ABOUT THE SPEAKER
Michelle Kuo - Teacher, writer, lawyer
Michelle Kuo believes in the power of reading to connect us with one another, creating a shared universe.

Why you should listen

Michelle Kuo is a teacher, lawyer, writer and passionate advocate of prison education. She has taught English at an alternative school for kids who were expelled from other schools in rural Arkansas, located in the Mississippi Delta. While at Harvard Law School, she received the National Clinical Association's award for her advocacy of children with special needs. Later, as a lawyer for undocumented immigrants in Oakland, Kuo helped tenants facing evictions, workers stiffed out of their wages and families facing deportation. She has also volunteered at a detention center in south Texas, helping families apply for asylum, and taught courses at San Quentin Prison. Currently, she teaches in the History, Law, and Society program at the American University of Paris, where she works to inspire students on issues of migrant justice and criminal justice. This fall, she is helping to start a prison education program in France.

In 2017, Kuo released Reading with Patrick, a memoir of teaching reading in a rural county jail in Arkansas. A runner-up for the Goddard Riverside Social Justice Prize and Dayton Literary Peace Prize, the book explores questions of what it is we owe each other and how starkly economic and racial inequality determine our life outcomes.

(Photo: Jasmine Cowen)

More profile about the speaker
Michelle Kuo | Speaker | TED.com
TEDxTaipei

Michelle Kuo: The healing power of reading

Michelle Kuo: စာဖတ်ခြင်းရဲ့ ကုစားပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းအား။

Filmed:
2,399,463 views

စာဖတ်ခြင်းနဲ့ စာရေးခြင်းဟာ ကျွန်ုပ်တို့ကို အခြားသူတွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ ကိုယ်တိုင်ဆီကို ပိုပြီးနီစပ်အောင် ဆောင်ကြဉ်းပေးတဲ့ သတ္တိရဲ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေပါ။ စာရေးဆရာမ Michelle Kuo နေပြီး Mississippi Delta က သူ့ကျောင်းသားတွေကို စာဖတ် ကျွမ်းကျင်မှုတွေ သင်ပေးခြင်းက အရေး စကားလုံးရဲ့ ဖြည့်ဆည်းပေးတဲ့အစွမ်းသာမက ၎င်းအစွမ်းရဲ့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို လှစ်ဟပြပေးခဲ့ပုံကို မျှဝေထားပါတယ်။
- Teacher, writer, lawyer
Michelle Kuo believes in the power of reading to connect us with one another, creating a shared universe. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I want to talk today
about how reading can change our lives
0
917
5476
ဒီနေ့ ကျွန်မ ဟောပြောချင်တာက စာဖတ်ခြင်းဟာ
ကျွန်မတို့ရဲ့ဘဝကိုပြောင်းလဲပေးနိုင်ပုံနဲ့
00:18
and about the limits of that change.
1
6417
2375
ဒီအပြောင်းအလဲရဲ့
ကန့်သတ်ချက်တွေအကြောင်းပါ။
00:21
I want to talk to you about how reading
can give us a shareable world
2
9750
4268
စာဖတ်ခြင်းဟာ အားကောင်းတဲ့ လူသား
ဆက်သွယ်မှုရဲ့ မျှဝေလို့ရတဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုကို
00:26
of powerful human connection.
3
14042
2708
ကျွန်မတို့ကို ပေးနိုင်ပုံ
အကြောင်းကို ပြောပြချင်ပါတယ်။
00:29
But also about how that connection
is always partial.
4
17833
3560
ဒါ့အပြင် ဒီဆက်သွယ်မှုဟာ အမြဲတမ်း
နှစ်ခြိုက်စရာကောင်းပုံကိုပါ။
00:33
How reading is ultimately
a lonely, idiosyncratic undertaking.
5
21417
5083
စာဖတ်ခြင်းဟာ နောက်ဆုံးမှာ အထီးကျန်ပြီး
တစ်ဦးချင်းထူးခြားတဲ့ အရာပါ။
00:39
The writer who changed my life
6
27625
2851
ကျွန်မဘဝကို ပြောင်းလဲပေးတဲ့ စာရေးဆရာက
00:42
was the great African American
novelist James Baldwin.
7
30500
4434
ကြီးကျယ်တဲ့ အာဖရိကန် အမေရိကန်
ဝတ္ထုရေးဆရာ James Baldwin ပါ။
00:46
When I was growing up
in Western Michigan in the 1980s,
8
34958
3268
၁၉၈၀ နှစ်လွန်တွေက Western Michigan မှာ
ကျွန်မ ကြီးပြင်းလာတော့
00:50
there weren't many Asian American writers
interested in social change.
9
38250
3917
လူမှုပြောင်းလဲရေးကို စိတ်ဝင်စားကြတဲ့
အာရှသား စာရေးဆရာတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။
00:55
And so I think I turned to James Baldwin
10
43292
3226
ဒါနဲ့ James Baldwin ဘက်ကို လှည့်လိုက်ဖို့
ကျွန်မ တွေးမိတယ်၊
00:58
as a way to fill this void,
as a way to feel racially conscious.
11
46542
4041
ဒီဟာကွက်ကိုဖြည့်ဖို့ နည်းတစ်ခု၊ လူမျိုးရေး
သတိရှိတာ ခံစားမိဖို့ နည်းတစ်ခုအဖြစ်နဲ့ပါ။
01:03
But perhaps because I knew
I wasn't myself African American,
12
51958
3976
ဒါပေမဲ့ ဖြစ်နိုင်တာက ကျွန်မကိုယ်တိုင်
အာဖရိကန် အမေရိကန်မဟုတ်တာ သိတဲ့အတွက်
01:07
I also felt challenged
and indicted by his words.
13
55958
4518
သူ့ရဲ့စကားလုံးတွေက ကျွန်မကို စိန်ခေါ်ပြီး
စွဲချက်တင်နေတယ်လို့ ခံစားရတယ်။
01:12
Especially these words:
14
60500
2125
အထူးသဖြင့် ဒီစကားလုံးတွေပေါ့။
01:15
"There are liberals
who have all the proper attitudes,
15
63458
3601
"မွန်ရည်တဲ့ သဘောထားအားလုံးရှိတဲ့
သဘောထားကြီးသူတွေဆိုပေမဲ့
01:19
but no real convictions.
16
67083
1959
တကယ့် ခံယူချက်တွေတော့ မဟုတ်ဘူး။
01:22
When the chips are down
and you somehow expect them to deliver,
17
70083
3935
ကိုယ်ရေးကြုံပြီး ဒါတွေကို တစ်နည်းနည်းနဲ့
မျေှာ်လင့်တဲ့အတိုင်း ပေးအပ်ရမယ့်အခါမှာ
01:26
they are somehow not there."
18
74042
2476
ဘာကြောင့်မှန်းမသိ အဲဒီမှာ
သူတို့ ရှိမနေကြဘူး။"
01:28
They are somehow not there.
19
76542
2809
ဘာကြောင့်မှန်းမသိ အဲဒီမှာ
သူတို့ ရှိမနေကြဘူး။
01:31
I took those words very literally.
20
79375
2351
ဒီစကာလုံးတွေကို တိုက်ရိုက်ပဲ
ကျွန်မယူလိုက်တယ်။
01:33
Where should I put myself?
21
81750
1708
ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဘယ်မှာ ထားသင့်သလဲ။
01:36
I went to the Mississippi Delta,
22
84500
2018
ကျွန်မ Mississippi Delta ကို သွားခဲ့တယ်၊
01:38
one of the poorest regions
in the United States.
23
86542
3142
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ အဆင်းရဲဆုံး
ဒေသတွေထဲက တစ်ခုပေါ့။
01:41
This is a place shaped
by a powerful history.
