştirebilirsin."
15:58
So he said OK, and he tookaldı it home.
333
933000
2000
"Tamam" dedi ve eve götürdü.
16:00
I said, "Look, it's, after all, two dollarsdolar. Take it home."
334
935000
2000
Dedim ki "Al götür, altı üstü iki dolar, götür evine."
16:02
So, he tookaldı it home, and after two weekshaftalar, he phonestelefonlar me,
335
937000
3000
Eve götürdü, iki hafta sonra beni aradı
16:05
and he said, "DoctorDoktor, you're not going to believe this."
336
940000
2000
ve dedi ki: "Doktor inanmayacaksın!"
16:07
I said, "What?"
337
942000
1000
"Ne?" dedim
16:08
He said, "It's gonegitmiş."
338
943000
2000
Dedi ki: "Gitti!"
16:10
I said, "What's gonegitmiş?"
339
945000
1000
"Ne gitti?" dedim.
16:11
I thought maybe the mirrorayna boxkutu was gonegitmiş.
340
946000
2000
Ayna kutusu gitmiştir diye düşündüm.
16:13
(LaughterKahkaha)
341
948000
1000
(Gülüşmeler)
16:14
He said, "No, no, no, you know this phantomfantom I've had for the last 10 yearsyıl?
342
949000
3000
Dedi ki: "Hayır, hayır, hayır hayalet gitti, şu 10 yıldır benle birlikte olan
16:17
It's disappearedkayboldu."
343
952000
2000
yok oldu!"
16:19
And I said -- I got worriedendişeli, I said, my God,
344
954000
2000
Dedim ki... Endişelendim, dedim ki, aman tanrım,
16:21
I mean I've changeddeğişmiş this guy'sadam bodyvücut imagegörüntü,
345
956000
2000
adamın beden algısını değiştirdim,
16:23
what about humaninsan subjectskonular, ethicsetik and all of that?
346
958000
3000
insani konular ne olacak, etik değerler ne olacak?
16:26
And I said, "DerekDerek, does this botherrahatsız you?"
347
961000
2000
Dedim ki: "Derek, bu seni rahatsız ediyor mu?"
16:28
He said, "No, last threeüç daysgünler, I've not had a phantomfantom armkol
348
963000
3000
Dedi ki: "Hayır, son üç gündür hayalet bir kolum yok
16:31
and thereforebu nedenle no phantomfantom elbowdirsek painAğrı, no clenchingkenetlendik,
349
966000
3000
yani, dirsek ağrısı yok, spazm yok,
16:34
no phantomfantom forearmkolun ön kısmı painAğrı, all those painszahmet are gonegitmiş away.
350
969000
3000
önkol ağrısı yok, tüm bu ağrılar da yok oldu.
16:37
But the problemsorun is I still have my phantomfantom fingersparmaklar danglingsarkan from the shoulderomuz,
351
972000
4000
Ama şöyle bir sorun var, hala hayalet parmaklarım duruyor ve omzumdan sallanıyorlar
16:41
and your boxkutu doesn't reachulaşmak."
352
976000
2000
ve şu senin kutu yetişmiyor."
16:43
(LaughterKahkaha)
353
978000
1000
(Gülüşmeler)
16:44
"So, can you changedeğişiklik the designdizayn and put it on my foreheadalın,
354
979000
3000
"Tasarımı değiştirip alnıma koyabilir misin?
16:47
so I can, you know, do this and eliminateelemek my phantomfantom fingersparmaklar?"
355
982000
3000
Böylelikle şu hareketi yapıp hayalet parmaklarımı yok edebilirim."
16:50
He thought I was some kindtür of magicianSihirbaz.
356
985000
2000
Benim bir tür sihirbaz olduğumu sandı.
16:52
Now, why does this happenolmak?
357
987000
1000
Şimdi, neden böyle birşey oluyor?
16:53
It's because the brainbeyin is facedyüzlü with tremendousmuazzam sensoryduyusal conflictfikir ayrılığı.
