ABOUT THE SPEAKER

Ann Morgan - Writer, blogger, author
Ann Morgan challenged herself to read a book from every country in the world.

Why you should listen

One day British writer Ann Morgan realized that most books in her bookshelves were by British or American authors. She undertook to read, over the course of a year, at least one book from each of the world's 196 countries -- texts often suggested by bibliophiles from all over the world.

Her experience inspired her book Reading the World (US title: The World Between Two Covers). She blogs about international literature, and her first novel, a psychological literary thriller called Beside Myself, will be published in January 2016.

More profile about the speaker
Ann Morgan | Speaker | TED.com

TEDGlobal>London

Ann Morgan: My year reading a book from every country in the world

Ann Morgan: ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံတိုင်းက စာအုပ်တစ်အုပ်စီကို ဖတ်ခဲ့တဲ့ ကျွန်မရဲ့ နှစ်

Filmed: 2015-09-29

Readability: 4.1

1,694,699 views

Ann Morgan သူမရဲ့ စာအုပ်စင်က "ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ဧရာမ ဟာကွက်ကြီး"ကို သတိမထားမီ အချိန်အထိကတော့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို စာတော်နှံ့နှံ့စပ်စပ် ဖတ်သူလို့ မှတ်ယူခဲ့တာပါ။ အင်္ဂလိပ်နဲ့ အမေရိကန် စာရေးဆရာ အမြောက်အမြား အကြားတွင် အင်္ဂလိပ်မဟုတ်တဲ့ စာရေးဆရာဆိုလို့ အင်မတန်ကို နည်းပါးခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် သူမဟာ ကျယ်ပြန့်တဲ့ ရည်မှန်းချက် တစ်ခုချလိုက်တာက တစ်နှစ်တာလအတွင်း ကမ္ဘာပေါ်က နိုင်ငံတိုင်းထံမှ စာအုပ်တစ်အုပ်စီကို ဖတ်ဖို့ပါ။ အခုတော့ သူမက အင်္ဂလိပ်စာကိုမှ ဖတ်ချင်လိုကြသူတွေကို ဘာသာပြန်လက်ရာတွေကိုဖတ်ဖို့ တိုက်တွန်းနေကာ စာအုပ်ထုတ်ဝေသူတွေကို နိုင်ငံခြား စာပေရတနာတွေကို ယူဆောင်လာဖို့ လှုံ့ဆော်နေပါတယ်။ သူမရဲ့ စာဖတ်ခြင်း ခရီးစဉ်ရဲ့ တုံ့ပြန်ဆက်သွယ်လို့ရတဲ့ မြေပုံကို go.ted.com/readtheworld မှာ စူးစမ်းရှာဖွေလိုက်ပါ။

Ann Morgan - Writer, blogger, author
Ann Morgan challenged herself to read a book from every country in the world. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13

It's often said that you can tell
a lot about a person

0

1000

2903

ပြောရိုးစကား တစ်ခုက လူတစ်ယောက် အကြောင်းကို

00:15

by looking at what's on their bookshelves.

1

3927

2495

သူ့စာအုပ်စင်တွေကိုကြည့်ပြီး
ပြောနိုင်တယ်တဲ့။

00:19

What do my bookshelves say about me?

2

7679

1987

ကျွန်မစာအုပ်စင်က ကျွန်မအကြောင်း ဘာပြောလဲ။

00:22

Well, when I asked myself
this question a few years ago,

3

10402

3684

ဒီမေးခွန်းကို နှစ်အနည်းငယ်က
ကိုယ့်ကိုယ်ကို မေးခဲ့တုန်းက

00:26

I made an alarming discovery.

4

14110

2301

ထိတ်လန့်စရာကို သွားတွေ့မိခဲ့တယ်။

00:29

I'd always thought of myself
as a fairly cultured,

5

17131

3004

ကိုယ့်ကိုယ်ကို တော်တော်လေး
အနုပညာမြတ်နိုးသူ၊ ၊အတွေ့အကြုံ

00:32

cosmopolitan sort of person.

6

20159

2425

ကျယ်ပြန့်သူမျိုးလို့ အမြဲထင်ထားတာလေ။

00:34

But my bookshelves told
a rather different story.

7

22608

3096

ဒါပေမဲ့ စာအုပ်စင် ပြောနေတာက
လုံးဝတစ်မျိုးပါ။

00:38

Pretty much all the titles on them

8

26439

1652

တော်တော်များများ ခေါင်းစဉ်တွေက

00:40

were by British or North American authors,

9

28115

2859

အင်္ဂလိပ်နဲ့ အမေရိကန် စာရေးဆရာတွေချည်းပါ။

00:42

and there was almost
nothing in translation.

10

30998

2536

ပြီးတော့ ဘာသာပြန်ထားတာလည်း မရှိသလောက်ပါပဲ။

00:46

Discovering this massive,
cultural blind spot in my reading

11

34327

3850

ကျွန်မ စာဖတ်ခြင်းဆိုင်ရာ
ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ဒီလို ဟာကွက်ကြီးဟာ

00:50

came as quite a shock.

12

38201

1801

ထိတ်လန့်စရာကြီး ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

00:52

And when I thought about it,
it seemed like a real shame.

13

40026

3493

ဒါကိုတွေးမိတော့ တကယ့် ရှက်စရာလိုပါပဲ။

00:55

I knew there had to be lots
of amazing stories out there

14

43543

3372

အင်္ဂလိပ်ထက် အခြားဘာသာစကားတွေနဲ့
ရေးသားတဲ့ စာရေးဆရာတွေရဲ့

00:58

by writers working in languages
other than English.

