TEDGlobalLondon
Yuval Noah Harari: What explains the rise of humans?
Γιουβάλ Νώε Χαράρι: Τι εξηγεί την άνοδο των ανθρώπων;
Filmed:
Readability: 4.3
6,090,144 views
Πριν από εβδομήντα χιλιάδες χρόνια, οι πρόγονοί μας ήταν ασήμαντα ζώα, που απλώς κοιτούσαν την δουλειά τους σε μια γωνιά της Αφρικής μαζί με όλα τα άλλα ζώα. Όμως τώρα, λίγοι θα διαφωνήσουν ότι οι άνθρωποι εξουσιάζουν τον πλανήτη γη. Επεκταθήκαμε σε κάθε ήπειρο, και οι πράξεις μας ορίζουν την μοίρα των άλλων ζώων (και πιθανώς και της ίδιας της Γης). Πώς φτάσαμε από εκεί εδώ; Ο ιστορικός Γιουβάλ Νόα Χαράρι προτείνει έναν εκπληκτικό λόγο για την άνοδο της ανθρωπότητας.
Yuval Noah Harari - Historian, author
In his book "Homo Deus," Yuval Noah Harari explores the future of humankind: the destinies we may set for ourselves and the quests we'll undertake. Full bio
In his book "Homo Deus," Yuval Noah Harari explores the future of humankind: the destinies we may set for ourselves and the quests we'll undertake. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Seventy-thousand years ago, our ancestors
were insignificant animals.
were insignificant animals.
0
1309
5065
Πριν από 75.000 χρόνια, οι πρόγονοί μας
ήταν ασήμαντα ζώα.
ήταν ασήμαντα ζώα.
00:18
The most important thing to know
about prehistoric humans
about prehistoric humans
1
6398
4099
Το πιο σημαντικό που πρέπει να ξέρουμε
για τους προϊστορικούς ανθρώπους
για τους προϊστορικούς ανθρώπους
00:22
is that they were unimportant.
2
10521
1952
είναι ότι ήταν ασήμαντοι.
00:24
Their impact on the world was not
much greater than that of jellyfish
much greater than that of jellyfish
3
12497
5134
Ο αντίκτυπός τους στον κόσμο
δεν ήταν μεγαλύτερο από των μεδουσών
δεν ήταν μεγαλύτερο από των μεδουσών
00:29
or fireflies or woodpeckers.
4
17655
2361
ή των πυγολαμπίδων ή τρυποκάρυδων.
00:32
Today, in contrast,
we control this planet.
we control this planet.
5
20643
3583
Εν αντιθέσει, σήμερα ελέγχουμε
αυτόν τον πλανήτη.
αυτόν τον πλανήτη.
00:36
And the question is:
6
24853
1342
Άρα το ερώτημα είναι:
00:38
How did we come from there to here?
7
26219
3122
Πώς φτάσαμε από εκεί ως εδώ;
00:41
How did we turn ourselves
from insignificant apes,
from insignificant apes,
8
29666
3652
Πώς αλλάξαμε, από ασήμαντοι πίθηκοι
00:45
minding their own business
in a corner of Africa,
in a corner of Africa,
9
33342
3147
που κοιτούσαν την δουλειά τους
σε μια γωνία της Αφρικής,
σε μια γωνία της Αφρικής,
σε κυβερνήτες του πλανήτη Γη;
00:48
into the rulers of planet Earth?
10
36513
2490
00:51
Usually, we look for the difference
between us and all the other animals
between us and all the other animals
11
39876
5690
Συνήθως, ψάχνουμε για τις διαφορές
ανάμεσα σε εμάς και όλα τα άλλα ζώα
ανάμεσα σε εμάς και όλα τα άλλα ζώα
σε ατομικό επίπεδο.
00:57
on the individual level.
12
45590
1481
Θέλουμε να πιστέψουμε
- εγώ θέλω να πιστεύω -
- εγώ θέλω να πιστεύω -
00:59
We want to believe -- I want to believe --
13
47412
2994
ότι υπάρχει κάτι ξεχωριστό πάνω μου,
01:02
that there is something special about me,
14
50430
3548
το σώμα μου, το μυαλό μου,
01:06
about my body, about my brain,
15
54002
3126
01:09
that makes me so superior
to a dog or a pig, or a chimpanzee.
to a dog or a pig, or a chimpanzee.
16
57152
5283
που με κάνει τόσο ανώτερο
από ένα σκυλί, ένα χοίρο ή ένα χιμπατζή.
από ένα σκυλί, ένα χοίρο ή ένα χιμπατζή.
01:15
But the truth is that,
on the individual level,
on the individual level,
17
63221
3261
Αλλά η αλήθεια είναι
ότι σε ατομικό επίπεδο
ότι σε ατομικό επίπεδο
δυστυχώς μοιάζω πολύ με χιμπατζή.
01:18
I'm embarrassingly similar
to a chimpanzee.
to a chimpanzee.
18
66506
3031
01:22
And if you take me and a chimpanzee
and put us together on some lonely island,
and put us together on some lonely island,
19
70029
5235
Αν βάζατε εμένα και έναν χιμπατζή
σε ένα ερημικό νησί,
σε ένα ερημικό νησί,
κι έπρεπε να αγωνιστούμε για επιβίωση
για να δούμε ποιος θα επιβίωνε καλύτερα,
για να δούμε ποιος θα επιβίωνε καλύτερα,
01:27
and we had to struggle for survival
to see who survives better,
to see who survives better,
20
75288
4248
σαφώς θα στοιχημάτιζα στον χιμπατζή,
όχι στον εαυτό μου.
όχι στον εαυτό μου.
01:31
I would definitely place my bet
on the chimpanzee, not on myself.
on the chimpanzee, not on myself.
21
79560
5216
01:37
And this is not something
wrong with me personally.
wrong with me personally.
22
85419
3026
Δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα
με εμένα προσωπικά.
με εμένα προσωπικά.
01:40
I guess if they took almost any one
of you, and placed you alone
of you, and placed you alone
23
88469
4126
Υποθέτω ότι αν έπαιρναν
οποιονδήποτε από εσάς,
οποιονδήποτε από εσάς,
και σας έβαζαν μόνους
με έναν χιμπατζή σε κάποιο νησί,
με έναν χιμπατζή σε κάποιο νησί,
01:44
with a chimpanzee on some island,
24
92619
1965
01:46
the chimpanzee would do much better.
25
94608
2467
ο χιμπατζής θα τα κατάφερνε πολύ καλύτερα.
01:50
The real difference between humans
and all other animals
and all other animals
26
98823
4185
Η αληθινή διαφορά ανάμεσα στους ανθρώπους
και όλα τα άλλα ζώα
και όλα τα άλλα ζώα
δεν είναι σε ατομικό επίπεδο.
01:55
is not on the individual level;
27
103032
2447
Είναι σε συλλογικό επίπεδο.
01:57
it's on the collective level.
28
105503
1602
Οι άνθρωποι ελέγχουν τον πλανήτη
επειδή είναι τα μόνα ζώα
επειδή είναι τα μόνα ζώα
01:59
Humans control the planet
because they are the only animals
because they are the only animals
29
107518
4806
που μπορούν να συνεργαστούν ευέλικτα
και σε μεγάλους αριθμούς.
και σε μεγάλους αριθμούς.
02:04
that can cooperate both flexibly
and in very large numbers.
and in very large numbers.
