TEDGlobal 2013
Kelly McGonigal: How to make stress your friend
კელი მაკგონიგალი: როგორ გადავაქციოთ სტრესი თქვენ მეგობრად
Filmed:
Readability: 4.4
22,520,850 views
სტრესი თქვენს გულს აჩქარებს, სუნთქვას გიხშირებთ და შუბლზე ოფლს გასხამთ. მაშინ როცა სტრესი ჯანმრთელობის მტრად იქნა გამოცხადებული, ახალი კვლევები აჩვენებს, რომ სტრესი მხოლოდ მაშინ არის ცუდი თქვენთვის, თუ გჯერათ რომ ასეა. ფსიქოლოგი კელი მაკგონიგალი გვირჩევს სტრესი პოზიტიურად აღვიქვათ და გვთავაზობს სტრესის შემცირების დაუფასებელ მექანიზმს: სხვებთან ურთიერთობას.
Kelly McGonigal - Health psychologist
Kelly McGonigal translates academic research into practical strategies for health, happiness and personal success. Full bio
Kelly McGonigal translates academic research into practical strategies for health, happiness and personal success. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I have a confession to make,
0
435
4178
რაღაცაში უნდა გამოგიტყდეთ..
00:16
but first, I want you
1
4613
3263
მაგრამ მანამდე მინდა,
რომ თქვენ გამომიტყდეთ რაღაცაში.
რომ თქვენ გამომიტყდეთ რაღაცაში.
00:19
to make a little confession to me.
2
7876
3593
00:23
In the past year, I want you to just raise your hand
3
11469
3088
მინდა, რომ აწიოთ ხელი თუ გასულ წელს
00:26
if you've experienced relatively little stress.
4
14557
3414
შედარებით უმნიშვნელო სტრესი გამოსცადეთ.
00:29
Anyone?
5
17971
2633
არავის?
00:32
How about a moderate amount of stress?
6
20604
2529
რას იტყვით არც თუ ისე დიდ სტრესზე?
00:35
Who has experienced a lot of stress?
7
23133
3308
ვინ გამოსცადა ძალიან დიდი სტრესი?
00:38
Yeah. Me too.
8
26441
2408
დიახ, მეც.
00:40
But that is not my confession.
9
28849
2264
მაგრამ ეს არ არის ჩემი აღიარება.
ჩემი აღიარება გახლავთ ის,
00:43
My confession is this: I am a health psychologist,
10
31113
3690
რომ მე ჯანმრთელობის ფსიქოლოგი ვარ
00:46
and my mission is to help people be happier and healthier.
11
34803
4589
და ჩემი ვალია დავეხმარო ადამიანებს
იყვნენ ბედნიერები და ჯანმრთელები.
იყვნენ ბედნიერები და ჯანმრთელები.
00:51
But I fear that something I've been teaching
12
39392
3534
მაგრამ ვშიშობ რასაც ვასწავლიდი
ბოლო 10 წელიწადია,
ბოლო 10 წელიწადია,
00:54
for the last 10 years is doing more harm than good,
13
42926
4328
უფრო საზიანოა ვიდრე სასარგებლო
00:59
and it has to do with stress.
14
47254
2424
და ეს ყველაფერი სტრესს შეეხება.
01:01
For years I've been telling people, stress makes you sick.
15
49678
3175
წლების განმავლობაში ვეუბნებოდი ადამიანებს
სტრესი გაავადმყოფებთ.
სტრესი გაავადმყოფებთ.
01:04
It increases the risk of everything from the common cold
16
52853
2895
ის ზრდის რისკებს
გაცივებიდან დაწყებული,
გაცივებიდან დაწყებული,
01:07
to cardiovascular disease.
17
55748
2142
გულ-სისხლძარღვთა დაავადებით დამთავრებული.
01:09
Basically, I've turned stress into the enemy.
18
57890
4493
მე სტრესი მტრად გადავაქციე,
01:14
But I have changed my mind about stress,
19
62383
2712
მაგრამ შევიცვალე აზრი
სტრესთან დაკავშირებით
სტრესთან დაკავშირებით
01:17
and today, I want to change yours.
20
65095
3915
და დღეს მინდა, რომ თქვენი აზრიც შევცვალო.
01:21
Let me start with the study that made me rethink
21
69010
2380
დავიწყებ კვლევით, რომელმაც შემიცვალა
01:23
my whole approach to stress.
22
71390
2435
დამოკიდებულება სტრესთან დაკავშირებით
01:25
This study tracked 30,000 adults in the United States
23
73825
3419
კვლევის ფარგლებში 30 000 მოზარდს,
აკვირდებოდნენ აშშ-ში რვა წლის განმავლობაში
აკვირდებოდნენ აშშ-ში რვა წლის განმავლობაში
01:29
for eight years, and they started by asking people,
24
77244
3946
მათ დაიწყეს შემდეგი კითხვების დასმით,
01:33
"How much stress have you experienced in the last year?"
25
81190
3538
"რამდენად დიდი სტრესი გამოსცადეთ
გასულ წელს?"
გასულ წელს?"
01:36
They also asked, "Do you believe
26
84728
3284
მათ ასევე ჰკითხეს:
"გჯერათ, რომ სტრესი აზიანებს
თქვენს ჯანმრთელობას?"
თქვენს ჯანმრთელობას?"
01:40
that stress is harmful for your health?"
27
88012
4153
01:44
And then they used public death records
28
92165
1878
შემდეგ შეისწავლეს სიკვდილიანობა,
რომ ენახათ ვინ გარდაიცვალა.
რომ ენახათ ვინ გარდაიცვალა.
01:46
to find out who died.
29
94043
2081
(სიცილი)
01:48
(Laughter)
30
96124
977
01:49
Okay. Some bad news first.
31
97101
4249
კარგი.
ცუდი ამბებით დავიწყოთ.