24
89708
2893
ဒါက အားကောင်းတဲ့ သမိုင်းနဲ့
ပုံဖော်ထားတဲ့နေရာပါ။
01:44
In the 1960s, African Americans
risked their lives to fight for education,
25
92625
5143
၁၉၆၀ နှစ်လွန်တွေမှာ အာဖရိကန်၊အမေရိကန်တွေဟာ
ပညာရေးနဲ့ မဲပေးခွင့်အတွက် တိုက်ပွဲဝင်ဖို့
01:49
to fight for the right to vote.
26
97792
1708
အသက်တွေစွန့်ခဲ့တယ်။
01:52
I wanted to be a part of that change,
27
100625
2434
ကျွန်မ ငယ်ရွယ်တဲ့ ဆယ်ကျော်သက်တွေ
သင်တန်းအောင်ပြီး
01:55
to help young teenagers graduate
and go to college.
28
103083
3709
ကောလိပ်တက်တာ ကူညီဖို့ ဒီပြောင်းလဲမှုရဲ့
တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ချင်ခဲ့တယ်။
02:00
When I got to the Mississippi Delta,
29
108250
2726
ကျွန်မ Mississippi Delta ကိုရောက်တော့
02:03
it was a place that was still poor,
30
111000
2434
နွမ်းပါးဆဲ၊ ခွဲခြားခံရဆဲ၊
02:05
still segregated,
31
113458
1726
သိသာစွာ ပြောင်းလဲမှု လိုအပ်ဆဲ
02:07
still dramatically in need of change.
32
115208
2542
နေရာတစ်နေရာပါ။
02:10
My school, where I was placed,
33
118958
3435
ကျွန်မ တာဝန်ကျတဲ့ ကျွန်မရဲ့ကျောင်းမှာ
02:14
had no library, no guidance counselor,
34
122417
4309
စာကြည့်တိုက်မရှိ၊
လမ်းညွှန်အကြံပေးမရှိပေမဲ့
02:18
but it did have a police officer.
35
126750
2976
ရဲအရာရှိတစ်ယောက်တော့ရှိတယ်။
02:21
Half the teachers were substitutes
36
129750
2559
ဆရာတွေ တစ်ဝက်က အစားထိုးတာတွေဖြစ်ပြီး
02:24
and when students got into fights,
37
132333
1976
ကျောင်းသားတွေ ခိုက်ရန်ဖြစ်တဲ့အခါ
02:26
the school would send them
to the local county jail.
38
134333
3875
ကျောင်းက သူတို့ကို ဒေသတွင်းက
အကျဉ်းထောင်ကိုပို့တယ်။
02:32
This is the school where I met Patrick.
39
140250
2976
ဒါက ကျွန်မ Patrick ကို
တွေ့ဆုံခဲ့တဲ့ ကျောင်းပါ။
02:35
He was 15 and held back twice,
he was in the eighth grade.
40
143250
4934
သူက အသက် ၁၅ နှစ်ဖြစ်ပြီး နှစ်ခါ
ထိန်းသိမ်းခံရတယ်၊ သူက အဌမတန်းမှာပါ။
02:40
He was quiet, introspective,
41
148208
2476
သူဟာ တိတ်ဆိတ်ပြီး အတွေးနယ်ချဲ့နေတတ်တယ်၊
02:42
like he was always in deep thought.
42
150708
2810
အမြဲတမ်း လေးလေးနက်နက်တွေးနေသလိုပေါ့။
02:45
And he hated seeing other people fight.
43
153542
2791
ပြီးတေ့ သူများတွေ ရန်ဖြစ်တာ
မြင်ရတာ မုန်းတယ်။
02:49
I saw him once jump between two girls
when they got into a fight
44
157500
3809
တစ်ခါက ရန်ဖြစ်နေတဲ့ မိန်းကလေး
နှစ်ယောက်ကြားထဲ သူခုန်ဝင်ပြီး
02:53
and he got himself knocked to the ground.
45
161333
2709
သူဘာသာ မြေပေါ်ကို လှဲချလိုက်တာ
ကျွန်မ မြင်ခဲ့တယ်။
02:57
Patrick had just one problem.
46
165375
2518
Patrick မှာ ပြဿနာတစ်ခုရှိခဲ့တယ်။
02:59
He wouldn't come to school.
47
167917
1791
သူကျောင်းကို မလာပဲနေတာပါ။
03:03
He said that sometimes
school was just too depressing
48
171249
2477
ကျောင်းက စိတ်မချမ်းသာစရာပဲလို့
တစ်ခါတစ်လေ သူပြောတယ်၊
03:05
because people were always fighting
and teachers were quitting.
49
173750
3042
အကြောင်းက လူတွေဟာ အမြဲ ရန်ဖြစ်နေပြီး
ဆရာတွေက ထွက်နေတာကြောင့်ပါ။
03:10
And also, his mother worked two jobs
and was just too tired to make him come.
50
178042
5458
ဒါ့အပြင် သူ့အမေက အလုပ်နှစ်ခုလုပ်ပြီး သူ
ကျောင်းလာအောင်လုပ်ဖို့ ပင်ပန်းလွန်းလို့ပါ။
03:16
So I made it my job
to get him to come to school.
51
184417
2767
ဒီတော့ သူကျောင်းလာအောင်လုပ်ဖို့
ကျွန်မ တာဝန်ယူလိုက်တယ်။
03:19
And because I was crazy and 22
and zealously optimistic,
52
187208
4060
အကြောင်းက ကျွန်မဟာ ရူးသွပ်တဲ့ ၂၂ နှစ်အရွယ်
စိတ်အားထက်သန်တဲ့ အကောင်းမြင်သူဖြစ်လို့ပါ။
03:23
my strategy was
just to show up at his house
53
191292
2142
ကျွန်မရဲ့ဗျူဟာက
သူ့အိမ်ရှေ့မှာ အရောင်ပြပြီး
03:25
and say, "Hey, why don't you
come to school?"
54
193458
2125
"ဟေး၊ ကျောင်းသွားတက်လိုက်လေ"
လို့ ပြောတာပါ။
03:28
And this strategy actually worked,
55
196542
1642
ဒီဗျူဟာက တကယ်ပဲ အလုပ်ဖြစ်ခဲ့တယ်၊
03:30
he started to come to school every day.
56
198208
2435
သူကျောင်းကို နေ့တိုင်းလာတော့တာပဲ။
03:32
And he started to flourish in my class.
57
200667
2392
နောက် သူဟာ ကျွန်မအတန်းမှာ
စတင်ဖြစ်ထွန်းလာတယ်။
03:35
He was writing poetry,
he was reading books.
58
203083
2917
ကဗျာတွေ သူရေးနေခဲ့တယ်၊
စာအုပ်တွေ သူဖတ်နေခဲ့တယ်။
03:38
He was coming to school every day.
59
206917
2291
ကျောင်းကို နေ့တိုင်းလာနေတာပဲ။
03:43
Around the same time
60
211042
1476
Patrick ကို ဘယ်လိုဆက်သွယ်မလဲ
03:44
that I had figured out
how to connect to Patrick,
61
212542
2684
လို့ကျွန်မ မှန်းဆမိတဲ့တစ်ချိန်တည်းလောက်မှာ
03:47
I got into law school at Harvard.
62
215250
2208
ကျွန်မဟာ Harvard ဥပဒေကျောင်း
ဝင်ခွင့်ရခဲ့တယ်၊
03:51
I once again faced this question,
where should I put myself,
63
219583
3351
တစ်ခါ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဘယ်မှာထားသင့်လဲ
မေးခွန်းကိုရင်ဆိုင်ခဲ့တယ်၊
03:54
where do I put my body?
64
222958
1709
ငါ့ ကိုယ်ကို ဘယ်မှာထားလဲ။
03:57
And I thought to myself
65
225458
2643
ဒါနဲ့ ကိုယ့်ဘာသာတွေးမိတာက
04:00
that the Mississippi Delta
was a place where people with money,
66
228125
3518
Mississippi Delta ဟာ ငွေရှိတဲ့လူတွေ၊
အခွင့်အရေးရှိတဲ့လူတွေ၊
04:03
people with opportunity,
67
231667
1892
ထွက်သွားတဲ့လူတွေရဲ့
04:05
those people leave.