30
112348
5177
02:10
Now, there are other animals --
31
118167
1768
Υπάρχουν και άλλα ζώα,
όπως τα κοινωνικά έντομα,
οι μέλισσες, τα μυρμήγκια,
οι μέλισσες, τα μυρμήγκια,
02:11
like the social insects,
the bees, the ants --
the bees, the ants --
32
119959
3171
που μπορούν να συνεργαστούν σε μεγάλους
αριθμούς αλλά όχι και τόσο ευέλικτα.
αριθμούς αλλά όχι και τόσο ευέλικτα.
02:15
that can cooperate in large numbers,
but they don't do so flexibly.
but they don't do so flexibly.
33
123154
4572
Η συνεργασία τους είναι άκαμπτη.
02:20
Their cooperation is very rigid.
34
128099
2437
Βασικά υπάρχει μόνο ένας τρόπος
που ένα μελίσσι μπορεί να λειτουργήσει.
που ένα μελίσσι μπορεί να λειτουργήσει.
02:23
There is basically just one way
in which a beehive can function.
in which a beehive can function.
35
131012
4179
Αν υπάρξει κάποια νέα ευκαιρία,
ή κάποιος νέος κίνδυνος,
ή κάποιος νέος κίνδυνος,
02:27
And if there's a new opportunity
or a new danger,
or a new danger,
36
135215
3811
οι μέλισσες δεν μπορούν να αλλάξουν
το κοινωνικό τους σύστημα εν μία νυκτί.
το κοινωνικό τους σύστημα εν μία νυκτί.
02:31
the bees cannot reinvent
the social system overnight.
the social system overnight.
37
139050
4543
Δεν μπορούν, για παράδειγμα,
να εκτελέσουν την βασίλισσα
να εκτελέσουν την βασίλισσα
02:35
They cannot, for example,
execute the queen
execute the queen
38
143617
2880
εγκαθιδρύοντας δημοκρατία μελισσών,
02:38
and establish a republic of bees,
39
146521
1906
ή μια κομμουνιστική δικτατορία
εργατριών μελισσών.
εργατριών μελισσών.
02:40
or a communist dictatorship
of worker bees.
of worker bees.
40
148451
3102
02:44
Other animals, like the social mammals --
41
152442
2343
Άλλα ζώα, σαν τα κοινωνικά θηλαστικά
-λύκοι, ελέφαντες, δελφίνια, χιμπατζήδες-
02:46
the wolves, the elephants,
the dolphins, the chimpanzees --
the dolphins, the chimpanzees --
42
154809
3874
μπορούν να συνεργαστούν πολύ πιο ευέλικτα,
02:50
they can cooperate much more flexibly,
43
158707
2746
02:53
but they do so only in small numbers,
44
161477
3341
αλλά το κάνουν μόνο σε μικρούς αριθμούς,
επειδή η συνεργασία ανάμεσα σε χιμπατζίδες
02:56
because cooperation among chimpanzees
45
164842
2873
βασίζεται στην οικειότητα
που έχουν μεταξύ τους.
που έχουν μεταξύ τους.
02:59
is based on intimate knowledge,
one of the other.
one of the other.
46
167739
4048
Είμαι ένας χιμπατζής
και είσαι ένας χιμπατζής,
και είσαι ένας χιμπατζής,
03:03
I'm a chimpanzee and you're a chimpanzee,
47
171811
2768
και θέλω να συνεργαστώ μαζί σου,
03:06
and I want to cooperate with you.
48
174603
1803
03:08
I need to know you personally.
49
176430
2595
πρέπει να σε ξέρω προσωπικά.
Τι είδους χιμπατζής είσαι;
03:11
What kind of chimpanzee are you?
50
179049
1770
03:12
Are you a nice chimpanzee?
51
180843
1413
Είσαι ένας καλός χιμπατζής;
03:14
Are you an evil chimpanzee?
52
182280
1653
Είσαι ένας σατανικός χιμπατζής;
03:15
Are you trustworthy?
53
183957
1444
Είσαι αξιόπιστος;
03:17
If I don't know you, how can I
cooperate with you?
cooperate with you?
54
185425
3053
Αν δεν σε ξέρω, πώς μπορώ
να συνεργαστώ μαζί σου;
να συνεργαστώ μαζί σου;
03:21
The only animal that can combine
the two abilities together
the two abilities together
55
189676
3751
Το μόνο ζώο
που συνδυάζει τις δύο ικανότητες
που συνδυάζει τις δύο ικανότητες
03:25
and cooperate both flexibly
and still do so in very large numbers
and still do so in very large numbers
56
193451
5296
και συνεργάζεται τόσο ευέλικτα
όσο και σε μεγάλους αριθμούς
όσο και σε μεγάλους αριθμούς
είμαστε εμείς, οι Χόμο σάπιενς.
03:30
is us, Homo sapiens.
57
198771
1630
03:32
One versus one, or even 10 versus 10,
58
200973
4131
Ένας εναντίον ενός, ή ακόμα 10 εναντίον 10
οι χιμπατζίδες θα ήταν καλύτεροι από εμάς.
03:37
chimpanzees might be better than us.
59
205128
2569
Αλλά, αν βάλετε 1.000 ανθρώπους
εναντίον 1.000 χιμπατζίδων,
εναντίον 1.000 χιμπατζίδων,
03:40
But, if you pit 1,000 humans
against 1,000 chimpanzees,
against 1,000 chimpanzees,
60
208112
5179
οι άνθρωποι θα κερδίσουν εύκολα,
για τον απλό λόγο
για τον απλό λόγο
03:45
the humans will win easily,
for the simple reason
for the simple reason
61
213315
3618
ότι χίλιοι χιμπατζίδες δεν μπορούν
να συνεργαστούν καθόλου.
να συνεργαστούν καθόλου.
03:48
that a thousand chimpanzees
cannot cooperate at all.
cannot cooperate at all.
62
216957
3733
Και αν προσπαθήσετε να στριμώξετε
100.000 χιμπατζίδες
100.000 χιμπατζίδες
03:53
And if you now try to cram
100,000 chimpanzees
100,000 chimpanzees
63
221337
4051
στην Όξφορντ Στριτ ή στο Γουέμπλεϊ,
03:57
into Oxford Street,
or into Wembley Stadium,
or into Wembley Stadium,
64
225412
3616
ή στην Πλατεία Τιενανμέν ή στο Βατικανό,
04:01
or Tienanmen Square or the Vatican,
65
229052
2532
θα έχετε χάος, το απόλυτο χάος.
04:03
you will get chaos, complete chaos.
66
231608
2617
04:06
Just imagine Wembley Stadium
with 100,000 chimpanzees.
with 100,000 chimpanzees.
67
234249
3859
Φανταστείτε το Γουέμπλεϊ με 100.000 χιμπατζίδες.
04:10
Complete madness.
68
238616
1190
Σκέτη τρέλα.
04:12
In contrast, humans normally
gather there in tens of thousands,
gather there in tens of thousands,
69
240219
5942
Εν αντιθέσει, οι άνθρωποι συνήθως
συγκεντρώνονται εκεί κατά δεκάδες χιλιάδες
συγκεντρώνονται εκεί κατά δεκάδες χιλιάδες
και το αποτέλεσμα
συνήθως δεν είναι χαοτικό.
συνήθως δεν είναι χαοτικό.