15

46939

3377

အံ့ဩစရာဇာတ်လမ်းတွေ
အများကြီးရှိခဲ့တာ သိခဲ့တယ်။

01:02

And it seemed really sad to think
that my reading habits meant

16

50340

3302

ကျွန်မစာဖတ်တဲ့အကျင့်က ဒါတွေကို
ဘယ်တော့မှ မကြုံတွေ့နိုင်လောက်ဘူးလို့

01:05

I would probably never encounter them.

17

53666

2357

တွေးမိတာ တကယ်ပဲ စိတ်မကောင်းဖြစ်ပုံရတာပေါ့။

01:08

So, I decided to prescribe myself

18

56435

2866

ဒါနဲ့ ကမ္ဘာအနှံ့ စာဖတ်ခြင်း
အချိန်တိုသင်တန်းတစ်ခုကို

01:11

an intensive course of global reading.

19

59325

2618

ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပြဋ္ဌာန်းဖို့
ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။

01:14

2012 was set to be a very
international year for the UK;

20

62602

3738

၂၀၁၂ ဟာ UK အတွက် အရမ်းနိုင်ငံတကာ
ဆန်တဲ့နှစ်လို့ သတ်မှတ်ခဲ့တယ်၊

01:18

it was the year of the London Olympics.

21

66364

2072

လန်ဒန် အိုလံပစ် ကျင်းပတဲ့နှစ်ပေါ့။

01:20

And so I decided to use it
as my time frame

22

68460

3522

ဒီတော့ ဒါကို ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတိုင်းက
ဝတ္ထုရှည်၊ ဝတ္ထုတိုစု (သို့)

01:24

to try to read a novel,
short story collection

23

72006

3207

ဘဝမှတ်တမ်း တစ်ခုကို
ကြိုးစားဖတ်ဖို့ ကိုယ့်ရဲ့

01:27

or memoir from every country in the world.

24

75237

4317

ကန့်သတ်ချိန်အဖြစ် သုံးရန်ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။

01:32

And so I did.

25

80771

1333

ဒီအတိုင်း လုပ်ခဲ့တယ်။

01:34

And it was very exciting

26

82128

1627

ဒါက စိတ်လှုပ်ရှားစရာ ကောင်းပြီး

01:35

and I learned some remarkable things

27

83779

1896

မှတ်သားလောက်တဲ့ အရာတွေကို လေ့လာမိကာ

01:37

and made some wonderful connections

28

85699

2115

ဒီနေ့ ရှင်တို့နဲ့ မျှဝေချင်တဲ့ ထူးခြားတဲ့

01:39

that I want to share with you today.

29

87838

1869

ချိတ်ဆက်မှုတွေကို ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့တယ်။

01:42

But it started with some
practical problems.

30

90088

3198

ဒါပေမဲ့ တကယ့်ပြဿနာတွေနဲ့ စခဲ့တာပါ။

01:45

After I'd worked out which of the many
different lists of countries in the world

31

93849

4667

ကျွန်မရဲ့ ပရောဂျက်မှာသုံးမယ့်
ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံတွေရဲ့ စာရင်းမျိုးစုံကို

01:50

to use for my project,

32

98540

2206

တွက်ချက်ပြီးတဲ့နောက်

01:52

I ended up going with the list
of UN-recognized nations,

33

100770

3150

UN အသိအမှတ်ပြုနိုင်ငံ စာရင်းနဲ့ပဲ
အဆုံးသတ်သွားတယ်။

01:55

to which I added Taiwan,

34

103944

1223

ဒီစာရင်းထဲ ထိုင်ဝမ်ကို

01:57

which gave me a total of 196 countries.

35

105191

3356

ထပ်ပေါင်းလိုက်တော့ စုစုပေါင်း
၁၉၆ နိုင်ငံဖြစ်သွားတယ်။

02:01

And after I'd worked out
how to fit reading and blogging

36

109143

2855

ဖတ်တာနဲ့ ဘလော့ဂ်လုပ်တာကို
ခွင်ကျအောင်လုပ်အပြီးမှာ

02:04

about, roughly, four books a week

37

112022

2310

အကြမ်းဖျင်း တစ်ပတ် အလုပ်လုပ်တဲ့ ငါးရက်မှာ

02:06

around working five days a week,

38

114356

3111

တစ်ပတ် လေးအုပ်လောက်ပါ။

02:09

I then had to face up to the fact
that I might even not be able

39

117491

3704

နောက်ရင်ဆိုင်ရတာက
နိုင်ငံတိုင်းက စာအုပ်တွေကို

02:13

to get books in English
from every country.

40

121219

2728

အင်္ဂလိပ်ဘာသာနဲ့ မရနိုင်ခြင်းပါ။

02:16

Only around 4.5 percent
of the literary works published

41

124546

3745

နှစ်စဉ် UK မှာ ထုတ်ဝေတဲ့ စာပေလက်ရာက

02:20

each year in the UK are translations,

42

128315

2651

၄.၅ ရာခိုင်နှုန်းပဲ ဘာသာပြန် ဖြစ်ကြတာပါ။

02:22

and the figures are similar for much
of the English-speaking world.

43

130990

3626

ကိန်းဂဏန်းတွေက အင်္ဂလိပ်စကားပြောတဲ့
နိုင်ငံအများစုနဲ့ ဆင်နေပါတယ်။

02:26

Although, the proportion
of translated books published

44

134640

2953

အခြားနိုင်ငံတွေမှာ ဘာသာပြန် ထုတ်ဝေတဲ့

02:29

in many other countries is a lot higher.

45

137617

2792

အချိုးအစားက တော်တော်ပိုမြင့်မားပေမဲ့

02:33

4.5 percent is tiny enough to start with,

46

141101

3308

၄.၅ % ဟာ စဖို့ေအတွက် နည်းလွန်းပါတယ်။

02:36

but what that figure doesn't tell you

47

144433

1835

ဒါပေမဲ့ ကိန်ဂဏန်းတွေက မပြောတာက

02:38

is that many of those books
will come from countries

48

146292

2673

စာအုပ်တော်တော်များများဟာ
ခိုင်မာတဲ့ ထုတ်ဝေရေး

02:40

with strong publishing networks

49

148989

2174

ကွန်ရက်ရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေကလာပြီး ကြေးစား

02:43

and lots of industry professionals
primed to go out and sell those titles

50

151187

4167

လုပ်ငန်းအများအပြားဟာ အင်္ဂလိပ်ထုတ်ဝေ
သူတွေဆီကို ဒီခေါင်းစဉ်တွေကို

02:47

to English-language publishers.

51

155378

1960

တင်ပို့ရာင်းဖို့ ချူဆီထည့်ကြတယ်။

02:49

So, for example, although well over 100
books are translated from French

52

157711

4572

ဥပမာဆိုပါတော့၊ နှစ်စဉ် စာအုပ်
၁၀၀ ကျော်ဟာ ပြင်သစ်ဘာသာကနေ

02:54

and published in the UK each year,

53

162307

1903

ဘာသာပြန်ပြီး UK မှာ ပုံနှိပ်ပေမဲ့

02:56

most of them will come from countries
like France or Switzerland.

54

164234

4413

အများစုဟာ ပြင်သစ်၊ ဆွစ်ဇာလန်က လာတာပါ။

03:01

French-speaking Africa, on the other hand,

55

169107

2738

တစ်ဖက်မှာ ပြင်သစ်စကားပြော အာဖရိက

03:03

will rarely ever get a look-in.

56

171869

1642

နိုင်ငံတွေကတော့ ကြည့်ခဲပါတယ်။

03:06

The upshot is that there are
actually quite a lot of nations

57

174284

3323

ရလဒ်က တကယ်တမ်း အနည်းငယ်
ဒါမှမဟုတ် စီးပွားရေးအရ

03:09

that may have little or even no
commercially available literature

58

177631

3631

မဟုတ်တောင် အင်္ဂလိပ်
ဘာသာနဲ့ စာပေတွေ နိုင်ငံတော်ေတာ်

03:13

in English.

59

181286

1153

များများမှာရှိပါတယ်။

03:15

Their books remain invisible to readers

60

183074

3066

သူတို့စာအုပ်တွေကို ကမ္ဘာ့ ထုတ်ဝေမှု
အများဆုံး ဘာသာစကားရဲ့

03:18

of the world's most published language.

61

186164

2838

စာဖတ်သူတွေအတွက် မမြင်နိုင်ပဲ ရှိနေတယ်။

03:22

But when it came to reading the world,

62

190002

1818

ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာကို ဖတ်မယ်လို့ဖြစ်လာတော့

03:23

the biggest challenge of all for me

63

191844

1770

ကျွန်မအတွက် အကြီးဆုံးစိန်ခေါ်မှုက

03:25

was that fact that I didn't
know where to start.

64

193638

3134

ဘယ်ကစရမှန်း မသိတာပါ။

03:29

Having spent my life reading
almost exclusively British

65

197201

3358

တစ်သက်လုံး ဗြိတိသျှနဲ့ မြောက်အမေရိကန်
စာအုပ်တွေနဲ့သာ

03:32

and North American books,

66

200583

1649

အချိန်ကုန်ခဲ့လေတော့

03:34

I had no idea how to go about
sourcing and finding stories

67

202256

3589

ဝတ္ထုတွေကို ဘယ်လို ဇာစ်မြစ်
လိုက်ပြီးရှာဖို့

03:37

and choosing them from much
of the rest of the world.

68

205869

2711

ကျန်တဲ့ ကမ္ဘာကနေ ဘယ်လို များများ
ရွေးဖို့ မသိခဲ့ဘူး။

03:40

I couldn't tell you how to source
a story from Swaziland.

69

208604

3385

ဆွစ်ဇာလန်က ဝတ္ထုကို
ဘယ်လို ဇာစ်မြစ်လိုက်ဖို့ မပြောတတ်ဘူး။

03:44

I wouldn't know a good novel from Namibia.

70

212013

2635

နမ်မီးဘီးယား က
ဝတ္ထု ကောင်းတစ်အုပ်ကို သိမှာမဟုတ်ဘူး။

03:47

There was no hiding it --

71

215125

1593

ဒါက ပုန်းကွယ် ထားစရာမရှိဘူး။

03:48

I was a clueless literary xenophobe.

72

216742

3323

ကျွန်မဟာ နလပိန်းတုံး နိုင်ငံခြား စာပေ
ကြောက်သူပါ။

03:52

So how on earth was I
going to read the world?

73

220541

2454

ဒီတော့ ဘယ်လိုလုပ်ပြီး ကမ္ဘာကို
ဖတ်တော့မှာလဲ။

03:55

I was going to have to ask for help.

74

223777

1857

အကူအညီတောင်းဖို့ လိုခဲ့တော့တာပေါ့။

03:57

So in October 2011, I registered my blog,

75

225658

3499

ဒါနဲ့ အောက်တိုဘာ ၂၀၁၁ မှာ ကျွန်မရဲ့
ဘလော့ဂ် ayearofreadingtheworld.com

04:01

ayearofreadingtheworld.com,

76

229181

1771

ကို မှတ်ပုံတင်လိုက်ပြီး

04:02

and I posted a short appeal online.

77

230976

2485

အွန်လိုင်း မေတ္တာရပ်ခံချက်
အတိုတစ်ခု တင်လိုက်တယ်။

04:05

I explained who I was,

78

233863

1229

ကျွန်မ ဘယ်သူပါ၊ စာဖတ်တာဟာ

04:07

how narrow my reading had been,

79

235116

2008

ဘယ်လိုကျဉ်းမြောင်းတာကိုရှင်းပြကာ

04:09

and I asked anyone who cared to

80

237148

1857

တစ်ဦးဦးကနေ
ကမ္ဘာ့ အခြားနေရာက ဘာကို

04:11

to leave a message suggesting
what I might read

81

239029

2565

ဖတ်သင့်တယ်ဆိုတာ
အကြံပေးတဲ့ စာလေးချန်ထားဖို့

04:13

from other parts of the planet.

82

241618

1684

ရေးခဲ့ပါတယ်။

04:15

Now, I had no idea whether
anyone would be interested,

83

243913

4073

ဘယ်သူကများ စိတ်ဝင်စားကြလိမ့်မလဲလို့
မသိခဲ့ပါဘူး။

04:20

but within a few hours
of me posting that appeal online,

84

248010

3114

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မရဲ့ အွန်လိုင်းတင်ပြီး
နာရီအနည်းငယ် အတွင်းမှာ

04:23

people started to get in touch.

85

251148

2436

လူတွေစတင် ဆက်သွယ်လာတယ်။

04:25

At first, it was friends and colleagues.

86

253608

2498

ပထမတော့ မိတ်ဆွေတွေနဲ့
လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေ၊

04:28

Then it was friends of friends.

87

256466

1551

ပြီး မိတ်ဆွေတွေရဲ့ မိတ်ဆွေတွေ။

04:30

And pretty soon, it was strangers.

88

258383

2277

နည်းနည်းကြာတော့ သူစိမ်းတွေပေါ့။

04:33

Four days after I put that appeal online,

89

261399

2802

တင်ပြီးလို့ ၄ ရက်အကြာမှာ
Kuala Lumpur က

04:36

I got a message from a woman
called Rafidah in Kuala Lumpur.

90

264225

3731

Rafidah ဆိုတဲ့
အမျိုးသမီးဆီက စာတစ်စောင်ရတယ်

04:40

She said she loved
the sound of my project,

91

268292

2675

သူမက ကျွန်မရဲ့ ပရောဂျက်ကို သဘောကျပြီး

04:42

could she go to her local
English-language bookshop

92

270991

2899

အနီးနားက အင်္ဂလိပ် စာအုပ်ဆိုင်သွားပြီး

04:45

and choose my Malaysian book
and post it to me?

93

273914

3290

မလေးရှားစာအုပ်ရွေးကာ ကျွန်မကို
တင်ပေးရမလားတဲ့။

04:49

I accepted enthusiastically,

94

277912

1753

စိတ်ပါလက်ပါနဲ့ လက်ခံလိုက်ပြီး

04:51

and a few weeks later,

95

279689

1502

သီတင်းပတ် အနည်းငယ်အကြာမှာ

04:53

a package arrived containing
not one, but two books --

96

281215

4548

အထုပ်တစ်ထုတ်ရောက်လာတယ်၊
ပါတာက ၁ အုပ် မဟုတ်ဘူး၊ ၂ အုပ်ပါ။

04:59

Rafidah's choice from Malaysia,

97

287263

2418

မလေးရှားက Rafidah ရဲ့ အကြိုက်နဲ့

05:02

and a book from Singapore
that she had also picked out for me.

98

290908

3883

စင်္ကာပူက ၁ အုပ်ပါ။
သူမပဲကျွန်မအတွက် ရွေးပေးတာပါ။

05:08

Now, at the time, I was amazed

99

296428

2437

ကဲ အဲဒီချိန်က အံ့သြမိတာက

05:10

that a stranger more than 6,000 miles away

100

298889

3576

တစ်ခါမှ တွေ့နိုင်မှာ မဟုတ်တဲ့
သူဆီကို သူစိမ်းတစ်ယောက်က

05:14

would go to such lengths to help someone

101

302489

1925

မိုင် ၆၀၀၀ ကျော် အထိကြိုးပမ်း

05:16

she would probably never meet.

102

304438

2059

ကူညီမယ်ဆိုတာပါ။

05:19

But Rafidah's kindness proved
to be the pattern for that year.

103

307100

3651

ဒါပေမဲ့ Rafidah ရဲ့ကြင်နာမှုက
အဲဒီနှစ်ရဲ့ နမူနာအဖြစ် သက်သေထူခဲ့တယ်။

05:23

Time and again, people went
out of their way to help me.

104

311240

3290

နောက်ထပ်ပြီးတော့ လူတွေဟာ ကျွန်မကို
တကူတက ကူညီခဲ့ပါတယ်။

05:27

Some took on research on my behalf,

105

315226

2609

ကျွန်မကိုယ်စား သုသေသနပြုပေးတယ်၊

05:29

and others made detours
on holidays and business trips

106

317859

3023

အခြားသူတွေက အားလပ်ရက်နဲ့
လုပ်ငန်းခရီစဉ်တွေမှာ ကျွန်မအတွက်

05:32

to go to bookshops for me.

107

320906

1936

စာအုပ်ဆိုင်သွားဖို့
ကွေ့ပတ်သွားခဲ့တယ်။

05:35

It turns out, if you want
to read the world,

108

323526

3236

ဖြစ်တတ်တာက
ကမ္ဘာကိုဖတ်ချင်ရင်

05:38

if you want to encounter it
with an open mind,

109

326786

3401

ဒါကို ဖွင့်ထားတဲ့စိတ်နဲ့ ရင်ဆိုင်လိုက်ရင်

05:42

the world will help you.

110

330211

1930

ကမ္ဘာကြီးက သင့်ကို ကူညီမှာပါ။

05:45

When it came to countries

111

333118

1215

စာပေမှာ အင်္ဂလိပ်ဘာသာနဲ့

05:46

with little or no commercially
available literature in English,

112

334357

3506

နည်းနည်းပဲ (သို့) စီပွားဖြစ်အနေနဲ့ မရှိတဲ့
နိုင်ငံတွေရောက်ရင်

05:49

people went further still.

113

337887

1813

လူတွေဟာ ဒီထက်ပိုသွားတယ်။

05:52

Books often came from surprising sources.