ადამიანებმა, რომლებმაც გასულ წელს
დიდი სტრესი გამოსცადეს,
დიდი სტრესი გამოსცადეს,
01:53
People who experienced a lot of stress in the previous year
32
101350
3286
01:56
had a 43 percent increased risk of dying.
33
104636
3769
გარდაცვალების რისკი 43 პროცენტით
ჰქონდათ გაზრდილი,
ჰქონდათ გაზრდილი,
02:00
But that was only true for the people
34
108405
3990
მაგრამ ასე იყო მხოლოდ იმ ადამიანებისთვის,
02:04
who also believed that stress is harmful for your health.
35
112395
4536
რომლებსაც ასევე სჯეროდათ, რომ სტრესი მათი
ჯანმრთელებისთვის საზიანოა.
ჯანმრთელებისთვის საზიანოა.
(სიცილი)
02:08
(Laughter)
36
116931
1606
02:10
People who experienced a lot of stress
37
118537
2603
ადამიანებმა,
რომლებმაც დიდი სტრესი გადაიტანეს
რომლებმაც დიდი სტრესი გადაიტანეს
02:13
but did not view stress as harmful
38
121140
1963
მაგრამ არ აღიქვამდნენ მას საზიანოდ,
02:15
were no more likely to die.
39
123103
1702
გარდაცვალების ნაკლები შანსი ჰქონდათ.
02:16
In fact, they had the lowest risk of dying
40
124805
3654
სინამდვილეში, მათ სიკვდილის ყველაზე დაბალი
შესაძლო მაჩვენებელი ჰქონდათ,
შესაძლო მაჩვენებელი ჰქონდათ,
ვიდრეს სხვებს ამ კვლევაში.
02:20
of anyone in the study, including people
41
128459
2027
იმ ადამიანების ჩათვლით,
ვისაც მცირე სტრესი ჰქონდა გადატანილი.
ვისაც მცირე სტრესი ჰქონდა გადატანილი.
02:22
who had relatively little stress.
42
130486
2410
02:24
Now the researchers estimated that over the eight years
43
132896
2286
მკვლევარებმა დაასკვნეს,
რომ რვა წლის განმავლობაში
რომ რვა წლის განმავლობაში
02:27
they were tracking deaths,
44
135182
1594
გამოკვლეული გარდაცვალებებიდან,
02:28
182,000 Americans died prematurely,
45
136776
3558
182 000 ამერიკელი ნაადრევად გარდაიცვალა
02:32
not from stress, but from the belief
46
140334
2545
არა სტრესისგან,
არამედ რწმენისგან,
რომ სტრესი საზიანო იყო მათთვის.
რომ სტრესი საზიანო იყო მათთვის.
02:34
that stress is bad for you. (Laughter)
47
142879
3378
(სიცილი)
02:38
That is over 20,000 deaths a year.
48
146257
3452
ეს წელიწადში 20 000 გარდაცვალებაზე მეტია.
02:41
Now, if that estimate is correct,
49
149709
3050
თუ ეს დაკვირვება სწორია,
02:44
that would make believing stress is bad for you
50
152759
2092
მაშინ რწმენა,
რომ სტრესი საზიანოა თქვენთვის,
რომ სტრესი საზიანოა თქვენთვის,
02:46
the 15th largest cause of death
51
154851
2446
აშშ-ში მე-15 ყველაზე დიდი სიკვდილიანობის
გამომწვევია გასული წლისთვის და
გამომწვევია გასული წლისთვის და
02:49
in the United States last year,
52
157297
1918
მისით გარდაიცალა უფრო მეტი ადამიანი
ვიდრე კანის კიბოთი, შიდსით და მკვლელობით.
ვიდრე კანის კიბოთი, შიდსით და მკვლელობით.
02:51
killing more people than skin cancer,
53
159215
1764
02:52
HIV/AIDS and homicide.
54
160979
3449
02:56
(Laughter)
55
164428
2883
(სიცილი)
02:59
You can see why this study freaked me out.
56
167311
2825
ალბათ ხვდებით, რატომ გამაგიჟა ამ კვლევამ.
03:02
Here I've been spending so much energy telling people
57
170136
3691
მე ამდენ დრო ვხარჯავ ავუხსნა ადამიანებს,
03:05
stress is bad for your health.
58
173827
2970
რომ სტრესი საზიანოა ჯანმრთელობისთვის.
03:08
So this study got me wondering:
59
176797
1989
ამ კვლევამ დამაფიქრა:
03:10
Can changing how you think about stress
60
178786
2501
შეიძლება სტრესთან დაკავშირებით აზროვნების
შეცვლამ უფრო ჯანმრთელი გაგხადოს?
შეცვლამ უფრო ჯანმრთელი გაგხადოს?
03:13
make you healthier? And here the science says yes.
61
181287
3439
მეცნიერება ამბობს, დიახ, შეიძლება.
03:16
When you change your mind about stress,
62
184726
2082
როდესაც აზრს შეიცვლით
სტრესთან დაკავშირებით,
სტრესთან დაკავშირებით,
03:18
you can change your body's response to stress.
63
186808
3519
შეგეძლებათ შეცვალოთ თქვენი სხეულის პასუხი
სტრესის მიმართ.
სტრესის მიმართ.
მოდით ავხსნათ ეს როგორ მუშაობს.
03:22
Now to explain how this works,
64
190327
2114
03:24
I want you all to pretend that you are participants
65
192441
2881
ყველამ წარმოიდგინეთ,
რომ იმ კვლევუს მონაწილეები ხართ,
რომ იმ კვლევუს მონაწილეები ხართ,
03:27
in a study designed to stress you out.
66
195322
2607
სადაც თქვენს გაღიზიანებას ცდილობენ.
03:29
It's called the social stress test.
67
197929
2684
ამას სოციალური სტრესის ტესტი ეწოდება.