04:18
and what we get is not chaos, usually.
70
246185
3064
04:21
What we get is extremely sophisticated
and effective networks of cooperation.
and effective networks of cooperation.
71
249273
6087
Το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικά προηγμένα
και αποτελεσματικά δίκτυα συνεργασίας.
και αποτελεσματικά δίκτυα συνεργασίας.
04:28
All the huge achievements
of humankind throughout history,
of humankind throughout history,
72
256554
4590
Όλα τα μεγάλα επιτεύγματα
του ανθρώπου στην ιστορία,
του ανθρώπου στην ιστορία,
είτε το μιλάμε για χτίσιμο πυραμίδων
είτε για πτήσεις στο φεγγάρι,
είτε για πτήσεις στο φεγγάρι,
04:33
whether it's building the pyramids
or flying to the moon,
or flying to the moon,
73
261168
3283
βασίστηκαν, όχι σε ατομικές ικανότητες,
04:36
have been based not
on individual abilities,
on individual abilities,
74
264475
2575
αλλά στην ικανότητα να συνεργαζόμαστε
ευέλικτα σε μεγάλους αριθμούς.
ευέλικτα σε μεγάλους αριθμούς.
04:39
but on this ability to cooperate
flexibly in large numbers.
flexibly in large numbers.
75
267074
3825
Σκεφτείτε ακόμα και αυτή την ομιλία
που κάνω τώρα.
που κάνω τώρα.
04:43
Think even about this very talk
that I'm giving now:
that I'm giving now:
76
271465
3657
Στέκομαι μπροστά από ένα κοινό
περίπου 300 με 400 ανθρώπων,
περίπου 300 με 400 ανθρώπων,
04:47
I'm standing here in front of an audience
of about 300 or 400 people,
of about 300 or 400 people,
77
275146
5984
οι περισσότεροι από τους οποίους
μου είστε εντελώς άγνωστοι.
μου είστε εντελώς άγνωστοι.
04:53
most of you are complete strangers to me.
78
281154
3124
04:56
Similarly, I don't really know
all the people who have organized
all the people who have organized
79
284928
4984
Ομοίως, δεν ξέρω όλους τους ανθρώπους
που οργάνωσαν και δούλεψαν
για αυτή την εκδήλωση
για αυτή την εκδήλωση
05:01
and worked on this event.
80
289936
1627
05:03
I don't know the pilot
and the crew members of the plane
and the crew members of the plane
81
291994
3793
Δεν ξέρω τον πιλότο
και το πλήρωμα του αεροπλάνου
και το πλήρωμα του αεροπλάνου
που με έφερε εδώ, χθες, στο Λονδίνο.
05:07
that brought me over here,
yesterday, to London.
yesterday, to London.
82
295811
2911
05:11
I don't know the people
who invented and manufactured
who invented and manufactured
83
299286
3723
Δεν ξέρω τους ανθρώπους που εφηύραν
και κατασκεύασαν
και κατασκεύασαν
αυτό το μικρόφωνο και αυτές τις κάμερες,
που καταγράφουν αυτά που λέω.
που καταγράφουν αυτά που λέω.
05:15
this microphone and these cameras,
which are recording what I'm saying.
which are recording what I'm saying.
84
303033
4510
05:20
I don't know the people
who wrote all the books and articles
who wrote all the books and articles
85
308123
3537
Δεν ξέρω τους ανθρώπους που έγραψαν
όλα τα βιβλία και τα άρθρα
όλα τα βιβλία και τα άρθρα
που διάβασα για να προετοιμαστώ
για αυτή την ομιλία
για αυτή την ομιλία
05:23
that I read in preparation for this talk.
86
311684
2393
Και σίγουρα δεν ξέρω όλους τους ανθρώπους
05:26
And I certainly don't know all the people
87
314495
2810
που μπορεί να βλέπουν αυτή την ομιλία
μέσω διαδικτύου,
μέσω διαδικτύου,
05:29
who might be watching this talk
over the Internet,
over the Internet,
88
317329
3219
κάπου στο Μπουένος Άιρες ή στο Νέο Δελχί.
05:32
somewhere in Buenos Aires or in New Delhi.
89
320572
3027
Ωστόσο, αν και δεν γνωρίζουμε
ο ένας τον άλλο,
ο ένας τον άλλο,
05:36
Nevertheless, even though
we don't know each other,
we don't know each other,
90
324162
3509
δουλεύουμε μαζί για να δημιουργήσουμε
αυτή την παγκόσμια ανταλλαγή ιδεών.
αυτή την παγκόσμια ανταλλαγή ιδεών.
05:39
we can work together to create
this global exchange of ideas.
this global exchange of ideas.
91
327695
5853
05:46
This is something chimpanzees cannot do.
92
334081
3051
Αυτό είναι κάτι που οι χιμπατζίδες
δεν μπορούν να κάνουν.
δεν μπορούν να κάνουν.
Επικοινωνούν, βέβαια,
05:49
They communicate, of course,
93
337156
1814
05:50
but you will never catch a chimpanzee
traveling to some distant chimpanzee band
traveling to some distant chimpanzee band
94
338994
5799
αλλά δεν θα βρείτε ποτέ έναν χιμπατζή
να ταξιδεύει σε μια μακρινή ομάδα χιμπατζήδων
να ταξιδεύει σε μια μακρινή ομάδα χιμπατζήδων
για να δώσει μια ομιλία για μπανάνες
ή για ελέφαντες,
ή για ελέφαντες,
05:56
to give them a talk about bananas
or about elephants,
or about elephants,
95
344817
4120
ή οτιδήποτε άλλο που μπορεί
να ενδιαφέρει τους χιμπατζίδες.
να ενδιαφέρει τους χιμπατζίδες.
06:00
or anything else that might
interest chimpanzees.
interest chimpanzees.
96
348961
3008
06:05
Now cooperation is, of course,
not always nice;
not always nice;
97
353389
3490
Η συνεργασία βέβαια
δεν είναι πάντοτε καλή.
δεν είναι πάντοτε καλή.
Όλα τα φρικτά πράγματα που έχουν κάνει
οι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της ιστορίας
οι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της ιστορίας
06:08
all the horrible things humans
have been doing throughout history --
have been doing throughout history --
98
356903
4025
06:12
and we have been doing
some very horrible things --
some very horrible things --
99
360952
2739
- κι έχουμε κάνει
μερικά πολύ φρικτά πράγματα -
μερικά πολύ φρικτά πράγματα -
06:15
all those things are also based
on large-scale cooperation.
on large-scale cooperation.
100
363715
5149
όλα αυτά βασίζονται επίσης
στην συνεργασία σε μεγάλη κλίμακα.
στην συνεργασία σε μεγάλη κλίμακα.
Οι φυλακές είναι ένα σύστημα συνεργασίας.
06:20
Prisons are a system of cooperation;
101
368888
2596
06:23
slaughterhouses are a system
of cooperation;
of cooperation;
102
371508
2990
Τα σφαγεία είναι ένα σύστημα συνεργασίας.
06:26
concentration camps
are a system of cooperation.
are a system of cooperation.
103
374522
3004
Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης
είναι ένα σύστημα συνεργασίας.
είναι ένα σύστημα συνεργασίας.
06:29
Chimpanzees don't have slaughterhouses
and prisons and concentration camps.
and prisons and concentration camps.
104
377907
5180
Οι χιμπατζίδες δεν έχουν σφαγεία
και φυλακές και στρατόπεδα συγκέντρωσης.
και φυλακές και στρατόπεδα συγκέντρωσης.
06:36
Now suppose I've managed
to convince you perhaps that yes,
to convince you perhaps that yes,
105
384183
3830
Ας υποθέσουμε ότι κατάφερα
να σας πείσω ότι ίσως ναι,
να σας πείσω ότι ίσως ναι,
ελέγχουμε τον κόσμο επειδή συνεργαζόμαστε
ευέλικτα και σε μεγάλους αριθμούς.
ευέλικτα και σε μεγάλους αριθμούς.
06:40
we control the world because we can
cooperate flexibly in large numbers.
cooperate flexibly in large numbers.
106
388037
5058
Η αμέσως επόμενη ερώτηση
που αμέσως γεννιέται
που αμέσως γεννιέται
06:45
The next question that immediately arises
107
393516
2948
06:48
in the mind of an inquisitive listener is:
108
396488
2883
στο μυαλό ενός περίεργου ακροατή είναι:
06:51
How, exactly, do we do it?
109
399395
2284
Πώς, ακριβώς, το κάνουμε;
Τι μας επιτρέπει, μόνο σε εμάς
από όλα τα ζώα, να συνεργαζόμαστε έτσι;
από όλα τα ζώα, να συνεργαζόμαστε έτσι;
06:54
What enables us alone, of all the animals,
to cooperate in such a way?
to cooperate in such a way?
110
402083
5782
07:01
The answer is our imagination.
111
409714
2546
Η απάντηση είναι η φαντασία μας.
07:04
We can cooperate flexibly
with countless numbers of strangers,
with countless numbers of strangers,
112
412998
5432
Συνεργαζόμαστε ευέλικτα
με αμέτρητους ξένους,
με αμέτρητους ξένους,
επειδή μόνο εμείς,
από όλα τα ζώα στον πλανήτη,
από όλα τα ζώα στον πλανήτη,
07:10
because we alone, of all
the animals on the planet,
the animals on the planet,
113
418454
3696
δημιουργούμε και πιστεύουμε
σε φαντασιώσεις, σε φανταστικές ιστορίες.
σε φαντασιώσεις, σε φανταστικές ιστορίες.
07:14
can create and believe fictions,
fictional stories.
fictional stories.
114
422174
4623
Κι εφόσον όλοι πιστεύουν
στην ίδια φαντασίωση,
στην ίδια φαντασίωση,
07:19
And as long as everybody believes
in the same fiction,
in the same fiction,
115
427326
4588
όλοι υπακούν και ακολουθούν
τους ίδιους κανόνες,
τους ίδιους κανόνες,
07:23
everybody obeys and follows
the same rules,
the same rules,
116
431938
3542
τις ίδιες νόρμες, τις ίδιες αξίες.
07:27
the same norms, the same values.
117
435504
2289
07:30
All other animals use
their communication system
their communication system
118
438639
3899
Όλα τα άλλα ζώα χρησιμοποιούν
το επικοινωνιακό τους σύστημα
το επικοινωνιακό τους σύστημα
μόνο για να περιγράψουν
την πραγματικότητα.
την πραγματικότητα.
07:34
only to describe reality.
119
442562
2496
07:37
A chimpanzee may say, "Look!
There's a lion, let's run away!"
There's a lion, let's run away!"
120
445590
4217
Ένας χιμπατζής θα πει,
«Δείτε! Ένα λιοντάρι, ας φύγουμε!»
«Δείτε! Ένα λιοντάρι, ας φύγουμε!»
ή «Δείτε! Να μια μπανανιά!
Ας πάμε να πάρουμε μπανάνες!»
Ας πάμε να πάρουμε μπανάνες!»
07:41
Or, "Look! There's a banana tree
over there! Let's go and get bananas!"
over there! Let's go and get bananas!"
121
449831
4106
Οι άνθρωποι, από την άλλη, με την γλώσσα
δεν περιγράφουν μόνο την πραγματικότητα,
δεν περιγράφουν μόνο την πραγματικότητα,
07:45
Humans, in contrast, use their language
not merely to describe reality,
not merely to describe reality,
122
453961
6277
αλλά για να φτιάξουν νέες πραγματικότητες,
πλασματικές πραγματικότητες.
πλασματικές πραγματικότητες.
07:52
but also to create new realities,
fictional realities.
fictional realities.
123
460262
4524
Ένας άνθρωπος μπορεί να πει «Δείτε,
υπάρχει ένας θεός πάνω από τα σύννεφα!
υπάρχει ένας θεός πάνω από τα σύννεφα!
07:57
A human can say, "Look,
there is a god above the clouds!
there is a god above the clouds!
124
465278
3954
Και αν δεν κάνεις ό,τι σου λέω,
08:01
And if you don't do what I tell you to do,
125
469256
2080
08:03
when you die, God will punish you
and send you to hell."
and send you to hell."
126
471360
3205
όταν πεθάνεις, ο Θεός θα σε τιμωρήσει
και θα σε στείλει στην κόλαση».
και θα σε στείλει στην κόλαση».
Αν όλοι σας πιστέψετε την ιστορία
που εφηύρα,
που εφηύρα,
08:06
And if you all believe this story
that I've invented,
that I've invented,
127
474986
3772
08:10
then you will follow the same
norms and laws and values,
norms and laws and values,
128
478782
3815
τότε θα ακολουθήσετε τις ίδιες νόρμες
και νόμους και αξίες,
και νόμους και αξίες,
και θα συνεργαστείτε.
08:14
and you can cooperate.
129
482621
1292
Μόνο οι άνθρωποι
μπορούν να το κάνουν αυτό.
μπορούν να το κάνουν αυτό.
08:16
This is something only humans can do.
130
484278
2350
Δεν θα πείσετε ποτέ ένα χιμπατζή
να σας δώσει μια μπανάνα
να σας δώσει μια μπανάνα
08:19
You can never convince a chimpanzee
to give you a banana
to give you a banana
131
487207
3841
με την υπόσχεση «...αφού πεθάνεις,
θα πας στον παράδεισο των χιμπατζίδων...»
θα πας στον παράδεισο των χιμπατζίδων...»
08:23
by promising him, "... after you die,
you'll go to chimpanzee heaven ..."
you'll go to chimpanzee heaven ..."
132
491072
3793
08:26
(Laughter)
133
494889
1023
(Γέλια)
08:27
"... and you'll receive lots and lots
of bananas for your good deeds.
of bananas for your good deeds.
134
495936
3262
«...και θα πάρεις πολλές μπανάνες
για τις καλές σου πράξεις.
για τις καλές σου πράξεις.
Άρα δώσε μου αυτή την μπανάνα».
08:31
So now give me this banana."
135
499222
1422
08:32
No chimpanzee will ever
believe such a story.
believe such a story.
136
500668
2758
Κανένας χιμπατζής δεν θα πιστέψει
αυτή την ιστορία.
αυτή την ιστορία.
Μόνο οι άνθρωποι πιστεύουν
τέτοιες ιστορίες,
τέτοιες ιστορίες,
08:35
Only humans believe such stories,
137
503776
2690
08:38
which is why we control the world,
138
506490
2083
και γι' αυτό ελέγχουμε τον κόσμο,
08:40
whereas the chimpanzees are locked up
in zoos and research laboratories.
in zoos and research laboratories.
139
508597
4845
ενώ οι χιμπατζίδες είναι κλεισμένοι
σε ζωολογικούς κήπους και εργαστήρια.
σε ζωολογικούς κήπους και εργαστήρια.
08:46
Now you may find it acceptable that yes,
140
514904
2940
Μπορεί τώρα να σας φαίνεται αποδεκτό
ότι πράγματι,
ότι πράγματι,
08:49
in the religious field, humans cooperate
by believing in the same fictions.
by believing in the same fictions.
141
517868
6140
θρησκευτικά, οι άνθρωποι συνεργάζονται
πιστεύοντας τις ίδιες φαντασιώσεις.
πιστεύοντας τις ίδιες φαντασιώσεις.
Εκατομμύρια άνθρωποι συγκεντρώνονται
για να χτίσουν καθεδρικούς ή τεμένη
για να χτίσουν καθεδρικούς ή τεμένη
08:56
Millions of people come together
to build a cathedral or a mosque
to build a cathedral or a mosque
142
524032
4952
ή να πολεμήσουν σε σταυροφορίες ή τζιχάντ,
επειδή όλοι πιστεύουν τις ίδιες ιστορίες
επειδή όλοι πιστεύουν τις ίδιες ιστορίες
09:01
or fight in a crusade or a jihad, because
they all believe in the same stories
they all believe in the same stories
143
529008
5742
για τον Θεό και τον παράδεισο
και την κόλαση.
και την κόλαση.
09:06
about God and heaven and hell.
144
534774
2713
Αλλά αυτό στο οποίο θέλω να δώσω έμφαση
είναι ότι ο ίδιος ακριβώς μηχανισμός
είναι ότι ο ίδιος ακριβώς μηχανισμός
09:09
But what I want to emphasize
is that exactly the same mechanism
is that exactly the same mechanism
145
537979
5239
υφίσταται σε όλες τις μορφές
μαζικής ανθρώπινης συνεργασίας,
μαζικής ανθρώπινης συνεργασίας,
09:15
underlies all other forms
of mass-scale human cooperation,
of mass-scale human cooperation,
146
543242
5864
όχι μόνο στο θρησκευτικό τομέα.
09:21
not only in the religious field.
147
549130
2520
Πάρτε για παράδειγμα τον νομικό τομέα.
09:23
Take, for example, the legal field.
148
551674
2278
09:26
Most legal systems today in the world
are based on a belief in human rights.
are based on a belief in human rights.
149
554531
5977
Τα περισσότερα νομικά συστήματα σήμερα
βασίζονται στα ανθρώπινα δικαιώματα.
βασίζονται στα ανθρώπινα δικαιώματα.
09:33
But what are human rights?
150
561247
1777
Αλλά τι είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα;
Όπως ακριβώς ο Θεό και ο παράδεισος,
είναι μια ιστορία που δημιουργήσαμε.
είναι μια ιστορία που δημιουργήσαμε.
09:35
Human rights, just like God and heaven,
are just a story that we've invented.
are just a story that we've invented.
151
563596
4702
Δεν είναι ένα αληθινό αντικείμενο.
09:40
They are not an objective reality;
152
568322
2318
Δεν είναι κάποιο βιολογικό αποτέλεσμα
του χόμο σάπιενς.
του χόμο σάπιενς.
09:42
they are not some biological effect
about homo sapiens.
about homo sapiens.
153
570664
3666
Πάρτε ένα ανθρώπινο ον, ανοίξτε τον,
κοιτάξτε μέσα,
κοιτάξτε μέσα,
09:46
Take a human being,
cut him open, look inside,
cut him open, look inside,
154
574719
3799
και θα βρείτε καρδιά, νεφρά,
νευρώνες, ορμόνες, DNA,
νευρώνες, ορμόνες, DNA,
09:50
you will find the heart, the kidneys,
neurons, hormones, DNA,
neurons, hormones, DNA,
155
578542
5127
αλλά δεν θα βρείτε καθόλου δικαιώματα.
09:55
but you won't find any rights.
156
583693
1888
Το μόνο μέρος που θα βρείτε δικαιώματα
είναι στις ιστορίες
είναι στις ιστορίες
09:58
The only place you find rights
are in the stories
are in the stories
157
586200
3921
που δημιουργήσαμε και διαδώσαμε
τους τελευταίους αιώνες.
τους τελευταίους αιώνες.
10:02
that we have invented and spread around
over the last few centuries.
over the last few centuries.
158
590145
4133
Μπορεί να είναι πολύ θετικές ιστορίες,
πολύ καλές ιστορίες,
πολύ καλές ιστορίες,
10:06
They may be very positive stories,
very good stories,
very good stories,
159
594607
4930
αλλά είναι μόνο φανταστικές ιστορίες
που δημιουργήσαμε.
που δημιουργήσαμε.
10:11
but they're still just fictional stories
that we've invented.
that we've invented.
160
599561
3563
Το ίδιο συμβαίνει και στον πολιτικό τομέα.
10:15
The same is true of the political field.
161
603664
2520
Οι σημαντικότεροι παράγοντες
στην πολιτική είναι τα κράτη και έθνη.
στην πολιτική είναι τα κράτη και έθνη.
10:18
The most important factors
in modern politics are states and nations.
in modern politics are states and nations.
162
606565
6370
Αλλά τι είναι τα κράτη και τα έθνη;
10:25
But what are states and nations?
163
613333
1800
Δεν είναι μια αντικειμενική πραγματικότητα
10:27
They are not an objective reality.
164
615593
2125
Ένα βουνό είναι μια αντικειμενική
πραγματικότητα.
πραγματικότητα.
10:29
A mountain is an objective reality.
165
617742
2713
Το βλέπετε, το αγγίζετε,
το μυρίζετε ακόμα.
το μυρίζετε ακόμα.
10:32
You can see it, you can touch it,
you can ever smell it.
you can ever smell it.
166
620479
3284
10:36
But a nation or a state,
167
624223
1772
Αλλά ένα κράτος ή ένα έθνος,
10:38
like Israel or Iran or France or Germany,
168
626019
3780
όπως το Ισραήλ ή το Ιράν ή η Γαλλία
ή η Γερμανία,
ή η Γερμανία,
είναι απλά μια ιστορία που επινοήσαμε
10:41
this is just a story that we've invented
169
629823
2740
10:44
and became extremely attached to.
170
632587
1974
και στην οποία έχουμε προσκοληθεί.
Το ίδιο συμβαίνει και στον οικονομικό τομέα.
10:46
The same is true of the economic field.
171
634949
2504
Οι σημαντικότεροι παίκτες σήμερα
στην παγκόσμια οικονομία
στην παγκόσμια οικονομία
10:49
The most important actors today
in the global economy
in the global economy
172
637892
3706
είναι οι εταιρείες
και οι όμιλοι επιχειρήσεων.
και οι όμιλοι επιχειρήσεων.
10:53
are companies and corporations.
173
641622
2262
10:56
Many of you today, perhaps, work
for a corporation,
for a corporation,
174
644407
3731
Πολλοί από εσάς σήμερα, ίσως,
δουλεύετε για μια εταιρεία,
δουλεύετε για μια εταιρεία,
όπως η Google ή η Toyota
ή τα ΜακΝτόναλντς.
ή τα ΜακΝτόναλντς.
11:00
like Google or Toyota or McDonald's.
175
648162
3050
Αλλά τί είναι ακριβώς αυτές;
11:03
What exactly are these things?
176
651577
1818
11:05
They are what lawyers call legal fictions.
177
653982
3947
Είναι αυτό που οι δικηγόροι
αποκαλούν πλάσματα δικαίου.
αποκαλούν πλάσματα δικαίου.
Είναι ιστορίες που επινοήθηκαν
και συντηρούνται
και συντηρούνται
11:10
They are stories invented and maintained
178
658359
3476
από τους ισχυρούς μάγους
που αποκαλούμε δικηγόρους.
που αποκαλούμε δικηγόρους.
11:13
by the powerful wizards we call lawyers.
179
661859
3333
11:17
(Laughter)
180
665216
1445
(Γέλια)
Και τι κάνουν οι εταιρείες όλη την ημέρα;
11:18
And what do corporations do all day?
181
666685
3419
11:22
Mostly, they try to make money.
182
670128
2853
Κυρίως, προσπαθούν να κερδίσουν χρήματα.
Τι είναι όμως τα χρήματα;
11:25
Yet, what is money?
183
673411
1333
11:26
Again, money is not an objective reality;
it has no objective value.
it has no objective value.
184
674768
5166
Πάλι, δεν είναι αντικειμενική
πραγματικότητα, δεν έχουν πραγματική αξία.
πραγματικότητα, δεν έχουν πραγματική αξία.
Πάρτε αυτό το πράσινο κομμάτι
χαρτί, το δολάριο.
χαρτί, το δολάριο.
11:31
Take this green piece
of paper, the dollar bill.
of paper, the dollar bill.
185
679958
3317
Κοιτάξτε το - δεν έχει αξία.
11:35
Look at it -- it has no value.
186
683299
2377
Δεν μπορείτε να το φάτε, να το πιείτε,
11:37
You cannot eat it, you cannot drink it,
187
685700
2234
ούτε να το φορέσετε.
11:39
you cannot wear it.
188
687958
1292
Ήρθαν όμως αυτοί οι αρχιπαραμυθάδες,
11:41
But then came along
these master storytellers --
these master storytellers --
189
689633
4041
οι μεγάλοι τραπεζίτες,
11:45
the big bankers,
190
693698
1484
οι υπουργοί οικονομικών,
11:47
the finance ministers,
191
695206
1440
11:48
the prime ministers --
192
696670
1354
οι πρωθυπουργοί,
11:50
and they tell us a very convincing story:
193
698048
2478
και μας είπαν μια πολύ πειστική ιστορία:
«Βλέπετε αυτό εδώ
το πράσινο κομμάτι χαρτί;
το πράσινο κομμάτι χαρτί;
11:52
"Look, you see this green piece of paper?
194
700550
1958
11:54
It is actually worth 10 bananas."
195
702532
2583
Αξίζει 10 μπανάνες στην πραγματικότητα».
11:57
And if I believe it, and you believe it,
196
705591
2109
Αν το πιστεύω εγώ, και εσείς,
και όλοι το πιστέψουν,
11:59
and everybody believes it,
197
707724
1516
λειτουργεί.
12:01
it actually works.
198
709264
1864
Μπορώ να πάρω
αυτό το άχρηστο κομμάτι χαρτί,
αυτό το άχρηστο κομμάτι χαρτί,
12:03
I can take this worthless piece of paper,
199
711152
2913
να πάω στο σούπερ μάρκετ,
12:06
go to the supermarket,
200
714089
1637
να το δώσω σε έναν άγνωστο
που δεν έχω ξαναδεί,
που δεν έχω ξαναδεί,
12:07
give it to a complete stranger
whom I've never met before,
whom I've never met before,
201
715750
4007
και να πάρω σε αντάλλαγμα
αληθινές μπανάνες που μπορώ να φάω.
αληθινές μπανάνες που μπορώ να φάω.
12:11
and get, in exchange, real bananas
which I can actually eat.
which I can actually eat.
202
719781
4685
Αυτό είναι κάτι εκπληκτικό.
12:16
This is something amazing.
203
724870
1721
Δεν θα μπορέσετε ποτέ να το κάνετε
με χιμπατζήδες.
με χιμπατζήδες.
12:18
You could never do it with chimpanzees.
204
726615
2078
12:20
Chimpanzees trade, of course:
205
728717
1945
Οι χιμπατζήδες ανταλλάσσουν, βέβαια:
«Ναι, μου δίνεις μια καρύδα,
σου δίνω μια μπανάνα».
σου δίνω μια μπανάνα».
12:22
"Yes, you give me a coconut,
I'll give you a banana."
I'll give you a banana."
206
730686
2750
12:25
That can work.
207
733460
1238
Δουλεύει.
Αλλά, μου δίνεις ένα άχρηστο κομμάτι χαρτί
12:26
But, you give me
a worthless piece of paper
a worthless piece of paper
208
734722
2992
και περιμένεις να σου δώσω μια μπανάνα;
12:29
and you except me to give you a banana?
209
737738
2014
Σε καμιά περίπτωση!
12:31
No way!
210
739776
1152
Τι νομίζεις ότι είμαι, άνθρωπος;
12:32
What do you think I am, a human?
211
740952
1581
12:34
(Laughter)
212
742557
2373
(Γέλια)
Τα χρήματα, είναι η πιο πετυχημένη ιστορία
12:36
Money, in fact, is
the most successful story
the most successful story
213
744954
4119
που δημιουργήθηκε και ειπώθηκε
από ανθρώπους,
από ανθρώπους,
12:41
ever invented and told by humans,
214
749097
2656
επειδή είναι η μόνη που πιστεύουν όλοι.
12:43
because it is the only story
everybody believes.
everybody believes.
215
751777
4343
12:48
Not everybody believes in God,
216
756692
2790
Δεν πιστεύουν όλοι στο Θεό,
δεν πιστεύουν όλοι
στα ανθρώπινα δικαιώματα,
στα ανθρώπινα δικαιώματα,
12:51
not everybody believes in human rights,
217
759506
3025
δεν πιστεύουν όλοι στον εθνικισμό,
12:54
not everybody believes in nationalism,
218
762555
2785
αλλά όλοι πιστεύουν στα χρήματα,
και στο δολάριο.
και στο δολάριο.
12:57
but everybody believes in money,
and in the dollar bill.
and in the dollar bill.
219
765364
3743
13:01
Take, even, Osama Bin Laden.
220
769514
1981
Πάρτε ακόμα και τον Οσάμα Μπιν Λάντεν.
Μισούσε την αμερικανική πολιτική
και την αμερικανική θρησκεία
και την αμερικανική θρησκεία
13:03
He hated American politics
and American religion
and American religion
221
771519
3687
και την αμερικανική κουλτούρα,
13:07
and American culture,
222
775230
1449
13:08
but he had no objection
to American dollars.
to American dollars.
223
776703
2806
αλλά δεν είχε ενστάσεις
στα αμερικανικά δολάρια.
στα αμερικανικά δολάρια.
Στην πραγματικότητα του άρεσαν πολύ.
13:11
He was quite fond of them, actually.
224
779533
2095
13:13
(Laughter)
225
781652
1903
(Γέλια)
13:16
To conclude, then:
226
784166
1700
Για να συνοψίσω λοιπόν:
Εμείς οι άνθρωποι ελέγχουμε τον κόσμο
διότι ζούμε σε μια διπλή πραγματικότητα.
διότι ζούμε σε μια διπλή πραγματικότητα.
13:17
We humans control the world
because we live in a dual reality.
because we live in a dual reality.
227
785890
5768
13:24
All other animals live
in an objective reality.
in an objective reality.
228
792531
3913
Όλα τα άλλα ζώα ζουν
σε μια αντικειμενική πραγματικότητα.
σε μια αντικειμενική πραγματικότητα.
13:28
Their reality consists
of objective entities,
of objective entities,
229
796992
4552
Η πραγματικότητά τους αποτελείται
από αντικειμενικές οντότητες,
από αντικειμενικές οντότητες,
όπως ποτάμια και δέντρα
και λιοντάρια και ελέφαντες.
και λιοντάρια και ελέφαντες.
13:33
like rivers and trees
and lions and elephants.
and lions and elephants.
230
801568
3943
13:38
We humans, we also live
in an objective reality.
in an objective reality.
231
806067
3683
Εμείς οι άνθρωποι, επίσης ζούμε
σε μια αντικειμενική πραγματικότητα.
σε μια αντικειμενική πραγματικότητα.
Στον κόσμο μας έχουμε επίσης ποτάμια
και δέντρα και λιοντάρια και ελέφαντες.
και δέντρα και λιοντάρια και ελέφαντες.
13:41
In our world, too, there are rivers
and trees and lions and elephants.
and trees and lions and elephants.
232
809774
5068
13:47
But over the centuries,
233
815421
1845
Αλλά μέσα στους αιώνες,
13:49
we have constructed on top
of this objective reality
of this objective reality
234
817290
4727
έχουμε κατασκευάσει πάνω από αυτή
την αντικειμενική πραγματικότητα
την αντικειμενική πραγματικότητα
μια δεύτερη φανταστική πραγματικότητα,
13:54
a second layer of fictional reality,
235
822041
3493
μια πραγματικότητα αποτελούμενη
από φανταστικές οντότητες,
από φανταστικές οντότητες,
13:57
a reality made of fictional entities,
236
825558
3564
όπως έθνη, θεοί, χρήματα, εταιρείες.
14:01
like nations, like gods,
like money, like corporations.
like money, like corporations.
237
829146
4533
14:06
And what is amazing is that
as history unfolded,
as history unfolded,
238
834481
4634
Αυτό που είναι εκπληκτικό είναι
ότι όπως εξελισσόταν η ιστορία,
ότι όπως εξελισσόταν η ιστορία,
αυτή η φανταστική πραγματικότητα
έγινε όλο και πιο ισχυρή
έγινε όλο και πιο ισχυρή
14:11
this fictional reality became
more and more powerful
more and more powerful
239
839139
5396
ώστε σήμερα, οι ισχυρότερες
δυνάμεις στον κόσμο
δυνάμεις στον κόσμο
14:16
so that today, the most powerful
forces in the world
forces in the world
240
844559
4501
είναι αυτές οι φανταστικές οντότητες.
14:21
are these fictional entities.
241
849084
1965
14:23
Today, the very survival of rivers
and trees and lions and elephants
and trees and lions and elephants
242
851715
6794
Η επιβίωση των ποταμιών, των δέντρων,
των λιονταριών και των ελεφάντων σήμερα
των λιονταριών και των ελεφάντων σήμερα
εξαρτάται από τις αποφάσεις
και τις επιθυμίες φανταστικών οντοτήτων,
και τις επιθυμίες φανταστικών οντοτήτων,
14:30
depends on the decisions and wishes
of fictional entities,
of fictional entities,
243
858533
5105
όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Google,
η Παγκόσμια Τράπεζα.
η Παγκόσμια Τράπεζα.
14:35
like the United States, like Google,
like the World Bank --
like the World Bank --
244
863662
4537
Οντότητες που υπάρχουν
μόνο στην φαντασία μας.
μόνο στην φαντασία μας.
14:40
entities that exist only
in our own imagination.
in our own imagination.
245
868223
4039
14:44
Thank you.
246
872929
1152
Ευχαριστώ.
14:46
(Applause)
247
874105
4571
(Χειροκρότημα)
Μπρούνο Γκιουσάνι:
Γιουβάλ, έβγαλες ένα καινούργιο βιβλίο.
Γιουβάλ, έβγαλες ένα καινούργιο βιβλίο.
14:56
Bruno Giussani: Yuval, you have
a new book out.
a new book out.
248
884299
2210
14:58
After Sapiens, you wrote another one,
249
886533
1803
Μετά τον Σάπιενς, έγραψες άλλο ένα,
15:00
and it's out in Hebrew, but not
yet translated into ...
yet translated into ...
250
888360
2587
κυκλοφορεί στα Εβραϊκά,
αλλά δεν έχει μεταφραστεί ακόμα...
αλλά δεν έχει μεταφραστεί ακόμα...
15:02
Yuval Noah Harari: I'm working on
the translation as we speak.
the translation as we speak.
251
890971
2929
ΓΝΧ: Δουλεύω την μετάφραση αυτή τη στιγμή.
ΜΓ: Στο βιβλίο, αν καταλαβαίνω σωστά,
15:05
BG: In the book, if I
understand it correctly,
understand it correctly,
252
893924
2168
15:08
you argue that the amazing breakthroughs
that we are experiencing right now
that we are experiencing right now
253
896116
5629
ισχυρίζεσαι ότι οι εκπλητικές ανακαλύψεις
που βιώνουμε αυτή τη στιγμή
που βιώνουμε αυτή τη στιγμή
δεν θα κάνουν μόνο
τις ζωές μας ευκολότερες,
τις ζωές μας ευκολότερες,
15:13
not only will potentially
make our lives better,
make our lives better,
254
901769
2259
αλλά θα δημιουργήσουν,
-και χρησιμοποιώ τα λόγια σου-
-και χρησιμοποιώ τα λόγια σου-
15:16
but they will create -- and I quote you --
255
904052
2236
15:18
"... new classes and new class struggles,
just as the industrial revolution did."
just as the industrial revolution did."
256
906312
4618
«καινούργιες τάξεις και ταξικούς αγώνες,
όπως και η βιομηχανική επανάσταση».
όπως και η βιομηχανική επανάσταση».
15:22
Can you elaborate for us?
257
910954
1223
Μπορείς να το αναλύσεις;
15:24
YNH: Yes. In the industrial revolution,
258
912670
1924
ΓΝΧ: Ναι. Στην βιομηχανική επανάσταση,
είδαμε την δημιουργία μιας νέας τάξης,
το αστικό προλεταριάτο.
το αστικό προλεταριάτο.
15:26
we saw the creation of a new class
of the urban proletariat.
of the urban proletariat.
259
914618
4902
Ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνικοπολιτικής
ιστορίας των τελευταίων 200 ετών
ιστορίας των τελευταίων 200 ετών
15:31
And much of the political and social
history of the last 200 years involved
history of the last 200 years involved
260
919544
5110
ασχολήθηκε με αυτή την τάξη,
και τα νέα προβλήματα και ευκαιρίες.
και τα νέα προβλήματα και ευκαιρίες.
15:36
what to do with this class,
and the new problems and opportunities.
and the new problems and opportunities.
261
924678
3626
Τώρα, βιώνουμε την δημιουργία μιας νέας
τεράστιας τάξης άχρηστων ανθρώπων.
τεράστιας τάξης άχρηστων ανθρώπων.
15:40
Now, we see the creation of a new
massive class of useless people.
massive class of useless people.
262
928328
4632
(Γέλια)
15:44
(Laughter)
263
932984
1001
15:46
As computers become better and better
in more and more fields,
in more and more fields,
264
934009
5361
Ενώ οι υπολογιστές γίνονται καλύτεροι
σε περισσότερους τομείς,
σε περισσότερους τομείς,
υπάρχει η πιθανότητα ότι εκείνοι
θα τα καταφέρνουν καλύτερα από εμάς
θα τα καταφέρνουν καλύτερα από εμάς
15:51
there is a distinct possibility that
computers will out-perform us
computers will out-perform us
265
939394
4892
στις περισσότερες δουλειές
και θα κάνουν τους ανθρώπους περιττούς.
και θα κάνουν τους ανθρώπους περιττούς.
15:56
in most tasks and will make
humans redundant.
humans redundant.
266
944310
3603
15:59
And then the big political
and economic question
and economic question
267
947937
2737
Τότε το μεγάλο πολιτικό
και οικονομικό ερώτημα
και οικονομικό ερώτημα
16:02
of the 21st century will be,
268
950698
2363
του 21ου αιώνα θα είναι,
«Γιατί χρειαζόμαστε τους ανθρώπους;»
16:05
"What do we need humans for?",
269
953085
2162
ή τουλάχιστον, «Γιατί χρειαζόμαστε
τόσους πολλούς ανθρώπους;»
τόσους πολλούς ανθρώπους;»
16:07
or at least, "What do we need
so many humans for?"
so many humans for?"
270
955271
3367
ΜΓ: Έχεις απάντηση μέσα στο βιβλίο;
16:10
BG: Do you have an answer in the book?
271
958662
2458
ΓΝΧ: Επί του παρόντος, το καλύτερο
που μπορούμε να κάνουμε
που μπορούμε να κάνουμε
16:13
YNH: At present, the best guess
we have is to keep them happy
we have is to keep them happy
272
961144
4020
είναι να τους κρατάμε χαρούμενους
με ναρκωτικά και βιντεοπαιχνίδια...
με ναρκωτικά και βιντεοπαιχνίδια...
16:17
with drugs and computer games ...
273
965188
1797
16:19
(Laughter)
274
967009
1001
(Γέλια)
16:20
but this doesn't sound
like a very appealing future.
like a very appealing future.
275
968034
3271
αλλά αυτό δεν ακούγεται
σαν ένα πολύ ελκυστικό μέλλον.
σαν ένα πολύ ελκυστικό μέλλον.
ΜΓ: ΟΚ, οπότε βασικά λες
στο βιβλίο και τώρα,
στο βιβλίο και τώρα,
16:23
BG: Ok, so you're basically saying
in the book and now,
in the book and now,
276
971329
2809
16:26
that for all the discussion
about the growing evidence
about the growing evidence
277
974162
2786
για την συζήτηση σχετικά με τα στοιχεία
μεγάλης οικονομικής ανισότητας,
μεγάλης οικονομικής ανισότητας,
16:28
of significant economic inequality,
we are just kind of at the beginning
we are just kind of at the beginning
278
976972
3763
ότι είμαστε μόνο
στην αρχή της διαδικασίας;
στην αρχή της διαδικασίας;
16:32
of the process?
279
980759
1157
ΓΝΧ: Πάλι, δεν είναι μια προφητεία,
16:34
YNH: Again, it's not a prophecy;
280
982225
1526
16:35
it's seeing all kinds
of possibilities before us.
of possibilities before us.
281
983775
3943
βλέπουμε απλά όλες τις πιθανότητες
μπροστά μας.
μπροστά μας.
Μια πιθανότητα είναι η δημιουργία
μιας τεράστιας τάξης άχρηστων ανθρώπων.
μιας τεράστιας τάξης άχρηστων ανθρώπων.
16:39
One possibility is this creation
of a new massive class of useless people.
of a new massive class of useless people.
282
987742
4982
Μια άλλη πιθανότητα είναι
η διαίρεση του ανθρώπινου είδους
η διαίρεση του ανθρώπινου είδους
16:44
Another possibility is
the division of humankind
the division of humankind
283
992748
3140
16:47
into different biological castes,
284
995912
2991
σε διαφορετικές βιολογικές κάστες,
16:50
with the rich being upgraded
into virtual gods,
into virtual gods,
285
998927
4291
με τους πλούσιους να αναβαθμίζονται
σε εικονικούς θεούς,
σε εικονικούς θεούς,
16:55
and the poor being degraded
to this level of useless people.
to this level of useless people.
286
1003242
4308
και οι φτωχοί να υποβαθμιστούν
στο επίπεδο των άχρηστων ανθρώπων.
στο επίπεδο των άχρηστων ανθρώπων.
ΜΓ: Μου φαίνεται θα υπάρξει ακόμα
μια ομιλία TED σε ένα δύο χρόνια.
μια ομιλία TED σε ένα δύο χρόνια.
16:59
BG: I feel there is another TED talk
coming up in a year or two.
coming up in a year or two.
287
1007574
3022
17:02
Thank you, Yuval, for making the trip.
288
1010620
1822
Ευχαριστώ Γιουβάλ,
που έκανες το ταξίδι.
που έκανες το ταξίδι.
17:04
YNH: Thanks!
289
1012466
1156
ΓΝΧ: Ευχαριστώ!
17:05
(Applause)
290
1013646
1665
(Χειροκρότημα)
Reviewed by Ilias Zadik
ABOUT THE SPEAKER
Yuval Noah Harari - Historian, authorIn his book "Homo Deus," Yuval Noah Harari explores the future of humankind: the destinies we may set for ourselves and the quests we'll undertake.
Why you should listen
In his book, Homo Deus: A Brief History of Tomorrow, Yuval Noah Harari explores the projects, dreams and nightmares that will shape the 21st century -- from overcoming death to creating artificial life. He maps the future and asks fundamental questions: Where do we go from here? How will we protect this fragile world from our own destructive powers? The book has sold four million copies since its publication in 2016.
Harari's previous book, Sapiens: A Brief History of Humankind, explores what made homo sapiens the most successful species on the planet. His answer: We are the only animal that can believe in things that exist purely in our imagination, such as gods, states, money, human rights, corporations and other fictions, and we have developed a unique ability to use these stories to unify and organize groups and ensure cooperation. Sapiens has sold eight million copies and been translated into more than 50 languages. Bill Gates, Mark Zuckerberg and President Barack Obama have recommended it as a must-read.
Harari lectures as a Professor of history at The Hebrew University of Jerusalem, where he specializes in world history, medieval history and military history. His current research focuses on macro-historical questions: What is the relationship between history and biology? What is the essential difference between Homo sapiens and other animals? Is there justice in history? Does history have a direction? Did people become happier as history unfolded? Harari has written for newspapers such as The Guardian, Financial Times, the Times, Nature magazine and the Wall Street Journal.
Harari's new book, 21 Lessons for the 21st Century, will take the pulse of our current global climate, focusing on the biggest questions of the present moment: What is really happening right now? What are today’s greatest challenges and choices? What should we pay attention to? The book will be published in multiple languages in September 2018.
Yuval Noah Harari | Speaker | TED.com