68
233583
1250
နေရာတစ်ခုပါ။
04:07
And the people who stay behind
69
235875
1434
ဆက်ကျန်နေရစ်တဲ့ သူတွေဟာ
04:09
are the people who don't have
the chance to leave.
70
237333
2500
ထွက်သွားဖို့ အခွင့်အလမ်းမရှိသူတွေပါ။
04:12
I didn't want to be a person who left.
71
240833
2268
ကျွန်မက ထွက်သွားသူ မဖြစ်ချင်ခဲ့ဘူး။
04:15
I wanted to be a person who stayed.
72
243125
2042
ဆက်နေတဲ့ လူတစ်ယောက်ဖြစ်ချင်ခဲ့တယ်။
04:18
On the other hand, I was lonely and tired.
73
246333
2935
တစ်ဘက်မှာကျတော့ ကျွန်မဟာ
အထီးကျန်ပြီး ပင်ပန်းနေတယ်။
04:21
And so I convinced myself
that I could do more change
74
249292
3458
ဒါနဲ့ ဂုဏ်သတင်းကြီးတဲ့ ဥပဒဘွဲ့သာရရင်
ပိုကြီးမားတဲ့ အတိုင်းအတာမှာ
04:26
on a larger scale if I had
a prestigious law degree.
75
254125
3583
ပြောင်းလဲတာ ငါပိုလုပ်နိုင်တယ်လို့
ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် အယုံသွင်းခဲ့တယ်။
04:31
So I left.
76
259541
1250
ဒါနဲ့ ကျွန်မ ထွက်ခဲ့တယ်။
04:34
Three years later,
77
262750
1601
နောက်သုံးနှစ်ကြာတော့
04:36
when I was about
to graduate from law school,
78
264375
2393
ကျွန်မ ဥပဒေကျောင်းကနေ ဘွဲ့ရတော့မယ့်ဆဲဆဲမှာ
04:38
my friend called me
79
266792
1726
သူငယ်ချင်းက ကျွန်မကို ဖုန်းဆက်ပြီး
04:40
and told me that Patrick
had got into a fight and killed someone.
80
268542
4916
ပြောတာက Patrick ဟာ ရန်ဖြစ်ပြီး
လူတစ်ယောက်ကို သတ်လိုက်တယ်တဲ့။
04:47
I was devastated.
81
275333
2060
ကျွန်မဟာ ယူကျုံးမရဖြစ်သွားတယ်။
04:49
Part of me didn't believe it,
82
277417
2434
ကျွန်မရဲ့တစ်ပိုင်းက
ဒါကို မယုံကြည့်ခဲ့ပေမဲ့
04:51
but part of me also knew that it was true.
83
279875
2667
တစ်ပိုင်းက ဒါဟာ အမှန်လို့လည်း
သိနေခဲ့တယ်။
04:55
I flew down to see Patrick.
84
283583
2000
ကျွန်မ Patrick ဆီ အပြေးအလွှားသွားပြီး
04:58
I visited him in jail.
85
286750
2708
ထောင်မှာ သူကို သွားတွေ့ခဲ့တယ်။
05:02
And he told me that it was true.
86
290542
3642
ဒါဟာ အမှန်ပဲလို့ သူကျွန်မကို ပြောတယ်။
05:06
That he had killed someone.
87
294208
2393
သူ လူတစ်ယောက်ကို သတ်ခဲ့တယ်ဆိုတာပါ။
05:08
And he didn't want to talk more about it.
88
296625
2250
ဒီအကြောင်းကို ထပ်ပြီး သူမပြောချင်ခဲ့ဘူး။
05:11
I asked him what had happened with school
89
299833
2018
ကျောင်းနဲ့ ဖြစ်ပျက်ခဲ့တာကို မေးတော့
05:13
and he said that he had dropped out
the year after I left.
90
301875
4143
ကျွန်မထွက်သွားပြီး နောက်နှစ်မှာ
သူ ကျောင်းကထွက်လိုက်တယိလို့ ပြောတယ်။
05:18
And then he wanted
to tell me something else.
91
306042
2642
ဒီနောက်မှာ သူ ကျွန်မကို
အခြားတစ်ခု ပြောချင်နေခဲ့တယ်။
05:20
He looked down and he said
that he had had a baby daughter
92
308708
3268
သူ ငုံ့ပြီး ပြောတာက
သူ့မှာ သိပ်မကြာခင်ကမှ မွေးတဲ့
05:24
who was just born.
93
312000
1768
သမီးလေးတစ်ယောက် ရှိတယ်တဲ့။
05:25
And he felt like he had let her down.
94
313792
2583
သူ့သမီးကို စိတ်မချရအောင်လုပ်မိသလို
ခံစားရတယ်တဲ့။
05:30
That was it, our conversation
was rushed and awkward.
95
318625
3375
ဒါပါပဲ၊ ကျွန်မတို့စကားပြောတာက
ကမန်းကတန်း၊ ခွကျကျဖြစ်ခဲ့တယ်။
05:35
When I stepped outside the jail,
a voice inside me said,
96
323417
5059
ကျွန်မ ထောင်ကနေလှမ်းအထွက်မှာ
ကျွန်မရဲ့ကိုယ်တွင်းက အသံတစ်သံက ပြောတာက
05:40
"Come back.
97
328500
1268
"ပြန်လာခဲ့တော့၊
05:41
If you don't come back now,
you'll never come back."
98
329792
3291
အခု ပြန်မလာရင်ဘယ်တော့မှ
နင်ပြန်လာမှာမဟုတ်ဘူး"တဲ့။
05:48
So I graduated from law school
and I went back.
99
336292
3583
ဒါနဲ့ ဥပဒေကျောင်းကနေ ဘွဲ့ရတဲ့အခါ
ကျွန်မ ပြန်လာခဲ့တယ်။
05:52
I went back to see Patrick,
100
340833
1685
Patrick ကို ပြန်သွားတွေ့တယ်။
05:54
I went back to see if I could help him
with his legal case.
101
342542
2958
သူ့အမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကူညီနိုင်မလား
ဆိုပြီး ပြန်သွားတွေ့တယ်။
05:58
And this time,
when I saw him a second time,
102
346917
3351
ဒီတစ်ကြိမ်မှာတော့
သူ့ကို ဒုတိယအကြိမ်တွေတဲ့အခါ
06:02
I thought I had this great idea, I said,
103
350292
2267
ကျွန်မှာ ဒီစိတ်ကူးကြီးရှိတယ်
ထင်ပြီး ပြောခဲ့တာက
06:04
"Hey, Patrick, why don't you
write a letter to your daughter,
104
352583
3601
"ဟေး၊ Patrick မင်းရဲ့သမီးကို
စာတစ်စောင် ရေးလိုက်ပါလား။
06:08
so that you can keep her on your mind?"
105
356208
3768
သူ့ကို မင်းစိတ်ထဲမှာ ထားလို့ရတာပေါ့။"
06:12
And I handed him a pen
and a piece of paper,
106
360000
3684
ဒါနဲ့ သူ့ကို ဘောပင်နဲ့ စာရွက်တစ်ရွက်
လှမ်းပေးလိုက်တော့
06:15
and he started to write.
107
363708
1625
သူ စရေးခဲ့တယ်။
06:18
But when I saw the paper
that he handed back to me,
108
366542
2809
ဒါပေမဲ့ သူ ကျွန်မကို ပြန်ပေးတဲ့
စာရွက်ကို မြင်တဲ့အခါ
06:21
I was shocked.
109
369375
1333
ကျွန်မ လန့်သွားတယ်။
06:25
I didn't recognize his handwriting,
110
373000
2101
သူ့လက်ရေးကို ကျွန်မ မမှတ်မိခဲ့ဘူး၊
06:27
he had made simple spelling mistakes.