03:32
You come into the laboratory,
68
200613
2054
თქვენ შემოხვედით ლაბორატორიაში
03:34
and you're told you have to give a five-minute
69
202667
2907
და გეუბნებიან,
რომ 5 წუთი ექსპრომტად
რომ 5 წუთი ექსპრომტად
პირად სისუსტეებზე უნდა ესაუბროთ,
03:37
impromptu speech on your personal weaknesses
70
205574
3727
03:41
to a panel of expert evaluators sitting right in front of you,
71
209301
3657
თქვენ წინ მჯდარ ექსპერტთა ჯგუფს.
03:44
and to make sure you feel the pressure,
72
212958
1561
უფრო მეტი დაძაბულობისთვის,
03:46
there are bright lights and a camera in your face,
73
214519
3292
ოთახში კაშკაშა სინათლეა
და თქვენს სახეს კამერა იღებს.
და თქვენს სახეს კამერა იღებს.
03:49
kind of like this.
74
217811
2809
რაღაც ამის მსგავსი
(სიცილი)
დამკვირვებლები გაწრთვნილნი არიან,
03:52
And the evaluators have been trained
75
220620
2760
03:55
to give you discouraging, non-verbal feedback like this.
76
223380
4866
რომ გიპასუხონ არავერბალურად,
თავდაჯერებულობის დასაკარგად.
თავდაჯერებულობის დასაკარგად.
მაგალითად ასე
04:05
(Laughter)
77
233076
3458
(ამოსუნთქვა)
(სიცილი)
04:08
Now that you're sufficiently demoralized,
78
236534
2822
ახლა, როცა საკმარისად დემორალიზებული ხართ,
04:11
time for part two: a math test.
79
239356
2800
მეორე ნაწილის დროა: მათემატიკის ტესტი.
04:14
And unbeknownst to you,
80
242156
2101
რომელიც თქვენთვის უცნობია,
04:16
the experimenter has been trained to harass you during it.
81
244257
3896
დამკვირვებელი დარიგებულია,
რომ გაგაღიზიანოთ ტესტის დროს.
რომ გაგაღიზიანოთ ტესტის დროს.
04:20
Now we're going to all do this together.
82
248153
2673
ჩვენ ამას ყველა ერთად გავაკეთებთ.
სახალისო იქნება...
04:22
It's going to be fun.
83
250826
1394
04:24
For me.
84
252220
1069
ჩემთვის.
04:25
Okay. I want you all to count backwards
85
253289
5002
კარგი.
(სიცილი)
მინდა ყველამ დაითვალოთ 996-დან უკან
04:30
from 996 in increments of seven.
86
258291
2847
7-ის ტოლი ბიჯებით.
04:33
You're going to do this out loud
87
261138
1528
თქვენ ეს ხმამაღლა უნდა გააკეთოთ.
04:34
as fast as you can, starting with 996.
88
262666
3961
მაქსიმალურად სწრაფად.
996-დან ვიწყებთ
04:38
Go!
89
266627
1142
დაიწყეთ!
04:39
Audience: (Counting)
90
267769
1341
(აუდიტორია ითვლის)
04:41
Go faster. Faster please.
91
269110
2589
სწრაფად, სწრაფად, გთხოვთ
04:43
You're going too slow.
92
271699
2269
ძალიან ნელა აკეთებთ.
(აუდიტორია ითვლის)
04:45
Stop. Stop, stop, stop.
93
273968
2146
გაჩერდით, გაჩერდით, გაჩერდით.
04:48
That guy made a mistake.
94
276114
1589
ამ კაცმა შეცდომა დაუშვა.
ყველაფერი თავიდან უნდა დავიწყოთ.
04:49
We are going to have to start all over again. (Laughter)
95
277703
2772
(სიცილი)
04:52
You're not very good at this, are you?
96
280475
2278
თქვენ ეს არც თუ ისე კარგად გამოგდით, არა?
04:54
Okay, so you get the idea.
97
282753
1803
კარგი, თქვენ უკვე მიხვდით აზრს.
თქვენ რომ ამ რეალურად
კვლევაში ყოფილიყავით
კვლევაში ყოფილიყავით
04:56
Now, if you were actually in this study,
98
284556
1743
04:58
you'd probably be a little stressed out.
99
286299
1945
სავარაუდოდ დაისტრესებოდით
05:00
Your heart might be pounding,
100
288244
1581
გულისცემა გაიზრდებოდა,
05:01
you might be breathing faster, maybe breaking out into a sweat.
101
289825
3404
სწრაფად ისუნთქებდით და გაოფლიანდებოდით.
05:05
And normally, we interpret these physical changes
102
293229
2980
ჩვენ ამ ფიზიკურ ცვლილებებს
მღელვარებად აღვიქვამთ,
მღელვარებად აღვიქვამთ,
05:08
as anxiety
103
296209
1616
05:09
or signs that we aren't coping very well with the pressure.
104
297825
3016
ან ზეწოლად, რომელსაც ვერ ვუმკლავდებით.
05:12
But what if you viewed them instead
105
300841
2069
ამის ნაცვლად,
ამ ყველაფერს ისე რომ შევხედოთ,
ამ ყველაფერს ისე რომ შევხედოთ,
05:14
as signs that your body was energized,
106
302910
2452
როგორც სხეულის ენერგიით შევსების ნიშნებს
05:17
was preparing you to meet this challenge?
107
305362
3442
და გამოწვევასთან გასამკლავებელ მომზადებას?
05:20
Now that is exactly what participants were told
108
308804
2846
ზუსტად ეს უთხრეს კვლევის მონაწილეებს,
05:23
in a study conducted at Harvard University.
109
311650
2661
რომელიც ჰარვარდის უნივერსიტეტში ჩატარდა.
05:26
Before they went through the social stress test,
110
314311
3106
სანამ ისინი
სოციალური სტრესის ტესტს გაივლიდნენ.