114

340689

3212

စာအုပ်တွေဟာ မကြာခဏ
အံ့သြစရာ အရင်းအမြစ်တွေကနေလာတယ်။

05:56

My Panamanian read, for example,
came through a conversation

115

344536

3039

ဥပမာ ကျွန်မရဲ့ ပနားမားဖတ်စရာက
Twitter မှာ ပနာမားတူးမြောင်းနဲ့

05:59

I had with the Panama Canal on Twitter.

116

347599

3019

စကားပြောတာကနေ လာတာပါ။

06:03

Yes, the Panama Canal
has a Twitter account.

117

351497

3510

ဟုတ်တယ် ပနားမားတူးမြောင်းက
Twitter အကောင့်ရှိတယ်။

06:07

And when I tweeted at it about my project,

118

355731

2374

ကျွန်မရဲ့ ပရောဂျက်အကြောင်း
တွီတ်ထိုးတော့

06:10

it suggested that I might like to try
and get hold of the work

119

358129

3379

ဒါက ပနားမားသား စာရေးဆရာ
Juan David Morgan ရဲ့

06:13

of the Panamanian author
Juan David Morgan.

120

361532

2579

လက်ရာ စမ်းပြီးယူလောက်တယ်လို့ အကြံပေးတယ်။

06:16

I found Morgan's website
and I sent him a message,

121

364898

2570

Morgan ရဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုဒ်ကို တွေ့ပြီး
စာပို့လိုက်တယ်

06:19

asking if any of his
Spanish-language novels

122

367492

2432

သူ့ရဲ့ စပိန်ဝတ္ထုတွေကို အင်္ဂလိပ်လို

06:21

had been translated into English.

123

369948

1990

ပြန်ထားတာရှိလားလို့ မေးရင်းပေါ့။

06:24

And he said that nothing
had been published,

124

372432

2431

သူက ပုံနှိပ်ထားတာတော့မရှိဘူး၊

06:26

but he did have an unpublished translation

125

374887

2430

ပုံနှိပ်မထားတဲ့ သူ့ဝတ္ထု The Golden Horse

06:29

of his novel "The Golden Horse."

126

377341

1984

ဘာသာပြန်တော့ ရှိတယ်တဲ့။

06:31

He emailed this to me,

127

379887

1338

ဒါကို အီးလ်မေးလ် ပို့တယ်။

06:33

allowing me to become
one of the first people ever

128

381249

3134

ကျွန်မကို ဒီစာအုပ်ကို အင်္ဂလိပ်လို
ပထမဆုံးဖတ်သူ

06:36

to read that book in English.

129

384407

1844

တစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ ခွင့်ပြုရင်းပေါ့။

06:38

Morgan was by no means the only wordsmith

130

386929

2650

သူ့ရဲ့လက်ရာကို ဒီနည်းနဲ့
ကျွန်မကို မျှဝေတဲ့

06:41

to share his work with me in this way.

131

389603

1990

စာရေးဆရာက
Morgan ပဲတော့မဟုတ်ဘူး။

06:44

From Sweden to Palau,

132

392015

1762

ဆွီဒင်ကနေ Palau အထိ

06:45

writers and translators
sent me self-published books

133

393801

3991

စာရေးဆရာနဲ့ ဘာသာပြန်တွေဟာ
သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ဘာသာထုတ်တဲ့ စာအုပ်တွေနဲ့

06:49

and unpublished manuscripts of books

134

397816

1730

အင်္ဂလိပ် စကားပြော ထုတ်ေဝသူတွေဆီက

06:51

that hadn't been picked
up by Anglophone publishers

135

399570

2880

ယူထားတဲ့ ပုံမနှိပ်ရသေးတဲ့
စာမူတွေကို ပို့ပေးပါတယ်။

06:54

or that were no longer available,

136

402474

2022

ဒါမှမဟုတ် မရှိတော့တာတွေ၊

06:56

giving me privileged glimpses
of some remarkable imaginary worlds.

137

404520

4708

မှတ်သားစရာ စိတ်ကူးယဉ် ကမ္ဘာတွေရဲ့
မြင်ကွင်းကို အထူးအခွင့် အရေးပေးရင်းပေါ့။

07:02

I read, for example,

138

410008

1151

ဥပမာ တောင်အာဖရိက

07:03

about the Southern African king
Ngungunhane, who led the resistance

139

411183

4590

ရှင်ဘုရင် Ngungunhane အကြောင်း ဖတ်ရတယ်၊

07:07

against the Portuguese
in the 19th century;

140

415797

2662

၁၉ ရာစု ပေါ်တူဂီကို
တော်လှန်ရာမှာ ဦးဆောင်သူပါ။

07:11

and about marriage rituals
in a remote village

141

419113

2771

ပြီးတော့ Turkmenistan က Caspian
ပင်လယ်ကမ်းက ဝေးလံတဲ့

07:13

on the shores of the Caspian sea
in Turkmenistan.

142

421908

2998

ရွာတစ်ရွာက လက်ထပ်ပွဲ
ထုံးစံတွေအကြောင်းပေါ့။

07:18

I met Kuwait's answer to Bridget Jones.

143

426524

3609

Bridget Jones ကိုဖြေတဲ့
ကူဝိတ်နိုင်ငံသားရဲ့ အဖြေကို တွေ့ခဲ့တယ်။

07:22

(Laughter)

144

430450

2000

(ရယ်သံများ)

07:25

And I read about an orgy
in a tree in Angola.

145

433301

3566

Angola က သစ်ပင်တစ်ပင်ထဲက
ရမ်းကားတဲ့ ပွဲအကြောင်းဖတ်ရတယ်။

07:32

But perhaps the most amazing example

146

440870

2152

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မကို ကမ္ဘာကြီးကိုဖတ်တာ
ကူညီဖို့

07:35

of the lengths that people
were prepared to go to

147

443046

2404

ကြိုပမ်းပြင်ဆင်တဲ့ လူတွေထဲက
အံ့သြစရာအကောင်းဆုံး

07:37

to help me read the world,

148

445474

1627

ဖြစ်လောက်တဲ့ ကျွန်မရဲ့ရှာဖွေမှု

07:39

came towards the end of my quest,

149

447125

2449

ဥပမာက အဆုံးသတ်မှာ ရောက်လာခဲ့တယ်။

07:41

when I tried to get hold of a book
from the tiny, Portuguese-speaking

150

449598

3834

São Tomé နဲ့ Príncipe ဆိုတဲ့
ပေါ်တူဂီစကားပြောတဲ့ အာဖရိက

07:45

African island nation
of São Tomé and Príncipe.

151

453456

3267

ကျွန်းနိုင်ငံလေးက စာအုပ်တစ်အုပ်ကို
ရယူဖို့ကြိုးစားတဲ့ အခါမှာပါ။

07:49

Now, having spent several months
trying everything I could think of to find

152

457364

3649

အခု အင်္ဂလိပ်ဘာသာကို ပြန်ဆိုတဲ့
နိုင်ငံက ကျွန်မစဉ်းစားလို့ရနိုင်သမျှ

07:53

a book that had been translated
into English from the nation,

153

461037

3339

စာအုပ်တွေ့ဖို့ လပေါင်းများစွာ
ကြိုစားပြီး ကျွန်မအတွက်

07:56

it seemed as though
the only option left to me

154

464400

2242

ကျန်နေပုံရတဲ့ တစ်ခုတည်းသော
ရွေးချယ်စရာက

07:58

was to see if I could get something
translated for me from scratch.

155

466666

3207

ဒီအစကနေ ကျွန်မအတွက် ဘာသာ
ပြန်ပေးတာ တစ်ခုခုများရနိုင်မလားလို့ပါ။

08:02

Now, I was really dubious

156

470404

1501

ဒီတော့ ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး

08:03

whether anyone was going
to want to help with this,

157

471929

2396

တစ်ဦးဦးက ကူညီမလား၊ ဒါမျိုးအတွက်သူတို့ရဲ့

08:06

and give up their time
for something like that.

158

474349

2499

အချိန်ကိုစွန့်ပေးပါ့မလား ဆိုတာ
သံသယဝင်မိနေပါတယ်။

08:09

But, within a week of me putting
a call out on Twitter and Facebook

159

477525

4263

ဒါပေမဲ့ ပေါ်တူဂီစကားပြောသူတွေအတွက်
Twitter နဲ့ Facebook မှာ

08:13

for Portuguese speakers,

160

481812

1954

ပန်ကြားချက်တင်ပြီး တစ်ပတ်အတွင်းမှာ

08:15

I had more people than I could
involve in the project,

161

483790

3571

ပရောဂျက်ထဲမှာပါတာထက်
ပိုများတဲ့ လူတွေရလာပါတယ်၊

08:19

including Margaret Jull Costa,
a leader in her field,

162

487385

4358

သူမရဲ့နယ်ပယ်မှာ ဦးဆောင်သူဖြစ်တဲ့
နိုဗယ်ဆုရှင် José Saramago ရဲ့ လက်ရာကို

08:23

who has translated the work
of Nobel Prize winner José Saramago.

163

491767

5301

ဘာသာပြန်တဲ့ Margaret Jull Costa
အပါအဝင်ပေါ့။

08:30

With my nine volunteers in place,

164

498443

1935

စေတနာ့ဝန်ထမ်း ကိုးဦးနဲ့အတူ

08:32

I managed to find a book
by a São Toméan author

165

500402

2588

အွန်လိုင်းမှာ အလုံအလောက် အုပ်ရေ
ဝယ်လို့ရတဲ့ စာရေးဆရာ

08:35

that I could buy enough copies of online.

166

503014

2510

São Toméan ရဲ့ စာအုပ်တစ်အုပ်
ရှာနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

08:37

Here's one of them.

167

505548

1154

ဒါက ဒီအထဲက တစ်အုပ်ပါ။

08:39

And I sent a copy out
to each of my volunteers.

168

507268

3564

စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေကို
တစ်အုပ်စီပို့ပေးလိုက်တယ်။

08:42

They all took on a couple
of short stories from this collection,

169

510856

3174

ဒီစာစုကနေ ဝတ္ထု တစ်ပုဒ် နှစ်ပုဒ်စီယူကြပြီး

08:46

stuck to their word, sent
their translations back to me,

170

514054

3627

သူတို့စကားကို စွဲမြဲကာ
ဘာသာပြန်တွေကို ပို့ပေးခဲ့ကြတယ်။

08:49

and within six weeks,
I had the entire book to read.

171

517705

3789

ခြောက်ပတ်အတွင်း
တစ်အုပ်လုံးစာ ဖတ်ဖို့ရခဲ့တယ်။

08:54

In that case, as I found so often
during my year of reading the world,

172

522422

4462

အဲဒီအဖြစ်မှာ မကြာခဏ တွေ့ရတာက
ကမ္ဘာကြီးကိုဖတ်တဲ့ နှစ်အတွင်းမှာ

08:58

my not knowing and being open
about my limitations

173

526908

4085

ကျွန်မရဲ့ မသိခြင်းနဲ့ အားနည်းချက်တွေ
အကြောင်း ဖွင့်ဟလိုက်ခြင်းဟာ

09:03

had become a big opportunity.