111
375125
2833
ရိုးရိုး စာလုံးပေါင်းတွေကို
သူအမှားလုပ်ထားတယ်။
06:31
And I thought to myself that as a teacher,
112
379167
2684
ဆရာမတစ်ယောက်အနေနဲ့
ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် တွေးမိတာက
06:33
I knew that a student
could dramatically improve
113
381875
3476
ကျောင်းသားတစ်ယောက်ဟာ
အလွန်တိုတောင်းတဲ့ အချိန်ကာလအတွင်းမှာ
06:37
in a very quick amount of time,
114
385375
3059
သိသာစွာ တိုးတက်နိုင်တာသိပေမဲ့
06:40
but I never thought that a student
could dramatically regress.
115
388458
3667
ကျောင်းသားတစ်ယောက်ဟာ သိသာစွာ ဆုတ်ယုတ်
နိုင်တယ်လို့တော့ တစ်ခါမှ မတွေးမိခဲ့တာပါ။
06:46
What even pained me more,
116
394375
1893
ကျွန်မကို ပိုနာကျင်စေတာက
06:48
was seeing what he had written
to his daughter.
117
396292
3184
သူ့သမီးဆီကို သူရေးထားတာ မြင်နေရတာပါ။
06:51
He had written,
118
399500
1393
သူရေးထားတာက
06:52
"I'm sorry for my mistakes,
I'm sorry for not being there for you."
119
400917
4291
"အဖေ့အမှားတွေအတွက် စိတ်မကောင်းပါဘူး။
သမီးနားမှာ ရှိမနေတဲ့အတွက် စိတ်မကောင်းဘူး"
06:58
And this was all he felt
he had to say to her.
120
406458
2834
ဒါကတော့ သူ့သမီးအတွက်
သူပြောဖို့လိုတယ်လို့ ခံစားမိတာအကုန်ပါ။
07:02
And I asked myself how can I convince him
that he has more to say,
121
410250
4309
ဒါနဲ့ ကိုယ့်ဘာသာမေးမိတာက သူ့ကို
ဒိထက်ပိုပြောဖို့ ဘယ်လိုစည်းရုံးနိုင်မလဲ၊
07:06
parts of himself that
he doesn't need to apologize for.
122
414583
3417
သူတောင်းပန်စရာမလိုတဲ့ သူကိုယ်တိုင်ရဲ့
အစိတ်အပိုင်းတွေပေပါ့၊
07:10
I wanted him to feel
123
418958
1268
သူ့မှာ သူ့သမီးနဲ့မျှဝေဖို့
07:12
that he had something worthwhile
to share with his daughter.
124
420250
3958
ထိုက်တန်တာ တစ်ခုခုရှိတယ်လို့
သူ့ကို ခံစား​ေစချင်တာပါ။
07:17
For every day the next seven months,
125
425917
3184
နောက် ခုနှစ်လလုံးလုံး နေ့တိုင်း
07:21
I visited him and brought books.
126
429125
2684
ကျွန်မ သူ့ကို သွားတွေ့ပြီး
စာအုပ်တွေယူလာပေးခဲ့တယ်။
07:23
My tote bag became a little library.
127
431833
3851
ကျွန်မရဲ့ဆာလာအိတ်က စာကြည့်တိုက်လေး
ဖြစ်လာခဲ့တယ်။
07:27
I brought James Baldwin,
128
435708
2060
James Baldwin ယူလာပေးတယ်၊
07:29
I brought Walt Whitman, C.S. Lewis.
129
437792
4892
Walt Whitman နဲ့ C.S. Lewis ယူလာပေးတယ်။
07:34
I brought guidebooks to trees, to birds,
130
442708
4810
အပင်တွေ၊ ငှက်တွေအတွက်
လမ်းညွှန်စာအုပ်တွေ ယူလာပေးပြီး
07:39
and what would become
his favorite book, the dictionary.
131
447542
3208
သူ့အကြိုက်ဆုံးဖြစ်လာခဲ့တာကတော့
အဘိဓာန်ပါ။
07:43
On some days,
132
451667
1684
တစ်ချို့နေ့တွေမှာ
07:45
we would sit for hours in silence,
both of us reading.
133
453375
3792
နှစ်ယောက်စလုံး စာတွေဖတ်ရင်း
နာရီနဲ့ချီကာ တိတ်ဆိတ်စွာ ထိုင်ကြတယ်။
07:50
And on other days,
134
458083
1851
တစ်ချို့နေ့တွေမှာတော့
07:51
we would read together,
we would read poetry.
135
459958
3518
ကျွန်မတို့ စာအတူတူ ဖတ်ကြတယ်၊
ကဗျာစာပေတွေဖတ်ကြတယ်။
07:55
We started by reading haikus,
hundreds of haikus,
136
463500
3893
ဟိုက္ကူ ကဗျာတွေ စဖတ်ဖြစ်ကြတယ်၊
ရာနဲ့ချီတဲ့ ဟိုက်ကူကဗျာတွေပေါ့၊
07:59
a deceptively simple masterpiece.
137
467417
2892
ပုံပန်းအရတော့ ရိုးစင်းတဲ့
လက်ရာတစ်ခုပါ။
08:02
And I would ask him,
"Share with me your favorite haikus."
138
470333
2810
ကျွန်မ မေးတာက "မင်းအကြိုက်ဆုံး
ဟိုက္ကူကို ငါနဲ့ မျှဝေဦး။"
08:05
And some of them are quite funny.
139
473167
3059
တစ်ချို့ဟာတွေကတော့ အတော့ကို ရယ်စရာပါ။
08:08
So there's this by Issa:
140
476250
1851
ဒီတော့ ဒါက Issa ရဲ့ လက်ရာပါ။
08:10
"Don't worry, spiders,
I keep house casually."
141
478125
3708
" မပူနဲ့ ပင့်ကူတို့
ငါ အိမ်ကိုစောင့်တာ သာမန်ကာလျှံကာ"
08:14
And this: "Napped half the day,
no one punished me!"
142
482750
4542
ဒါက "နေ့ဝက် တစ်မှေးအိပ်၊
ဘယ်သူမှ ငါ့ကို ဒဏ်မပေး"
08:20
And this gorgeous one, which is
about the first day of snow falling,
143
488667
4434
ဒီထူးကဲတဲ့တစ်ပုဒ်ကတော့
ပထမဆုံး နှင်းကျတဲ့အကြောင်းပါ။
08:25
"Deer licking first frost
from each other's coats."
144
493125
4458
"နှင်းခဲဦးလျက်တဲ့ သမင်တွေ
တစ်ကောင်စီရဲ့ အမွှေးတွေကနေ"
08:31
There's something mysterious and gorgeous
145
499250
3018
ကဗျာတစ်ပုဒ် ပုံပန်းကကို
လျှို့ဝှက်ဆန်းကျယ်ပြီး
08:34
just about the way a poem looks.
146
502292
2642
ခမ်းနားတာတစ်ခုပါ။
08:36
The empty space is as important
as the words themselves.
147
504958
4625
စကားလုံးတွေကိုယ်၌လိုပဲ
နေရာလပ်ဟာ အရေးပါပါတယ်။
08:43
We read this poem by W.S. Merwin,
148
511375
2518
W.S. Merwin ရဲ့ ဒီကဗျာကို
ကျွန်မတို့ဖတ်ခဲ့တယ်၊
08:45
which he wrote after he saw
his wife working in the garden
149
513917
4226
သူ့ဇနီး ဥယျာဉ်ထဲမှာ အလုပ်လုပ်နေတာမြင်ပြီး
ကျန်တဲ့ အသက်တာကို
08:50
and realized that they would spend
the rest of their lives together.