სოციალური სტრესის ტესტს გაივლიდნენ.
05:29
they were taught to rethink their stress response as helpful.
111
317417
2961
მათ ასწავლეს აღექვათ სტრესი სასარგებლოდ
05:32
That pounding heart is preparing you for action.
112
320378
3789
გახშირებული გულისცემა
გამზადებთ მოქმედებისთვის.
გამზადებთ მოქმედებისთვის.
05:36
If you're breathing faster, it's no problem.
113
324167
2594
სწრაფად სუნთქვა პრობლემა არ არის,
05:38
It's getting more oxygen to your brain.
114
326761
3085
თქვენი ტვინი ამ დროს მეტ ჟანგბადს იღებს.
05:41
And participants who learned to view the stress response
115
329846
2697
მონაწილეები,
რომლებსაც ასწავლეს
რომლებსაც ასწავლეს
05:44
as helpful for their performance,
116
332543
2237
აღექვათ სტრესი სასარგებლოდ,
05:46
well, they were less stressed out,
117
334780
1339
იყვნენ ნაკლებად დასტრესილი,
განერვიულებელი და უფრო თავდაჯერებული,
განერვიულებელი და უფრო თავდაჯერებული,
05:48
less anxious, more confident,
118
336119
2168
05:50
but the most fascinating finding to me
119
338287
2093
მაგრამ ჩემთვის ყველაზე გასაოცარი აღმოჩნდა,
05:52
was how their physical stress response changed.
120
340380
3383
როგორ შეიცვალა
მათი სხეულის პასუხი სტრესზე.
მათი სხეულის პასუხი სტრესზე.
05:55
Now, in a typical stress response,
121
343763
1892
ჩვეულებრივ,
სტრესისას საპასუხო რეაქცია ასეთია,
სტრესისას საპასუხო რეაქცია ასეთია,
05:57
your heart rate goes up,
122
345655
1968
გულისცემა იზრდება
და თქვენი სისხლძარღვები აი ასე იკუმშება.
05:59
and your blood vessels constrict like this.
123
347623
4321
06:03
And this is one of the reasons that chronic stress
124
351960
2990
ეს არის მიზეზი,
რატომაც აკავშირებენ ხშირად
რატომაც აკავშირებენ ხშირად
06:06
is sometimes associated with cardiovascular disease.
125
354950
2859
ქრონიკულ სტრესს
გულ-სისხლძარღვთა დაავადებასთან.
გულ-სისხლძარღვთა დაავადებასთან.
06:09
It's not really healthy to be in this state all the time.
126
357809
3606
ნამდვილად არ არის ჯანსაღი მუდმივად ამ
მდგომარეობაში ყოფნა,
მდგომარეობაში ყოფნა,
06:13
But in the study, when participants viewed
127
361415
2017
მაგრამ კველევაში,
როდესაც მონაწილეებმა
იგი სასარგებლოდ აღიქვეს,
იგი სასარგებლოდ აღიქვეს,
06:15
their stress response as helpful,
128
363432
2127
06:17
their blood vessels stayed relaxed like this.
129
365559
3506
სისხლძარღვები დარჩა აი ასე, შეუკუმშველი.
06:21
Their heart was still pounding,
130
369065
1307
მათი გულისცემა კვლავ გახშირებული იყო,
06:22
but this is a much healthier cardiovascular profile.
131
370372
3356
მაგრამ ეს უფრო ჯანმრთელი
გულსისხლძარღვთა მდგომარეობაა.
გულსისხლძარღვთა მდგომარეობაა.
06:25
It actually looks a lot like what happens
132
373728
2655
ეს იმ მდგომარეობას გავს, როდესაც თქვენ
06:28
in moments of joy and courage.
133
376383
4709
სიამოვნებას და სიმამაცეს განიცდით.
06:33
Over a lifetime of stressful experiences,
134
381092
2843
ცხოვრებისეული სტრესული გამოცდილებებიდან,
06:35
this one biological change
135
383935
3190
მხოლოდ ამ ერთ ბიოლოგიურ ცვლილებას
06:39
could be the difference
136
387125
1304
შეუძლია შეცვალოს
06:40
between a stress-induced heart attack at age 50
137
388429
3004
სტრესით გამოწვეული გულის შეტევა 50 წლამდე
06:43
and living well into your 90s.
138
391433
2864
და გაცხოვროთ ჯანმრთელად 90 წლამდე.
06:46
And this is really what the new science of stress reveals,
139
394297
3144
მეცნიერებამ სტრესის შესახებ აღმოაჩინა,
06:49
that how you think about stress matters.
140
397441
3539
რომ მნიშვნელოვანია როგორ აღიქვამთ სტრესს.
06:52
So my goal as a health psychologist has changed.
141
400980
3130
ჩემი მიზანი,
როგორც ჯანმრთელობის ფსიქოლოგისა შეიცვალა.
როგორც ჯანმრთელობის ფსიქოლოგისა შეიცვალა.
06:56
I no longer want to get rid of your stress.
142
404110
2162
მე აღარ მსურს თქვენ თავი აარიდოთ სტრესს,
06:58
I want to make you better at stress.
143
406272
2958
მე მინდა თქვენ უკეთესები
გახდეთ სტრესთან მიმართებაში.
გახდეთ სტრესთან მიმართებაში.
07:01
And we just did a little intervention.
144
409230
2705
ჩვენ ეს უკვე მცირედით შევძელით.