174

531017

2141

အခွင့်အလမ်းကြီး တစ်ရပ်ဖြစ်လာတာကိုပါ။

09:05

When it came to São Tomé and Príncipe,

175

533935

2187

São Tomé နဲ့ Príncipe ကိုရောက်တော့

09:08

it was a chance not only
to learn something new

176

536146

3346

ဒါဟာ အသစ်တစ်ခုကို သင်ယူတာ၊

09:11

and discover a new collection of stories,

177

539516

2675

ရှာဖွေဖို့ အခွင့်အလမ်းဖြစ်ခဲ့ရုံမက

09:14

but also to bring together
a group of people

178

542215

2946

လူစုတွေကို စုစည်းပြီး စပ်တူ ဆန်းသစ်တဲ့

09:17

and facilitate a joint creative endeavor.

179

545185

3229

အားထုတ်မှုတစ်ခုကို
ချောမောအောင် လုပ်နိုင်ခဲ့ပါသေးတယ်။

09:20

My weakness had become
the project's strength.

180

548901

3900

ကျွန်မရဲ့ အားနည်းချက်က
ပရောဂျက်ရဲ့ အင်အားဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

09:25

The books I read that year
opened my eyes to many things.

181

553929

3556

အဲဒီနှစ်က ဖတ်ခဲ့တဲ့ စာအုပ်တွေဟာ
အရာများစွာကို မျက်စိဖွင့်ပေးခဲ့တယ်။

09:29

As those who enjoy reading will know,

182

557509

2187

စာဖတ်တာကို နှစ်သက်သူတွေ သိပါလိမ့်မယ်။

09:31

books have an extraordinary power
to take you out of yourself

183

559720

3780

စာအုပ်တွေမှာ သင့်ကို သင့်ကိုယ်တိုင်ကနေ
အခြားတစ်ယောက်ရဲ့ တွေးခေါ်မှုထဲကို

09:35

and into someone else's mindset,

184

563524

2144

ခေါ်ထုတ်ဖို့ အံ့မခန်းတဲ့ စွမ်းအားရှိတယ်၊

09:37

so that, for a while at least,

185

565692

1842

အနည်းဆုံး ခဏလောက်တော့ လောကကြီးကို

09:39

you look at the world
through different eyes.

186

567558

2225

မတူတဲ့ မျက်လုံးတွေနဲ့ကြည့်လိုရအောင်ပေါ့။

09:42

That can be an uncomfortable experience,

187

570390

2463

ဒါဟာ စိတ်မသက်မသာစရာ
အတွေ့အကြုံဖြစ်နိုင်ပါတယ်၊

09:44

particularly if you're reading a book

188

572877

1772

အထူးသဖြင့် ကိုယ့်တန်ဖိုးထားမှုတွေနဲ့

09:46

from a culture that may have quite
different values to your own.

189

574673

3424

တော်တော် ကွာခြားတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုက
စာအုပ်တစ်အုပ်ကို ဖတ်နေရင်ပေါ့။

09:50

But it can also be really enlightening.

190

578601

2149

ဒါပေမဲ့ တကယ့် ဉာဏ်အလင်း
ရတာလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။

09:53

Wrestling with unfamiliar ideas
can help clarify your own thinking.

191

581402

3914

မရင်းနှီးတဲ့ စိတ်ကူးတွေနဲ့ နပန်းလုံးတာဟာ
ကိုယ့်စိတ်ကူး ရှင်းလင်းဖို့ အကူရနိုင်တယ်။

09:57

And it can also show up blind spots

192

585742

2167

နောက်ပြီး နည်းလမ်းတစ်ရပ်နဲ့
ကမ္ဘာကြီးကို

09:59

in the way you might have
been looking at the world.

193

587933

2642

သင်ကြည့်နေမယ့် မသိကျွမ်းတဲ့
အကြောင်းကိုလည်း ပြသနိုင်တယ်။

10:03

When I looked back at much
of the English-language literature

194

591072

2882

ဥပမာ အနေနဲ့ ကျွန်မကြီးပြင်းလာခဲ့တဲ့
အင်္ဂလိပ်စာပေ

10:05

I'd grown up with, for example,

195

593978

1686

အများစုကို ပြန်ကြည့်လိုက်တဲ့အခါ

10:07

I began to see how narrow a lot of it was,

196

595688

3037

ကမ္ဘာကြီးက ပေးဖို့ရှိတဲ့
ကြွယ်ဝမှုနဲ့ ယှဉ်လိုက်တော့

10:10

compared to the richness
that the world has to offer.

197

598749

2812

အတော်ကို ကျဉ်းမြောင်းတယ်ဆိုတာ
တွေ့လာရပါတယ်။

10:14

And as the pages turned,

198

602886

2162

စာမျက်နှာတွေကို လှန်တဲ့အခိုက်မှာ

10:17

something else started to happen, too.

199

605072

2466

အခြားတစ်ခုခုလည်း ဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။

10:20

Little by little,

200

608150

1151

တဖြည်း ဖြည်းနဲ့

10:21

that long list of countries that
I'd started the year with, changed

201

609325

4285

ရှည်လျားတဲ့ နိုင်ငံတွေရဲ့ စာရင်းနဲ့
ကျွန်မ စတင်လိုက်တဲ့ နှစ်ဟာ

10:25

from a rather dry, academic
register of place names

202

613634

4359

အသက်ခပ်မဲ့မဲ့ သဘောတရားဆန်တဲ့
နေရာအမည်စာရင်းကနေ အသက်ဝင်တဲ့

10:30

into living, breathing entities.

203

618017

2681

မျက်မြင်ထင်ရှား ပေါ်လွင်ခြင်းအဖြစ်
ပြောင်းလဲသွားတယ်။

10:33

Now, I don't want to suggest
that it's at all possible

204

621475

2723

ကဲ စာတစ်အုပ်ဖတ်ရုံနဲ့ပဲ
နိုင်ငံတစ်ခုရဲ့ ပြည့်ဝတဲ့

10:36

to get a rounded picture of a country
simply by reading one book.