150
518167
3875
သူတို့ အတူတူကုန်ဆုံးသွားကြမယ်ဆိုတာ
သဘောပေါက်ပြီး ရေးခဲ့တာပါ။
08:55
"Let me imagine that we will come again
151
523167
2351
"ကိုယ်တို့ အလိုရှိတဲ့အခါ တစ်ခါ ပြန်လာပြီး
08:57
when we want to and it will be spring
152
525542
3392
နွေဦးဖြစ်နေမှာပဲလို့ စိတ်ကူးကြည့်ပါရစေ၊
09:00
We will be no older than we ever were
153
528958
3185
ခါတိုင်းဖြစ်ခဲ့တာထက် တို့တွေ
ပိုမအိုမင်းတော့ဘူး"တဲ့။
09:04
The worn griefs will have eased
like the early cloud
154
532167
3934
ဖတ်ဖတ်မောနေတဲ့ ပူဆွေးဖွယ်အဖြစ်တွေ
အစောပိုင်း တိမ်လိုလျော့ပါးသွားလိမ့်မယ်။
09:08
through which morning
slowly comes to itself"
155
536125
3768
ဒီကနေ မနက်ခင်းဟာ
ဖြည်းဖြည်းချင်း ဖြစ်တည်လာ"
09:11
I asked Patrick what his favorite
line was, and he said,
156
539917
3392
သူ့အကြိုက်ဆုံးစာကြောင်းက ဘာလံလို့
Patrick ကို ကျွန်မမေးတော့
09:15
"We will be no older than we ever were."
157
543333
3542
"ခါတိုင်းဖြစ်ခဲ့တာထက် တို့တွေ
ပိုမအိုမင်းတော့ဘူး"တဲ့။
09:20
He said it reminded him
of a place where time just stops,
158
548375
4434
ဒါက သူ ရပ်လိုက်တဲ့၊ အချိန်ဟာ
အရေးမပါတော့တဲ့
09:24
where time doesn't matter anymore.
159
552833
2935
နေရာတစ်နေရာကို သူ့ကို သတိရစေတယ်တံ့။
09:27
And I asked him
if he had a place like that,
160
555792
2059
သူ့မှာ အဲဒီလို အချိန်ဟာ
ထဝရ ရှိတဲ့နေရာရှိလား
09:29
where time lasts forever.
161
557875
2393
သူ့ကို ကျွန်မ မေးလိုက်တယ်။
09:32
And he said, "My mother."
162
560292
1666
သူပြောတာက "ကျွန်တော့ အမေ"တဲ့။
09:35
When you read a poem
alongside someone else,
163
563875
4309
ကဗျာတစ်ပုဒ်ကို အခြားသူ
တစ်ယောက်နဲ့ အတူယှဉ်ပြီးဖတ်တဲ့အခါ
09:40
the poem changes in meaning.
164
568208
1875
ကဗျာက အဓိပ္ပါယ်ပြောင်းသွားတယ်။
09:43
Because it becomes personal
to that person, becomes personal to you.
165
571333
4667
အကြောင်းက ဒီကဗျာက အဲဒီလူ ကိုယ်ပိုင်
ဖြစ်လာလို့၊သင့် ကိုယ်ပိုင်ဖြစ်လာလို့ပါ။
09:49
We then read books, we read so many books,
166
577500
2684
ဒီနောက်၊ စာအုပ်တွေအများကြီး
ကျွန်မတို့ဖတ်ကြတယ်။
09:52
we read the memoir of Frederick Douglass,
167
580208
3143
Frederick Douglass ရဲ့ ဘဝမှတ်တမ်းကို
ကျွန်မတို့ဖတ်တယ်၊
09:55
an American slave who taught
himself to read and write
168
583375
3601
စာရေး၊စာဖတ်ကို သူ့ဘာသာ သင်ခဲ့တဲ့
အမေရိကန် ကျွန်တစ်ယောက်ဖြစ်ပြီး
09:59
and who escaped to freedom
because of his literacy.
169
587000
3333
သူ့ရဲ့စာတတ်မှုကြောင့် လွတ်မြောက်ခဲ့သူပါ။
10:03
I had grown up thinking
of Frederick Douglass as a hero
170
591875
2643
Frederick Douglass ကို သူရဲကောင်း
လို့တွေးရင်း ကြီးပြင်းကာ
10:06
and I thought of this story
as one of uplift and hope.
171
594542
3208
ဒီဇာတ်လမ်းကို အားတက်ခြင်းနဲ့
မျှော်လင့်ချက် တစ်ခုအဖြစ် ထင်ခဲ့တယ်။
10:10
But this book put Patrick
in a kind of panic.
172
598917
2833
ဒါပေမဲ့ ဒီစာအုပ်က Patrick ကို
ကြောက်စရာလို ဖြစ်စေခဲ့တယ်။
10:14
He fixated on a story Douglass told
of how, over Christmas,
173
602875
5059
Douglass ပြောခဲ့တဲ့ ကျွန်တွေဟာ
လွတ်လပ်မှုကို မဖြေရှင်းနိုင်တာ သက်သေပြဖို့
10:19
masters give slaves gin
174
607958
3101
နည်းလမ်းအဖြစ်
ခရစ်စမတ်အလွန်မှာ
10:23
as a way to prove to them
that they can't handle freedom.
175
611083
3476
ပိုင်ရှင်တွေက ကျွန်တွေကိုဂျင်အရက်ပေး
ပုံ ဇာတ်လမ်းကို သူ ဥပါဒါန်ဖြစ်ခဲ့တယ်။
10:26
Because slaves would be
stumbling on the fields.
176
614583
2792
အကြောင်းက ကျွန်တွေဟာ ကွင်းထဲမှာ
ဒယီးဒယိုင်ဖြစ်နေမှာမို့ပါ။
10:31
Patrick said he related to this.
177
619500
2000
ဒါ သူပတ်သက်တယ်လို့
Patrick က ပြောတယ်။
10:34
He said that there are people in jail
who, like slaves,
178
622333
3476
ထောင်ထဲမှာ နာကျင်လွန်းတာကြောင့်
သူတို့ရဲ့အခြေအနေကို
10:37
don't want to think about their condition,
179
625833
2226
မတွေးချင်တဲ့ ကျွန်တွေလို လူတွေရှိတယ်
10:40
because it's too painful.
180
628083
1810
လို့ သူပြောတယ်။
10:41
Too painful to think about the past,
181
629917
2184
အတိတ်အကြောင်း တွေးဖို့
နာကျင်လွန်းတာ၊
10:44
too painful to think
about how far we have to go.
182
632125
3333
သူတို့ ဘယ်လောက်ထိ သွားဖို့လိုတာ
တွေးဖို့ နာကျင်လွန်းတာပါ။
10:48
His favorite line was this line:
183
636958
2893
သူ့အကြိုက်ဆုံးစာကြောင်းက ဒါပါ။
10:51
"Anything, no matter what,
to get rid of thinking!
184
639875
3601
"ဘာဖြစ်နေနေ၊ အရာတိုင်းက
တွေးတာကို ရှင်းပစ်ဖို့ပဲ၊
10:55
It was this everlasting thinking
of my condition that tormented me."
185
643500
5042
ကျွန်တော့ကို နှိပ်စက်တဲ ကျွန်တော့အခြေအနေ
အကြောင်း မဆုံးနိုင်အောင် တွေးခြင်းပါ"
11:01
Patrick said that Douglass was brave
to write, to keep thinking.
186
649958
3959
Douglass ဟာ ရေးဖို့၊ ဆက်တွေးဖို့
သတ္တိရှိတယ်လို့ Patrick က ပြောတယ်။
11:07
But Patrick would never know
how much he seemed like Douglass to me.
187
655083
5560
ဒါပေမဲ့ ကျွန်မအမြင် သူဟာ Douglass လို ဖြစ်
နေပုံရတာ ဘယ်တော့မှ Patrick သိမှာမဟုတ်ပါ။
11:12
How he kept reading,
even though it put him in a panic.