07:03
If you raised your hand and said
145
411935
1358
თუ რომ აგეწიათ და გეთქვათ,
07:05
you'd had a lot of stress in the last year,
146
413293
2259
რომ გადაიტანეთ ბევრი სტრესი გასულ წელს,
07:07
we could have saved your life,
147
415552
1843
ჩვენ შევძლებდით
გადაგვერჩინა თქვენი სიცოცხლე,
გადაგვერჩინა თქვენი სიცოცხლე,
07:09
because hopefully the next time
148
417395
1531
რადგან შემდგომში სტრესისგან გახშირებული
გუსლისცემის დროს,
გუსლისცემის დროს,
07:10
your heart is pounding from stress,
149
418926
2020
07:12
you're going to remember this talk
150
420946
1847
ეს საუბარი გაგახსენდებათ
07:14
and you're going to think to yourself,
151
422793
2162
და იფიქრებთ,
07:16
this is my body helping me rise to this challenge.
152
424955
5174
რომ თქვენი სხეული
მასთან გასამკლავებლად გეხმარებათ.
მასთან გასამკლავებლად გეხმარებათ.
07:22
And when you view stress in that way,
153
430129
2424
როდესაც სტრესს ასე აღიქვამთ,
სხეული გიჯერებთ
07:24
your body believes you,
154
432553
1972
07:26
and your stress response becomes healthier.
155
434525
3679
და თქვენი პასუხი სტრესსზე ხდება ჯანმრთელი.
07:30
Now I said I have over a decade of demonizing stress
156
438204
4176
როგორც გითხარით, წლების განმავლობაში
სტრესის დემონიზებას ვახდენდი.
სტრესის დემონიზებას ვახდენდი.
07:34
to redeem myself from,
157
442380
1974
ეს ყველაფერი, რომ გამოვისყიდო,
07:36
so we are going to do one more intervention.
158
444354
2610
ჩვენ კიდევ ერთი რამ უნდა გავაკეთოთ.
07:38
I want to tell you about one of the most
159
446964
1982
მინდა გითხრათ,
რომ სტრესის
ერთ-ერთი ყველაზე დაუფასებელი ასპექტი
ერთ-ერთი ყველაზე დაუფასებელი ასპექტი
07:40
under-appreciated aspects of the stress response,
160
448946
3041
07:43
and the idea is this:
161
451987
2014
გახლავთ ის,
რომ სტრესი უფრო მეტად სოციალურს გხდით.
07:46
Stress makes you social.
162
454001
3265
07:49
To understand this side of stress,
163
457266
1589
სტრესი რომ მსგავსი კუთხით აღვიქვათ,
07:50
we need to talk about a hormone, oxytocin,
164
458855
3062
უნდა ვიცოდეთ ჰორმონ ოქსიტოცინის შესახებ,
07:53
and I know oxytocin has already gotten
165
461917
3001
და ვიცი ჰორმონი ოქსიტოცინი
საკმაოდ ცნობილია.
საკმაოდ ცნობილია.
07:56
as much hype as a hormone can get.
166
464918
1947
07:58
It even has its own cute nickname, the cuddle hormone,
167
466865
3339
მას საყვარელი ზედმეტსახელიც კი შეარქვეს
- ჩასახუტებელი ჰორმონი,
- ჩასახუტებელი ჰორმონი,
08:02
because it's released when you hug someone.
168
470204
2686
რადგან იგი გამოიყოფა,
როცა ვინმეს ეხუტებით.
როცა ვინმეს ეხუტებით.
08:04
But this is a very small part of what oxytocin is involved in.
169
472890
4493
ეს მცირე ნაწილია იმისა,
რაშიც ოქსიტოცინია ჩართული.
რაშიც ოქსიტოცინია ჩართული.
08:09
Oxytocin is a neuro-hormone.
170
477383
2487
ოქსიტოცინი ნეიროჰორმონია.
08:11
It fine-tunes your brain's social instincts.
171
479870
3574
ის ასტიმულირებს თქვენი ტვინის
სოციალურ ინსტიქტებს.
სოციალურ ინსტიქტებს.
08:15
It primes you to do things
172
483444
2531
ის გიბიძგებთ განახორციელოთ ქმედებები,
08:17
that strengthen close relationships.
173
485975
3511
რომელიც გაახლოებთ ადამიანებთან.
08:21
Oxytocin makes you crave physical contact
174
489486
2856
ოქსიტოცინი გიძლიერებთ ოჯახის წევრებთან
და მეგობრებთან კონტაქტის სურვილს.
და მეგობრებთან კონტაქტის სურვილს.
08:24
with your friends and family.
175
492342
1992
08:26
It enhances your empathy.
176
494334
1586
ის გიძლიერებთ თანაგრძნობას.
08:27
It even makes you more willing to help and support
177
495920
2708
გიძლიერებთ ძვირფასი ადამიანების,
08:30
the people you care about.
178
498628
2968
დახმარებისა
და მხარდაჭერის სურვილს.
და მხარდაჭერის სურვილს.
08:33
Some people have even suggested
179
501596
1695
ზოგიერთი
ოქსიტოცინის შესუნთქვასაც გვირჩევს,
ოქსიტოცინის შესუნთქვასაც გვირჩევს,
08:35
we should snort oxytocin
180
503291
3595
08:38
to become more compassionate and caring.
181
506886
4454
რომ უფრო მზრუნველი
და თანამგრძნობი გავხდეთ.
და თანამგრძნობი გავხდეთ.
08:43
But here's what most people don't understand
182
511340
2416
მაგრამ არსებობს რაღაც, რასაც ადამიანები
ვერ აანალიზებენ ოქსიტოცინთან დაკავშირებით.
ვერ აანალიზებენ ოქსიტოცინთან დაკავშირებით.
08:45
about oxytocin.
183
513756
2408
08:48
It's a stress hormone.
184
516164
2966
ის სტრესის ჰორმონია.
08:51
Your pituitary gland pumps this stuff out
185
519130
3118
თქვენი ჰიპოფიზი მას გამოყოფს,
08:54
as part of the stress response.
186
522248
1548
როგორც სტრესზე პასუხს.
08:55
It's as much a part of your stress response
187
523796
2251
ის ისეთივე საპასუხო ნაწილია
სტრესისა,
სტრესისა,
08:58
as the adrenaline that makes your heart pound.