205

624222

4206

ပုံရိပ်ကိုရဖို့ လုံးဝ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့
အကြံမပေးချင်ပါဘူး။

10:41

But cumulatively, the stories
I read that year

206

629010

3589

ဒါပေမဲ့ တစ်စစနဲ့ စုပေါင်းလိုက်တော့
အဲဒီနှစ်က ဖတ်ခဲ့တဲ့ ဝတ္ထုတွေဟာ

10:44

made me more alive than ever before

207

632623

3060

ကျွန်မတို့ရဲ့ ထူးခြားတဲ့ကမ္ဘာရဲ့
ကြွယ်ဝမှု၊ ထွေပြား စုံလင်မှုကို

10:47

to the richness, diversity and complexity
of our remarkable planet.

208

635707

6074

အရင်ကထက်ပိုပြီး ဂရုထားမိစေခဲ့ပါတယ်။

10:54

It was as though the world's stories

209

642654

1993

ဒါကတော့ ကမ္ဘာ့ ဝတ္ထုတွေနဲ့ ဒါတွေကို

10:56

and the people who'd gone
to such lengths to help me read them

210

644671

3900

ကျွန်မဖတ်ဖို့ ဒီလောက်ကြိုးပမ်းကာ
ကူညီပေးခဲ့တဲ့ လူတွေကနေ

11:00

had made it real to me.

211

648595

1905

တကယ်ဖြစ်အောင် လုပ်ပေးခဲ့တာပါ။

11:04

These days, when I look at my bookshelves

212

652086

2535

ဒီနေ့မှာတော့ ကျွန်မရဲ့
စာအုပ်စင်ကို ကြည့်မိတဲ့အခါ

11:06

or consider the works on my e-reader,

213

654645

3125

(သို့) ကျွန်မရဲ့ e-reader က လက်ရာတွေကို
ကို တွေးမိတဲ့အခါမှာ

11:09

they tell a rather different story.

214

657794

2115

အတော်ကွဲပြားတဲ့ ဇာတ်လမ်းကို
ပြောကြတယ်။

11:12

It's the story of the power
books have to connect us

215

660649

3346

ဒါက နိုင်ငံရေး၊ ပထဝီ၊ ယဉ်ကျေးမှု၊
လူမှုရေး၊ ဘာသာရေး ကွဲပြားမှုတွေကို

11:16

across political, geographical,
cultural, social, religious divides.

216

664019

4745

ဖြတ်ကာ ကျွန်မတို့ကို ဆက်သွယ်ပေးတဲ့
စာအုပ်တွေမှာရှိတဲ့ အစွမ်း ဇာတ်လမ်းပါ။

11:21

It's the tale of the potential
human beings have to work together.

217

669422

4142

ဒါဟာ စုပေါင်းကာလုပ်ကိုင်ဖို့
လူသားတွေမှာရှိတဲ စွမ်းပကား ပုံပြင်ပါ။

11:26

And, it's testament

218

674320

1342

အင်တာနက်ကျေးဇူးကြောင့်

11:27

to the extraordinary times we live
in, where, thanks to the Internet,

219

675686

4623

ကျွန်မတို့နေထိုင်တဲ့ နေရာ၊ ထူးခြားတဲ့
ကာလတွေကို ဒါက သက်သေထူပါတယ်။

11:32

it's easier than ever before

220

680333

1917

သူစိမ်းတစ်ယောက်အတွက် ဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ်၊

11:34

for a stranger to share a story,
a worldview, a book

221

682274

4429

လောကအမြင်တစ်ခု၊ စာအုပ်တစ်အုပ်ကို
တစ်ခါမှမဆုံဘူးတဲ့ သူတစ်ယောက်နဲ့

11:38

with someone she may never meet,
on the other side of the planet.

222

686727

3793

ကမ္ဘာ့အခြားဘက်ကနေမျှဝေဖို့
အရင်ကထက် ပိုလွယ်ကူပါတယ်။

11:43

I hope it's a story I'm reading
for many years to come.

223

691595

3098

ဒါဟာ နောင်နှစ်များစွာ ကျွန်မဖတ်နေမယ့်
ဝတ္ထု တစ်ပုဒ်လို့ ထင်ပါတယ်။

11:47

And I hope many more people will join me.

224

695074

2849

နောက်လူတွေအများကြီး ပူးပေါင်းလာမယ်လို့
မျှော်လင့်တယ်။

11:49

If we all read more widely,
there'd be more incentive

225

697947

2614

အားလုံး ပိုများများ ဖတ်ကြရင်
ပိုများတဲ့စာအုပ်တွေကို

11:52

for publishers to translate more books,

226

700585

2547

ဘာသာပြန်ဖို့ ထုတ်ဝေသူတွေအတွက်
မက်လုံးပိုဖြစ်ပြီး

11:55

and we would all be richer for that.

227

703156

1939

ဒီအတွက် အားလုံး ပိုကြွယ်ဝလာပါလိမ့်မယ်။

11:57

Thank you.

228

705713

1157

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

11:58

(Applause)

229

706894

3734

(လက်ခုပ်သံများ)

Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

ABOUT THE SPEAKER

Ann Morgan - Writer, blogger, author
Ann Morgan challenged herself to read a book from every country in the world.

Why you should listen

One day British writer Ann Morgan realized that most books in her bookshelves were by British or American authors. She undertook to read, over the course of a year, at least one book from each of the world's 196 countries -- texts often suggested by bibliophiles from all over the world.

Her experience inspired her book Reading the World (US title: The World Between Two Covers). She blogs about international literature, and her first novel, a psychological literary thriller called Beside Myself, will be published in January 2016.

More profile about the speaker
Ann Morgan | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Ann Morgan: ကမ္ဘာ့ နိုင်ငံတိုင်းက စာအုပ်တစ်အုပ်စီကို ဖတ်ခဲ့တဲ့ ကျွန်မရဲ့ နှစ် | TED Talk | TED.com