188
660667
3750
သူ့ကို ကြောက်ရွံ့စိတ်ဖြစ်စေတာတာတောင်
ဘယ်လို သူဆက်ဖတ်နေတယ်ဆိုတာပါ။
11:17
He finished the book before I did,
189
665250
3059
မီးမရှိတဲ့ ကွန်ကရစ်လှေကား
တစ်ခုမှာဖတ်ရင်း
11:20
reading it in a concrete
stairway with no light.
190
668333
3709
ကျွန်မရဲ့အရင် သူဒီစာအုပ်ကို
ဖတ်ပြီးခဲ့တယ်၊
11:25
And then we went on
to read one of my favorite books,
191
673583
2726
ဒီနောက် ကျွန်မအကြိုက်ဆုံး
စာအုပ်တစ်အုပ်ကို ဆက်ဖတ်ခဲ့တယ်။
11:28
Marilynne Robinson's "Gilead,"
192
676333
2185
Marilynne Robinson ရဲ့ "Gilead"ဟာ
11:30
which is an extended letter
from a father to his son.
193
678542
4142
အဖေတစ်ဦးကနေ သူ့သားကို ရေးတဲ့
ချဲ့ထားတဲ့ စာတစ်စောင်ပါ။
11:34
He loved this line:
194
682708
2351
သူ ဒီစာကြောင်းကို နှစ်သက်တယ်၊
11:37
"I'm writing this in part to tell you
195
685083
2185
"ငါ ဒါကိုရေးနေတာက မင်းရဲ့ဘဝမှာ
11:39
that if you ever wonder
what you've done in your life ...
196
687292
3309
လုပ်ခဲ့တာတွေကို တွေးဖူးလားလို့
တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းသင့်ကို ပြောပြဖို့ပါ၊
11:42
you have been God's grace to me,
197
690625
2018
ငါ့အတွက် ဘုရားသခင်
ကျေးဇူးတော်မှာ ရှိဖူးတာ၊
11:44
a miracle, something more than a miracle."
198
692667
3166
အံ့ဖွယ်တစ်ခု၊ အံ့ဖွယ်ထက် ပိုတာတစ်ခုပေါ့။"
11:49
Something about this language,
its love, its longing, its voice,
199
697375
5643
ဒီဘာသာစကားနဲ့ပတ်သက်တဲ့ တစ်ခုခု
၎င်းရဲ့အချစ်၊ ရမ်းရော်မှု၊၎င်းရဲ့အသံက
11:55
rekindled Patrick's desire to write.
200
703042
2458
Patrick ရဲ့စာရေးဖို့ ဆန္ဒကို
အသက်သွင်းပေးတယ်။
11:58
And he would fill notebooks upon notebooks
201
706292
3101
သူ့သမီးဆီရေးတဲ့စာတွေနဲ့ မှတ်စုစာအုပ်တွေ
12:01
with letters to his daughter.
202
709417
3309
တစ်အုပ်ပြီးတစ်အုပ် သူဖြည့်လိမ့်မယ်။
12:04
In these beautiful, intricate letters,
203
712750
2934
ဒီလှပ၊ အနုစိတ်တဲ့ စာတွေထဲမှာ
12:07
he would imagine him and his daughter
going canoeing down the Mississippi river.
204
715708
5976
သူနဲ့ သူ့သမီး Mississippi မြစ်ထဲမှာ
လှေစီး ဆင်းသွားနေတာ သူစိတ်ကူးကြည့်မိမယ်။
12:13
He would imagine them
finding a mountain stream
205
721708
2810
သူတို့တွေ ပကတိ ကြည်လင်တဲ့ရေနဲ့
တောင်ပေါ် စမ်းချောင်းတစ်ခု
12:16
with perfectly clear water.
206
724542
2166
ရှာနေတာကို သူစိတ်ကူးကြည့်မိမယ်။
12:20
As I watched Patrick write,
207
728042
2041
Patrick ရေးတာ စောင့်ကြည့်ရင်း
12:23
I thought to myself,
208
731250
2143
ကိုယ့်ဘာသာ တွေးမိပြီး
12:25
and I now ask all of you,
209
733417
2059
အခု အားလုံးကို မေးမှာက
12:27
how many of you have written a letter
to somebody you feel you have let down?
210
735500
5292
သင် စိတ်ပျက်အောင်လုပ်မိတဲ့ လူတစ်ယောက်ဆီကို
ဘယ်နှစ်ယောက်များ စာရေးဖူးကြလဲလို့ပါ။
12:34
It is just much easier
to put those people out of your mind.
211
742042
5083
ဒါက လူတွေကို စိတ်ထဲကနေ ထုတ်ပစ်ဖို့ထက်
အများကြီးလွယ်ပါတယ်။
12:40
But Patrick showed up every day,
facing his daughter,
212
748083
4643
ဒါပေမဲ့ Patrick ကတော့ နေ့တိုင်းရောက်
လာတယ်၊ သူ့သမီးကို မျက်နှာမူရင်း၊
12:44
holding himself accountable to her,
213
752750
2934
သူ့သမီးကို ကိုယ်တိုင် တာဝန်ခံရင်း
12:47
word by word with intense concentration.
214
755708
3709
စကားတစ်လုံးချင်း
ထက်သန်တဲ့ အာရုံစိုက်မှုနဲ့ပါ။
12:54
I wanted in my own life
215
762417
2541
ကျွန်မရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဘဝမှာ ဖြစ်ချင်တာက
12:58
to put myself at risk in that way.
216
766042
3059
ဒီနည်းနဲ ကိုယ့်ကိုယ် တာဝန်ယူဖို့ပါ။
13:01
Because that risk reveals
the strength of one's heart.
217
769125
3625
အကြောင်းက ဒီစွန့်စားမှုဟာ လူတစ်ဦးရဲ့
နှလုံးသားရဲ့အင်အားကို ဖော်ပြလို့ပါ။
13:08
Let me take a step back
and just ask an uncomfortable question.
218
776625
4059
ကျွန်မ နောက်တစ်လှမ်းဆုတ်ပြီး
ကသိကအောက်ဖြစ်တဲ့ မေးခွန်းတစ်ခု မေးပါရစေ။
13:12
Who am I to tell this story,
as in this Patrick story?
219
780708
3709
ဒီ Patrick ဇာတ်လမ်းထဲကလို
ကျွန်မ ဘယ်သူ့ကို ဒီဇာတ်လမ်းပြောရမှာလဲ။
13:18
Patrick's the one who lived with this pain
220
786042
2976
Patrick ဟာ ဒီနာကျင်မှုနဲ့ ရှင်သန်ခဲ့သူ
တစ်ယောက်ဖြစ်ပြီး
13:21
and I have never been hungry
a day in my life.
221
789042
4166
ကျွန်မက ဘဝမှာ တစ်ရက်မှ
ငတ်မနေခဲ့ဖူးဘူးလေ။
13:27
I thought about this question a lot,
222
795250
1768
ဒီမေးခွန်းကို အတော် စဉ်းစားခဲ့ပေမဲ့
13:29
but what I want to say is that this story
is not just about Patrick.
223
797042
3726
ကျွန်မပြောချင်တာက ဒီဇာတ်လမ်းဟာ
Patrick အကြောင်းသက်သက်မဟုတ်ပဲ မဟုတ်ဘူး။
13:32
It's about us,
224
800792
1517
ကျွန်မတို့တွေရဲ့အကြောင်းပါ။
13:34
it's about the inequality between us.
225
802333
2500
ကျွန်မတို့တွေကြားက မညီမျှမှုအကြောင်းပါ။
13:37
The world of plenty
226
805667
1416
Patrick နဲ့ သူ့မိဘတွေ၊
13:40
that Patrick and his parents
and his grandparents
227
808375
3643
သူ့ဘိုးဘွားတွေ ပိတ်ဆို့ခံထားရတဲ့
13:44
have been shut out of.
228
812042
1809
အလျှံပယ်မှုရဲ့ကမ္ဘာပါ။
13:45
In this story, I represent
that world of plenty.