188
526047
4108
როგორც ადრენალინი, რომელიც იწვევს
გულისცემის აჩქარებას.
გულისცემის აჩქარებას.
09:02
And when oxytocin is released in the stress response,
189
530155
2814
ოქსიტოცინის სტრესის საპასუხოდ გამოყოფისას,
09:04
it is motivating you to seek support.
190
532969
3361
მოტივირებული ხდებით ეძებოთ მხარდაჭერა.
09:08
Your biological stress response
191
536330
2053
თქვენი ბიოლოგიური პასუხი სტრესსზე,
09:10
is nudging you to tell someone how you feel
192
538383
3430
გიბიძგებთ შეკავების ნაცვლად,
09:13
instead of bottling it up.
193
541813
2493
მოუყვეთ ვინმეს,
როგორ გრძნობთ თავს.
როგორ გრძნობთ თავს.
09:16
Your stress response wants to make sure you notice
194
544306
3104
თქვენს საპასაუხო რეაქციას სტრესზე
სურს შეამჩნიოთ
სურს შეამჩნიოთ
09:19
when someone else in your life is struggling
195
547410
2319
ვიღაც ცხოვრებაში, ვისაც პრობლემები აქვს,
09:21
so that you can support each other.
196
549729
2499
შემდგომში ერთმანეთის მხარდაჭერისთვის.
09:24
When life is difficult, your stress response wants you
197
552228
3791
როდესაც ცხოვრებისეული პრობლემები გაქვთ,
თქვენს საპასუხო რეაქციას სტრესზე სურს
გარშემორტყმული იყოთ ადამიანებით,
გარშემორტყმული იყოთ ადამიანებით,
09:28
to be surrounded by people who care about you.
198
556019
5139
რომელთათვისაც თქვენ ძვირფასი ხართ.
09:33
Okay, so how is knowing this side of stress
199
561158
2529
კარგი, როგორ გაგხდით სტრესის
ამ ასპექტების ცოდნა უფრო ჯანმრთელს?
ამ ასპექტების ცოდნა უფრო ჯანმრთელს?
09:35
going to make you healthier?
200
563687
1816
09:37
Well, oxytocin doesn't only act on your brain.
201
565503
2768
ოქსიტოცინი მხოლოდ ტვინზე არ მოქმდებს.
09:40
It also acts on your body,
202
568271
2501
ის ასევე მოქმედებს სხეულზე
და მისი ერთ-ერთი მთავარი მიზანი სხეულში
არის ის,
არის ის,
09:42
and one of its main roles in your body
203
570772
2089
09:44
is to protect your cardiovascular system
204
572861
2720
რომ დაიცვას გულ-სისხლძარღვთა სისტემა
სტრესის ეფექტისგან.
სტრესის ეფექტისგან.
09:47
from the effects of stress.
205
575581
2375
09:49
It's a natural anti-inflammatory.
206
577956
2568
ის ანთების წინააღმდეგ
ბუნებრივი მებრძოლია.
ბუნებრივი მებრძოლია.
09:52
It also helps your blood vessels stay relaxed during stress.
207
580524
3445
ის ეხმარება სისხლძარღვებს იყვნენ
ჩვეულებრივ მდგომარეობაში სტრესის დროს.
ჩვეულებრივ მდგომარეობაში სტრესის დროს.
09:55
But my favorite effect on the body is actually on the heart.
208
583969
3397
მაგრამ ჩემი საყვარელი ეფექტი სხეულთან
მიმართებაში გულია.
მიმართებაში გულია.
09:59
Your heart has receptors for this hormone,
209
587366
3666
გულს აქვს რეცეპტორები ამ ჰორმონისთვის
10:03
and oxytocin helps heart cells regenerate
210
591032
3774
და ოქსიტოცინი ეხმარება გულის
უჯრედებს რეგენერაციაში
უჯრედებს რეგენერაციაში
10:06
and heal from any stress-induced damage.
211
594806
3773
და ეხმარება სტრესით გამოწვეული
ზიანის განკურნებაში.
ზიანის განკურნებაში.
10:10
This stress hormone strengthens your heart,
212
598579
4581
ეს სტრესის ჰორმონი აძლიერებს გულს
10:15
and the cool thing is that all of these physical benefits
213
603160
3697
და ყველაზე მაგარი რამ ამ ფიზიკური
სარგებელიდან არის ის,
სარგებელიდან არის ის,
10:18
of oxytocin are enhanced by social contact
214
606857
3517
რომ ოქსიტოცინი იზრდება
სოციალური მხარდაჭერისა და დახმარების დროს.
სოციალური მხარდაჭერისა და დახმარების დროს.
10:22
and social support,
215
610374
1533
10:23
so when you reach out to others under stress,
216
611907
2919
როდესაც თქვენ უკავშირდებით სხვებს,
სტრესის დროს
სტრესის დროს
10:26
either to seek support or to help someone else,
217
614826
3273
მხარდასაჭერად, ან დასახმარებლად,
10:30
you release more of this hormone,
218
618099
2008
უფრო მეტი ჰორმონი გამოიყოფა.
10:32
your stress response becomes healthier,
219
620107
2262
თქვენი საპასუხო რეაქცია სტრესზე
უფრო ჯანმრთელია
უფრო ჯანმრთელია
10:34
and you actually recover faster from stress.
220
622369
3098
და უფრო სწრაფად შეგიძლიათ გამომჯობინება.
10:37
I find this amazing,
221
625467
2334
ჩემთვის საოცარია,
10:39
that your stress response has a built-in mechanism
222
627801
3928
რომ თქვენ საპასაუხო რეაქციას სტრესსზე,
გააჩნია თავისთავშივე არსებული მექანიზმი
გააჩნია თავისთავშივე არსებული მექანიზმი
10:43
for stress resilience,
223
631729
2717
სტრესთან გასამკლავებლად
10:46
and that mechanism is human connection.
224
634446
4362
და ეს მექანიზმი ადამიანური კავშირია.
10:50
I want to finish by telling you about one more study.
225
638808
3682
ერთი კვლევის შესახებ მოყოლით დავასრულებ.
მომისმინეთ, რადგან ამ კვლევამ
ასევე შეიძლება სიცოცხლე გადაარჩინოს.
ასევე შეიძლება სიცოცხლე გადაარჩინოს.
10:54
And listen up, because this study could also save a life.
226
642490
3984
10:58
This study tracked about 1,000 adults in the United States,
227
646474
3456
კვლევაში 1 000 მოზარდს
დააკვირდნენ აშშ-ში.
დააკვირდნენ აშშ-ში.
11:01
and they ranged in age from 34 to 93,
228
649930
4163
მათი ასაკი 34-დან 93-მდე მერყეობდა.
11:06
and they started the study by asking,
229
654093
2269
მათ დაიწყეს კვლევა შეკითხვით:
11:08
"How much stress have you experienced in the last year?"
230
656362
4224
"რამდენჯერ გამოსცადეთ სტრესი გასულ წელს?"
11:12
They also asked, "How much time have you spent
231
660586
3576
მათ ასევე ჰკითხეს:
"რამდენი დრო დახარჯეთ
მეგობრების, მეზობლების,
მეგობრების, მეზობლების,
11:16
helping out friends, neighbors,
232
664162
3217
თქვენი თემის წევრების დასახმარებლად?"
11:19
people in your community?"
233
667379
2754
11:22
And then they used public records for the next five years
234
670133
2775
შემდგომში მკვლევარებმა გამოიყენეს
ბოლო ხუთი წლის ჩანაწერები,
ბოლო ხუთი წლის ჩანაწერები,
11:24
to find out who died.
235
672908
2623
რომ ენახათ ვინ გარდაიცვალა.
11:27
Okay, so the bad news first:
236
675531
2681
ცუდი ამბით დავიწყოთ:
11:30
For every major stressful life experience,
237
678212
2959
ყველაზე დიდი სტრესული
ცხოვრებისეული გამოცდილებები,
ცხოვრებისეული გამოცდილებები,
11:33
like financial difficulties or family crisis,
238
681171
3049
როგორიცაა ფინანსური პრობლემები, ან
ოჯახური კრიზისი,
ოჯახური კრიზისი,
11:36
that increased the risk of dying by 30 percent.
239
684220
3938
სიკვდილის რისკს 30 პროცენტით ზრდის,
11:40
But -- and I hope you are expecting a but by now --
240
688158
4287
მაგრამ...
იმედი მაქვს ამ "მაგრამ"-ს ელოდით...
იმედი მაქვს ამ "მაგრამ"-ს ელოდით...
11:44
but that wasn't true for everyone.
241
692445
2431
მაგრამ ეს ასე არ იყო
ყველას შემთხვევაში.
ყველას შემთხვევაში.
11:46
People who spent time caring for others
242
694876
3662
ადამიანებში, რომლებიც სხვებზე ზრუნავდნენ,
11:50
showed absolutely no stress-related increase in dying. Zero.
243
698538
6108
სტრესისგან სიკვდილის ზრდა არ ფიქსირდებოდა.
ნული.
11:56
Caring created resilience.
244
704646
3544
მზრუნველობამ ადამიანებს გამძლეობა შემატა.
12:00
And so we see once again
245
708190
1526
ჩვენ კიდევ ერთხელ ვხედავთ,
12:01
that the harmful effects of stress on your health
246
709716
2638
რომ სტრესისგან გამოწვეული ზიანი
თქვენ ჯანმრთელობაზე,
თქვენ ჯანმრთელობაზე,
12:04
are not inevitable.
247
712354
1962
არ არის გარდაუვალი.
12:06
How you think and how you act
248
714316
2722
იმას თუ როგორ ფიქრობთ და მოქმედებთ,
12:09
can transform your experience of stress.
249
717038
3797
შეუძლია შეცვალოს თქვენი გამოცდილება
სტრესთან დაკავშირებით.
სტრესთან დაკავშირებით.
12:12
When you choose to view your stress response
250
720835
2524
როდესაც გადაწყვეტთ სტრესი
სასარგებლოდ აღიქვათ,
სასარგებლოდ აღიქვათ,
12:15
as helpful,
251
723359
2297
12:17
you create the biology of courage.
252
725656
5011
თქვენ გამბედაობას მატებთ სხეულს
სტრესის დროს როცა გადაწყვეტთ
სხვებს დაუკავშირდეთ,
სხვებს დაუკავშირდეთ,
12:22
And when you choose to connect with others under stress,
253
730667
3321
12:25
you can create resilience.
254
733988
3393
შეგიძლიათ გაუმკლავდეთ სტრესს.
12:29
Now I wouldn't necessarily ask
255
737381
2675
მე ნამდვილად არ მოვითხოვდი უფრო მეტ სტრესს
ჩემ ცხოვრებაში,
ჩემ ცხოვრებაში,
12:32
for more stressful experiences in my life,
256
740056
3104
12:35
but this science has given me
257
743160
2305
მაგრამ მეცნიერებამ სტრესის სრულიად ახალი
შეფასების შესაძლებლობა მომცა.
შეფასების შესაძლებლობა მომცა.
12:37
a whole new appreciation for stress.
258
745465
3772
12:41
Stress gives us access to our hearts.
259
749237
4434
სტრესი გულთან დაახლოების
შესაძლებლობას გვაძლევს.
შესაძლებლობას გვაძლევს.
12:45
The compassionate heart that finds joy and meaning
260
753671
3909
თანაგრძნობით აღვსილი გული,
სიხარულს განიცდის
სიხარულს განიცდის
12:49
in connecting with others,
261
757580
1538
სხვებთან კონტაქტით.