358
988000
3000
Çünkü, beyin büyük bir algı karmaşası yaşıyor.
16:56
It's gettingalma messagesmesajları from visionvizyon sayingsöz the phantomfantom is back.
359
991000
3000
Görsel olarak hayaletin geri geldiği mesajını alıyor.
16:59
On the other handel, there's no appropriateuygun receptionresepsiyon,
360
994000
2000
Diğer taraftan, uygun bir karşılık gelmiyor,
17:01
musclekas signalssinyalleri sayingsöz that there is no armkol, right?
361
996000
4000
kas sinyalleri kolun olmadığını söylüyor
17:05
And your motormotor commandkomuta sayingsöz there is an armkol,
362
1000000
2000
ama motor komut kol var diyor
17:07
and, because of this conflictfikir ayrılığı, the brainbeyin saysdiyor, to hellcehennem with it,
363
1002000
3000
tüm bu karmaşadan ötürü beyin "kahretsin
17:10
there is no phantomfantom, there is no armkol, right?
364
1005000
3000
hayalet kol falan yok" diyor.
17:13
It goesgider into a sortçeşit of denialret -- negatesolumsuzlar the signalssinyalleri.
365
1008000
2000
Bir çeşit inkara gidiyor, sinyalleri yok sayıyor.
17:15
And when the armkol disappearskaybolur, the bonusbonus is, the painAğrı disappearskaybolur
366
1010000
4000
Tabi kol yok olunca bonus olarak ağrı da yok oluyor
17:19
because you can't have disembodiedbedenden ayrılmış painAğrı floatingyüzer out there, in spaceuzay.
367
1014000
4000
çünkü bedenimizden ayrı boşlukta yüzen bir ağrımız olamaz.
17:23
So, that's the bonusbonus.
368
1018000
2000
Bonus bu işte.
17:25
Now, this techniqueteknik has been trieddenenmiş on dozensonlarca of patientshastalar
369
1020000
2000
Bu yöntem Helsinki'deki bir grup tarafından
17:27
by other groupsgruplar in HelsinkiHelsinki,
370
1022000
2000
düzinelerce hasta üzerinde denendi.
17:29
so it mayMayıs ayı provekanıtlamak to be valuabledeğerli as a treatmenttedavi for phantomfantom painAğrı,
371
1024000
3000
Belki bu, hayalet ağrıyı dindirmede değerli bir yöntem olduğunun kanıtı olabilir.
17:32
and indeedaslında, people have trieddenenmiş it for strokeinme rehabilitationRehabilitasyon.
372
1027000
2000
aslında, insanlar bunu felç rehabilitasyonunda denediler.
17:34
StrokeKontur you normallynormalde think of as damagehasar to the fiberselyaf,
373
1029000
3000
Felç deyince normal olarak siz sinir hasarı sonucu oluşanı
17:37
nothing you can do about it.
374
1032000
2000
düşünürsünüz, yapılacak birşey yok dersiniz
17:39
But, it turnsdönüşler out some componentbileşen of strokeinme paralysisfelç is alsoAyrıca learnedbilgili paralysisfelç,
375
1034000
5000
ama felçlerde "öğrenilmiş felç" durumunun da etkisi olabiliyor
17:44
and maybe that componentbileşen can be overcomeüstesinden gelmek usingkullanma mirrorsaynalar.
376
1039000
3000
ve bu etki belki de ayna kullanılarak alt edilebilir.
17:47
This has alsoAyrıca gonegitmiş throughvasitasiyla clinicalklinik trialsdenemeler,
377
1042000
2000
Bu, ayrıca tıbbi mahkemelere de taşınarak
17:49
helpingyardım ediyor lots and lots of patientshastalar.
378
1044000
2000
çok sayıda hastaya da yardımcı oldu.
17:51
OK, let me switchşalter gearsdişliler now to the thirdüçüncü partBölüm of my talk,
379
1046000
4000
Peki, şimdi konuşmamın üçüncü bölümüne
17:55
whichhangi is about anotherbir diğeri curiousMeraklı phenomenonfenomen calleddenilen synesthesiaSinestezi.
380
1050000
4000
yani diğer bir ilginç olgu olan "sinestezi" olgusuna geçmek istiyorum.
17:59
This was discoveredkeşfedilen by FrancisFrancis GaltonGalton in the nineteenthon dokuzuncu centuryyüzyıl.
381
1054000
3000
19. yüzyılda Francis Galton tarafından keşfedildi.
18:02
He was a cousinhala kızı of CharlesCharles DarwinDarwin.
382
1057000
2000
Charles Darwin'in kuzenlerinden birisiydi.
18:04
He pointedişaretlendi out that certainbelli people in the populationnüfus,
383
1059000
2000
Halk içindeki diğer yönlerden tamamen normal olan
18:06
who are otherwiseaksi takdirde completelytamamen normalnormal, had the followingtakip etme peculiarityözelliği:
384
1061000
4000
bazı insanların şu anlatacağım özelliğe sahip olduğunu fark etti.
18:10
everyher time they see a numbernumara, it's coloredrenkli.
385
1065000
3000
Sayıları her gördüklerinde sayıları renkli görüyorlar.
18:13
FiveBeş is bluemavi, sevenYedi is yellowSarı, eightsekiz is chartreuseuçuk yeşil,
386
1068000
4000
Beş mavi, yedi sarı, sekiz açık yeşil,
18:17
ninedokuz is indigoIndigo, OK?
387
1072000
2000
dokuz çivit mavisi.
18:19
BearAyı in mindus, these people are completelytamamen normalnormal in other respectssaygılar.
388
1074000
3000
Bu insanların diğer yönlerden tamamen normal olduğunu unutmayın.
18:22
Or C sharpkeskin -- sometimesara sıra, tonessesleri evokeuyandırmak colorrenk.
389
1077000
3000
Veya do diyez. Bazen notalar renkleri anımsatır.
18:25
C sharpkeskin is bluemavi, F sharpkeskin is greenyeşil,
390
1080000
3000
Do diyez mavidir, fa diyez yeşildir,
18:28
anotherbir diğeri toneton mightbelki be yellowSarı, right?
391
1083000
3000
başka bir nota sarı olabilir.
18:31
Why does this happenolmak?
392
1086000
2000
Bu, niçin olur?
18:33
This is calleddenilen synesthesiaSinestezi. GaltonGalton calleddenilen it synesthesiaSinestezi,
393
1088000
2000
Buna sinestezi deniyor. Galton buna sinestezi demiştir
18:35
a minglingkarışarak of the sensesduyular.
394
1090000
2000
duyuların karışması.
18:37
In us, all the sensesduyular are distinctfarklı.
395
1092000
2000
Bizlerde tüm duyular ayrı,
18:39
These people muddlegeçinip up theironların sensesduyular.
396
1094000
2000
onlarda ise duyular karışmıştır.
18:41
Why does this happenolmak?
397
1096000
1000
Neden bu oluyor?
18:42
One of the two aspectsyönleri of this problemsorun are very intriguingilgi çekici.
398
1097000
2000
Bu problemin iki yönünden biri çok ilgi çekicidir.
18:44
SynesthesiaSinestezi runskoşar in familiesaileleri,
399
1099000
2000
Sinestezi aileden geçer,
18:46
so GaltonGalton said this is a hereditarykalıtsal basistemel, a geneticgenetik basistemel.
400
1101000
3000
bu yüzden Galton kalıtsal temelli demiştir, genetik temelli.
18:49
Secondlyİkinci olarak, synesthesiaSinestezi is about -- and this is what getsalır me to my pointpuan
401
1104000
4000
İkincisi sinestezinin ilgili olduğu -- ve bu, beni anlatmak istediğim şeyle alakalı
18:53
about the mainana themetema of this lectureders, whichhangi is about creativityyaratıcılık --
402
1108000
3000
bu konferansın ana konusuyla alakalı, yaratıcılıkla.
18:56
synesthesiaSinestezi is eightsekiz timeszamanlar more commonortak amongarasında artistssanatçılar, poetsşairler, novelistsromancılar
403
1111000
5000
Sinestezi sanatçılarda, şairlerde, romancılarda
19:01
and other creativeyaratıcı people than in the generalgenel populationnüfus.
404
1116000
3000
ve toplumdaki diğer yaratıcı insanlarda, genel nüfusa göre 8 kat daha yaygın.
19:04
Why would that be?
405
1119000
1000
Neden bu böyle peki?
19:05
I'm going to answerCevap that questionsoru.
406
1120000
2000
Bu soruya cevap vereceğim.
19:07
It's never been answeredcevap before.
407
1122000
2000
Daha önce hiç cevaplanmadı.
19:09
OK, what is synesthesiaSinestezi? What causesnedenleri it?
408
1124000
1000
Peki, sinestezi nedir? Buna ne sebep olur?
19:10
Well, there are manyçok theoriesteoriler.
409
1125000
1000
Pek çok teori var.
19:11
One theoryteori is they're just crazyçılgın.
410
1126000
2000
Bir teoriye göre onlar sadece deli.
19:13
Now, that's not really a scientificilmi theoryteori, so we can forgetunutmak about it.
411
1128000
3000
Bu pek bilimsel bir teori değil, bu yüzden unut gitsin.
19:16
AnotherBaşka bir theoryteori is they are acidasit junkiesıvır zıvır and potheadskeşten, right?
412
1131000
4000
Diğer teori ise onlar eroinman ve esrarkeşler.
19:20
Now, there mayMayıs ayı be some truthhakikat to this,
413
1135000
2000
Aslında bunda doğruluk payı olabilir
19:22
because it's much more commonortak here in the BayBay AreaAlan than in SanSan DiegoDiego.
414
1137000
2000
çünkü bu, burada yani Körfez bölgesinde, San Diego'ya göre daha yaygın.
19:24
(LaughterKahkaha)
415
1139000
1000
(Gülüşmeler)
19:25
OK. Now, the thirdüçüncü theoryteori is that --
416
1140000
3000
Peki, üçüncü teori ise
19:28
well, let's asksormak ourselveskendimizi what's really going on in synesthesiaSinestezi. All right?
417
1143000
5000
hadi kendimize soralım, sinestezide gerçekten olan şey nedir?
19:33
So, we foundbulunan that the colorrenk areaalan and the numbernumara areaalan
418
1148000
3000
Böylece biz, renk bölgesi ve sayı bölgesinin
19:36
are right nextSonraki to eachher other in the brainbeyin, in the fusiformfusiform gyrusgyrus.
419
1151000
3000
beynin fusiform gyrus bölgesinde yan yana olduğunu gördük.
19:39
So we said, there's some accidentalkaza sonucu crossçapraz wiringkablolama
420
1154000
2000
Düşündük ki renk ve sayı bölgesi arasında
19:41
betweenarasında colorrenk and numberssayılar in the brainbeyin.
421
1156000
3000
kazara oluşmuş çapraz bağlantılar olabilir.
19:44
So, everyher time you see a numbernumara, you see a correspondinguyan colorrenk,
422
1159000
3000
Bu yüzden her rakam gördüğünüzde, karşılık gelen rengi görüyorsunuz
19:47
and that's why you get synesthesiaSinestezi.
423
1162000
2000
ve işte bu sinestezinizin olmasının nedeni.
19:49
Now rememberhatırlamak -- why does this happenolmak?
424
1164000
2000
Şimdi hatırlayın -- niye bu oluyor?
19:51
Why would there be crossedçarpı wiresteller in some people?
425
1166000
2000
Neden bazı insanlarda çapraz bağlantılar olsun ki?
19:53
RememberHatırlıyorum I said it runskoşar in familiesaileleri?
426
1168000
2000
Hatırlayın demiştim ki aileden gelir.
19:55
That givesverir you the clueipucu.
427
1170000
2000
Bu size ipucunu verebilir.
19:57
And that is, there is an abnormalanormal genegen,
428
1172000
2000
Bu ipucu, anormal bir genin olması,
19:59
a mutationmutasyon in the genegen that causesnedenleri this abnormalanormal crossçapraz wiringkablolama.
429
1174000
3000
çapraz bağlantılara sebep olan şey gendeki bir mutasyon.
20:02
In all of us, it turnsdönüşler out
430
1177000
2000
Anlaşılıyor ki hepimiz
20:04
we are borndoğmuş with everything wiredtelli to everything elsebaşka.
431
1179000
4000
doğduğumuzda herşey diğer herşeye bağlıydı.
20:08
So, everyher brainbeyin regionbölge is wiredtelli to everyher other regionbölge,
432
1183000
3000
Yani, tüm beyin bölgeleri diğer bölgelere bağlıydı
20:11
and these are trimmedkesilmiş down to createyaratmak
433
1186000
2000
ve bu bağlar karakteristik yetişkin beyninin
20:13
the characteristickarakteristik modularmodüler architecturemimari of the adultyetişkin brainbeyin.
434
1188000
3000
mimarisini oluşturmak için budandı.
20:16
So, if there's a genegen causingneden olan this trimmingkırpma
435
1191000
2000
Eğer bu budanmaya sebep olan bir gen varsa,
20:18
and if that genegen mutatesmutasyona,
436
1193000
2000
ve bu gen mutasyona uğrarsa,
20:20
then you get deficienteksik trimmingkırpma betweenarasında adjacentbitişik brainbeyin areasalanlar.
437
1195000
3000
yanyana olan beyin bölgeleri arasında eksik budanma olur,
20:23
And if it's betweenarasında numbernumara and colorrenk, you get number-colorsayı-renk synesthesiaSinestezi.
438
1198000
3000
eğer bunlar sayı ve renk bölgeleri ise, sayı-renk sinestezisi oluşur.
20:26
If it's betweenarasında toneton and colorrenk, you get tone-colorrengi synesthesiaSinestezi.
439
1201000
3000
Eğer nota ve renk bölümleri arasındaysa, nota-renk sinestezisi oluşur.
20:29
So faruzak, so good.
440
1204000
2000
Şimdilik herşey yolunda.
20:31
Now, what if this genegen is expressedifade everywhereher yerde in the brainbeyin,
441
1206000
2000
Şimdi, ya bu gen beynin her yerinde ifade edilirse,
20:33
so everything is cross-connectedçapraz bağlı?
442
1208000
1000
herşey çapraz bağlı mı olur?
20:34
Well, think about what artistssanatçılar, novelistsromancılar and poetsşairler have in commonortak,
443
1209000
6000
Peki, sanatçıların, şairlerin, romancıların ortak yanları nedir?
20:40
the abilitykabiliyet to engagetutmak in metaphoricalMecazi thinkingdüşünme,
444
1215000
3000
Mecazi düşünceleri birbirine bağlayabilme becerisi,
20:43
linkingbağlayıcı seeminglygörünüşte unrelatedilgisiz ideasfikirler,
445
1218000
2000
görünüşte alakasız görünen fikirleri
20:45
suchböyle as, "It is the eastDoğu, and JulietJuliet is the SunGüneş."
446
1220000
3000
mesela, "O, doğudur ve Juliet Güneştir."
20:48
Well, you don't say, JulietJuliet is the sunGüneş,
447
1223000
2000
Kimse "Juliet Güneştir." demez.
20:50
does that mean she's a glowingparlayan balltop of fireateş?
448
1225000
2000
Yani o, kızıl bir ateş topu mu?
20:52
I mean, schizophrenicsşizofrenler do that, but it's a differentfarklı storyÖykü, right?
449
1227000
3000
Şizofrenler bunu yapıyor ama bu başka bir hikaye.
20:55
NormalNormal people say, she's warmIlık, hafif sıcak like the sunGüneş,
450
1230000
3000
Normal insanlar, güneş gibi sıcak der,
20:58
she's radiantparlak like the sunGüneş, she's nurturingbesleyici like the sunGüneş.
451
1233000
2000
güneş gibi parlak der, güneş gibi can veren der.
21:00
InstantlyAnında, you've foundbulunan the linksbağlantılar.
452
1235000
2000
Bağlantıyı hemen kurdunuz.
21:02
Now, if you assumeüstlenmek that this greaterbüyük crossçapraz wiringkablolama
453
1237000
3000
Şimdi, eğer daha büyük çapraz bağlantıların
21:05
and conceptskavramlar are alsoAyrıca in differentfarklı partsparçalar of the brainbeyin,
454
1240000
3000
ve kavramların beynin farklı bölgelerinde olduğunu
21:08
then it's going to createyaratmak a greaterbüyük propensityeğilimi
455
1243000
3000
varsayarsak o zaman sinestezik bireylerde
21:11
towardskarşı metaphoricalMecazi thinkingdüşünme and creativityyaratıcılık
456
1246000
3000
mecazi düşünce ve yaratıcılığa doğru
21:14
in people with synesthesiaSinestezi.
457
1249000
2000
daha büyük bir meyil olcaktır.
21:16
And, hencebundan dolayı, the eightsekiz timeszamanlar more commonortak incidenceoran of synesthesiaSinestezi
458
1251000
3000
Bu sebepten, görülme oranı, şairler, sanatçılar
21:19
amongarasında poetsşairler, artistssanatçılar and novelistsromancılar.
459
1254000
2000
ve romancılar arasında sekiz kat daha fazla.
21:21
OK, it's a very phrenologicalphrenological viewgörünüm of synesthesiaSinestezi.
460
1256000
3000
Bu çok frenolojik bir sinestezi görüşü.(Frenoloji=kafatası şeklinden karakter analizi)
21:24
The last demonstrationgösteri -- can I take one minutedakika?
461
1259000
2000
Son gösteri için bir dakika rica etsem?
21:26
(ApplauseAlkış)
462
1261000
2000
(Alkışlar)
21:28
OK. I'm going to showgöstermek you that you're all synesthetessynesthetes, but you're in denialret about it.
463
1263000
5000
Size, aslında hepinizin sinestezik olduğunu ve ama inkar ettiğinizi göstereceğim.
21:33
Here'sİşte what I call MartianMarslı alphabetalfabe. Just like your alphabetalfabe,
464
1268000
4000
İşte bu benim Marslı alfabesi dediğim şey, aynı bizim alfabe gibi,
21:37
A is A, B is B, C is C.
465
1272000
3000
A sesi A harfi, B sesi, B harfi, C sesi, C harfi...
21:40
DifferentFarklı shapesşekiller for differentfarklı phonemesFonem, right?
466
1275000
3000
farklı sesler için farklı şekiller.
21:43
Here, you've got MartianMarslı alphabetalfabe.
467
1278000
2000
İşte Marslı alfabesi.
21:45
One of them is KikiKiki, one of them is BubaBuba.
468
1280000
2000
Birisi Kiki, birisi Buba.
21:47
WhichHangi one is KikiKiki and whichhangi one is BubaBuba?
469
1282000
2000
Hangisi Kiki, hangisi Buba?
21:49
How manyçok of you think that's KikiKiki and that's BubaBuba? RaiseZam your handseller.
470
1284000
2000
Kaç kişi bunun(sol) Kiki, bunun(sağ) Buba olduğunu düşünüyor? Ellerinizi kaldırın.
21:51
Well, it's one or two mutantsmutantlar.
471
1286000
2000
Bir iki tane mutant var.
21:53
(LaughterKahkaha)
472
1288000
1000
(Gülüşmeler)
21:54
How manyçok of you think that's BubaBuba, that's KikiKiki? RaiseZam your handseller.
473
1289000
2000
Kaç kişi bunun(sol) Buba, bunun(sağ) Kiki olduğunu düşünüyor? Ellerinizi kaldırın.
21:56
Ninety-nineDoksan dokuz percentyüzde of you.
474
1291000
2000
Yüzde 99'unuz.
21:58
Now, noneYok of you is a MartianMarslı. How did you do that?
475
1293000
2000
Şimdi, hiç biriniz Marslı değil, nasıl yaptınız bunu?
22:00
It's because you're all doing a cross-modelçapraz-modeli synestheticsynesthetic abstractionsoyutlama,
476
1295000
5000
Çünkü hepiniz çapraz modelle sinestetik soyutlama yapıyorsunuz
22:05
meaninganlam you're sayingsöz that that sharpkeskin inflectiondönüm -- ki-kiKı-kı,
477
1300000
4000
yani, beyninizin ses bölgesindeki
22:09
in your auditoryişitsel cortexkorteks, the hairsaç cellshücreler beingolmak excitedheyecanlı -- KikiKiki,
478
1304000
5000
keskin ton değişimi, Ki-ki, (tüysü hücreler etkilendi), Ki-ki
22:14
mimicstaklit eder the visualgörsel inflectiondönüm, suddenani inflectiondönüm of that jaggedsivri uçlu shapeşekil.
479
1309000
3000
köşeli şekildeki görsel keskinliği taklit ediyor.
22:17
Now, this is very importantönemli, because what it's tellingsöylüyorum you
480
1312000
3000
Bu çok önemli çünkü, bize anlattığı şey
22:20
is your brainbeyin is engagingçekici in a primitiveilkel --
481
1315000
2000
beynimizin ilkel bir şekilde bağlantı kurduğudur.
22:22
it's just -- it looksgörünüyor like a sillysaçma illusionyanılsama,
482
1317000
2000
--saçma bir illüzyonmuş gibi geliyor--
22:24
but these photonsfotonlar in your eyegöz are doing this shapeşekil,
483
1319000
4000
Bu şekli yapan gözdeki ışık demetleri
22:28
and hairsaç cellshücreler in your earkulak are excitingheyecan verici the auditoryişitsel patternmodel,
484
1323000
3000
ve ses örüntüsünü oluşturan kulaktaki tüy hücreleridir.
22:31
but the brainbeyin is ableyapabilmek to extractözüt the commonortak denominatorpayda.
485
1326000
5000
Ama beynimiz, bunları ortak paydaya almayı başarabiliyor.
22:36
It's a primitiveilkel formform of abstractionsoyutlama,
486
1331000
2000
Bu, soyutlamanın ilkel bir biçimi
22:38
and we now know this happensolur in the fusiformfusiform gyrusgyrus of the brainbeyin,
487
1333000
5000
ve biz şimdi biliyoruz ki bu, beynin fusiform gyrus denen bölümünde oluyor.
22:43
because when that's damagedhasarlı,
488
1338000
1000
Çünkü ne zaman hasar görse,
22:44
these people losekaybetmek the abilitykabiliyet to engagetutmak in BubaBuba KikiKiki,
489
1339000
4000
insanlar Buba-Kiki alakasını kurma becerisini yitiriyorlar.
22:48
but they alsoAyrıca losekaybetmek the abilitykabiliyet to engagetutmak in metaphormecaz.
490
1343000
2000
Ayrıca mecazi alakaları kurma becerilerini de yitiriyorlar.
22:50
If you asksormak this guy, what -- "all that glitterspırıltılar is not goldaltın,"
491
1345000
4000
"Her parıldayanı altın sanma."
22:54
what does that mean?"
492
1349000
2000
ne demek diye adama sorunca,
22:56
The patienthasta saysdiyor, "Well, if it's metallicmadeni and shinyparlak, it doesn't mean it's goldaltın.
493
1351000
2000
Hasta "Birşey sırf metal ve parlak diye altın olmaz,
22:58
You have to measureölçmek its specificözel gravityyerçekimi, OK?"
494
1353000
3000
özgül ağırlığını ölçmen lazım." diyor.
23:01
So, they completelytamamen missbayan the metaphoricalMecazi meaninganlam.
495
1356000
3000
Yani, mecazi anlamı tamamen kaçırıyorlar.
23:04
So, this areaalan is about eightsekiz timeszamanlar the sizeboyut in higherdaha yüksek --
496
1359000
3000
Bu bölge insanlarda alt primatlara göre
23:07
especiallyözellikle in humansinsanlar -- as in loweralt primatesprimatlar.
497
1362000
3000
sekiz kat daha büyüktür.
23:10
Something very interestingilginç is going on here in the angularaçısal gyrusgyrus,
498
1365000
3000
Angular gyrus denen bölgede çok ilginç bir şey oluyor,
23:13
because it's the crossroadskavşak betweenarasında hearingişitme, visionvizyon and touchdokunma,
499
1368000
3000
çünkü o bölge, görme ve dokunma arasındaki geçiş noktasıdır
23:16
and it becameoldu enormousmuazzam in humansinsanlar. And something very interestingilginç is going on.
500
1371000
4000
ve insanlarda çok irileşmiştir. (ve orda çok ilginç bir şey oluyor(
23:20
And I think it's a basistemel of manyçok uniquelybenzersiz humaninsan abilitiesyetenekleri
501
1375000
3000
ve bana göre eşsiz insani becerilerin temeli
23:23
like abstractionsoyutlama, metaphormecaz and creativityyaratıcılık.
502
1378000
3000
soyutlama, mecaz ve yaratıcılık gibi.
23:26
All of these questionssorular that philosophersfilozoflar have been studyingders çalışıyor for millenniabin yıl,
503
1381000
3000
Filozofların bin yıllardır üzerinde düşündüğü tüm bu soruları
23:29
we scientistsBilim adamları can beginbaşla to explorekeşfetmek by doing brainbeyin imaginggörüntüleme,
504
1384000
4000
biz bilim adamları beyin görüntülemesi yaparak, hastaları inceleyerek
23:33
and by studyingders çalışıyor patientshastalar and askingsormak the right questionssorular.
505
1388000
2000
ve doğru soruları sorarak keşfetmeye başlayabiliriz.
23:35
Thank you.
506
1390000
2000
Teşekkür ederim.
23:37
(ApplauseAlkış)
507
1392000
1000
(Alkışlar)
23:38
Sorry about that.
508
1393000
1000
(Kusura bakma)
23:39
(LaughterKahkaha)
509
1394000
1000
(Gülüşmeler)
Translated by Namık Bakır
Reviewed by Gonca Boluk

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Vilayanur Ramachandran - Brain expert
Neurologist V.S. Ramachandran looks deep into the brain’s most basic mechanisms. By working with those who have very specific mental disabilities caused by brain injury or stroke, he can map functions of the mind to physical structures of the brain.

Why you should listen

V.S. Ramachandran is a mesmerizing speaker, able to concretely and simply describe the most complicated inner workings of the brain. His investigations into phantom limb pain, synesthesia and other brain disorders allow him to explore (and begin to answer) the most basic philosophical questions about the nature of self and human consciousness.

Ramachandran is the director of the Center for Brain and Cognition at the University of California, San Diego, and an adjunct professor at the Salk Institute. He is the author of Phantoms in the Brain (the basis for a Nova special), A Brief Tour of Human Consciousness and The Man with the Phantom Twin: Adventures in the Neuroscience of the Human Brain.

More profile about the speaker
Vilayanur Ramachandran | Speaker | TED.com