229
813875
3083
ဒီဇာတ်လမ်းမှာ ကျွန်မဟာ
ဒီအလျှံပယ်မှုရဲ့ လောကကို ကိုယ်စားပြုတယ်၊
13:49
And in telling this story,
I didn't want to hide myself.
230
817792
3809
ဒီဇာတ်လမ်းကို ပြောရာမှာ
ကျွန်မကိုယ် ကျွန်မ ဖုံးကွယ်မထားချင်ဘူး။
13:53
Hide the power that I do have.
231
821625
2667
ကျွန်မမှာ တကယ်ရှိတဲ့အစွမ်းကို ဖုံးတာပါ။
13:57
In telling this story,
I wanted to expose that power
232
825333
3560
ဒီဇာတ်လမ်းကို ပြောပြရာမှာ
ကျွန်မဟာ ဒီအစွမ်းကို ဖော်ပြချင်ပြီး
14:00
and then to ask,
233
828917
2392
နောက် မေးချင်တာက
14:03
how do we diminish
the distance between us?
234
831333
2917
ကျွန်မတိုကြားက အကွာအဝေးကို
ဘယ်လို လျော့နည်းအောင် လုပ်ကြလဲ။
14:08
Reading is one way to close that distance.
235
836250
3601
စာဖတ်ခြင်းဟာ အကွာအဝေးကို
နီးလာဖို့ နည်းလမ်းတစ်ခုပါ။
14:11
It gives us a quiet universe
that we can share together,
236
839875
4434
ဒါက ကျွန်မတို့ အတူတကွ မျှဝေနိုင်တဲ့
တူညီစွာ မျှဝေနိုင်တဲ့ တိတ်ဆိတ်တဲ့
14:16
that we can share in equally.
237
844333
2250
စကြာဝဠာတစ်ခု ကျွန်မတို့ကိုပေးတယ်။
14:20
You're probably wondering now
what happened to Patrick.
238
848500
3101
အခုအခါမှာ Patrick ဘာဖြစ်ခဲ့တယ်ဆိုတာ
သင်တို့ တွေးမိနေလောက်တယ်။
14:23
Did reading save his life?
239
851625
1708
စာဖတ်ခြင်းက သူ့ဘဝကို ကယ်တင်ခဲ့လား။
14:26
It did and it didn't.
240
854583
2125
ကယ်ခဲ့ပါတယ်၊ မကယ်ခဲ့ပါဘူး။
14:29
When Patrick got out of prison,
241
857875
2893
Patrick ထောင်ကထွက်တော့
14:32
his journey was excruciating.
242
860792
2333
သူ့ခရီးက မခံမရပ်နိုင်အောင်ပါ။
14:36
Employers turned him away
because of his record,
243
864292
3476
အလုပ်ရှင်တွက သူ့မှတ်တမ်းကြောင့်
သူ့ကို နှင်ထုတ်ကြတယ်၊
14:39
his best friend, his mother,
died at age 43
244
867792
3142
သူ့အခင်ဆုံးမိတ်ဆွေ၊ သူ့အမေဟာ
နှလုံးရောဂါနဲ့ ဆီးချိုကြောင့်
14:42
from heart disease and diabetes.
245
870958
2476
အသက် ၄၃ မှာ သေဆုံးခဲ့တယ်။
14:45
He's been homeless, he's been hungry.
246
873458
2709
သူဟာ အိမ်ယာမဲ့ဖြစ်ဖူးတယ်၊ ထမင်းငတ်ဖူးတယ်။
14:50
So people say a lot of things
about reading that feel exaggerated to me.
247
878250
4542
ဒါနဲ့ ကျွန်မအတွက် ချဲ့ကားတယ်လို့ခံစားရတဲ့
စာဖတ်ခြင်းငို လူတွေက မျိုးစုံပြောတယ်။
14:55
Being literate didn't stop him
form being discriminated against.
248
883792
3976
စာဖတ်တတ်တာက ခွဲခြားဆက်ဆံ
ခံရတာကနေ သူ့ကို မတားဆီးပေးခဲ့ဘူး။
14:59
It didn't stop his mother from dying.
249
887792
2625
သူ့အမေကို သေရာကနေ
မတားဆီးပေးခဲ့ဘူး။
15:03
So what can reading do?
250
891708
2375
ဒီတော့ စာဖတ်ခြင်းက ဘာလုပ်နိုင်လဲ။
15:07
I have a few answers to end with today.
251
895375
3958
ဒီနေ့နဲ့ အဆုံးသတ်ဖို့
ကျွန်မမှာ အဖြေအနည်းငယ်ရှိတယ်။
15:12
Reading charged his inner life
252
900667
2750
စာဖတ်ခြင်းက သူ့ရဲ့သိုဝှက်ထားတဲ့
ဘဝကို
15:17
with mystery, with imagination,
253
905083
3060
ဆန်းကျယ်မှုနဲ့၊ စိတ်ကူးနဲ့၊ လှပမှုနဲ့
15:20
with beauty.
254
908167
1250
ပြောင်းလဲပေးခဲ့တယ်။
15:22
Reading gave him images that gave him joy:
255
910292
4333
စာဖတ်ခြင်းက သူကို ပျော်ရွှင်မှုပေးခဲ့တဲ့
ပုံရိပ်တွေ သူ့ကိုပေးခဲ့တယ်၊
15:27
mountain, ocean, deer, frost.
256
915417
5559
တောင်၊ သမုဒ္ဒရာ၊ သမင်၊ နှင်းခဲတို့ပါ။
15:33
Words that taste of a free, natural world.
257
921000
4125
လွတ်လပ်တဲ့ သဘာဝလောက တစ်ခုရဲ့
အရသာပေးတဲ့ စကားလုံးတွေပါ။
15:39
Reading gave him a language
for what he had lost.
258
927625
3518
စာဖတ်ခြင်းက သူဆုံးရှုံးခဲ့တာအတွက်
ဘာသာစကားတစ်ခု သူ့ကို ပေးခဲ့တယ်။
15:43
How precious are these lines
from the poet Derek Walcott?
259
931167
4642
ကဗျာဆရာ Derek Walcott ရဲ့ ဒီစာကြောင်း
တွေဟာ ဘယ်လောက်အဖိုးတန်လိုက်သလဲ။
15:47
Patrick memorized this poem.
260
935833
2226
Patrick ဟာ ဒီကဗျာကို အလွတ်ကျက်ခဲ့တယ်။
15:50
"Days that I have held,
261
938083
2101
"ငါ ဆုပ်ကိုင်ထားတဲ့ နေ့တွေ၊
15:52
days that I have lost,
262
940208
2268
ငါ ဆုံးရှုံးသွားတဲ့ နေတွေ၊
15:54
days that outgrow, like daughters,
263
942500
3226
ပိုထွားလာတဲ့ နေ့တွေ၊ သမီးတွေလိုပဲ၊
15:57
my harboring arms."
264
945750
1833
ငါ့ရဲ့ ခိုအောင်းရာ လက်မောင်းတွေ၊"
16:00
Reading taught him his own courage.
265
948667
2976
စာဖတ်ခြင်းဟာ သူ့ကို ကိုယ်ပိုင်သတ္တိပေးတယ်။
16:03
Remember that he kept reading
Frederick Douglass,
266
951667
3309
နာကျင်စရာကောင်းတာတောင်မှ
Frederick Douglass ကို
16:07
even though it was painful.
267
955000
2143
သူဆက်ဖတ်နေတာကိုသတိရပါ။
16:09
He kept being conscious,
even though being conscious hurts.
268
957167
3708
နာကျင်မှုကို သတိပြုမိနေတာတောင်
သူဟာ ဆက်လက် သတိရှိနေတယ်။
16:14
Reading is a form of thinking,
269
962208
2560
စာဖတ်ခြင်းဟာ တွေးတောခြင်း ပုံစံတစ်ခုပါ၊
16:16
that's why it's difficult to read
because we have to think.