12:51
and yes, your pounding physical heart,
262
759118
3562
დიახ, თქვენი გული სწრაფად ფეთქავს
12:54
working so hard to give you strength and energy,
263
762680
5265
და მძლავრად მუშაობს,
რათა მოგანიჭოთ ენერგია და ძალა.
რათა მოგანიჭოთ ენერგია და ძალა.
12:59
and when you choose to view stress in this way,
264
767945
3343
როდესაც გადაწყვეტთ სტრესი ასე აღიქვათ,
13:03
you're not just getting better at stress,
265
771288
2512
თქვენ არა მხოლოდ უკეთსები ხდებით
სტრესში,
სტრესში,
13:05
you're actually making a pretty profound statement.
266
773800
3827
თქვენ მნიშველოვან განაცხადსაც აკეთებთ.
13:09
You're saying that you can trust yourself
267
777627
3053
თქვენ ამბობთ, რომ ენდობით საკუთარ თავს
ცხოვრებისეულ პრობლემებთან გასამკლავებლად
ცხოვრებისეულ პრობლემებთან გასამკლავებლად
13:12
to handle life's challenges,
268
780680
3035
13:15
and you're remembering that
269
783715
2925
და გახსოვთ, რომ მარტო არ ხართ
მასთან გასამკლავებლად
მასთან გასამკლავებლად
13:18
you don't have to face them alone.
270
786640
2711
13:21
Thank you.
271
789351
1382
მადლობა.
13:22
(Applause)
272
790733
9281
(აპლოდისმენტები)
13:32
Chris Anderson: This is kind of amazing, what you're telling us.
273
800014
2898
კრის ანდერსონი: საოცარ რამეს გვეუბნებით.
13:34
It seems amazing to me that a belief about stress
274
802912
4105
ჩემთვის გასაოცარია, რომ შეხედულებას
სტრესთან დაკავშირებით
სტრესთან დაკავშირებით
13:39
can make so much difference to someone's life expectancy.
275
807017
4483
შეუძლია ასეთი ზეგავლენის მოხდენა
სიცოცლის ხანგრძლივობაზე.
სიცოცლის ხანგრძლივობაზე.
13:43
How would that extend to advice,
276
811500
2226
როგორი რჩევა უნდა მივცეთ,
13:45
like, if someone is making a lifestyle choice
277
813726
2085
ვიღაცას ვინც ცხოვრებისეულ
გადაწყვეტილებას იღებს.
გადაწყვეტილებას იღებს.
13:47
between, say, a stressful job and a non-stressful job,
278
815811
3961
მაგალითად სტრესულ და არასტრესულ
სამსახურს შორის.
სამსახურს შორის.
13:51
does it matter which way they go?
279
819772
2681
აქვს მნიშვნელობა რომელ გზას აირჩევენ?
13:54
It's equally wise to go for the stressful job
280
822453
3073
სტრესული სამსახურის არჩევა
ისეთივე აზრიანია,
ისეთივე აზრიანია,
თუ გჯერათ, რომ მასთან
გამკლავებას შეძლებთ?
გამკლავებას შეძლებთ?
13:57
so long as you believe that you can handle it, in some sense?
281
825526
2501
კ.მ.: დიახ, ერთი რაღაც,
რაც ზუსტად ვიცით არის ის,
რაც ზუსტად ვიცით არის ის,
14:00
Kelly McGonigal: Yeah, and one thing we know for certain
282
828027
1854
14:01
is that chasing meaning is better for your health
283
829881
2730
რომ მნიშვნელობის ძიება
უფრო სასიკეთოა ჯანმრთელობისთვის,
უფრო სასიკეთოა ჯანმრთელობისთვის,
14:04
than trying to avoid discomfort.
284
832611
1604
ვიდრე დისკომფორტისთვის თავის
დაღწევის მცდელობა.
დაღწევის მცდელობა.
14:06
And so I would say that's really the best way to make decisions,
285
834215
2985
ვიტყოდი, ეს საუკეთესო გზაა
გადაწყვეტილებების მისაღებად.
გადაწყვეტილებების მისაღებად.
14:09
is go after what it is that creates meaning in your life
286
837200
2747
როცა მიხვდებით რა არის
მნიშვნელოვანი თქვენს ცხოვრებაში
მნიშვნელოვანი თქვენს ცხოვრებაში
14:11
and then trust yourself to handle the stress that follows.
287
839947
3278
და შემდეგ ენდობით საკუთარ
თავს სტრესთან გასამკლავებლად.
თავს სტრესთან გასამკლავებლად.
14:15
CA: Thank you so much, Kelly. It's pretty cool.
KM: Thank you.
KM: Thank you.
288
843225
2542
კ.ა.: დიდი მადლობა კელი
(აპლოდისმენტები)
14:17
(Applause)
289
845767
4000
ABOUT THE SPEAKER
Kelly McGonigal - Health psychologistKelly McGonigal translates academic research into practical strategies for health, happiness and personal success.
Why you should listen
Stanford University psychologist Kelly McGonigal is a leader in the growing field of “science-help.” Through books, articles, courses and workshops, McGonigal works to help us understand and implement the latest scientific findings in psychology, neuroscience and medicine.
Straddling the worlds of research and practice, McGonigal holds positions in both the Stanford Graduate School of Business and the School of Medicine. Her most recent book, The Willpower Instinct, explores the latest research on motivation, temptation and procrastination, as well as what it takes to transform habits, persevere at challenges and make a successful change.
She is now researching a new book about the "upside of stress," which will look at both why stress is good for us, and what makes us good at stress. In her words: "The old understanding of stress as a unhelpful relic of our animal instincts is being replaced by the understanding that stress actually makes us socially smart -- it's what allows us to be fully human."
Kelly McGonigal | Speaker | TED.com