TEDGlobal 2007
Andrew Mwenda: Aid for Africa? No thanks.
Andrew Mwenda với góc nhìn mới về Phi Châu
Filmed:
Readability: 4.9
1,210,423 views
Trong bài nói chuyện đầy khiêu khích này, nhà báo Andrew Mwenda đã yêu cầu chúng ta xem lại "các vấn đề của Châu Phi" -- để nhìn xa hơn những câu truyện của giới truyền thông về đói ngèo, chiến tranh và sự tuyệt vọng ở Phi Châu. Thay vào đó xem đến các khả năng, các cơ hội để tạo ra sự giàu có và hạnh phúc trên khắp châu lục này.
Andrew Mwenda - Journalist
Journalist Andrew Mwenda has spent his career fighting for free speech and economic empowerment throughout Africa. He argues that aid makes objects of the poor -- they become passive recipients of charity rather than active participants in their own economic betterment. Full bio
Journalist Andrew Mwenda has spent his career fighting for free speech and economic empowerment throughout Africa. He argues that aid makes objects of the poor -- they become passive recipients of charity rather than active participants in their own economic betterment. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:26
I am very, very happy to be amidst some of the most --
0
1000
4000
Tôi rất rất hạnh phúc khi được có mặt ở đây --
00:30
the lights are really disturbing my eyes
1
5000
2000
những ánh đèn thực sự đang làm chói mắt tôi
00:32
and they're reflecting on my glasses.
2
7000
2000
và chúng đang phản chiếu qua kính của tôi.
00:34
I am very happy and honored to be amidst
3
9000
4000
Tôi rất hạnh phúc và vinh dự được ở đây, giữa những
00:38
very, very innovative and intelligent people.
4
13000
3000
con người rất rất sáng tạo và thông thái.
00:41
I have listened to the three previous speakers,
5
16000
3000
Tôi đã nghe 3 diễn giả trước nói,
00:44
and guess what happened?
6
19000
2000
và đoán xem chuyện gì đã xảy ra?
00:46
Every single thing I planned to say, they have said it here,
7
21000
3000
Từng điều tôi dự định nói, họ đều đã nói ở đây,
00:49
and it looks and sounds like I have nothing else to say.
8
24000
5000
có vẻ như tôi chả còn gì khác để nói nữa cả.
00:54
(Laughter)
9
29000
1000
(cuời)
00:55
But there is a saying in my culture
10
30000
3000
Tuy nhiên quê hương tôi có 1 câu nói
00:58
that if a bud leaves a tree without saying something,
11
33000
5000
"nếu 1 nụ hoa chưa nở đã rụng,
01:03
that bud is a young one.
12
38000
3000
nghĩa là nụ hoa đó còn quá non.
01:06
So, I will -- since I am not young and am very old,
13
41000
5000
Cho nên tôi sẽ -- bởi vì tôi không còn trẻ, tôi rất già rồi --
01:11
I still will say something.
14
46000
2000
vẫn sẽ nói vài điều.
01:13
We are hosting this conference at a very opportune moment,
15
48000
5000
Chúng ta tổ chức hội thảo này vào thời điểm rất thích hợp
01:18
because another conference is taking place in Berlin.
16
53000
2000
bởi vì cũng có 1 hội nghị khác đang được tổ chức ở Berlin.
01:20
It is the G8 Summit.
17
55000
3000
Đó là Hội nghị thượng định G8.
01:23
The G8 Summit proposes that the solution to Africa's problems
18
58000
7000
Hội nghị năm nay đề cập đến các giải pháp cho những vấn đề của Phi Châu:
01:30
should be a massive increase in aid,
19
65000
3000
Giải pháp đưa ra là tăng thêm nữa mức viện trợ,
01:33
something akin to the Marshall Plan.
20
68000
2000
gần giống với kế hoạch Marshall.
01:35
Unfortunately, I personally do not believe in the Marshall Plan.
21
70000
4000
Đáng tiếc, cá nhân tôi không tin vào kế hoạch Marshall.
01:39
One, because the benefits of the Marshall Plan have been overstated.
22
74000
5000
Thứ nhất, bởi vì những lợi ích từ kế hoạch Marshall đã bị phóng đại.
01:44
Its largest recipients were Germany and France,
23
79000
3000
Nước viện trợ chủ yếu cho dự án này là Pháp và Đức,
01:47
and it was only 2.5 percent of their GDP.
24
82000
3000
và mức viện trợ chỉ chiếm 2.5% trong GDP của họ.
01:50
An average African country receives foreign aid
25
85000
3000
1 nước Châu Phi trung bình nhận viện trợ nước ngoài
01:53
to the tune of 13, 15 percent of its GDP,
26
88000
6000
vào khoảng 13 - 15% GDP của 2 nước trên,
01:59
and that is an unprecedented transfer of financial resources
27
94000
3000
đây chính là sự thuyên chuyển nguồn tài chính chưa từng có
02:02
from rich countries to poor countries.
28
97000
3000
từ các nước giàu sang các nước nghèo.
02:05
But I want to say that there are two things we need to connect.
29
100000
3000
Tuy nhiên điều tôi muốn nói là: chúng ta cần kết nối 2 điều sau.
02:08
How the media covers Africa in the West, and the consequences of that.
30
103000
6000
Làm tn các phương tiện truyền thông (PTTT) có thể bao quát hết toàn bộ CPhi từ phg Tây và hậu quả của điều này.
02:14
By displaying despair, helplessness and hopelessness,
31
109000
3000
Bằng cách phô bày sự tuyệt vọng, không được trợ giúp ở đây,
02:17
the media is telling the truth about Africa, and nothing but the truth.
32
112000
6000
các PTTT đã truyền tải được sự thật về Phi Châu, và không gì hơn sự thật.
02:23
However, the media is not telling us the whole truth.
33
118000
4000
Tuy nhiên, nó lại không phải là bộ sự thật.
02:27
Because despair, civil war, hunger and famine,
34
122000
4000
Bởi vì, sự tuyệt vọng, nội chiến và nạn đói,
02:31
although they're part and parcel of our African reality,
35
126000
4000
mặc dù là 1 phần của thực tế tại Phi Châu,
02:35
they are not the only reality.
36
130000
2000
nhưng không chỉ có vậy.
02:37
And secondly, they are the smallest reality.
37
132000
2000
Tệ hơn nữa, những điều trên lại chỉ là thực tế của thiểu số.
02:39
Africa has 53 nations.
38
134000
2000
Châu Phi có 53 quốc gia.
02:41
We have civil wars only in six countries,
39
136000
3000
Chỉ có 6 nước là đang có nội chiến,
02:44
which means that the media are covering only six countries.
40
139000
4000
có nghĩa là các PTTT đang chỉ bao phủ được 6 quốc gia này.
02:48
Africa has immense opportunities that never navigate
41
143000
4000
Châu Phi có những tiềm năng rất lớn -- chưa bao giờ được đề cập.
02:52
through the web of despair and helplessness
42
147000
2000
Cái mà giới truyền thông đang truyền bá rộng khắp
02:54
that the Western media largely presents to its audience.
43
149000
5000
đến các khán thính giả của họ chỉ là sự tuyệt vọng và không được giúp đỡ.
02:59
But the effect of that presentation is, it appeals to sympathy.
44
154000
4000
Tác động của cách truyền thông này là lôi kéo được lòng cảm thông,
03:03
It appeals to pity. It appeals to something called charity.
45
158000
5000
sự thương hại và các hoạt động từ thiện.
03:08
And, as a consequence, the Western view
46
163000
3000
Như một hệ quả, cái nhìn của phương Tây
03:11
of Africa's economic dilemma is framed wrongly.
47
166000
5000
về sức phát triển của nền kinh tế CPhi bị đóng khung 1 cách sai lầm.
03:16
The wrong framing is a product of thinking
48
171000
4000
Cách nhìn sai lầm này là 1 sản phẩm của ý nghĩ
03:20
that Africa is a place of despair.
49
175000
3000
rằng Châu Phi là 1 vùng đất của sự tuyệt vọng.
03:23
What should we do with it? We should give food to the hungry.
50
178000
3000
Chúng ta nên làm gì trong hoàn cảnh đó? Hỗ trợ thực phẩm cho người đói.
03:26
We should deliver medicines to those who are ill.
51
181000
3000
Vận chuyển thuốc thang cho những ai bị ốm.
03:29
We should send peacekeeping troops
52
184000
2000
Gửi đến những đội quân gìn giữ hòa bình
03:31
to serve those who are facing a civil war.
53
186000
2000
cho những vùng đất đang phải gánh chịu nội chiến.
03:33
And in the process, Africa has been stripped of self-initiative.
54
188000
5000
Trong toàn bộ quá trình đó, Châu Phi bị tước mất thế chủ động.
03:38
I want to say that it is important to recognize
55
193000
3000
Tôi muốn nói rằng, vấn đề quan trọng là phải nhận ra:
03:41
that Africa has fundamental weaknesses.
56
196000
3000
đúng, châu Phi có những điểm yếu cơ bản.
03:44
But equally, it has opportunities and a lot of potential.
57
199000
4000
Nhưng, hơn nữa, họ lại có rất nhiều tiềm năng.
03:48
We need to reframe the challenge that is facing Africa,
58
203000
4000
Chúng ta cần định hình lại những thách thức mà CPhi đang phải đối mặt
03:52
from a challenge of despair,
59
207000
2000
từ thách thức về sự tuyệt vọng,
03:54
which is called poverty reduction,
60
209000
4000
(sự tuyệt vọng đến từ sự đói nghèo)
03:58
to a challenge of hope.
61
213000
2000
đến thách thức về sự hi vọng
04:00
We frame it as a challenge of hope, and that is worth creation.
62
215000
4000
Khi cta đinh hình các vđề của CPhi là thách thức về sự hi vọng, đó sẽ là cách nhìn mới đầy giá trị.
04:04
The challenge facing all those who are interested in Africa
63
219000
3000
Thách thức mà bất kì ai quan tâm đến CPhi phải đối mặt
04:07
is not the challenge of reducing poverty.
64
222000
2000
không phải là thách thức trong việc giảm sự đói nghèo.
04:09
It should be a challenge of creating wealth.
65
224000
3000
Mà nên là thách thức trong việc tạo ra sự giàu có.
04:12
Once we change those two things --
66
227000
3000
Khi chúng ta thay đổi 2 khái niệm này --
04:15
if you say the Africans are poor and they need poverty reduction,
67
230000
5000
nếu bạn nói người CPhi nghèo và cần phải xóa đói giảm nghèo,
04:20
you have the international cartel of good intentions
68
235000
4000
bạn có sự phối hợp của toàn thế giới vì mục đích của bạn là tốt.
04:24
moving onto the continent, with what?
69
239000
3000
Thực tế thực hiện ở châu lục này như thế nào?
04:27
Medicines for the poor, food relief for those who are hungry,
70
242000
3000
Thuốc cho người nghèo, thực phẩm cho người đói,
04:30
and peacekeepers for those who are facing civil war.
71
245000
5000
lính giữ hòa bình cho những vùng đất nội chiến.
04:35
And in the process, none of these things really are productive
72
250000
4000
Không có thứ nào trong những điều trên thực sự hữu ích
04:39
because you are treating the symptoms, not the causes
73
254000
2000
bởi vì bạn đang điều trị những triệu chứng chứ không phải nguyên nhân
04:41
of Africa's fundamental problems.
74
256000
3000
của các vấn đề cơ bản ở Phi Châu.
04:44
Sending somebody to school and giving them medicines,
75
259000
3000
Gửi đến những người hướng dẫn và hỗ trợ thuốc men,
04:47
ladies and gentlemen, does not create wealth for them.
76
262000
5000
thưa quý ông quý bà, ko có tác dụng tạo nên sự giàu có cho những người Phi Châu.
04:52
Wealth is a function of income, and income comes from you finding
77
267000
4000
Sự giàu có là 1 thành tố của thu nhập, và thu nhập thì đến từ những người
04:56
a profitable trading opportunity or a well-paying job.
78
271000
4000
đang tìm kiếm cơ hội kinh doanh sinh lời hay 1 công việc được trả lương tốt.
05:00
Now, once we begin to talk about wealth creation in Africa,
79
275000
3000
Bây giờ, khi chúng ta bắt đầu nói về việc tạo ra sự giàu có ở Phi Châu,
05:03
our second challenge will be,
80
278000
2000
thách thức thứ 2 của chúng ta sẽ là,
05:05
who are the wealth-creating agents in any society?
81
280000
3000
ai sẽ đóng vai trò đại diện cho quá trình tạo ra sự giàu có ở mỗi xã hội?
05:08
They are entrepreneurs. [Unclear] told us they are always
82
283000
4000
Họ là những nhà doanh nghiệp (DN). [ko rõ] chỉ ra rằng các DN luôn luôn
05:12
about four percent of the population, but 16 percent are imitators.
83
287000
4000
chiếm khoảng 4% dân số TGiới, tuy nhiên có khoảng 16% trong số đó là DN ma.
05:16
But they also succeed at the job of entrepreneurship.
84
291000
5000
Nói chung nhóm người này thành công trong cviệc kinh doanh.
05:21
So, where should we be putting the money?
85
296000
3000
Như vậy, chúng ta nên đầu tư tiền vào đâu?
05:24
We need to put money where it can productively grow.
86
299000
5000
Chúng ta cần đặt tiền ở chỗ nó có thể sinh lời.
05:29
Support private investment in Africa, both domestic and foreign.
87
304000
4000
Hỗ trợ đầu tư tư nhân tong nước và ngoài nước tại Châu Phi.
05:33
Support research institutions,
88
308000
3000
Hỗ trợ các dự án nghiên cứu,
05:36
because knowledge is an important part of wealth creation.
89
311000
4000
bởi vì kiến thức là 1 trong những thành tố quan trọng tạo nên sự giàu có.
05:40
But what is the international aid community doing with Africa today?
90
315000
4000
Viện trợ thế giới hiện nay cho Châu Phi là gì?
05:44
They are throwing large sums of money for primary health,
91
319000
3000
Họ ném vào những khoản tiền lớn cho chăm sóc sức khỏe ban đầu,
05:47
for primary education, for food relief.
92
322000
3000
giáo dục tiểu học và cứu trợ lương thực.
05:50
The entire continent has been turned into
93
325000
2000
Toàn bộ TG đã chỉ tập trung chú ý
05:52
a place of despair, in need of charity.
94
327000
3000
vào vùng đất của sự tuyệt vọng và đang cần cứu trợ này.
05:55
Ladies and gentlemen, can any one of you tell me
95
330000
2000
Thưa quý ông, quý bà, ai có thể nói tôi biết
05:57
a neighbor, a friend, a relative that you know,
96
332000
3000
1 người bạn hay hàng xóm hay họ hàng mà bạn biết,
06:00
who became rich by receiving charity?
97
335000
4000
trở nên giàu có bằng cách nhận đồ từ thiện?
06:04
By holding the begging bowl and receiving alms?
98
339000
3000
Bằng cách cầm 1 cái bát ăn xin và nhận của bố thí?
06:07
Does any one of you in the audience have that person?
99
342000
3000
Có ai trong số các bạn ở đây biết người như vậy?
06:10
Does any one of you know a country that developed because of
100
345000
5000
Có ai trong số các biết 1 đất nước phát triển nhờ vào
06:15
the generosity and kindness of another?
101
350000
3000
sự hào phóng và tốt bụng của 1 nước khác?
06:18
Well, since I'm not seeing the hand,
102
353000
2000
Uhm, có vẻ không có cánh tay nào giơ lên,
06:20
it appears that what I'm stating is true.
103
355000
3000
điều đó cũng có nghĩa là tôi đang bắt đầu đúng.
06:23
(Bono: Yes!)
104
358000
2000
Bono: Tôi biết
06:25
Andrew Mwenda: I can see Bono says he knows the country.
105
360000
2000
Andrew Mwenda: Tôi thấy rằng Bono nói anh ấy biết 1 đất nước như vậy.
06:27
Which country is that?
106
362000
1000
Nước nào vậy?
06:28
(Bono: It's an Irish land.)
107
363000
1000
Bono: Đó là 1 cái tên Ailen
06:29
(Laughter)
108
364000
2000
(cười)
06:31
(Bono: [unclear])
109
366000
2000
(Người Ailen nổi tiếng là ki bo --> có giàu chỉ nhờ viện trợ cũng đúng thôi --> cười là phải)
06:33
AM: Thank you very much. But let me tell you this.
110
368000
4000
Cảm ơn rất nhiều. Nhưng để tôi nói anh nghe điều này.
06:37
External actors can only present to you an opportunity.
111
372000
4000
Người ngoài chỉ có thể chỉ cho bạn 1 cơ hội.
06:41
The ability to utilize that opportunity and turn it into an advantage
112
376000
5000
Năng lực tận dụng cơ hội đó và chuyển nó thành điểm mạnh
06:46
depends on your internal capacity.
113
381000
2000
phụ thuộc vào khả năng của người dân bản địa.
06:48
Africa has received many opportunities.
114
383000
2000
Châu Phi đã nhận được nhiều cơ hội,
06:50
Many of them we haven't benefited much.
115
385000
3000
nhưng rất nhiều trong số các cơ hội đó ko đem lại lợi ích cho họ.
06:53
Why? Because we lack the internal, institutional framework
116
388000
5000
Tại sao? Bởi vì chúng ta thiếu cơ cấu kinh doanh nội địa
06:58
and policy framework that can make it possible for us
117
393000
3000
và cơ cấu chính sách -- cái có thể giúp chúng ta
07:01
to benefit from our external relations. I'll give you an example.
118
396000
3000
hiện thức hóa các cơ hội. Tôi sẽ đưa ra 1 ví dụ.
07:04
Under the Cotonou Agreement,
119
399000
2000
Dưới thỏa thuận Cotonou,
07:06
formerly known as the Lome Convention,
120
401000
3000
còn được biết đến như Hiệp định Lome,
07:09
African countries have been given an opportunity by Europe
121
404000
3000
các nước Châu Phi được tạo cho 1 cơ hội từ Châu Âu
07:12
to export goods, duty-free, to the European Union market.
122
407000
5000
là xuất khẩu hàng hóa, miễn thuế, đến các siêu thị của LM Châu Âu.
07:17
My own country, Uganda, has a quota to export 50,000 metric tons
123
412000
6000
Đất nước của tôi, Uganda, có hạn ngạch xuất khẩu là 50.000 tấn đường
07:23
of sugar to the European Union market.
124
418000
3000
đến các siêu thị thuộc LM Châu Âu.
07:26
We haven't exported one kilogram yet.
125
421000
2000
Chúng tôi chưa xuất khẩu được bất kì kg nào hết.
07:28
We import 50,000 metric tons of sugar from Brazil and Cuba.
126
423000
9000
Chúng tôi nhập khẩu 50.000 tấn đường từ Brazil và Cuba!
07:37
Secondly, under the beef protocol of that agreement,
127
432000
3000
Thứ 2, theo thỏa thuận trong hiệp ước xuất khẩu thịt bò,
07:40
African countries that produce beef
128
435000
2000
Các bước Châu Phi có sản xuất thịt bò
07:42
have quotas to export beef duty-free to the European Union market.
129
437000
5000
sẽ có hạn ngạch xuất khẩu thịt bò miễn thuế đến các siêu thị thuộc LM Châu Âu
07:47
None of those countries, including Africa's most successful nation, Botswana,
130
442000
4000
Ko 1 nước nào trg những nc dc cho hạn ngạch kể trên, kể cả nc thành công nhất:
07:51
has ever met its quota.
131
446000
3000
Botswana, từng đạt được hạn ngạch được giao.
07:54
So, I want to argue today that the fundamental source of Africa's
132
449000
5000
Điều tôi muốn đưa ra ở đây: nguồn gốc sự bất lực của Châu Phi
07:59
inability to engage the rest of the world
133
454000
2000
trong việc lôi kéo phần còn lại của thế giới
08:01
in a more productive relationship
134
456000
3000
vào một mối quan hệ hữu ích hơn
08:04
is because it has a poor institutional and policy framework.
135
459000
4000
chính là do Phi Châu có khung chính sách và thể chế xã hội kém.
08:08
And all forms of intervention need support,
136
463000
3000
Tất cả các loại hình can thiệp đều cần sự hỗ trợ,
08:11
the evolution of the kinds of institutions that create wealth,
137
466000
4000
sự phát triển của các dạng thể chế sẽ giúp tạo ra sự giàu có,
08:15
the kinds of institutions that increase productivity.
138
470000
3000
nó cũng sẽ làm tăng năng suất lao động.
08:18
How do we begin to do that, and why is aid the bad instrument?
139
473000
4000
Cta phải bắt đầu như thế nào để làm điều đó và tại sao viện trợ lại là 1 công cụ tồi?
08:22
Aid is the bad instrument, and do you know why?
140
477000
2000
Viện trợ là 1 công cụ tồi, bạn biết tại sao không?
08:24
Because all governments across the world need money to survive.
141
479000
4000
Bởi vì mọi chính phủ trên thế giới đều cần tiền để tồn tại.
08:28
Money is needed for a simple thing like keeping law and order.
142
483000
4000
Tiền là không thể thiếu để duy trì 1 số thứ như luật pháp và hành pháp.
08:32
You have to pay the army and the police to show law and order.
143
487000
2000
Chính phủ phải trả tiền cho quân đội và công an để họ đại diện cho luật pháp.
08:34
And because many of our governments are quite dictatorial,
144
489000
4000
Và bởi vì có rất nhiều chính phủ ở Châu Phi là độc tài,
08:38
they need really to have the army clobber the opposition.
145
493000
4000
họ thực sự cần quân đội để đánh bại phe đối lập.
08:42
The second thing you need to do is pay your political hangers-on.
146
497000
5000
Điều thứ 2 Chính phủ (CP) cần làm là trả tiền cho cán bộ CNVC.
08:47
Why should people support their government?
147
502000
1000
Tại sao người dân ủng hộ Chính phủ của họ?
08:48
Well, because it gives them good, paying jobs,
148
503000
2000
Uhm, đó là do CP cho họ những việc làm được trả lương tốt
08:50
or, in many African countries, unofficial opportunities
149
505000
4000
Hoặc, tại nhiều nước Châu Phi, nguồn lợi không chính thức
08:54
to profit from corruption.
150
509000
2000
đến từ sự tham nhũng.
08:56
The fact is no government in the world,
151
511000
3000
Thực tế là, không có CP nào trên thế giới,
08:59
with the exception of a few, like that of Idi Amin,
152
514000
2000
là không có 1 ít tham nhũng
09:01
can seek to depend entirely on force as an instrument of rule.
153
516000
5000
với mức độ phụ thuộc hoàn toàn vào sự nghiêm minh của pháp luật.
09:06
Many countries in the [unclear], they need legitimacy.
154
521000
3000
Rất nhiều nước ở [ko rõ], họ cần tính hợp pháp.
09:09
To get legitimacy, governments often need to deliver things like primary education,
155
524000
6000
Để có được tính hợp pháp, các CP thường thực hiện 1 số điều như cung cấp giáo dục cơ bản,
09:15
primary health, roads, build hospitals and clinics.
156
530000
5000
chăm sóc sức khỏe ban đầu, đường xá, xây bệnh viện và phòng khám.
09:20
If the government's fiscal survival
157
535000
2000
Nếu ngân khố Chính phủ sống sót
09:22
depends on it having to raise money from its own people,
158
537000
4000
phụ thuộc vào việc nâng tiền thuế của nhân dân lên,
09:26
such a government is driven by self-interest
159
541000
2000
ví như 1 CP được điều hành bởi tính tư lợi
09:28
to govern in a more enlightened fashion.
160
543000
2000
để
09:30
It will sit with those who create wealth.
161
545000
3000
CP đó sẽ ngồi lại với những ai có thể tạo ra sự giàu có.
09:33
Talk to them about the kind of policies and institutions
162
548000
3000
Bàn bạn với họ về các dạng chính sách và thể chế
09:36
that are necessary for them to expand a scale and scope of business
163
551000
4000
cần thiết để họ mở rộng phạm vi và mức độ kinh doanh
09:40
so that it can collect more tax revenues from them.
164
555000
3000
để từ đó có thể thu được nhiều hơn thuế thu nhập từ người dân.
09:43
The problem with the African continent
165
558000
2000
Vấn đề của Phi Châu
09:45
and the problem with the aid industry
166
560000
1000
và vấn đề của ngành công nghiệp viện trợ
09:46
is that it has distorted the structure of incentives
167
561000
3000
là nó bóp méo cấu trúc của những động cơ thúc đẩy
09:49
facing the governments in Africa.
168
564000
3000
chính phủ các nước Phi Châu đối mặt với thách thức.
09:52
The productive margin in our governments' search for revenue
169
567000
3000
Lợi nhuận từ sản xuất mà chính phủ tìm kiếm cho ngân khố quốc gia
09:55
does not lie in the domestic economy,
170
570000
3000
không nằm trong nền kinh tế nội địa,
09:58
it lies with international donors.
171
573000
2000
mà thuộc về các nhà đầu tư nước ngoài
10:00
Rather than sit with Ugandan --
172
575000
2000
Thay vì ngồi xuống bàn luận với người Uganda
10:02
(Applause) --
173
577000
4000
(Vổ tay)
10:06
rather than sit with Ugandan entrepreneurs,
174
581000
3000
nói chuyện với các nhà kinh doanh Uganda,
10:09
Ghanaian businessmen, South African enterprising leaders,
175
584000
6000
Hay những doanh nhân Ghana (những nhà kinh doanh hàng đầu của Nam Phi)
10:15
our governments find it more productive
176
590000
3000
các CP lại thấy hữu ích hơn khi
10:18
to talk to the IMF and the World Bank.
177
593000
3000
nói chuyện với IMF hay ngân hàng thế giới
10:21
I can tell you, even if you have ten Ph.Ds.,
178
596000
4000
Tôi nói cho bạn hay, kể cả khi bạn có 10 bằng tiến sĩ,
10:25
you can never beat Bill Gates in understanding the computer industry.
179
600000
5000
bạn ko bao giờ có thể đánh bại Bill Gates nếu so về sự hiểu biết đối với ngành CN máy tính.
10:30
Why? Because the knowledge that is required for you to understand
180
605000
4000
Tại sao? Bởi vì kiến thức, tự thân nó đòi hỏi bạn phải hiểu
10:34
the incentives necessary to expand a business --
181
609000
2000
sự khuyến khích là cần thiết để mở rộng kinh doanh,
10:36
it requires that you listen to the people, the private sector actors in that industry.
182
611000
6000
nó đòi hỏi bạn phải lắng nghe những cá nhân độc lập trong thể chế công nghiệp.
10:42
Governments in Africa have therefore been given an opportunity,
183
617000
3000
CP các nước ở CPhi đã được trao cho 1 cơ hội
10:45
by the international community, to avoid building
184
620000
3000
bởi cộng đồng thế giới, để đổi lại CP các nước đã từ chối xây dựng
10:48
productive arrangements with your own citizens,
185
623000
2000
những thoả thuận về sản xuất với chính công dân của nước họ,
10:50
and therefore allowed to begin endless negotiations with the IMF
186
625000
6000
Nhờ vậy, cho phép các cuộc đàm phán với IMF và ngân hàng thế giới
10:56
and the World Bank, and then it is the IMF and the World Bank
187
631000
3000
liên tục được diễn ra, và rồi IMF và ngân hàng TG sẽ nói với
10:59
that tell them what its citizens need.
188
634000
2000
các CP điều mà nhân dân của họ muốn.
11:01
In the process, we, the African people, have been sidelined
189
636000
4000
Trong quá trình đó, chúng ta, những người Châu Phi, đã và đang nằm ngoài lề
11:05
from the policy-making, policy-orientation, and policy-
190
640000
4000
từ việc lập chính sách, định hướng chính sách đến quá trình
11:09
implementation process in our countries.
191
644000
2000
thực thi chính sách ở chính đất nước chúng ta.
11:11
We have limited input, because he who pays the piper calls the tune.
192
646000
4000
Chúng ta bị hạn chế ở đầu vào, bởi vì những người trả tiền như IMF,
11:15
The IMF, the World Bank, and the cartel of good intentions in the world
193
650000
4000
ngân hàng TG, và các tập đoàn xuyên quốc gia trên TG
11:19
has taken over our rights as citizens,
194
654000
3000
đã lấy đi quyền công dân của chúng ta,
11:22
and therefore what our governments are doing, because they depend on aid,
195
657000
3000
Điều mà các CP của chúng ta đang làm, (do họ phụ thuộc vào viện trợ),
11:25
is to listen to international creditors rather than their own citizens.
196
660000
4000
là lắng nghe người cho vay trên quốc tế hơn là bản thân người dân của mình.
11:29
But I want to put a caveat on my argument,
197
664000
2000
Tôi muốn đặt một điểm nhấn vào lập luận của mình,
11:31
and that caveat is that it is not true that aid is always destructive.
198
666000
8000
điểm nhấn đó là: sẽ không đúng nếu nói viện trợ luôn luôn chỉ đem lại tiêu cực.
11:39
Some aid may have built a hospital, fed a hungry village.
199
674000
7000
Một vài sự viện trợ có thể xây được 1 bênh viện, cứu đói cho 1 ngôi làng,
11:46
It may have built a road, and that road
200
681000
2000
Nó có thể xây 1 con đường, và con đường đó
11:48
may have served a very good role.
201
683000
2000
có thể phục vụ cho nhiều mục đích tốt.
11:50
The mistake of the international aid industry
202
685000
2000
Sai lầm của ngành công nghiệp viện trợ thế giới
11:52
is to pick these isolated incidents of success,
203
687000
4000
là nhặt lấy từng phần riêng biệt của sự thành công,
11:56
generalize them, pour billions and trillions of dollars into them,
204
691000
5000
khái quát chúng lên, đổ hàng tỉ và hàng tỉ dollar vào chúng,
12:01
and then spread them across the whole world,
205
696000
2000
và rồi đem chúng đi khắp thế giới,
12:03
ignoring the specific and unique circumstances in a given village,
206
698000
5000
từ chối nhìn nhận những hoàn cảnh riêng biệt, duy nhất ở mỗi nơi nhận viện trợ,
12:08
the skills, the practices, the norms and habits
207
703000
3000
từ chối nhìn nhận nhg kĩ năng, bài học thực tiễn, nhg quy tắc và thói quen
12:11
that allowed that small aid project to succeed --
208
706000
3000
làm cho 1 ctr viện trợ nhỏ vẫn thành công --
12:14
like in Sauri village, in Kenya, where Jeffrey Sachs is working --
209
709000
3000
như ở ngôi làng Sauri -Kenya nơi Jeffrey Sachs đang làm việc --
12:17
and therefore generalize this experience
210
712000
3000
và vì đã khái quát kinh nghiệm của số ít
12:20
as the experience of everybody.
211
715000
3000
thành kinh nghiệm của tất cả mọi người.
12:23
Aid increases the resources available to governments,
212
718000
5000
Các nguồn viện trợ tăng khả năng sử dụng các nguồn lực cho các CP,
12:28
and that makes working in a government the most profitable thing
213
723000
4000
và biến việc làm cho 1 CP trở thành việc đem lại lợi nhuận cao nhất
12:32
you can have, as a person in Africa seeking a career.
214
727000
3000
bạn có thể thấy 1 người Châu Phi đang cố gắng tìm 1 việc làm.
12:35
By increasing the political attractiveness of the state,
215
730000
4000
Bằng cách tăng sự thu hút của các công ty nhà nước,
12:39
especially in our ethnically fragmented societies in Africa,
216
734000
4000
đặc biệt là trong xã hội có xung đột sắc tộc sâu sắc như ở Phi Châu,
12:43
aid tends to accentuate ethnic tensions
217
738000
3000
cái mà viện trợ nhắm tới là nhấn mạnh xung đột sắc tộc
12:46
as every single ethnic group now begins struggling to enter the state
218
741000
6000
khi mà một nhóm nhỏ người nào đó bắt đầu có gắng vào được CP
12:52
in order to get access to the foreign aid pie.
219
747000
3000
để có thể tiếp cận miếng bánh viện trợ từ nước ngoài.
12:55
Ladies and gentlemen, the most enterprising people in Africa
220
750000
5000
Thưa quý ông quý bà, người kinh doanh giỏi nhất tại Phi Châu
13:00
cannot find opportunities to trade and to work in the private sector
221
755000
5000
không thể tìm ra nhg cơ hội để giao thương và làm việc với khu vực kinh tế tư nhân
13:05
because the institutional and policy environment is hostile to business.
222
760000
3000
vì môi trường tổ chức và chính sách ở đây là kẻ thù của kinh doanh.
13:08
Governments are not changing it. Why?
223
763000
2000
Chính Phủ sẽ không thay đổi nó. Tại sao?
13:10
Because they don't need to talk to their own citizens.
224
765000
5000
Bởi vì họ không cần nói chuyện với các công dân của mình.
13:15
They talk to international donors.
225
770000
2000
Họ nói với những nhà đầu tư quốc tế.
13:17
So, the most enterprising Africans end up going to work for government,
226
772000
5000
Do vậy, những người Phi kinh doanh giỏi nhất buộc phải làm việc cho CP,
13:22
and that has increased the political tensions in our countries
227
777000
3000
điều này lại làm tăng tình trạng căng thẳng chính trị ở các nước CPhi
13:25
precisely because we depend on aid.
228
780000
3000
đặc biệt là vì chúng ta phụ thuộc vào viện trợ.
13:28
I also want to say that it is important for us to
229
783000
4000
Tôi cũng muốn chỉ ra điều chú ý rất quan trọng với chúng ta là
13:32
note that, over the last 50 years, Africa has been receiving increasing aid
230
787000
4000
trong hơn 50 năm qua, Châu Phi đã và đang nhận viện nhiều hơn
13:36
from the international community,
231
791000
2000
từ cộng đồng thế giới
13:38
in the form of technical assistance, and financial aid,
232
793000
3000
dưới dạng hỗ trợ kỹ thuật, viện trợ tài chính,
13:41
and all other forms of aid.
233
796000
2000
và các dạng viện trợ khác.
13:43
Between 1960 and 2003, our continent received 600 billion dollars of aid,
234
798000
10000
Từ 1960 đến 2003, châu lục này nhận 600 tỉ đô viện trợ,
13:53
and we are still told that there is a lot of poverty in Africa.
235
808000
3000
vậy mà chúng ta vẫn đang nói về sự nghèo đói ở khắp Phi Châu.
13:56
Where has all the aid gone?
236
811000
3000
Tất cả những khoản viện trợ đó đi về đâu?
13:59
I want to use the example of my own country, called Uganda,
237
814000
4000
Tôi muốn sử dụng 1 ví dụ của chính đât nước tôi - Uganda
14:03
and the kind of structure of incentives that aid has brought there.
238
818000
5000
về dạng và cấu trúc của sự khích lệ mà viện trợ đã đem lại đất nước này.
14:08
In the 2006-2007 budget, expected revenue: 2.5 trillion shillings.
239
823000
6000
Mùa tài khóa 2006-2007, ngân khố quốc gia hi vọng thu 2.5 nghìn tỉ siling.
14:14
The expected foreign aid: 1.9 trillion.
240
829000
3000
Viện trợ nước ngoài kì vọng đạt 1.9 nghin tỉ
14:17
Uganda's recurrent expenditure -- by recurrent what do I mean?
241
832000
4000
Lượng tiêu dùng của Uganda -- tiêu dùng ý tôi là mua thực phẩm
14:21
Hand-to-mouth is 2.6 trillion.
242
836000
4000
vào khoảng 2.6 nghìn tỷ.
14:25
Why does the government of Uganda budget spend 110 percent
243
840000
5000
Tại sao quốc khố của Uganda chi quá 110%
14:30
of its own revenue?
244
845000
1000
vào chính nguồn thu thuế của nó?
14:31
It's because there's somebody there called foreign aid, who contributes for it.
245
846000
5000
Đó là do ở đây có 1 số người - những người đã kêu gọi viện trợ nước ngoài đóng góp vào
14:36
But this shows you that the government of Uganda
246
851000
2000
Nhưng điều này cũng chỉ ra rằng CP Uganda
14:38
is not committed to spending its own revenue
247
853000
4000
không được trao quyền tiêu dùng chính ngân sách quốc gia của mình
14:42
to invest in productive investments,
248
857000
2000
để đầu tư vốn vào sản xuất,
14:44
but rather it devotes this revenue
249
859000
2000
mà lại dung ngân sách quốc gia
14:46
to paying structure of public expenditure.
250
861000
4000
để chi trả cho việc xây dưng các cơ sở công cộng.
14:50
Public administration, which is largely patronage, takes 690 billion.
251
865000
5000
Quản trị công cộng, cái được bảo trợ lớn nhất, được chi 690 tỉ.
14:55
The military, 380 billion.
252
870000
2000
Cho quân đội, 380 tỉ.
14:57
Agriculture, which employs 18 percent of our poverty-stricken citizens,
253
872000
5000
Nông nghiệp, 18% những công dân nghèo nhất nước là nông dân,
15:02
takes only 18 billion.
254
877000
3000
chỉ được chi 18 tỉ.
15:05
Trade and industry takes 43 billion.
255
880000
4000
Thương mại và công nghiệp chiếm 43 tỉ.
15:09
And let me show you, what does public expenditure --
256
884000
4000
Hãy để tôi cho các bạn xem tiêu dùng của lĩnh vực công cộng ra sao
15:13
rather, public administration expenditure -- in Uganda constitute?
257
888000
4000
hay nói đúng hơn là tiêu dùng cho lực lượng quản lý trong thiết chế của Uganda
15:17
There you go. 70 cabinet ministers, 114 presidential advisers,
258
892000
6000
Đây, 70 bộ trưởng nội các, 114 cố vấn tổng thống --
15:23
by the way, who never see the president, except on television.
259
898000
3000
những người chẳng bao giờ thấy tổng thống, trừ phi là ở trên tivi.
15:26
(Laughter)
260
901000
3000
(Cười)
15:29
(Applause)
261
904000
5000
(Vỗ tay)
15:34
And when they see him physically, it is at public functions like this,
262
909000
5000
Và khi những cán bộ trên nhìn thấy ông bằng xương bằng thịt, đó sẽ là 1 buổi họp mặt công cộng
15:39
and even there, it is him who advises them.
263
914000
4000
như thế này, và ở đó, ông sẽ là người đưa ra nhg lời khuyên cho họ.
15:43
(Laughter)
264
918000
2000
(Cười)
15:45
We have 81 units of local government.
265
920000
3000
Chúng tôi có 81 chính phủ địa phương;
15:48
Each local government is organized like the central government --
266
923000
2000
mỗi cơ sở đều được sắp xếp giống như Chính phủ trung ương --
15:50
a bureaucracy, a cabinet, a parliament,
267
925000
2000
1 nghị viện, 1 nội các, 1 bộ máy hành chính,
15:52
and so many jobs for the political hangers-on.
268
927000
3000
và rất nhiều công việc thuộc về hành chính khác.
15:55
There were 56, and when our president wanted to
269
930000
3000
Trước đây có 56 quận, khi tổng thống của ctôi muốn
15:58
amend the constitution and remove term limits,
270
933000
3000
sửa đổi hiến pháp và xóa bỏ giới hạn nhiệm kỳ tổng thống,
16:01
he had to create 25 new districts, and now there are 81.
271
936000
4000
ông đã lập ra thêm 25 quận mới. Do đó, hiện nay chúng tôi có 81 quận.
16:05
Three hundred thirty-three members of parliament.
272
940000
2000
Nghị viện có 333 thành viên.
16:07
You need Wembley Stadium to host our parliament.
273
942000
2000
Bạn cần sân vận động Wembley để chứa hết các thành viên nghị viện
16:09
One hundred thirty-four commissions
274
944000
2000
134 ủy ban
16:11
and semi-autonomous government bodies,
275
946000
5000
và các chính phủ nửa tự trị,
16:16
all of which have directors and the cars. And the final thing,
276
951000
4000
tất cả đều có giám đốc và những chiếc xe ô tô
16:20
this is addressed to Mr. Bono. In his work, he may help us on this.
277
955000
4000
Báo cáo của ông Bono có thể giúp cta hiểu rõ vấn đề hơn.
16:24
A recent government of Uganda study found
278
959000
2000
Một nghiên cứu gần đây của CP Uganda chỉ ra rằng
16:26
that there are 3,000 four-wheel drive motor vehicles
279
961000
4000
có 3000 ô tô
16:30
at the Minister of Health headquarters.
280
965000
2000
ở các trụ sở cơ quan đầu não.
16:32
Uganda has 961 sub-counties, each of them with a dispensary,
281
967000
5000
Uganda có 961 xã, mỗi xã có 1 phòng khám cấp phát thuốc,
16:37
none of which has an ambulance.
282
972000
2000
không có phòng nào trg số trên có xe cấp cứu.
16:39
So, the four-wheel drive vehicles at the headquarters
283
974000
3000
Như vậy là những chiếc xe 4 bánh ở các cơ quan đầu não
16:42
drive the ministers, the permanent secretaries, the bureaucrats
284
977000
3000
chở các bộ trưởng, các đại sứ, các quan chức Nhà nước
16:45
and the international aid bureaucrats who work in aid projects,
285
980000
3000
và các quan chức làm việc cho các dự án viện trợ
16:48
while the poor die without ambulances and medicine.
286
983000
6000
trong khi những người nghèo chết vì không có xe cấp cứu và thuốc men.
16:54
Finally, I want to say that before I came to speak here,
287
989000
4000
Cuối cùng, tôi muốn nói rằng, trước khi tôi tới đây,
16:58
I was told that the principle of TEDGlobal
288
993000
4000
tôi đã được nhắc về nguyên tắc cơ bản của TEDGlobal:
17:02
is that the good speech should be like a miniskirt.
289
997000
3000
1 bài nói tốt nên giống như 1 chiếc duyp ngắn --
17:05
It should be short enough to arouse interest,
290
1000000
2000
nó nên đủ ngắn để khơi gợi niềm hứng thú,
17:07
but long enough to cover the subject.
291
1002000
2000
nhưng cũng đủ dài để bao phủ được vấn đề.
17:09
I hope I have achieved that.
292
1004000
1000
Tôi hi vọng rằng tôi đã làm được điều đó.
17:10
(Laughter)
293
1005000
1000
(Cười)
17:11
Thank you very much.
294
1006000
1000
Cám ơn rất nhiều.
17:12
(Applause)
295
1007000
2000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Andrew Mwenda - JournalistJournalist Andrew Mwenda has spent his career fighting for free speech and economic empowerment throughout Africa. He argues that aid makes objects of the poor -- they become passive recipients of charity rather than active participants in their own economic betterment.
Why you should listen
Andrew Mwenda is a print, radio and television journalist, and an active critic of many forms of Western aid to Africa. Too much of the aid from rich nations, he says, goes to the worst African countries to fuel war and government abuse. Such money not only never gets to its intended recipients, Africa's truly needy -- it actively plays a part in making their lives worse.
Mwenda worked at the Daily Monitor newspaper in Kampala starting in the mid-1990s, and hosted a radio show, Andrew Mwenda Live, since 2001; in 2005, he was charged with sedition by the Ugandan government for criticizing the president of Uganda on his radio show, in the wake of the helicopter crash that killed the vice president of Sudan. He has produced documentaries and commentary for the BBC on the dangers of aid and debt relief to Africa, and consulted for the World Bank and Transparency international, and was a Knight Fellow at Stanford in 2007.
In December 2007, he launched a new newspaper in Kampala, The Independent, a leading source of uncensored news in the country. The following spring, he was arrested and accused of publishing inflammatory articles about the Ugandan government. Since being released, he has gone on to be recognized by the World Economic Forum as a Young Global Leader and to win the CPJ International Press Freedom Award.
Andrew Mwenda | Speaker | TED.com