270
964792
4059
ဒါကြောင့်ပဲ တွေးဖို့လိုတာကြောင့်
ဖတ်ဖို့ ခက်ခဲရတာပါ။
16:20
And Patrick chose to think,
rather than to not think.
271
968875
4250
Patrick က မတွေးတာထက်စာရင်
တွေးဖို့ ရွေးချယ်ခဲ့တယ်။
16:28
And last, reading gave him a language
to speak to his daughter.
272
976000
3958
နောက်ဆုံးမှာ စာဖတ်ခြင်းက သူ့သမီးကို
စကားပြောဖို့ ဘာသာစကားတစ်ခု သူ့ကိုပေးတယ်
။
16:33
Reading inspired him to want to write.
273
981375
3226
စာဖတ်ခြင်းက စာရေးချင်စိတ်ဖြစ်ဖို့
သူ့ကို စေ့ဆော်ပေးတယ်။
16:36
The link between reading
and writing is so powerful.
274
984625
4143
စာဖတ်ခြင်းနဲ့ စာရေးခြင်းကြားက
ကွင်းဆက်ဟာ အင်မတန် အားကောင်းပါတယ်။
16:40
When we begin to read,
275
988792
2059
ကျွန်မတို့ စာစဖတ်တဲ့အခါ
16:42
we begin to find the words.
276
990875
2083
စကားလုံးတွေကို စတွေ့ပါတယ်။
16:45
And he found the words
to imagine the two of them together.
277
993958
4643
ဒီနှစ်ခုကို အတူတူ
စိတ်ကူးကြည့်ဖို့၊ သူ့သမီးကို
16:50
He found the words
278
998625
1708
ဘယ်လောက်ချစ်တာ ပြောပြဖို့
16:53
to tell her how much he loved her.
279
1001958
2250
စကားလုံးတွေ တွေ့ခဲ့တယ်။
16:58
Reading also changed
our relationship with each other.
280
1006042
3934
စာဖတ်ခြင်းဟာကျွန်မတို့ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦးရဲ့
ဆက်ဆံရေးကိုလည်း ပြောင်းလဲစေတယ်။
17:02
It gave us an occasion for intimacy,
281
1010000
2059
ဒါက ကျွန်မတို့ သဘောထား
တွေကို ကျော်မြင်ဖို့
17:04
to see beyond our points of view.
282
1012083
2893
ရင်းနှီးမှုအတွက် အခွင့်တစ်ခု
ကျွန်မတို့ကို ပေးခဲ့တယ်။
17:07
And reading took an unequal relationship
283
1015000
2684
စာဖတ်ခြင်းဟာ မညီမျှတဲ့ ဆက်ဆံရေးကို
ယူသွားပြီး
17:09
and gave us a momentary equality.
284
1017708
2667
တဒင်္ဂသာကြာတဲ့ ညီမျှမှုကို ပေးခဲ့တယ်။
17:14
When you meet somebody as a reader,
285
1022125
2934
စာဖတ်သူတစ်ဦးလို လူတစ်ယောက်နဲ့
တွေ့ဆုံတဲ့အခါ
17:17
you meet him for the first time,
286
1025083
1976
သူ့ကို ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ်
လောလောလတ်လတ်
17:19
newly, freshly.
287
1027083
1708
ပူပူနွေးနွေး သင် တွေ့ဆုံတာပါ၊
17:21
There is no way you can know
what his favorite line will be.
288
1029875
3208
သူ့ရဲ့အကြိုက်ဆုံး စာကြောင်းက
ဘာဖြစ်မယ်ဆိုတာတာ သင်သိနိုင်စရာမရှိဘူး။
17:26
What memories and private griefs he has.
289
1034458
3208
ဘယ် သတိရမှုတွေ၊ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ
သောကတွေ သူမှာရှိတာကိုပေါ့။
17:30
And you face the ultimate privacy
of his inner life.
290
1038833
4000
သူ့ရဲ့ သိုဝှက်ထားတဲ့ဘဝရဲ့ အဆုံးစွန်
သီးသန့်ဖြစ်တည်မှုကို သင် ရင်ဆိုင်ရတယ်။
17:35
And then you start to wonder,
"Well, what is my inner life made of?
291
1043666
3435
ဒီနောက်မှာ သင်စတွေးမိတာက
"ငါ့ရဲ့ သိုဝှက်ထားတဲ့ဘဝကဘာနဲ့လုပ်ထားလဲ၊
17:39
What do I have that's worthwhile
to share with another?"
292
1047125
3250
ငါ့မှာ အခြားသူတစ်ယောက်နဲ့
မျှဝေထိုက်တာ ဘာရှိပါလိမ့်"လို့ပေါ့။
17:45
I want to close
293
1053000
1333
သူ့သမီးဆီရေးတဲ့ Patrick ရဲ့
17:48
on some of my favorite lines
from Patrick's letters to his daughter.
294
1056208
4292
စာတွေထဲက ကျွန်မအကြိုက်ဆုံး
စာကြောင်းတစ်ချို့နဲ့ နိဂုံးချုပ်ချင်ပါတယ်။
17:53
"The river is shadowy in some places
295
1061333
2768
"မြစ်ဟာ တစ်ချို့နေရာတွေမှာ
အရိပ်ထိုးနေပေမဲ့
17:56
but the light shines
through the cracks of trees ...
296
1064125
3268
သစ်ပင်တွေရဲ့ ဟကြောင်းတွေကနေ
အလင်းရောင် ထိုးကျနေတယ်။
17:59
On some branches
hang plenty of mulberries.
297
1067417
3559
တစ်ချို့သစ်ကိုင်းတွေပေါ်မှာ
ပိုးစာသီးတွေ အများကြီး တွဲကျနေတယ်။
18:03
You stretch your arm
straight out to grab some."
298
1071000
3458
တစ်ချိုကို ဆွတ်ယူဖို့ သင့်လက်မောင်းကို
သင် ဆန့်ထုတ်လိုက်တယ်။"
18:08
And this lovely letter, where he writes,
299
1076042
2434
ဒီချစ်စရာ စာမှာ သူရေးတာက
18:10
"Close your eyes and listen
to the sounds of the words.
300
1078500
4351
"သင့်မျက်လုံးတွေကို မှိတ်ပြီး
စကားလုံးတွေရဲ့ အသံတွေကို နားထောင်ပါ။
18:14
I know this poem by heart
301
1082875
2184
ကျွန်မ ဒီကဗျာကို အလွတ်ရတယ်၊
18:17
and I would like you to know it, too."
302
1085083
2834
သင်တို့ကိုလည်း သိစေချင်ပါတယ်။"
18:21
Thank you so much everyone.
303
1089375
1809
အားလုံးကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
18:23
(Applause)
304
1091208
3292
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Michelle Kuo - Teacher, writer, lawyer
Michelle Kuo believes in the power of reading to connect us with one another, creating a shared universe.

Why you should listen

Michelle Kuo is a teacher, lawyer, writer and passionate advocate of prison education. She has taught English at an alternative school for kids who were expelled from other schools in rural Arkansas, located in the Mississippi Delta. While at Harvard Law School, she received the National Clinical Association's award for her advocacy of children with special needs. Later, as a lawyer for undocumented immigrants in Oakland, Kuo helped tenants facing evictions, workers stiffed out of their wages and families facing deportation. She has also volunteered at a detention center in south Texas, helping families apply for asylum, and taught courses at San Quentin Prison. Currently, she teaches in the History, Law, and Society program at the American University of Paris, where she works to inspire students on issues of migrant justice and criminal justice. This fall, she is helping to start a prison education program in France.

In 2017, Kuo released Reading with Patrick, a memoir of teaching reading in a rural county jail in Arkansas. A runner-up for the Goddard Riverside Social Justice Prize and Dayton Literary Peace Prize, the book explores questions of what it is we owe each other and how starkly economic and racial inequality determine our life outcomes.

(Photo: Jasmine Cowen)

More profile about the speaker
Michelle Kuo | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee